5
1ο μέρος: Η μουσική στη ζωή To μουσικό παραμύθι «Ο Πέτρος και ο λύκος» - Μέρος 1ο Μια ιστορία αλλιώτικη από τις άλλες Ένα από τα πιο γνωστά μουσικά παραμύθια- ιστορίες είναι το έργο του Ρώσου συνθέτη Sergei Prokofjev Ο Πέτρος και ο λύκος, που γράφτηκε το 1936. Είναι, ίσως, η καλύτερη σύνθεση για να γνωρίσουν οι μαθητές τα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας καθώς οι πρωταγωνιστές της ιστορίας, άνθρωποι και ζώα, δεν μιλούν αλλά στη θέση τους ακούγονται ένα ή περισσότερα μουσικά όργανα. Έχουν μάλιστα το δικό τους χαρακτηριστικό μουσικό μοτίβο που εύκολα μπορούμε να το αναγνωρίζου- με και να το θυμόμαστε. Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας Ο Πέτρος είναι ο κεντρικός ήρωας της ιστορίας και παρουσιάζεται από το κουαρτέτο των εγ- χόρδων, δηλαδή το βιολί, την βιόλα, το βιολο- ντσέλο και το κοντραμπάσο, με μια ευχάριστη και κυματιστή μελωδία. Μόλις την ακούμε έρ- χεται στο μυαλό μας ο Πέτρος χαρούμενος και γελαστός. Το πουλί είναι ο καλύτερος φίλος του Πέτρου και παρουσιάζεται με το φλάουτο που ανάλαφρα τιτιβίζει, μιμούμενο το κελάηδημα του πουλιού. Η πάπια είναι και αυτή φίλη του Πέτρου και την αναπαριστά το όμποε. Η γάτα, με τα βελούδινα και αθόρυβα βήματά, παρουσιάζεται με το γλυκό ήχο του κλαρίνου. Ο παππούς του Πέτρου παρουσιάζεται από το βαρύ ήχο του φαγκότο, που εύκολα θα περι- γράφει τις γκρίνιες και τις ιδιοτροπίες του. Οι κυνηγοί και τα όπλα τους, παρουσιάζονται από τα τύμπανα και την γρανκάσα με δυνατά χτυπήματα. Ο μεγάλος, γκρίζος, λύκος παρου- σιάζεται με τα τρία κόρνα, που ανήκουν στα χάλκινα πνευστά όργανα της ορχήστρας. Ο βασικός στόχος Η μουσική ιστορία του Πέτρου και του λύκου, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να γνωρίσουν οι μαθητές τα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας, που παίρνουν μέρος σε αυτή. Ανάλογα με την ηλικία τους, οι μαθητές μπορούν να εξοικειω- θούν με τις εικόνες και το ηχόχρωμα των μου- σικών οργάνων, τον ιδιαίτερο δηλαδή ήχο που κάθε όργανο παράγει, αλλά και να γνωρίσουν τις «οικογένειες» των οργάνων της συμφωνικής ορχήστρας. Η δύναμη των ηχοχρωμάτων Όπως υπάρχουν οι λέξεις, τις οποίες χρησιμο- ποιούμε για να περιγράφουμε γεγονότα, κατα- στάσεις και συναισθήματα, όπως υπάρχουν οι φωτογραφίες για να απαθανατίζουμε σκηνές, εικόνες και μνήμες της ζωής μας, έτσι υπάρχουν στη Μουσική και οι ήχοι. Τα ηχοχρώματά τους «εκμεταλλεύονται», κυρίως, οι συνθέτες και πα- ρουσιάζουν τα θέματά τους με μουσική. Διά- φορα περιστατικά, συμβάντα, επεισόδια, τοπία, το σύνολο σχεδόν των φυσικών, πνευματικών, κοινωνικό-συναισθηματικών συνθηκών αποδί- δονται με ήχους, προκαλώντας ιδιαίτερο εν- διαφέρον και συγκίνηση στους ανθρώπους. Εί- ναι πολύ σημαντικό ζήτημα στη μουσική, ίσως και η σοβαρότερη φροντίδα του μουσικού-παι- δαγωγού να μάθει τους μαθητές τόσο ν’ ακού- νε και να ξεχωρίζουν τους διάφορους ήχους ό- σο και να τους περιγράφουν και να τους συ- σχετίζουν με τα συναισθήματα που γεννιούνται μέσα τους. Να τους αντιλαμβάνονται και να τους συνδέουν με κάθε κομμάτι της ζωής, με πρό- σωπα, ζώα, πράγματα κ.λπ. Έχει αποδειχθεί ό- τι η σύνδεση των ήχων με όσα προηγουμένως περιγράψαμε και η απόδοσή τους με τα κα- τάλληλα ηχοχρώματα αποτελεί μια δημιουρ- γική διαδικασία που καλλιεργεί τις πνευματι- κές λειτουργίες, εκλεπτύνει τα συναισθήματα και δίνει ποιότητα στη ζωή μας. °È¿ÓÓ˘ ª. ™ÂÙÛÈÒÙ˘, (Â.Ù.) ™¯ÔÏÈÎfi˜ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ∂ȉÈ΋˜ ∞ÁˆÁ‹˜ - ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ °. ∫·Ì‡Ï˘, À. ¢È‰¿ÎÙÔÚ·˜ 1 1 7 7 2 2 ΜΟΥΣΙΚΗ ÌÔ˘ÛÈ΋ ÛÙË ˙ˆ‹ Î·È ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ¶∞ƒ∞£Àƒ√ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÙÔ˘ ·È‰ÈÔ‡

