ΝΕΟΠΛΑΣΙΑ

Οδηγός μελέτης

Β. Ζολώτα

Αν. Καθηγ. Παθολογικής Ανατομίας

Περιεχόμενα

Α. ΣΚΟΠΟΣ

Β. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΓΝΩΣΗ

Γ. ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ

Δ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Ε. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Α. ΣΚΟΠΟΣ

Σκοπός του παρόντος οδηγού μελέτης είναι η γνώση της έννοιας του όρου νεοπλασία,

των διαφορών μεταξύ καλοήθων και κακοήθων νεοπλασμάτων, της επιδημιολογίας,

αιτιολογίας, μοριακής παθογένειας, βιολογικής συμπεριφοράς και κλινικών εκδηλώσεων

του καρκίνου. Επίσης η γνώση των βασικών μεθόδων εργαστηριακής διάγνωσης της

νεοπλασίας και τέλος της πρόληψης του καρκίνου και της σημασίας του ως μείζον,

σύνθετο κοινωνικό πρόβλημα με πολλαπλές διαστάσεις.

Β. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΓΝΩΣΗ

Τα μοριακά και βιοχημικά γεγονότα που διέπουν την κυτταρική ανάπτυξη, τον

πολλαπλασιασμό και τη διαφοροποίηση του κυττάρου καθώς και τον προγραμματισμένο

κυτταρικό θάνατο

Γ. ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ

Περίπτωση 1

Γυναίκα 41 ετών εμφανίζει όγκο στον αριστερό μαστό. Κατά ην αυτοεξέταση η ασθενής

διαπίστωσε πρώτα ένα μικρό ογκίδιο το οποίο διπλασιάσθηκε σε μέγεθος κατά τους

τελευταίους δυο μήνες πριν την επίσκςψη στον ιατρό. Από το οικογενές ιστορικό

αναφέρει μόνο μια θεία από την οικογένεια της μητέρας της η οποία πέθανε από καρκίνο

του μαστού στην ηλικία των 59 ετών. Δεν ανέφερε άλλους θανάτους από καρκίνο στην

οικογένεια. Η ασθενής έχει δυο κόρες.

Η φυσική εξέταση αποκαλύπτει κινητή μάζα στον αριστερό μαστό, χωρίς στοιχεία

οιδήματος ή έκκριμα από τη θηλή. Ψηλαφήθηκε επίσης ένας μονήρης μασχαλιαίος

λεμφαδένας που ήταν επίσης ευκίνητος. Η μαστογραφία έδειξε την παρουσία μάζας 2,5

εκ. Οι αξονικές τομογραφίες θώρακα και κοιλιάς ήταν αρνητικές (όχι αλλοιώσεις σε

πνεύμονες, ήπαρ, επινεφρίδια, νεφρούς, σπλήνα και ωοθήκες). Το scan οστών ήταν

επίσης αρνητικό. Το ασβέστιο του ορού ήταν υψηλότερο του φυσιολογικού και έφθανε

12.5 mg/dL, ενώ η παραθορμόνη (PTH) ήταν χαμηλή. .

H ασθενής υπέστη ριζική μαστεκτομή για την αφαίρεση του όγκου και λεμφαδενικό

καθαρισμό μασχάλης. Δυο λεμφαδένες του μασχαλαιίου λίπους είχαν μεταστατική νόσο.

Έγινε ανοσοϊστοχημικός έλεγχος του όγκου για οιστρογονικούς και προγεστερονικούς

υποδοχείς καθώς και c-erbB2, τα οποία ανευρ΄θησαν θετικά. Με βάση το κλινικό στάδιο

η ασθενής έλαβε μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία στον αριστερό μαστό και τη μασχάλη.

Δέκα μήνες αργότερα η ασθενής παρουσίασε πονκεφάλους και διαταραχή της όρασης.

Έγινε κυτταρολογική εξέταση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού.

Η μακροσκοπική εικόνα του όγκου δείχνει μια λευκόφαιη μάζα ασαφώς περιγεγρμμένη

Ποιό χαρακτηριστικό ευθύνεται για τα ασαφή όρια του όγκου?

Ο όγκος είναι διηθητικός, επομένως εισδύει στον περιβάλλοντα μαζικό αδένα. Η

διηθητική ικανότητα ευθύνεται για τα όρια του όγκου

Τι υποδηλώνει η εικόνα αυτή για τη συμπεριφορά του όγκου?

Τα ασαφή όρια εσηγούνται ότι ο όγκος είναι κακοήθης και πιθανώτατα με μεταστατικό

δυναμικό.

Τι συνέπειες έχουν τα διηθητικά όρια όσον αφορά στη χειρουργική εξαίρεση του όγκου?

Όταν ο όγκος έχει διηθητικά όρια δεν μπορεί να εκπυρηνισθεί και η χειρουργική

αφαίρεση απαιτεί εκτομή ικανού τμήματος υγιούς ιστού πέριξ του όγκου. Επιπλέον λόγω

της πιθανότητας μεταστάσεων απαιτείται συμπληρωματική θεραπεία.

Στην παρακάτω φωτογραφία φαίνεται η περιφέρεια του όγκου όπου τα κύτταρα του

όγκου, σχηματίζοντας ανώμαλες κυτταρικές αθροίσεις, διηθούν τον περιβάλλοντα υγιή

μαζικό αδένα..

Θα μπορούσε ο όγκος αυτός να είναι σάρκωμα?

Όχι. Οι όγκοι που προέρχονται από το επιθήλιο των αδένων είναι αδενοκαρκινώματα.

Τι είναι αυτό το ροζ υλικό μεταξύ των καρκινικών κυττάρων στην παραπάνω

φωτογραφία?

Είναι κολλαγόνο το οποίο παράγεται από τους ινοβλάστες του στρώματος

Μπορείτε να υποθέσετε πώς θα είναι η σύσταση του όγκου αυτού με βάση την εμφάνιση

του στρώμτος?

Λόγω της παραγωγής κολλαγόνου ο όγκος έχει σκλήρη σύσταση και γι αυτό ονομάζεται

«σκίρρος» καρκίνος.

Ποιά είναι η έννοια του όρου δεσμοπλασία?

Υποδηλώνει την παραγωγή συνδετικού (ινώδους) ιστού.

Ο σχηματισμός των ανώμαλων καρκινικών αδένων δεν φαίνεται εύκολα, στη

φωτογραφία, γιατί οι αδένες πιέζονται από το παχύ κολλαγονώδες στρώμα. Ο όγκος

αυτός είναι υψηλής ή χαμηλής διαφοροποίησης?

