herman hese

tramalis mgeli

germanulidan Targmna

nana gogolaSvilma

ga­mom­cem­lis­wi­naT­qma

es wig ni im ka cis Ca na we rebs Se i cavs, romelic sa ku Tar Tavs „tra ma lis mgels“ uwo deb da xol me da Cvenc mi si wam xe­du ro biT am sa xe liT ve mov naT leT. Zne li saT qme li a, sWir­de ba ki mis xel na wers wi naT qma! asea Tu ise, min da tra ma lis mglis xe liT da we ril gver debs er Ti ­o ri Ce mic mi vu ma to da vTqva, rac am kacze mo go ne bam Se mo i na xa. tra ma lis mgel ze, sa er Tod, Za li an co ta ram msme ni a, xo lo mi si war mo mav lo ba da miT uf ro war su li xom uc no bi da uc no bia Cem Tvis! mag ram ima sac vity vi, rom am kac ze ma inc Za li an sa si a mov no mo go ne­be bi Se mom rCa.

tra ma lis mge li ase, or moc da a Ti o de wlis ka ci iq ne bo da. uk ve ram de ni me we li ga vi da mas Sem deg, rac man pir ve lad gad­mo a bi ja de i da Ce mis sax lis zRurbls; ro gorc Sem dgom ga ir­kva, uc no bi Tur me bi nas eZeb da. man sar da da mo mij na ve sa Zi ne­be li oTa xi rom iqi ra va, er T­or dRe Si isev mo vi da; am je rad Ce mo da ni da wig ne biT ga te ni li yu Ti mo i ta na. im dRi dan mo­yo le bu li cxra Tu aT Tves dar Ca Cven Tan; er Tob wyna rad da kar Ca ke ti lad cxov rob da. Cve ni sa Zi ne be li oTa xe bi gver dig­verd iyo, ami tom ki be sa da de re fan Si Za la u ne bu rad vxvde­bo diT xol me er Tma neTs. es rom ara, ase mgo ni a, mis gac no bas verc mo va xer xeb di­ meT qi. di ax, da sa ax lo eb lad ma in cda ma inc ad vi lad ver mi ud ge bo diT. Cems cxov re ba Si iS vi a Tad Tu Sem­xved ria ma sa viT gul CaTx ro bi li ada mi a ni. nam dvi lad hgav da tra ma lis mgels da zog jer Tvi To nac ase uwo deb da xol me sa ku Tar Tavs! er Ti eu li, ve lu ri d Tan mfrTxa li ka ci iyo. di ax, di ax, uc na u rad mfrTxa li; mis sam ya ros aba, ra sa er To un da hqo no da Ce mis Ta na ka cis cxov re bas Tan! mxo lod ax la, ro ca mis Ca na we rebs ga ve ca ni, miv xvdi, Tu ra usazRvro mar­

5

to o bas iyo na zi a re bi sa ku Ta ri iR bli sa Tu mid re ki le beb is wya lo biT da TviT STa go ne biT ro gor cdi lob da am si mar to­ve Si gan ge bis Za la da e na xa. Tum ca, xan mok le Sex ved reb sa da sa ub reb Si jer ki dev Ca na we re bis wa kiTx vam de Se vi ca ni am ka­cis bu ne ba da ase mgo ni a, am Ca na we re bis wya lo biT Cems cno­bi e re ba Si as xle ti li mi si xa te ba Zi ri Ta dad ma inc em Txve va­ meT qi im, ra Tqma un da, mkrTal sa da bun do van su raTs, Cven ma pi rad ma nac no bo bam rom da mi to va.

sru li ad Sem Txve viT gav xdi im am bis mom swre, Tu ro­gor gad mo a bi ja tra ma lis mgel ma pir ve lad Cve ni sax lis zRurbls da de i da Cem Tan iqi ra va bi na. sa di lo bis dro iyo. ma gi da ze jer isev ewyo au la ge be li Wur We li, me ki sam sa xur­Si was vlam de ki dev na xe va ri sa a Ti dro mqon da. ax lac ar ma­viwy de ba is uc na u ri da or Wo fu li STa beW di le ba, tra ma lis mgel ma er Ti nax viT rom da to va Cem ze. jer za ri da re ka da me­re Ra Se mo a Ro Se mi nu li ka ri. axal mo suls de i da Cem ma na xev­rad Cab ne le bul de re fan Si ve hkiTx a, ra gne bav To, xo lo man, tra ma lis mgel ma, pa ta ra, mok led Sek re Wi li Ta vi Se mar Ta, me re mTrTol va re nes to e biT TiT qos ha e ri Se iy no sa da, sa nam Ta vis vi na o bas an mos vlis mi zezs gag vim xel da, Tqva:

– o, ra sa a mo su ni dgas Tqven Tan!me re ga i Ri ma da gul ke Til ma de i da Cem mac sa pa su xo Ri mi li

Se a ge ba. me ki ase Ti mi sal me ba ra tom Rac sa sa ci lod mo meC ve na da am ka cis mi marT ar cTu ma in cda ma inc ke Ti lad ganvewyve.

– di ax, im oTa xis Ta o ba ze ge a xe liT, ga qi ra ve bas rom api­rebT, – Tqva man bo los.

sa mi ve ni man sar dis ki bes avu ye viT. ax la Ra Sev Ze li uc no bis ukeT SeT va li e re ba. ta nad Za li an ma Ra li ar eT qmo da, mag ram si a ru li ca da mix ra­ mox rac axo va ni ka ci sa hqon da. mo da ze Se­ke ri li da tan ze mSve niv rad mor ge bu li zam Tris pal to ec­va; kac ma rom Tqvas, sak ma od kar gad Cac mu li iyo, es ki a, co ta da u dev ro ba em Cne o da. pi ri suf Tad hqon da ga par su li, xo lo me tis me tad mok led Sek re Wil Tma Si alag ­a lag Wa Ra ra ga mo­re o da. Tav da pir ve lad mi si si a ru li ar mo me wo na, ra Rac da­Za bu lad da ga u be da vad ad gam da fexs; es ki su lac ar exa me­bo da arc mis wa ma xul, ga mok ve Til pro fils da arc sa ub ris

6

tem pe ra men tsa Tu ki los. mxo lod mog vi a ne biT Se vity ve, rom avad iyo da si a ru li uWir da. mi sTvis Cve u li uc na u ri Ri mi­liT aT va li e reb da ki bes, ked lebs, fan jreb sa da ki bis Tav Si Cam wkri ve bul Zvel ma Ral ka ra debs. im wuT Si misma Ri mil mac uar yo fi Tad imoq me da Cem ze: ma Sin ve imas ifiq reb diT, mTe li es ga re mo ki dec mos wons da Tan sa sa ci lo dac ar hyof ni so; ity o diT, es ka ci sul sxva sam ya ro dan, sadR ac cxra mTis iqi­dan mo su la da mar Ta li a, Cve ne bu ri yve la fe ri Tval Si mos­dis, mag ram ama ve dros co ta uc na u ra dac eC ve ne ba o. ise, augs ver vity vi, Ta vi Za li an Ta va zi a nad eWi ra. Tqven war mo id gi­neT, cdi lob da gu lis xmi e ric ki yo fi li yo. ma Sin ve mo i wo na sax li ca da oTa xic, uyoy ma nod da Tan xmda bi nis qi ras, ga mo­i kiTxa sa uz mis am ba vi da sxva mis Ta ne bi, mag ram mTel mis ar­se ba Si ma inc ga mos Wvi o da ra Rac ucxo da, ro gorc ma Sin mo­meC ve na, ara ke Til gan wyo bi li Tu mtru li. uc nob ma sa sa di lo oTax Tan er Tad sa Zi ne be lic iqi ra va; ikiTx a, gaT bo ba, wya li da mom sa xu re ba Tu iq ne bao, me re ki Cve ni oja xis adaT ­we se bi­Tac da in te res da. yve la fe ri es di di gu lis yu riT mo is mi na, ua ri ara fer ze uT qvams da Se mog vTa va za, bes ax la ve ga da vix­di o. mag ram max vil Tvals ar ga mo e pa re bo da, rom yve la fer amas ra Rac sas xva Ta So ri sod mi iC nev da da mTe li es fa cifuci sa sa ci lod ar hyof ni da. ifiq reb diT, am ka cis Tvis uC ve u lo si ax lea bi nis da qi ra ve ba ca da xal xTan ger ma nu lad la pa ra­ki co, rad gan ety o bo da, mTe li gu lis yu ri sul sxva am be bis­ken hqon da mipy ro bi li. ai, da ax lo e biT ase Ti iyo Ce mi pir ve­li STa beW di le ba tra ma lis mgel ze da al baT ase Ti ve ara sa­Su ri az ri sa dav rCe bo di, sxva das xva wvril ma ni rom ar mce mo­da Tval Si da Se xe du le ba ar Sem cvlo da. upir ve les yov li sa, un da giTx raT, rom im Ta viT ve sa oc rad mo me wo na am ka cis sa xe. di ax, mo me wo na­ meT qi, vam bob, Tum ca zed mar to su lo bis kva­li damCneoda. Se saZ lo a, ada mi ans mi si ga mo xed va co ta uC ve­u lo da naR vli a nic mos Cve ne bo da, mag ram mze ra Si aS ka rad ga mo uk rTo da cin cxa li da ama ve dros din ji, da du Re bu li go ni e re ba. uc no bi cdi lob da Ta va zi a ni da gu lis xmi e ri yo­fi li yo da amiT ki de vac mo i na di ra Ce mi gu li, Tum ca am dros, ety o ba, Tavs Za las atan da. es ki a, mis saq ci els am par tav no bis

