Embed Size (px)
DESCRIPTION
ژماره 56ی رۆژنامهی بهیان
Citation preview
الپەڕە: 5
دامه زراندن بۆ هه ولێر و سلێمانی 34% و 23%ش بۆ دهۆكه
بهیان.تایبه‌ت
ئاماری ده‌سته‌ی مانگه یانزه‌‌هه‌رێم‌چاوه‌ڕوانی‌رێنامیی‌ئه‌نجومه‌نی‌هه‌زار 15 دامه‌زراندنی بۆ وه‌زیرانه
كه‌س‌له‌سه‌ر‌میالكی‌ساڵی2013.س��ی��روان‌م��ح��ه‌م��ه‌د،س��ه‌رۆك��ی‌به‌یان بۆ هه‌رێم، ئاماری ده‌سته‌ی‌ن��اوی كۆتاقۆناغی »دوێ��ن��ێ وت��ی‌كه راگه‌یه‌نرا، مامۆستایان میالكی‌بۆ بوو كهس 3300 نزیكه‌ی ژماره‌یان‌ناوبراو هه‌رێم«. پارێزگاكه‌ی هه‌رسێ‌‌چاوه‌ڕوانی ئێستادا »له راشیگه‌یاند‌بۆ وه‌زیرانین ئه‌نجومه‌نی رێنامیی‌هه‌زار 15 ئه‌و باقیی دامه‌زراندنی‌رێژەی%34 كه میالكه‌ی‌ساڵی2013،بۆ‌هه‌ولێر‌و23%بۆ‌دهۆك‌و34%یش‌محه‌مه‌د س��ی��روان سلێامنییه«. بۆ‌زیاتر دامه‌زراندن »داواكاریی وتیشی‌كه‌مرت بڕوانامه‌كانه، خ��اوه‌ن له‌سه‌ر‌ئه‌مه ده‌گ��رێ��ت��ه‌وه«. بێبڕوانامه‌كان‌زانیارییه‌كان به‌پێی كاتێكدایه له‌‌كه‌سیان هه‌زاران به پارتی و یه‌كێتی‌حكومی فه‌رمانبه‌ری وه‌ك نهێنی، به
دامه‌زراندووه.
Tuesday, No, 56که‌رکوک‌‌‌دهۆک‌‌‌سلێمانی‌‌‌هه‌ولێر‌‌‌که‌ش‌و‌هه‌واSecond Year, Oct 22, 2013
www.bayanpress.net رۆژنامەیەکى‌سیاسیى‌گشتیى‌ئەهلییە،ژماره)56(،سێشەممە2013/10/22،ساڵی‌دووەم
چاوى‌تۆ‌لەسەر‌ڕووداوەکان
بیروڕا
12
وەرزش
پریاسکە
20 ملیار دینار ده درێت به قه رزی پڕۆژه ی گه شتیاری
بهیان.تایبه‌ت
ده‌سته‌ی وته‌بێژی ڕۆستی، نادر‌به هه‌رێم گه‌شتوگوزاری گشتیی‌به‌پێی »ئه‌مساڵ ڕاگه‌یاند )بهیان(ی‌پالنی‌سرتاتیژی‌و‌له‌و‌ڕاسپاردانه‌ی‌بۆ‌وه‌زیرامنان ئه‌نجومه‌نی سه‌رۆكایه‌تیی‌گه‌شتیاری قه‌رزی كه بوو ئه‌وه نارد،به‌‌هاوواڵتیان‌و‌بنكه‌‌گه‌شتیارییه‌كان‌بواری چووه پێشنیازه‌كه‌ش بدرێت،
جێبه‌جێكردنه‌وه«.ل��هب���اره‌ی‌ب��ڕی‌ئ��ه‌و‌ق��ه‌رزه‌ی‌ده‌درێ����ت‌ب��هه��اوواڵت��ی��ان،ئ��هو»بڕی وتی گه‌شتوگوزار به‌رپرسه‌ی‌ملیۆن 300 تا ملیۆنێك له قه‌رزه‌كه‌‌پڕۆژە‌كه‌ش كۆی بودجه‌ی دیناره،20 له زیاتر هه‌رێم ئاستی له‌سه‌ر
ملیار‌دیناره«.
بڕوانه‌‌الپه‌ڕە‌ی‌هه‌واڵ‌و‌ڕاپۆرت.
به ره ی توركمانی داوای دوو پۆستی حكومه ت
ده كاتبەیان�هه‌ولێر
دوو داوای ت��ورك��امن��ی ب���ه‌ره‌ی‌ده‌كات، له‌‌حكومه‌تی‌هه‌رێمدا پۆست‌کە‌یه‌كێكیان‌پۆستی‌وه‌زیرە‌و‌ئه‌ویرتیان
پۆستێكی‌سیادییە.كاندیدی م���ه‌ع���رووف، ئ��ای��دن‌توركامنی به‌ره‌ی لیستی هه‌ڵبژێردراوی)بەیان(ی بە كوردستان، په‌رله‌مانی بۆ‌توركامنی به‌ره‌ی وه‌كو ئەوان ڕاگه‌یاند‌یه‌كێكیان ده‌ك��ه‌ن، پۆست دوو داوای‌پۆستی‌وه‌زیر،ئه‌وی‌تریشیان‌پۆستێكی‌دووه‌م توركامن »له‌به‌رئه‌وه‌ی سیادیی.
نه‌ته‌وه‌یه«.وتیشی م���ه‌ع���رووف ئ���ای���دن‌ئیراده‌ی به پۆسته ئه‌و »ده‌مانه‌وێت‌له‌ناو ههم ته‌وافوق بێت. توركامن‌به پرس هه‌میش و ببێت لیسته‌كان‌ئێستا تا چونكه بكرێت، حیزبه‌كان‌توركامن ئیراده‌ی به پۆسته‌كان هه‌موو
نەدراون«.
بڕوانە‌الپەڕەی‌پەیجور
5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە 272330 30272431 30262230 299713 117811 118513 12
بایی)750(دینارە
ده ردی عه لمانییه كان كه وتووه ته نێو ئیسالمییەکانیش
9
هەنار میوەى پاییز
نادال لە پێشەنگدا ماوەتەوە
كاوه‌‌عه‌بدوڵاڵ،سه‌رۆكی‌ئه‌نجومه‌نی‌پارێزگای‌سلێامنی‌بۆ‌به‌یان:
دەسەاڵت ئەنجومەنى پارێزگاکانى زیندەبەچاڵ کرد
ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان‌به‌دوای15چییه‌وه‌ن؟ 11
8
ئارام‌قادر،سەرۆکى‌فراکسیۆىن‌کۆمەڵ:
شكستی ئیسالمییه كان له ئه ستۆی سه ركردایه تییاندایه
بهیان.تایبه‌ت
له‌‌ڕۆژانی‌داهاتوودا،كتێبی بڕیاره وابه تاڵهبانی، ج��ه‌الل بیره‌وه‌ریی و ژی��ان‌ساڵ«، 60 »پاش ناوی به و كوردی زمانی‌له‌‌ئاماده‌كردنی‌دكتۆر‌عیرفانی‌قانعی‌فه‌رد‌فوئاد، كه‌مال دكتۆر سه‌رپه‌رشتیاریی و
باڵوببێته‌وه.جه‌الل بیره‌وه‌ریی و ژی��ان كتێبی نووسینگه‌ی له 2007 ساڵی تاڵهبانی،تاران له كوردستان نیشتامنیی یه‌كێتیی
منایش‌كرا،له‌‌پێشانگای‌كتێبی‌نێوده‌وڵه‌تیش‌له‌‌ساڵی2009خرایه‌ڕوو،هه‌ر‌ئه‌و‌ساڵه‌‌سێ‌‌جار‌له‌چاپ‌درایه‌وه.الی‌خۆشیه‌وه‌‌جه‌الل‌پێشانگای ئاڕاسته‌ی په‌یامێكی تاڵه‌بانی‌كتێب‌كرد.بڕیاریشه‌‌ده‌زگای‌دارولعوره‌فا‌له‌‌لوبنان،له‌م‌هه‌فته‌یه‌دا‌بیخاته‌‌بازاڕەوه‌‌و‌له
كوردستانباڵوببێتهوه.پێشووی ئه‌ندامی ك��ه‌م��ال، دكتۆر‌وه‌ك��و ی��هك��ێ��ت��ی، سیاسیی م��هك��ت��هب��ی‌له‌و یه‌كێكه كتێبه‌كه، سه‌رپه‌رشتیاری‌نووسیوه. كتێبه‌كه بۆ پێشه‌كیی كه‌سانه‌ی
ناوه‌ڕۆكی كه ده‌ك��ات له‌وه باس ناوبراو‌له تاڵه‌بانییه بیره‌وه‌ریی و ژیان كتێبه‌كه‌‌ده‌خاته‌ڕوو ئه‌وه‌ش ،2005�1940 سااڵنی‌كه‌‌ئاماده‌كار‌بۆ‌به‌رگی‌یه‌كه‌می‌كتێبه‌كه‌ی،كهس 149« كه گ��ه‌ڕاوه، جیهان واڵتی 17دۆست خزمان، و كه‌سوكار هاوڕێیان، له‌‌كه‌سایه‌تیی 91 حیزبییه‌كان، ن��هی��اره و‌هاوچه‌رخ، جیهانیی به‌ناوبانگی سیاسیی‌و زانكۆ مامۆستایانی رووناكبیر، 189ڕوانگه‌یان باره‌یه‌وه لهو ڕۆژنامه‌نووسان«،
وه‌رگیراوه.
دكتۆر كتێبه‌كه‌یدا، پێشه‌كیی ل��ه‌‌عیرفانی‌قانعی‌فه‌رد‌ئاماژە‌به‌‌دیداری‌خۆی‌و‌مه‌سعود‌بارزانی‌ده‌كات،بارزانی‌ده‌ڵێت»ئه‌وه‌‌وا‌ڕاسته،بینووسه‌‌و‌ترست‌له‌‌كه‌س‌چاپكردنی دوای له فه‌رد قانعی نه‌بێت«.خوێنه‌ران بۆ داواكاریی ته‌نیا كتێبه، ئه‌م‌كتێبه‌كه خه‌ڵك ده‌یه‌وێت كه بوو ئ��ه‌وه‌‌هه‌ڵبسه‌نگێنن،نه‌ك‌خودی‌ئاماده‌كاره‌كه‌ی.
بۆ‌خوێندنه‌وه‌ی‌پێشه‌كییه‌كه‌ی‌دكتۆر‌كه‌مال‌فوئاد،بڕوانه‌‌الپه‌ڕەی‌په‌یجور.
تێیدا91كه‌سایه‌تیی‌سیاسیی‌به‌ناوبانگی‌جیهان‌ڕوانگه‌یان‌وه‌رگیراوه
كتێبی ژیان و بیره وه رییه كانی تاڵه بانی باڵوده بێته وه
www.bayanpress.netژماره )56(، سێشه ممه 2013/10/22، ساڵی دووەم
3
بڵێین ناكرێت بۆیه پالنه كانه وه یه ، هه یه ، له الیه نێكه وه كه مته رخه می ڕەنگه ن��اوب��راو، وت��ه ی به چونكه بێت دام��ه زراوه تاكه گه شتوگوزار پالنی سرتاتیژیی ڕێكوپێكی هه بێت.
ده رب������اره ی ه��ۆك��اره ك��ان��ی ب��ه ره وپ��ێ��ش��ن��ه چ��وون��ی ك��ه رت��ی ن��ادر ه��ه رێ��م، ل��ه گه شتیارییش ئه منی »ب��ارودۆخ��ی وت��ی ڕۆستی ب��ه رده م له مپه ره كانی له یه كێك گه شتوگوزار كه رتی پێشكه وتنی بووه ، چونكه تا ساڵی 2007 حاڵه ىت ناوچه كانی تێكڕای ل��ه ئه منیی كه رتی بۆ نه بوو یاریده ده ر عێراق گه شتیاریی، به اڵم له دوای 2007ە وه ئێمه ن، له الی ئامارانه ئه و به پێی بۆ %30 گه شتیاران ڕێ��ژەی سااڵنه به رزبووه ته وه ، كوردستان هه رێمی خێرایه . پێشوه چوونێكی ئه مه كه و سرتاتیژی پالنی به پێی ئه مساڵ سه رۆكایه تیی بۆ ڕاسپاردانه ی له و ن��ارد، وه زی��رامن��ان ئه نجومه نی به گه شتیاریی قه رزی كه ئه وه بوو گه شتیارییه كان بنكه و هاوواڵتیان چ��ووه پێشنیازه كه ش ب��درێ��ت، ئێستا و جێبه جێكردنه وه ب��واری له م��ام��ه ڵ��ه زۆر ژم��اره ی��ه ك��ی قه رزه كه ش بڕی جێبه جێكردندان. دیناره ، ملیۆن 300 تا ملیۆنێك له له سه ر پڕۆژەكه ش كۆی بودجه ی ملیار 20 له زیاتر هه رێم ئاستی باشه پاره یه كی ئه مه كه دیناره ، ئاینده شدا له ه��ه وڵ��ده ده ی��ن و ق��ه رزه ش ئه م بۆ بكه ین. زی��ادی و شاخاوی شوێنه به ئه وله ویه ت مه رجه كانی دراوه. گه شتیارییه كان وه زاره ت��ی له الیه ن وه رگرتنیشی له م��اوه ی دان���راوه و دارای��ی��ه وه
شه ش ساڵدا وه رده گیرێته وه .