Ο όγκος είναι ενδιάμεσης διαφοροποίησης γιατί τα καρκινικά κύτταρα σχηματίζουν

ακόμη αδένες.

Ανοσοϊστοχημική χρώση οιστρογονικών υποδοχέων

Πώς εμπλέκεται η έκφραση των οιστρογικών υποδοχέων στην αιτιολογία του όγκου?

Τα οιστρογόνα ενώνονται με υποδοχείς της επιφάνειας των καρκινικών κυττάρων και

επάγουν την ανάπτυξη του όγκου. Τα οιστρογόνα δεν είναι μεταλλαξιογόνα αλλά

παίζουν ρόλο προαγωγέα του όγκου και όχι εκκινητή (επαγωγέα).

Πως μπορεί να χρησιμοποιηθεί θεραπευτικά η ήδη αποκτηθείσα γνώση όσον αφορά στην

επίδραση των οιστρογόνων στα κύτταρα που εκφράζουν οιστρογονικούς υποδοχείς?

Με δυο θεραπευτικές προσεγγίσεις: α) Ωοθηκεκτομή, β) Χρήση αντιοιστρογόνων (π.χ.

ταμοξιφαίνη) που θα εμποδίσουν τη σύνδεση των οιστρογόνων με τον υποδοχέα τους

στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων

Ανοσοϊστοχημική χρώση των αγγείων του όγκου με τον παράγοντα von Willebrand

Ποά είναι η σημασία της παρουσίας αυξημένου αριθμού αγγείων στον όγκο?

Η παρουσία των αγγείων αυξάνει την πιθανότητα μεταστάσεων.

Καρκινικά κύτταρα μαστού, HER2/neu ενισχυμένο vs. HER2/neu μη ενισχυμένο

These images show fluorescence in situ hybridization (FISH) of DNA probes to

interphase chromosomes. DNA probes specific for the HER2 gene (red) and a control

gene (green) were used on sections taken from the patient's tumor (left panel) and from a

different patient's breast cancer (right panel). HER2 gene amplification is evident in the

patient sample on the left. (ERBB2, HER2, and neu are different names for the same

gene.)

What are the two types of chromosomal structures that represent amplified DNA in

cancer cells?

1) Amplified gene integrated into one of the normal chromosomes and expanded as a

homogeneously staining region (HSR). 2) Amplified gene present as extrachromosomal

DNA copies, termed double minutes.

Ανοσοϊστοχημική ανίχνευση της πρωτείνης c-erbB2 (HER2) στην κυτταρική μεμβρ΄νη

των καρκινικών κυττάρων.

Σε ποιά οικογένεια υποδοχέων κυτταρικής επιφάνειας ανήκει η πρωτείνη c-erbB2

(HER2)?

Στην οικογένεια τυροσινικών κινασών του επιδερμιδικού αυξητικού παράγοντα

Ποιά είναι η πρόγνωση των ασθενών που έχουν υπερέκφραση του c-erbB2?

Γενικά έχουν χειρότερη πρόγνωση από εκείνους χωρίς υπερέκφραση, αλλά έχουν

θεαματική θεραπευτική ανταπόκριση στη χορήγηση ενός μορίου που μπλοκάρει τον

υποδοχέα (Herceptin)

Kαρκινικά κύτταρα στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό

Πώς η παρουσία καρκινικών κυττάρων στον εγκεφαλονωτιαίο υγρό επηρεάζει το στάδιο

(Stage) του όγκου? Πώς επιδρά στο Grade?

Η παρουσία καρκινικών κυττάρων στο ΕΝΥ υποδηλώνει απομακρυσμένες μεταστάσεις

και επομένως στάδιο IV. Ο βαθμός διαφοροποίησης (Grade) δεν επηρεάζεται από την

παρουσία καρκινικών κυττάρων στο ΕΝΥ αλλά από τη μορφολογία των κυττάρων, που

στην περίπτωσή μας διατηρούν τον αδενικό φαινότυπο (ενδοκυττάρια βλέννη).

Ποιά είναι τα αίτια της υπερασβεστιαιμίας στην ασθενή?

Η υπερασβεστιαιμόα μπορεί να οφείλεται σε: 1) οστεόλυση λόγω οστικών μεταστάσεων

ή 2) παραγωγή ασβεστιαιμικών ορμονικών ουσιών από εξωοστικά νεοπλάσματα. Τα

παρανεοπλασματικά σύνδρομα είναι κλινικές εκδηλώσεις οι οποίες δεν μπορούν να

ερμηνευθούν από την τοπική ή επιχώρια επέκταση του όγκου ή από την παραγωγή

ορμονών, ενδπγενών του ιστού από τον οποίο προέρχεται ο όγκος. Η υπερασβεστιαιμία

είναι ένα εξαιρετικά συχνό παρανεοπλασματικό σύνδρομο. Η παραθορμόνη του ορού

(PTH) είναι χαμηλή σε συνδυασμό με την υπρασβεστιαιμία. Στην περίπτωση αυτή η

υπερασβεστιαιμία σχετίζεται με φυσιολογικά χαμηλά επίπεδα PTH και απουσία οστικών

μεταστάσεων. Το εύρημα αυτό εισηγείται ότι το νεόπλασμα παράγει PTH-σχετιζόμενη

πρωτείνη (PTH-related protein). H υπερασβεστιαιμία λόγω οστεόλυσης εξαιτίας οστικών

μεταστάσεων ΔΕΝ θεωρείται παρανεοπλασματικό σύνδρομο

Κλινική περίπτωση 2

Άνδρας 28 ετών εμφανίζει εδώ και τρεις εβδομάδες ναυτία, εμέτους, κοιλιακό άλγος και

αιμορραγικά κόπρανα. Η σιγμοειδοσκόπηση αποκαλύπτει την παρουσία πολλαπλών

πολυπόδων κατανεμημένων σε όλη την επιφάνεια του παχέος ενυέρου καθώς και μια

μάζα διαστάσεων 4Χ3 εκ στο κατιόν κόλο. Η ακτινογραφία θώρακα δείχνει πολλαπλές

αμφοτερόπλευρες σκιάσεις στους πνεύμονες. Το ήπαρ είναι διογκωμένο και οζώδους

μορφολογίας. Ελήφθησαν βιοψίες από τη μάζα και τους πολύποδες

Οικογενειακό ιστορικό: Δυο συγγενείς από την πλευρά της μητέρας (θείος και παππούς

του ασθενούς) πέθαναν από καρκίνο του παχέος εντέρου

Αυτή η τομή του παχέος εντέρου δείχνει φυιολογικό βλεννογόνο, υποβλεννογόνιο και

μυικό χιτώνα. Προσκολλημένο στο βλεννογόνο με έναν μίσχο ανευρίσκεται ένας

πολύποδας ο οποίος προβάλει στον αυλό του εντέρου. Είναι προφανές ότι ο πολύποδας

αποτελείται από αδένες, επομένως είναι ένα αδένωμα. Οι αδενωματώδεις πολύποδες του

παχέος εντέρου μπορεί να είναι μονήρεις ή πολλαπλοί. Όταν είναι υπερβολικοί σε

αριθμό, ο ασθενής μπορεί να πάσχει από σύνδρομο οικογενούς αδενωματώδους

πολυποδίασης.