7

ni San wyal sac ver Seaty ob diT. am par tav no ba ki ara, am ka cis saq ci el Si gu li sa ma Cu ye bel ved re ba sac da i na xav diT. yve la­fer amas Se da re biT gvi an mo vu Zeb ne Se sa fe ri si ax sna, mag ram ma Sin am grZno bam mix sna da mis da mi ke Ti lad gan mawy o.

oTa xe bis daT va li e re bam kar ga dro wa i Ro. ama so ba Si Ce mi Ses ve ne bis sa a Tic dam Tav rda. mo la pa ra ke bis da sas ruls aRar dav lo de bi var, uc no bi de i da Cems ga da va ba re da da vem Svi do be. sa Ra mos Sin rom dav brun di, de i da Cem ma miTx ra, stu mar ma bi na iqi ra va da am dRe eb Si gad mo bar ge bas api rebs, oRond Za li an mTxo va, po li ci a Si nu ga nacx a debT Ce mi aq yof nis am bavs, avad­myo fi ka ci var da iq sir bi li sa da da vi da ra bis Ta vi ara maq vso.

kar gad max sovs, ra sa go ne bel Si Ca mag do ma Sin am am bav ma. de i da Cems vur Ci e, axal mdgmurs am pi ro ba ze aras di de biT ar das Tan xme bo da, gul Si ki ga vi fiq re, am kacs ise Ti sa eW vo da uC ve u lo Se sa xe da o ba aqvs, bu neb ri vi a, ar epit na ve ba po li ci­as Tan saq mis da We ra­ meT qi. me re de i da Cems avux se ni, Tu kacs ar ic nob, amis Ta na uc na ur Txov na ze aramc da aramc ar un da da Tan xmde, vin icis, ra xa Ta ba las Se iZ le ba ga da e ya ro­ meT­qi. mag ram ga mo ir kva, rom de i da Ce mi mdgmurs uk ve Seh pi re­bo da, ro gorc ine bebT, ise mo viq ce vi o. me re isic Se vaty ve, rom uc nobs uk ve mo e na di re bi na mi si gu li. de i da Ce mi imis qa­li ar iyo, ada mi a ni Sin Se mo eS va, Tu mis mi marT me gob ru li, Si na u ru li, Tbi li da, ase gan sa jeT, de dob ri vi grZno biT ar ga nim sWva le bo da. ima sac vity vi, rom mi si yo fi li mdgmu re bi mSve niv rad sar geb lob dnen de i da Ce mis am xa sia TiT. am je ra­dac ase mox da. pir vel xa neb Si, ro ca vcdi lob di uc no bis Tvis ra i me nak li aR mo me Ci na, de i da Ce mi yo vel Tvis ga da e fof re bo­da xol me tra ma lis mgels.

ra ki Ra axal ma mdgmur ma po li ci a Si ga mocx a de ba ze ua ri Tqva, me ki, Ce mi mxriv, mi si ase Ti saq ci e li sa eW vod miviCnie, ga dav wyvi te is ma inc ga me go, ra ico da de i da Cem ma uc no bis vi­na o bi sa Tu miz ne bis Ta o ba ze. ga mo ir kva, rom mas mar Tlac uk­ve mo es wro ra Rac ­ra Ra ce e bis ga ge ba, Tum ca ki Su adR i sas, Si­ni dan wav sul var Tu ara, Cve ni axa li mdgmu ric did xans aRar Se yov ne bu la. uT qvams, er Txans Tqvens qa laq Si va pi reb dar Ce­nas, bib li o Te ka Si min da vi mu Sao da qa la qis siZ ve le ebs ga vec­

8

no o. ise, kac ma rom Tqvas, de i da Cems ma in cda ma inc ar aZ lev da xels ase co ta xniT mdgmu ris ay va na, mag ram uc nobs uk ve mo­es wro mi si gu lis mo na di re ba; ami to mac iyo, rom de i das Cve ni mo ma va li mdgmu ris Tav da pir ve li uc na u ri saq ci e li saT vis yu radR e ba aRar mi uq ce vi a. er Ti sity viT, oTa xi ga qi ra ve bu­li iyo da Cems wi na aR mde go bas az ri aRar hqon da!

– ne tav is ra Ram aT qme vi na, sa a mo su ni dga so Tqven Tan? – vi kiTxe me.

de i da Ce mi dro dad ro zus tad Cax vde bo da xol me saq mis vi­Ta re bas. amjeradac ase moxda da mi pa su xa:

– Za li an kar gad mes mis, ra mac aT qme vi na: aq Se mo sul kacs ma Sin ve si suf Ta vi sa da wes ri gis su ni ece ma; isic Seg vaty o, myud rod da uS foT ve lad rom vcxov robT. ho da, swo red es mo e wo na Cve ni; ety o ba, Ta vad Se uC ve ve li da da nat re bu lia am am bebs.

Se saZ loa asec iyos ­meT qi, ga vi fiq re gu ne ba Si, de i da Cems ki vuTx a ri:

– di ax, di ax, mec swo red man da var; Tu ki wes rig sa da ada mi­a nur cxov re bas miC ve u li ar aris, ra ici, ra dRes da ga wevs? ma Sin ra Ras izam, eg Se ni mdgmu ri er Ti bin Zu ri vin me Tu ga­mod ga, yve la fe ri wa gi bil wa da Ram Ra mo biT ga le Si li dab­run da Sin?

– aR dgo ma da xva le o, – si ci liT miTx ra de i dam da mec aRar Cav ci e bi var.

Ce mi sif rTxi le usa fuZ vlo ga mod ga. mar Ta li a, axa li mdgmu ris cxov re ba zo mi e re bi sa da wes ri gis ni mu Sad ver Ca­iT vle bo da, mag ram verc imas vity vi, odes me Se ve wu xe bi neT.ami to ma a, dRe sac si a mov ne biT rom vi go neb tra ma lis mgels.

ara da, es ka ci mec da de i da Cem sac suls gvi fo ri a qeb­da, lo di viT gvaw va gul ze da, gu lax di lad rom giTx raT, am grZno bas dRem de Ta vi ve ra da ver da vaR wi e. tra ma lis mgels Ram Ra mo biT ax lac vxe dav xol me siz mar Si da vgrZnob, rom TviT mi si ar se bo bac ki TiT qos mbo Wavs da su lis sim Svi des ma kar gvi nebs, Tum ca ki nam dvi lad Zalian miyvars.