شڤان عه لی
جه ژن هاتنی له گه ڵ سااڵنه زۆر گه شتیارێكی بۆنه كاندا، و ك��وردس��ت��ان ه��ه رێ��م��ی ل��ه ڕوو و ئێران له زۆرینه یان كه ده كه ن، و ناوه ڕاست شاره كانی له به شێك له گه ڵ دێ��ن. عێراقه وه خ��وارووی بۆ گه شیار هاتنی كه ئ��ه وه ش��دا پێشهاتێكی كوردستان هه رێمی الیه نه تائێستاش به اڵم نییه ، نوێ پێویست وه ك پ��ه ی��وه ن��دداره ك��ان به ب��ره ودان بواری له ئه زموونیان به ده ستنه هێناوه گه شتیاریی كه رتی ك��ه رت��ی ك��ێ��ش��ه ك��ان��ی س��ااڵن��ه و كه موكورتییه كانی و گه شتیاریی
دووباره ده بیرنێنه وه .ده سته ی گشتیی گه شتوگوزاری له ڕای��ده گ��ه ی��ه ن��ێ��ت هه رێمیش ئه منی ب���ارودۆخ���ی ڕاب�����ردوودا پێشخستنی ل��ه ب��ه رده م له مپه ری دروستكردووه گه شتوگوزاردا كه رتی بۆ 10 ماوه ی له هه وڵیشده دات و به رنامه ڕێژیی داهاتوودا ساڵی 12گه شتیاریی كه رتی پێشخستنی بۆ
بكات.نادر رۆستی، وته بێژی ده سته ی له هه رێم، گه شتوگوزاری گشتی دا )به یان( پرسیاره كانی وه اڵم��ی شه ش واده ی له ده كات ئاشكرای تا 2013/1/1 له نێوان و مانگدا ملیۆنێك له زیاتر ،2013/6/31سه ردانی گه شتیار ه��ه زار 200 و ب��ه راورد به و ك��ردووه هه رێمیان ئاماره كه راب���ردوو، ساڵی له گه ڵ
زیادی كردووه .ن����ادر رۆس���ت���ی، وت��ه ب��ێ��ژی گه شتوگوزاری گشتیی ده س��ت��ه ی )به یان( بۆ له وباره یه وه هه رێم،
زریان جه وهه ر
شارۆچكه ی دانیشتووانی له به شێك پیسیی له بیتوێن، سنووری چوارقوڕنه ی به نیگه رانن، ناحیه كه یان ژینگه ی شێرپه نجه ده ڵێن، خۆیان وه ك جۆرێك نه خۆشییه كانی و ته نگه نه فه سی و ك��ۆئ��ه ن��دام��ی ه��ه ن��اس��ه ، ت��ه ن��گ��ی پێ
هه ڵچنیون.هاوواڵتییه كی كه فه قێ خالید ده ڵێت )ب��ه ی��ان( ب��ۆ ن��اح��ی��ه ی��ه ، ئ��ه و نیگه رانییه كه ی چوارقوڕنه »خه ڵكی كۆی ژینگه ، هه ر نه ك ئاستێكدایه له پێ دیكه ی خزمه تگوزارییه كانی الیه نه
فه رامۆشكراو و وێرانه یه «.ژینگه ییه كانی گرفته ده رب���اره ی وتی هاوواڵتی هه مان شارۆچكه كه ش، پیسبوونه ی ئ��ه م سه ره كیی »ه��ۆك��اری به ڕێوەبه رایه تیی و ش��اره وان��ی ژینگه ، وه ك ناتوانن كه چوارقوڕنه ن، ناحیه ی ئه و و ئه ركی خۆیان هه ڵسن به پێوست نییه ته ندروستییان مه رجی كارگانه ی خه ڵكیش جگه له وه ی بكه ن. كۆنتڕۆڵ ژینگه دا پاكڕاگرتنی مه سه له ی له كه مرت به گرنگی ته نیا شاره وانییش هۆشیارن، پاركه كانی و ده دات ناحیه ن��اوه ن��دی
هیچ نه كردووه . دیارده كه كه مكردنه وه ی هۆشیاریی باڵوكردنه وه ی بۆ هه وڵێكیش و نه مامناشنت من��وون��ه ی له ژینگه یی فراوانكردنی ڕووبه ری سه وزایی، لە ئارادا دروستكردنی كاتی له ته نانه ت نییه . ناشتنی بۆ شوێنێك هیچ شۆسته كانیشدا، بۆ شوێن ده یان ناكرێت. دیاری نه مام دروستكردنی باخچه دانراون، كه چی یه ك سه رباری ئه مه نه نێژراوه . تێدا نه مامیان مه ڕ به خێوكردنی گه وڕی ده یان بوونی ئه وانیش له ناو شارۆچكه كه ، كه و مااڵت له هه یه . زۆری��ان پاشه ڕۆیه كی دیسان و خۆڵ سووتاندنی ئه مانه شه وه، سه روو خاشاكی شاری ڕانیه له نزیك چوارقوڕنه ، خه ڵكی ب��ۆ دیكه به اڵیه كی ب��ووه ت��ه
ناحیه كه «. عه لی، ئ��ه ح��م��ه د ل��ه ب��ه ران��ب��ه ردا س��ه رۆك��ی ش��اره وان��ی��ی چ��وارق��وڕن��ه ، بۆ )به یان( وتی »ئه م كارگانه ڕاسته ژینگه یان باشی سه رچاوه یه كی به اڵم پیسكردووه ، له م��ان��ه وه ی��ان ناحیه كه ، ب��ۆ داه��ات��ن بوونی ده رب��اره ی باشرته . نه مانه وه یان له شتێكه ئه وه مه ڕومااڵتیش، گ��ه وڕی كوردستان هه رێمی ناوچه كانی زۆربه ی هه یه ، گوێزانه وه یاخود البردنیان، هه ر وا ئاسان نییه ، گه رچی هه وڵیشامن بۆ داوه «.
ڕێ��ژەی كه میی گرفتی ده رب���اره ی س��ه وزای��ی��ش ل��ه ن��اح��ی��ه ك��ه ، س��ه رۆك��ی به »سه باره ت وتی چوارقوڕنه شاره وانیی پالنی زیادكردنی سه وزایی، مه رج نییه هه ر ده ستنیشانبكرێت سه وزایی بۆ شوێنێك توانایه كی ئه وه بكه ین، سه وزی بتوانین دوو ده وێ��ت. زۆری مرۆیی و ماددیی كه پارك 10 له س��ه وز، هه میشه پاركی
پێامن به ڕێوه نه برێ، باشرته «.ئه حمه د، حسێن خ��ۆی��ه وه الی بۆ چ��وارق��وڕن��ه ناحیه ی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری یۆرانیۆمامن كارگه ی »ئێمه وتی )به یان( ده رهاویشته ی پیسبكه ین، ژینگه تا نییه تر. هیچی و ته پوتۆزه ته نیا كارگه كان خاشاكی و خۆڵ سووتاندنی كێشه ی بۆ رانیه ش، ئه وه كارێكی خراپه ، هه وڵده ده ین ڕیسایكلین چاره سه ری كارگه ی دانانی به خۆیدا له خۆی پڕۆژەیه ش ئه م بكه ین. لێهاتووه، م��ون��ت��ه زری م��ه ه��دی وه ك چاوه ڕێیه تی. خه ڵك ساڵه چه ندین به خێوكردنی هۆڵه كانی كێشه ی ب��ۆ بۆ پالنێك هیچ ئێستادا له مه ڕومااڵتیش، چونكه نییه ، گوێزانه وه یان یاخود البردن كه منیش داون، مۆڵه تی پێشرت شاره وانی بوومه ته به ڕێوه به ری ناحیه ، زۆر ئاگاداری
ورده كارییه كانی نیم«
مانگی شه ش گه شتیارانی »ئاماری وتی له گه ڵ ب��ه راورد به ئه مساڵ، سه ره تای ك��ردووه ، زی��ادی %29 ڕاب���ردوو ساڵی پێنج ئاماری له ڕۆژانی جه ژن كه به اڵم ڕۆژمان به 112 هه زار گه شتیار ڕاگه یاند، راب���ردوو، ساڵی ل��ه گ��ه ڵ ب����ه راورد ب��ه گه شتیارانی ئاماری چونكه كه میكردووه ، رابردوو ساڵی قوربانی جه ژنی ڕۆژانی %10 ئه مساڵ ك��ه ب��ووه ه���ه زار 123جه ژندا ڕۆژان��ی له واته كه میكردووه ، كه می كردووه ، به اڵم تێكڕای شه ش مانگی
ڕابردوو 29% زیادیكردووه «.ه��ه م��ان س���ه رچ���اوه ده رب����اره ی كێشه كانی به رده م كه رتی گه شتوگوزاریش
پشتگوێخستووه . بۆ هه ر شتێكیش ده چیته بۆ ن��وورساوم��ان ده ڵێن به رپرسان، الی سه رووی خۆمان كردووه ، كه چی له ڕاستیدا ده سه اڵتی ناحیه به ڕێوه به ری وانییه . نه ك بدات، سه رپێچیكاران سزای هه یه خه ڵك ڕەسمییه وه نوورساوی بیانووی به كاری ژینگه پیسبوونی بكات. ب��ه ڕێ ته ندروستیی الیه نی ك��ردووه ت��ه س��ه ر ته نیا كه مدا له ماوه یه كی هاوواڵتیان، كه س دوانزه ئاگاداربم، من ئه وه نده ی بوون، شێرپه نجه نه خۆشیی دووچ��اری به رچاو به شێوه یه كی نه خۆشییه كه ش ڕوو له هه ڵكشانه . الیه نی ته ندروستییش
ڕاستیی ئاماره كان ده شارێته وه «. س�����ه مل�����ان ك������ۆچ������ه ری ك��ه شارۆچكه كه یه ، ڕۆژن��ام��ه ن��ووس��ێ��ك��ی ستانداردی »به پێی وت��ی )ب��ه ی��ان( بۆ جیهانی، ده بێت ڕێژەی سه وزایی له هه ر 14 سه دا له نیشته جێبوون ناوچه یه كی بێت، به اڵم له چوارقوڕنه ڕێژەی سه وزایی بۆ ئه مه ش تێناپه ڕێت، چ��وار س��ه دا له كارگه ی هه ر 70 - 60 كه شارۆچكه یه ك بلۆكی تێدایه ، ڕێژەیه كی كه مه . ئاشكراشه و هه یه زۆریان خاشاكێكی كارگانه ئه و ته پوتۆزێكی زۆر به هه وادا باڵوده كه نه وه . بۆ ك��اری��ان به رپرسه كانیش الی��ه ن��ه
ده ڵێت »ئێمه پالنی سرتاتیژیامن هه یه و كاری له سه ر ده كه ین. كه رتی گه شتوگوزار بۆ سرتاتیژیی پالنی له كۆنفرانسدا له یه كێك سرتاتیژیدا پالنی له دان��راوه ، الیه نی هه ردوو ئه وه یه گرنگه كان خاڵه له گه شتیاریی ئێستای به هێزی و الواز ده ستنیشانكراوه ، كوردستان هه رێمی و كاركردن به ده ستهێنانی هه لی له گه ڵ كۆمه ڵه له ڕاستیدا بارودۆخ. قۆستنه وه ی هۆكارێك هه ن كه ده شێت كاریان له سه ر ،2013 بۆ وات��ا ئه مساڵیش بۆ بكه ین، سه رانسه ری بۆ گه شتیاری ماسته رپالنی له پێناو داڕێ��ژراوه ، كوردستان هه رێمی ئه وه ی تا ساڵی 2025 بتوانین به ته واوی
كه رتی پێشخستنی بۆ به رنامه ڕێژی گه شتیاریی له هه رێمی كوردستان بكه ین به هێزه و الواز خاڵه و رشۆڤه ی هه موو بۆ بكه ین. ده ره كییه كان و نێوحۆیی له گه ڵ خۆمان الوازه كانی خاڵه منوونه گه شتوگوزاریی پێشكه وتووی واڵتانی و ئ��ه وان پێشكه وتی هۆكاره كانی و پێشنه كه وتنی ئێمه ، هه موو ئه مانه ی تێدا یه كێكیان بابه ته دوو ئه م رشۆڤه كراوه . دیكه ئه وی و گه شتیاری ماسته رپالنی پالنی سرتاتیژیی گه شتیارییه . له ئه نجامدا له ئێستادا گرنگ. خاڵی زۆر گه یشتینه ی��ه ك ل��ه و خ��ااڵن��ه ی ب��ه رن��ام��ه م��ان بۆ كه موكووڕی الیه نێكی وه ك و داڕشتووه
توانا ن��ه ب��وون��ی هه ڵیده سه نگێنین، منوونه بۆ پێویست، وه ك مرۆییه كانه كارمه ندی شاره زا و پسپۆڕ هه م له كه رتی به پێی گشتی، كه رتی له هه م و تایبه ت ژماره یه كی نین. ئێمه پێداویستییه كانی دیاریكراو پسپۆڕی گه شتوگوزاریامن هه ن
كه پێداویستییه كان پڕناكه نه وه «.دیكه ی پرسیارێكی وه اڵم���ی ل��ه )ب����ه ی����ان( ك���ه ك���ێ ب���ه رپ���رس���ه له له گه شتیاریی كه رتی كه موكورتییه كانی هه رێم؟ وته بێژی ده سته ی گه شتوگوزاریی گه شتیاری كه رتی ڕوونیكرده وه هه رێم خێرایی به زۆر كوردستان هه رێمی له و پێشبینی پێش له و پێشه وه ده ڕواته
گه شتیاریی له هه رێم، كه رتێكی گرنگ و كێشه ی به رده وام
به رپرسیارێتیی كێشه كه ده خرێته ئه ستۆی شاره وانی
چوارقوڕنه ، شارۆچكه یه كی نوقمبوو له ژینگه یه كی پیسدا
»بودجه ی سلفه ی پڕۆژەی گه شتیاریی 20 ملیار دیناره«
ونبوون
به یان ڕۆژن��ام��ه ی باجێکى ب��ه ن���اوی )م��ح��ه م��ه د ج��ه م��ال ه��ه ركه سێك ونبووه ، ئه حمه د( دۆزی��وی��ه ت��ی��ه وه پ��ه ی��وه ن��دی به
ڕۆژنامه ی )به یان(ە وه بكات.
به ناوی خ��ۆراك فۆڕمێكی ونبووه ، فه ره ج( محه مه د )یاسین ه��ه رك��ه س��ێ��ك دۆزی��وی��ه ت��ی��ه وه په یوه ندی بكات به ژماره مۆبایلی
07701967232
www.bayanpress.net ژماره )56(، سێشه ممه 2013/10/22، ساڵی دووەم
2
گفتوگۆی ت��اوه ك��و ڕوونیشیده كاته وه ده ستپێنه كات، حكومه ت پێكهێنانی دۆخه كه ته واوه تیی وێنایه كی ناتوانرێت
بكرێت.ده رباره ی ناكۆكی و ئاسته نگه كانیش، ده ڵێت )به یان( بۆ عوسامن مه حمود كه خااڵنه ن ئه و له سه ر »ناكۆكییه كان نین، چی و چین بیستومانن پێشرتیش دابنیشن. ئه مجاره ش نییه گرفت به اڵم مه رجیش نییه هه ر ئه و خااڵنه بن، ڕەنگه له سه ر قسه یان هه بن دیكه ش خاڵی
بكه ن«.»باشرتین ك���رده وه دووپ��ات��ی��ش��ی و دابنیشن الیه نه براوه كان ئه وه یه شت هیچ بگه ڕێن. هاوبه شدا خاڵی به شوێن یه كرت له سه ر م��ه رج ناتوانن الیه كیان دابنێن، ده بێت بۆ خاڵی هاوبه ش بگه ڕێن و به رژەوه ندیی گشتی چییه ، به پێی ئه وه ڕێگه چاره ی بگه نه خاڵ هه ندێك له سه ر
ناوه ند و له گه ڵ یه كرت نه رم بن«.ڕاده ستنه كردنی مه ترسیی له باره ی به حیزبه كه وه دوو له الیه ن ده سه اڵتیش وتی عوسامن مه حمود دیكه ، الیه نه كانی حكومه ت مه جبورن یه كێتی و »پارتی بكه ن، چونكه دیكه الیه نه كانی راده ستی هه ڵبژێردراون و كورسییان هه یه و خه ڵك ده نگانه له و ڕێز ده بێت پێداون، ده نگی بگیرێت. هه رده بێت گفتوگۆ بكرێت، ئینجا رێكناكه ون، و رێكده كه ون ئاستێك چ تا له گه ڵ گفتوگۆ ده بێت به اڵم نازانم، ئه وه
هه موو الیه نه كان بكرێت«.