Η μουσική στη ζωή και στο σχολείο

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Άρθρο των Παναγιώτη Καμπύλη και Ιωάννη Σπετσιώτη στο παιδαγωγικό περιοδικό Παράθυρο στην Εκπαίδευση του Παιδιού

Citation preview

Page 1: Η μουσική στη ζωή και στο σχολείο

1ο μέρος: Η μουσική στη ζωήTo μουσικό παραμύθι«Ο Πέτρος και ο λύκος» - Μέρος 1ο

Μια ιστορία αλλιώτικη από τις άλλεςΈνα από τα πιο γνωστά μουσικά παραμύθια-ιστορίες είναι το έργο του Ρώσου συνθέτη SergeiProkofjev Ο Πέτρος και ο λύκος, που γράφτηκε

το 1936. Είναι, ίσως, η καλύτερη σύνθεσηγια να γνωρίσουν οι μαθητές τα όργανατης συμφωνικής ορχήστρας καθώς οιπρωταγωνιστές της ιστορίας, άνθρωποικαι ζώα, δεν μιλούν αλλά στη θέση τουςακούγονται ένα ή περισσότερα μουσικάόργανα. Έχουν μάλιστα το δικό τουςχαρακτηριστικό μουσικό μοτίβο πουεύκολα μπορούμε να το αναγνωρίζου-με και να το θυμόμαστε.

Οι πρωταγωνιστές της ιστορίαςΟ Πέτρος είναι ο κεντρικός ήρωας της ιστορίαςκαι παρουσιάζεται από το κουαρτέτο των εγ-χόρδων, δηλαδή το βιολί, την βιόλα, το βιολο-ντσέλο και το κοντραμπάσο, με μια ευχάριστηκαι κυματιστή μελωδία. Μόλις την ακούμε έρ-χεται στο μυαλό μας ο Πέτρος χαρούμενος καιγελαστός. Το πουλί είναι ο καλύτερος φίλος τουΠέτρου και παρουσιάζεται με το φλάουτο πουανάλαφρα τιτιβίζει, μιμούμενο το κελάηδηματου πουλιού.Η πάπια είναι και αυτή φίλη του Πέτρου και τηναναπαριστά το όμποε.Η γάτα, με τα βελούδινα και αθόρυβα βήματά,παρουσιάζεται με το γλυκό ήχο του κλαρίνου.Ο παππούς του Πέτρου παρουσιάζεται από τοβαρύ ήχο του φαγκότο, που εύκολα θα περι-γράφει τις γκρίνιες και τις ιδιοτροπίες του.Οι κυνηγοί και τα όπλα τους, παρουσιάζονταιαπό τα τύμπανα και την γρανκάσα με δυνατάχτυπήματα. Ο μεγάλος, γκρίζος, λύκος παρου-σιάζεται με τα τρία κόρνα, που ανήκουν σταχάλκινα πνευστά όργανα της ορχήστρας.