9

ori dRis Sem deg me et lem Cve ni mdgmu ris bar gi­ bar xa na mo­i ta na. uc nobs Tur me ha ri ha le ri er qva. Tval Si mom xvda tya­vis Za li an la ma zi Ce mo da ni da brtye li zan du ki, sxva das xva qvey nis sam gzav ro kom pa ni e bi sa da sas tum ro e bis iar li ye biT rom iyo aW re le bu li; maT So ris aqa ­iq oke a nis gaR ma qvey ne bis sa xe leb sac amo i kiTx av diT.

me re Tvi To nac ga moC nda. ai, ax la ki dad ga dro, am sa o car kacs nel ­ne la gav cno bo di, mag ram me Ce mi mxriv ara fe ri mi­Ro ni a, rom es nac no bo ba da meC qa re bi na.

mar Ta li a, ha ler ma danaxvis Ta na ve da ma in te re sa, mag ram pir ve li er Ti kvi ra arc mas Tan Sex ved ra mic dia da arc da la­pa ra ke ba. Tum ca, ra da sa ma lia da, uc nobs Cum ­Cu mad vuT val­Tva leb di; xan da xan, ro ca sax lSi ar me gu le bo da, mis oTax­Sic Sev di o di xol me. er Ti sity viT, Cem ma cno bis moy va re o bam uneb li e mstov ro bac ki da mawy e bi na.

tra ma lis mglis ga reg no ba ze zo gi ram uk ve mo gax se neT. Tva lis er Ti Sev le bi Tac mix vde bo diT, rom iS vi aT da sa oc­rad ni Wi er pi rov ne bas Tan gqon daT saq me. go ni e re bas mis sa­xe ze Ta vi si uci lo be li be We di da es va, xo lo uaR re sad dax ve­wi li, mety ve li sa xis nak vTe bi sa oc rad sa in te re so, na tif sa da zed me tad mgrZno bi a re su li er cxov re bas am JRav neb da. sa­u bar Si iS vi a Tad, mag ram xan da xan ma inc ga da a bi jeb da xol me pi ro bi To bis sazR vrebs. ai, ma Sin ki, ge go ne ba mis uc na ur mar­to su lo bas idu ma le bis sa bur ve li Se mo e Zar cva o, ve Rar da­a o keb da xol me mozR va ve bul az rTa na kads da Cvenc, mok vda­vebs, sxva ara dag vrCe no da ra, gar da usity vo mor Ci le bi sa. igi sxveb ze met dros an do meb da go ne bis var jiSs da sxvadasx­va sa kiTx e bis gan sji sas im ada mi a nis Tvis Cve ul civ obi eq tu­ro ba sa da ga az re bul cod nas av len da, WeS ma ri tad su li e ri cxov re biT rom cxov robs, ada mi a ni sa, vi si bu ne bac sru li ad dac li lia pa tiv moy va re o bi sa da Ta vis ga mo Ce nis sur vi li sa­gan, ro ca igi aRar cdi lobs pa eq ro ba Si ajo bos an da Ta vi si na az re vis WeS ma ri te ba da um tki cos vin mes.

ma gon de ba er Ti Sem Txve va, romelic tramalis mglis was­vlamde ramdenime dRiT adre moxda. saq me mis erT Tval­

10

saz riss, uf ro swo rad, mis er Ta derT ga mo xed vas exe ba, romelSic sam ya ro sad mi mi si da mo ki de bu le ba ase Tval naT­liv arek li li yo.

uni ver si te tis sa aq to dar baz Si mox se ne biT un da ga mo su­li yo ev ro pa Si sa xel gan Tqmu li fi lo so fo si da kul tu ris is to ri ko si. tra ma lis mge li did xans id ga uar ze, mag ram bo­los da bo los, ma inc da vi Tan xme, leq ci a ze wa mo su li yo. er­Tad wa ve diT da dar baz Sic gver dig verd dav sxe diT. sak ma ri si iyo am er Tob ga dap ran Wul ora tors ka Ted ra ze fe xi Se ed ga da mi sa sal me be li sity va eT qva, rom pir vel sa ve wu Teb Si ga­ec ru e bi na mo lo di ni ara er Ti da ori msme ne li saT vis, rom­le bic fi lo so fo sis ga mos vlas wi nas war mety ve lis ga mocx a­de ba sa viT elod nen. da ai, man sa u ba ri da iwy o: ori od ma a me be­li sity va mi ug do dam swre sa zo ga do e bas da dar bazs mad lo ba ga da u xa da xal xmrav lo bi saT vis. swo red am dros tra ma lis mgel ma ise Ti mze ra mes ro la, aS ka rad rom mow mob da mis kri­ti kul da mo ki de bu le bas ro gorc ora to ris sity ve bis, ase­ve sa er Tod mi si pi rov ne bi sad mi. mag ram mze rac aris da mze­rac! es iyo da u viwy a ri da Sem za ra vi ga mo xed va, rom lis ar ssa da mniS vne lo ba ze mTe li wig ni da i we re bo da. is, rom mze riT tra ma lis mge li msjavrs sdeb da da Sem pa ra vi, mag ram ga ma nad­gu re be li da cin viT acamtverebda ora tors, ki dev ara fers niS nav da; am mze ra Si da cin va ze me ti naR ve li da da u sa ba mo, ui me do mwu xa re ba ga mos Wvi o da, rom lis arss Cve u le bad qce­u li usity vo sa so war kve Ta Se ad gen da. am ga mo xed vis usa soo sicx a de ara mar to ora to ris pi rov ne bis ara ra o bas irek lav­da, das ci no da da sZra xav da ara mar to im wa mi er vi Ta re bas, dam wsre Ta fuW mo lo din sa da gu ne ba­ gan wyo bas Tu mox se ne­bis Rvlar Wnil sa Ta urs, ara! tra ma lis mglis mze ra Si mTe li Cve ni Ta nad ro u lo ba arek li li yo Ta vi si amao orom tri a liT, ka ri e riz mi Ta da pa tiv moy va re o biT; met sac gety viT: igi aS ka­rad ga mo xa tav da Cve ni ze re le cxov re bis moC ve ne bi To bas da mis gar Se mo ate xil aur za urs.

eh, ba rem ima sac mo gax se nebT, rom es uc na u ri mze ra jer Cve ni dro e bis, Cve ni su li e ri cxov re bi sa da kul tu ris nak­lsa da ui la jo bas aSiS vleb da, me re ki uf ro Rrma Sre e bis ken

11

iReb da gezs. es mze ra ada mi an Ta mod gmis gu li sa ken iyo mi mar­Tu li! wa mis um ci res na wil Si man iS vi a Ti mWev rmety ve le biT ga mo xa ta brZe nis da eW ve ba ada mi an Ta cxov re bis ar sze da fiq­re bis Jams. am ga mo xed viT igi usity vod am bob da: „a i, ro go­ri ta ki mas xa re bi varT, ai, Se xe deT, ra aris ada mi a ni!“ da mis fon ze uk vda ve biT mo si li yve la sa xe li, go ne bi sa Tu su lis miR we ve bi, yo vel gva ri ada mi a nu ri swraf va gan di de bis, aR ze­ve bi sa Tu uk vda ve bi sa ken, da sa Ru pa vad iyo gan wi ru li da mo­lizR a ro bad qce u li yo!

Cem da u ne bu rad Za li an win mo mix da ga dax to ma da ise ga mo­vi da, rom yve la ze ar se bi Ti ha ler ze, mgo ni, uk ve mo gax se neT, Tum ca ki va pi reb di Tan da Ta no biT momeyola Cve ni nac no bo­bis am bavi da am uc na u ri ka ci saT vis Se par viT Ca mo mex sna ni­Ra bi.

ra ki Ra am bis msvle lo bas da vas wa ri, sity vas aRar ga vag­rZe leb ha le ris idu ma le biT mo cul „mar to su lo ba ze“, aRa­rc imis mo yo liT Se gawy enT Tavs, Tu ra na i rad mo va xer xe am uc na u ri da sa Si ne li mar to su lo bis mi ze ze bi sa da mniS vne­lo bis ax sna. ase ajo bebs, rad ga nac sa ku Ta ri Ta vi SeZ le bis­dag va rad min da mi va fa ro as pa rezs. ima sac vity vi, rom arc fsi qo lo gi u ri dak vir ve be bis Ca ta re bas va pi reb, arc fe rad­fe ra di am be bis mo yo las da arc aR sa re bis we ras. ro gorc uSu a lo mow mem, min da mxo lod Ti To ­o ro la Stri xi Ce mic da­vur To im uc na u ri ka cis su raTs, ro mel mac tra ma lis mglis Ca na we re bi dag vi to va.

ro gorc ki uc nob ma de i da Ce mis ka ris zRurbls gad mo a bi­ja, Ta vi frin ve li viT ukan ga da ag do da Cvens sax lSi dat ri a­le bu li sa a mo su ni Se a qo, im wam sve mi si pi rov ne bis uC ve u lo ba mom xvda Tval Si da Tav da pir ve lad zizR ic ki aR miZ ra. vig rZe­ni (i gi ve STa beW di le ba dar Ca de i da Cem sac, ro mel sac, Cem gan gan sxva ve biT, tvi nis Wyle ta ar uy var da), di ax, aS ka rad vig­rZe ni, rom es ka ci avad iyo. ver gety o diT, su liT avad myo fi iyo Tu sxva ram se ni sWirda, mag ram cxa di a, rom jan mrTe li ka cis gu man ma ma i Zu la Sors da me Wi ra misgan Ta vi. Gga vi da dro da Tav dac vis es grZno ba mis da mi sim pa Ti am Se c va la, rom el sac am mra val Wir Tam Tme ni ka ci sad mi di di Ta nag rZno ba da e do sa­