سه ید نامی
ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ی ب��ه س��ه ر مانگێك پ��ه رل��ه م��ان��ی ه��ه رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا له سه ر تائێستا هیچ شتێك و تێده په ڕێت داهاتوو حكومه تی پێكهاته ی و ف��ۆڕم پێشبینییه كاندا له جاریش زۆر دیارنییه. وه ك بنكه فراوان حكومه تی له ب��اس ده كرێت. به هێزه كان، ئه گه ره له یه كێك به هۆی وایه پێی سیاسییش چاودێرێكی الیه نه سیاسییه كان ڕابردوودا له ئه وه ی یه كرت و ن��ام��اق��ووڵ كێشمه كێشی قبوڵنه كردنیان له نێواندا بووه ، حكومه تی و نابێت له دایك به ئاسانی بنكه فراوان هه موو به ئۆپۆزسیۆنیش الیه نه كانی كه ناكه ن، حكومه ت به شداریی نرخێك كارێكی له حكومه ت پێكهێنانی ئه مه ش و سیاسی كێشه یه كی ده كاته ڕۆتینییه وه
یاسایی.په رله مانتارانی یه كێتیی سه رۆكی نه خشه ی هێشتا وای��ه پێی كوردستان، سیاسیی هه رێمی كوردستان سه قامگیریی و ئۆپۆزسیۆن نه بینیوه . به خۆوه ئه وتۆی ده سه اڵت ركابه رییه كی توندیان به تایبه ت له نێواندا په رله ماندا سێیه می خولی له كاریگه رییه كانی نییه دوور كه ب��ووه ، هه رێمه وه سیاسیی داهاتووی به سه ر
هه ر مبێنێت.)ب��ه ی��ان( ب��ۆ ع��ه ب��دوڵ��ا نیعمه ت له وه دایه »كێشه كه ده ڵێت هه روه ها بۆ زه مینه تا نییه باشامن پێشینه یه كی
الیه نێك چه ند كۆبوونه وه ی ته نانه ت دیسان دیكه ، الیه نی په راوێزخستنی و
كێشه ده نێته وه «.دکتۆر چوارچێوه یه دا، ل��ه و ه��ه ر سیاسی، چاودێری عوسامن، مه حمود له به ر الیه نه براوه كان ده بێت وایه ڕای هه رشتێك گفتوگۆ بكه ن، بۆ ئه وه ی بتوانن بگه نه ئه نجام، ئه گه ر بیانه وێت حكومه ت تێدابن. هه موویانی و بێت بنكه فراوان بنكه فراوان حكومه تی ڕەنگه وایه پێشی حكومه تی له بێت ئه سته مرت پێكهێنانی باقیی م��ان��ه وه ی و الی��ه ن��ێ��ك چ��ه ن��د ئۆپۆزسیۆندا. به ره ی له دیكه الیه نه كانی
چونكه بسازێنێ، حكومه ت پێكهێنانی له سه ر هه رێم سیاسیی گه مه ی بناغه ی قبوڵنه كردن یه كرت و ناماقووڵ كێبڕكێی كه دان��راوه ، په رله مان، له ناو به تایبه ت حكومه تیش له سه ر ڕەنگدانه وه ی ئه مه سیاسییانه ی الیه نه ئه و بۆیه ده بێت. به شداربن، حكومه تدا له ده یانه وێت و لێبكرێت داوای��ان ڕەسمی به ده بێت حكومه ت هاوپه یامنییه كدا له پێكه وه زۆری گفتوگۆی ئ��ه م��ه ش پێكبهێنن، جاران نییه . ئاسان وا هه ر و ده وێ��ت كێشه به بێ ده س��ه اڵت الیه نه كه ی دوو ئێستا به اڵم یه كالده كرده وه ، گرفته كانیان
كار الیه نه و هه ر و زۆربوون الیه نه كان ده كات، خۆی به رنامه ی چه سپاندنی بۆ و یه كبگرنه وه زه حمه ته به رنامانه ش ئه و
تووشی كێشه دێن«.په رله مانتارانی یه كێتیی سه رۆكی چاودێرێكی ه��اوك��ات ك��ه ك��وردس��ت��ان ڕوون��ده ك��ات��ه وه ئ���ه وه ش سیاسییه ، له سه ر ت��ا نییه ئ��ه وت��ۆ زه مینه یه كی حكومه ت و بێن الیه نانه ئه و بنه مایه ك و هه بووه كێشه یان خۆیان پێكبهێنن. كێشانه ئه و حكومه تیشه وه ، ده چنه كه
هه رده مێنن.كێشه كانیش ج��ۆری به سه باره ت
داواده كات الیه ك »هه ر ده ڵێت ناوبراو نیشتامنی بنكه فراوانی حكومه تێكی ئه م له وه دایه كێشه كه ب��ه اڵم هه بێت، النی نییه ، ئ��اس��ان وا ه��ه ر هه نگاوه و ك��ورس��ی ك��ه ب��راوه ك��ان لیسته ك��ه م له سه ر كار و هه ریه كه هه یه ، سه نگیان بێت هه ركه س ده كات، خۆی به رنامه ی و حكومه ت بۆ خۆی پێكبهێنێت به كه ڵك الیه نه كان له نێوان ده بێت بۆیه نایه ت. هه بێت، رێكه وتن هه بێت، مساوه مه به رژەوه ندیی هه ركه س هه بێت، سازش هه رێمی كوردستان و ئه م میلله ته ڕەچاو ده بن. قووڵرت كێشه كان ئه گینا بكات،
دواخستنی ن��ام��ه ی كۆمسیۆن ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ی ئ��ه ن��ج��وم��ه ن��ی حكومه ت ڕەوان��ه ی پارێزگاكانی له به نیازه حكومه تیش ك��ردووه ، ڕۆژنام���ه وانیدا كۆنگره یه كی ڕاگ�ه یاندنی ده زگ��اك��ان��ی ب��ۆ
بخ��اته ڕوو.
ن��اوب��راو ئ��ه وه ش��ی ڕەت��ك��رده وه ئه نجومه نی هه ڵبژاردنی یه كێتی ته نیا هۆكاری په كخستبێت، پارێزگاكانی بۆ هه ڵبژاردنه كه شی ئه نجامنه دانی ئاماده نه بوونی كۆمسیۆن گێرایه وه ، كه وایكردووه ئه مجاره ش له واده ی خۆیدا ب��ه وه ش ئ��ام��اژەی به ڕێوه نه برێت.
له و »ئێمه وتی )به یان( بۆ یه كێتی به هۆی نین، ج��ددی زۆر بابه ته دا ساتی و ك��ات له پێناچێت ئ��ه وه ی پرۆسه یه ئ��ه و خۆیدا دی��اری��ك��راوی ئاماده یه ، لیسته كه مان به ڕێوه بچێت. ب��ڕی��اری ه��ه ڵ��ب��ژاردن درا، ه��ه رك��ات
ئه وكات پێشكه شی ده كه ین«.
ڕەوای به شته كه كۆنگره، ئاماده كاری كۆنگره ، دواخستنی بۆ ن��ازان��م ح��ه ق و ببه سرتێت خۆی كاتی له كۆنگره با هه ر داواكاریشم دوان��ه ك��ه وێ��ت. چیرت كردوویه تییه و هه یه تێبینییه كی الیه نێك با كۆنگره دا، به ستنی له به رده م كۆسپ كۆنگره كه چیرت بخاته ڕوو، تێبینییه كه ی
دوانه كه وێت«.واڵتانی ده ستی و ڕۆڵ ده رب��اره ی كۆنگره ی دواخستنی بۆ ئیقلیمییش نه ته وه یی، غه فور مه خموری ڕوونیكرده وه »مبانه وێت و نه مانه وێت واڵتانی ده وروبه ر خۆشحاڵ كورد نه ته وه یی كۆنگره ی به نین. ئه گه ر له م هه فته یه شدا لیژنه ی بااڵی به و كۆنه بێیته وه كۆنگره ئاماده كاری ئه وا نه كات، به كاره كانی ده ست جددی
كۆنگره دووباره دواده كه وێت«.
كاتی زۆری ده وێت. پێشبینیش ده كه م بۆ ماوه یه كی زۆر دوای جه ژن دوابكه وێت و
بكه وێته مانگی داهاتوو«.
ئه نجومه نی هه ڵبژاردنی ڕەنگه كرد پارێزگاكان بكه وێته واده ی ئه نجامدانی نوێنه رانی ئه نجومه نی هه ڵبژاردنی هه ڵبژاردنه دا ئه و له گه ڵ و عێراق
به ڕێوه بربێت.له یه كێتی به رپرسه ی ئه و وته ی زانیارییه ك، چه ند به پێی كاتێكدایه
ئه مه ن���ه ك���ردووه ، ك��ۆم��س��ی��ۆن ب��ه له كاتێكدا سه رجه م الیه نه كان كه نیازی هه یه ، هه ڵبژاردنه كه دا له به شدارییان داوه ته كاندیده كانیان و لیست ناوی
كۆمسیۆنی بااڵی هه ڵبژاردنه كان فه رید حاڵه ته ، ئه م ده رب���اره ی سه ركردایه تیی ئه ندامی ئه سه سه رد،
ئێمه به ئێستا تا ئ��ه وه ی نابینم. ڕوون ئه ندامێكی چه ند ئه وه یه ڕاگه یه ندراوه و واڵتن ده ره وه ی له ئاماده كار لیژنه ی هۆی بووه ته ئ��ه وه ش نه گه ڕاونه ته وه ،
دواخستنی كۆبوونه وه كان«.دیكه ی پرسیارێكی ل��ه وه اڵم���ی وا پرسێكی ده كرێت ئایا كه )به یان(دا، ملیۆن په نجا به په یوه سته كه هه ستیار كه سێك چه ند سه فه ری له سه ر كه سه وه، هیچ »ب��ه وت��ی ن��اوب��راو په كبخرێت؟ بۆ بیانوو بكرێته ئه وه ناكرێت شێوه یه ك ده كرێت گرنگ. وا پرسێكی دواخستنی له بری دیكه كه سێكی الیه نانه ئ��ه و لیژنه ی بكرێنه و بكه ن دی��اری ئ��ه وان بكرێنه كه سێك چه ند نه ك ئاماده كار، ئیفلیجكردنی و كۆنه بوونه وه بۆ بیانوو لیژنه ی وه ك كۆنگره . ئاماده كاری لیژنه ی
به ر له جه ژنی قوربان ئه و پاداشته بده ن.ئ��ه وه ی »به هۆی وتیشی ن��اوب��راو وردبینییان زۆرن ، كارمه نده كان ژماره ی
بەیان. تایبەت
الیه نه كانی له نێو ئێستا تا ته نیا ك��وردس��ت��ان��دا، هه رێمی كوردستان نیشتامنیی یه كێتیی ك��ان��دی��دی ب��ۆ ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ی پێشكه ش پارێزگاكان ئه نجومه نی
زریان جه وهه ر
كۆنگره ی بااڵی لیژنه ی ئه ندامێكی دواخستنی له ڕەخنه ك��ورد، نه ته وه یی ك��ۆن��گ��ره ی ن��ه ت��ه وه ی��ی ده گ���رێ���ت و بۆ هۆكارێك هیچ دووپ��ات��ی��ده ك��ات��ه وه
دواخستنه كه نابینێت.لیژنه ی ئه ندامی مه خموری، غه فور له باره ی كورد، نه ته وه یی كۆنگره ی بااڵی ناكۆكییه كانی و كۆنگره كه دواخستنی ئاماده كار، لیژنه ی كۆبوونه وه كانی ناو هۆكارێكی »ه��ی��چ وت��ی )ب��ه ی��ان( ب��ۆ كۆنگره ی دواخستنی بۆ نییه به رجه سته ن��ه ت��ه وه ی��ی ك���ورد. ك��ۆب��وون��ه وه ك��ان��ی بێئه وه ی كۆنگره ، ئاماده كاری لیژنه كانی كاتی بكات، ده ستنیشان هۆكارێك هیچ كۆنگره ی دواخست، بۆیه هیچ هۆكارێكی
زریان جه وهه ر
كۆمیسۆنی له مه وبه ر ماوه یه ك وای هه ڵبژاردنه كان، سه ربه خۆی بااڵی قوربان. جه ژنی له به ر كه ڕاگه یاند ده دات فه رمانبه رانه ئ��ه و پاداشتی په رله مانی ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ی ڕۆژی ك��ه كۆمسیۆن كارمه ندی وه ك كوردستان ده نگدانیان بنكه كانی چ��اودێ��ری��ی خه لیفه عه بدوڕەحامن به اڵم ك��ردووه ، په یوه ندییه و ڕاگه یاندن به رپرسی جه ماوه رییه كانی كۆمسیۆن، به )به یان( سه رژمێری ئه وه ی به هۆی ڕاگه یاند، ی له الیه ن كارمه ندانه ئه و ورده كاریی و لقه كانی له كۆمسیۆن به رێوه به رێتیی ته واو ده��ۆك، و سلێامنی و هه ولێر نه توانرا نه گه یشتووه ، پێیان و نه بووه
»هه ڵبژاردنی پارێزگاكان ئه مساڵ ناكرێت، بۆیه جددی نیین«
یه كێتی تائێستا لیستی كاندیده كانی نه داوه ته كۆمسیۆن
چاره نووسی كۆنگره ی نه ته وه یی له نێوان به ستن و نه به ستندا نادیاره
كۆمسیۆن پاداشتی چاودێره كانی بۆ كاتێكی نادیار دواخست
»پارتی و یه كێتی مه جبوورن حكومه ت راده ستی الیه نه كانی تر بكه ن«
زه مینه یه ك نییه براوه كانى هەڵبژاردن كۆبکاتە وه
ئه و دواكه وتنی هۆكاری به یان: هه ڵبژاردنه بۆ چی ده گێڕیته وه ؟
هه ڵبژاردنی عڵڵه بڵڵدوڵڵڵا: كڵڵڵاوه ئه نجومه نی پارێزگاكان دراوه ته ده ست پێم من و هه رێم حكومه تی سه رۆكی ئیداری پرسێكی له پرسه ئڵڵه و وایڵڵه سیاسی، پرسێكی به بووه ده رچڵڵووه ، ڕێكه وتنی به بۆیه سه رۆكی حكومه ت و یه كێتی ساسیی مه كته بی هڵڵه ردوو به بڵڵه اڵم ده كڵڵات، هه ڵبژاردن پارتی ده ستی له ژێر ئه گه ر پێچه وانه وه ، ڕۆژی په رله مان و بوایه په رله ماندا ئه وانیش كردبا، دیڵڵاری هه ڵبژاردنی ئازادیی و دیموكراتی به بڵڵڕوایڵڵان ساڵه كه چوار دوای هه بوایه ، خه ڵك به ئه مساڵیش، پێناچێت ده یانكرده وه ، كۆمیسیۆنی ئاماده نه بوونی بیانووی ئه و هه ڵبژاردنه كان، سه ربه خۆی بااڵی
هه ڵبژاردنه بكه ن.له و بڕیارێكی ده رچوونی به یان: ده ست بۆ په رله مان له ده ست شێوه یه لێسه ندنه وه ی حكومه ت، سه رۆكی
متامنه نییه له په رله مانتاران؟كاوه عه بدوڵا: لێسه ندنه وه ی ئه و ئه و گۆڕینی و په رله مان له متامنه یه ڕۆژی په رله مان ده بێت كه بڕگه یه ی په رله مانی له بكات دیاری هه ڵبژاردن ده بێت هڵڵه رێڵڵم لڵڵه بڵڵڵه اڵم عڵڵێڵڵراق، به بكات، دیاریی حكومه ت سه رۆكی ڕای من ئه وه ده بێته بڕیارێكی سیاسی،
نه ك بڕیارێكی ئیداریی دیموكراتی.بڵڵڵه یڵڵڵان: بڵڵێڵڵده نڵڵگڵڵیڵڵی ئڵڵه نڵڵدام
www.bayanpress.netژماره )56(، سێشه ممه 2013/10/22، ساڵی دووەم
5