Ο βασικός στόχοςΗ μουσική ιστορία του Πέτρου και του λύκου,μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να γνωρίσουν οιμαθητές τα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας,που παίρνουν μέρος σε αυτή. Ανάλογα με τηνηλικία τους, οι μαθητές μπορούν να εξοικειω-θούν με τις εικόνες και το ηχόχρωμα των μου-σικών οργάνων, τον ιδιαίτερο δηλαδή ήχο πουκάθε όργανο παράγει, αλλά και να γνωρίσουντις «οικογένειες» των οργάνων της συμφωνικήςορχήστρας.

Η δύναμη των ηχοχρωμάτωνΌπως υπάρχουν οι λέξεις, τις οποίες χρησιμο-ποιούμε για να περιγράφουμε γεγονότα, κατα-στάσεις και συναισθήματα, όπως υπάρχουν οιφωτογραφίες για να απαθανατίζουμε σκηνές,εικόνες και μνήμες της ζωής μας, έτσι υπάρχουνστη Μουσική και οι ήχοι. Τα ηχοχρώματά τους«εκμεταλλεύονται», κυρίως, οι συνθέτες και πα-ρουσιάζουν τα θέματά τους με μουσική. Διά-φορα περιστατικά, συμβάντα, επεισόδια, τοπία,το σύνολο σχεδόν των φυσικών, πνευματικών,κοινωνικό-συναισθηματικών συνθηκών αποδί-δονται με ήχους, προκαλώντας ιδιαίτερο εν-διαφέρον και συγκίνηση στους ανθρώπους. Εί-ναι πολύ σημαντικό ζήτημα στη μουσική, ίσωςκαι η σοβαρότερη φροντίδα του μουσικού-παι-δαγωγού να μάθει τους μαθητές τόσο ν’ακού-νε και να ξεχωρίζουν τους διάφορους ήχους ό-σο και να τους περιγράφουν και να τους συ-σχετίζουν με τα συναισθήματα που γεννιούνταιμέσα τους. Να τους αντιλαμβάνονται και να τουςσυνδέουν με κάθε κομμάτι της ζωής, με πρό-σωπα, ζώα, πράγματα κ.λπ. Έχει αποδειχθεί ό-τι η σύνδεση των ήχων με όσα προηγουμένωςπεριγράψαμε και η απόδοσή τους με τα κα-τάλληλα ηχοχρώματα αποτελεί μια δημιουρ-γική διαδικασία που καλλιεργεί τις πνευματι-κές λειτουργίες, εκλεπτύνει τα συναισθήματακαι δίνει ποιότητα στη ζωή μας.