12

fuZ vlad, miT uf ro, rom mi si am qvey nis gan gan dgo mi sa da su­li e ri kvdo mis uSu a lo mow me gav xdi. im xa nad uf ro da uf ro Tval naT liv vxe dav di, rom am mar tvi li ka cis sne u le ba mi si bi wi e ri bu ne bi dan ar mo di o da, rom amis sa Ta ve mi si uC ve u lo ni Wi e re ba da is Za le bi iyo, ro mel Ta har mo ni u li Ser wymac mas ve ra da ver mo e xer xe bi na. miv xvdi, rom ha le ri tan jvis ge nia iyo, rom nic Ses zogierTi Se go ne bis wam xe du ro biT, man Ta vi su li e ri Wir TaT me nis ge ni a lu ri, usazR vro da Se maZ rwu ne­be li una riT aR Wur va. ima sac Cav xvdi, mi si pe si miz mi sam ya ros si Zul vi liT rom ar iyo ga mow ve u li da upi ra te sad sa ku Ta ri Ta vi sad mi zizRi edo sa fuZ vlad; ma Si nac ki, ro ca Cve ni cxov­re bis wes ­Cve u le beb sa Tu ada mi a neb ze yve la ze uf ro ga ma nad­gu re bel az rebs ga moT qvam da, Ta vis Tavs ga mo nak li sad ara­so des mi iC nev da da pir vel rig Si, swo red sa ku Ta ri „me sa ken“ mi mar Tav da xol me Sxa mi an isars, ra ki mi si si Zul vi lis Ta vi da­Ta vi sa ku Ta ri „me“ iyo da swo red mas uar yof da.

aq er Ti fsi qo lo gi u ri xa si a Tis Se niS vna min da Ca vur­To: mar Ta li a, tra ma lis mglis cxov re ba ze Za li an co ta ram msme ni a, mag ram sru li sa fuZ ve li maqvs vi fiq ro, rom mo siy­va ru le, mkac rsa da uaR re sad mor wmu ne mSob leb sa Tu mas wav­leb lebs mi si aR zrdi sas is xer xi ux ma ri aT, „ne bis yo fis daT­rgun va“ rom udevs sa fuZ vlad. mag ram mox da ise, rom am je rad ne bis yo fis daT rgun va da pi rov ne bis ga nad gu re ba ver mo xer­xda, rad gan aR mzrde le bi er Tob mtki ce, utex da Tan amay sa da go ni er mo wa fes ga da awy dnen. bo los da bo los, yo ve li ve imiT das rul da, rom pi rov ne ba ver ga a nad gu res, mag ram sa­ku Ta ri Ta vi ki Se a jav res. swo red ami tom iyo, rom tra ma lis mge li ge ni a lu ri war mo sax vi sa da Zle va mo si li az rov ne bis unars dRe ni a dag sa ku Tar Tav Tan, am uwy i nar da uda na Sa u lo ar se bas Tan Wi dils alev da. mag ram yve laf ris mi u xe da vad, es ka ci swo red imi tom iyo WeS ma ri ti mar tvi li mar tvil Ta So­ris da WeS ma ri ti qris ti a ni qris ti an Ta So ris, rom yo vel­gva ri si sas ti ki sa Tu gan sas je lis, bo ro te bi sa Tu si Zul vi­lis fes vebs sa ku Tar „me“ ­Si xe dav da da upir ve les yov li sa, Ta vis Tav ze iy ri da javrs. rac Se e xe ba gar Se mo myof ada mi a­nebs, tra ma lis mge li Za le bis ze bu neb ri vi da Zab viT cdi lob­

13

da maT da mi siy va ru li ga mo e Ci na da sa mar Tli a ni yo fi li yo. ver war mo ed gi na, ro gor Se iZ le ba kacs ka cis Tvis tki vi li da tan jva mi e ye ne bi na, rad gan mcne ba – „giy var des moy va si Se ni“ – ise ve Rrmad gam jda ri yo mis sul Si, ro gorc si Zul vi li sa­ku Ta ri Ta vi sad mi. am ri gad, am ka cis mTe li cxov re ba adas tu­reb da imas, rom sa ku Ta ri Ta vi Tu ar giy vars, verc moy vass Sen sas Se iy va reb; sa ku Ta ri Ta vis si Zul vi li, kac ma rom Tq­vas, ada mi an Ta mod gmis si Zul vils niS navs da es grZno ba kacs iseT sa ve Sem za rav mar to su lo bas ag rZno bi nebs, iseT sa ve sa­so war kve Ti le ba Si ag debs, ro gorc amas aS ka ra Tav ker Zo ba iw­vevs xol me.

mag ram, mgo ni, droa msje lo bas Se veS va da Zi ri Tad am beb­ze ga da vi de. ase da am ri gad, pir ve li cno be bi, ha ri ha ler ze rom Se vag ro ve, mi si cxov re bis ya i das Se e xe bo da. un da mo gax­se noT, rom es na wi li Ce mi mo yu ri a do bis, na wi li ki de i da Ce­mis na la pa ra ke vis wya lo biT mo va xer xe. xo lo is am ba vi, rom tra ma lis mge li mo az rov ne, mwig no ba ri ka ci iyo da sxva ara­vi Tar praq ti kul saq mi a no bas ar ewe o da, ma le Ta vis Ta vad cxa di gax da. di la o biT kar ga xans lo gin Si ne biv rob da xol­me. xan da xan na Su adR evs ad ge bo da, mxreb ze xa laTs mo is xam­da da pa ta ra sa Zi neb li dan sas tum ro oTa xam de bol Tas scem­da... or fan jri an ma far To man sar dam, axal mdgmurs sas tum ro oTa xis ma giv ro bas rom uwev da, ori od dRe Si Se ic va la ie ri da sul sxva sa na xa vi gax da, vid re uwin de li mdgmu re bis dros iyo. iqa u ro bas axal ­a xa li niv Ti ema te bo da, ked leb ze aqa ­iq su ra Te bi da na xa te bi gaC nda. xan da xan Jur na le bi dan amoW­ril ilus tra ci eb sac moh krav diT Tvals, ro mel Ta ad gils ma le sxve bi iWer da. aq ve eki da sam xre Tu li pe i za Ji da ger ma­nu li pro vin ci u li qa la qis – albaT ha le ris mSob li u ri qa­la qis – fo to. maT gver diT yu radR e bas iq cev da ak va re lis cim ci ma fe re biT Sesrulebuli su ra Te bi; mog vi a ne biT Se­vity ve, rom isi ni Tvi Ton ha lers da e xa ta; iq ve pir mSve ni e ri qa lis Tu qa liS vilis fo to eki da. er Txans ke del ze si a mel bu da sac moh krav diT Tvals, mag ram ma le im ad gi las jer mi­qe lan je los „Ra mis“ rep ro duq cia gaC nda, Sem deg ki ma hat ma gan dis su ra Ti. oTax Si uam ra vi wig ni iyo, wig ne biT iyo ga We­

14

di li di di ka ra da; sadRa ar ewyo sa niS neb li a ni wig ne bi: ma gi­deb ze, Zve le bur, la maz sek re ter ze, ska meb ze, ia tak ze... wig­neb Si xSir ­xSi rad ic vle bo da sa niS ne be li qa Ral de bi da amas­Tan er Tad, Tvi Ton wig ne bis ra o de no bac. mo gex se ne baT, Cve ni mdgmu ri mar to bib li o Te ki dan ro di ezi de bo da go ra­ go ra wig nebs, fos ti Tac iwer da xol me. ase rom, ity o diT, aq nam­dvi lad mec ni er kacs da ud via bi na o. am STa beW di le bas isic aZ li e reb da, rom mTe li oTa xi Tam ba qos bol Si iyo gax ve u li; yo vel na bij ze wa awy de bo diT si ga ris nam wveb sa da sa fer­fle ebs. wig ne bi ume te sad ara mec ni e ru li iyo: ra dro e bi sa da mwer le bis na war mo ebs ar na xav diT aq! er Txans tax tze, sa­dac tra ma lis mge li mo ka laT de bo da xol me, eq vsi sqe li to mi ewyo. es gax ldaT „so fis mog za u ro ba me me li dan saq so ni a Si“, me­18 sa u ku nis da sas ruls Seq mni li na war mo e bi.

