12

Περί της έννοιας της αυτονομίας- Διονύσης Γρανάς

Embed Size (px)

Citation preview

Περί της έννοιας της αυτονομίας

Μεγάλο κομμάτι ομάδων και ατόμων του αντιεξουσιαστικού και

αριστερού χώρου αυτοπροσδιορίζεται συχνά χρησιμοποιώντας τον όρο

. αυτονομία Τις περισσότερες φορές όμως δεν διευκρινίζεται ακριβώς ποιο είναι

το νόημα της αυτονομίας και πώς την αντιλαμβάνονται αυτοί που νιώθουν

. άνετα υπό τη σκέπη της

' Αν παρ όλα αυτά προσπαθήσει κανείς να εξάγει συμπεράσματα από το

, λόγο και τη δράση αυτών θα διαπιστώσει ότι συχνά η έννοια ταυτίζεται

, , καταρχήν με την έννοια του αυτοπροσδιορισμού ατομικού ή συλλογικού ενώ

, « » .στην πορεία λαμβάνει κυρίως μία αρνητική έννοια ως αυτονομία από κάτι

« » Έτσι οι αυτόνομοι εκφράζουν τον πόθο τους για ανεξαρτητοποίηση από τις

, νόρμες του κυρίαρχου από εθνικούς ή φυλετικούς προσδιορισμούς αλλά κυρίως

. από πολιτικές γραμμές και πειθαρχίες Αν πάλι αποτολμήσουν να περάσουν από

« » ,την αυτονομία από σε κάποια στοιχειώδη απόπειρα αυτοπροσδιορισμού

- , συνήθως καταφεύγουν σε ατομικά χαρακτηριστικά και ιδέες στυλ ή στην

καλύτερη περίπτωση σε πολιτικές ταυτότητες οι οποίες ελλείψει

συγκεκριμένου περιεχομένου μάλλον και αυτές ως στυλ θα μπορούσαν να

. . . χαρακτηριστούν Τί νόημα προσδίδουν π χ οι πλείστοι φερόμενοι ως αναρχικοί

« στη πολιτική τους ταυτότητα πέραν από αοριστίες του τύπου κατάργηση κάθε

»; εξουσίας και ιδιοκτησίας Είναι η έννοια του αναρχικού στυλ συλλογικός

προσδιορισμός μίας κοινότητας που ζητά την αυτονομία της από εξωτερικούς

; καταναγκασμούς Είναι η κοινότητα πράγματι ένα σύνολο ομοϊδεατών που

, ; επέλεξαν να ζουν μαζί και μάλιστα εντός μίας ήδη υπάρχουσας κοινωνίας Ή

αφορά τελικά η αυτονομία κάθε είδους μειονοτικές ομάδες εντός μίας

; κοινωνίας Όταν από την άλλη οι ιδέες αυτές αποσαφηνίζονται μέσω πιο

, συγκροτημένων αναλύσεων στην περίπτωση αυτή συνιστούν μία πολιτική

' ανάλυση ή ιδεολογία που δεν θα μπορούσε όμως καθ αυτή σε τίποτα να

. ομοιάζει με συλλογικό προσδιορισμό

; , Τί είναι όμως τελικά η αυτονομία Ακόμη περισσότερο δικαιούται

; κάποιος να αποφανθεί ως προς το γνήσιο νόημα της Σε κάθε περίπτωση οφείλει

, ο εκάστοτε χρήστης της έννοιας και δη αυτός που θεωρεί ότι προσδιορίζεται

, . από αυτήν να καθιστά σαφή τον τρόπο με τον οποίο την νοεί

Η αυτονομία λοιπόν φαίνεται να παρουσιάζει ελαφρώς διαφορετικό

