Η σφαγή της Π.Α.Ο. από το ΕΑΜ � ΕΛΑΣ� ΚΚΕ

Το Ιστορικό της πλέον αδίκως χτυπημένης από τους

κομμουνιστές

ΒορειοΕλλαδικής Αντιστασιακής Οργάνωσης,

με πάνω από 1.300 αγρίως δολοφονημένα μέλη.

Σύντομη Ιστορική Εισαγωγή

Η Πανελλήνιος Απελευθερωτική Οργάνωση (ΠΑΟ) είναι χρονολογικά, η Πρώτη Αντιστασιακή Οργάνωση. Ιδρύθηκε στις 10 Ιουλίου 1941 στη Θεσαλονίκη (αρχικά, ως Υ.Β.Ε.), απο πατριώτες αξιωματικούς του κεντροδεξιού πολιτικού χώρου. Ταυτόχρονα, είναι και η πλέον άγρια χτυπημένη απο τους κομμουνιστές Αντιστασιακή Οργάνωση, με πάνω από 1.300 αγρίως δολοφονημένα μέλη.----------------------------------------------------------------------

Από το βιβλίο «Η Εθνική Αντίσταση των Ελλήνων, 1941-1945» της Πανελλήνιας Συνομοσπονδίας Εθνικών Αντιστασιακών Οργανώσεων:

«… τα φοβερά εκείνα χρόνια, καθαγίασαν με το τίμιο αίμα τους τα ιερά χώματα της Μακεδονίας μας και είχαν την ίδια μαρτυρική τύχη με το Συντ/χη Δημήτριο Ψαρρό και τα παλληκάρια του στο Ευπάλιο Δωρίδος, χωρίς όμως να γίνουν γνωστοί και στο Πανελλήνιο. Η μοίρα και οι άνθρωποι δεν τους επιφύλαξαν ούτε αυτό το τραγικό προνόμιο.»

Το πρακτικόν Ιδρύσεως της Υ.Β.Ε. (Υπερασπισταί Βορείου Ελλάδος)

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΑΝΤΑΡΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΤΗΣ ΠΑΟ

Μετά την αυτοδιάλυση λόγω ελλείψεως οπλισμού και πυρομαχικών των μεγάλων και διοικουμένων από την Κεντρική Επιτροπή της οργανώσεως ανταρτικών μονάδων της ΠΑΟ, δημιουργήθηκαν, όπως ήταν επόμενο, δισεπίλυτα προβλήματα, οφειλόμενα κυρίως εις την εκδικητική μανία και την εσκεμμένη αντιπαράθεση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, που επιδίωκε την πλήρη και με κάθε τρόπο επικράτηση, εξουδετερώνοντας αδίστακτα τους αντιφρονούντες.Σε πολλές περιοχές, ιδιαίτερα στην Κεντρική και Δυτική Μακεδονία, τοπικοί παράγοντες και οπλαρχηγοί έδωσαν με δική τους καθαρά πρωτοβουλία διέξοδο στην αντεθνική και εγκληματική αντιπαλότητα των κομμουνιστών της εποχής, δρώντες ως ανεξάρτητες ομάδες προκειμένου να προστατεύσουν τη ζωή τους και τα χωριά τους.

Ο οπλαρχηγός ΖΑΠΡΟΥΔΗΣ ΑΠΟΣΤ. επέτυχε με επιτυχείς καταδρομικές ενέργειες σε αποθήκες εγκαταλειφθέντων πυρομαχικών από τον διαλυθέντα Ελληνικό Στρατό, εντός της Βουλγαροκρατούμενης ζώνης (παλαιά οχυρά “Γραμμής Μεταξά”) να εξοικονομήσει ικανές ποσότητες πυρομαχικών και να συντηρήσει τον αντιστασιακό αγώνα σχεδόν μέχρι τέλους 1944. Η έντονη αυτή δραστηριότητα του ΑΠ. ΖΑΠΡΟΥΔΗ

ενισχύετο υπό του Ταγ/χου ΣΠ. ΣΠΥΡΙΔΗ, ο οποίος εκάλυπτε την ΒΙΣΑΛΤΙΑ και την παραστρυμόνιο περιοχή επιτυχών τελικώς επαφή με το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής (ΣΜΑ). Ο ΖΑΠΡΟΥΔΗΣ και οι παραπάνω οπλαρχηγοί, ύστερα από πολλές συγκρούσεις με μικτά και ανοικτά συνεργαζόμενα σε ολόκληρο τον Ελληνικό Βορρά Βουλγαρο-ΕΛΑΣίτικα τμήματα, διότι οι Γερμανοί είχαν ήδη περιορισθεί στη Θεσσαλονίκη και είχαν εγκαταλείψει σχεδόν ολόκληρη τη Κεντρική Μακεδονία, δεν επέτρεψαν επικράτηση των κομμουνιστών στην περιοχή μέχρι τέλους Νοεμβρίου 1944 και διέσωσαν τη πόλη της Νιγρίτας από ολική καταστροφή, που απείλησαν οι αποσυρόμενοι εκδικητικοί Γερμανοί. Η συνέχεια όμως λόγω έλλειψης πυρομαχικών, αλλά και της παρεμβολής του τακτικού πλέον βουλγαρικού στρατού με βαρέα όπλα υπέρ του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, υπήρξε τραγική για τους πατριώτες αγωνιστές της Κεντρικής Μακεδονίας. Τα ολοκαυτώματα ΤΡΙΑΔΟΣ, ΠΡΟΜΑΧΩΝΟΣ, ΒΡΟΝΤΟΥΣ, ΤΡΑΠΕΖΙΩΝ- ΜΑΪΜΟΥΝ ΝΤΕΡΕ, ΑΡΝΑΙΑΣ, ΚΙΛΚΙΣ με εκατόμβες νεκρών αποδεικνύουν, όχι μόνο το μέγεθος της εθελοθυσίας, αλλά και την πατριωτική στάση των θυσιασθέντων, που παρέμειναν σταθεροί στα εθνικά τους πιστεύω μέχρι τέλους με πίστη στην εθνική απελευθέρωση και την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, την κα¬ά της οποίας επίθεση πρώτοι αυτοί αντιμετώπισαν!Είναι πολύ σημαντικό να αναφερθεί στις σελίδες αυτές ότι η παραπάνω επίσημη παρέμβαση του τακτικού πλέον βουλγαρικού στρατού υπέρ του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ περιγράφεται λεπτομερώς και με στρατιωτική ορολογία στην επίσημη έκδοση του ΓΕΣ / ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ με τον τίτλο “Ο ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ 1941-44″ Σελ. 377-378, Σόφια 1987. Επίσης επιβεβαιώθηκε από τον επίσημο Διευθυντή του Ιστορικού Τμήματος του Βουλγαρικού ΓΕΣ, μετά την κατάλυση του κομμουνιστικού καθεστώτος, Δρ. Ιορδάνη Μπάεφ σε ανακοίνωσή του στην Αθήνα κατά το Συνέδριο “Ο Δεκέμβρης 1944 στο πλαίσιο των μεταπολεμικών εξελίξεων” [13-15 Μαΐου, Εκδόσεις Φιλίστωρ, 1996].

ΣΦΑΓΗ 310 ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΠΑΟ ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΣΕΡΡΩΝ – ΒΡΟΝΤΟΥΣ (16ο χλμ.)

Στις 21.9.1944, περίπου 1300 αντάρτες της ΠΑΟ, υπό τον Συντ/ρχην ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ ΙΩΑΝΝΗ, εισήλθαν στη Βουλγαροκρατούμενη περιοχή, Ανατολικώς του ΣΤΡΥΜΟΝΟΣ ποταμού, κατευθυνόμενοι προς ΔΡΑΜΑ, για ενίσχυση των εκεί Εθνικών ανταρτικών τμημάτων της ΕΣΕΑ (Αντώνιος Φωστηρίδης ή Αντών Τσαούς).Το τελευταίο συγκρότημα, δυνάμεως 560 ανταρτών, που διάβηκε τον Στρυμόνα ποταμό με τον Συντ/χη ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ και έφθασε το πρωί της 22.9.44 στην περιοχή ΜΥΡΙΝΗΣ-ΔΗΜΗΤΡΑΣ Νομού ΣΕΡΡΩΝ, δέχθηκε αιφνιδιαστικά πυρά υπό του Βουλγαρικού στρατού, ο οποίος εγκατέλειπε τα Ελληνικά εδάφη και εσυμπτύσσετο στο εσωτερικό της χώρας του, μετά την αποχώρηση της Βουλγαρίας από τον Άξονα και την προσχώρησή της στους Δυτικούς συμμάχους. Το συγκρότημα ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ ανέκοψε την πορεία του και προσπάθησε να συνεννοηθεί με τον ανώτατο Δ/τήν των στρατιωτικών τμημάτων της περιοχής, με την πεποίθηση, ότι αυτός θα είχε σχετικές οδηγίες και διαταγές της κυβερνήσεώς του. Ο ανώτατος Βούλγαρος Δ/τής εβεβαίωσε τον ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ, ότι ο

Βουλγαρικός στρατός ευρίσκετο ήδη εν υποχωρήσει και θα εγκατέλειπε τα Ελληνικά εδάφη εντός της ημέρας, αλλά για λόγους ασφαλείας, δεν θα επέτρεπε να παρεμβληθούν ένοπλα τμήματα, στον άξονα της πορείας του. Ο Συντ/χης ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ επίστευσε στον ανώτατο Βούλγαρο Αξιωματικό και εδέχθη τη δικαιολογία, που προέβαλλε αυτός και παρέμεινε σε αναμονή. Στη διάρκεια όμως των συνεννοήσεων, ο ανώτατος Βούλγαρος αξ/κός παραβαίνοντας τον λόγο της τιμής του, διέταξε να μετακινηθούν κρυφά όλες οι διαθέσιμες υπ’ αυτόν δυνάμεις τακτικού Βουλγαρικού Στρατού και ΕΛΑΣ και να δημιουργήσουν ασφυκτικό κλοιό γύρω από το συγκρότημα ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ, ενώ αξίωσε και την παράδοση του άνευ όρων. Έτσι και παρά τις εν συνεχεία αντιδράσεις ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ, οι Βούλγαροι επέτυχαν να αιχμαλωτίσουν ένα μεγάλο τμήμα του συγκροτήματος εκ 310 ανδρών μετά του Συν/χου ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ, το οποίο και παρέδωσαν, βάσει προϋπαρχούσης συμφωνίας, όπως απεδείχθη εκ των υστέρων, εις τον ΕΛΑΣ, ο οποίος εφυλάκισε τους άνδρες τούτου εις τις φυλακές ΣΕΡΡΩΝ επί 12ήμερο.Από 5.10.44 έως 19.10.44, οι ΕΛΑΣίτες οδήγησαν τους 310 κρατουμένους κατά τμήματα, με Βουλγαρικά στρατιωτικά αυτοκίνητα, στο δρόμο ΣΕΡΡΩΝ-ΒΡΟΝΤΟΥ, όπου τους εξετέλεσαν μαρτυρικά στις εκατέρωθεν χαράδρες.Σαφή περιγραφή της εν ψυχρώ ομαδικής εκτελέσεως των 310 πατριωτών μας δίνουν εκθέσεις δύο νεαρών κρατουμένων του ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΥ ΚΟΝΙΑΡΗ εκ ΤΡΑΓΗΛΟΥ ΒΙΣΑΛΤΙΑΣ και του φοιτητού ιατρικής ΒΑΓΓΕΛΗ ΤΣΟΓΚΑ εκ ΜΑΥΡΟΥΔΑΣ ΛΑΓΚΑΔΑ, οι οποίοι διασώθηκαν την τελευταία στιγμή από Βούλγαρο αξιωματικό, λόγω του νεαρού της ηλικίας των, ως και του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΠΕΧΤΣΗ, ο οποίος, καίτοι πληγείς από σφαίρες αυτομάτου, κατεπλακώθη από τα σώματα άλλων εκτελουμένων και διεσώθη βαρύτατα τραυματίας έπειτα από πολλές περιπέτειες.Πρέπει ακόμη να αναφερθεί, ότι επίμονες παρεμβάσεις των πατριωτών ανταρτών της ΔΡΑΜΑΣ του Αντων. Φωστηρίδη και ιδιαίτερα από τον γενναίο καπετάνιο ΠΑΝΤΕΛΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ, τον Επιτελάρχη Ταγματάρχη ΙΩΑΝΝΗ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ και τον αλησμόνητο ηρωικό αγωνιστή Ταγματάρχη ΓΕΩΡΓΙΟ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟ για τη σωτηρία των αιχμαλώτων, προς τους Υπουργούς της Κυβερνήσεως Εθνικής Ενότητος του

ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, που είχαν έλθει ως Κυβερνητικό Κλιμάκιο στην Ανατολική Μακεδονία, ΜΙΛΤ. ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΗ (ΚΚΕ) και ΛΑΜΠΡΙΑΝΙΔΗ, δεν απέδωσαν τίποτε, διότι ο ΛΑΜΠΡΙΑΝΙΔΗΣ δεν είχε απολύτως καμιά δύναμη, όπως αποδείχθηκε κατά την παραμονή του εκεί, και διαρκώς υπέκυπτε στον ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΗ.Η τραγωδία αυτή της εξοντώσεως του τμήματος ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ είναι ασφαλώς μοναδική και αποτελεί μια από τις χειρότερες σελίδες της ιστορίας της αντίστασης, διότι πουθενά στην ιστορία μας δεν αναφέρεται περίπτωσις οι Βούλγαροι κατακτηταί να σεβασθούν Έλληνες αιχμαλώτους, τους οποίους όμως εξετέλεσαν αργότερα οι Έλληνες κομμουνισταί, στους οποίους τους παρέδωσαν οι πρώτοι αποσυρόμενοι !

Πραγματοποιείται κάθε Φθινόπωρο ετήσιο μνημόσυνο για τους ανωτέρω σφαγιασθέντες στην Άνω Βροντού Σερρών.

-------------------------------------------------------------------

ΣΦΑΓΗ 160 ΑΝΔΡΩΝ ΤΗΣ ΠΑΟ ΣΤΗΝ ΑΡΝΑΙΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ (1.11.1944)

Μετά την υπογραφή του Συμφώνου ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ την 1.9.44, μεταξύ του ΕΛΑΣ (Καπετάν ΚΙΤΣΟΣ) και των Γερμανών (Ταγ/χης ΦΕΝΣΚΕ) και την παραχώρηση του βαρέος οπλισμού των αποχωρούντων Γερμανικών τμημάτων, ο ΕΛΑΣ επιτιθέμενος κατά των συμπτυσσομένων ομάδων ανταρτών της ΠΑΟ εις ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ, επέτυχε να αιχμαλωτίσει 160 εξ αυτών, τους οποίους και εφυλάκισε στο Δημοτικό Σχολείο ΑΡΝΑΙΑΣ. Εξ αυτών 23 υπέκυψαν εκ των κακώσεων και βασανιστηρίων, στα οποία τους υπέβαλον μέσα στο σχολείο. Οι λοιποί 137, οδηγηθέντες 5 χλμ έξω από την ΑΡΝΑΙΑ, εις το ύψωμα ΜΑΡΩ ΒΡΥΣΗ (σήμερα, περιοχή «Σκοτωμένοι») εξετελέσθησαν δια μαχαίρας, πλην του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΒΑΓΙΩΝΑ, που επέτυχε, καίτοι σοβαρά τραυματισμένος, να διασωθεί, για να έχουμε έτσι από πρώτο χέρι μια αυθεντική και συγκλονιστική περιγραφή.

ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ 810 ΑΝΔΡΩΝ, ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΤΡΙΑΔΑ ΣΕΡΡΩΝ

Στις 12.11.44, ο ΕΛΑΣ επιτίθεται με δύναμη χιλίων περίπου ανταρτών και εκ πολλών κατευθύνσεων κατά της Τριάδος (φύσει οχυρά θέση, εις τους πρόποδες των Κρουσίων Ορέων). Οι 250 αμυνόμενοι αντάρτες υπό τον Οπλαρχηγό Ζαπρούδη Απ. προβάλλουν σθεναρή αντίσταση και διατηρούν τις θέσεις τους επί 2ήμερον, παρά τις απώλειες τους. Οι επιτιθέμενοι ΕΛΑΣίτες αποτυγχάνουν 4 φορές να γίνουν κύριοι της ΤΡΙΑΔΟΣ, οπότε ζητούν την συνδρομή του Βουλγαρικού στρατού σε πυροβολικό και όλμους, με τα οποία ανασκάπτουν κυριολεκτικώς το αμυντικό οχυρό της ΤΡΙΑΔΟΣ και αποδεκατίζουν τους αμυνομένους. Ο οπλαρχηγός ΖΑΠΡΟΥΔΗΣ ΑΠ., με την επέλευση του σκότους, επιχειρεί διάσπαση του κλοιού των ΕΛΑΣιτών με τους εναπομείναντες αγωνιστές και οι επιτιθέμενοι γίνονται κυρίαρχοι της ΤΡΙΑΔΟΣ. Επακολουθούν εμπρησμοί οικιών, λεηλασίες και γενική σφαγή 810 ανδρών, γυναικών και παιδιών, οι οποίοι απετέλεσαν τον ομαδικό τάφο της ΤΡΙΑΔΟΣ, που παραμένει ο αψευδής μάρτυρας της κομμουνιστικής θηριωδίας και προδοσίας.Σημείωση: Κάθε Φθινόπωρο πραγματοποιείται ετήσιο μνημόσυνο, για τους ανωτέρω σφαγιασθέντες αγωνιστές της ΠΑΟ και απλούς κατοίκους, στο χωριό Τριάδα Σερρών.

ΣΦΑΓΗ 200 ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΠΑΟ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΩΝ ΣΤΟΝ ΠΡΟΜΑΧΩΝΑ ΣΕΡΡΩΝ

Με την πτώση της ΤΡΙΑΔΟΣ και την επιχειρηθείσα έξοδο εκ του κλοιού των ΕΛΑΣιτών, μία ομάς εκ 200 ανταρτών και χωρικών, συμπτύχθηκε προς το ΣΤΡΥΜΟΝΑ ποταμό, τον οποίο και διάβηκε. Εις το σημείο της διαβάσεως μια ομάς ΕΛΑΣιτών τους επεσήμανε και, για να παρεμποδίσει την διαφυγή τους, εζήτησε τη συνδρομή του Βουλγαρικού στρατού της περιοχής, ο οποίος επενέβη ταχύτατα και έθεσε τους υποχωρούντες εις κλοιό. Μετά σφοδρή ανταλλαγή πυρών και αφού οι αμυνόμενοι εξήντλησαν και το τελευταίο φυσίγγιο, που διέθεταν, ευρέθησαν αιχμάλωτοι των Βουλγάρων, οι οποίοι τους παρέδωσαν εις τον ΕΛΑΣ, στις 15.11.44.Δέσμιοι οι αιχμαλωτισθέντες, μεταφέρθησαν εις το χωριό ΠΡΟΜΑΧΩΝΑΣ και εφυλακίσθηκαν εις μία χορταποθήκη, από την οποία παρελαμβάνοντο κατά τετράδες και οδηγούμενοι εις παρακείμενη χαράδρα, εξετελούντο δια μαχαίρας. Μετά την εκτέλεση των πρώτων 80, οι ΕΛΑΣίτες επενόησαν άλλη μέθοδο, περισσότερο σαδιστική για την εκτέλεση των υπολοίπων. Έβαλαν φωτιά στις 4 άκρες της χορταποθήκης, για να υποχρεωθούν οι φυλακισμένοι να μετακινηθούν προς το κέντρο αυτής, οπότε τους εκτελούσαν με ριπές και λογχισμούς. Κάτω όμως από τον σωρό των πτωμάτων, επέζησαν, καίτοι βαρειά τραυματισμένοι, οι ΑΔΑΜΙΔΗΣ ΑΛΕΚΟΣ, ΧΟΛΙΔΗΣ ΔΗΜ., ΚΟΣΙΔΗΣ ΧΑΡΑΛ., κάτοικοι ΤΡΙΑΔΟΣ, ως και οι ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΔ. (οπλαρχηγός), ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ ΔΑΥΙΔ, ΠΑΥΛΙΔΗΣ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ, και ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ ΔΑΣ., από τα ΡΙΖΙΑΝΑ, οι οποίοι κατάφεραν να βγουν από τις λίμνες αίματος

των συντρόφων τους και μετά πολυήμερη περιπετειώδη πορεία, κατόρθωσαν να διαφύγουν, να επιβιώσουν και να περιγράψουν την τραγική συμφορά, όπως την έζησαν.------------------------------------------------------------------------------------

ΣΦΑΓΗ 220 ΑΝΔΡΩΝ ΤΗΣ ΠΑΟ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΩΝ

ΣΤΑ ΤΡΑΠΕΖΙΑ ΝΙΚΟΚΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΝΤΕΡΕ

Μετά τη μάχη της ΤΡΙΑΔΟΣ και την επιχειρηθείσαν ηρωικήν έξοδο εξ αυτής, οι διαφυγόντες διαχωρίστηκαν σε δύο ομάδες, έκτων οποίων η μία ομάδα κατευθύνθηκε προς ΠΕΤΡΙΤΣΙ – ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ, αιχμαλωτισθείσα υπό των Βουλγάρων, οι οποίοι παρέδωσαν 200 συλληφθέντες στον ΕΛΑΣ, που τους εξετέλεσε εν ψυχρώ στον ΠΡΟΜΑΧΩΝΑ, με τον τρόπο που περιγράφηκε προηγουμένως, και η μεγαλύτερη ομάδα, η οποία ετράπη προς την περιοχή ΒΕΡΤΙΣΚΟΥ- ΚΕΡΔΥΛΛΙΩΝ, αποκρυβείσα εκεί. Τούτο, γνωστοποιήθηκε, όπως ήταν επόμενο εις το ΕΛΑΣ, ο οποίος, ανάνδρως φερόμενος, εκάλεσε στις 15.11.44 τους αποκρυβέντες να επιστρέψουν στα χωριά τους άφοβα, με επίκληση των συγγενικών δεσμών, που είχαν

ως συγχωριανοί, μεταξύ τους. Πολλοί έκ των κρυπτομένων επίστεψαν στην ειλικρίνεια της προσκλήσεως και έσπευσαν να επανέλθουν στα χωριά τους. Δυστυχώς, οι πρώτοι 180, που επέστρεψαν, μετά 2ήμερον συνελήφθησαν και εφυλακίσθησαν στο Δημοτικό Σχολείο της ΝΙΚΟΚΛΕΙΑΣ.Στις 21.11.44 οι ΕΛΑΣίτες, αφού έδεσαν τους συλληφθέντες με αγκαθωτό σύρμα ανά τέσσερις, τους οδήγησαν νύχτα στην τοποθεσία ΤΡΑΠΕΖΙΑ, όπου και τους εξετέλεσαν με μαχαίρια και ριπές όπλων, κατά τον αγριότερο τρόπο. Αλλοι 40 συλληφθέντες εξετελέσθησαν κατά παρόμοιο τρόπο στη θέση ΜΑΪΜΟΥ ΝΤΕΡΕ ΒΙΣΑΛΤΙΑΣ και επιχειρήθηκε να καούν τα πτώματά τους.Σημείωση: Κάθε Φθινόπωρο πραγματοποιείται το ετήσιο μνημόσυνο, για τους ανωτέρω σφαγιασθέντες αγωνιστές της ΠΑΟ και απλούς χωρικούς, στη θέση Τραπέζια Τερπνής (Νικόκλειας) Σερρών.

------------------------------------------------------------------------------

ΕΚΘΕΣΙΣ

Υποστρατήγου Τσακάρα Κωνσταντίνου

Περί της δράσεως του αντάρτικου τμήματος μου τής Εθνικής Αντιστασιακής Όργανώσεως Π.Α.Ο. (Πανελληνίου

Απελευθερωτικής Οργανώσεως) κατά την κατοχήν 1942-1944.

«Κατά τον Ελληνοϊταλικόν πόλεμον του 1940-41, φέρων τον βαθμόν του ανθυπομοιράρχου, υπηρέτησα εις την Διεύθυνσιν Στρατονομίας Ιωαννίνων και εκείθεν εν συνεχεία, μετακινηθείς την 20ήν Φεβρουαρίου 1941, ανέλαβον την διοίκησιν του εξ 25 ανδρών συγκροτηθέντος στρατονομικού αποσπάσματος παρά τη VII Ταξιαρχία (Συγκρότημα Καραντάγ) με έδραν την Κοινότητα Βροντού-Δράμας, ένθα με εύρεν η κατά την 6ην Λπριλίου 1941 γενομένη επίθεσις των Γερμανών. Μετά την

γενομένην ανακωχήν την 10-4-41 μετά του αποσπάσματος κατήλθον εις Σέρρας, ένθα τη παρακλήσει του τότε νομάρχου Σερρών μετέβην μετ' αυτού (αποσπάσματος) εις Νέαν Ζίχνην, ένθα ανέλαβον την διοίκησιν της εκεί Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής και εν συνεχεία ανέλαβον την τοιαύτην του Αου Αστυνομικού Τμήματος Σερρών μέχρι την 8ην Μαΐου 1941, ότε εντολή των Γερμανικών Αρχών κατοχής η εν γένει διοίκησις ως και η άσκησις της αστυνομίας παρεδόθη εις τους Βουλγάρους.

Ακολούθως επανήλθον εις το Αστυνομικόν Τμήμα Κατερίνης, ένθα υπηρετούν προ τής κηρύξεως του ως άνω πολέμου και εις ου την δύναμιν οριστικώς ανήκον.

Εκείθεν την 17ην Σεπτεμβρίου 1941 μετεκινήθην εις την Υποδιοίκησιν Χωροφυλακής Κολινδρού-Πιερίας ως διοικητής αυτής.

Εκεί υπηρετούν ως υπομοίραρχος κατά μήνα Οκτώβριον 1942, ότε ο υπολοχαγός αυτοκινήτων Λιακόπουλος Γεώργιος, όστις διέμενε εις Κολινδρόν, στενός φίλος και συνεργάτης επί παντός θέματος Εθνικού, μου έκαμε λόγον περί της εθνικής οργανώσεως αντιστάσεως (Υ.Β.Ε. Υπερασπισταί Βορείου Ελλάδος), μετονομασθείσης βραδύτερον εις Π.Α.Ο. (Πανελλήνιος Απελευθερωτική Οργάνωσις).

Μου είπεν ότι επρόκειτο περί καθαρώς πατριωτικής οργανώσεως, ης ηγούντο ανώτεροι αξιωματικοί του Στρατού, επιστήμονες και άλλα ευυπόληπτα πρόσωπα και ότι σκοπός της ήτο η

Ανθυπομοίραρχος Ευστάθιος Βαμβέτσος από τα Τρίκαλα. Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς το 1941 στη Θεσσαλονίκη για αντεθνική δράση και συγκεκριμένα γιατί εφοδίαζε τους Άγγλους που είχαν εναπομείνει με Ελληνικές

ταυτότητες.

άπελευθέρωσις τής Πατρίδος από τούς κατακτητάς διά πάσης μορφής αντιστάσεως και δη ενόπλου τοιαύτης, διά συγκροτήσεως ένοπλων ανταρτικών τμημάτων, προς δε απέβλεπε και εις την καταπολέμησιν τής βουλγαρικής και ρουμανικής προπαγάνδας, αι όποίαι υπό την προστασίαν των γερμανικών και ιταλικών άρχων κατοχής είχον αναπτύξει έντονον δράσιν εις βάρος του Ελληνικού στοιχείου τής Βορείου Ελλάδος και ιδία του σλαβόφωνου και βλαχοφώνου τοιούτου, ως και εις την διατήρησιν ακμαίου του ηθικού και εθνικού φρονήματος του λαού κ.λ.π. Τέλος προσέθεσεν ότι η Οργάνωσις μάς ενέγραψεν αμφότερους ως μέλη και ότι εζήτει από ημάς πίστιν και εργασίαν προς εκπλήρωσιν των ως άνω επιδιώξεων της.

Κατόπιν τούτου, και σύμφωνα με τας οδηγίας αίτινες είχον δοθή παρά της Οργανώσεως εις τον ανωτέρω υπολοχαγόν, ηρχισεν η δράσις εις όλους τούς τομείς και ιδία εις τον τοιούτον τής μυήσεως καταλλήλων εις έκαστον χωρίον της περιφερείας προσώπων, μυηθέντων παρ' εμού πρώτων των σταθμαρχών Χωροφυλακής περιφερείας μου ως και έτερων καταλλήλων αστυνομικών οργάνων.

Κατά τον χρόνον τούτον εν Κολινδρώ εμυήθησαν πολλοί κάτοικοι, μεταξύ των οποίων οι Αθανάσιος Λιναράς, ιερεύς εφημέριος Κολινδρού, Βασίλειος Καμψελίδης, τότε πρόεδρος τής Κοινότητος Κολινδρού, Δημήτριος Θεολογίδης, ιατρός, Σωτήριος Παπαϊωάννου, καθηγητής Γυμνασίου, Κωνσταντίνος Χασιώτης, δασονόμος, Παναγιώτης Γαλατσόπουλος, απόστρατος αξιωματικός Αεροπορίας, οι ιδιώται Βασίλειος, Σωτήριος και Λάκης Κομπατσιάρης και άλλοι. Ούτως, εις διαστήματα δύο μηνών περίπου, ως εκ των περιοδειών εις τα χωρία τής Υποδιοικήσεως μου είχα διαπιστώσει, είχον προσηλυτισθή εις την Οργάνωσιν πολλοί κάτοικοι, τόσον από της ιδικής μας πλευράς, όσον και εξ άλλων κατευθύνσεων, ιδία της Κατερίνης. Εκτός τούτου, θετικαί πληροφορίαι έφερον εις χείρας των κατοίκων Πιερίων, και ιδία των τουρκόφωνων πληθυσμών αυτών, ότι υπήρχε μεγάλος αριθμός όπλων, άτινα είχον μεταφερθή εκεί παρ' αυτών το έτος 1941 εκ Κοζάνης, Πτολεμαΐδος κ.λ.π. μετά την κατάρρευσιν του μετώπου.

Εν τω μεταξύ κατά τον αυτόν ως άνω χρόνον (Οκτώβριος-Νοέμβριος 1942) ήρχισαν να περιέρχωνται πληροφορίαι, ότι εις τας πέριξ του Ολύμπου περιοχάς είχον εμφανισθή ανταρτικαί ομάδες άγνωστου οργανώσεως μέχρι τότε, αίτινες ενήργουν επιθέσεις κατά Σταθμών Χωροφυλακής, ους ελεηλάτουν και επυρπόλουν, τους δε άνδρας αυτών αφού αφώπλιζον ενίους τούτων απήγαγον.

Κατά μήνα Δεκέμβριον 1942 ομάδες τούτων διά τεχνάσματος (ψευδής ανακοίνωσις εις την Αρχήν περί ανευρέσεως άγνωστου ατόμου φονευμένου) και εξ ενέδρας επέτυχον εις την περιοχήν του χωρίου Παντελεήμονος-Κατερίνης την σύλληψιν δυνάμεως Χωροφυλακής, την οποίαν αφού αφώπλισαν αφήκαν τούς άνδρας ελευθέρους, κρατήσαντες μόνον τούς επικεφαλής αυτής υπομοίραρχον Τωμαδάκην Αλέξανδρον, διοικητήν της Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής Κατερίνης και ανθυπασπιστήν Κουτσούκον Νικόλαον, διοικητήν του Σταθμού Χωροφυλακής Λιτόχωρου, ους μετά τινας ημέρας εξετέλεσαν.