aq na xav diT go e Te sa da Jan ­pau lis, ase ve no va li sis, le­sin gis, ia ko bi sa da lix ten ber gis rCe ul Txzu le bebs, da yve­la wigns be ji Ti mkiTx ve lis xe li em Cne o da. dos to ev skis ram­de ni me tom Si mel niT aW re le bu li qa Ral dis fur cle bi iyo Ca de bu li; did ma gi da ze wig neb sa da xel na we rebs So ris xSi­rad id ga xol me yva vi le bis Ta i gu li, iq ve eg do dam tve ri li ak va re lis yu Ti, xo lo mis gver diT sa fer fle e bi iyo Cam wkri­ve bu li. ho, ama sac ar dav ma lav: oTax Si na ir ­na i ri sas me lebiT sav se boT le bi ewy o. Ca lis wnu li boT liT ita li u ri wi Te li Rvi no ed ga xol me, iq ve ax los, sar daf Si rom yi du lob da; mis sad gom Si Si ga da Sig Ti To boT li bur gun di u li an ma la gac ga­moC nde bo da. er Txel ki alub lis na ye niT sav se sqe li boT li Tval sa da xels Sua TiT qmis Zi ram de da iy va na, me re Sig Car­Ce nil siTx es wve Ti aRar moh kle bi a, boT li ki oTa xis kuTx e­Si eg do da mtvris bu ded qce u li yo. su lac ar va pi reb Ta vis mar Tle bas Ce mi Cum Cu me la Tval Tva lis ga mo da gu lax di lad va Ri a reb, rom mTel am su raTs su li e ri in te re se biT aR sav­se cxov re bis be We di ki es va, mag ram Tan uwes ri go bi sa da, co­ta ar iyos, Tav da u Wer lo bis da Ric aC nda, rac Cems zizR sa da un dob lo bas iw vev da. Ta vad me bi ur ge ru li, zo mi e ri cxov re­bis moy va ru li ka ci gax la varT. yve la fers Ta vis dro ze va ke­Teb. amas gar da, ar vsvam da arc Tam ba qos ve we vi. swo red ami­

15

tom iyo, rom ha le ris oTax Si dax va ve bu li boT le bis da nax vam ga ci le biT usi a mov no grZno ba aR miZ ra, vid re iq ga me fe bul ma ze da xo ram.

es Cve ni mdgmu ri ro gorc Zil sa da mu Sa o ba Si iyo uwes ri­go da ka la po ti dan amo var dni li, ase ve Wa ma­ sma Sic. zog jer mTe li dRe e bi ar mo ic vli da xol me Si ni dan fexs, di liT ya­vas rom da lev da, me re aR ara fers Ca uS veb da pir Si. xan da xan de i da Ce mi mi si sa di lis er Ta derT nar Cens, ba na nis naf cqvens Tu aR mo a Cen da, es iyo da es. sa ma gi e rod sxva dros sa u ke Te so res tor neb Si dab rZan de bo da, an ara da, qa la qis ga na pi ra pa ta­ra sa mi kit no Si wa i xem seb da xol me. ety o bo da, jan mrTe lo biT ma in cda ma inc ver da ik vex ni da: tyvi a sa viT mZi me na bi ji hqon­da, ki be ze ris va i vag la xiT adi o da. er Txel ki dec miTx ra, ra xa nia aRar vi ci, ra aris saW mlis we si e ri mo ne le ba da ada mi­a nuri Zi li o. Tav da pir ve lad vi fiq re, es al baT imis bra li a, Rvi nos rom eZa le ba­ meT qi. xan da xan mas Tan er Tad mix de bo da xol me sa mi kit no Si Ses vla da mow me gav mxdar var, Tva lis da­xam xa me baSi rom ga da uk ravs Rvi niT sav se Wi qa; mag ram mas ze ka­ciS vils ar uT qvams, mTvra li a o. ra da ma viwy ebs im dRes, tra­ma lis mgels pir ve lad rom Sev xvdi pi ris pir! ma nam de mxo lod sal miT vic nob diT er Tma neTs, ro gorc erT sax lSi mcxov reb me zob lebs Se e fe re baT. erT sa Ra mos sam sa xu ri dan vbrun de­bo di da di dad ga o ce bu li dav rCi, ro ca me o re da me sa me sar­Tu lebs So ris, ba qan ze, ki bis ze mo Ta sa fe xur ze Ca mom jda ri ba to ni ha le ri Se vam Cni e. da mi na xa Tu ara, gver dze Ca i wia da gza da miT mo. vkiTx e, Se uZ lod xom ar brZan de biT, oTa xam de aga ci leb T­meT qi. ha ler ma ise Ti Tva le biT Se mom xe da, ma Sin ve miv xvdi, oc ne bas wa e Ro da Ce mi xmis ga go ne bam ga mo ar kvi a. me­re mi se u li naR vli a ni da mSve ni e ri Ri mi li Se mo ma ge ba, mu dam cud gu ne ba ze rom ma ye neb da da, bo los mTxo va, gver diT mo­mi je qi To. mad lo ba mo vax se ne da ase vuTx a ri, sxvi si ka ris win jdo mas miC ve u li ara var ­meT qi.

– di ax, di ax, – mi pa su xa man da isev ga mi Ri ma, – mar Ta li brZan de biT, mag ram erT wuTs mo miT mi neT. min da ga gim xi loT, ra tom Ca mov je qi aq.

esa Tqva da me o re sar Tu lis oTa xis kar ze mi mi Ti Ta, sa dac

16

qvri vi de da ka ci cxov rob da. iq ve ke del Tan, par ke tis ia tak­ze, fan ja ras, ki be sa da Se mi nul kars So ris dar Ce nil pa ta ra ad gi las wi Te li xis, tyvi is sam ka u le bi a ni Zve le bu ri ka ra da mi ed gaT, ka ra dis win ki, da bal sad ga meb ze, qoT ne bi id ga, rom­leb Sic ie li da ara u ka ria xa rob da. ise sa Tu Tad da gul da­gul iyo mov li li es la ma zi yva vi le bi, imaT nax vas ara fe ri sjob da.

– ai, Se xe deT, – ga nag rZo ha ler ma, – am ki be ze yva vi le bi iseT sa a mo sur nels af rqve ven, gu li ar miT mens, co ta xniT ma inc ar Sev Cer de aq. de i daT qven Ta nac Se sa niS na vi sur ne le ba tri a lebs da yvel gan si suf Ta ve da wes ri gi a, mag ram es ara u­ka ria isea na sa Tu Tev ­gak ri a le bu li da ise mar ma rebs, Tva li ver mo mi So re bi a. Tqvenc xom grZnobT, ra sa a mo su ni efi ne ba aqa u ro bas? esaa san Tel Se re u li ski pid ris, wi Te li xi sa da wyal nap ku re bi foT le bis sa oc rad na zi sur ne li, ro me lic yve la fer Tan er Tad ojax uri si suf Ta vis, gar ji sa da mo va­le o bi sad mi mo wi we bis grZno bas qmnis da mci re ode no biT yve­la Ca moT vli li Tvi se bis uze na es ga mov li ne bas war mo ad gens. ver gety viT, vin cxov robs aq, mag ram ase mgo ni a, swo red am Se­mi nu li ka ris miR ma aris ­meT qi mtvri sa gan gan wmen di li oja­xu ri yo fis sa moTx e; sa moTx e, sa dac me fobs wes ri gi, wvril ma­ni Cve u le be bi sad mi er Tgu le ba, sa dac yve la fers mo ri de bu­li da gu li sa ma Cu ye be li ru du ne bis be We di azis.

ra ki Ra pa su xi ar ga ve ci, isev ga nag rZo.– Za li an gTxovT, ise ar ga mi goT, TiT qos mas xrad vig deb

vin mes! ara vi Ta ri sur vi li ara maqvs dav ci no am oja xur wes­rigs. di ax, me sul sxva sam ya ros ve kuT vni da erT dRe sac ver gav Zleb di ara u ka rie biT mor Tul bi na Si; mar Ta li a, er Ti be­be ri da, co ta ar iyos ga qu cu li tra ma lis mge li var, mag ram, asea Tu ise, de da Ce mis Svi lic xom mqvi a! de da me o ja xe qa li gax ldaT, yva vi lebs axa reb da da ga mud me biT oTax sa da ki bes ak ri a leb da, fan jreb ze yo vel Tvis qaT qa Ta far de bi gvqon da Ca mo ki de bu li; sul imis cda Si iyo, yo vel dRi ur cxov re ba Si, rac Se iZ le ba, me ti eS xi da la za Ti Se e ta na. es ara u ka ria da ski pid ris su ni swo red amas ma go nebs da mec dro dad ro ki be­ze Ca mov jde bi xol me, Sev cqe ri wes ri gis am pa ta ra wal kots