. περιεχόμενο ανάλογα με το επίθετο που την προσδιορίζει Έτσι υπάρχει η

, εθνική αυτονομία η οποία έχει να κάνει συνήθως με την ανεξαρτητοποίηση ενός

, . . , έθνους από έναν ξένο παράγοντα π χ Ιμπεριαλιστικό ή και με την σχετική ή

– απόλυτη ανεξαρτησία μίας εθνότητας κοινότητας σε σχέση με μία κρατική

, οντότητα τη δυνατότητα δηλαδή ενός λαού ή μίας κοινότητας να ορίζει η ίδια

, τη μοίρα της να ασκεί η ίδια την πολιτική της1, ακόμη και εάν σε δεύτερο βαθμό

, . . .εντάσσεται και ενός ευρύτερου πολιτικού μορφώματος π χ ενός κράτους

Πλησιέστερη στην αρχικά αναφερθείσα έννοια είναι η εργατική

, αυτονομία όπως αναπτύχθηκε από τα κινήματα της Νέας Αριστεράς στην

'70-'80, . Ευρώπη της δεκαετίες και κυρίως στην Ιταλία Η εργατική αυτονομία

εμφανίστηκε ως κριτική στη λενινιστική αριστερά και στην ιδέα της εργατικής

. , ,πρωτοπορίας Για την εργατική αυτονομία το εργατικό επαναστατικό κόμμα

, αποτελούμενο από διανοούμενους επαγγελματίες επαναστάτες που θα είχε το

ρόλο της πρωτοπορίας των εργατών και θα οδηγούσε τους τελευταίους στον

, . κομμουνισμό δεν αποτελεί πραγματικό εργαλείο χειραφέτησης Οι εργατικές

, , πρωτοπορίες όπου κατέλαβαν την εξουσία στο όνομα των εργατών κατέληξαν

, να την ασκούν προς όφελος των ίδιων μετατρεπόμενες έτσι σε γραφειοκρατίες

και σε μία νέα κυρίαρχη ελίτ που καταπίεζε και εκμεταλλευόταν την εργατική

. ' τάξη στη θέση των καπιταλιστών Αντ αυτού η εργατική αυτονομία θεωρούσε

, πως η χειραφέτηση της εργατικής τάξης αποτελεί έργο της ίδιας ότι οι ίδιοι οι

, εργάτες έχουν τη δύναμη να οργανωθούν να ανατρέψουν τον καπιταλισμό και

.να διοικήσουν τον κόσμο μέσα από τις δικές τους δομές

Περνώντας τώρα μετά τα παραπάνω στην έννοια της φοιτητικής

, «αυτονομίας θα μπορούσαμε να πούμε ότι πολύ περισσότερο από την αυτονομία

» , από κόμματα και έξωθεν πολιτικές γραμμές η έννοια της αυτονομίας έχει να

« », κάνει με την αυτονομία για τη δυνατότητα του ίδιου του φοιτητικού

, , κινήματος ή καλύτερα των ίδιων των φοιτητών ως κοινότητα να

αυτοδιοικηθούν και να συμβάλουν στη συνέχεια και στην διοίκηση της

, . κοινότητας στην οποία εντάσσονται της ακαδημαϊκής Η άσκηση λοιπόν

( ) , πολιτικής όπως νοείται παραπάνω εκ μέρους των φοιτητών δεν μπορεί να

, υποτάσσεται ούτε στις επιταγές του εργατικού ή άλλου κινήματος αλλά ούτε