په رله مانه كان چۆن ده بینی له و كاته دا؟خولی له ئڵڵه وه عه بدوڵا: كڵڵاوه خولی پێشوو خولی بڵڵووه ، پێشوودا ئاسایی بۆیه بڵڵووه ، په نجا به په نجا ڕێككه وتوون، چڵڵی لڵڵه سڵڵه ر خڵڵۆیڵڵان هاتوون جێبه جێیان كردووه ، بێ ئه وه ی كه سیش خه ڵك، الی بۆ بگه ڕێنه وه له م ئه گه ر هه بێت، ده نگی نه بووه
خوله دا بوایه ، ئه وه سه ری نه ده گرت.كۆبوونه وه یه كتان ئێوه به یان: سه رۆكی و هه رێم سه رۆكی له گه ڵ یه ك ئڵڵه م مڵڵاوه ی له كڵڵرد حكومه ت دوو ساڵه ی ڕابردوو، ئه نجامه كانی ئه و
كۆبوونه وه یه به چی گه یشت؟كاوه عه بدوڵا: ئێمه له گه ڵ دكتۆر له دوو ته وه ره كرد، به رهه مدا باسامن ئه نجومه نی هه ڵبژاردنی ته وه ره یه كیان پارێزگاكان بوو، ته وه ره یه كیان كاركردن به یاسای ژماره 40ی ساڵی 2009 بوو. له ئێمه ش ڕێكنه كه وتین، هیچ له سه ر
كۆبوونه وه كه هاتینه ده ره وه .ئێوه هڵڵاتڵڵنڵڵه ده ره وه ی بڵڵه یڵڵان:
چاره سه ر بوو بۆ ئه و بارودۆخه ؟هاتنه ده ره وه مان عه بدوڵا: كاوه كۆبوونه وه كه به اڵم نه بوو، چاره سه ر الیه كامن هیچ كه هات كۆتایی به وه ڕێككه وتین، هه ڵبژاردن له سه ر نه كه یاسا، جێبه جێكردنی له سه ر نه حكومه ته ده سڵڵت له هه ردووكیشی پارێزگاكاندا ئه نجومه نی ده ست له و
نییه .پارێزگاكان ئه نجومه نی به یان: ژیانی بڵڵه پڵڵه یڵڵوه سڵڵتڵڵه ڕاسڵڵتڵڵه وخڵڵۆ ئه و باجی كێ تۆ ڕای به خه ڵكه وه ، یان حكومه ت ده دات، دواكه وتنه
میلله ت؟وایڵڵه پێم مڵڵن عڵڵه بڵڵدوڵڵڵا: كڵڵاوه ئازادی به باوه ڕی هه رێم حكومه تی هه ڵبژاردنی بۆیه نییه ، دیموكراتی و دواده خڵڵات. پارێزگاكان ئه نجومه نی
بڕوایان به ده نگی خه ڵك نییه .بڵڵڵه یڵڵڵان: بڵڵڵڵه اڵم دواجڵڵڵڵڵار ئڵڵه و بڵڵه وان خڵڵزمڵڵه ت هڵڵه ر ئه نجومه نه ده كات، بۆ ئه وه نده دژایه تیی ده كه ن؟
كڵڵڵڵاوه عڵڵه بڵڵدوڵڵڵا: ئڵڵاخڵڵر ئڵڵه و ده كات كار یاسایه ك به ئه نجومه نه كڵڵه یڵڵاسڵڵای المڵڵه ركڵڵه زیڵڵیڵڵه ، بڵڵه اڵم هه رێمی حڵڵكڵڵومڵڵه تڵڵی بڵڵڵه داخڵڵڵه وه كه ده كات كار یاسایه ك به كوردستان ژماره یاسای به مه ركه زیه ته ، یاسای كه كڵڵارده كڵڵات، 1969 ساڵی 159ی و الدێكان ڕووخانی و ئه نفال یاسای
له سێداره دانی كوردی تێدایه .مه كته بی كاریگه ریی بڵڵه یڵڵان: سیاسییه كان له سه ر ئه و پرسه و الیه نه ببنه نه یانتوانیوه ئۆپۆزسیۆنه كانیش كه
فشار، چۆن ده بینیت؟وایڵڵه پێم مڵڵن عڵڵه بڵڵدوڵڵڵا: كڵڵاوه دروست فشار توانیویه تی ئۆپۆزسیۆن فشارێكی فڵڵشڵڵاره كڵڵه بڵڵه اڵم بڵڵكڵڵات، نه یتوانیوه نڵڵه بڵڵووه ، یه كالیكه ره وه ئڵڵه گڵڵه رنڵڵا بپێكێت. ئڵڵامڵڵانڵڵجڵڵه كڵڵه ی ئۆپۆزسیۆن ده وری خۆی بینیوه ، ڕاسته بڵڵووه ، الواز ده ورێڵڵكڵڵی ده وره كڵڵڵڵه ی ئه وه نده ی هه ر قۆناغه ئه و بۆ به اڵم
پێده كرێت.فراكسیۆنی سڵڵه رۆكڵڵی بڵڵه یڵڵان: پارێزگای ئه نجومه نی لڵڵه كڵڵۆمڵڵه ڵ یان وه رز دیاریكردنی ده ڵێت: هه ولێر به گاڵته كردنه وه رزاووه رز، دواخستی
بڕیاره كانی جێبه جێكردنی له هه رێم ئه نجومه نی پارێزگا كه مته رخه مه ، ئێمه پارێزگار كه سه ملاندوومانه ڕەسمی به
نایاساییه .كه كاتێكدایه له ئڵڵه وه بڵڵه یڵڵان: پێوستی به ئێوه یه بۆ هاوكاریكردنی له
پڕۆژەكاندا؟به پێوستی نه ك عه بدوڵا: كاوه ئێمه یه ، به ڵكو پێویسته هه ر پڕۆژەیه ك جێبه جێ سلێامنی پڵڵارێڵڵزگڵڵای بڵڵۆ ده كرێت، ئه نجومه نی پارێزگا ته سدیقی بۆ دادپه روه رانه شێوه یه كی به بكات، تاكو به اڵم ناحیه كان، و قه زا هه موو پێنه كردووین، پرسی پارێزگار ئێستا ئه نجومه نی كۆبوونه وه ی نه شهاتووه ته پارێزگا، له كاتێكدا ئێمه ش بانگهێشتامن
كردووه .تاكالیه نه بڕیاره كان كه واته به یان:
ده رده كات؟كاوه عه بدوڵا: بڕیاره كان تاكالیه نه ده ر ناكات، ئه و به یاسایه ك كار ده كات، یاسای ژماره 159ی ساڵی 1969، ئه و به دامڵڵه زراوم، من ده ڵێت خۆی ده مڵڵی نه ك هه ڵبژێردراوبم له الیه ن حكومه تی هه یه جیاوازیی ئڵڵه وه ش هه رێمەوە، دایڵڵنڵڵاوه ، حیزب ئڵڵه و ئێمه ، لڵڵه گڵڵه ڵ
ئێمه ش خه ڵك ده نگی پێداوین.پێت كرد، یاسا له باست به یان: نایاساییه ، ئێوه ش كاركردنی وانییه كاركردنتان مڵڵاوه ی ئێوه له كاتێكدا
به سه رچووه ؟من ڕای بڵڵه عڵڵه بڵڵدوڵڵڵا: كڵڵڵاوه یاساییه ڕوویڵڵه كڵڵه وه له مانه وه مان
نڵڵایڵڵاسڵڵایڵڵیڵڵه ، ڕوویڵڵڵڵه كڵڵڵڵه وه لڵڵڵه و په رله مانه وه الیڵڵه ن له مڵڵانڵڵه وه مڵڵان تاكه ئێمه درێڵڵژكڵڵراوه تڵڵه وه . بۆمان هه رێمی لڵڵه ئه نجومه نێكیشین دهۆك، و هه ولێر له به ده ر كوردستان
پێنج جار داوای هه ڵبژاردمنان كردووه .داوای ئه وه نده ئێوه بۆ به یان:
ده كه ن؟خۆمان بۆ ئێمه عه بدوڵا: كاوه پێامن وایه خه ڵك بۆ چوار ساڵ ده نگی متامنه مان مڵڵانڵڵه وه شڵڵامن پڵڵێڵڵداویڵڵن، كه ده كڵڵڵاتڵڵڵه وه ، كڵڵڵه م خڵڵه ڵڵڵك الی نییه . ئێمه دا له ده ست مانه وه كه شامن سه رۆكی له گه ڵ كۆبوونه وه شامن لە هه رێم و حكومه ت و په رله مان، یه كه م به به اڵم بووه ، هه ڵبژاردن داواكاریامن
قسه مان ناكه ن.بڵڵڵه یڵڵڵان: بڵڵڵۆ ئڵڵێڵڵوه نڵڵاتڵڵوانڵڵن
ده ستله كاربكێشنه وه وه ك ناڕەزایی؟كڵڵڵڵڵڵڵڵاوه عڵڵڵڵڵه بڵڵڵڵڵدوڵڵڵڵڵڵا: بڵڵۆ پێویسته ده سڵڵتڵڵلڵڵه كڵڵاركڵڵێڵڵشڵڵانڵڵه وه من كۆببێته وه . پارێزگا ئه نجومه نی ناتوانم به ته نیا ئه و بڕیاره بده م، مادام كار مه ركه زی سیسته می به حكومه ت ئێمه ش ده ستله كاركێشانه وه ی ده كات، پێم من بۆیه نابێت. كاریگه ریی هیچ و ئه نجومه نه له و مانه وه مان وایڵڵه وازبێنین، كه له وه ی باشرته وجودمان سیسته می بڵڵه حڵڵكڵڵومڵڵه ت چونكه مه ركه زی كار ده كات. هیوادارم هه موو بۆ بده ن هه وڵ ئڵڵازادی خه مخۆرانی پارێزگان ئه نجومه نی هه ڵبژاردنی
نوێنه ری خۆیان دیاری بكه ن.
ئه قڵیه تی خه ڵك، چونكه ده بێت ڕۆژ و مانگ و ته نانه ت كاتژمێره كه شی دیارى قسه یه ی ئه و له گه ڵ تاچه نده بكرێت،
ئه ویت؟وایڵڵه پێم مڵڵن عڵڵه بڵڵدوڵڵڵا: كڵڵاوه ئه قڵی به نه بێت گاڵته كردنیش ئه گه ر دیموكراتی به بڕوانه بوونه خه ڵك، ڕەنگی و ده نگ بۆ حسابنه كردنه و ده سڵڵتڵڵووری پێچه وانه ی و میلله ت
عێراقیشه .دواكه وتنه ئه و باجی كێ به یان:
ده دات؟دڵنیاییه وه به عه بدوڵا: كڵڵاوه ئه و باجی كڵڵوردسڵڵتڵڵان جڵڵه مڵڵاوه ری
دواكه وتنه ده دات.هۆشیاریی نڵڵه بڵڵوونڵڵی بڵڵه یڵڵان: چۆن پرسه ئڵڵه و لڵڵه سڵڵه ر جڵڵه مڵڵاوه ر
ده بینیت؟كاوه عه بدوڵا: جه ماوه ر هۆشیاره ، سیسته مه به و نامۆیه جه ماوه ر به اڵم ئه نجومه نی كاركردنی سیسته می كه له بڵڵه داخڵڵه وه چونكه پارێزگاكانه ، ئه نجومه نی كڵڵوردسڵڵتڵڵان هه رێمی بووه ، له دایك معه وه قی به پارێزگاكان ڕۆژەشڵڵه وه له و هه ر مه نگۆلی، واته له پارێزگاكان ئه نجومه نی ده سه اڵتی هه رێم جێبه جێ نه كرا، حكومه ت هه ر پارێزگای ئه نجومه نی زیندوویی به
زینده به چاڵ كردووه .قسه وباسی زیاتر ئه وه ی به یان: لڵڵڵه سڵڵڵه ره ، ئڵڵه نڵڵجڵڵومڵڵه نڵڵی پڵڵارێڵڵزگڵڵای ئه نجومه نه كانی له ئه وه سلێامنییه ، زۆر ئه وان نابینین، هه ولێر و دهۆك بێده نگن، تۆ بێده نگیی ئه وان و هه رای چی بۆ سلێامنی پارێزگای ئه نجومه نی
ده گێڕیته وه ؟سلێامنی پارێزگای عه بدوڵا: كاوه ته وافوقی زیڵڵنڵڵدووه ، پارێزگایه كی ئاسته ی كه ئه و نه گه یشتووه ته سیاسی هه ڵبكه ن، به یه كه وه بتوانن الیه نه كان دژایه تیكردن ئێستا تاكو بڵڵه داخڵڵه وه ته وافوق پارێزگا ئه نجومه نی له هه یه . سلێامنی پارێزگای ئه نجومه نی و نییه
له دروستبوونی سڵڵه ره تڵڵای له هڵڵه ر زۆری جیاوازیی ڕوویه كیه وه هه موو هه بووه له گه ڵ ئه نجومه نی پارێزگاكانی منوونه یه كی بڵڵا دهڵڵڵۆك. و هه ولێر دیموكرات پارتی بڵێم، پێ بچووكت پێنج سلێامنی پارێزگای ئه نجومه نی له چه ندین سه رپه رشتیی هه یه ، كورسیی هه یه ، جوانیان ڕای ده كڵڵه ن، لیژنه خاوه نی ده نگی خۆیانن، كاری خۆیان له ئه نجومه نی پارێزگای سلێامنی به وپه ڕی تواناوه ده كه ن، ده توانم بڵێم له هه ولێر نیشتیامنی یه كێتیی ئه ندامی 16ته نانه ت پارێزگا، ئه نجومه نی له هه یه به ده ست سه یاره یه كیان ده رچوونی له پێناكرێت پرسێكیان هیچ نییه ، ئه نجومه نه كه ، ئه وه جیاوازی هه ولێر و
سلێامنییه .جیاوازییه ی ئڵڵه و چڵڵی بڵڵه یڵڵان:
دروستكردووه ؟ته وافوقی ئڵڵه وه عه بدوڵا: كڵڵاوه سلێامنی له كردووه ، دروستی سیاسی
ئه و ته وافوقه سیاسییه نییه .به یان: بۆ له و شوێنانه هه یه ؟
له ده بێت ئه وه عه بدوڵا: كاوه و پارتی و یه كێتی بپرسیت، خۆیان لیستیان سه رۆك یه كگرتوو و كۆمه ڵ ئه وان. قسه كه ری به نابم من هه یه ، سلێامنی پڵڵارێڵڵزگڵڵاری كڵڵه ده بینین بۆ هه یه به ده نگه وه هاتنی كه مرتین
ئه ندامانی ئه نجومه ن.بڵڵڵه یڵڵڵان: پڵڵێڵڵت وانڵڵیڵڵیڵڵه بڵڵه و ئه وه پارێزگار، به ده نگه وه نه هاتنه ی له گه ڵ به راورد به سلێامنییه پارێزگای
پارێزگاكانی تر باجه كه ی ده دات؟كاوه عه بدوڵا: پارێزگاری سلێامنی پێشم هه ڵنه بژێردراوه ، دامڵڵه زراوه به دابێت، باجه ی ئه و سلێامنی وانییه پاره یه كی سلێامنی پارێزگاری ئێستا زۆری له به رده ستدایه بۆ كردنی پرۆژەی پارێزگا ئه نجومه نی و خزمه تگوزاری كه كه سین 28 ئێمه ڕێگر. نه بووه ته ده كاته زۆرینه ، پارێزگارمان به نایاسایی سه ملاندووه ، به اڵم به داخه وه حكومه تی
كاوه عه بدوڵا، سه رۆكی ئه نجومه نی پارێزگای سلێامنی بۆ به یان:
له ئه نجومه نی پارێزگای هه ولێر، یه كێتی 16 ئه ندامی هه یه ، ده رچوونی سه یاره یه كیشیان به ده ست نییه
له پارێزگای سلێمانی ته وافوقی سیاسی نه گه یشتووه ته ئه و ئاسته ی الیه نه كان بتوانن
به یه كه وه هه ڵبكه ن-----------
هه ڵبژاردنی پارێزكاگان له پرسێكی ئیداری ده رچووه ، بووه به پرسێكی سیاسی
-----------حكومه تی هه رێم به یاسای ژماره 159ی ساڵی 1969 كارده كات، كه یاسای ئه نفال و ڕووخانی
الدێكان و له سێداره دانی كوردی تێدایه -----------
ئه نجومه نی پارێزگاكان به مه نگۆلی له دایك بوون، حكومه تیش هه ر به زیندوویی
زینده به چاڵی كردن
هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزكاگان و ئه نجامنه دانی تا ئێستا و دیارینه كردنی كاتێك بۆ ئه نجامدانی ئه و هه ڵبژاردنه ، نیگه رانیی الیه نه كان و هۆكاری دواكه وتنی، هه روه ها كۆبوونه وه ی ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانی له گه ڵ سه رۆكی هه رێم و سه رۆكی حكومه ت و ئاماده نه بوونی پارێزگار له و كۆبوونه وه یه و دیاریكردنی پارێزگاری سلێمانی بێ گه ڕانه وه بۆ ڕای ئه ندامانی ئه نجومه نی پارێزگا له الیه ن سه رۆكی حكومه ته وه ، ئه و پرسانه ن كه كاوه عه بدوڵاڵ، سه رۆكی ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانی له م دیدارە تایبه تەدا وه اڵمیان ده داته وه .