Κατά το τρίτον δεκαήμερον του μηνός Ιανουαρίου 1943 ομάς τούτων, διαπεραιωθείσα εξ Ολύμπου εις την περιφέρειαν μου (Β Α Πιέρια) και μεταβάσα την 26ην του ως ανωτέρω μηνός εις το χωρίον Σφενδάμη - Πιερίας συνέλαβε τον, κατά την νύκτα εκείνην διανυκτερεύοντα εις την οικίαν του Αθανασίου Σακελλαρίου προέδρου τής Κοινότητος, ενωμοτάρχην Σωτηρόπουλον Ηλίαν, διοικητήν του Σταθμού Χωροφυλακής Νέου Ελευθεροχωρίου-Μεθώνης-Πιερίας, ον αφού ωδήγησε δέσμιον έξωθι του χωρίου Σφενδάμης εξετέλεσε κατά τον πλέον άγριον τρόπον διά πληγμάτων μαχαίρας εις τον λαιμόν, αφήσασα επί του νεκρού του σημείωμα με τας λέξεις «Έτσι τιμωρεί το Έθνος τούς προδότας του».

Η ομάς αύτη ως και αι λοιπαί περί τον Όλυμπον δρώσαι τοιαύται, ως βραδύτερον διεπιστώθη, ανήκον εις την οργάνωσιν Ε.A.M. -Ε.Λ.Α.Σ. και ότι επικεφαλής της ομάδος ήτις συνέλαβε τον ενωμοτάρχην ήτο ο μετέπειτα φέρων το ψευδώνυμον καπετάν Άρης (γνωστός κομμουνιστής Μιχαήλ Σουγιουτζόγλου, υπάλληλος του Υποκαταστήματος Αγροτικής Τραπέζης Κατερίνης, προ τής εξόδου του εις τας ανταρτικάς ομάδας).

Ούτως ήρχισεν εις την περιφέρειαν της Υποδιοικήσεώς μου τον απελευθερωτικόν αγώνα το Ε.Α.Μ.-Ε.ΛΑ.Σ., με τον άγριον φόνον ως δήθεν προδότου του πλέον αγνού και θερμού πατριώτου, ενωμοτάρχου Σωτηροπούλου Ηλία, όστις επανειλημμένως είχε συλληφθή και τεθή υπό κατηγορίαν και ανάκρισιν εκ μέρους των Γερμανών δι' υπόθαλψιν Άγγλων στρατιωτικών και δι' ετέρας πατριωτικάς πράξεις και όστις ετύγχανεν ενθουσιώδες και δραστήριον μέλος τής Οργανώσεώς μας.

Το εις βάρος του ενωμοτάρχου τούτου έγκλημα του Ε.Λ.Α.Σ., ως ήτο φυσικόν, συνεκίνησε και ετάραξε τους κατοίκους τής περιφερείας, παρ' ων πολύ εξετιμάτο και ηγαπάτο ούτος διά την εν γένει έναντι των στοργικήν πολιτείαν και συμπεριφοράν και ανησύχησε σοβαρώς τους ανθρώπους της Οργανώσεώς μας, πλην διεσκεδάσθη η εντύπωσις αύτη, διότι επιστεύθη κατ' αρχάς ότι ο φόνος ήτο έργον ομάδος κακοποιών, βραδύτερον δε, όταν εγνώσθη ότι τούτον διέπραξεν ο Ε.Λ.Α.Σ., εγένετο αντιληπτόν ότι ούτος (φόνος) απέβλεπεν εις την εξαφάνισιν δραστήριων στοιχείων και εις την τρομοκράτησιν των υγιώς σκεπτόμενων Ελλήνων πατριωτών.

Την 5ην Μαρτίου 1943, εξακολουθών να υπηρετώ εις την αυτήν Υποδιοίκησιν Χωροφυλακής Κολινδρού, έλαβον διαταγήν των γερμανικών άρχων κατοχής, δι' ης διετάσσετο ο αφοπλισμός των ανδρών και η παράδοσις εις αυτάς ολοκλήρου του οπλισμού της Υποδιοικήσεως.

Διά τής ιδίας διαταγής και προς τον αυτόν σκοπόν διετάσσοντο και αι Υποδιοικήσεις Χωροφυλακής Κατερίνης, Βεροίας και Ναούσης.

Ως ήμερα παραδόσεως ωρίζετο η 8η Μαρτίου 1943. Μετά την διαταγήν ταύτην έλαβον την απόφασιν να μη συμμορφωθώ και εξέλθω εις τα όρη προς διεξαγωγήν ανταρτικού αγώνος κατά των κατακτητών.

Εις τούτο ήχθην άφ' ενός μεν διότι εκ των όσων εγνώριζα, τα πάντα ήσαν έτοιμα διά την οργάνωσιν μας επί των Πιερίων, προς δε από των μέσων του μηνός Φεβρουαρίου 1943 είχεν εξέλθει και έδρα επί των Πιερίων ανταρτική ομάς της

Οργανώσεώς μας, υπό τον τότε λοχαγόν Γουλγουτζήν Γεώργιον, και ως εκ τούτου έκρινα ότι δεν ήτο πατριωτικόν να παραδώσω τον όπλισμόν εις τους κατακτητάς, αφού τούτου είχεν απόλυτον ανάγκην η Οργανωσίς μας και η Πατρίς.

Προς τούτο μεταβάς εις Βέροιαν, ένθα ήτο τότε η έδρα της προϊσταμένης Διοικήσεως Χωροφυλακής και παρουσιασθείς εις τον τότε διοικητήν μου ταγματάρχην Σταυρίδην Γεώργιον, όστις ήτο επίσης μέλος της Οργανώσεώς μας, του ανέφερον τας σκέψεις και την απόφασιν μου. Ούτος, αφού με συγκίνησιν με ήκουσεν, ου μόνον δεν εξέφρασε δισταγμόν τινα, αλλά και διά διαφόρων πατριωτικών λόγων με ενεθάρρυνε εις την εκτέλεσίν της, υποσχεθείς άμα συμπαράστασιν και πάσαν ενίσχυσιν εις έμψυχον και άψυχον υλικόν από της θέσεως του ως διοικητού Χωροφυλακής.

Αμέσως δε με έφερε εις επαφήν με τον ως ανωτέρω ελέχθη λοχαγόν Γουλγουτζήν, όστις την ημέραν εκείνην είχε κατέλθει από τα Πιέρια και ευρίσκετο εκεί, και, αφού μετ' αυτού ερρύθμισα το θέμα τής συναντήσεως της ομάδος του κατά την ημέραν τής εξόδου μου, ανεχώρησα και επανήλθον αυθημερόν εις την έδραν μου. Την επομένην 6-3-43, αφού ανεκοίνωσα καταλλήλως την απόφασιν μου ταύτην εις τους σταθμάρχας Χωροφυλακής και εις τούς άνδρας της έδρας μου και ώρισα τόπον και χρόνον συναντήσεως διά τους ευρισκομένους μακράν της έδρας άνδρας, οίτινες θα ήθελον να με ακολουθήσωσιν, περί ώραν 23ην της 7-3-43 ανεχώρησα εκ Κολινδρού. Κατά την εξοδόν μου ταύτην με ηκολούθησε το μείζον μέρος των ανδρών της Υποδιοικήσεώς μου, ήτοι περί τούς 30 άνδρας, ως και εις ιδιώτης ονόματι Κομπατσιάρης Ιωάννης, παραλαβόντες μεθ' εαυτών άπαντα τον οπλισμόν της Υποδιοικήσεως, ως και όλα τα χρήσιμα υλικά άτινα ευρίσκοντο εις τας αποθήκας των Υπηρεσιών Χωροφυλακής (Υποδιοικήσεως και Σταθμών).

ΣΤΟ ΒΟΥΝΟ

Κατά την αναχώρησιν και ίνα μη εκτελεσθή διαταγή των άρχων κατοχής περί υποβολής ονομαστικής καταστάσεως των κομμουνιστών περιφερείας της Υποδιοικήσεως, προς δε εξαφανισθή παν στοιχείον αφορών αυτούς, άτινα υπήρχον εις τα αρχεία των Υπηρεσιών, εδόθη διαταγή και παρελήφθησαν παρά των ανδρών άπαντες οι φάκελοι των κομμουνιστών περιφερείας της Υποδιοικήσεως ως και τα σχετικά βιβλία, τα όποια (φάκελοι και βιβλία) καθ' οδόν κατεστράφησαν διά πυρός.

Μετά ολονύκτιον πορείαν, τας πρωινάς ώρας της 8-3-43 εφθάσαμε έξωθι του χωρίου Συκιά, ένθα λαβόντες την πληροφορίαν παρά του ιερέως Συκιάς Παπανέστορος, ότι η ομάς του Γουλγουτζή ευρίσκετο εις την ιεράν μονήν των Αγίων Πάντων μετέβημεν εκεί.

Εις την μονήν, τόσον οι επικεφαλής τής ανταρτικής ομάδος μόνιμοι ανθυπολοχαγοί Τσαμασιώτης Σπυρίδων καί Παπαθανασίου Αθανάσιος, όσον και οι άνδρες αυτής, μας υπεδέχθησαν με ενθουσιασμόν και ποικιλοτρόπως εξεδήλωσαν την χαράν των. Κατά την εκεί παραμονήν μάς επεσκέφθη ο τότε λοχαγός Μυτιληνάκης Λάμπρος, διαμένων εις Βέροιαν, ως και τίνες κάτοικοι των πέριξ χωρίων. Μετά πάροδον 2-3 ημερών και την επάνοδον εκ Βεροίας του αρχηγού Γουλγουτζή, το τμήμα μας, αποτελούμενον εκ 50 ανδρών περίπου, εξεκίνησε διά την εκτέλεσιν του προγράμματος ενεργείας, ο συνίστατο εις την διέλευσιν τας βραδυνάς ώρας εκ των χωρίων, προς επαφήν μετά των κατοίκων, συγκρότησιν επιτροπών αγώνος, συγκέντρωσιν όπλων και λοιπών χρησίμων υλικών, συγκρότησιν εφεδρικών ομάδων δράσεως, δικτύων πληροφοριών κ.λ.π.

Άποψη του χωριού Κούκος σήμερα (19 χιλιόμετρα έξω από την Κατερίνη). Κατοικείται από πρόσφυγες Ποντίους, οι οποίοι υπέστησαν τα πάνδεινα από Τούρκους οπλισμένους με Σοβιετικά όπλα και γι' αυτό δεν ήθελαν να ακούσουν για κομμουνισμό. Λόγω της αγάπης τους για την Ελλάδα πήραν με ενθουσιασμό τα όπλα και με αρχηγό τον Κυριάκο Παπαδόπουλο ή Κισά Μπατζάκ (Κοντοπόδης) ενταχτήκανε στις Εθνικές δυνάμεις της ΠΑΟ. Φύσει αντίθετοι με τον κομμουνισμό αρνήθηκαν να ενταχτούν στον ΕΛΑΣ γι' αυτό καταδιώχτηκαν αγρίως από τους κομμουνιστές. Μετά τη διάλυση της ΠΑΟ και για να σωθούν από τον ΕΛΑΣ που απειλούσε τόσο αυτούς όσο και τις οικογένειες τους αναγκάστηκαν να υπερασπιστούν τους εαυτούς των παίρνοντας όπλα από τους Γερμανούς. Με την αποχώρηση των Γερμανών το χωριό καταλήφθηκε από τον ΕΛΑΣ στις 16-10-1944. Στη πλατεία υπάρχει στήλη με ονόματα κατοίκων που έπεσαν τόσο πολεμώντας τους Γερμανούς όσο και κατά τον συμμοριτοπόλεμο.

Η έξοδος μας αύτη (τόσον τής ομάδος Γουλγουτζή, όσον και εμού μετά των ανδρών μου) γνωσθείσα προκάλεσεν ακράτητον ενθουσιασμόν μεταξύ των κατοίκων των Πιερίων, ως και των πέριξ περιφερειών Κατερίνης και Βεροίας και, παρά πάντα φόβον του κατακτητού, έσπευδον ούτοι να μας συναντήσουν και να εκδηλώσουν την αγάπην και την πίστιν των εις τον αγώνα διά την απελευθέρωσιν της Πατρίδος και να μας προσφέρουν πάσαν εξυπηρέτησιν εις τας ανάγκας μας εις τρόφιμα κ.λ.π. Εκεί δε που η έξοδος αύτη προκάλεσε ιδιαίτερον ενθουσιασμόν, ήσαν οι τουρκόφωνοι πληθυσμοί των Πιερίων, οι όποιοι λόγω της διακρινούσης αυτούς ιδιαιτέρας συνοχής και πειθαρχίας μεταξύ των ήγέρθησαν ως εις άνθρωπος και πολλοί

τούτων, ως οι Κυριάκος Παπαδόπουλος (Κισά Μπασάκ), Παύλος Ασλανίδης, Θεόφιλος Λεοντιάδης, Ματθαίος Ασλανίδης, Μανασσής, Ανέστης Σαχινίδης κλπ., κάτοικοι των χωρίων Κούκος, Σεβαστή, Αγιάννηδες, παλαιοί οπλαρχηγοί του Πόντου μεμυημένοι εις την Οργάνωσιν μας εσχημάτισαν αμέσως ένοπλα τμήματα, με όπλα τα όποια, ως ανωτέρω αναφέρω, είχον μεταφέρει εκ Πτολεμαΐδος, Αμυνταίου, Κοζάνης κ.λ.π. και απέκρυπτον επιμελώς εκεί και εξήλθον προς συνάντησίν μας. Επίσης ενετάχθη εις τα τμήματα μας 5μελής ένοπλος ομάς υπό τον Αριστείδην Παπαδόπουλον εκ Νησελλίου Βεροίας, ως και τρεις Ελληνοκύπριοι, οίτινες ανήκοντες εις το Αγγλικόν εκστρατευτικόν Σώμα κατά τας μάχας του Ολύμπου είχον αποκοπή και παρέμενον έκτοτε κρυπτόμενοι εις την περιοχήν Κατερίνης. Ούτως εντός ολίγων ημερών η δύναμις των εν κινήσει τμημάτων μας ανήρχετο εις 130 άνδρας, η δε τοιαύτη των εις τα χωρία εφεδρικών τμημάτων δράσεως υπερέβαινε τον αριθμόν τούτον και συνεχιζόμενων των κινήσεων μας προς τα διάφορα χωρία αι δυνάμεις αύται ηύξανον καθημερινώς.

Και ενώ ούτως είχον τα πράγματα και τα τμήματα μας εκινούντο εις την μεταξύ των χωρίων Συκιά, Καστανιά, Παληοστάνη, Σφενδάμη, Κούκος, Παληονέλληνη κ.λ.π. περιοχήν, ήρχισαν εις την ζώνην ενεργείας μας να εμφανίζωνται τμήματα της Οργανώσεως Ε.A.M.-Ε.Λ.Α.Σ. Ταύτα, κατ' αρχάς ανίσχυρα όντα, καθ' όσον δεν υπερέβαινον τούς 30 άνδρας, εζήτησαν την συνεργασίαν μας. Προς τούτο, κατά λαβούσαν χώραν την 16-3-43 συνάντησιν των τμημάτων εις τοποθεσίαν μεταξύ Παληοστάνης - Παληονέλληνης και εν συνεχεία συνάντησιν του αρχηγού μας Γουλγουτζή μετά του ως τοιούτου παρουσιασθέντος εκ της πλευράς του Ε.Λ.Α.Σ. μονίμου υπολοχαγού αυτοκινήτων Τσαλέφη Θωμά (καπετάν Βούρου), μετά συζήτησιν καθ' ην επεκράτησε ταυτότης αντιλήψεων και σκοπών, επήλθε πλήρης συμφωνία και ως προς τον τρόπον συνεργασίας των τμημάτων και ως προς τον τοιούτον αλληλοϋποστηρίξεώς των εν περιπτώσει συγκρούσεων μετά των Γερμανών κ.λ.π.