1 ως πολιτική εδώ νοείται η οργάνωση και διοίκηση της ζωής

. και σε πολιτικές καθοδηγήσεις κομμάτων και πολιτικών ομάδων Οι ίδιοι οι

, φοιτητές , το σώμα αυτών ως συλλογικό υποκείμενο, ( οφείλει ο ενικός για

) να γίνει σαφές το ενιαίο του συλλογικού προσώπου να παράξει την δική του

, , πολιτική να διαμορφώσει τις δικές του θέσεις και απόψεις και με βάση αυτές

, , να πράξει ως ανεξάρτητη ύπαρξη λαμβάνοντας το μερίδιο άσκησης πολιτικής

, , που του αντιστοιχεί εντός ενός θεσμού που βέβαια δεν αποτελείται μόνο από

, , φοιτητές και που επίσης δεν δημιουργήθηκε μόνο για ίδιον όφελος αλλά για

. ,την εξυπηρέτηση κοινωνικών αναγκών Τα παραπάνω σημαίνουν αναγκαστικά

, , άσχετα αν γίνεται παραδεκτό ότι ο συμφοιτητής ασχέτως των πολιτικών

, απόψεων που πρεσβεύει δεν αποτελεί κάποιου είδους ανταγωνιστή ή ταξικό

, , εχθρό αλλά έναν φύσει συνάδελφο εξίσου με τους ημετέρους μέλος της ίδιας

, κοινότητας και συμπερασματικά ισότιμος με οιονδήποτε άλλον φοιτητή

, συμμετέχοντα στις διαδικασίες απόφασης με την ισχύ αλλά και την υποχρέωση

. υπακοής στην κοινότητα που αυτό συνεπάγεται Μπορεί βέβαια η ταξική

, προέλευση δύο φοιτητών να είναι πολύ διαφορετική και αυτό έχει σημαντικές

συνέπειες στον τρόπο που αντιλαμβάνονται το ρόλο και τον τρόπο λειτουργίας

, του πανεπιστημίου αλλά κάτι τέτοιο δεν αλλάζει το γεγονός ότι και οι δύο

βρίσκονται υπό την ίδια κοινότητα και οφείλουν να συναποφασίσουν για τη

, μοίρα της γιατί αυτοί αποτελούν τους κατεξοχήν αρμόδιους για να κρίνουν μία

. σειρά ζητημάτων περί της λειτουργίας και του ρόλου του πανεπιστημίου Η

αντίθετη άποψη αντιλαμβάνεται το φοιτητικό χώρο κυρίως ως σπαρασσόμενο

από ταξικούς ανταγωνισμούς και επομένως καθόλου αυτόνομο να αποφασίζει

. ως σώμα για τα ζητήματα που τον αφορούν Επομένως και το σώμα των

, , φοιτητών που αποφασίζει η γενική συνέλευση δεν αποτελεί παρά πεδίο μάχης

, « –αντικρουόμενων ταξικών συμφερόντων όπου η επικράτηση των προλετάριων

» « » επαναστατών επί των αστών και ο έλεγχος του σώματος από τους πρώτους

.για εξυπηρέτηση του ταξικού ανταγωνισμού αποτελεί τον αποκλειστικό στόχο

' , Προφανώς το φοιτητικό σώμα δεν είναι καθ αυτό το κατεξοχήν αρμόδιο καθώς

, .δεν έχει την απαιτούμενη σύνθεση για να αποτελέσει εργαλείο ταξικής πάλης

Από την άλλη όμως υπάρχουν ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη λειτουργία