Ποιές είναι οι γενετικές αλλαγές που παρατηρούνται στο σύνδρομο αυτό?

Οι ασθενείς αυτοί (με οικογενή αδενωματώδη πολυποδίση) είναι γεννημένοι με απώλεια

ή μετάλλξη του ενός αντιγράφου του γονιδίου APC το οποίο βρίσκεται στο μακρύ

σκέλος του χρωμοσώματος #5 (5q). Όλα τα κύτταρα τους εμφανίζουν απώλεια του ενός

εκ των δυο αντιγράφων του γονιδίου APC.

Ποιά χαρακτηριστικά διακρίνουν έναν καλοήθη από έναν κακοήθη επιθηλαικό όγκο του

εντέρου? Οι καλοήθεις όγκοι είναι καλά περιγεγραμένοι, αναπτύσσονται αργά, δεν είναι

διηθητικοί και δεν μεθίστανται. Οι κακοήθεις όγκοι είναι διηθητικοί και μπορεί να

δώσουν μεταστάσεις. Μπορεί να είναι καλά ή πτωχά διαφοροποιημένοι (υψηλής ή

χαμηλής διαφοροποίησης). Λόγω της διήθησης τα όρια είναι κανόνιστα.

Η ανωτέρω είκόνα δείχνει εκατοντάδες πολύποδες στο βλεννογόνο του παχέος εντέρου.

Η εικόνα εισηγείται πολύποδες σποραδικής ή κληρονομικής προέλευσης?

Η ανωτέρω εικόνα είναι συμβατή με πολύποδες κληρονομικής αιτιολογίας (σύνδρομο

οικογενούς αδενωματώδους πολυποδίασης παχέος εντέρου.

Η ανωτέρω εικόνα είναι ένα ακόμη παράδειγμα παχέος εντέρου με πολλαπλούς

πολύποδες. Παρατηρήστε ότι είναι ομαλές προεξοχές του βλεννογόνου μέσα στον αυλό

του εντέρου. Δεν υπάρχουν ενδείξεις εξέλκωσης ή διήθησης του βλεννογόνου.

Η ανωτέρω εικόνα δείχνει τη μετάπτωση του φυσιολογικού βλεννογόνου σε βλεννογόνο

αδενωματώδους πολύποδα. Σημειώστε ότι τα κύτταρα του φυσιολογικού βλεννογόνου

έχουν πυρήνες στη βάση ενώ το υπόλοιπο κυτταρόπλασμα περιέχει διαυγή κενοτόπια με

βλέννη. Σε αντίθεση, τα κύτταρα του πολύποδα έχουν χάσει την εξειδικευμένη

λειτουργία παραγωγής βλέννης.

Ποιός όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει την έντονη χρώση των κυττάρων που

εμφανίζει ο αδενωματώδης πολύποδας?

Υπερχρωμασία (υπερχρωματικά κύτταρα).

Το αδενοκαρκίνωμα είναι μια μεγάλη, ακανόνιστη μάζα που έχει διηθήσει το

φυσιολογικό βλεννογόνο. Τα όρια του έλκους είναι υπεγερμένα και ακανόνιστα. Αυτό

αποτελέι ένδειξη τοπικής, περιφερικής, διήθησης στα όρια του αδενοκαρκινώματος. Ο

υπόλοιπος υγιής βλεννογόνος δεξιά και αριστερά του έλκους δείχνει φυσιολογικές

εγκάρσιες πτυχές.

Σε ποιό όργανο (ή όργανα) μεθίσταται ο όγκος αυτός?

Το αδενοκαρκίνωμα του παχέος εντέρου μπορεί να επεκτθεί μέσω των λεμφαγγείων

στους λεμφαδένες ή μέσω της αιματικής κυκλοφορίας στο ήπαρ. Επίσης, μπορεί να

δώσει μεταστάσεις στους πνεύμονες ή να επεκταθεί ενδοπεριτοναϊκά στην περιτοναϊκή

κοιλότητα.

Ποιοί καρκινικοί δείκτες σχετίζονται με τον όγκο αυτό?

Το αδενοκαρκίνωμα του παχέος εντέρου σχετίζεται με την παρουσία, στον ορό, του

καρκινοεμβρυικού αντιγόνου (CEA). Εν τούτοις, ο δείκτης αυτός δεν είναι ειδικός του

καρκινώματος του παχέος εντέρου. Μπορεί να παρατηρηθεί επίσης στον ορό ασθενών με

καρκίνο στομάχου ή μαστού. Μερικές μη νεοπλασματικές κταστάσεις μπορεί να

αυξήσουν επίσης το CEA στον ορό.

Σημειώστε, στην ανωτέρω εικόνα, την εξέλκωση του βλεννογόνου και τη βαθιά διήθηση

του τοιχώματος του παχέος εντέρου από καρκινικά αδένια.

Ποιά είναι η χρησιμότητα της εξέλκωσης στην κλινική διάγνωση?

Η εξέλκωση προκαλει αιμορραγία και αυτό ανιχνεύεται από το αίμα στα κόπρανα.

Ποιά είναι η σχέση μεταξύ της έκτασης της τοπικής διήθησης και της πιθανότητας της

παρουσίας απομακρυσμένων μεταστάσεων?

Η εκτεταμένη τοπική διήθηση σχετίζεται με υψηλή πιθανότητα μεταστατικής διασποράς.

Παρατηρήστε, στην ανωτέρω φωτογραφία, τη διήθηση του μυικού χιτώνα του παχέος

εντέρου από καρκινικά αδένια.

Ποιές βιοχημικές δραστηριότητες αποκτούν τα διηθητικά καρκινικά κύτταρα?