°°ÈÈ¿¿ÓÓÓÓˢ̃ ªª.. ™™ÂÂÙÙÛÛÈÈÒÒÙÙˢ̃,, (Â.Ù.) ™¯ÔÏÈÎfi˜ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ∂ȉÈ΋˜ ∞ÁˆÁ‹˜ - ¶¶··ÓÓ··ÁÁÈÈÒÒÙÙˢ̃ °°.. ∫∫··Ì̇‡ÏÏˢ̃, À. ¢È‰¿ÎÙÔÚ·˜

117722

ΜΟΥΣ ΙΚΗ

∏ ÌÔ˘ÛÈ΋ ÛÙË ˙ˆ‹ Î·È ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô

¶∞ƒ∞£Àƒ√ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÙÔ˘ ·È‰ÈÔ‡

Page 2: Η μουσική στη ζωή και στο σχολείο

°È¿ÓÓ˘ ª. ™ÂÙÛÈÒÙ˘, (Â.Ù.) ™¯ÔÏÈÎfi˜ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ∂ȉÈ΋˜ ∞ÁˆÁ‹˜ - ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ °. ∫·Ì‡Ï˘, À. ¢È‰¿ÎÙÔÚ·˜

117733¶∞ƒ∞£Àƒ√ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÙÔ˘ ·È‰ÈÔ‡

Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας και τα όργανα που τους αντιπρωσωπεύουν

κόρνα

τύμπανο

όμποε

φαγκότοκλαρίνο

φλάουτο

βιολί

Page 3: Η μουσική στη ζωή και στο σχολείο

Το μουσικό παραμύθι ο Πέτρος και ο λύκος

1. Θα σας διηγηθώ την ιστορία του Πέ-τρου και του λύκου. Κάθε χαρακτήραςστην ιστορία αυτή, αντιπροσωπεύεται α-πό ένα ή περισσότερα όργανα της συμ-φωνικής ορχήστρας. Για παράδειγμα, τοπουλί αντιπροσωπεύεται από το φλάου-το, κάπως έτσι. Να και η πάπια, που τηνκάνει το όμποε. Την γάτα την αντιπρο-σωπεύει το κλαρινέτο και τον αυστηρόπαππού του Πέτρου το φαγκότο. Τα γαλ-λικά κόρνα κάνουν τον λύκο. Τον γενναίοΠέτρο τον αντιπροσωπεύουν τα τέσσε-ρα έγχορδα όργανα της ορχήστρας. Οικυνηγοί και τα όπλα τους αντιπροσω-πεύονται από τα τύμπανα. Κάθεστε όλοιαναπαυτικά; Ας ξεκινήσουμε λοιπόν τηνιστορία μας. 2. Μια φορά και ένα καιρό, ο Πέτρος πουζούσε σε ένα αγροτόσπιτο άνοιξε τηνπόρτα του σπιτιού του και βγήκε στο κα-ταπράσινο λιβάδι. Σε ένα κλαδί ενός με-γάλου δέντρου καθόταν το πουλί, ο φί-λος του Πέτρου. «Όλα είναι ήσυχα εδώ»,κελαηδούσε το πουλί... 3. Ξαφνικά πρόβαλε μια πάπια σιγοπερ-πατώντας. Ήταν χαρούμενη που ο Πέ-τρος δεν είχε κλείσει την καγκελό-πορτα του κήπου και αποφάσισενα κάνει ένα ωραίο μπάνιο στη λί-μνη που βρισκόταν στη μέση τουλιβαδιού. 4. Όταν το πουλί είδε την πάπιαπέταξε κάτω στο γρασίδι και κά-θισε δίπλα της. Έπιασαν την κου-βέντα. –Μα τι είδους πουλί είσαιαφού δεν μπορείς να πετάξεις, εί-πε το πουλί στην πάπια. Και η πά-πια του απάντησε: -Τι είδους που-λί είσαι εσύ που δεν μπορείς νακολυμπάς; 5. Ξαφνικά κάτι τράβηξε την προ-σοχή του Πέτρου. Αντιλήφθηκεμια γάτα να πλησιάζει αθόρυβαπατώντας τη χλόη...-Τώρα θα αρπάξω το πουλί που εί-ναι απασχολημένο, σκεφτόταν ηγάτα και όλο πλησίαζε κοντά τουσιγά-σιγά. -Ω πρόσεχε, φώναξε ο Πέτρος καιτο πουλί πέταξε γρήγορα πάνωστο δέντρο, ενώ η πάπια έκραζεθυμωμένα μέσα από τη λίμνη. Ηγάτα γυρόφερνε το δέντρο και