, και το ρόλο του πανεπιστημίου ζητήματα πολύ σημαντικά που οφείλουν να

, 'αποφασιστούν από το σύνολο της αφορώσας κοινότητας και που εξ

( . , αντανακλάσεως βλ ρόλο της εκπαίδευσης και του επιστήμονα ρόλο του

, πανεπιστημίου ως ειδήμονα στην κοινωνία δωρεάν και δημόσιος ή αγοραίος

) χαρακτήρας της εκπαίδευσης επηρεάζουν βαθειά την ίδια τη μορφή και τη

. λειτουργία της κοινωνίας Η αριστερά στα πανεπιστήμια έχει πληρώσει πολύ

ακριβά την σύγχυση ή την υποβάθμιση του ρόλου του πανεπιστημίου και την

συνεπαγόμενη απαξίωση εκ μέρους της των συλλογικών διαδικασιών των

φοιτητών και την χρησιμοποίηση του πανεπιστημίου αποκλειστικά ως φυτώριο

« ». επαγγελματιών επαναστατών

, Κάτι θεμελιώδες που επίσης αναγκαία προκύπτει από τα παραπάνω είναι

, ότι το συλλογικό πρόσωπο των φοιτητών για να θεμελιωθεί και να

, λειτουργήσει για να μπορέσουν δηλαδή οι φοιτητές να συγκροτηθούν

, ,πραγματικά ως σώμα να εκφράσουν θέσεις και να πράξουν ανάλογα

απαιτούνται , διαδικασίες μέσα από τις οποίες το συλλογικό αυτό πρόσωπο θα

. , μιλά και θα πράττει Το σώμα λοιπόν χρειάζεται στόμα και χέρια ειδάλλως δεν

, , είναι σώμα αλλά ένα συνονθύλευμα μελών χειρότερο και από τον

, , Φρανκενστάιν γιατί τα μέλη αυτά δεν ελέγχονται από έναν εγκέφαλο δεν

, , ,πράττουν κάτι συγκεκριμένο αλλά δρουν αλλοπρόσαλλα χωρίς συντονισμό

, . ,χωρίς ειρμό χωρίς νόημα Η συμφωνία επάνω σε συγκεκριμένες διαδικασίες

, μέσα από τις οποίες το συλλογικό πρόσωπο θα εκφράζεται και θα δρα δεν είναι

άλλη από τη θέσμιση, , τη δημιουργία δηλαδή θεσμών σταθερών διαδικασιών

από τις οποίες έχει συμφωνηθεί να συνάγεται με συγκεκριμένο τρόπο η βούληση

. του σώματος Οι διαδικασίες αυτές μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο

, δημοκρατικές να δύνανται υπό κάθε συνθήκη ή κατά περίπτωση να εκφράζουν

, με τον καλύτερο τρόπο αυτό που ονομάζουμε συλλογική βούληση αλλά σε

. ,καμία περίπτωση δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχουν Αν δεν υπάρχουν θεσμοί