Τα διηθητικά καρκινικά κύτταρα αποκτούν την ικανότητα προσκόλλησης στη βασική

μεμβράνη και στην εξωκυττάρια ουσία με υποδοχείς λαμινίνης και φιμπρονεκτίνης. Για

να αποδομήσουν την εξωκυττάρια ουσία παράγουν πρωτεολυτικά ένζυμα όπως

κολλαγενάση τύπου ΙV και ενεργοποιητή πλασμινογόνου.

Σημειώστε στην ανωτέρω φωτογραφία τη μορφολογία των κακοήθων αδένων: ανώμαλο

σχήμα και μέγεθος, απώλεια βλέννης, υπερχρωματικοί πυρήνες, πολυστιβάδωση και

απώλεια της αρχιτεκτονικής.

Ποιός είναι ο όρος που χαρακτηρίζει τα κύτταρα και τους πυρήνες με ανώμαλο μέγεθος και

σχήμα?

Πλειομορφία (πλειομορφισμός)

Το ανωτέρω διάγραμμα υπογραμμίζει την κλιμακωτή διεργασία της καρκινογένεσης στο

παχύ έντερο.

Πόσο συχνά ανιχνεύονται μεταλλάξεις στα γονίδια TP53, RAS, and APC σε άλλους τύπους

κακοήθειας?

Το ΤΡ53 είναι το συχνότερα μεταλλαγμένο γονίδιο στον ανθρώπινο καρκίνο (ποσοστό

πάνω από 50% όλων των κακοήθων όγκων). Το γονίδιο RAS είναι το συχνότερα

μεταλλαγμένο πρωτοογκογονίδιο στον ανθρώπινο καρκίνο (15-20% των κακοηθειών).

Μεταλλάξεις του APC ανιχνεύονται σε λίγους όγκους (καρκίνοι στομάχου και

οισοφάγου)

Με βάση το παραπάνω διάγραμμα ποιές αλλαγές σχετίζονται με την έναρξη του όγκου?

Οι μεταλλάξεις στα γονίδια APC θεωρούνται εναρκτήρια γεγονότα

Ποιές αλλαγές σχετίζονται με την εξέλιξη του όγκου?

Οι μεταλλάξεις στα γονίδια RAS, DCC, και TP53

Πως επηρεάζει η γονιδιακή αστάθεια τη νεοπλασματική εξαλλαγή?

Η γονιδιακή αστάθεια συμμετέχει στην κακοήθη εξαλλαγή έμμεσα, προδιαθέτοντς το

γονιδίωμα του κυττάρου σε μεταλλάξεις στα πρωτοογκογονίδια και ογκοκατασταλτικά

γονίδια.

Πως ερμηνεύεται με το σχεδιάγραμμα της κλιμακωτής καρκινογένεσης ο κληρονομικός, μη

πολυποδιασικός καρκίνος του παχέος εντέρου?

Ο κληρονομικός, πολυποδιασικός καρκίνος του παχέος εντέρου είναι το αποτέλεσμα

κληρονομούμενων μεταλλάξεων στα γονίδια επιδιόρθωσης του DNA. Αυτές οι

μεταλλάξεις προκαλούν γονιδιακή αστάθεια και προδοαθέτου το γονιδίωμα για

μεταλλάξεις σε άλλλα γονίδια τα οποία σχετίζονται άμεσα με την εξαλλαγή του

κυττάρου.

Η επιφάνεια διατομής του ήαπτος δείχνει πολλαπλά λευκωπά οζίδια, διαφόρου σχήματος

κατανεμημένα σε όλο το ήπαρ, τα οποία αντιπροσωπεύουν ηπατικές μεταστάσεις από

ένα αδενοκαρκίνωμα του γαστρεντερικού.

Θα μπορούσε να είναι πρωτοπαθές νεόπλασμα του ήπατος? (π.χ. ηπατοκυτταρικό

καρκίνωμα)

Είναι απίθανο, δεδομένου ότι τα πολλαπλά οζίδια σημαίνουν αιματογενή διασπορά και

ένας πρωτοπαθής όγκος δεν εμφανίζει τέτοια πολυεστιακότητα.

Ποιά είναι η σχέση μεταξύ κίρρωσης του ήπατος και ηπατοκυτταρικού καρκινώματος?

Η κίρρωση, ανεξαρτήτως αιτιολογίας, αποτελέι σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την

ανάπτυξη ηπατοκυτταρικού καρκινώματος. Αυτή η σχέση θεωρείται ότι, κατά μεγάλο

μέρος, οφείλεται στην εκσσημασμένη αναγεννητική ικανότητα των ηπατοκυττάρων, η

οποία αποτελέι χαρακτηριστικό της κίρρωσης. Τα διαιρούμενα κύτταρα είναι επιρρεπή

στην απόκτηση μεταλλάξεων.

Μικροσκοπική εικόνα μεταστατικού αδενοκαρκινώματος στο ήπαρ.

Ποιοί παράγοντες καθορίζουν την εγκατάσταση των καρκινικών κυττάρων στα διάφορα

όργανα?

Δεν έχει αποσαφηνισθεί γιατί τα καρκινικά κύτταρα των διαφόρων όγκων εμφανίζουν

προτίμηση για συγκεκριμένα όργανα που θα αναπτύξουν τις μεταστατικές εστίες.

Σίγουρα παίζουν ρόλο ανατομικές σχέσεις, πχ ο καρκίνος του μαστού μεθίσταται στους

μασχαλιάιους λεμφαδένες οι οποίοι παροχετεύουν τη λέμφο από το μαζικό αδένα.

Επιπλέον όμως συμμετέχουν και άλλοι παράγοντες όπως: τα καρκινικά κύττταρα έχουν

υποδοχείς για μόρια της επιφάνειας των ενδοθηλιακών κυττάρων ειδικά ενός οργάνου –

στόχου. Εναλλακτικά, πολλοί ιστοί δεν αποτελούν εστίες μεταστάσεων γιατί το

μικροπεριβάλον τους αναστέλλει τα πρωτεολυτικά ένζυμα που απαιτούνται για τη

διήθηση της εξωκυττάριας ουσίας από τα καρκινικά κύτταρα.