σκεφτόταν, αν άξιζε τον κόπο να κυνη-γήσει το πουλί. 6. Ξαφνικά φάνηκε στην πόρτα του κή-που ο παππούς του Πέτρου πολύ θυμω-μένος γιατί ο εγγονός του βγήκε στο λι-βάδι. Είναι επικίνδυνο το μέρος αυτό! Ανξαφνικά έρθει ο λύκος από το δάσος ε-σύ τι θα κάνεις; Ο Πέτρος δεν έδωσε ση-μασία στα λόγια του παππού γι’ αυτό καιεκείνος τον πήρε από το χέρι, τον πήγεπίσω στο σπίτι και κλείδωσε την καγκε-λόπορτα. 7. Και να! Μόλις έφυγε ο Πέτρος, πλησίαζεένας μεγάλος γκρίζος λύκος που ερχό-ταν από το δάσος. Η γάτα σαν αστραπήσκαρφάλωσε στο δέντρο. Η πάπια τρο-μαγμένη πήδηξε έξω από τη λίμνη καιπροσπάθησε να τρέξει αλλά ήταν πολύδύσκολο να ξεφύγει του λύκου. Την έ-πιασε και την κατάπιε μονομιάς! 8. Και τώρα, έτσι είχαν τα πράγματα: η γά-τα να είναι σκαρφαλωμένη στο δέντρο,το πουλί να κάθεται στα κλαδιά ενός άλ-λου δέντρου, όχι πολύ κοντά στη γάτακαι ο λύκος να περπατά γύρω-γύρω απότο δέντρο και να κοιτάζει προς τα επάνωτη γάτα με λαίμαργο βλέμμα. 9. Ο Πέτρος άφοβα παρακολουθούσε ό-

σα γίνονται πίσω από την κλειστή πόρτατου κήπου. Έτρεξε στο σπίτι, πήρε ένασχοινί και σκαρφάλωσε στον ψηλό πέ-τρινο τοίχο. Πιάστηκε από ένα κλαδί πουακουμπούσε τον τοίχο και σκαρφάλωσεπάνω στο δέντρο. Ο Πέτρος λέει τότε στοπουλί. –Πέταξε κάτω και τριγύριζε πετώντας γύ-ρω από το κεφάλι του λύκου, προσέχο-ντας μην σε αρπάξει. Το πουλί υπάκου-σε. Άγγιζε σχεδόν το κεφάλι του λύκουπου θυμωμένος πολύ, ανοιγόκλεινε τοστόμα για να καταπιεί το πουλί. Το που-λί όμως ήταν πολύ έξυπνο και ο λύκοςδεν μπορούσε να κάνει τίποτε. 10. Στο μεταξύ ο Πέτρος έφτιαξε μια θη-λιά με ένα σχοινί και αφήνοντάς την προςτα κάτω έπιασε το λύκο από την ουρά καιτον τράβηξε με όλη του τη δύναμη. Ότανο λύκος κατάλαβε πως τον συνέλαβανπροσπαθούσε με άγρια πηδήματα να ε-λευθερωθεί. Αλλά ο Πέτρος είχε δέσει τηνάκρη του σχοινιού στο δέντρο και όσοκαι αν αγωνιζόταν ο λύκος να ξεφύγει τό-σο έσφιγγε η θηλιά. 11. Ακριβώς εκείνη τη στιγμή βγήκαν α-πό το δάσος πυροβολώντας οι κυνηγοίπου ακολουθούσαν τα ίχνη του λύκου. Ο