. δεν υπάρχει συλλογικό πρόσωπο Υπάρχουν μόνο ευκαιριακές συσσωματώσεις

, θελήσεων άλλοτε περισσοτέρων και άλλοτε λιγότερων που το αν δρουν για

λογαριασμό των ίδιων ή de facto , εκφράζοντας τη βούληση των πολλών μπορεί

, , , .να το κρίνει ελλείψει σαφών διαδικασιών μόνο η ιστορία ίσως ούτε και αυτή

, , Ελλείψει λοιπόν θεσμών δεν υφίσταται αυτονομία γιατί το υποκείμενο αυτής

. δεν υπάρχει

, Σημαίνει κάτι τέτοιο ότι σε οιαδήποτε περίπτωση η βούληση ενός

σώματος που προκύπτει από μία θεσμισμένη διαδικασία αντικατοπτρίζει

, , καλύτερα την πραγματικότητα από για παράδειγμα μία μαζική και αυθόρμητη

; 10κίνηση μεγάλου μέρους του σώματος Από που και ως που είναι

γραφειοκράτες συνδικαλιστές πιο αντιπροσωπευτικοί από μία μάζα χιλίων

; – φοιτητών που διαμαρτύρεται Είναι το καταστατικό οι κανόνες με βάσει τους

- οποίους λειτουργούν οι θεσπισμένες διαδικασίες ο μόνος γνήσιος ερμηνευτής

; της βούλησης τους σώματος Οποιαδήποτε νηφάλια σκέψη δεν θα μπορούσε να

. απαντήσει θετικά χωρίς τουλάχιστον να προβληματιστεί Οδηγούμαστε έτσι να

αναγνωρίσουμε την ύπαρξη μίας εν δυνάμει ανταγωνιστικής σχέσης μεταξύ

–των θεσμισμένων διαδικασιών και αυτού που συμφωνήθηκε ότι εκφράζουν

. της βούλησης του συλλογικού προσώπου Είναι αυτή η αντίφαση πάντα

; , συμφιλιώσιμη Και αν δεν είναι πάντα συμφιλιώσιμη εις βάρος τίνος πρέπει να

;γείρει η πλάστιγγα

Για να αποφανθούμε σε σχέση με το τελευταίο ερώτημα δεν πρέπει

.ξαφνικά να πετάξουμε στα σκουπίδια όλες τις παραπάνω παραδοχές

. Συλλογικό πρόσωπο χωρίς σταθερές διαδικασίες δεν υφίσταται Η βούλησή του

δεν δύναται να παραμένει ένα μεταφυσικό ζήτημα που θα κρίνεται κάθε φορά

. . κατά το δοκούν Οι θεσμοί είναι λοιπόν συστατικό στοιχείο αυτού Από την

, άλλη και ιδίως στις εξαιρετικές περιπτώσεις όπου το σώμα βρίσκεται σε

, αναταραχή εν όψει κάποιου πολύ σοβαρού ζητήματος οπότε και το ενδιαφέρον

του συνόλου των μελών αυξάνεται και τότε αυτά μπαίνουν ορμητικά στην

, πολιτική είναι δυνατόν οι διαδικασίες αυτές να καταστούν

αρτηριοσκληρωτικές και να λειτουργήσουν παρακωλυτικά στην ουσιαστική

, πολιτική συμμετοχή των μελών του σώματος να διαστρεβλώσουν ή να

. αδυνατούν να εκφράσουν την πραγματική βούληση του σώματος Σε τέτοιες

περιπτώσεις μπορεί ακόμη να προκύψει και η ανάγκη για νέες διαδικασίες

. διάγνωσης και έκφρασης της συλλογικής βούλησης Συνήθως βέβαια τέτοιες

. εκρήξεις είναι αφενός πολυφωνικές και αφετέρου παροδικές Αφενός δηλαδή

δεν δύνανται από μόνες τους και χωρίς συγκεκριμένες πάλι διαδικασίες να

, , εκφράσουν μία μόνη βούληση και αφετέρου δεν διαρκούν ώστε να μιλήσουμε

για μία παγίωση της αμεσοδημοκρατικής διαδικασίας ικανή να διοικήσει σε

. βάθος χρόνου το συλλογικό πρόσωπο Προκύπτει έτσι πάλι επιτακτική η ανάγκη

« » . εκπροσώπησης του σώματος από τους θεσμούς του

Τί μπορεί λοιπόν να γίνει για να συμφιλιώσει όσο δυνατόν περισσότερο

; την αγεφύρωτη αυτή σύγκρουση Και ποια λύση θα ήταν συνεπής με την αρχή

, ( ;) της αυτονομίας του συλλογικού υποκειμένου που τυπικά μόνο απαιτεί

, διαδικασίες συγκεκριμένες για τη συγκρότηση και την έκφρασή του αλλά την

ανάγκη αυτή τη θεμελιώνει στη βαθύτερη ανάγκη για μία ουσιαστικά άμεση και

, καθαρή έκφραση της βούλησης του ίδιου του σώματος και επομένως οφείλει να

παραμένει πάντα ευαίσθητη στη vox populis;