Δ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Μετά το τέλος της εκπαιδευτικής διαδικασίας ο φοιτητής θα πρέπει να γνωρίζει:

Την έννοια της νεοπλασίας και τα γενικά χαρακτηριστικά της γνωρίσματα

Την ταξινόμηση των καλοήθων και κακοήθων νεοπλασμάτων

Τις βασικές διαφορές μεταξύ καλοήθων και κακοήθων νεοπλασμάτων

Την έννοια των όρων μεικτός όγκος, τεράτωμα, λέμφωμα, μεσοθηλίωμα, μελάνωμα,

σεμίνωμα, αμάρτωμα, χορίστωμα

Την έννοια των όρων διαφοροποίηση, αναπλασία, δυσπλασία, καρκίνωμα in situ

To ρυθμό ανάπτυξης των καλοήθων και κακοήθων νεοπλασμάτων και τους παράγοντες

από τους οποίους αυτός επηρεάζεται

Την έννοια και σημασία της τοπικής διήθησης και μετάστασης

Το ρόλο των επιδημιολογικών μελετών στην αιτιολογία και παθογένεια του καρκίνου

Τη συχνότητα των πλέον κοινών τύπων καρκίνου και τη θνησιμότητα από τους μείζονες

«καρκίνους φονιάδες»

Το ρόλο των γεωγραφικών και περιβαλλοντικών παραγόντων στη συχνότητα των

θανάτων από καρκίνο

Το ρόλο της ηλικίας στην εμφάνιση του καρκίνου και τους συχνότερους καρκίνους της

παιδικής ηλικίας

Το ρόλο της κληρονομικής προδιάθεσης στην ανάπτυξη ορισμένων τύπων καρκίνου

Τις 6 συχνότερες επίκτητες προνεοπλασματικές καταστάσεις

Τις 4 θεμελιώδεις αρχές που διέπουν τη μοριακή βάση του καρκίνου

Τις 6 ζωτικές αλλαγές της κυτταρικής φυσιολογίας που όλες μαζί καθορίζουν τον

κακοήθη φαινότυπο

Την έννοια των ογκοπρωτεϊνών

Το μηχανισμό μέσω του οποίου οι αυξητικοί παράγοντες και οι υποδοχείς αυξητικών

παραγόντων προάγουν την ογκογένεση και τους πλέον αντιπροσωπευτικούς από αυτούς

Το μηχανισμό μέσω του οποίου οι πρωτείνες μεταγωγής σήματος προάγουν την

ογκογένεση

Το ρόλο του γονιδίου ABL στην κακοήθη εξαλλαγή

Το μηχανισμό μέσω του οποίου οι πυρηνικοί παράγοντες μεταγραφής συμβάλλουν στην

ογκογένεση

Τους μηχανισμούς μέσω των οποίων οι κυκλίνες και κυκλινο-εξαρτώμενες κινάσες

προάγουν την ογκογένεση

Τον τρόπο με τον οποίο ανακαλύφθηκαν τα ογκοκατασταλτικά γονίδια και την «υπόθεση

δυο χτυπημάτων» του Knudson

Τις έννοιες, «ομόζυγος ως προς το μεταλλεγμένο αλληλόμορφο». «απώλεια του

ετεροζυγωτικού χαρακτήρα» και «υπολειπόμενα ογκογονίδια»

Τις 4 κατηγορίες πρωτεϊνικών προϊόντων που παράγουν τα ογκοκατασταλτικά γονίδια

και τα αναγνωρισμένα σήμερα ογκοκατασταλτικά γονίδια που ενέχονται σε

νεοπλάσματα στον άνθρωπο

Το μηχανισμό δράσης του προϊόντος του γονιδίου Rb και τον κεντρικό ρόλο που παίζει

το μόριο αυτό ατη ρύθμιση της λειτουργίας του κυτταρικού κύκλου

Το ρόλο του μονοπατιού του μετατρεπτικού αυξητικού παράγοντα στην ογκογένεση

Το ρόλο του WNT σηματοδοτικού μονοπατιού στην αδενωματώδη πολυποδίαση του

παχέος εντέρου

Το μηχανισμό λειτουργίας του γονιδίου ΤP53 και τη σημασία του στον έλεγχο της

καρκινογένεσης

Το ρόλο των γονιδίων που ρυθμίζουν την απόπτωση στην ογκογένεση

Το μηχανισμό με τον οποίο τα κύτταρα του όγκου αποφεύγουν την κυτταρική γήρανση

Τους μηχανισμούς της αγγειογένεσης και τη σημασία της στην ανάπτυξη του όγκου

Τα 4 στάδια διήθησης της εξωκυττάριας ουσίας

Τους παράγοντες που επηρεάζουν την αγγειακή διασπορά των κυττάρων του όγκου και

την τελική τους εγκατάσταση στα όργανα

Τη σημασία των γονιδίων επιδιόρθωσης του DNA στην ογκογένεση (κλινικά

παραδείγματα)

Την έννοια της πολυσταδιακής καρκινογένεσης και το τυπικό κλινικό παράδειγμα που

ενισχύει τη θεώρηση της μοριακής της βάσης

Τις έννοιες εξέλιξη και ετερογένεια του όγκου, τη βιολογική και μοριακή ερμηνεία του

φαινομένου καθώς και την κλινική σημασία του

Τους τρίτους βασικούς τύπους συγκεκριμένων καρυοτυπικών αλλαγών που

αναγνωρίζονται σήμερα στα νεοπλασματικά κύτταρα

Τις 3 βασικές κατηγορίες καρκινογόνων παραγόντων

Τις πέντε γενικές αρχές που αφορούν στα χημικά καρκινογόνα, τις δυο μείζονες

κατηγορίες αυτών και τους χαρακτηριστικότερους εκπροσώπους των δυο κατηγοριών

Το μηχανισμό δράσης των χημικών καρκινογόνων και τη έννοια και σημασία του όρου

«διαδοχική δράση επαγωγέα –προαγωγέα» στη χημική καρκινογένεση

Τη σημασία της αντινοβολίας από διάφορες εκπέμπουσες πηγές και τον τρόπο δράσης

της ιονίζουσας και υπεριώδους ακτινοβολίας

Τις δυο κατηγορίες ρετροϊών των ζώων και τον τρόπο με τον οποίο αυτοί προκαλούν

κακοήθη κυτταρική εξαλλαγή

Το μηχανισμό δράσης του HTLV-1 ρετροϊού στην παθογένεια της Τ-κυτταρικής

λευχαιμίας του ανθρώπου

Τους 3 DNA ογκογόνους ιούς οι οποίοι ενοχοποιούνται ότι προκαλούν συγκεκριμένους

τύπους καρκίνου στον άνθρωπο, το μηχανισμό δράσης τους και τα νεοπλάσματα για τα

οποία ενοχοποιούνται στον άνθρωπο

Το μηχανισμό δράσης του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού και τις καταστάσεις για τις