17

da gu li Ta da su liT vxa rob, rom qvey nad jer ki dev ar se bobs ase Ti ram.

wa mod go ma mo in do ma, mag ram ety o ba, ga u Wir da da, ro ca xe li Se vaS ve le, ua ri ar uT qvams. ux mod vi de qi da, de i da Ce­mi sa ar iyos, vgrZnob di am uc na u ri ka cis Ti lis mis Za las. nel ­ne la avu ye viT ki bes. ai, uk ve mi si oTa xis kar Tan vi de qiT; ha ler ma xel Si ga sa Re bi Se a Ta ma Sa, aler si a nad Se mom xeda da miTx ra:

– sam sa xu ri dan mo di xarT, ara? iciT, ami sa ara ga me ge ba ra. mo gex se ne baT, yo vel gva ri saq me e bis gan, co ta ar iyos, gan ze vdga var da gan ker Zo e biT vcxov rob. mag ram ra tom Rac mgo ni a, wig ne bi da sxva mis Ta ne bi Tqvenc un da ga in te re seb deT. de i daT­qven ma miTx ra, gim na zia da am Tav ra da kai gva ri a ni ber Znu lic ici so. am di liT no va liss vkiTx u lob di, erT fra zas wa vawy di da min da gaC ve noT. ime di a, Tqvenc na si a mov ne bi dar Ce biT.

tra ma lis mgel ma oTax Si Se miy va na, sa dac yve la fe ri Tam­ba qos su niT iyo gaJ Ren Ti li, axor xli li wig ne bi dan er Ti ga­mo aZ vri na, ga da fur cla, da Zeb na...

– ai, esec araa uri go, – Tqvan man, – aba, yu ri da mig deT: „ka­ci un da ama yob des tki vi liT: yo vel gva ri tki vi li Cve ni ma Ra­li da niS nu le bis Sex se ne baa mxo lod“!... Se sa niS na vi a, ara? da es nic Sem de oTx mo ci wliT ad re iT qva! Tum ca, am Ja mad sul sxva ram min do da meC ve ne bi na. mo miT mi neT, mo miT mi neT, ai, is ad gi lic: „a da mi an Ta um rav le so bas ar surs wyal Si Ses vla, sanam cur vas ar is wav lis“. mos wre bu li naT qva mi a, ara? ra sak­vir ve li a, ar ne bavT cur va, rad gan ma Ti da niS nu le ba xme leT­ze yof na a! ho da, Tu ki ase a, ma Sin ra Ra ga sak vi ri a, rom ada mi a­nebs az rov ne bi Tac ar surT Ta vis Se wu xe ba. ada mi a ni am cxov­re bis Tvis imi tom ro di Se uq mnia gan ge bas, rom iaz rov nos. is, vinc miC ve u lia go ne bis var jiS s da az rov ne ba Si xe davs cxov­re bis ar ssa da da niS nu le bas, Se saZ lo a, er Txel fon sac ga vi­des, mag ram sa bo lo od ma inc da sax rCo ba daa gan wi ru li, rad­gan xme leTs wylis sti qi o ni anac va la.

ai, ase Se mityua Ta vis oTax Si, da ma in te re sa da mec er Txans Sev yov ndi mas Tan. am dRis me re sak ma od xSi rad mxvde bo da da xan ki be ze, xa nac qu Ca Si ga mo ve la pa ra ke bo diT xol me er Tma­

18

neTs. ga mo gity de biT, pir vel xa neb Si me go na, dam ci nis ­meT qi. ara u ka ri as Tan Cve ni Sex ved ris dro sac ase Ti grZno ba da me­uf la, mag ram me re miv xvdi, ase rom ar iyo. tra ma lis mge li mar Tla did pa tivs gvcem da me ca da ara u ka ri a sac, mag ram sab­ra los ise Rrmad gas jdo mo da Seg ne ba sa ku Ta ri mar to su lo­bisa, ise ga nem sWva la wyal Si mo cu ra ve gan wi ru li ka cis fiq­rebs, rom Cve u leb riv ada mi a nur saq ci els xSi rad aR ta ce ba Si moh yav da xol me. ma ga li Tad, sa oc rad aRaf rTo va neb da is am­ba vi, rom yo vel dRi u rad Ta vis dro ze miv di o di sam sa xur Si. an da ga o ce bu li rCe bo da, ro ca vin me msa xu ri an kon duq to ri mos wre bul pa suxs gas cem da. um niS vne lo am be bis am gvar Se­fa se bas Tav da pir ve lad sa sa ci lo gaz vi a de bad, ba ton ka cur axi re bad Tu kek luc sen ti men ta lo bad vuT vli di, mag ram Tan­da Ta no biT dav rwmun di, rom Cvens cic qna, dax Sul sam ya ros igi eu lad mo a ru li mglis Tva le biT Seh yu reb da im Ta vi si uha e ro siv rci dan. mas uy var da da ita ceb da es sam ya ro, ro­gorc sa i me do ram da say rde ni, So re u li da mi uw vdo me li, ro­gorc mSob li u ri, uS foT ve li mxa re, romlisken sa va li gzac mis Tvis sa u ku no daa dax Su li! Cvens fus fu sa dam la ge bel qals tra ma lis mge li mu dam gul wrfe li pa ti vis ce miT ux­di da xol me quds. vTqvaT da, de i da Ce mi ga mo e la pa ra ke bo da, Se ax se neb da, Tqve ni TeT re u li da sa kem si a, an ki dev pal to­ze Ri li gwyde baT, mi mag re ba un da o, er Tob gu lis yu ri Ta da din jad mo us men da, ge go ne bo da, mTe li ar se biT cdi lobs viw­ro xvre liT Se aR wi os im pa wia myud ro sa va ne Si da sul co ta xniT ma inc ga i rin do so iq. jer ki dev ma Sin, ara u ka ri as Tan Cve­ni pir ve li sa ub ri sas, man Ta vis Tavs tra ma lis mge li uwo da. aman, co ta ar iyos, ga ma o ca da Se mac bu na ki dec. mar Tlac da, aba ra Tqma iyo es?! mag ram ma le aram cTu Se vu rig di da Se ve­gue am met sa xels, gu ne ba Si Cvens mdgmurs mec tra ma lis mgels ve Zax di. dRe sac ver war mo mid ge ni a, sxva ra sity vas Se eZ lo ase mos wre bu lad ga mo e xa ta am ka cis Si na ga ni sam ya ro. di ax, igi Cvens qa la qeb Si, Cvens jo gur cxov re ba Si Se mo xe te bu li tra ma lis mge li iyo. es sa xe li zed mi wev niT zus tad gad mos­cem da am ka cis mfrTxal mar to su lo ba sa da ve lur bu ne bas, mis mSfoT va re suls, mi u saf ro ba sa da uT vis to mo bas.

19

ise mox da, rom er T­erT sim fo ni ur kon cer tze sa Su a le ba mo me ca mTe li sa Ra mo Tva li me dev ne bi na mis Tvis. er Tma neT­Tan sul ax los vis xe diT, mag ram, Cem da ga sak vi rad, tra ma lis mgels ar Se vum Cne vi var. kon cer ti hen de lis na war mo e biT da­iwy o. dar baz Si mSve ni e ri, nar na ri han ge bi iR vre bo da, mag ram tra ma lis mge li sru li ad gul gri lad ij da, fiq reb Si wa su­li yu radR e bas ar aq cev da arc mu si kas da arc gar Se mom yofT. ij da ase, ga re sam ya ros ga mo Ti Su li, ucxo da eu li, Zirs da e­xa ra gul gri li, mag ram dar di a ni Tva le bi. me re sxva na war mo­e bis Ses ru le ba da iwy es. es iyo fri de man ba xis pa ta ra sim fo­ni a. ga o ce bul ma Se vam Cni e, Cems ya ribs pir ve lsa ve taq teb ze Ri mil ma ga u po ba ge da, mu si kiT mo ja do e bu li, fiq reb Si Ca­i Zi ra. aTi od wu Ti ma inc iq ne bo da am ne tar Tav da viwy e ba Si. aS ka rad ety o bo da, tkbil oc ne bebs wa e Ro. mu si kas aRar vus­men di, ume te sad mas va dev neb di Tvals. na war mo e bi rom dam­Tav rda, tra ma lis mge li ga mof xiz lda, sa var Zel Si gas wor da, TiT qos wa mod go ma da was vla da a pi ra, mag ram ar am dga ra, uka­nas kne li na war mo e bis mo sas me nad mo em za da. am je rad re ge ris va ri a ci e bi un da Se es ru le bi naT. bevrs mi si mu si ka mom qan cve­lad da ga Wi a nu re bu lad mi aC ni a. tra ma lis mge li Tav da pir­ve lad yu radR eb i Ta da ke Til gan wyo biT us men da xse ne bul va ri a ci ebs, mag ram ma le ga i Ti Sa, xe le bi ji be Si Ca iwyo da kv­lav sa ku Tar fiq rebs mi e ca. ai, am je rad ki mis sa xe ze aS ka rad waS li li yo ne ta re bis yo vel gva ri ni Sanwya li da zed sev di sa Tu, ase gan sa jeT, si a vis Crdi lic ki ga dah fe no da. tra ma lis mgels ax la isev gan dgo mi li mar to su lis da Ri aC nda sa xe ze, ga nac ris fe re bu li yo da er Ti a nad Ca fer fli li yo. ifiq reb­diT, er Ti dav rdo mi li be ri ka ci a o.