Οφείλουμε λοιπόν να αντιληφθούμε και να δομήσουμε μία διαλεκτική

σχέση μεταξύ των θεσμών που εκφράζουν μέσω θεσπισμένων διαδικασιών τη

, βούληση του σώματος και την ίδια τη βούληση όπως αυτή πολλές φορές

. προκύπτει σαφώς και εξωδιαδικαστικά Πρέπει να κρατήσουμε και να

, βελτιώσουμε τις διαδικασίες αναγνωρίζοντας την ανάγκη για σωστή αλλά και

( )σταθερή και όχι κυμαινόμενη ανάλογα με το ενδιαφέρον για συμμετοχή

, εκπροσώπηση του συλλογικού προσώπου ενώ ταυτόχρονα πρέπει να έχουμε το

,ένα αυτί και το ένα μάτι στραμμένο προς αυτό που αποτελεί το πρόσωπο

, δηλαδή τα ίδια τα μέλη του και τις επιθυμίες τους ανεξαρτήτως με ποια

. , , διαδικασία αυτές προκύπτουν Πρέπει αντί να εγκαταλείπουμε να κρατήσουμε

, τους θεσμούς γιατί είναι απαραίτητο εργαλείο λειτουργίας του συλλογικού

« », προσώπου ακόμη και όταν αυτό βρίσκεται εν υπνώσει και βέβαια να τους

αναμορφώσουμε προς τη κατεύθυνση που να συμβάλλουν στην όσο μεγαλύτερη

, ταύτιση της βούλησης του σώματος με τη βούληση των μελών του στην

, μεγαλύτερη δυνατή ταύτιση σώματος και εκπροσώπων και στην όσο γίνεται

, ισότιμη συνάσκηση εξουσίας από όλα τα μέλη του κάτι που αποτελεί την

ορθότερη οδό για τη διακρίβωση της βούλησης αυτών και επομένως για μία

. δημοκρατική πολιτική Την ίδια στιγμή όμως πρέπει να κοιτάμε συνεχώς λοξά

και προς τις δυνάμεις αυτές που δεν εκφράζονται απαραίτητα με τις

, . συντεταγμένες διαδικασίες παρόλα αυτά εκφράζονται σαφώς και με ένταση Οι

, , δυνάμεις αυτές ακόμη και σε αντίθεση με το θεσπισμένο αποτελούν τη καρδιά

, του σώματος που στέλνει ίσως αίμα σε μουδιασμένα σε βαθμό σαπίλας ενίοτε

, , μέλη και δεν πρέπει να τις αγνοούμε αλλά αντίθετα να τις χρησιμοποιούμε για

, την αναζωογόνηση του σώματος για την διάγνωση της θέλησής του και την

. βελτίωση των διαδικασιών διακρίβωσης της θέλησης αυτής Αυτή ακριβώς η

διαλεκτική σύνθεση αποτελεί την οδό που κατευθύνεται προς τα ποτέ πλήρως

, υλοποιήσιμα αλλά πάντοτε άξια διεκδίκησης αγαθά της αυτονομίας και της

.δημοκρατίας

: ΥΓ Αν αποδεχθούμε την ανάγκη ύπαρξης θεσμών θα πρέπει να γίνουμε πολύ πιο

προσεκτικοί απέναντι στο ζήτημα της κριτικής ή και της αποχής από

, συγκεκριμένους θεσμούς εφόσον αυτή πια θα πρέπει να απαντήσει και στο

ερώτημα ποιοι θεσμοί μπορούν να αντικαταστήσουν αποτελεσματικά τους υπό

. κριτική Αυτονόητα λοιπόν σε σχέση με τα παραπάνω πρέπει να μιλήσουμε για

. , συγκεκριμένους θεσμούς και διαδικασίες Έτσι δεν είναι δυνατή η ευκαιριακή

. συμμετοχή Η ένταξη σε ένα σώμα δεν δύναται να εξαρτάται από το αν αυτό

, ικανοποιεί το σύνολο των επιθυμιών μας αλλά προϋποθέτει το σεβασμό και

, , ενίοτε τη συμπόρευση με όρια αξιοπρέπειας βέβαια με τις επιθυμίες των

, υπολοίπων μελών και άρα και με διαδικασίες που μπορεί να μη μας βρίσκουν

. απόλυτα σύμφωνους Η απαξίωση λοιπόν και η αποχή από μία διαδικασία θα

, πρέπει τότε μόνο να γίνεται όταν είναι σαφής η δομική αδυναμία

εκπροσώπησης ή η δομικά , στρεβλή εκπροσώπηση του σώματος όταν δηλαδή

από τον ίδιο τον τρόπο λειτουργίας της διαδικασίας προκύπτει αναγκαία ότι σε

, κάθε περίπτωση αυτή εκφράζει κάτι άλλο και όχι την βούληση αυτού και όχι

κάθε φορά που ο θεσμός δεν συμφωνεί με αυτόν που ονειρευόμαστε ή που δεν