οποίες ενοχοποιείται στον άνθρωπο

Την έννοια και τους τύπους των καρκινικών αντιγόνων

Τους αντικαρκινικούς εκτελεστικούς μηχανισμούς της χυμικής και κυτταρικής ανοσίας

Την έννοια της ανοσολογικής επιτήρησης και τους μηχανισμούς διαφυγής του καρκίνου

από αυτήν

Τις επιπτώσεις του όγκου στον ξενιστή

Την έννοια των παρανεοπλασματικών συνδρόμων, με ποιούς όγκους σχετίζονται

συνήθως και ποιά είναι τα συχνότερα εξ αυτών

Τις έννοιες «βαθμός κακοήθειας» (grade) και «στάδιο» (stage) του καρκίνου

Τις επικρατούσες μεθόδους σταδιοποίησης του καρκίνου

Τις μεθόδους μορφολογικής και μοριακής διάγνωσης του καρκίνου και τους βιοχημικούς

δείκτες του καρκίνου

Ε. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

1. Άνδρας 66 ετών , μέχρι πρότινος υγιής, εμφανίζει αίσθημα κόπωσης εδώ και μερικές

εβδομάδες. Η εξέταση κοπράνων για αίμα είναι θετική και η κολονοσκόπηση δείχνει την

παρουσία μάζας 4,5 εκ. με επιφανειακή εξέλκωση στην περιοχή του τυφλού .

Τι τύπου νεόπλασμα είναι το ανωτέρω και σε έδαφος ποιων καλοήθων όγκων μπορεί να

αναπτυχθεί;

Ποια είναι τα μοριακά γεγονότα που διέπουν την ανωτέρω αλληλουχία;

Πειραματικά βρέθηκε ότι τα κύτταρα του ανωτέρω νεοπλάσματος έχουν αποκτήσει μια μονήρη

μετάλλαξη η οποία εμποδίζει την υδρόλυση του GTP και είναι υπεύθυνη για τη νεοπλασματική

εξαλλαγή. Ποιο εκ των ακολούθων ογκογονιδίων ευθύνεται και με ποιο μηχανισμό;

Α. c-abl

Β. c-neu

Γ. c-sis

Δ. k-ras

Ε. n-myc

2. Πειραματικά βρέθηκε ότι τα κύτταρα του ανωτέρω νεοπλάσματος έχουν αποκτήσει μια

μονήρη μετάλλαξη η οποία εμποδίζει την υδρόλυση του GTP και είναι υπεύθυνη για τη

νεοπλασματική εξαλλαγή. Ποιο εκ των ακολούθων ογκογονιδίων ευθύνεται και με ποιο

μηχανισμό;

Α. c-abl

Β. c-neu

Γ. c-sis

Δ. k-ras

Ε. n-myc

3. Άνδρας 70 ετών εμφανίζει βήχα και αιμόπτυση. Η αξονική τομογραφία κοιλιάς δείχνει την

παρουσία όγκου στο δεξιό πνεύμονα. Διενεργείται πνευμονεκτομή. Η μοριακή ανάλυση των

καρκινικών κυττάρων αποκαλύπτει ότι τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα λόγω της

παρουσίας μετάλλαξης η οποία διατηρεί τη ρυθμιστική πρωτείνη της μετάπτωσης από τη φάση

G1στη φάση S στην ανενερή της μορφή . Σε ποιο από τα κατωτέρω γονίδια βρίσκεται η

μετάλλαξη;

A) myc, B) p53, Γ) ras, Δ) Rb, E) sis

Αιτιολογήστε την απάντησή σας σχολιάζοντας το μηχανισμό δράσης του

επιλεγέντος γονιδίου που επιλέξατε.

Αν η σταδιοποίηση του ανωτέρω όγκου είναι Τ2 Ν1 Μ1 ποιές από τις ακόλουθες

καταστάσεις συμβαίνει;

A) Η αξονική τομογραφία εγκεφάλου δείχνει της ύπαρξη 2-3 υπόπυκνων

εστιών στα εγκεφαλικά ημισφαίρια άμφω

B) Ο καρκίνος είναι αναπλαστικός

C) Ο όγκος αποφράσσει το βρόγχο

D) Ο όγκος είναι διαφοροποιημένος

4. Ασθενής 50 ετών εμφανίζει σε τυχαίο προληπτικό έλεγχο ο οποίος περιελάμβανε και

κολονοσκόπηση, πολύποδα σιγμοειδούς μεγίστης διαμέτρου 2 εκ. ο οποίος αφαιρείται

ενδοσκοπικά. Η ιστολογική εξέταση έδειξε σωληνοθηλώδες αδένωμα στο οποίο αναγνωρίσθηκε

εστιακή ανάπτυξη αδενοκαρκινώματος. Ποια από τις ακόλουθες αρχές της καρκινογένεσης

καταδεικνύεται από τη μελέτη των μοριακών αλλαγών οι οποίες συνέβησαν στο ανωτέρω

νεόπλασμα;

A. Τα πρωτοογκογονίδια ενεργοποιούνται από χρωμοσωμική μετάθεση

B. Η κακοήθης εξαλλαγή είναι το αποτέλεσμα της διαδοχικής άθροισης

μεταλλάξεων σε πρωτοογκογονίδια και ογκοκατασταλτικά γονίδια

Γ. Η υπερβολική αναγέννηση των ιστών αυξάνει τον κίνδυνο μεταλλάξεων

που προκαλούν καρκίνο

Δ. Κληρονομούμενες μεταλλάξεις στα γονίδια που επιδιορθώνουν το DNA

αυξάνει την προδιάθεση για ανάπτυξη καρκίνου.

Ε. Η υπερέκφραση των γονιδίων που κωδικοποιούν αυξητικούς παράγοντες, από

τα κύτταρα ενός όγκου, σχετίζεται με κακή πρόγνωση.

Δικαιολογήστε την απάντησή σας.

Γνωρίζετε ποιά γονίδια εμπλέκονται στην αλληλουχία «αδένωμα-καρκίνωμα»

που λαμβάνει χώρα στο παχύ έντερο?

Σε ποιά υποκείμενη διαταρχή οφείλονται οι μεταλλάξεις στα γονίδια αυτά?