گفتوگۆ: زریان جه وهه ر
ژماره )56(، سێشه ممه 2013/10/22، ساڵی دووەم
4
كورسی قه ره بوو، شه ڕی پێشوه خته ی
سه رۆكایه تی!تا ئێستا به ته واوه تی واتای كورسییه قه ره بووه كان نازانم، ناشزانم چۆن ئه ژمار
ده كرێن و پێوه ره یاساییه كان چین كه پشتی پێده سرتێت له دابه شكردنیاندا، به اڵم ئه وه ی له كه ناڵه كانی ڕاگه یاندن بیستوومه ، چه ند ده نگێكی زیاد، یان
ده نگه زیاده كانی نوێنه رێك، یان لیستێك هه ن، دابه شده كرێن به سه ر پاڵێوراوانی
هه مان لیست به پێی ریزبه ندی.له م دواییه دا، له كاتێكی كه مدا
كه ئه نجوومه نی نوێنه ران كۆبوه وه تا بڕیار له سه ر یاسای هه ڵبژاردنه كانی
داهاتوو بدات، گرفتێكی تازه سه ریهه ڵدا، ئه ویش ئه وه بوو هاوپه یامنیی كوردستان
داوایكرد كورسییه قه ره بووه كان به پێی ڕێژەی ده نگده ران دابه ش بكرێن، ئه مه
دوای ئه وه ی داواكارییه كه یان له سه ر یه كبازنه یی عێراق ڕتكرایه وه ، پاساوی
ئه م داواكارییه ی كورده كانیش ئه وه یه كه هه رسێ پارێزگاكانی كوردستان ڕێژەی
ده نگده رانیان له پارێزگاكانی تری عێراق زیاتره، له به ر ئه وه یه كه قاسمی هه ڵبژادن
گه وره تره ، بۆ منوونه پارێزگای میسان یان ئه نبار، له سه دا په نجا ده نگده ر هه بێت و قاسمی هه ڵبژادن سی هه زار ده نگ بێت،
ئه وا له سلێامنی یان هه ولێر له وانه یه قاسمی هه ڵبژاردن په نجا هه زار ده نگ
بێت. به پێی ئه م خوێندنه وه یه بێت، برا كورده كان زیامنه ند ده بن، بۆیه كاره كه
ده بێته هه ڕەشه یه ك بۆ بایكۆتكردنی هه ڵبژاردنه كان، ئه گه ر كار به و پێشنیاره یان
نه كرێت.پێویسته ئه وه بوترێت كه
دابه شكردنی كورسی له عێراق و واڵتانی تریش، له سه ر بنه مای پشكی دانیشتووان
له هه ر پارێزگایه ك داڕێژراوه ، به و پێیه بۆ هه ر سه دهه زار هاوواڵتییه ك، یه ك
نوێنه ر و هه ر پارێزگایه كیش پشكی خۆی له ژماره ی كورسییه كانی ده پارێزێت، جا ئه گه ر رێژەی ده نگده ران له سه دا بیست
بێت یان له سه دا سه د بێت، چونكه ژماره ی كورسییه كان پێشوه خته بڕاوه ته وه ،
ئه مه ش الی هه موومان ئاشكرایه ، ئیرت بۆچی برا كورده كان ڕەخنه له و بنه ما یاساییه ئاشكرایه ده گرن؟ ئه ی ده ڵێن چی ئه گه ر باره كه پێچه وانه بووه وه و
ڕێژەی ده نگده رانی پارێزگاكانی هه رێم له پارێزگاكانی تر كه مرت بووه وه ، ئایا
ده بێت ئه و مافه یان لێ زه وتبكرێت؟! وا هه ستناكه م هیچ كه سێكی ویژدان زیندوو
له عێراقدا ئه مه ی پێ ڕاست بێت، هه تا برا كورده كانیشامن.
به اڵم لێره دا هۆكارێكی نادیار هه یه كه ته نها ئه وانه ده یزانن به وردی ئاگایان
له الیه نه شاراوه كانی گۆڕەپانی سیاسی هه یه ، ئه ویش ئه وه یه كه ئه و داوایه ی هاوپه یامنیی كوردستاىن په یوه ندیی به هه ڵبژاردنی سه رۆك كۆماره وه هه یه ،
چونكه ده بێت سێیه كی ئه ندامانی ئه نجوومه نی نوێنه ران ده نگی پێبده ن،
له حاڵه تی به ده ستنه هێنانی ئه و ڕێژەیه ، ئه وا هیچ پاڵێوراوێك ناگاته ئه و پۆسته ،
عه ره بیش به هه ردوو كوتله به هێزه كه یه وه )هاوپه یامنیی نیشتامنی و عێراقیه (
به شداریی هه ڵبژاردنی داهاتوو ده كه ن، بۆیه له وانه یه سه رۆك كۆمار بۆ كورده كان
نه بێت. ئێستاش كه بارودۆخی عێراق ناله باره و به رزترین پۆستی ده وڵه تیش
چۆڵه و لیستی دووه میش هاوپه یامنیی كوردستاىن نییه ، بۆیه داواده كه ن كورسیی
قه ره بوو به پێی رێژەی ده نگده ر دابه ش بكرێت، واته ئه وان شه ڕی پۆستی داهاتووی سه رۆك كۆمار ده كه ن.
و: جهانگیر ئه حمه د
ڕاپۆرت: شادی سه اڵح
یاسای له سه ر گفتوگۆ جارێك چه ند ئه نجومه نی له عێراق هه ڵبژاردنه كانی الیه نه كان و دواخ��را عێراق نوێنه رانی له سه ر شێوازی هه ڵبژاردنه كه كه به لیستی هاوكات ناكۆكن. داخراو، یان بێت كراوه كورسی دابه شكردنی ش��ێ��وازی له سه ر كوردیش هه یه . جیاوازیان ڕای م��اوه وه ، هه ڵبژاردنه كه بایكۆتكردنی هه ڕەشه ی
ده كات.واشنتۆن نێوده وڵه تی، ئاستی له سه ر دواكه وتنی ل��ه ب��اره ی خ��ۆی دوودڵ��ی��ی خسته ڕوو، عێراق له هه ڵبژاردنه كانه وه ب��ای��دن، جێگری ج��ۆزێ��ف ڕێ��گ��ه ی ل��ه په یوه ندییه كدا له ئه مریكاوه ، سه رۆكی سه رۆكی نوجه یفی، ئوسامه ل��ه گ��ه ڵ په رله مان، ئه وه ش به هۆی ڕێگریكردن له
ڕاپۆرت: وریا عه لی
دوای ئه وه ی چه ند كه سێك هه ستان پێغه مبه ر هاوه اڵنی به بێڕێزیكردن به له سه ر خ��وای )درودی موحه ممه د بێت(، ئێستا شه قامی عێراقی به ته واوی و شیعه الیه نه و ل��ه رزه كه وتووه ته سوونه كان ده یانه وێت به یه ك هه ڵوێست
دژی ئه و بێڕێزییه بووه ستنه وه .ژماره یه ك له پێگه كۆمه اڵیه تییه كان كه باڵوكرده وه ڤیدیۆییه یان گرته ئه و له ده رده ك��ه ون تێیدا گه نج كۆمه ڵێك یه كێك له ناوچه كانی به غدا و كه سێك به ناوی )سائر ده ڕاجی( سه ركردایه تیی ئه و گه نجانه ده كات، الفیته یان هه ڵگرتووه و له ده كه نه وه دووباره دروشمێك چه ند دژی هاوه اڵنی پێغه مبه ر )درودی خوای
له سه ر بێت( و خێزانه كانی.ك���اردان���ه وه ی رووداوه ، ئ���ه م كه سایه تیی له هه ندێك ره تكردنه وه ی كۆمه اڵیه تیی و ئایینی و سیاسی ئه نباره وه پارێزگای له كه لێكه وته وه ، پێنجشه ممه رۆژی له پێكرد، ده ستی
ئه و هه ڵبژاردنه كان. یاسای په سه ندكردنی له سه رچاوه یه كی عێراقیه وه زانیارییانه ش
دراوه ته ڕۆژنامه ی حه یاتی له نده نی.داوه ، به وه ئاماژەی ئه و سه رچاوه یه كه الیه نه عێراقیه كان له ڕێگه ی سه فاره تی ئه مریكاوه له عێراق، نامه یه كیان ئاڕاسته ی خۆیان سكااڵی و ك��ردووه سپی كۆشكی كه ڕاگه یه ندراوێكیشدا له گه یاندووه ، نووسینگه ی نوجه یفی باڵوی كردووه ته وه ، نێوان ته له فۆنییه ی په یوه ندییه له و باس ه��ه ردووال ك���راوه ، بایدن و نوجه یفی دیموكراتی پاراستنی له سه ر بوون كۆك كردووه له وه پێداگریشیان عێراقدا. له خۆیدا بڕیارلێدراوی كاتی له هه ڵبژاردن ساڵی نیسانی 30ی كه بدرێت، ئه نجام
داهاتووه .په رله مانتاری ع��ه ل��وان��ی، س��ام��ر »دواكه وتنی ده ڵێت عێراقی، ئیئتیالفی
،)2013 ی��ه ك��ه م��ی ت��ری��ن��ی )10ی گشتی مانگرتنی جێبه جێكردنی به ده رگ���ای داخستنی ب��ه ه��ه س��ت��ان و ده زگا و فه رمانگه و كۆلێژ و قوتابخانه شوێنە و بازاڕ هه روه ها حكومییه كان،
بازرگانییه كان.چه ندین عێراقیش پارێزگاكانی بینی. ب���ه خ���ۆوه خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ی الفیته یه كیان چه ند خۆپیشانده ران نوورسابوو له سه ری كه ب��ه رزك��ردەوه »هاوه اڵنی پێغه مبه ری خوا و ئالوبه یتی،
هێڵی سوورن و ناكرێت ببه زێرنێت«.دیاله ، پارێزگاری حومه یری عومه ر خه تتاب، كوڕی عومه ری ناوی بڕیاریدا بنێت راشیدین، دووه م��ی خه لیفه ی سه ره كییه كانی شه قامه له یه كێك له ب��ه ع��ق��وب��ه ، ب��ۆ وه اڵم���دان���ه وه ی ئه و كرد داواشیان ه��ه روه ك ناوزڕاندنانه ، ده ڕاجی )سائر دژی له سزا قورسرتین داواشیان ده ربكرێت. هاوشێوه كانی( و »هه ڵوێستێكیان كرد ئایینی زانایانی له
هه بێت«.نوجێفیی ئ��ه س��ی��ل ه�����ه روه ك
په سه ندكردنی هه مواری یاسای هه ڵبژاردن، الیه نه كان ئ��ه وه ی بۆ هۆكارێك ده بێته هه ڵبژاردن به شداریی ته نیا به نه زانن
بكه ن، یان هاوپه یامنی پێكبهێنن«.په رله مانتاری وه ردی، م��ه ه��دی لیسته كه ی ك��ه ع��ێ��راق��ی، ئیئتیالفی له سه ر ناكۆكیی لیستانه ی له و یه كێكه هه یه ، هه ڵبژاردنه كان یاسای هه مواری ده كات لیسته كه ی گفتوگۆكانی له باس »له ده ڵێت و دیكه دا لیسته كانی له گه ڵ لیستی ده رك��ه وت بۆمان گفتوگۆكامناندا كورسیی داوای كوردستانی هاوپه یامنیی به رانبه ریشدا ل��ه ده ك���ات، ق��ه ره ب��وو داوای نیشتیامنی ه��اوپ��ه ی��امن��ی��ی
دابه شكردنی ده نگه كان ده كات«.لیستی كه ده كاته وه ڕەتی ناوبراو الیه نانه ی ل��ه و نییه به شێك عێراقیه ناكۆكیی له سه ر یاساكه هه بێت. پێیشیوایه
پارێزگاری موصڵ ناوی )پردی یه رموك(ی گۆڕیبوو بۆ پردی عومه ری كوڕی خه تاب.