kon cer tis me re tra ma lis mgels qu Ca Si mov ka ri Tva li da fex da fex ave dev ne. pal to Si gax ve u li, uxa li sod mi a bi jeb da Cve ni ub ni sa ken. mag ram ai, er Ti wa miT Zve le bu ri ya i dis pa­ta ra sa mi kit nos Tan Sed ga, yoy ma niT da xe da sa aTs da Se vi da. uceb Tav Si dam kra, mo di, mec Sev yve bi­ meT qi. ro ca Se ve di, uk­ve pa ta ra ma gi das uj da, di a sax li si da mim ta ne bi Si na u ru lad eq ce od nen. mi ve sal me da mis ma gi das mi vu je qi. er T sa a Ts vis­xe diT ase. sanam or Wi qa mi ne ra lur wyals dav lev di, tra ma­

20

lis mgel ma jer na xe va ri lit ri wi Te li Rvi no mo a ta ni na da ga mo ca la, me re me oTx e dic da a ma te bi na. sa u ba ri wa mo viwye da vTqvi, kon cer tze vi ya vi­ meT qi, mag ram la pa rak Si ar am yva. Cems boTls rom Se xe da, mkiTx a, Rvi nos xom ar ine bebT, me gpa­ti Jeb To, mag ram, ro ca ga i go, ar vsvam di, sa xe ze kvlav um we o­ba ae sa xa da miTx ra:

– di ax, mar Ta li brZan de biT. mec wlo biT vi ka veb di Tavs da vmar xu lob di ki dec, mag ram am Ja mad kvlav mer wyu lis niS nis qveS vim yo fe bi. al baT mo gex se ne baT, ra bne li da sve li ni Sa ni a...

naT qva mi xum ro ba Si ga vu ta re da vuTx ri, war mo ud gen lad mi maC ni a, as tro lo gi is ra i me gwam deT ­meT qi, mag ram man Cve u­li Ta va zi a no biT, gu lis mom kvle lad rom moq me deb da Cem ze, mi pa su xa:

– sav se biT swo ri brZan de biT. sam wu xa rod, me am mec ni e re­bi sac ar fe ri mwams.

da vem Svi do be da wa mo ve di, is ki Sin gvi an Ra miT dab run da. sru li ad fxi ze li ka cis na bi jiT Se vi da oTax Si, Cve u le bi sa­mebr, ma Sin ve arc am je rad da wo li la da sa Zi neb lad (yve la­fe ri mSve niv rad mes mo da, rad gan Cve ni oTa xe bi gver dig verd iyo), da ax lo e biT erT sa aTs ma inc iyo sas tum ro oTax Si.

me re ki dev er Ti sa Ra mo Cam rCa go ne ba Si. de i da Ce mi sadR ac wa vi da da Sin mar to dav rCi. vi Ra cam za ri da re ka. Cem win sa­oc rad la ma zi axal gaz rda qa li id ga. ba to ni ha le ri ikiTxa Tu ara, ma Sin ve vi ca ni. am qa lis su ra Ti tra ma lis mgels ke­del ze eki da. stu mars ha le ris kar ze mi vu Ti Te da oTax Si Sev­brun di. qa li er Txans ze moT iyo, me re gacx o ve le bu li mas­la a Ti Ta da mxi a ru li si ci liT ori ve ni ki be ze Ca mo vid nen da qu Ca Si ga vid nen. Cems ga o ce bas sazR va ri ar hqon da, rom Cvens gan de gils sat rfoc ki aR mo aC nda, Ta nac ase Ti axal gaz rda, la ma zi da kox ta. ai, amis ga mo iyo, rom yve la Ce mi mo saz re ba, rac ki am kac sa da mi si cxov re bis Ta o ba ze ga maC nda, Cem Tvis kvlav ga mo ca nad iq ca. erT sa aT sac ar ga uv li a, ha le ri mar to mob run da Sin. mZi me, da bor ki li na bi je biT ris va i vag la xiT aa Ta va ki be, me re ram de ni me sa aTs bol Tas scem da sas tum ro oTax Si, zus tad ise, bu nag Si ga mom wyvde u li mge li rom daZ­rwis xol me. TiT qmis ga Te ne bam de en To Su qi mis oTax Si.

21

me ara fe ri vi ci ma Ti ur Ti er To bis Se sa xeb. mxo lod is Se­miZ lia vTqva, rom am qa lis gver diT Sem Txve viT er Txe lac vna xe qu Ca Si. xe li xel gay ri li mo di od nen, tra ma lis mgels bed ni e ri ka cis sa xe hqon da. isev ga voc di, ro ca vna xe, ro go­ri di di xib li sa da TiT qmis bav Svu ri mi a mi to bis ga mo xat va Se eZ lo am ka cis gan dgo mil, da zaf rul sa xes, da uyoy ma nod ga vu ge am qal sac da de i da Cem sac, tra ma lis mglis mi marT aseT sa o car gu lis xmi e re bas rom iCen da. mag ram im sa Ra mo sac naR vli a ni da ga sa co da ve bu li dab run da Sin; ka reb Tan Sev­xvdi. ro gorc dro dad ro sCve o da xol me, am je ra dac ita li u­ri Rvi nis boT li eWira xelSi. me re Ta vis bu nag Si Su a Ra mem de wru pav da sas mels. cod va ar iyo, Rmer Tma ase Ti ga u xa re li, mi u sa fa ri da gam wa re bu li cxov re ba rom ar gu na sab ra los?! mag ram ax la ki kma ra ama ze, ise dac ga mig rZel da sity va. mgo­ni, sav se biT ga sa ge bi a, tra ma lis mge li ase Ti cxov re biT ro­gor is wra feb da wu Ti so fels. mag ram ma inc ara mgo ni a, rom am kacs TviT mkvle lo biT da em Tav re bi na si cocx le mas me re, rac ase mo u lod ne lad, ga mo um Svi do beb lad mi a to va Cve ni qa la qi. aq ve un da vTqva: rac ki ram va li hqon da, yve la ga is tum ra da me re Ra gaq ra. am dRi dan tra ma lis mgel ze aRa ra fe ri gvsme­ni a, mag ram ma inc vi na xav diT mis sa xel ze mog vi a ne biT mo sul ram de ni me ba raTs; Ta vad ara fe ri da u to ve bi a, gar da xel na we­ri sa, ro me lic Cven Tan cxov re bis dros da we ra. zed mi we ri li ram de ni me stri qo ni dan aS ka rad Can da, xel na wers me mi to veb­da da Se meZ lo igi sur vi li sa mebr ga mo me ye ne bi na.

me re da me re ve Rarc ki Se va mow me, Tu ram de nad mar Ta li iyo am xel na wer Si aR we ri li am be bi. eW vga re Se a, am Txzu le bas po e tu ri war mo sax va hqon da sa fuZ vlad, mag ram mxo lod cxo­ve li fan ta zi is na yofsac ar war mo ad gen da! av to ri cdi lob­da, mis mi er su lis siR rme Si gan cdi li, mkiTx ve lam de mi e ta na da xi lu li am be bis sa mo sel Si ga ex vi a. aq moTx ro bi li fan tas­ti ku ri Tav ga da sa va li, ro gorc Cans, ha ler ma Cven Tan yof nis uka nas knel xa neb Si Seq mna. ra sak vir ve li a, mas zo gi er Ti nam­dvi li am ba vi us wreb da win. im xa neb Si Cvens stu mars mar Tlac sa oc rad Se ec va la saq ci e li ca da ga reg no bac. iS vi a Tad vxe­dav diT, xan da xan Ra me sac ar aTev da Sin da mi si wig ne bic xe­