Πέτρος καθισμένος στο δέντροτους φώναξε: -Μην πυροβο-λείτε, γιατί εγώ και το πουλίσυλλάβαμε το λύκο. Βοηθήστεμας μόνο να τον μεταφέρουμεστο ζωολογικό κήπο. 12. Ξεκί-νησαν όλοι μαζί! Πρώτος ο Πέ-τρος, ακολουθούσαν οι κυνη-γοί που οδηγούσαν το λύκο, οπαππούς και η γάτα. Φαντα-στείτε τη θριαμβευτική παρέ-λαση! Ο παππούς όμως μονο-λογούσε δυσαρεστημένος,κουνώντας το κεφάλι του. –Κα-λά όλα αυτά! Αλλά τι θα συνέ-βαινε αν το Πέτρος δεν είχεσυλλάβει το λύκο; Πάνω απόόλους πετούσε το πουλί που έ-λεγε χαρούμενα. –Ο Πέτρος καιεγώ είμαστε ατρόμητοι! Κι ανδώσετε λίγη προσοχή θα α-κούσετε την πάπια να κράζειμέσα στην κοιλιά του λύκου,γιατί στη βιασύνη του την κα-τάπιε ζωντανή, χωρίς να τηνφάει!

Συνεχίζεται στο επόμενο τεύχος

117744 ¶∞ƒ∞£Àƒ√ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÙÔ˘ ·È‰ÈÔ‡

ΜΟΥΣΙΚΗ

Page 4: Η μουσική στη ζωή και στο σχολείο

Με ρυθμό, μετρώ το... μέτρο!Στο 1ο φύλλο, κατασκεύασες τις δικές σου μπαγκέτες, έμαθες πώς να τις κρατάς σωστά και έπαιξες τις πρώτες ασκήσεις με σκοπό να απο-κτήσεις έλεγχο και ανεξαρτησία στα χτυπήματα, αλλά και... αυτοπεποίθηση. Στις ασκήσεις αυτές, συμβολίζαμε το δεξί χέρι με το γράμμα δκαι το αριστερό με το α. Όλα τα χτυπήματα ήταν ισόχρονα, είχαν δηλαδή την ίδια χρονική διάρκεια και ισοδύναμα, δηλαδή παίζονταν μετην ίδια δύναμη. Άκουσε μια φορά την άσκηση από το CD και στη συνέχεια επανέλαβέ τη και εσύ χτυπώντας τις μπαγκέτες σου επάνω σε μιαεπίπεδη επιφάνεια.

Άσκηση 1

δ= δεξί χέρι, α= αριστερό χέρι

Πολύ ωραία τα ισόχρονα και ισοδύναμα χτυπήματα που έπαιξες, αλλά δεν ακούγονται λίγο... μονότονα; Σα να στάζει η βρύση ή να ακούγε-ται το τικ-τακ του ρολογιού; Ας δοκιμάσουμε κάτι πιο ενδιαφέρον. Προσπάθησε να χτυπάς πάλι ισόχρονα χτυπήματα με το δεξί και το αρι-στερό χέρι, αλλά έτσι ώστε το πρώτο χτύπημα να είναι πιο δυνατό από το επόμενο. Για να το καταλάβεις καλύτερα, σκέψου τη λέξη χτύπος.Αποτελείται από δυο συλλαβές, χτύ-πος, από τις οποίες όμως η πρώτη έχει τόνο και ακούγεται λίγο πιο δυνατά. Αυτό το πιο δυνατό χτύπη-μα θα το συμβολίσουμε μ’ ένα πιο μεγάλο γράμμα. Θα καταλάβεις καλύτερα τι πρέπει να κάνεις, αν ακούσεις πρώτα την άσκηση από το CD.Αν αυτό σε βοηθάει, μπορείς να λες τη συλλαβή χτύ-όταν παίζεις με το δεξί χέρι και τη συλλαβή -πος όταν παίζεις με το αριστερό.