Μετά πάροδον όμως ημερών, ενισχυθέντα ταύτα διά δυνάμεων εξ άλλων περιφερειών, ήλλαξαν στάσιν έναντι μας και ήρχισαν να έμφανίζωσιν εχθρικάς διαθέσεις και να ενεργώσιν εχθρικάς

πράξεις εις βάρος μας. Κατ' αρχάς, και επί σκοπώ όπως δημιουργήσωσι δυσπιστίαν εις τούς κατοίκους έναντι των τμημάτων μας, διά ζώσης και κυκλοφορίας εκατοντάδων εντύπων τόσον εν τη πόλει Κατερίνης, όσον και εις τα χωρία, εξαπέλυσαν σφοδράν συκοφαντικήν έπίθεσιν εναντίον μας, εμφανίζοντες τα τμήματα ως δήθεν συνεργαζόμενα μετά των Γερμανών, παρ' ων δήθεν εξωπλίζοντο και ετροφοδοτούντο κ.λ.π. Ακολούθως την 20-3-43 έξωθι του χωρίου Χράνη προέβησαν εις την σύλληψιν των ανταρτών (χωροφυλάκων) Φαρασλή Αποστόλου και Βουλγαράκη Ιωάννου, ους αφού αφώπλισαν έθεσαν υπό κράτησιν.

Βραδύτερον δε τη επεμβάσει αξιωματούχου του Ε.Λ.Α.Σ. συγγενούς των αφήκαν τούτους ελευθέρους και βία τούς ενέταξαν εις τα τμήματα των. Κατά τον ίδιον επίσης χρόνον συνέλαβον δύο συνδέσμους της Οργανώσεώς μας, του ενός ονόματι Γουλγουντίνα, συγγενούς του αρχηγού Γουλγουτζή, οι όποιοι είχον μεταφέρει εκ Βεροίας άρβυλα και άλλα εφόδια διά τούς άνδρας μας, και τούς οποίους μετά τινας ημέρας εφόνευσαν. Διαβήματα και παραστάσεις εκ μέρους μας, όπως αφήσουν ελευθέρους τόσον τους αντάρτας, όσον και τούς συνδέσμους ούτε καν ελήφθησαν ύπ' όψιν.

Ωσαύτως δε δι' απειλών θανατώσεως ήρχισαν να ασκώσι τρομοκρατίαν εις βάρος των εις τα χωρία ανθρώπων τής Οργανώσεώς μας, να προβαίνουν εις αφοπλισμόν ημετέρων ομάδων δράσεως κλπ. Παρά τ' ανωτέρω όμως οι κάτοικοι των χωρίων ούδ' επί στιγμήν έπαυσαν να προσβλέπουν μετ' εμπιστοσύνης προς τα τμήματα μας, να τα συνδράμουν εις το έργον των, προς δε αι δυνάμεις των εν κινήσει και εφεδρεία τμημάτων ν' αυξάνουν συνεχώς, ανελθούσαι εν συνόλω εις 250 περίπου άνδρας, πράγμα ο ανησυχεί τούς κομμουνιστάς και την Οργάνωσιν των Ε.Α.Μ.-Ε.Λ.Α.Σ., δι' ο και έθεσαν θέμα διαλύσεως μας.

Ούτω τήν 23-3-43 και ώραν 9ην π.μ., ενώ τα τμήματα μας είχον αναχωρήσει εκ του χωρίου Ρυάκια και εβάδιζαν επί της οδού προς το χωρίον Καστανιά, εις σημείον περί τα 3-4 χιλιόμετρα εκ του χωρίου ευρέθησαν αιφνιδίως ενώπιον τμημάτων του Ε.Λ.Α.Σ., άτινα είχον αποκλείσει την οδόν και είχον καταλάβει τα πέριξ υψώματα. Κατά την στάσιν των

τμημάτων μας επεδιώχθη κατ' αρχάς, διά προσεγγίσεως των οπλαρχηγών μας παρά γνωστών των αξιωματικών και ανταρτών του Ε.Λ.Α.Σ. και της κατ' ιδίαν δήθεν συζητήσεως, να τούς παρασύρωσι προς τας γραμμάς των και να τούς συλλάβωσι.

Γενομένου όμως αντιληπτού του τεχνάσματος των τούτου, προσήλθον ενώπιον μας αξιωματικοί τίνες και ο πολιτικός των επίτροπος με το ψευδώνυμον Κοσμάς (Αθανάσιος Γκέλος εκ Νιγρίτης), όστις υπήρξεν ο κυρίως σφαγεύς των Πιερίων, καθ' όσον όλαι αι εκτελέσεις των εθνικοφρόνων κατοίκων (ανθρώπων της Οργανώσεώς μας), αίτινες έλαβον χώραν τότε επί των Πιερίων, παρ' αυτού διετάχθησαν, όστις στραφείς προς ημάς εις θρασύ και προκλητικόν ύφος είπε: «Η Οργάνωσίς μας δεν ανέχεται άλλας Οργανώσεις και έχομεν εντολήν να σας καλέσωμεν να προσχωρήσητε εις ημάς. Εις το Αρχηγείον που θα πάμε θα σας απονεμηθούν κάθε διάκρισις και τιμή. Αν δεν μάς ακολουθήσετε θα σάς κτυπήσωμεν».

Απαντών εις αυτόν ό αρχηγός μας είπε: «Μία τέτοια πρότασις απορρίπτεται ως απαράδεκτος. Ημείς εντολάς λαμβάνομεν μόνον από την Οργάνωσιν μας. Σάς καλούμεν εν πνεύματι αγάπης και ομονοίας να συνεργασθούμε, ίνα φέρωμεν εις πέρας τον κοινόν ίερόν σκοπόν, τουτέστιν την απελευθέρωσίν της Πατρίδος μας. Ημείς δεν θα είμεθα οι πρώτοι πού θα ρίξουμε βόλι εναντίον Ελλήνων, σεις αν θέλετε κτυπήσατε μας». Και ταύτα ειπών έδωκεν εις στεντορείαν φωνήν το σύνθημα της εκκινήσεως των τμημάτων μας προς τα εμπρός. Προ τής γενναίας στάσεως του αρχηγού μας και της αποφασιστικής εκκινήσεως των ανδρών, οι επικεφαλής των τμημάτων του Ε.Λ.Α.Σ. έδωκαν εντολήν εις τα αποκλείοντα την οδόν τμήματα των ν' αποσυρθώσι ταχέως, χωρίς να τολμήσωσι να μας ένοχλήσωσι. Και τούτο διότι την ημέραν εκείνην αι δυνάμεις των τμημάτων μας ανήρχοντο εις 140 άνδρας, ενώ αι δυνάμεις τούτων δεν υπερέβαινον τους 80, προς δε οι άνδρες μας διέθετον ασυγκρίτως καλλίτερον οπλισμόν και πυρομαχικά. Και παρ' ότι μετά το ως άνω επεισόδιον αι εχθρικαί ενέργειαι και πράξεις τούτων συνεχίσθησαν εις βάρος μας, ουδέποτε επιστεύαμεν ότι θα εξωθούν ούτοι τα πράγματα μέχρις ένοπλου ρήξεως και αιματοχυσίας. Τούτο όμως το όποιον ημείς δεν ηδυνάμεθα να φαντασθώμεν, αυτό και συνέβη μετά τινας

ημέρας. Μετά την ανωτέρω συνάντησιν τα τμήματα μας, συνεχίσαντα την εφαρμογήν του προγράμματος δράσεως των, ήχθησαν την 27-3-43 εις την ως άνω μονήν των Αγίων Πάντων προς ανάπαυσιν, ένθα παρέμειναν μέχρι τής 4-4-43.

----------------------------------------------------------------------------------

ΣΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΠΑΝΤΕΣ

Κατά το διάστημα τούτο μας επεσκέφθησαν πολλοί κάτοικοι των πέριξ χωρίων της πεδιάδος Βεροίας, προς δε διήλθεν εκείθεν η εξ 8 ανδρών εθνική ανταρτική ομάς με αρχηγόν τον Θεόφιλον Βαήν εκ Κατερίνης, ήτις έδρα ως ανεξάρτητος εις την πεδινήν περιοχήν Βεροίας και ήτις εδήλωσε συνεργασίαν μετά των τμημάτων μας. Ωσαύτως, κατά το ως άνω χρονικόν διάστημα, εις τον ανθυπολοχαγόν Τσαμασιώτην Σπυρίδωνα συνέβη ατύχημα, ετραυματίσθη δε εις την χείρα του εκ τυχαίας εκπυρσοκροτήσεως του πιστολιού του, ου ένεκεν παρέστη ανάγκη μεταφοράς του εις Βέροιαν προς θεραπείαν. Και ενώ την 4ην Απριλίου επρόκειτο να λάβη χώραν εις την μονήν λειτουργία εκ μέρους του ιερέως Συκιάς Παπανέστορος, ην θα παρηκολούθουν και οι άνδρες του σώματος μας, περί ώραν 5.30' π.μ. τής ημέρας ταύτης (4-4-43) προσήλθεν αγγελιαφόρος του Ε.Λ.Α.Σ., όστις ενεχείρισε εις τον αρχηγόν Γουλγουτζήν σημείωμα αναγράφον τα εξής:

«Προς τον αρχηγόν των τμημάτων Ε.Σ. Γουλγουτζήν, οπλαρχηγούς Τσακάραν, Ασλανίδην κλπ. Είσθε κυκλωμένοι από 500 αντάρτες του Ε.Λ.Α.Σ. Σάς δίνουμε τον λόγον τής επαναστατικής μας τιμής, ότι αν παραδοθήτε δεν έχετε να πάθετε τίποτε. Πάσα αντίστασις θα πνιγή εις το αίμα».

Κικίτσας – Βούρος

Ευθύς ως ο αρχηγός ανέγνωσε τούτο, έδωσεν εντολήν ταχείας εξόδου των εν τη μονή ευρισκομένων ανδρών προς κατάληψιν των προκαθωρισμένων θέσεων και αντίστασιν. Ειρήσθω ενταύθα, ότι εκ Βεροίας μας είχε δοθή πληροφορία περί κινήσεως τμημάτων Γερμανών προς Πιέρια, δι' ενέργειαν εκκαθαριστικών επιχειρήσεων εναντίον των ανταρτών, πράγμα ο μάς υπεχρέωσε εις την λήψιν ηυξημένων μέτρων ασφαλείας και επαγρυπνήσεως, ου ένεκεν εις τέσσαρα σημεία

περιμετρικώς της μονής είχον εγκατασταθή από της εκεί αφίξεώς μας φυλάκια με ικανόν αριθμόν ανδρών.

Εις εκτέλεσίν της διαταγής του αρχηγού άπαντες οι επί κεφαλής τμημάτων έκινήθησαν αμέσως, εγώ δε συγκεντρώσας ταχέως τούς εντός της μονής ευρισκομένους 15 άνδρας, καθ' όσον οι υπόλοιποι ήσαν εις τα φυλάκια, έσπευσα προς την έξοδον του μανδροτοίχου της μονής. Καθ' ην δε στιγμήν εξερχόμην, ήρχισαν να ρίπτωνται βλήματα όλμων προς την μονήν και να ακούωνται πυκνοί πυροβολισμοί. Επηκολούθησε μάχη, ήτις διήρκεσε μέχρι των απογευματινών ωρών, οπότε, δοθείσης διαταγής, οι άνδρες του σώματος διέρρευσαν προς διαφόρους κατευθύνσεις. Κατά την μάχην υπέστημεν βαρύ πλήγμα. Τριάκοντα και πλέον άνδρες ως και ο ανθυπολοχαγός Παπαθανασίου Αθανάσιος, μη προλαβόντες να εξέλθωσι της μονής και να καταλάβωσι τας θέσεις των, λόγω αιφνιδιασμού και μη προβολής αντιστάσεως του υπό τον έφεδρον ανθυπολοχαγόν Σμυρνήν φυλακίου, ήχμαλωτίσθησαν. Εγώ δε και τίνες των ανδρών μου εις την κατά τας απογευματινός ώρας προσπάθειαν διασπάσεως τής γραμμής των ελασιτών, εμπεσόντες εις πυκνά πυρά αυτομάτων όπλων, καθ' ην στιγμήν και ετραυματίσθην διά ριπής αυτομάτου εις την κνήμην του αριστερού ποδός, ως εκ θαύματος διεσώθημεν. Μετά τον τραυματισμόν και την πρόχειρον επίδεσιν του τραύματος, δι' ολονυκτίου πορείας ήχθημεν τας πρωινάς ώρας τής 5-4-43 έξωθι του χωρίου Βεργίνα.

Εκεί μη δυνάμενος να συνεχίσω την πορείαν, λόγω φλεγμονής και ερεθισμού του τραύματος, επεβιβάσθην ίππου, όστις παρελήφθη εκ τής μονής Βουλτσίστης και μετεφέρθην εκεί υπό του αντάρτου Μανίκα Θεοφάνους. Συνεχίσαντες την πορείαν εφθάσαμεν εις την εκκλησίαν Μεγάλη Παναγία, κειμένην εις την περιοχήν Βουλτσίστης, ένθα συναντήσαμε και τούς υπολοίπους άνδρας του τμήματος μου, απουσιάζοντος μόνον του αντάρτου (χωροφύλακος) Κωνσταντινίδου Ιωάννου, όστις είχεν αιχμαλωτισθή παρά των ελασιτών, ως και τίνων άλλων έτερων τμημάτων. Ακολούθως, αναχωρήσαντες εκείθεν τας εσπερινάς ώρας (5-4-43), διήλθομεν έξωθι τής κωμοπόλεως Κολινδρού, ένθα μας συνήντησεν ο ανωτέρω υπολοχαγός Λιακόπουλος Γεώργιος και ο ιατρός Κολινδρού, όστις και μου παρέσχε ιατρικήν περίθαλψιν.

Εν συνεχεία δι' ολονυκτίου πορείας και διά των περιοχών των χωρίων Καταχά, Παλαιού Ελευθεροχωρίου, Σφενδάμης, εφθάσαμε τας πρωινάς ώρας της 6-4-43 εις το χωρίον Κούκος, ένθα είχον συγκεντρωθή και οι άνδρες όλων των άλλων τμημάτων, άτινα επέτυχον να διαφύγωσιν εκ της μονής. Εις Κούκον παρεμείναμεν επί πέντε ημέρας περίπου, καθ' ο διάστημα εγώ ενοσηλευόμην εις την οικίαν του οπλαρχηγού Παύλου Ασλανίδου. Κατά τον χρόνον τούτον οι οπλαρχηγοί Κυριάκος Παπαδόπουλος, Ασλανίδης, Μανασσής, Σαχινίδης, ελθόντες εις συνεννόησιν και συνάντησιν με τούς αρχηγούς των τμημάτων του Ε.Λ.Α.Σ., άτινα μας είχον προσβάλει εις την μονήν των Αγίων Πάντων, επέτυχον την απελευθέρωσιν των ανταρτών οίτινες κατήγοντο εκ του χωρίου Κούκος, Σεβαστή κλπ. και είχον αιχμαλωτισθή κατά την ανωτέρω μάχην και ων ό αριθμός ανήρχετο εις δώδεκα περίπου. Εκ των υπολοίπων δε 20, οίτινες εκρατήθησαν, ο ανθυπολοχαγός Παπαθανασίου Αθανάσιος εκ Σφενδάμης, ο επιλοχίας Σπυρίδης Κων. εκ Κατερίνης, δύο έτεροι λοχίαι εκ Σφενδάμης, συγγενείς του ανωτέρω ανθυπολοχαγού ως και του τοιούτου Τσαμασιώτου, ως και 4-5 αντάρται εξ άλλων χωρίων και ων τα ονόματα μου διαφεύγουν, μετά τινας ημέρας εξετελέσθησαν. Εν τω μεταξύ και καθ' όν χρόνον ο αρχηγός Γουλγουτζής απουσίαζεν εις Θεσσαλονίκην, ένθα είχε μεταβή ίνα αναφέρη τα διατρέξαντα, αφίχθησαν εις Κούκον και ανέλαβον την διοίκησιν των τμημάτων οι μόνιμοι αξιωματικοί τότε υπολοχαγοί Βογιατζόγλου Απόστολος, Κοττέας Ελπιδοφόρος και ανθυπολοχαγός Παπαγεωργίου Κωνσταντίνος.