وته بێژ حه مودن، ته ها موحه ممه د مانگرتنی كه گه ل، جواڵنه وه ی ناوی به راگه یاند، عێراق له ده وام له گشتییان وتی »پارێزگاكانی ئه نبار و سه اڵحه ددین و كه ركووك و موسڵ و دیاله و به غدای پایته ختیش، مانگرتنی گشتی به خۆیانه وه گشتییه كان به شه هه موو كه ده بینن، و ئاسایشیی ل��ه جگه ده گ��رێ��ت��ه وه ، ته ندروستییه كان، وه ك ناڕەزایی ده ربڕین هاوه اڵنی به سوكایه تیكردن دژی له سوننه ئه هلی ره مزه كانی له پێغه مبه ر، كۆمه ڵێك ده ستی له سه ر جه ماعه ، و
خه ڵكی ره گه زپه رست له عێراقدا«.به یه كگرتوویی نوێژی دیاله ش له وه ك ف��اروق( عومه ری )عێراقی ناوی ئیدانه كردن بۆ )به ئامانجگرتنی هاوه اڵن(
ئه نجام درا.ع��ی��زه دی��ن ك��ی��الن��ی، ئ��ه ن��دام��ی ده زگاكانی دی��ال��ه ، زانایانی لیژنه ی له سه ر هه ڵنا ع��ه ش��ای��ه ری و ئاینی تائیفی نه خشه كانی »پووچه ڵكردنه وه ی
ده بێته كوردستانی هاوپه یامنیی داواكه ی ئه نجامه كانی به یاریكردن بۆ هۆكارێك ئه شواق به رانبه ریشدا له هه ڵبژاردن. حاف، په رله مانی هاوپه یامنیی كوردستانی، ده ڵێت ئه و ناكۆكییانه تا ئێستا به رده وامیی ده یانه وێت كوتله هه ندێك و هه یه ئه مه ش بخۆن، دیكه كوتله كانی مافی هه ڕەشه ی هاوكات نییه . دادپ���ه روه ری
بایكۆتكردنی هه ڵبژاردنه كان ده كات.ل���ه الی���ه ك���ی دی����ك����ه وه ، ب��ه ك��ر یه كگرتووی په رله مانتاری حه مه سدیق، تێكچوونی له باس كوردستان، ئیسالمیی له ده ك��ات سیاسی و ئه منی بارودۆخی ئه گه ری به رده وامبوونی ملمالنێكان له سه ر یاسای هه ڵبژاردن، ئه وه ش ده خاته ڕوو كه ناكۆكیی نه هێشتنی بۆ ئاسۆیه ك »هیچ چونكه نه ماوه ته وه ، سیاسییه كان الیه نه به ئاسایش و جێبه جێكردن الیه نه كانی
عێراقی كۆمه ڵگای خاڵیكردنه وه ی و كه كرد ل��ه وه باسی تائیفییه كان«. له له ئیسالمی ئومه تی »ج���ه م���اوه ری بوون یه كده نگ ئێستادا، له و پێشوودا هاوه اڵنی به ڕێزێتیی و به رزی له سه ر
پێغه مبه ر و دایكانی ئیامندارانیش«.ناوخۆی وه زاره تی پێشرت هه روه ك به بێڕێزییه ی ئ��ه و ئیدانه ی عێراق ئاینییه كان و م��ێ��ژووی��ی س��ه رك��رده بۆ زان��ی هه وڵێك به ئه وه شی و كرد نه ته وه یی. یه كێتیی لێكجیاكردنه وه ی وه زاره ت���ه ك���ه ل��ه راگ��ه ی��ه ن��دراوێ��ك��ی كه ده ك��ات ل��ه وه باس رۆژنامه وانیدا درۆیانه ئه و ئیدانه ی ناوخۆ »وه زاره تی هۆكاره كانی له هه ندێك كه دەک��ات كۆمه اڵیه تییه كان پێگه و راگه یاندن له كۆمه ڵێك كه له وه ی ده یگوازنه وه ، و ده سته واژە ده ربڕینی به دڵپیسه كان ئاینی سه ركرده به سوكایه تی هوتافی جیاوازی ئامانجیان مێژووییه كان، و نه ته وه ییه «. یه كێتیی ن��او خستنه وتووشیه تی ناوخۆ وه زاره ت��ی هه روه ك كه سانه ج��ۆره ئ��ه م داه��ات��وودا »ل��ه
ئه ركی خۆیان هه ڵناسن«.په رله مانتاری غ��وراب��ی، ئیقبال له س��ه دری��ی��ه ك��ان، ئ��ه ح��راری كوتله ی ڕاگ��ه ی��ه ن��دراوێ��ك��ی��دا ئ��ام��اژەی ب��ه وه دا به ڕێگه س��ه در ت��ه ی��اری مه بده ئی كه سیاسی الیه نێكی هیچ په راوێزخستنی پێویست ده نگی هه رچه نده ن���ادات، هه بێت له په رله ماندا بۆ تێپه ڕاندنی یاسی هه ڵبژاردنه كان. ڤیان ده خیل، په رله مانتاری لێدوانێكدا له كوردستانییش هاوپه یامنیی ئاماژە به وه ده كات »كورد به شێكی گرنگی نیشتیامنه یه ، ئه م ڕۆڵه ی و عێراقه گه لی بۆیه ناكرێت یاسای هه ڵبژاردن تێپه ڕێرنێت ب��ه ب��ێ ئ����ه وه ی ت��ه واف��وق��ی س��ه رج��ه م
الیه نه كانی له سه ر بێت«.موقته دا هه ڵوێستی له باره ی ده خیل س��ه دری��ش��ه وه ، ئ���ه وه ی خ��س��ت��ه ڕوو كه هه ڵوێستێكی سه ماحه تیان »هه ڵوێستی لێده گرین، ڕێ��زی ئێمه و جاومێرانه یه كوتله گه وره به رپرسانی هیواداریشن سیاسییه كانی دیكه ش هه مان هه ڵوێستیان
هه بێت«.مه سعود دی���ك���ه وه ، الی��ه ك��ی ل��ه ب��ارزان��ی، س��ه رۆك��ی م��اوه درێ��ژك��راوه ی هه رێمی كوردستان، له هه فته ی ڕابردوودا هه ڵبژاردنه كانی بایكۆتكردنی هه ڕەشه ی له سه ر كورد داواكارییه كانی ئه گه ر كرد، هه ند به هه ڵبژاردن یاسای هه مواری داواكارییانه له و یه كێك كه وه رنه گیرێن، هه ڵبژاردن بازنه ی یه ك عێراق ئه وه یه هۆكارێك ده بێته ئه مه پێیشیانوایه بێت. به اڵم هاوواڵتیان. ده نگی نه فه وتانی بۆ و »یه كێتی پێوایه سیاسی چاودێرێكی داوایه ئه و ئه وه ی بۆ بوون هۆكار پارتی به ئ��ه وه ش ڕاب���ردوودا، له سه رنه گرێت مه به ستی ئه وه ی الیه نه كانی ئۆپۆوسیۆنی هه رێمی كوردستان نه توانن له ئه نجومه نی زیاتریان كورسیی عێراقدا نوێنه رانی 10 نزیكه ی ك��ورد ئ��ه وه ش بۆ هه بێت، كورسیی له هه ڵبژاردنی ڕابردوودا له ده ست دا، به اڵم كه ئێستا ده زانن یاساكه له زیانی
خۆیشیانه ، كه وتوونه ته هه وڵه كانیان«.
له گه ڵ هه ڵسوكه وتیان تاوانبار وه ك ده كرێت و توندترین رێوشوێنی یاسایی
ده گرینه به ر بۆ سزادانیان«.له كاردانه وه ی الیه نه شیعییه كانیش، موقته دا و سیستانی عه لی ئایه توڵاڵ سه در. سه ركرده ی ره وتی سه در و نوری ئه و ئیدانه ی وه زیران، سه رۆك مالیكی، عیساوی، غه سان شێخ كرد. بێڕێزییه یان له و گه ل ته نسیقی لیژنه ی ئه ندامی تێیدا خۆپیشاندانه كانی پارێزگایانه ی كه ده ك��ات��ه وه دووپ��ات��ی درا، ئه نجام وه زی��ران س��ه رۆك مالیكیی »ئ���ه وه ی ده ره كییه كان الیه نه كه وتوویه تی له تائیفییانه وه ن ك��اره ئه و پشت له دووپاتی ئێمه ش راسته ، ئه عزه میه ، كارانه ده ستی ئه م جۆره ده كه ینه وه كه
ده ره كییه «.كه ده ك��ات��ه وه روون���ی عیساوی »هه ندێك كه س هه وڵ ده ده ن هه ڕەشه له ئارامی و ئاسایشی خه ڵكیی بكه ن به م ئه م بۆ به ئاگاین ئێمه به اڵم شێوازانه ، جۆره ئاژاوانه و له گۆڕیان ده نێین، وه ك
چۆن ئه وانی ترمان له گۆڕ نا«.
عه بدولئه میر مه جه ر
www.bayanpress.net
په رله مانتارانی عێراق له باره ی یاسای هه ڵبژاردنه كانه وه چی ده ڵێن؟
واشنتۆن‌دوودڵە‌له‌‌دواكه‌وتنی‌هه‌ڵبژاردن
داوای قورسرتین سزا بۆ ده ڕاجی و هاوشێوه كانی ده كرێت
بێڕێزی‌به‌‌هاوه‌اڵنی‌پێغه‌مبه‌ر،عێراقی‌له‌رزاند
www.bayanpress.netژماره )56(، سێشه ممه 2013/10/22، ساڵی دووەم
7
ناوبراو یه كالده كرێته وه «. زۆرینه به ك���رده وه ئ���ه وه ش ل��ه س��ه ر جه ختی حكومه تی له سه ر ته ئكید یه كگرتوو به شداریی به ده كاته وه بنكه فراوان له سه ر سه ره كییه كه، الیه نه پێنج
بنچینه ی هاوبه شیكردنی ڕاسته قینه .حسێن، موحسین شێخ هاوكات ناوخۆیی بۆچوونی له باره ی هه روه ها ك��ۆم��ه ڵ ل��ه س��ه ر ب��ه ش��داری��ك��ردن له قاعیده »له نێو وت��ی ح��ك��وم��ه ت��دا، ه��ه ردوو حیزبیش سه ركرایه تی و بۆچوونی چوونه نێو حكومه ت و بوون
باشه پێامن بده ین، به شداریكردنیش كورسی 40 ب��ه ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن وه ك دانوستانی پێكهێنانی حكومه ت بكه ین
له گه ڵ الیه نه كانی ده سه اڵت«.ف���ه ره���اد م���ه ال س��اڵ��ح ل��ه س��ه ر یه كگرتوو سه ركردایه تیی بۆچوونی حكومه تی له به شداریكردن له باره ی جیاواز، بۆچوونی هه بوونی و ئایینده له سه ر سه ركردایه تی ئێستا »تاكو وتی بڵێین هه تا كۆنه بووه ته وه باسه ئه و ئه گه ر خ��ۆ ه��ه ی��ه ، جیا ب��ۆچ��وون��ی پرسه كه ئه وا هه بێت جیاش بۆچوونی
جه ختی ن��اوب��راو ب���ه ر«. گرتووه ته له سه ر ئه وه ش كرده وه ئه گه ر مه كته بی و قه واعید بۆ گه ڕانه وه به بێ سیاسی بدات كۆتایی بڕیاری بااڵكان كادیره ئه وه حكومه ت، ناو چوونه له سه ر پێچه وانه ی په یڕەوی ناوخۆیه . له باره ی الیه نه كانی ل��ه گ��ه ڵ هه ماهه نگی بااڵیه ی سه ركرده ئه و ئۆپۆزسیۆن، وه رگرتنی دوای »ئێمه وتی كۆمه ڵ ئینجا ح��ی��زب، نێوخۆیی بۆچوونی ئۆپۆزسیۆن الیه نه كه ی دوو له گه ڵ بڕیاری ئه گه ر ده كه ین، هه ماهه نگی
بێ ب��ۆی. كۆتایی بڕیاری وه رگرتنی ده بێ گومان دواجار هه ماهه نگیشامن
له گه ڵ الیه نه كانی تری ئۆپۆزسیۆن«. ئه ندامی حسێن، موحسین شێخ ئیسالمی، كۆمه ڵی سیاسیی مه كته بی ڕاگه یاند )به یان(ی به له وباره یه وه كۆمه ڵی ناوخۆی په یڕەوی »به گوێره ی بڕیاره هه موو بۆ پێویسته ئیسالمی، سیاسی مه كته بی چاره نووسسازه كان كادیره و قه واعید ب��ۆ بگه ڕێته وه بڕیاری بۆ ئێمه له پێشرتیش بااڵكان. میكانیزمامن هه مان چاره نووسساز
له سه ر بڕیاری توركامن گه لی نوێنه رانی بده ن، به اڵم تائێستا هیچ پێوه رێك نه بووه
بۆ دانانی وه زیر«.»بۆ وتی زیاتر په رله مانتاره ئه و وه زیر نه جاڕ ج��ه وده ت ساڵ 9 م��اوه ی دانرابوو؟ پێوه رێك چ له سه ر به اڵم بوو، عه بدولله تیف خوالێخۆشبوو هه روه ها ئۆغڵو كه بووه وه زیری هه رێم، له سه ر چ پێوه رێك بوو؟ هه تا مامۆستا ویدا و سینان پیشه سازی وه زیری ئێستا كه چه له بییش كراون پێوه رێك چ له سه ر بازرگانییه ، و به وه زیر؟ پێموایه تائێستا دانانی پۆستی وه زیر به پرس و ڕاوێژ نه بووه و قه ناعه ت توركامنه كان ڕای به داهاتووشدا له نییه
پۆستی وه زیر به توركامن بدرێت«.دانانی كاتی »ل��ه وتیشی یه شار ڕازی حیزبێك هیچ چه له بییش سینان
نه بوو بكرێته وه زیر«.پێیوایه توركامن ڕۆژنامه نووسێكی پێویسته ئه و سه رۆك لیست و قه وارانه ی كردووه، هه ڵبژاردنه كانیان به شداریی كه
بۆ بكه ن ده ستنیشان كه سێك چه ند پۆستی وه زیر.
ع���ی���امد ڕەف����ع����ه ت ج��ه م��ی��ل، ڕۆژنامه نووسی توركامن، وتی »بۆ دانان توركامن، وه زی��ری ده ستیشانكردنی و ژم��اره ی پێموایه شتێك هه موو پێش توركامن لیسته كانی ده نگی و كورسی نه بێته پێوه ر، چونكه پێویسته ئه و پۆسته له سه ر ئه ساسی ئه وه بدرێته توركامن كه
نه ته وه ی دووه مه و میلله تێكی جیایه «.وت��ی��ش��ی »ب����ه الی ك��ه م��ه وه دوو پۆسته ش ئه و و توركامن بدرێته وه زیر لیسته و ق���ه واره س��ه رۆك��ی الی��ه ن ل��ه كه هه ڵبژێردرێت، توركامنییه كانه وه ئه وان به شداریی هه ڵبژاردنیان كردووه و
بنكه ی جه ماوه ریی خۆیان هه یه «.به بڕوای ئه و ڕۆژنامه نووسه ، ناكرێت بۆ دانانی ئه و پۆسته ڕاوێژ به و حیزب و تائێستا كه بكرێت توركامن الیه نانه ی به شداریی هیچ هه ڵبژاردنێكیان نه كردووه
و بنكه ی جه ماوه رشیان نییه «.