Άσκηση 2

Το άκουσμα δεν είναι πολύ πιο ενδιαφέρον και πιο... μουσικό; Πράγματι, μόλις, έπαιξες ένα ρυθμικό σχήμα. Τι είναι το ρυθμικό σχήμα; Δενείναι τίποτε άλλο παρά η σταθερή και ισόχρονη επανάληψη μιας σειράς ήχων, από τους οποίους άλλοι είναι πιο δυνατοί και άλλοι πιο αδύ-ναμοι. Το ρυθμικό σχήμα που έπαιξες δεν είναι το μοναδικό! Δοκίμασε να παίξεις το επόμενο ρυθμικό σχήμα, το οποίο αποτελείται από τρίαχτυπήματα. Ναι, σωστά το κατάλαβες, το πρώτο χτύπημα είναι και εδώ το πιο δυνατό και τα δυο επόμενα πιο αδύναμα. Το δυνατό χτύπημαθα το παίξεις με το δεξί χέρι και τα δυο αδύναμα με το αριστερό. Μια λέξη που ταιριάζει με αυτό το ρυθμικό σχήμα είναι το χτύ-πη-μα, καθώςέχει και αυτή τρία τμήματα-συλλαβές από τις οποίες τονίζεται η πρώτη. Και αυτή την άσκηση μπορείς να την ακούσεις πρώτα από το CD καιστη συνέχεια να την παίξεις και εσύ.

Άσκηση 3

Σου θυμίζει κάτι το συγκεκριμένο ρυθμικό σχήμα. Ναι, μπορείς να συνοδεύσεις ρυθμικά πολλές γνωστές μελωδίες με αυτό το ρυθμικό σχή-μα. Μια από τις πιο γνωστές μελωδίες, που μπορείς να συνοδεύσεις με αυτό το ρυθμικό σχήμα είναι και το πολύ γνωστό τραγούδι που λέμεόταν σβήνουμε τα κεράκια στις τούρτες γενεθλίων. Άκουσε το από το CD και συνόδευσε με τις μπαγκέτες σου παίζοντας το ρυθμικό σχήματης άσκησης 3.

Στο προηγούμενο ρυθμικό σχήμα επαναλάμβανες ένα πιο δυνατό χτύπημα και δυο πιο αδύναμα. Μ’ έναν παρόμοιο τρόπο μπορείς να έχειςένα δυνατό χτύπημα και τρία αδύνατα, ένα δυνατό χτύπημα και τέσσερα αδύνατα κ.ο.κ. Να μερικά μόνο από τα ρυθμικά σχήματα που δη-μιουργούνται, αν παίζεις με τις μπαγκέτες σου ισόχρονα χτυπήματα από τα οποία κάποια είναι πιο δυνατά και κάποια πιο αδύναμα (παίξε τοκάθε ρυθμικό σχήμα πολλές φορές για να το καταλάβεις καλύτερα ή άκουσέ τα από το CD).

Άσκηση 4

Αυτό το μουσικό σχήμα, που αναγνωρίζει το μυαλό μας κάθε φορά που ε-παναλαμβάνουμε την ίδια σταθερή σειρά ισόχρονων ήχων μέσα στο χρό-νο, το ονομάζουμε στη μουσική μέτρο.

117755¶∞ƒ∞£Àƒ√ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÙÔ˘ ·È‰ÈÔ‡

2ο μέροςΦύλλο εργασίας μαθητή

δ α δ α δ α δ α δ α δ α δ α δ α δ α δ α

δ α δ α δ α δ α

χτύ πος χτύ πος χτύ πος χτύ πος

δ α α δ α α δ α α δ α αχτύ πη μα χτύ πη μα χτύ πη μα χτύ πη μα

1. δ α2. δ α α3. δ α α α4. δ α δ α α

Page 5: Η μουσική στη ζωή και στο σχολείο

ΜΟΥΣΙΚΗ

117766 ¶∞ƒ∞£Àƒ√ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÙÔ˘ ·È‰ÈÔ‡

2ο μέροςΦύλλο εργασίας εκπαιδευτικού

Προτεινόμενη διάρκεια: 1 διδακτική ώρα

Μουσική ορολογία: μουσικό σχήμα, μουσικό μέτρο

Τι θα χρειαστείτε: το CD που συνοδεύει το περιοδικό, CD player, τις μπαγκέτες που κατασκεύασαν οι μαθητές