Την 10ην Απριλίου 1943 τα τμήματα μας, ων ή δύναμις ανήρχετο εις 60 άνδρας περίπου, υπό την ηγεσίαν των ανωτέρω αξιωματικών, των οπλαρχηγών Παπαδοπούλου, Ασλανίδου κ.λ.π., μετά των ανδρών των παραμεινάντων εις Κούκον και πέριξ χωρία, ανεχώρησαν εκείθεν και δι' ολονυκτίου πορείας διά των χωρίων Σφενδάμη, Παλαιού Ελευθεροχωρίου, Καταχά, αφίχθησαν τας πρωινάς ώρας της 11-4-43 εις περιοχήν Κολινδρού, ένθα εγώ, όστις ηκολούθουν ταύτα επιβαίνων ίππου, απεχωρίσθην και συνοδεία του ανθυπολοχαγού Παπαγεωργίου και του αντάρτου (υπενωμοτάρχου) Χριστοφιλοπούλου Γεωργίου μετέβην εις την οικίαν του δασονόμου Κωνσταντίνου Χασιώτου, ήτις ευρίσκετο

εις την παρυφήν της κωμοπόλεως. Εκεί με τον ανωτέρω αντάρτην Χριστοφιλόπουλον, του ως είρηται αξιωματικού Παπαγεωργίου επανελθόντος εις τα τμήματα, παρεμείναμεν όλην την ημέραν και την νύκτα της 11-4-43 διά τετράτροχου οχήματος (κάρρου) εξευρεθέντος παρά του ανωτέρω δασονόμου, με οδηγόν τον Κωνσταντίνον Κοιλίαν εκ Κολινδρού (φονευθέντα το 1946 υπό των κομμουνιστών), μετεφέρθη μεν εις Αλεξάνδρειαν (Γιδά), ένθα φροντίδι του κτηνιάτρου Ιερεσιώτου και του ιατρού Βελτσίδου, μελών της Οργανώσεώς μας, κατελύσαμεν εις την οικίαν του Κ. Τσόπελου. Την επομένην, 12ην ιδίου μηνός, δι' αποσταλέντος παρά της Οργανώσεως Θεσσαλονίκης επιβατικού αυτοκινήτου μετεφέρθην εκεί, ένθα μερίμνη του τότε λοχαγού Καραφυλλίδου εισήχθην εις την κλινικήν Χριστοπούλου, ήτις εκείτο πλησίον του Ι. Ναού Αγίας Σοφίας.

Εις ταύτην ενοσηλεύθην επί 15θήμερον, οπότε, λόγω πληροφοριών ότι επέκειτο έλεγχος των νοσοκομείων και κλινικών εκ μέρους των Γερμανών, εξήλθον και συνέχισα την θεραπείαν, παραμένων εις την οικίαν του τότε υπολοχαγού Δασκαλάκη Παναγ. (φονευθέντος το 1944 υπό των κομμουνιστών), ως και επί τινας ημέρας εις τας οικίας των Κυριακοπούλου Αναστασίου ανθυπασπιστού Χωροφυλακής και Νικ. Αγαλιανού μελών της Οργανώσεως. Κατά το διάστημα τούτο με επεσκέφθη εις την οικίαν του Δασκαλάκη δις ο αείμνηστος συνταγματάρχης Αβδελάς, μέλος της διοικούσης επιτροπής της Οργανώσεως, την δε θεραπείαν του τραύματος ενήργει ο τότε αρχίατρος Καραγεωργίου.

--------------------------------------------------------------------------

ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ ΔΥΝΑΜΩΜΑ ΤΗΣ ΠΑΟ

Κατά το τέλος Ιουνίου 1943, θεραπευθείς επανήλθον και πάλιν εις το τμήμα μου, ο συνήντησα εις την περιοχήν του χωρίου Αγκαθιά-Βεροίας. Την περίοδον εκείνην επί των Πιερίων είχον διεξαχθή παρά των Γερμανών ευρείαι εκκαθαριστικαί επιχειρήσεις, αίτινες ηνάγκασαν τα τμήματα μας

να συμπτυχθώσι προς τα βόρεια κράσπεδα αυτών (Πιερίων) και εις την κοιλάδα του Αλιάκμονος.

Το ηθικόν των ανδρών ήτο εις καλόν σημείον, η δε ανέντιμος και συκοφαντική προπαγάνδα των εαμιτών-ελασιτών εις βάρος των, ως και η λαβούσα χώραν παρ' αυτών απρόκλητος αιφνιδιαστική επίθεσις εις την μονήν των Αγίων Πάντων (4-4-43) και αι επακολουθήσασαι εκτελέσεις συμπολεμιστών μας, οίτινες είχον συλληφθή αιχμάλωτοι εις την μάχην ταύτην, ου μόνον δεν τους επτόησαν αλλά και εχαλύβδωσαν έτι περισσότερον την ψυχήν και την πίστιν των εις τον αγώνα, διότι έβλεπον τώρα καθαρά ότι οι μόνοι οίτινες εμάχοντο πραγματικά διά την Πατρίδα ήσαν αυτοί, ενώ οι άνθρωποι του Ε.A.M. -Ε.Λ.Α.Σ. παρ' ότι διεκήρυσσον ότι ηγωνίζοντο διά την απελευθέρωσιν της Πατρίδος, ως είχε καταστή πλέον φανερόν, εις ουδέν άλλο απέβλεπον ειμή εις την κατάληψιν της εξουσίας και εις την υποδούλωσιν της Πατρίδος εις τον κομμουνισμόν - σλαβισμόν.

Διά τούς ιδίους ως άνω λόγους είχεν εξεγερθή εναντίον των και η εθνική συνείδησις των κατοίκων των Πιερίων και των περιφερειών Κατερίνης και Βεροίας, οίτινες με μεγαλύτερον πείσμα και προθυμίαν έσπευδον να μας εξυπηρετήσωσιν εις τας ανάγκας.

Πολλοί δε κάτοικοι των χωρίων Βεροίας, ήτοι Νησελλίου, Αγκαθιάς, Μελίκης, Νεοκάστρου, Βεργίνας, Παλατιτσίων κ.λ.π. κατετάγησαν εις τα τμήματα μας ως αντάρται, επίσης προσήλθον και ενετάγησαν οι έφεδροι αξιωματικοί Αναγνωστόπουλος Δημήτριος, δημοδιδάσκαλος εις Ελευθεροχώριον Πιερίας, Γεωργίου Ιωάννης, κτηνίατρος εκ Βεροίας κ.λ.π. Τούτου ένεκεν παρέστη ανάγκη εκπαιδεύσεως των ανδρών των τμημάτων, ην εκπαίδευσιν ενήργουν οι υπολοχαγοί Κοττέας Ελπιδοφόρος, Βογιατζόγλου Απόστολος και ανθυπολοχαγός Παπαγεωργίου Κωνσταντίνος.

Καθ' εκάστην δε απεστέλλοντο μικραί ομάδες εις τα διάφορα χωρία των Πιερίων και τής πεδινής περιοχής Βεροίας προς επαφήν μετά των κατοίκων, αναζήτησιν όπλων, πυρομαχικών, εφοδίων κ.λ.π.

Περί τα τέλη Ιουλίου 1943 ευρισκόμεθα εις την περιοχήν Βουλτσίστης- Πιερίων. Τότε αφίχθη κατ' αρχάς ο λοχαγός Μυτιληνάκης Λάμπρος και μετά τινας ημέρας ο τοιούτος Σαρρής Δημήτριος.

Ούτοι, εξελθόντες επικεφαλής έκαστος ιδίων τμημάτων εις Βέρμιον, ηπειλήθησαν διά προσβολής υπό τμημάτων του Ε.Λ.Α.Σ. υπέρτερων δυνάμεων και προ της καταστάσεως ταύτης διετάχθησαν παρά του αρχηγού του Κέντρου της Π.Α.Ο. Βεροίας ταγματάρχου Χονδροπούλου Κωνσταντίνου όπως συμπτυχθώσιν εις Πιέρια και ενωθώσι μεθ' ημών. Εις τα υπ' αυτούς τμήματα, ως ενθυμούμαι, υπηρετούν πολλοί μόνιμοι αξιωματικοί, εν

οις οι τότε λοχαγοί Γοργίας Ευάγγελος, Θεοφιλογιαννάκος Ευστράτιος, Κάσιος Νικόλαος, ο ανθυπολοχαγός Καραμπέρης

Μοίραρχος Γεώργιος Στραβοσκιάδης του Εμμανουήλ. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1901. Το 1942 υπηρετούσε διοικητής Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής Λαγκαδά Θεσσαλονίκης. Την 2-7-1942 δολοφονήθηκε από αναρχικό επί της οδού Λαγκαδά-Λουτρών.

Στέφανος, οι έφεδροι αξιωματικοί Παπαναστασίου Δημήτριος και ο αδελφός του, Θωμαΐδης Ιωάννης κ.λ.π. Ούτως ή συνολική δύναμις των τμημάτων, άτινα απετέλεσαν δύο σώματα, του ενός υπό την ηγεσίαν του λοχαγού Μυτιληνάκη και του ετέρου υπό την τοιαύτην του λοχαγού Σαρρή Δημητρίου, του δευτέρου τούτου έχοντος την γενικήν αρχηγίαν των σωμάτων, ανήρχετο εις 120 άνδρας περίπου.

Ο οπλισμός των ανδρών απετελείτο από ατομικά τυφέκια Μάνλιχερ ως επί το πλείστον, από 6-8 αυτόματα Τόμσον και Στέν και από τρία οπλοπολυβόλα Σαίντ - Ετιέν και από ανάλογον αριθμόν φυσιγγίων. Από πλευράς ιματισμού οι πλείστοι των ανδρών έφερον πολιτικήν ενδυμασίαν και ελάχιστοι έφερον χακί στολήν, άπαντες δε έφερον δίκοχα με τα γράμματα Ε.Σ. (Ελληνικός Στρατός) και γαλανόλευκον ταινίαν. Μετά την ως άνω συγκρότησιν, τα σώματα περί τας αρχάς Αυγούστου 1943 εκινήθησαν εκ Βουλτσίστης προς το χωρίον Καστανιά και εν συνεχεία, πότε ομού και πότε κεχωρισμένως, διήλθον εκ των χωρίων Παληοστάνη, Μικρή Μηλιά, Σφενδάμη, Κούκος, Σεβαστή, Χράνη, Ρυάκια, Παληονέλληνη (Τρίκορφον) κλπ.

Οι κάτοικοι τούτων, πληροφορούμενοι την εις τα χωρία των άφιξιν των σωμάτων, σπεύδουν παρά την συνεχιζομένην υπό των κομμουνιστών συκοφαντικήν προπαγάνδαν και τρομοκρατίαν να υποδεχθούν τούς άνδρας μας, να εκδηλώσουν την χαράν των και τον ενθουσιασμόν των και να παράσχουν πάσαν εξυπηρέτησιν.

Υπήρξαν όμως και περιπτώσεις καθ' ας οι κάτοικοι ενίων χωρίων, επηρεαζόμενοι από την προπαγάνδαν, άμα τη εμφανίσει των σωμάτων μας απεμακρύνοντο των οικιών και των χωρίων των, επανερχόμενοι όταν επληροφορούντο ότι οι άνδρες μας ούδεμίαν σχέσιν με τους Γερμανούς είχον, αλλά ήσαν αγνοί Έλληνες πατριώται με επικεφαλής γνωστούς εις τούς περισσοτέρους εξ αυτών μονίμους αξιωματικούς του Στρατού. Εκεί δε πού αύθις εσημειώθη εθνικός συναγερμός με εκδηλώσεις πατριωτικές, άκρως συγκινητικές, ήσαν τα χωρία Κούκος, Σεβαστή, Αγιάννηδες κλπ. ων οι κάτοικοι είναι τουρκόφωνοι.

Οι οπλαρχηγοί των χωρίων τούτων, Κυριάκος Παπαδόπουλος (Κισά - Μπατζάκ), Παύλος Ασλανίδης, Θεόφιλος Λεοντιάδης, Ματθαίος Ασλανίδης, Μανασσής, Ανέστης Σαχινίδης, Κωνσταντίνος Τσαούς κ.λ.π., οίτινες μετά την μάχην των Αγίων Πάντων είχον διαλύσει τα τμήματα των και παρέμειναν εις τα χωρία των, εις πατριωτικήν έκκλησιν των αρχηγών των σωμάτων Σαρρή και Μυτιληνάκη έσπευσαν να ανασυγκροτήσουν ταύτα και να ενωθώσι μεθ' ημών.

Κατά το αυτό χρονικόν διάστημα (α' 10ήμερον του μηνός Αυγούστου), προσεχώρησεν εις τα σώματα μας ομάς εκ 10 ένοπλων υπό τον καπετάν Δίπλαν (Αθανάσιον Τάκον) εκ Μοσχοποτάμου, προερχομένη εκ του Ε.Λ.Α.Σ., και ενετάχθη έτερα ομάς εκ 4 ένοπλων υπό τον έφεδρον ανθυπολοχαγόν Βαρμάζην Νικόλαον, δημοδιδάσκαλον εκ Μοσχοποτάμου.

Επίσης, κατά τον αυτόν χρόνον αφίχθη επί σκοπώ συνδέσεως εκ του σώματος της Π.Α.Ο. Κοζάνης 10μελής ένοπλος ομάς υπό τους ανθυπολοχαγόν Ελευθεριάδην και καπετάν Φραγκίσκον Κολλάραν εκ Κορησού-Καστοριάς, παραμείνασα εις τα τμήματα μας μέχρι τής 15.8.43.

Ούτω, συνεχιζόμενων των κινήσεων των σωμάτων, αι δυνάμεις αυτών, ως και των εις τα χωρία εφεδρικών τμημάτων, ηύξανον καθημερινώς, ανελθούσαι, περί τα μέσα Αυγούστου, εις 400 άνδρας και πλέον, πράγμα πού ανησύχησε σοβαρώς την ηγεσίαν του Ε.Α.Μ.-Ε.Λ.Α.Σ., ήτις και ενέτεινε την εις βάρος μας προπαγάνδαν και τας πράξεις βίας και τρομοκρατίας. Το τοιούτον, ως ήτο φυσικόν, έδιδεν αφορμήν όπως οι αρχηγοί και οι αξιωματικοί των σωμάτων εις τας διαφόρους ομιλίας των εις τα χωρία, στιγματίζωσι και καυτήριάζωσι τας πράξεις και ενεργείας ταύτας των κομμουνιστών, ως αντεθνικάς και προδοτικάς. Και ενθυμούμαι τον αρχηγόν Σαρρήν εις ομιλίαν του, την 13-8-43, προς τούς κατοίκους της Παληονέλληνης (Τρικόρφου), να λέγη τα έξης περίπου:

«Η Πατρίς μας, με τας προσπάθειας όλων μας, αργά ή γρήγορα θα ελευθερωθή. Μετά την απελευθέρωσιν θα υπάρχουν δύο κατηγορίαι ανθρώπων, αυτοί πού θα έχουν

σηκωμένο υψηλά το κεφάλι και θα είναι υπερήφανοι, διότι εξετέλεσαν το καθήκον των προς την Πατρίδα, και εκείνοι πού θα έχουν σκυμμένο το κεφάλι και θα ντρέπονται, όχι μόνον διότι δεν εξετέλεσαν το καθήκον των προς την Πατρίδα, αλλά διότι και την επρόδωσαν. Εις την δευτέραν αυτήν κατηγορίαν, αγαπητοί συμπατριώται, να είσθε βέβαιοι ότι δεν θα είμεθα ημείς πού σάς ομιλούμε, αλλά αυτοί πού μας κατηγορούν επί συνεργασία δήθεν μετά των Γερμανών. Εν ονόματι της Πατρίδος και του κοινού ιερού αγώνος, τούς καλούμε εις συνεργασίαν κατά των κατακτητών, κλπ.».