فه رمان ڕەشاد � هه ولێر
ل��ه س��ه ر چ��ۆن��ی��ه ت��ی وه گ��رت��ن��ی به شداریكردنی له سه ر كۆتایی بڕیاری و ئیسالمی ك��ۆم��ه ڵ��ی ح��ك��وم��ه ت، ڕایده گه یه نن ئیسالمی یه كگرتووی له پرسه یان ئه و به ره سمی هێشتا نه كردووه . باس حیزبه كانیان نێوخۆی
ئه ندامێكی مه كته بی سیاسیی یه كگرتوو له گه ڵ ڕاوێژ به ئه وان ڕایده گه یه نێت ده ده ن. كۆتایی بڕیاری مه ڵبه نده كان
كۆمه ڵی سیاسیی مه كته بی ئه ندامێكی پرسه ئه و بۆ ده بێ ده ڵێت ئیسالمیش نێوخۆی بۆچوونی بۆ بگه ڕێیته وه به بێ سه ركردایه تیش ئه گه ر و حیزب بڕیار حیزب نێوخۆی بۆ گ��ه ڕان��ه وه په یڕەوی پێچه وانه ی ئ��ه وه ب��دات، سیاسیش حیزبه.چاودێرێكی ناوخۆی حیزبه وریاییه وه به ده بێت وایه پێی چۆنیه تی له سه ر بڕیار ئیسالمییه كان
به شداریكردن له حكومه ت بده ن.ئه ندامی س��اڵ��ح، م��ه ال ف��ه ره��اد ی��ه ك��گ��رت��ووی سیاسیی م��ه ك��ت��ه ب��ی )به یان(ی به له وباره یه وه ئیسالمی، ناوخۆی په یڕەوی »به گوێره ی ڕاگه یاند به شداریكردن، ب��ڕی��اری یه كگرتوو، ئه نجومه نی به ئۆپۆزسیۆن بوون یان سه ركردایه تی ده یدات به ڕاوێژ له گه ڵ
مه ڵبه ندنه كان«.س���ه ب���اره ت ب��ه گ���ه ڕان���ه وه بۆ بۆچوونی نێوخۆی حیزب له سه ر بڕیاری ناوبراو حكومه ت، له به شداریكردن وتی »به دڵنیاییه وه وه ك سه ركردایه تی، كادیر بۆچوونی له گوێ ت��ه واوی به به ر ده گ��ری��ن، ج��ه م��اوه ره ك��ه م��ان و ل����ه وه ی ب��ڕی��اری ك��ۆت��ای��ی ب��ده ی��ن چۆنیه تی و به شداریكردن له سه ر ساڵح مه ال فه رهاد به شداریكردنه كه«. قبوڵكردنی »دوای وت��ی ه��ه روه ه��ا الیه ن له هه ڵبژاردن ئه نجامه كانی كارابوونی و دادوه ری ئه نجومه نی له نێو پرسه ئه و زیاتر ئینجا په رله مان، بۆ ده كرێت تاوتوێ سه ركردایه تی
عیسا عه بدولقه هار � هه ولێر
پۆست دوو داوای توركامنی به ره ی هاوكات ده ك��ات، هه رێم حكومه تی له كابینه ی له پۆسته ی ئه و داواده كرێت به دەدرێ����ت، ت��ورك��امن ب��ه هه شته م
ئیراده ی ئه و نه ته وه یه بێت.حكومه تی كابینه یه كی چه ند له و پێكراوه به شداریی توركامن هه رێم، یه كێك پۆستی كابینه كانیش زۆربه ی له له وه زاره ت��ه ك��ان��ی پ��ێ��دراوه ، چ��اوه ڕوان پۆستی هه شته م كابینه ی له ده كرێت
وه زیر به توركامن بدرێت. گرنگ توركامنییه وه ، به ره ی به الی توركامنه كان به پۆسته ی ئه و ئه وه یه بێت، نه ته وه یه ئه و ئیراه ی به ده درێت، هاوكات هه ر ئه و حیزبه توركامنییه داوای دوو پۆست له حكومه تی هه رێم ده كات.
ئ��ای��دن م���ه ع���رووف، ك��ان��دی��دی توركامنیی به ره ی لیستی هه ڵبژێردراوی عێراقی بۆ په رله مانی كوردستان، ڕایگه یاند
ئێستا تاكو به اڵم هه یه ، ئۆپۆزسیۆن به هیچ گفتوگۆیه كی نێوخۆیی نه كراوه بۆ
یه كالكرنه وه ی ئه و بابه ته«.مامۆستای عه بدولكه ریم، سه الم له باره ی سیاسی، چاودێری و زانكۆ به شداریكردنی چۆنیه تی بابه تی بنكه ی جه ماوه ریی كۆمه ڵ و یه كگرتوو بڕیاری سه ركردایه تیی حیزبه كانیان، له ب��ه )ب���ه ی���ان(ی ڕاگ��ه ی��ان��د »پ��رس��ی بااڵ كادیره و جه ماوه ر به شداریكردنی و گه نجه كانی ئه و دوو حیزبه له بڕیاری وایه پێم حیزبه كانیاندا، سه ركردایه تیی ئیحتیواكردنی بۆ هه وڵدان له جۆرێكه ئه نجامی ل��ه ك��ه ن��اڕەزای��ی��ه ك��ان پاشه كشه كه یان دروستبووه ، به به ڵگه ی بۆ ڕێ كه هه وڵدرا زۆر پێشرت ئه وه ی گه نجانی خاوه ن توانا خۆشبكرێت بێنه سه ركردایه تیی له الیه ن به اڵم پێشه وه ، چونكه لێگیرا، ڕێیان حیزبانه وە ئه و نه وه ی یه كه می ئه و حیزبانه به فیعلی پۆسته كانیان ده ستبه رداری نین ئاماده بن بۆ گه نجه كان، له به ر ئه وه گه ڕانه وه بۆ نێوخۆی حیزب ئه وه نده كاریگه ریی په یڕەو سیاسه ته جۆره ئه و تاو نییه
بكه ن«.له سه ر زانكۆ مامۆستایه ی ئه و ئیسالمییه كان به شداریی چۆنیه تی »هه ر وتی ئایینده دا، حكومه تی له هه نگاوێك له ئێستا بۆ به شداریكردن و نه كردن، یان به شداریكردن، چۆنیه تی لێكدانه وه ی و ورد دیراسه ی به بێ سوود و قازانجه كانی بۆ ئیسالمییه كان، بۆیه وای��ه ، سیاسی خۆكوشتنی وه ك ئاگایی به ئیسالمییه كان پێویسته بكه ن، قۆناغه دا ئه و له گه ڵ مامه ڵه چونكه به گوێره ی ئه نجامی هه ڵبژاردن،
ئه وان پاشه كشه یان كردووه «. سه الم عه بدولكه ریم هه روه ها پێی ئیسالمییه كان كه خاڵ گرنگرتین وایه حكومه ت ل��ه ب��ه ش��داری��ك��ردن ب��ۆ جه خت پێویسته بگرن، له به رچاوی پاكێجه كانی جێبه جێكردنی له سه ر له پێشرت ك��ه بكه نه وه چاكسازیی
ئۆپۆزسیۆن پێشكه شیان كرد.
»وه كو به ره ی توركامنی داوای دوو پۆست بێت، وه زیر پۆستی یه كێكیان ده كه ین، بێت، سیادیی پۆستێكی ئ��ه وه ی��رتی��ان
له به رئه وه ی توركامن دووه م نه ته وه یه« .به »ده مانه وێت وتی زیاتر ئایدن هه م ته وافوق بێت، توركامن ئیراده ی به بێت و هه میش پرس لیسته كان له ناو ئه و ئه وه یه گرنگ بكرێت، حیزبه كان بێت، چونكه توركامن ئیراده ی به پۆسته تاكو ئێستا هه موو پۆسته كان به ئیراده ی
توركامن نه بوون «.خولی له توركامن په رله مانتارێكی سێیه می په رله مان ڕایگه یاند، تائێستا هیچ پۆستی ده ستنیشانكردنی بۆ پێوه رێك
وه زیری توركامن نه بووه .په رله مانتاری به رماغ، ئاڵتی یه شار په رله مانی سێیه می خولی له توركامن پێوه رێك »ده ب��ێ��ت وت��ی ك��وردس��ت��ان، له توركامن وه زی��ری دانانی بۆ هه بێت هه رێمی حكومه تی هه شته می كابینه ی كوردستان، گونجاوترین پێوه ریش ئه وه یه
په رله مانتارێكی توركامن: تائێستا به پرس و ڕاوێژ پۆست به توركامن نه دراوه
به‌ره‌ی‌توركمانی‌داوای‌دوو‌پۆست‌له‌‌حكومه‌تی‌هه‌رێم‌ده‌كات
دوو‌حیزبە‌ئیسالمییەکە:هەردوو‌ئەگەرەکە‌کراوەن‌كۆمه ڵ و یه كگرتوو به گفتوگۆی نێوخۆیی به شداریكرن له حكومه ت یه كالیی ده كه نه وه
بهیان.تایبه‌ت
بیره‌وه‌رییه‌كانی و ژی��ان كتێبی‌س��اڵ، 60 )پ��اش ن��اوی ب��ه تاڵهبانی،كه تاڵهبانی( جه‌الل بیره‌وه‌ری و ژیان‌یه‌كێتیی نووسینگه‌ی له 2007 ساڵی‌منایش تاران، له كوردستان نیشتیامنیی‌نێوده‌وڵه‌تی كتێبی پێشانگای له كرا،ساڵه ئه‌و ڕوو، خرایه 2009 ساڵی له‌‌تاڵه‌بانی جه‌الل چاپكرایه‌وه، جار سێ‌‌په‌یامێكی‌ئاڕاسته‌ی‌پێشانگای‌كتێب‌كرد،به‌‌كوردی به‌‌عه‌ره‌بی‌و دوای‌سێ‌‌ساڵ‌بڕیاره لوبنان له دارولعوره‌فا ده‌زگ��ای‌له و ب��ازاڕەوه بیخاته هه‌فته‌یه‌دا لهم
كوردستانباڵوببێتهوه.سه‌رپه‌رشتیاری ك��ه‌م��ال، دك��ت��ۆر‌كه‌سانه‌ی ل��هو یه‌كێكه كتێبه‌كه،باس نووسیوه، كتێبه‌كه بۆ پێشه‌كییه‌كی‌كتێبه‌كه ن��اوه‌ڕۆك��ی كه ده‌ك��ات ل��ه‌وه‌‌سااڵنی له تاڵه‌بانییه بیره‌وه‌ری و ژیان‌كه ڕوو ده‌خاته ئه‌وه‌ش ،2005 �1940ئاماده‌كار‌بۆ‌به‌رگی‌یه‌كه‌می‌كتێبه‌كه‌ی،17واڵتی‌جیهان‌گه‌ڕاوه‌‌‌كه»149كه‌س‌له‌‌هاوڕێیان،كه‌سوكار‌و‌خزمان،دۆست‌كه‌سایه‌تیی 91 حیزبییه‌كان، نه‌یاره و‌سیاسیی‌به‌ناوبانگی‌جیهانیی‌هاوچه‌رخ،زانكۆ مامۆستایانی ڕووناكبیر، 189و‌ڕۆژن��ام��ه‌ن��ووس��ان«،ل��هوب��اره‌ی��ه‌وه
ڕووانگه‌یان‌وه‌رگیراوه.له‌‌پێشه‌كییه‌كی‌كتێبه‌كه‌یدا،عیرفانی‌و خۆی دی��داری به ئاماژە فه‌رد قانعی‌مه‌سعوود ده‌ك��ات، بارزانی مه‌سعوود‌ڕاسته، كه »ئ���ه‌وه‌ی ده‌ڵێت ب��ارزان��ی‌نه‌بێت«. ك��هس له ترست و بینووسه‌‌قانعی‌فه‌رد‌له‌‌دوای‌چاپكردنی‌ئه‌م‌كتێبه‌‌ته‌نیا‌داواكاریی‌بۆ‌خوێنه‌ران‌ئه‌وه‌‌بوو‌كه‌‌ده‌یه‌وێت‌خه‌ڵك‌كتێبه‌كه‌‌هه‌ڵبسه‌نگێنن،
نه‌ك‌خودی‌ئاماده‌كاره‌كه‌ی.پێشه‌كییه‌دا ل��هو ف��وئ��اد ك��ه‌م��ال‌ئه‌و ئاماده‌كارییه‌كانی به‌سه‌رهاتی‌سه‌رنجڕاكێشانی بۆ ڕوو، ده‌خاته كتێبه
فوئاد، كه‌مال دكتۆر پێشه‌كی خوێنه‌ران،سه‌رپه‌رشتی‌كتێبه‌كه،باڵوده‌كه‌ینه‌وه.چه‌ند‌خاڵێك‌سه‌باره‌ت‌به‌م‌كتێبه
سه‌باره‌ت په‌رتووكه، ئه‌م ناوه‌ڕۆكی‌جه‌الل مام بیره‌وه‌رییه‌كانی و ژیان به‌‌له ئه‌و ڕۆڵ��ی بێگومان كه تاڵه‌بانییه،مێژووی‌هاوچه‌رخی‌كوردستان‌و‌عێراقی‌ئه‌زموون به كه‌سایه‌تییه‌كی وه‌ك نوێدا،خۆرهه‌اڵتی مێژووی له هه‌ڵكه‌وتوو و
ناوه‌ڕاستدا،دیار‌و‌جێگه‌ی‌گرنگیپێدانه.له‌‌ساڵی1933وه)ساڵی‌له‌دایكبوونی‌بڵێین مام‌جه‌الل(تاكو‌ئه‌مڕۆ،ده‌توانین‌كه‌‌جیهان75ساڵ‌مێژووی‌پڕ‌له‌‌هه‌وراز‌بێگومان كه تێپه‌ڕاندووه، نشێوی و‌كاریگه‌رییان نشێوانه و ه��ه‌وراز ئه‌م‌عێراق و ناوه‌ڕاست ڕۆژهه‌اڵتی له‌سه‌ر‌كه نییه له‌وه‌دا گومان هه‌بووه. كورد وو تاڵهبانی جه‌الل ژیانی خوێندنه‌وه‌ی
ئه‌م له‌چاوگرتنی به‌بێ بیره‌وه‌رییه‌كانی،هه‌وراز‌و‌نشێوانه،مه‌حاڵه.
توێژینه‌وه‌ییه، كتێبه به‌م سه‌باره‌ت‌خستنه‌ڕووی‌چه‌ند‌خاڵێكی‌گرنگ‌خراپ
نییه:بنه‌ڕەتیی و سه‌ره‌تایی چه‌قی *له ن��ووس��ه‌ره پرسیاره‌كانی كتێبه‌كه،حه‌وت ته‌مه‌نی له كه تاڵهبانی جه‌الل‌سه‌رۆكایه‌تیی سه‌رده‌می تا ساڵییه‌وه2005�1940 وات��ه ده‌گرێته‌وه، كۆمار
له‌خۆده‌گرێت.*بێجگه‌‌له‌‌مه‌به‌ستی‌سه‌ره‌وه،واته‌‌ژیانی‌تایبه‌تی‌و‌پیشه‌یی‌مام‌جه‌الل،له‌‌گێڕانه‌وه‌‌و‌وه‌اڵمه‌كانی،له‌‌ڕووانگه‌یه‌كی‌كورت‌و‌مێژووییه‌وه،كورته‌یه‌كی‌مێژووی‌گرنگ ڕووداوه و كوردستان هاوچه‌رخی‌ڕۆژهه‌اڵتی و عێراق به‌رچاوه‌كانی و
ناوه‌ڕاست،ده‌گێڕدرێته‌وه.