με βάση το 1ο φύλλο εργασίας, το 2ο φύλλο εργασίας

Διδακτικοί στόχοι:

➢ Να ερευνούν, να επιλέγουν και να συνδυάζουν δυνατά και αδύναμα ισόχρονα χτυπήματα

με τις μπαγκέτες, για να παράγουν απλά ρυθμικά σχήματα.

➢ Να κατανοήσουν τους όρους ρυθμικό σχήμα και μουσικό μέτρο

➢ Να συνοδεύουν γνωστές μελωδίες, παίζοντας ρυθμικά σχήματα με τις μπαγκέτες τους

➢ Να ψυχαγωγηθούν

➢ Με βάση το δεύτερο φύλλο εργασίας, οι μαθητές θα χρησιμοποιήσουν τις μπαγκέτες που οι ίδιοι κατασκεύασαν, για ναπαίξουν απλά ρυθμικά σχήματα και να συνοδεύσουν με αυτά γνωστές μελωδίες όπως το τραγούδι των γενεθλίων.

➢ Αρχικά, συζητήστε με τους μαθητές για τους ισόχρονους και ισοδύναμους χτύπους-παλμούς που ακούμε γύρω μας, ό-πως ο παλμός της καρδιάς μας, το τικ-τακ του ρολογιού κ.λπ.

➢ Στη συνέχεια, ζητήστε τους να παίξουν οι ίδιοι τέτοιους ισόχρονους και ισοδύναμους ήχους (άσκηση 1). Σημείωση: Οι μα-θητές θα πρέπει ν’ ακούνε πρώτα τα ρυθμικά σχήματα από το CD και στη συνέχεια να τα επαναλαμβάνουν οι ίδιοι. Προ-σπαθήστε να «πείσετε» τους μαθητές να μην βιάζονται, αλλά να παίζουν τα ρυθμικά σχήματα στην αρχή αργά και στησυνέχεια λίγο πιο γρήγορα.

➢ Όταν, όλοι οι μαθητές εκτελούν σωστά την πρώτη άσκηση, μπορείτε να περάσετε στην επόμενη. Συζητήστε με τους μα-θητές για τον τονισμό των λέξεων και αντιστοιχίστε τις τονισμένες συλλαβές των λέξεων με τους τονισμένους ήχους στημουσική. Ζητήστε από τους μαθητές να προτείνουν δικές τους λέξεις, που ταιριάζουν με κάθε ρυθμικό σχήμα ώστε ναφτιάξουν ολόκληρες φράσεις π.χ. Ά-μα θέ-λεις πά-με βό-λτα ό-λη μέ-ρα.

➢ Η τρίτη άσκηση δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές, να συνοδεύσουν μια μελωδία που τους είναι οικεία και να κατανοή-σουν καλύτερα την έννοια του ρυθμικού σχήματος. Δύο ακόμα οικείες μελωδίες που μπορούν να συνοδέψουν οι μαθη-τές με το ρυθμικό σχήμα της 3ης άσκησης είναι ο Εθνικός μας Ύμνος και το Happy Birthday.

➢ Η τελευταία (4η) άσκηση έχει σαν στόχο να κατανοήσουν οι μαθητές ότι το μυαλό μας μπορεί να αναγνωρίζει πολλά ρυθ-μικά σχήματα, στα οποία οι ήχοι είναι οργανωμένοι ανά δυο, τρεις, τέσσερις κ.ο.κ. ¶