Ποιες αλλαγές στη φυσιολογία του κυττάρου αποτελούν τη μοριακή βάση του

καρκίνου;

5. Άνδρας 55 ετών εμφανίζει βήχα και αιμόπτυση. Γίνεται βρογχοσκόπηση και βιοψία στην

οποία διαγιγνώσκεται η παρουσία μικροκυτταρικού καρκινώματος πνεύμονος. Από το οικογενές

ιστορικό αναφέρεται ότι τρεις συγγενείς πρώτου βαθμού εμφανίζουν κακοήθειες διαφορετικού

τύπου (λευχαιμία, σάρκωμα και καρκίνωμα) πριν την ηλικία των 40 ετών.

Ποιό εκ των κατωτέρω είναι το πιθανώτερα προσβεβλημένο γονίδιο κατά τη διάρκεια

της νεοπλασματικής διαδικασίας:

a) p53

b) APC

c) bcl-2

d) c-erbB2

e) BRCA-1

Αιτιολογήστε την απάντησή σας.

Περιγράψτε το μηχανισμό μέσω του οποίου το ανωτέρω γονίδιο εμπλέκεται στην

καρκινογένεση.

6. Άνδρας 45 ετών εμφανίζει κλινικά και εργαστηριακά ευρήματα κίρρωσης του ήπατος

οφειλόμενης στον ιό της ηπατίτιδας Β. Η τελευταία υπερηχογραφική εξέταση απεκάλυψε την

παρουσία ομοιογενούς μάζας 5εκ στο ήπαρ.

Πως ερμηνεύετε το ανωτέρω εύρημα?

Ποιοί εκ των ακόλουθων μηχανισμών ευθύνονται για τη δημιουργία της βλάβης?

a) Ενσωμάτωση του ιού δίπλα σε πρωτοογκογονίδια

b) Η ιογενής ηπατοκυτταρική βλάβη οδηγεί σε αναγεννητική υπερπλασία

c ) Ο ιός απενεργοποιεί τα γονίδια Rb και p53

d) Ο ιός προκαλεί ανοσοκαταστολή

Αιτιολογήστε τις απαντήσεις σας. Ποιούς άλλους ιούς με παρόμοια δράση γνωρίζετε?

Ποιές άλλες προκακοήθεις καταστάσεις γνωρίζετε?

7. Σε πειραματικές μελέτες έχει βρεθεί ότι η χρόνια, αυξημένη έκθεση στην ιονίζουσα

ακτινοβολία προκαλεί βλάβη στο κυτταρικό DNA. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την απώλεια μια

πρωτεΐνης της οποίας η λειτουργία είναι διακοπή του κυτταρικού κύκλου στη φάση G1.

Ακολούθως, το κύτταρο εξαλλάσσεται λόγω του ανεξέλεγκτου πολλαπλασιασμού και της

συσσώρευσης επιπλέον μεταλλάξεων. Η απούσα πρωτεΐνη είναι το προϊόν τίνος εκ των

κατωτέρω γονιδίων; Σχολιάστε τον τρόπο δράσης του γονιδίου που επιλέξατε.

A. Κ-ras

B. p53

Γ. c-myc

Δ. c-abl

E. Bcl-2

8. Σε γυναίκα 35 ετών 6 χρόνια πριν, βρέθηκε συμπαγής όγκος στον πυθμένα της μήτρας,

ψηλαφητός κατά τη φυσική εξέταση. Ο όγκος τώρα ανευρίσκεται διπλάσιος σε μέγεθος ενώ η

ασθενής παραμένει ασυμπτωματική. Ποιό από τα παρακάτω νεοπλάσματα έχει, το πιθανώτερο,

η ασθενής?

Α. Αδενοκαρκίνωμα

Β. Λειομυοσάρκωμα

Γ. Αιμαγγείωμα

Δ. Λειομύωμα

Ε. Μετάσταση

Αιτιολογήστε την απάντησή σας.

Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά που διακρίνουν τους καλοήθεις από τους κακοήθεις

όγκους?

9. Γυναίκα 66 ετών εμφανίζει βήχα κατά τους τελευταίους μήνες. Η ακτινογραφία θώρακα

αποκαλύπτει μάζα 3 εκ στο δεξιό άνω λοβό του πνεύμονα. Έγινε αναρρόφηση με λεπτή

βελόνα και η μάζα αφαιρέθηκε. Ακολούθησε μακροσκοπική και μικροσκοπική εξέταση οι

οποίες επιβεβαίωσαν την παρουσία όγκου. Ποιό από τα παρακάτω ευρήματα παρέχει τις

λιγότερες πληροφορίες όσον αφορά στην πρόγνωση και την περαιτέρω θεραπεία του

ασθενούς.

Α. Η παρουσία διήθησης του ορίου εκτομής

Β. Το μέγεθος του νεοπλάσματος

Γ. Η παρουσία ατυπίας και πλειομορφισμού των νεοπλασματικών κυττάρων

Δ. Η παρουσία φλεγμονώδους αντίδρασης

Ε. Άν το νεόπλασμα είναι πρωτοπαθές ή μεταστατικό

Αιτιολογήστε την απάντησή σας.

Ποια είναι η μέθοδος που χρησιμοποιείται για την περιγραφή της ανατομικής έκτασης

ενός κακοήθους όγκου;

10. Άνδρας 66 ετών, μέχρι πρότεινος υγιής, παραπονείται για αίσθημα κόπωσης κατά τους

τελευταίους 5 μήνες. Προσέρχεται στα εξωτερικά ιατρεία όπου ανευρίσκεται θετική η

μικροσκοπική εξέταση κοπράνων για αίμα. Έγινε κολονοσκόπηση στην οποία διαπιστώνεται

εξελκωμένη μάζα μδ 3,5 εκ στο τυφλό. Η βιοψία δείχνει ανώμαλα αδένια με έντονη κυτταρική

ατυπία. Ποιό από τα παρακάτω λαμβάνει χώρα, το πιθανώτερο

Α. Ο ασθενής πάσχει από αδενωματώδη πολυποδίαση του παχέος εντέρου

Β. Υπάρχει αναστολή της απόπτωσης των κυττάρων του όγκου λόγω παρουσίας

ελαττωματικού γονιδίου bcl-2

Γ. Έχει λάβει χώρα μετάλλαξη του γονιδίου ras στα νεοπλασματικά κύτταρα

Δ. Ο ασθενής πάσχει από κληρονομικό μη πολυποδιασικό καρκίνο του παχέος εντέρου

Ε. Ο ασθενής έχει κληρονομήσει ένα ελαττωματικό Rb γονίδιο από τον ένα γονέα

Αιτιολογήστε την απάντησή σας.