22

lux leb lad ela ga. im xa neb Si TiT ze Ca mo saT vle lad Tu Sev­xved ri varT er Tma neTs, mag ram ma Sin ve Tval Si ge ce mo da, rom tra ma lis mge li sa oc rad iyo ga a xal gaz rda ve bu li da ga mo­cocx le bu li, ase gan sa jeT, dro dad ro bed ni e ri ka cis sa xec ki hqon da. mag ram me re isev Se ipy rob da xolme ugu ne bo ba, mTe­li dRe lo gin Si iw va da saW mels pirs ar aka reb da. ai, swo red ma Sin mo ux da, Se iZ le ba iT qvas, sam kvdro­ sa si cocx lo Sex la­ Se mox la Ta vis sat rfos Tan, mo u lod ne lad rom ga mo ecx a da sa i dan Rac. am am bav ma mTe li sax li aRaS fo Ta da ha ler ma amis ga mo de i da Cems me o re dRes pa ti e bac ki sTxo va.

ara, Rrmad var dar wmu ne bu li, rom tra ma lis mge li Tavs ar mo ik lav da. mje ra, rom igi je rac cocx a li a. sad me ucxo sax lis ki be ze al baT isev mi aT revs daR lil fe xebs, ga o ce bu­li das cqe ris fa qi zad mov lil ara u ka ri eb sa Tu sar ke sa viT mop ri a le bul par kets. dRe ebs bib li o Te ka Si aRa mebs, Ra me ebs ki sa mi kit no eb Si aTe nebs, an da, vin icis, iq neb sad me tax tzea ga So ti li da us mens fan jrebs miR ma si cocx lis sun Tqvas, icis, rom ga ri yu lia am cxov re bi dan, mag ram mo sak la vad ma­inc ver ga u me te bia Ta vi, rad gan gul Si Se mor Ce ni li na ta ma li rwme ni sa Cas Za xis, bo lom de, di ax, bo lom de un da ga mos ca loo am sa Si ne li tan jviT sav se fi a la da mxo lod amis Sem deg Tu ga iy re ba Se ni su li da xor ci o. xSi rad vi go neb xol me am kacs, Tum ca mas Ce mi cxov re ba od na va dac ar Se um su bu qe bi a. di ax, tra ma lis mgels ar ga aC nda is Za la, ada mi an Ta gu leb Si rwme­na sa da si xa ruls rom da am kvid reb da. o, ara, pi ri qiT! mag ram me tra ma lis mge li ara var da ami tom mi se ul cxov re ba sac ver vi gu eb, rad gan Ce mi sa ku Ta ri, ga mo zo mi li, mo va le o be biT aR­sav se da uS foT ve li cxov re biT vcxov rob. me da de i da Ce mi mSvi dad da me gob ru lad vix se nebT xol me tra ma lis mgels. eW­vi ar aris, de i das am kac ze uf ro me tis mo yo la Se uZ li a, mag­ram yve la fers Ta vis ke Til gul Si imar xavs.

ax la ha le ris Ca na we reb ze min da mo gax se noT: es, co ta ar iyos, avad myo fu ri, mag ram mSve ni e ri da Rrma az ro va ni war­mo sax vis sa o ca ri na yo fi Sem Txve viT rom Cam var dno da xel Si da mi si av to ris vi na o ba ar mcod no da, ra Tqma un da, aR Sfo­

23

Te biT mo vis vri di gver dze; mag ram ha ler Tan nac no bo ba da­mex ma ra, ase Tu ise, Cav wvdo mo di am Ca na we re bis arss da sa Ta­na dod Se me fa se bi na. Tqma ar un da, ga bed viT ver gav be dav di dRis si naT le ze ga mo me ta na es Ca na we re bi, mas Si mar to o den er Ti ya ri bi da su liT avadmyofi ka cis war mo sax va rom da me­na xa. ha le ris na we reb Si ga ci le biT me ti ram Se vi ca ni. miv xvdi, rom esaa mi si dro e bis sa bu Ti, rad gan ha le ris su liT avad­myo fo ba – da es dRes dRe o biT sav se biT cxa dia Cem Tvis – Ta­vad im dro e bis se ni a, ha le ris Ta o bis nev ro zi a. ise Ti grZno­ba ge uf le ba, TiT qos am sens um weo da aras rul fa so va ni ada­mi a ne bi ki ara, swo red rom Zli e re bi, go ni e re bi da ni Wi e re bi da uT rgu nav so.

ra mniS vne lo ba aqvs, ram de nad sar wmu no am be bi udevs sa­fuZ vlad qve moT moy va nil Ca na we rebs. mTa va ri a, rom esaa cda, Ta vi si dro e bis mo mak vdi ne be li se ni ki ar miC qma los da Se a­la ma zos, ara med msje lo bis sag nad aq ci os.

es Ca na we re bi jo jo xe Tis gza ze fe xis Sed gmas niS navs, am sity vis WeS ma ri ti ga ge biT; esaa xan SiS na re vi, xan ki ma ma cu­ri svla tra ma lis mglis mo quf ru li su lis qa os Si, im mtki ce gan zrax viT, ga mo i a ros jo jo xe Tis ka ri, Se e Wi dos bne le Tis Za lebs da bo lom de Se ic nos tan jva­ wa me bis uki de ga no ba.

yo ve li ve amis ax snas ha ler Tan er Ti Ce mi sa ub riT Se vec de­bi. mox da ise, rom la pa ra ki Sua sa u ku ne e bis si sas ti ke ze Ca mo­var da; ha ler ma ma Sin miTx ra:

– kac ma rom Tqvas, aba es ra si sas ti ke iyo?! Sua sa u ku ne­e bis ada mi ans Cve ni dRe van de li yo fa aRaS fo Teb da da aram­cTu sas ti ki, Sem za ra vi da ve lu ric ki mo eC ve ne bo da. yve la dro e ba sa da kul tu ras, adaT ­wes sa da zne­ Cve u le bas Ta vis da Ri azis, mis Tvis Cve u li lmo bi e re bi Ta Tu sim kac riT, si­la ma zi Ta Tu si sas ti kiT ga mo ir Ce va; esa Tu is dro e ba ra Rac tan jvas bu neb ri vad mi iC nevs, ra Rac bo ro te ba mis Tvis da saT­me ni a, da WeS ma rit tan jvad Tu jo jo xe Tad ada mi a nis cxov re­ba mxo lod ma Sin iq ce va, ro ca ori dro e ba, ori kul tu ra, ori re li gia Se e ja xe ba er Tma neTs. an ti ku ri xa nis ada mi ans Sua sa u ku ne eb Si rom ecx ov ra, sab ra los ise ve amox de bo da su li, ro gorc Cvens ci vi li za ci a Si mox ved ril ve lurs. mag ram aris

24

epo qe bi, ro ca mTe li Ta o ba mo e qce va xol me or dro e bas, or cxov re bas So ris; ai, swo red ma Sin is po ba mis Tvis yo vel gva ri adaT ­we si, ma Sin qre ba bu neb ri o bis, Tav dac vi sa da ucod ve­lo bis yo vel gva ri grZno ba!

ra Tqma un da, amas yve la er Tna i ri Za liT ver Se ig rZnobs. iseT ma ada mi an ma, ro go ric nic Se a, mTe li Ta o biT ga us wro Ta nad ro u lo bas da am ri gad, mi si dar di da wu xi li bev rad uf ro ad re ga ni ca da. dRes ki aTa so biT ada mi a ni cxov robs im gan cde biT, rac gan kicx ul ma nic Sem mar to o ba Si ga da i ta na.

ha le ris Ca na we re bis kiTx vi sas xSi rad max sen de bo da mi si es sity ve bi. igi swo red is ada mi a ni a, or dro e bas So ris rom mo eq ca, da kar ga Tav dac vis una ri da ucod ve lo bis grZno ba. igi er Ti imaT ga ni a, vi sac wi lad xvda, pi rad tan jvad, jo jo­xe Tad Se eg rZno ada mi a nis mod gmis mTe li uni a To ba.

iq neb swo red am az ri Taa Cven Tvis mniS vne lo va ni ha le ris Ca na we re bi da swo red aman ga da mawy ve ti na ma Ti ga moq vey ne ba. mag ram pi ra dad me am Ca na we re bis arc dac vas va pi reb da arc Se fa se bas. da e, Ta vad mkiTx vel ma yve la fe ri ise gan sa jos, ro gorc amas sin di si ukar na xebs!

25