Ενδεικτικόν δε των ανησυχιών και εχθρικών διαθέσεων των έναντι μας ήτο και το περιεχόμενον σημειώματος, το όποιον ανευρέθη την 13-8-43 επί συνδέσμου των εκ του χωρίου Γανόχωρα- Κατερίνης, και το όποιον μετέφερεν ούτος εκ Κατερίνης εις τα τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ. Πιερίων, εις ο μεταξύ άλλων ανεγράφοντο:

«H Oργάνωσις Π.Α.Ο. πήρε φτερά .... οι αντάρται της είναι πάνω από 400. Πρέπει να κτυπηθή. Να ενταθή η προπαγάνδα εις τα χωρία, ότι πρόκειται περί Γερμανών κλπ.».

------------------------------------------------------------------------------

Ο ΕΛΑΣ ΕΠΙΤΙΘΕΤΑΙ

Την 14-8-43 ενώ τα σώματα ευρίσκοντο εις το χωρίον Καλύβια Χαράδρας και ητοιμάζοντο να κινηθώσι προς τα χωρία Μοσχοπόταμος, Ελατοχώρι, Ρητίνα, Ριζώματα, Συκιά, Πολυδένδρι κλπ., όπου κατά θετικάς πληροφορίας πολλοί κάτοικοι μάς ανέμενον να ενταχθώσιν ως αντάρται, αφίχθησαν εκεί έφιπποι ο ανθυπολοχαγός Τσαμασιώτης Σπυρίδων και ο ιδιώτης Βασίλειος Κομπατσιάρης εκ Κολινδρού, κομίζοντες διαταγήν του Κέντρου τής Π.Α.Ο. Θεσσαλονίκης. Διά ταύτης το Κέντρον εγνωστοποίει ότι Γερμανοί εκ Κατερίνης επρόκειτο να

κινηθώσιν εναντίον μας, επίσης και ο Ε.Λ.Α.Σ. συνεκέντρωνε δυνάμεις διά να μάς κτυπήση. Και εδίδετο εντολή να ληφθώσι μέτρα ασφαλείας έναντι των Γερμανών και να αποφευχθή πάση θυσία σύγκρουσις με τούς ελασίτας προς το συμφέρον του κοινού αγώνος. Κατόπιν τούτου τα σώματα μας δεν εκινήθησαν προς Μοσχοπόταμον, αλλά προς το χωρίον Ρυάκια και εν συνεχεία δι' ολονυκτίου πορείας έφθασαν τας πρωινάς ώρας της 15-8-43 εις την περιοχήν του χωρίου Συκιά.

Ενώ ευρίσκοντο εκεί προσήλθε τας μεσημβρινάς ώρας της ανωτέρω ημέρας αγγελιαφόρος του Ε.Λ.Α.Σ., όστις ενεχείρισεν εις τον αρχηγόν Σαρρήν σημείωμα, δι' ου το Αρχηγείον του Ε.Λ.Α.Σ. Πιερίων (έδρα χωρίον Ελαφίνα) ειδοποιεί ότι θα προσέβαλλε τα τμήματα μας, εν η περιπτώσει δεν απεμακρύνοντο ταΰτα αμέσως της περιοχής εκείνης. Τας απογευματινός ώρας τής ιδίας ημέρας, δι' ετέρου αγγελιαφόρου, ο αρχηγός του Ε.Λ.Α.Σ. Κικίτσας (Σαράντης Πρωτόπαπας, υπάλληλος του υποκαταστήματος της Αγροτικής Τραπέζης Κατερίνης προ τής εξόδου του εις τα ανταρτικά) ειδοποίησε τον αρχηγόν μας όπως αποστείλη εις Ελαφίναν αξιωματικόν προς συνεννόησιν.

Προς τούτο απεστάλη ό έφεδρος ανθυπολοχαγός Θωμαΐδης Ιωάννης (καπετάν Κεραυνός), όστις επιστρέψας την νύκτα 15ης-16ης.8-43 ανέφερεν ότι εις Ελαφίναν συνηντήθη με τον Κικίτσαν κ.λ.π., ως και με τον Άγγλον σύνδεσμον λοχαγόν Ίντερ, και ότι μετά γενομένην συζήτησιν τελική απόφασις του Κικίτσα και λοιπών αρχηγών του Ε.Λ.Α.Σ. ήτο, ότι τα τμήματα μας έδει να απομακρυνθώσιν εκ της περιοχής Συκιάς, ήτις ευρίσκεται εγγύς της τοιαύτης Ελαφίνας, και ότι εν περιπτώσει μη συμμορφώσεως ο Ε.Λ.Α.Σ. θα εκτύπα τα τμήματα μας. Εις την απόφασιν ταύτην αντετάχθη ο Άγγλος σύνδεσμος, αλλά η γνώμη του δεν ελήφθη υπ' όψιν.

Κατόπιν των ανωτέρω και προκειμένου ν' αποφευχθή σύγκρουσις των τμημάτων μας μετά του Ε.Λ.Α.Σ., ην δεν επεθύμει η Οργάνωσίς μας, διετάχθη παρά του αρχηγού του κλιμακίου της Οργανώσεώς μας Βεροίας ταγματάρχου Χονδροπούλου Κωνσταντίνου μετακίνησις των σωμάτων εις Βέρμιον. Μας εδηλώθη μάλιστα κατά την αναχώρησιν εκ μέρους των αρχηγών ότι εκεί (Βέρμιον) επρόκειτο να μάς

ριφθώσι δι' αεροπλάνων παρά των Συμμάχων όπλα και άλλα εφόδια.

Η εκκίνησις των σωμάτων διά το Βέρμιον έγινε τας απογευματινάς ώρας της 16-8-43. Το σώμα Σαρρή, εις ο ανήκε το τμήμα μου, ηκολούθησε το δρομολόγιον Συκιά - Παλατίτσια - έξωθι Βεργίνας - Ασώματα - Ράχη - Αγία Βαρβάρα-Κομνήνιον. Εκεί έλαβε χώραν συνάντησις του σώματος μας μετά του τοιούτου Μυτιληνάκη και ακολούθως ήχθημεν έξωθι χωρίου Κωστοχώριον, ένθα εγκατεστάθημεν.

Οι κάτοικοι του χωρίου τούτου, πληροφορηθέντες την εκεί αφιξίν μας, έσπευσαν να μας χαιρετίσωσι, να μας φέρουν τρόφιμα, ύδωρ κλπ. Εν συνεχεία τας εσπερινός ώρας τής 19-8-43 εφθάσαμεν εις το χωρίον Φυτιά. Εδώ οι κάτοικοι, με επικεφαλής τον εν τιμητική διαθεσιμότητι τότε έφεδρον υπολοχαγόν Σκουλαριώτην, επεφύλαξαν εις τούς άνδρας των σωμάτων θερμήν υποδοχήν.

Ακολούθως την 20-8-43 εκινήθημεν προς Κάτω και Άνω Βέρμιον. Την 22-8-43 τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ. επιχειρήσαντα εις τα χωρία Άγιος Παύλος και Μεταμόρφωσις να διακόψουν τον εφοδιασμόν των σωμάτων μας, συνεπλάκησαν με προκεχωρημένα τμήματα μας. Τούτο ηνάγκασε τους αρχηγούς των σωμάτων να διατάξωσιν ενέργειαν επιθετικής δράσεως προς όλας τας κατευθύνσεις, με αποτέλεσμα τα τμήματα μας να επιτύχωσι την πλήρη διάλυσιν των τμημάτων του Ε.Λ.Α.Σ., τον φόνον τριών και την σύλληψιν πέντε ελασιτών, μεταξύ των οποίων ήτο και η μνηστή του καπετάν Μαύρου, ήτις και αφέθη ελευθέρα.

Την 25-8-43 αφιχθέντες τας πρωινάς ώρας δύο αξιωματικοί αντιπρόσωποι της Π.Α.Ο. και έτεροι δύο αντιπρόσωποι του Ε.A.M. - Ε.Λ.Α.Σ. προσεκόμισαν το υπογραφέν εν Ελαφίνα πρωτόκολλον συνεργασίας μεταξύ του Άγγλου συνδέσμου αντισυνταγματάρχου Έγκς, του συνταγματάρχου Μουστεράκη, αντιπροσώπου τής Οργανώσεως Π.Α.Ο., και του Κικίτσα (Πρωτόπαπα Σαράντη), ως αντιπροσώπου της Οργανώσεως Ε.Α.Μ.-Ε.Λ.Α.Σ., δι' ου πρωτοκόλλου η Οργάνωσις Π.Α.Ο. και αι ανταρτικαί ομάδες Ε.Σ. (Ελληνικός Στρατός) ανεγνωρίζοντο ως Εθνική Οργάνωσις, έχουσα αποστολήν να δράση εναντίον

των κατακτητών και υπέρ των Συμμάχων κ.λ.π. Επίσης καθωρίζετο ό τρόπος συνεργασίας ανταρτικών ομάδων Ε.Σ. και τοιούτων Ε.Λ.Α.Σ. εις περίπτωσιν συγκρούσεως μετά Γερμανών, Βουλγάρων κ.λ.π. και ωρίζετο η ζώνη δράσεως των τμημάτων της Π.Α.Ο. κ.λ.π. Τα ανωτέρω, γνωσθέντα, ενεποίησαν εις τούς άνδρας χαράν, διότι ούτω θα ετίθετο τέρμα εις τας μεταξύ ελληνικών ανταρτικών τμημάτων προστριβάς και συγκρούσεις έπ' ωφελεία του όλου αγώνος.

Αμέσως δε και σύμφωνα με σχετικήν παράγραφον του πρωτοκόλλου παρεδόθησαν εις τούς αντιπροσώπους του Ε.Α.Μ. - Ε.Λ.Α.Σ. οι πέντε ως άνω ελασίται, οίτινες εκρατούντο ώς αιχμάλωτοι, και συνεφωνήθη όπως οι παρά του Ε.Λ.Α.Σ. κρατούμενοι ως τοιούτοι 25 περίπου αντάρται της Οργανώσεώς μας παραδοθώσιν εντός της επομένης ημέρας, ήτις συμφωνία όμως δεν ετηρήθη παρ' αυτών.

Την 27-8-43 το σώμα Σαρρή, κατόπιν διαταγής του Κέντρου της Π.Α.Ο. Βεροίας, μετέβη εις το χωρίον Κομνήνιον, ένθα ο αρχηγός συνηντήθη μετ' αξιωματικού της Οργανώσεώς μας.

Εν τω μεταξύ το σώμα Μυτιληνάκη, τας ημέρας εκείνας κινούμενον εις την περιοχήν των χωρίων Φυτιάς Κωστοχωρίου, συνεπλάκη επανειλημμένως με τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ., άτινα ετέλουν υπό την ηγεσίαν του καπετάν Νότη και είχον αφιχθή εξ άλλης περιφερείας, και τα όποια πρώτα επετέθησαν κατά του σώματος μας.

Εις επακολουθήσασαν δε συμφωνίαν μεταξύ αυτών αντηλλάγησαν αντιπρόσωποι αξιωματικοί ως σύνδεσμοι και εις μεν το σώμα Μυτιληνάκη ετοποθετήθη ο έφεδρος αξιωματικός του Ε.Λ.Α.Σ. με ψευδώνυμον Φαρμάκης (Ευστρατιάδης εκ Κατερίνης), εις δε το τοιούτον Νότη ετοποθετήθη ο μόνιμος ανθυπολοχαγός Καραμπέρης Στέφανος. Αλλά και η συμφωνία αύτη παρεβιάσθη κατόπιν αιφνιδιαστικής επιθέσεως του τμήματος Νότη, οι δε δύο ως άνω σύνδεσμοι επανήλθον εις τα τμήματα των.

Εν τω μεταξύ, διαταχθείσης της εκ νέου επανόδου των σωμάτων εις Πιέρια, επραγματοποιήθη αύτη την 29ην και 30-8-43, οπότε τας απογευματινάς ώρας της δευτέρας ταύτης

ημέρας εγκατεστάθησαν ταύτα εις τα βορείως της μονής Αγίων Πάντων κείμενα υψώματα.

Εκεί ευρισκόμεθα την πρωίαν της 2-9-43 ότε εξεδηλώθη εναντίον μας μεγάλη επίθεσις του Ε.Λ.Α.Σ. Κατά τας λαβούσας χώραν μάχας, αίτινες υπήρξαν σκληροί, οι άνδρες του τμήματος μου, ως και όλοι οι άνδρες των σωμάτων, επολέμησαν γενναίως και παρά την αριθμητικήν υπεροχήν και την μεγάλην ισχύν πυρός των ελασιτών (διέθετον παντός είδους αυτόματα όπλα, διότι από της 15-8-43 είχον αρχίσει να εφοδιάζωνται διά ρίψεων παρ' αεροπλάνων εκ μέρους των Συμμάχων) ημύνθησαν των θέσεων των επί δύο ημέρας, οπότε τας απογευματινάς ώρας της 3-9-43 διετάχθη η σύμπτυξις των τμημάτων προς τα χωρία Βούλτσισταν - Αγκαθιάν.

Κατά τας μάχας ταύτας εφονεύθησαν πολλοί των ανδρών μας, μεταξύ των οποίων και ο έφεδρος υπολοχαγός Αναγνωστόπουλος Δημήτριος, ό οπλαρχηγός Δίπλας (Τάκος Αθανάσιος) κλπ.

Εξ Αγκαθιάς εκινήθημεν προς τα χωρία Παληοστάνη - Κούκος. Αλλά και εκεί, κατάστασης μετά τινας ημέρας επισφαλούς της θέσεως μας, ηναγκάσθημεν να επανέλθωμεν εις Αγκαθιάν Βεροίας και να κατέλθωμεν εις την κοιλάδα του Αλιάκμονος, ένθα κατατμηθέντες εις μικρά τμήματα εγκατεστάθημεν εις τα χωρία Σταυρός-Επισκοπή-Λουτρόν-Νησέλλι- Κορυφή, κρυπτόμενοι και κινούμενοι υπό την κάλυψιν των φυτειών αραβοσίτου. Εις τα χωρία Κούκος, Σεβαστή κ.λ.π. παρέμειναν τα τμήματα, άτινα είχον σχηματισθή από κατοίκους και οπλαρχηγούς των χωρίων τούτων.

Την 29-9-43 εις τα ως άνω χωρία Λουτρόν-Νησέλλι εδέχθημεν νέας σφοδράς επιθέσεις των τμημάτων τοΰ Ε.Λ.Α.Σ., κατά δε τας επακολουθήσασας μάχας υπέστημεν νέας σοβαράς απωλείας εις άνδρας.

Εκ του τμήματος μου εφονεύθη ο αντάρτης (χωροφύλαξ) Ρώττας Νέστωρ. Είχομεν πλέον αντιληφθή ότι ο αγών εις τα Πιέρια είχεν απολεσθή και ότι ο Άγγλος αντισυνταγματάρχης Έγκς, όστις ήτο εις το Αρχηγείον του Ε.Λ.Α.Σ., ήτο δέσμιος των

ελασιτών και ουδέν προς κατάπαυσιν των εχθροπραξιών ηδύνατο να πράξη.