. , μας δίδει το μερίδιο εξουσίας που θα επιθυμούσαμε Επιπλέον θα πρέπει πάντα

,να γίνεται στάθμιση και με την ύπαρξη άλλων διαδικασιών ή άλλων οργάνων

οι οποίες από τον τρόπο λειτουργίας τους θα μπορούσαν ίσως να επιτελέσουν

, καλύτερα το έργο αυτό όχι μόνο όμως επειδή εξασφαλίζουν μεγαλύτερη

, συμμετοχή αλλά και που διαθέτουν την απαιτούμενη σταθερότητα και

.συνέχεια ώστε να εκτελούν το έργο τους υπό όλες τις συνθήκες και με διάρκεια

Είναι αδήριτη η ανάγκη ύπαρξης και έκφρασης του σώματος εδώ και τώρα και

, .πάντα ακόμη και εάν οι διαδικασίες λειτουργίας του δεν είναι ίσως η ιδανικές

. Η δομή του φοιτητικού συλλόγου μας δίνει ένα πολύ καλό παράδειγμα Την

, ανώτερη εξουσία δίδει στην ίδια τη συνέλευση των φοιτητών στο σύνολο

. δηλαδή του σώματος Ένα τέτοιο σώμα όμως δεν δύναται να λειτουργεί με

. σταθερότητα και συνέπεια Πολλές φορές οι φοιτητές απλά αδιαφορούν για

. ζητήματα που πρέπει να λυθούν και δεν συμμετέχουν στη συνέλευση Η

δυνατότητα αποχής από την πολιτική πρέπει λοιπόν να αναγνωριστεί στα μέλη

, . του συλλογικού σώματος ακόμη και αν χαρακτηριστεί ιδιώτευση Σε μία τέτοια

περίπτωση όμως η ανάγκη για το σώμα να εκφράσει τη βούλησή του

. ,εξακολουθεί αντικειμενικά να υφίσταται Σιωπούντος λοιπόν του σώματος

εναποτίθεται στους εκπροσώπους του να διαγνώσουν και να εκφράσουν τη

, .βούλησή του κάτι που αποτελεί άλλωστε καθήκον που οικειοθελώς ανέλαβαν

Επίσης είναι αναγκαία η ύπαρξη ενός πιο ευέλικτου σώματος που θα μπορεί να

( συγκαλεί τη γενική συνέλευση αλλά και να εκτελεί τις αποφάσεις της όταν δεν

), .απαιτούν μαζική παρουσία του σώματος να τις εκφράζει εκεί που απαιτείται

. Ένα τέτοιο όργανο είναι ακριβώς το Διοικητικό Συμβούλιο Αν τώρα υπάρχει

, ένα όργανο που εκπροσωπεί προβληματικά το σώμα τότε πριν το όργανο αυτό

: εγκαταλειφθεί θα πρέπει να τίθεται μία σειρά ερωτημάτων σε ποιο βαθμό δεν

; αντικατοπτρίζει το υπάρχον όργανο την βούληση του σώματος εκδηλώνεται

, μία σαφής αντίθετη βούληση του σώματος την οποία το όργανο αυτό αδυνατεί

; να εκφράσει η αδυναμία έκφρασης της βούλησης αυτής έχει να κάνει με τη

, προβληματική δομή του οργάνου και την διαδικασία ανάδειξης εκπροσώπων ή

' , , με τη συμπεριφορά συγκεκριμένων εξ αυτών οπότε και το ζήτημα εφόσον

, ;δεχόμαστε την ανάγκη ύπαρξης εκπροσώπων είναι η αντικατάστασή τους

, μπορεί το όργανό αυτό να αντικατασταθεί από κάτι καλύτερο δηλαδή

; αντιπροσωπευτικότερο αλλά και αποτελεσματικότερο και μπορεί αυτό το

; . . καινούριο να αντικαταστήσει το παλαιό σε κάθε περίπτωση μπορεί π χ μία

γενική συνέλευση του σώματος να έχει την ευελιξία και τη συχνότητα

; συναντήσεως ενός συμβουλίου εκπροσώπων Αν βιαστούμε να απαξιώσουμε

, ένα συμβούλιο εκπροσώπων σε περίοδο έντονης πολιτικής συμμετοχής πώς θα

λειτουργήσει ένα σώμα χωρίς μία σταθερότερη διαδικασία σε περίπτωση που

ακολουθήσει αδυναμία ή απροθυμία σύγκλησης της γενικής συνέλευσης των

; μελών του Η αρχή της αυτονομίας προτάσσει την ανάγκη διαρκούς και

σταθερής συλλογικής ύπαρξης του σώματος και όχι ευκαιριακής και μόνο υπό

. ' όρους εξέγερσης εμφάνισής του Εξ ου και η ανάγκη για σταθερές και διαρκείς

.διαδικασίες

. Διονύσης Γρανάς