Ποια είναι τα μοριακά γεγονότα που διέπουν την εξαλλαγή ενός αδενώματος του παχέος

εντέρου σε καρκίνωμα;

11. Γυναίκα ασθενής, 44 ετών, ψηλαφά, τυχαία, στο μαστό της, ογκίδιο. Ο γιατρός της

διαπιστώνει την παρουσία νεοπλασματικού όγκου, υπόσκληρου, συμφυόμενου σταθερά με

τους πέριξ ιστούς, μεγίστης διαμέτρου 3 εκ. Διενεργείται βιοψία με λεπτή βελόνη η οποία

δείχνει «κύτταρα πορογενούς καρκινώματος μαστού». Γίνεται χειρουργική αφαίρεση του

όγκου και λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης.. Ποιό από τα παρακάτω ευρήματα

αποτελεί τον ισχυρότερο παράγοντα καλής πρόγνωσης στην ανωτέρω ασθενή?

1. Τα κύτταρα του όγκου είναι θετικά για οιστρογονικούς υποδοχείς

2. Οι λεμφαδένες της μασχάλης είναι ελεύθεροι μεταστάσεων

3. Η κυτταρομετρία ροής έδειξε ανευπλοειδία και μεγάλο κλάσμα S φάσης

4. Η ασθενής αναφέρει συγγενή πρώτου βαθμού με καρκίνο μαστού

5. Ο όγκος είναι καλά διαφοροποιημένος

12. Σε γυναίκα 48 ετών ψηλαφάται κατά τη φυσική εξέταση ρουτίνας όγκος 4 εκ στο δεξιό

μαστό, ο οποίος συμφύεται σταθερά με το θωρακικό τοίχωμα. Ψηλαφάται επίσης ογκίδιο στην

αντίστοιχη μασχάλη. Η ακτινογραφία θώρακα δείχνει πολλαπλά οζίδια 0,5 έως 2 εκ και στους

δυο πνεύμονες. Ποιό εκ των κατωτέρω αντιστοιχεί στη σταδιοποίηση του όγκου?

1. Τ1 Ν1 Μ0

2. Τ1 Ν0 Μ1

3. Τ2 Ν1 Μ0

4. Τ3 Ν0 Μ0

5. Τ2 Ν1 Μ1

13. Άνδρας 52 ετών επισκέπτεται το γιατρό επειδή τους τελευταίους μήνες εμφανίζει κόπωση.

Στη φυσική εξέταση διαπιστώνεται διόγκωση του σπλήνα ενώ η γενική αίματος δείχνει λευκά

189000/μl. To επίχρισμα περιφερικού αίματος δείχνει ώριμα και άωρα κύτταρα της μυελικής

σειράς . Η κυταρογενετική ανάλυση έδειξε t(9:22) αντιμετάθεση. Ποιο εκ των κατωτέρω

γονιδίων εμπλέκονται στην ανωτέρω κυτταρογενετική ανωμαλία:

1. p53

2. Rb

3. c-abl

4. NF-1

5. K-ras

14. Για τη δημιουργία τίνος εκ των κατωτέρω κακοήθων νεοπλασμάτων ενοχοποιείται ο

μηχανισμός της ιογενούς καρκινογένεσης?

1. Ρετινοβλάστωμα

2. Μικροκυτταρικό καρκίνωμα του πνεύμονα

3. Χρόνια λεμφογενής λευχιαμία

4. Ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα

5. Αδενοκαρκίνωμα στομάχου

15. Άνδρας 60 ετών εμφανίζει απώλεια βάρους 10 κιλών, κόπωση και ήπιο κοιλιακό άλγος.

Στην αξονική εξέταση διαπιστώνεται μάζα στο κατιόν κόλο. Γίνεται εκτομή τμήματος εντέρου

μετά του περικολικού λίπους και η διάγνωση είναι «αδενοκαρκίνωμα μέσης διαφοροποίησης».

Ποιο εκ των κατωτέρω εργαστηριακών ευρημάτων που εμφανίζει ο ασθενής οφείλεται στην

παρουσία του όγκου?

1. Υπόχρωμη μικροκυτταρική αναιμία

2. Θετικά αντιπυρηνικά αντισώματα

3. Υπεργλυκαιμία

4. Αυξημένη κρεατινίνη

5. Ελαττωμενη γαλακτική δεϋδρογενάση

16. Άνδρας 60 ετών, καπνιστής (90p/y) ,εμφανίζει επεισόδιο αιμόπτυσης. Στη φυσική εξέταση

διαπιστώνεται «πρήξιμο» στο πρόσωπο, οίδημα στα κάτω άκρα, πετέχειες στο δέρμα και

αρτηριακή πίεση 165/100. H ακτινογραφία θώρακος έδειξε μάζα 5 εκ στο δεξιό άνω λοβό και

ακολούθησε βιοψία με λεπτή βελόνα. Η ιστοπαθολογική διάγνωση ήταν «μικροκυτταρικό

καρκίνωμα πνεύμονα». Σε ποια εκ των κατωτέρω ορμονών ήταν θετικά τα κύτταρα του όγκου

κατά τον ανοσοϊστοχημικό έλεγχο?

1. Πεπτίδιο σχετιζόμενο με την παραθορμόνη

2. Ερυθροποιητίνη

3. ACTH

4. Ινσουλίνη

5. Γαστρίνη

17. Ποια εκ των ακολούθων παθολογικών καταστάσεων δεν έχει ενοχοποιηθεί ως

προκαρκινωματώδης?

1. Άτυπη υπερπλασία ενδομητρίου

2. Χρόνιος αλκοολισμός με ηπατική κίρρωση

3. Δυσπλασία του τραχήλου της μήτρας

4. Χρόνια ελκώδης κολίτιδα

5. Λειομυώματα μήτρας

18. Άνδρας 66 ετών διαπιστώνει αιματουρία. Επισκέπτεται τον ουρολόγο ο οποίος κατά την

κυστεοσκόπηση διαπιστώνει την παρουσία όγκου 3 εκ στο βλεννογόνο της ουροδόχου

κύστεως ο οποίος στη μικροσκοπική εξέταση χαρακτηρίζεται «καρκίνωμα». Τα κύτταρα του

όγκου, στη μοριακή ανάλυση, εμφανίζουν μια μονήρη μετάλλαξη λόγω της οποίας αδυνατούν

να υδρολύσουν το GTP γεγονός που έχει σαν αποτέλεσμα την κακοήθη εξαλλαγή. Ποιο εκ

των παρακάτω γονιδίων έχει προσβληθεί?

1. c-abl

2. c-new

3. c-sis

4. K-ras

5. n-myc