Προς δε, λόγω των αλλεπαλλήλων επιθέσεων των ελασιτών, ήρχισε να παρατηρήται διαρροή μεταξύ των ανδρών των τμημάτων μας. Τούτου ένεκεν διετάχθη να εγκαταλείψωμεν τα Πιέρια, ένθα μετά την αναχώρησίν μας εκείθεν αγρία τρομοκρατική και εγκληματική δράσις του Ε.A.M.-Ε.Λ.Α.Σ. εξαπελύθη. Πολλοί των ανθρώπων μας, ως οι Βασίλειος Κομπατσιάρης εκ Κολινδρού, ενωμοτάρχης Βασιλειάδης Αντώνιος, Πέτρος Μηλιόπουλος εκ Μηλιάς, ως και οι αντάρται του τμήματος μου (χωροφύλακες) Παναγιώτου Σταύρος, Καρφής Στέφανος, Λάζαρης Μάρκος κ.λ.π., εφονεύθησαν. Άλλοι δε διωκόμενοι ηναγκάσθησαν να εγκαταλείψωσι τας εστίας των. Τα θύματα του χωρίου Κούκος και λοιπών πέριξ τοιούτων ανήλθον εις εκατοντάδας.

Μετά την μάχην Νησελλίου, τα τμήματα μας συνεπτύχθησαν και εξηκολούθησαν να παραμένουν εις τα εκεί πλησίον χωρία Κορυφή, Τρίκαλα Ημαθίας κ.λ.π.

Εν τω μεταξύ, κατόπιν εντολής της Οργανώσεώς μας, μετά του αρχηγού Σαρρή κατήλθον εις Θεσσαλονίκην, ένθα εσπέραν τινά μετέσχον συσκέψεως μελών τής διοικούσης επιτροπής της Οργανώσεως, καθ' ην, αφού εξητάσθη η διαμορφωθείσα εις Πιέρια και Βέρμιον κατάστασις και διεπιστώθη το αδύνατον της επανόδου εκεί των τμημάτων μας, απεφασίσθη κατόπιν εισηγήσεως του τότε ταγματάρχου Παπαθανασίου Ιωάννου η εις Χαλκιδικήν μετακίνησις αυτών, ένθα κατά τας διαβεβαιώσεις του δεν είχε σημειωθή ανταρτική κίνησις του Ε.Α.Μ.-Ε.Λ.Α.Σ. και έδρα μόνον τμήμα της Οργανώσεώς μας εκ 30 ανδρών υπό τον τότε λοχαγόν Σκόρδαν Αθανάσιον.

Κατόπιν της αποφάσεως ταύτης και προκειμένου ο αρχηγός Σαρρής να συγκεντρώση ωρισμένας πληροφορίας κατήλθον μετ' αυτού τη εντολή του εις Πολύγυρον Χαλκιδικής. Εκεί παρέστην εις συνάντησιν, ην είχεν ούτος μετά των αξιωματικών τότε υπιλάρχου Στεφανίδου και υπολοχαγού Ασλανίδου Κωνσταντίνου, (νυν Γενικού Γραμματέως Αθλητισμού), οι

όποιοι είχον αφιχθή εκ Μέσης Ανατολής και εξετέλουν μυστικήν αποστολήν του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής, χρησιμοποιούντες άμα και ασυρμάτους. Επίσης εγένοντο συναντήσεις και με έτερα εκεί πρόσωπα της Οργανώσεώς μας. Μετά ταύτα ο μεν ανωτέρω αρχηγός επέστρεψεν εις Θεσσαλονίκην, ίνα δώση εντολήν μετακινήσεως των τμημάτων εις Χαλκιδικήν, εγώ δε μετά του αντάρτου (υπενωμοτάρχου) Χριστοφιλοπούλου Γεωργίου μετέβην εις το χωρίον Βραστά, ένθα ήλθον εις επαφήν μετά του εκεί διαμένοντος αξιωματικού της Οργανώσεώς μας Κυπαρίσση Βασιλείου, μεθ' ο δε ερρυθμίσθη το θέμα υποδοχής, τροφοδοσίας των τμημάτων, κ.λ.π. Μετά παραμονήν εκεί 5-6 ημερών και αφιχθέντων εκεί εκ Πιερίων των τμημάτων, ων η δύναμις ανήρχετο εις 70 περίπου άνδρας με επικεφαλής τούς ως άνω λοχαγούς Σαρρήν και Γουλγουτζήν, ανέλαβον και πάλιν την διοίκησιν του τμήματος μου. Κατά τον χρόνον τούτον, καθ' όν αφίχθησαν τα τμήματα, τόσον εις την περιοχήν Βραστών όσον και εις όλην την περιφέρειαν Χαλκιδικής, δεν είχον εμφανισθή τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ. Εκινείτο και έδρα μόνον το ως ανωτέρω λεχθέν τμήμα υπό τον λοχαγόν Σκόρδαν, όστις με την άφιξιν των τμημάτων ήρχισε να κινήται εν συντονισμώ με αυτά.

Το ηθικόν των ανδρών, παρά τας ταλαιπωρίας και τας μάχας ας ευρέθησαν εις την ανάγκην να δώσωσιν κατόπιν των απρόκλητων επιθέσεων του Ε.Λ.Α.Σ., εξηκολούθει να ευρίσκεται εις καλόν σημείον. Ετονώθη δε έτι περισσότερον, όταν εκ μέρους του αρχηγού Σαρρή ανεκοινώθη ότι επί υποβληθείσης σημαντικής αναφοράς, διαβιβασθείσης διά των ασυρμάτων των ως άνω αξιωματικών Στεφανίδου, Ασλανίδου προς την Ελληνικήν Κυβέρνησιν του Καΐρου, είχε δοθή απάντησις ότι εντός ολίγων ημερών θ' απεστέλλοντο ημίν όπλα, πυρομαχικά και άλλα εφόδια ως και Άγγλος αξιωματικός ως σύνδεσμος.

Ενώ όμως αι ημέραι παρήρχοντο, χωρίς τα υποσχεθέντα όπλα κ.λ.π. να αποστέλλωνται, ήρχισαν να περιέρχωνται ημίν πληροφορίαι ότι ισχυραί δυνάμεις του Ε.Λ.Α.Σ. εκ Πιερίων και εξ άλλων περιοχών είχον εισέλθει εις Χαλκιδικήν και ότι σκοπός της εκεί αφίξεώς των ήτο η προσβολή μας προς διάλυσιν.

Ούτω την πρωίαν τής 3ης Νοεμβρίου 1943, ενώ είμεθα εγκατεστημένοι εις υψώματα κείμενα Β Δ του χωρίου Βραστών, εδέχθημεν επίθεσιν τμημάτων του Ε.Λ.Α.Σ., άτινα κατ' αρχάς προσέβαλον το τμήμα Σκόρδα και εν συνεχεία τα ημέτερα τοιαύτα.

Κατά τας επακολουθήσασας μάχας, καθ' ας εις τινα υψώματα αι απώλειαι των ελασιτών ήσαν σοβαραί, εκ των ανδρών μας ετραυματίσθη ο αντάρτης Βασίλειος Κυπαρισσόπουλος εκ Μοσχοποτάμου και έφονεύθη ο τοιούτος Ευάγγελος Ντόβανος εκ Πολυδένδρου-Βεροίας.

Επίσης νεκρούς και τραυματίας είχε και το τμήμα του λοχαγού Σκόρδα. Μετά την μάχην ταύτην τά τμήματα μετεκινήθησαν προς την περιοχήν Μεταγγιτσίου, ένθα παρεμείναμεν επί τινας ημέρας, κινούμενοι από τοποθεσίας εις τοποθεσίαν.

Επειδή τα πυρομαχικά μας είχον εξαντληθή και πάσα ελπίς ενισχύσεως μας είχεν εκλείψει, προς δε, ως είχον τα πράγματα, η συνέχισις του αγώνος απέβαινεν εις βάρος των ανθρώπων, οι οποίοι μας συνέδραμον, απεφασίσθη η διακοπή τούτου.

Την 7ην Νοεμβρίου 1943, αφιχθέντων εις Άγιον Νικόλαον Χαλκιδικής δύο πλοιαρίων εκ Σμύρνης κατόπιν ειδοποιήσεως διά των ασυρμάτων, επεβιβάσθημεν αυτών και ανεχωρήσαμε διά Τουρκίαν, ένθα απεβιβάσθημεν εις Τσεσμέ. Εν συνεχεία μετεφέρθη μεν, μερίμνη των τουρκικών άρχων, εις Σμύρνην και ακολούθως σιδηροδρομικώς κατήλθομεν εις Αίγυπτον, αφού προηγουμένως επί 15θήμερον περίπου παρεμείναμεν εις Χαλέπιον-Συρίας, ένθα υπεβλήθημεν εις ανάκρισιν παρά των εκεί εδρευουσών υπηρεσιών πληροφοριών των Συμμάχων.

Μεθ' ημών ήσαν και οι τότε συνταγματάρχης Γούλας Παναγιώτης και σμήναρχος Θεμελής Γεώργιος, οίτινες κατήλθον εις Αίγυπτον ως αντιπρόσωποι της Οργανώσεώς μας κατόπιν εντολής της Κυβερνήσεως του Καΐρου.

Επιστεύαμεν ότι, αφικνούμενοι εις Αίγυπτον και καθιστώντες γνωστά τα όσα συνέβαινον εις την Ελλάδα, θα προσεφέραμεν πολύτιμον υπηρεσίαν προς σωτηρίαν τής δοκιμαζόμενης και κινδυνευούσης εκ του κομμουνισμού Πατρίδος μας. Αλλά

ατυχώς επλανήθημεν, διότι και εκεί τα πάντα είχε διαβρώσει, παραλύσει και κατηύθυνεν ο κομμουνισμός.

Ούτως, ου μόνον δεν ελήφθησαν υπ' όψιν τα όσα κατηγγείλαμεν, αλλά και τίνες εξ ημών, κατηγορηθέντες eντέχνως και υπούλως ως άνθρωποι δήθεν φασιστικών αντιλήψεων, εξωρίσθημεν (εγώ δε απεστάλην εις Σουέζ) και εδέχθημεν εν τη εξορία την σκληροτέραν των δοκιμασιών.

Ούτως έκλεισεν ό επίλογος μιάς καλής μας διά την Πατρίδα προσπάθειας.

Αν η Οργάνωσις και τα τμήματα μας εις Πιέρια, Βέρμιον, και Χαλκιδικήν δεν ηδυνήθησαν να φέρωσιν εις πέρας την αποστολήν των και να διεξάγωσι πολεμικάς επιχειρήσεις κατά των κατακτητών Γερμανών κ.λ.π., τούτο οφείλεται εις το ότι ευρέθησαν αντιμέτωπα της Οργανώσεως Ε.Α.Μ.-Ε.ΛΑ.Σ., ήτις από της πρώτης στιγμής έθεσεν ως σκοπόν την διάλυσίν των. Πάντως διά των κηρυγμάτων των επέτυχον να αποκαλύψωσιν εγκαίρως τούς απωτέρους σκοπούς των ανθρώπων της ξενοδούλου ταύτης Οργανώσεως, (οι όποιοι διεκήρυττον, προς παραπλάνησιν του λαού, ότι εμάχοντο διά την απελευθέρωσιν της Πατρίδος μας), να τους καταγγείλωσιν εις την κοινήν γνώμην ως δρώντας αντεθνικώς και εγκληματικώς, να συγκρατήσωσι χιλιάδας ατόμων, από του να εμπλακώσιν εις τα δίκτυα των και να δημιουργήσωσι κατ' αυτών εκατοντάδας σκληρών μαχητών, επ' ωφελεία του βραδύτερον (1946-49) διεξαχθέντος αντισυμμοριακού αγώνος.

Κατωτέρω παραθέτω ονομαστικόν πίνακα των ανδρών της Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής Κολινδρού κ.λ.π., οι όποιοι, εξ αγάπης και μόνον προς την Πατρίδα κινούμενοι, ηρνήθησαν να συμμορφωθώσι με διαταγήν των αρχών κατοχής (Γερμανών) περί αφοπλισμού των και παραδόσεως των όπλων των και ηκολούθησαν τον υπογεγραμμένον εις τα όρη προς διεξαγωγήν αντάρτικου αγώνος κατά των κατακτητών, απετέλεσαν τούς πρώτους πυρήνας συγκροτήσεως των τμημάτων Πιερίων και επί 9μηνον υπέμειναν αγογγύστως τας στερήσεις, κακουχίας

και ταλαιπωρίας του σκληρού τούτου αγώνος και αντιμετώπισαν τους εχθρούς της Πατρίδος εις τας μετ' αυτών μάχας μετά γενναιότητος, αυτοθυσίας και αποφασιστικότητος, μέχρι τοιούτου βαθμού ώστε τινές των συναδέλφων των να πέσωσιν υπέρ της Πατρίδος.

Ανθυπασπιστής:1.Παπαϊωάννου Άντ. του Δημητρίου, εφονεύθη υπό των κομμουνιστών. Ενωμοτάρχαι: 2.Καλαθάς Γεώργιος του Δημητρίου, απεστρατεύθη ως αντισυνταγματάρχης, 3. Κυριακόπουλος Αναστ. του Χριστ., απεστρατεύθη ως ανθυπομοίραρχος. Υπενωμοτάρχαι: 4.Φαρασλής Απόστολος του Κωνστ.,5. Χριστοδουλόπουλος Δημ. του Χρήσ., 6. Χριστοδουλόπουλος Γεώρ. του Περ.,7. Αλεξιάς Γεώρ. του Αρ., οίτινες απεστρατεύθησαν ως ενωμοτάρχαι.Χωροφύλακες: 8.Σιούτης Αντώνιος του Φιλίππου, 9. Μανίκας Θεοφάνης του Βαΐου, 10. Βαλοτάσιος Γεώργιος του Στέργιου, 11. Υφαντής Παναγιώτης του Φωτίου, 12. Υφαντής Επαμεινώνδας του Βαΐου, 13. Γκουλιώνης Χρήστος του Νικολάου, 14. Φραγκάκος Νικόλαος του Ζαχαρίου, 15. Κομνηνάκος Γεώργιος του Μιχαήλ, 16. Σιδηρόπουλος Ιωάννης του Νικολάου, 17. Γκόνης Ευάγγελος του Ιωάννου, 18. Κολωνίας Ηλίας του Δημητρίου, 19. Βουλγαράκης Ιωάννης του Θωμά, αποστρατευθέντες. 20.: Καρφής Στέφανος του Κωνσταντίνου, 21. Μπούμπας Σωτήριος του Δημητρίου, 22. Παναγιώτου Σταυρός του Δημητρίου, φονευθέντες εις μάχην, 23. Χωροφύλαξ Αναγνωστόπουλος Κων. του Γεωργίου, αποστρατευθείς, 24. Χωροφύλαξ Λάζαρης Μάρκος του Σπυρίδωνος, εφονεύθη

υπό των ελασιτών, 25. Χωροφύλαξ Λακασάς Δημήτριος του Δημητρίου, απεστρατεύθη, 26. Χωροφύλαξ Ρώττας Νέστωρ του Παντελή, εφονεύθη είς μάχην, 27. Χωροφύλαξ Κωνσταντινίδης Ιωάννης του Βασιλείου, απεστρατεύθη, 28. Ανθυπασπιστής Σγουρός Ιωάννης τού Κωνσταντίνου, απεστρατεύθη ως ταγματάρχης, 29. Ενωμοτάρχης Ζαχαρόπουλος Παναγιώτης του Βασιλ., απεστρατεύθη ως ύπομοίραρχος, 30. Χωροφύλαξ Σταφυλόπουλος Γεώργιος του Άνδρ., απεστρατεύθη, 31. Και τίνες άλλοι, ων τα ονόματα δεν ανεβρέθησαν»

ΣΥΜΦΩΝΟΝ

Εν Ελαφίνη σήμερον την 22 Αυγούστου 1943 οι υπογεγραμένοι Άγγλος αντισυνταγματάρχης Έγγξ, αντιπρόσωπος διασυμμαχικού στρατηγείου εις τον ΕΛΑΣ, συνταγματάρχης Ι. Κλέος αντιπρόσωπος της ΠΑΟ και Γ. Κικίτσας αντιπρόσωπος του ΕΛΑΣ, κατόπιν εγκρίσεως εκατέρας των οργανώσεων συνεφωνήσαμεν προσωρινώς τα κάτωθι:

1) Αναγνωρίζεται η οργάνωσις ΠΑΟ και αι ανταρτικαί ομάδες (ΕΣ) ως εθνική οργάνωσις έχουσα αποστολήν να κινηθή εναντίον του κατακτητού εν Ελλάδι υπερ αυτής και των συμμάχων

2) Ο αντιπρόσωπος του διασυμμαχικού Στρατηγείου έχει την υποχρέωσιν να επιληφθή τα του ανεφοδιασμού των τμημάτων του ΕΣ δι’ οπλισμού και πυρομαχικών διά ρίψεων.

3) Πας αρχηγός ενόπλου τμήματος οφείλει να γνωστοποιή την παρουσία και την διέλευσιν του εκ των προτέρων εις πάσα ένοπλον ομάδα εκατέρας των οργανώσεων προς

πρόληψιν παρεξηγήσεων.

4) Από της υπογραφής του παρόντος πρωτοκόλου πας αρχηγός ενόπλου τμήματος φέρει βαρυτάτην ευθύνην, εάν τη υπαιτιότητί του λάβη χώραν σύγκρουσις.

5) Από της λήψεως του παρόντος πρωτοκόλλου και άνευ χρονοτριβής θα αφεθώσι οι τυχόν κρατούμενοι εξ εκατέρας των οργανώσεων οπαδοί της άλλης.

6) Πας αρχηγός ενόπλου τμήματος οφείλει να κοινοποιήση εγγράφως ή προφορικώς το παρόν πρωτόκολλον εις τα εγγύς αυτού ευρισκόμενα τμήματα.

7) Αι ανταρτικαί ομάδες ΕΛΑΣ-ΠΑΟ αναλαμβάνουν την υποχρέωσιν αλληλοϋποστηρίξεως εις περίπτωσιν συγκρούσεων μετά των Ιταλών, Γερμανών ή Βουλγάρων

8) Ζώνη δράσεως του αναρτικού σώματος (στρατού της ΠΑΟ) καθορίζεται το όρος Βέρμιον και συγκεκριμένως νοτίως της νοητής γραμμής Βέρμιον-Νάουσα.

Διά την συμμαχική αποστολήν: ΕΓΓΞ

Διά την ΠΑΟ: ΚΛΕΟΣ

Διά τον ΕΛΑΣ: ΚΙΚΙΤΣΑΣ

Με τούτο το πρωτόκολλο ανά χείρας φθάνει ο Κλέος (Συνταγματάρχης Ι. Μουστεράκης) στο Περτούλι, όπου έχει την έδρα του το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, το Κοινό Γενικό Στρατηγείο και η Βρετανική Αποστολή.

Αλλά εκεί θα πληροφορηθεί κατάπληκτος:

§ Ότι η οργάνωση ΠΑΟ κρίνεται μετεξεταστέα.

§ Ότι συνελήφθη και κρατείται – σε κρατητήριο – ο απεσταλμένος αντιπρόσωπος του Παπάγου στρατηγός Ν. Τσιπούρας

§ Ότι διαλύθηκαν κι όλας στους Άγιους Πάντες τα τμήματα της ΠΑΟ με διαταγή του Σαράφη.

§ Ότι και ο ίδιος θα μείνει στο Περτούλι υπό επιτήρηση.

Για της κατηγορίες του ΕΑΜ κατά της ΠΑΟ και την απόφαση του κοινού γενικού, γράφει ο ίδιος ο Σαράφης:

«Κατά την συζήτηση που έγινε στο Κοινό Στρατηγείο παρουσιάσαμε όλα τα στοιχεία που είχαμε στα χέρια μας για τη δράση της ΠΑΟ και αποκρούσαμε την συμμετοχή της καίτοι ανήκαν σε αυτήν αξιωματικοί σαν τον Μουστεράκη, Αργυρόπουλο κλπ. Ο συνταγματάρχης Μουστεράκης διαβεβαίωσε πως η κεντρική διοίκηση της ΠΑΟ ήταν αντίθετη σε τέτοιες ενέργειες των οργάνων της και ύστερα από ζωηρή συζήτηση αποφασίστηκε από το Κοινό Στρατηγείο να δοθεί καιρός στην ΠΑΟ να πάρει τα μέτρα της. Να απαλλαγεί από τα αντιπατριωτικά στελέχη και οπαδούς που παρεισέφρησαν σ’ αυτήν και έτσι να δημιουργηθούν με τις προϋποθέσεις για την συνεργασία, την υπογραφή του συμφωνητικού και την συμμετοχή στο Κοινό Στρατηγείο».

Με τις Κομουνιστικές δολοπλοκίες δεν βγάζεις άκρη. Από τη μια υπογράφουν σύμφωνο φιλίας με μια οργάνωση και από την άλλη κατηγορούν την ίδια οργάνωση ότι έχει «αντιπατριωτικά» στελέχη.

Αλλά και με τις Αγγλικές δολοπλοκίες δεν βρίσκει κανείς εύκολα άκρη. Ο Σαράφης γράφει ότι έδρασε με την σύμφωνη γνώμη του Κοινού Γενικού Στρατηγείου και δεν λέει ψέματα. Το επιβεβαιώνει και ο Χρήστος Ζαλοκώστας που εκθέτει πώς

αποφασίστηκε η αποστολή στρατηγού της Ιεραρχίας στο Κοινό Στρατηγείο.

Γιατί όμως αυτή η καταδίκη σε θάνατο της ΠΑΟ. από τους Άγγλους;

Ένας λόγος είναι ότι η Βρετανική «S.O.E» είχε διαβρωθεί από αριστερούς πράκτορες. Σημαίνων στέλεχος ο ταγματάρχης Τζέημς Κλούγκμαν στέλεχος του Κ.Κ. Μ.Βρετανίας και συνεργάτης του επίσης στελέχους του ΚΚΜΒ και πράκτορα της KGB από το 1935 Γκάυ Μπέρτζες. Το ίδιο και ο περιβόητος Χάρολντ (Κιμ) Φίλμπυ κ.α. Οι κύριοι αυτοί ως πράκτορες της KGB είχαν επαφή με την Γ' κομμουνιστική Διεθνή της Μόσχας και ακολουθούσαν εντολές...Ο Κρις Γουντχάουζ στη σελ.215 του βιβλίου του «Το μήλο της έριδος» γράφει:

«Υπήρχε στην πραγματικότητα μια υποσυνείδητη συμμαχία ανάμεσα στον Ε.Λ.Α.Σ και στην «S.O.E» Καΐρου...»

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η Αγγλική κατασκοπεία προωθούσε εκείνη την περίοδο ένα δικό της πράκτορα στη Μακεδονία και στις γραμμές του ΕΛΑΣ.

Πρόκειται για τον μυστηριώδη κόκκινο συνταγματάρχη Μπακιρτζή. Ξεκίνησε από τον ΕΚΚΑ (Ψαρρός). Όταν υπογραφόταν η συνθήκη ανήκε στο ΕΚΚΑ, αλλά ήταν ο μόνος που είχε προταθεί τόσο από το ΕΚΚΑ, όσο και από τον ΕΛΑΣ σαν αρχηγός του Κοινού Επιτελείου.

Τη περίοδο αυτή ακριβώς βρίσκονται στο Κάιρο τρία σημαίνοντα στελέχη του ΚΚΕ: Π. Ρούσσος, Α. Τζίμας, Κ. Δεσποτόπουλος και ένας συνοδοιπόρος ο Η. Τσιριμώκος. Μαζί

τους οι αντιπρόσωποι της ΕΔΕΣ και ΕΚΚΑ Κ. Πυρομάλογλου και Γ. Καρτάλης εκεί βρίσκουν τον Μπακιρτζή.

Ο Μπακιρτζής έχει ήδη φτάσει και ασχολείται με «παράνομο τύπο στην Αίγυπτο» (αφηγείται ο Πυρομάλογλου). Οι Άγγλοι θέλουν να τον στείλουν στη Νότιο Αφρική σαν «ανεπιθύμητο», αλλά παρεμβαίνει τόσο ο Καρτάλης, όσο και ο Πυρομάλογλου και οι Άγγλοι …πείθονται να γυρίσει στην Ελλάδα. Γυρίζει μαζί με την αποστολή που προαναφέρθηκε και τους τελευταίους μήνες του 1943 αρχίζει κουβέντα με τον ΕΛΑΣ και τελικά προσχωρεί στις τάξεις του.

Κοινώς πήγε στην Αίγυπτο και όταν γύρισε άρχισε συνεννοήσεις με τον ΕΛΑΣ!

Για τον Μπακιρτζή ο Κρις Γουντχάουζ γράφει στο «Μήλο της Έριδος»:

Ο Μπακιρτζής, που θα εμφανισθεί πολλές φορές σ' αυτή την αφήγηση, ανήκε, από άποψη πολιτικών συμπαθειών, στην αριστερά του Κέντρου. Στην ασυνήθιστη σταδιοδρομία του, είχε αποκτήσει πολλούς και διάφορους τίτλους και ιδιότητες, που αποτελούσαν μια παράξενη συλλογή. Για τις υπηρεσίες του στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, είχε τιμηθεί με το βρετανικό παράσημο Διακεκριμένων Υπηρεσιών. Για τη συμμετοχή του, μαζί με άλλους δημοκρατικούς αξιωματικούς (συγκεκριμένα των συνταγματαρχών Ψαρού, Σαράφη και Τσιγάντε, που θα τους συναντήσουμε πάλι στα επόμενα), στο αντιμοναρχικό κίνημα του 1935, καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο και έγινε γνωστός σαν "κόκκινος συνταγματάρχης". Στην πρώτη φάση της Κατοχής, ήταν πράκτορας των βρετανικών αρχών, με τα ψευδώνυμα "333" και "Προμηθέας"· πριν λήξει η φάση αυτή, διέφυγε στην Αίγυπτο και επέστρεψε στην Ελλάδα σαν ένας από τους ηγετικούς παράγοντες δυο διαφορετικών και εχθρικών μεταξύ τους αντιστασιακών οργανώσεων, διαδοχικά. Επανήλθε στο στράτευμα με το βαθμό του στρατηγού. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος σε μια σκιώδη κυβέρνηση της Αριστεράς, που είχε προορισμό να ματαιώσει την κατάληψη της εξουσίας από την αναγνωρισμένη εξόριστη κυβέρνηση· ωστόσο, βοήθησε

πολύ στο ν' αποτραπεί επανάσταση της Αριστεράς στη Θεσσαλονίκη, ταυτόχρονα με τη δεκεμβριανή επανάσταση του 1944 κατά της αναγνωρισμένης κυβερνήσεως στην Αθήνα. Άξιζε καλύτερο τέλος απ' αυτό που του επιφύλαξε η μοίρα: τον Σεπτέμβριο του 1946, η ελληνική κυβέρνηση τον εκτόπισε και, τον Μάιο του 1947, αυτοκτόνησε, στην Ικαρία. Το 1944 είναι αρχηγός όλου του ΕΛΑΣ Μακεδονίας. Ένας πράκτορας των Άγγλων στρατηγός του ΕΛΑΣ και διοικητής του ΕΛΑΣ Μακεδονίας.

Η «Κυβέρνηση του Βουνού». Με το βέλος ο πράκτορας των Άγγλων Μπακιρτζής.

Δεν είναι και λίγο. Και βέβαια βασικός λόγος να θυσιαστεί η (ανίδεη από τέτοια παιχνίδια) ΠΑΟ.

Βέβαια το ΚΚΕ αρνείται ότι ο στρατηγός του ήταν πράκτορας των Άγγλων (όχι θα παραδεχόταν ότι ο δεύτερος τη τάξει στρατηγός του θα ήταν πράκτορας των Άγγλων), αλλά τα δεδομένα πείθουν ότι ο Κρις λέει αλήθεια. Γράφει ο Κρις πάρα κάτω: Τα βρετανικά στρατεύματα ανακατέλαβαν την υπόλοιπη Ελλάδα ανεμπόδιστα. Ο στρατηγός Μπακιρτζής έδειξε σε μεγάλο βαθμό πνεύμα συνεργασίας μαζί τους, κατά την είσοδό τους στη Θεσσαλονίκη, στις 17 Ιανουαρίου. Και να μην ξεχνάμε ότι άφησε τους Άγγλους στη Θεσσαλονίκη ελεύθερους να διαρρέουν στην Αθήνα κατά την εποχή των Δεκεμβριανών. Όλα τα προαναφερόμενα είναι καλοί λόγοι για να εξηγηθούν οι Αγγλικές δολοπλοκίες σε βάρος της ΠΑΟ.

----------------------------------------------------------------------------------

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Έτσι ετελείωσεν ο ένοπλος αγών της ΠΑΟ. Θαυμαστοί ηρωισμοί και υψηλές ιδεολογικές τοποθετήσεις. Αφάνταστος ενθουσιασμός, άτεγκτος Εθνική γραμμή, μέχρις υπερβολής και αφελείας έντιμος χειρισμός. Ανυπολόγιστος αριθμός θυμάτων και ποταμοί αίματος. Μόνο οι επίσημοι πίνακες της ΔΕΠΑΘΑ/ΓΕΣ περιλαμβάνουν 2.500 φονευθέντες αγωνιστές της ΠΑΟ, από Γερμανο-Ιταλούς κατακτητές, αλλά και από τους ανοικτά συνεργαζόμενους τότε Βουλγάρους και ΕΛΑΣ. Όλα προς στιγμήν φάνηκαν μάταια, ευτυχώς όμως μόνον δια βραχύ χρόνο και εντυπωσιασμόν, διότι μακροπροθέσμως ο όλος αγών της ΠΑΟ επέτυχε σπουδαία αποτελέσματα.1ον. Οργάνωσε αμέσως με την τόσο πρώιμη και έγκαιρη ίδρυσή της την αντίδραση του λαού μας στους βάρβαρους Γερμανο-Ιταλο-Βουλγάρους επιδρομείς της ιστορικής εκείνης περιόδου.2ον. Ανέκοψε, πρώτη στον Ελληνικό Βορρά, τις εσωτερικές επιδιώξεις επικρατήσεως του τότε ΚΚΕ, που με τις γνωστές

διεθνιστικές του απόψεις δημιουργούσαν φόβους απώλειας Εθνικού εδάφους.3ον. Δημιούργησε τους πρώτους πυρήνες στη Μακεδονία, οι οποίοι μετά την απελευθέρωση ανδρώθηκαν και επέτρεψαν τελικά την αποφυγή αναγκαστικής εντάξεως της χώρας στο τότε Σοβιετικό μπλόκ.Η σύγχρονος πλήρης ιδεολογική συντριβή όλων των αντιπάλων της Φασισμού – Ναζισμού και Κομμουνισμού, εναντίον των οποίων πολέμησε πρώτη στη Μακεδονία, κυριολεκτικά μέχρι το τελευταίο φυσίγγιο χωρίς βοήθεια από πουθενά παρά μόνο ακούγοντας την ελληνική της καρδιά, δικαίωσε απόλυτα τη θέση της και αποτελεί τον μεγαλύτερο τίτλο Τιμής.