ت��وێ��ژی��ن��ه‌وه‌ی��ی��ه پ����رۆژە ئ���ه‌م *مام بیره‌وه‌رییه‌كانی و ژیان شیكارییه‌ی‌‌به‌ڵگه‌ی و سه‌رچاوه له بێجگه جه‌الل،ل��هس��ێ‌‌جۆر ب��ه‌رده‌س��ت‌و‌ڕەس��م��ی،سوودی جیاواز ڕووانگه‌ی و گێڕانه‌وه‌‌مێژووی نووسینه‌وه‌ی له كه وه‌رگرتووه،
نوێ‌به‌‌شێوه‌ی‌زاره‌كی،كارێكی‌باوه.له‌‌تێڕوانینی149كه‌س‌له‌‌هاوڕێیان،نه‌یاره و دۆس��ت خزمان، و كه‌سوكار
حیزبییه‌كان.سیاسیی كه‌سایه‌تیی 91 ڕووانگه‌ی
به‌ناوبانگی‌جیهانیی‌هاوچه‌رخ.ڕوون��اك��ب��ی��ر، 189 ڕووان���گ���هی
مامۆستایانی‌زانكۆ‌و‌ڕۆژنامه‌نووسان.ب��ه‌رگ��یی��هك��ی‌ئ��ه‌م‌پ��ڕۆژەی��ه‌‌له2008ی كۆتایی ت��ا 2006 س��ه‌ره‌ت��ای‌كاری له17واڵتی‌جیهاندا و خایاندووه‌‌سووریا، عێراق، )ئێران، ك��راوه. له‌سه‌ر
میرس، كوێت، لوبنان، ڕووسیا، توركیا،ئوسرتالیا،چیك،سویرسا،سوێد،هۆڵه‌ندا،
فه‌ره‌نسا،ئه‌ڵامنیا،به‌ریتانیا‌و‌ئه‌مریكا(.په‌رتووكه‌دا لهم ئاماژەیه جێی *نووسه‌ر‌به‌‌ڕەچاوی‌بنچینه‌‌و‌سه‌ربه‌خۆیی‌زانستی‌له‌سه‌ر‌بناغه‌ی‌سه‌رچاوه‌‌زاره‌كی‌و‌نوورساوه‌كان‌و‌بنه‌ماكانی‌توێژینه‌وه‌یی‌تیۆرییه‌كی و ئه‌نجام هیچ و ك��ردووه
هه‌ڵنه‌هێناوه.له ته‌واوی‌سه‌ربه‌خۆیی به نووسه‌ر‌كار‌و‌ئازادی‌له‌‌نووسین‌و‌ڵێكۆڵینه‌وه‌دا‌كتێبه‌كه چاپی پرۆسه‌ی ته‌نیا هه‌بووه.چاودێرانی و ج��ه‌الل م��ام ب��ه‌ڕێ��ز ب��ه‌‌بچووكرتین و ڕاگ��هی��ه‌ن��دراوه پرۆژەكه‌‌و لێكۆڵینه‌وه بواری له ده‌ستوه‌ردانیان
شێوازی‌نووسینه‌وه‌ی‌نووسه‌ردا‌نه‌بووه.وته‌ی‌خه‌ڵكانی‌جیاواز‌له‌گه‌ڵ‌بوونی‌سنوورداریی‌تایبه‌ت،له‌‌چه‌ند‌جێگایه‌كی
www.bayanpress.net ژماره)56(،سێشه‌ممه2013/10/22،ساڵی‌دووەم
6
ناوچه‌یه لهو گشتی به‌شێوه‌یه‌كی خه‌ڵك‌ئه‌و له‌باره‌ی نییه پێویستیان زانیاریی‌هه‌ر له‌كاتی پێویسته كه چاره‌سه‌رییانه‌ی
ڕووداوێكی‌نه‌خوازراودا‌بکرێت.ئ��هوب��ه‌ش��دارب��ووه‌‌ه��ه‌روه‌ه��ا‌وتی‌ته‌ندروستیی وه‌زاره‌ت����ی »ب��ه‌داخ��ه‌وه‌‌حكومه‌تی‌هه‌رێم‌له‌و‌بواره‌دا‌كه‌مته‌رخه‌مه،چه‌ندین به‌ده‌ست هاوواڵتیان چونكه‌‌ده‌ناڵێنن، ته‌ندروستییه‌وه گرفتی و كێشه‌‌بۆیه بێت، هانایانه‌وه به نییه كهس به‌اڵم
خولی‌له‌وشێوه‌یە‌زۆر‌پێویسته«.پسپۆڕی زرار، س��ۆران د. هاوكات‌به‌ڕێوه‌به‌ری و هه‌ناو نه‌خۆشییه‌كانی‌پێیوایه سۆران، فریاكه‌وتنی نه‌خۆشخانه‌ی‌گه‌یاندنی له بووه سه‌ركه‌وتوو خوله‌كه‌‌ئامانجه‌كانی‌و‌خزمه‌تكردنی‌دانیشتووان‌و
هیواداره‌‌كاری‌له‌وشێوه‌یه‌‌به‌رده‌وام‌بێت.له خوله‌كه، ڕێكخه‌رانی وته‌ی به خۆبه‌خشی ڕاهێنه‌ری كۆتاییدا ڕۆژان��ی‌ڕێگه‌ی له فه‌رید« »هێمن نێوده‌وڵه‌تی‌خوله‌كه به‌شداربووانی ۆركشۆپێكه‌وه‌‌ئه‌و چۆنیه‌تی ل��هس��ه‌ر ڕاده‌ه��ێ��ن��ێ��تو باشی به تاوه‌كو فێربوون، زانیارییانه‌ی‌و زانیارییه‌كان شارستانییانه شێوازێكی به
شێوازه‌كانی‌خۆپارسنت‌بگاته‌‌هاوواڵتیان.
لهو سااڵنه كه نه‌خوازراوانه‌ی حاڵه‌ته له‌و‌ده‌ڤه‌ره‌‌دووباره‌‌و‌چه‌ند‌باره‌‌ده‌بنه‌وه.
ڕێكخروای سه‌رۆكی دڵشاد، مسته‌فا‌وتی كۆمه‌اڵیه‌تی، هۆشیاریی بۆ چ��او‌له‌گه‌ڵ هه‌ماهه‌نگی به »ڕێكخراوه‌كه‌مان‌ئه‌و ته‌ندروستی هۆشیاریی ڕێكخراوی‌له‌به‌رئه‌وه‌ی ب��ه‌ڕێ��وه‌دەب��ات، هه‌ڵمه‌ته
كتێبه‌كه‌دا‌هاتووه.بۆ‌ڕاستی‌و‌ناڕاستیی‌بۆ براوه په‌نا جار هه‌ندێك بابه‌ته‌كان،به‌ڵگه‌‌و‌دۆكیۆمێنتی‌مێژوویی ئه‌رشیفی‌یه‌كه‌می س��ه‌رچ��اوه‌ی ی��ان حیزبی، و
باڵوكراوه‌كه.ئاماژە كتێبه‌كه‌دا كۆتایی ل��ه *سوودیان كه سه‌رچاوانه‌ی به‌و ك��راوه‌‌عه‌ره‌بی، زمانه‌كانی: به وه‌رگیراوه، لێ
كوردی،فارسی،ئینگلیزی‌و‌فه‌ره‌نسی.كتێبه‌دا، ئه‌م له‌‌سه‌ره‌تای هه‌روه‌ها‌ڕووداوه‌‌گرنگه‌كانی‌مێژووی‌هاوچه‌رخی‌به ،1966 ساڵی تا عێراق و كوردستان
شێوه‌ی‌په‌راوێز‌باسكراون.له كتێبه‌كه، ناوه‌ڕۆكی و وه‌رگێڕان‌و وایه یه‌ك وه‌كوو زمانه‌كاندا هه‌موو‌وه‌رگێڕانی‌هیچ‌زمانێك‌له‌ویرت‌كه‌مرت‌یان
زیاتر‌نییه.دهن��گ��ی ك��اس��ێ��ت��ه ه���ه‌م���وو *كه‌سانی وێ��ن��هی و ڕەن��گ��ی��ی��هك��ان و‌ئه‌رشیڤی له كراو، له‌گه‌ڵ چاوپێكه‌وتن‌تایبه‌تی نووسینگه‌ی چاپ، ناوه‌نده‌كانی‌سكرتێری‌مام‌جه‌الل‌و‌مه‌كته‌بی‌سیاسیی‌عێراقدا، كوردستانی نیشتامنیی یه‌كێتیی
پارێزراون.وتووێژە‌زاره‌كییه‌كان‌كه‌‌له‌م‌به‌رگه‌دا‌سوودیان‌لێ‌وه‌رگیراوه،زیاتر‌كه‌سایه‌تییه
ناوخۆیی‌و‌ئیقلیمییه‌كان‌بوون.كه ڕوونبكه‌ینه‌وه ئه‌وه‌ش پێویسته‌‌به‌و سه‌باره‌ت دیكه كه‌سی زۆر وته‌ی‌هۆی به ن���وورساوه‌دا، لهم مه‌به‌ستانه،كه ئ��ه‌وه هۆی به یان دووپاتبوونه‌وه
دوور‌له‌‌ڕاستی‌بوون،نه‌نوورساونه‌ته‌وه.وته‌ی‌زۆر‌كه‌سی‌دیكه‌ش،به‌‌تایبه‌ت‌نێونه‌ته‌وه‌ییه‌كان و ناودار كه‌سایه‌تییه‌‌دوودا به‌رگی له سیاسه‌تدا، ب��واری له‌‌له كتێبه ئه‌م وه‌رگیراوه. لێ سوودیان‌به‌رگی‌دووه‌م كه نوورساوه، به‌رگدا دوو2005�1967 ڕووداوه‌كانی و بیره‌وه‌ری
ده‌گێڕێته‌وه.
دكتۆر‌كه‌مال‌فوئاد
له‌ده‌ستدانی تووشی ئه‌وانه‌ی تێبینیكراوه‌‌ئه‌ندامانی بۆ گرفت ده‌بنه ده‌بن، جه‌سته‌‌ئه‌وه‌ی له‌پاڵ ئێمه بۆیه خێزانه‌كه‌یان،بۆ پێده‌ده‌ین ته‌ندروستییان هۆشیاریی‌خۆپاراسنت‌له‌‌هه‌ر‌ڕووداوێكی‌ته‌ندروستی،هۆشیاریی ئاستی ده‌ده‌ی���ن هه‌وڵیش‌كۆمه‌اڵیه‌تیی‌خێزانه‌كان‌به‌رزبكه‌ینه‌وه،بۆ
عیسا‌عه‌بدولقه‌هار�هه‌ولێر
له تایبه‌مته‌ند ڕێ��ك��خ��راوی دوو‌چیرت ده‌ده‌ن هه‌وڵ ته‌ندروستی، ب��واری‌پێوه‌دانی به‌هۆی هه‌رێم هاوواڵتیانی‌و قوربانی نه‌بنه دووپ��ش��ك��ەوە و م��ار‌هۆشیاری خولێكی مه‌به‌سته ئ��هو ب��ۆ‌گوندی 30ی له زیاتر دانیشتووانی بۆ‌پارێزگای به سه‌ر سۆرانی شارۆچكه‌ی
هه‌ولێر‌ده‌كه‌نه‌وه.ڕێكخراوی‌هۆشیاریی‌ته‌ندروستی‌به‌‌هۆشیاریی بۆ چاو ڕێكخراوی هاوكاریی‌له‌گه‌ڵ هه‌ماهه‌نگی به كۆمه‌اڵیه‌تی،فه‌رمانگه‌‌ناحكومییه‌كان،خولێكی‌ڕاهێنانی‌پزیشكی یاریده‌ده‌ری 10 بۆ ڕاهێنه‌ران‌ڕۆژ 5 ماوه‌ی خوله ئه‌و ده‌ده‌ن. ئه‌نجام‌به ده‌ستی 10/5ە‌وه له و ده‌خایەنه‌نێت
كاره‌كانی‌كردووه.ڕێكخراوه‌كان، به‌رپرسانی وته‌ی به‌‌هۆشیاركردنه‌وه‌ی خوله ل��هو ئامانج‌ب��واری له گوندنشینانه و ه��اوواڵت��ی��ان‌مار پێوه‌دانی تایبه‌ت به ته‌ندروستی،باسی خۆیان وه‌كو چونكه دووپشك، و‌وه‌زری له كه كردووه تێبینییان ده‌كه‌ن،و مار پێوه‌دانی دروێنه‌كردن، و هاوین
چۆنیه‌تی‌مامه‌ڵه‌كردن‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌كه‌سانه‌ی‌تووشی‌گرفتێكی‌ته‌ندروستی‌ده‌بن«.
سااڵنه »به‌داخه‌وه وتیشی ناوبراو‌و دووپ��ش��ك و م��ار پێوه‌دانی حاڵه‌تی‌حاڵه‌تی‌تری‌هاوشێوه‌‌له‌و‌ده‌ڤه‌ره‌‌دووباره‌‌هۆیه‌وه ب��هو و ده‌ب��ن��ه‌وه چه‌ندباره و‌هاوواڵتیان‌تووشی‌گرفتی‌زۆر‌ده‌بن،بۆیه‌‌ئێمه‌‌ده‌مانه‌وێت‌ڕێگری‌بكه‌ین‌و‌چیرت‌ئه‌و
حاڵه‌ته‌‌نه‌خوازراوانه‌‌دووباره‌‌نەبنه‌وه«.به‌وه ئاماژە خوله‌كه، به‌شداربووانی‌ل��ه‌و‌خوله ده‌ك��ه‌ن‌كه‌‌س��وودی‌زۆری��ان‌بینیوه‌‌و‌هیودارن‌كاری‌له‌وشێوه‌یه‌‌ئه‌نجام‌بدرێت‌بۆ‌به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ئاستی‌هۆشیاریی
هاوواڵتیان.پزیشك یاریده‌ری دۆڵه‌مه‌ڕی، ئاراس‌وتی خوله‌كه، به‌شدابووانی له یه‌كێك و‌خوله لهو بینیوه زۆرم��ان سوودی »ئێمه‌‌ب��ه‌رزك��ردن��ه‌وه ب��ۆ زۆرب��اش��ه كارێكی وه��اوواڵت��ی��ان، ه��ۆش��ی��ارك��ردن��ه‌وه‌ی و‌قوربانی ده‌بنه هاوواڵتیان له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ته‌ندروستیی وه‌زاره‌تی كه‌موكووڕییه‌كانی
هه‌رێم«.ه����ه‌روه‌ه����ا‌ڕێ���ك���ان‌وه‌ل���ی���د،پێیوایه خوله‌كه، تری به‌شداربوویه‌كی‌چونكه پێویسته، زۆر له‌وشێویه خولی
دووپشك‌له‌‌هه‌ڵكشاندایه،بۆیه‌‌ده‌یانه‌وێت‌چیرت‌ئه‌و‌حاڵه‌تانه‌‌دووباره‌‌نه‌بنه‌وه.
هۆشیاریی ڕێكخراوی به‌رپرسی له‌باره‌ی م��ه‌ال، محه‌مه‌د ته‌ندروستی،خوله لهو »ئامانجامن وتی خوله‌كه‌وه‌‌بواری له هاوواڵتیانه هۆشیاركردنه‌وه‌ی‌فریاگوزاریی به‌تایبه‌ت ته‌ندروستی،مار پێوه‌دانی قوربانییانی بۆ سه‌ره‌تایی،به‌شێوه‌ی خوله‌دا لهو ئێمه دووپشك، و‌پزیشكی یاریده‌ده‌رانی كرداری و زاره‌كی‌ڕاده‌هێنین،دواتر‌هه‌ریه‌ك‌له‌وانه‌‌سه‌ردانی‌ده‌كات سنووره‌كه لهو نزیك گوندی 3كه زانیارییانه ئه‌و وتنه‌وه‌ی به‌مه‌به‌ستی
له‌و‌خوله‌دا‌وتراونه‌ته‌وه«.ئ���ه‌و‌چ��االك��وان��هوت��ی��ش��ی»ب��ه‌‌هه‌ماهه‌نگی‌له‌گه‌ڵ‌وه‌زاره‌تی‌ته‌ندروستی،به‌شێوه‌ی پۆسته‌ر چه‌ندین توانیومانه‌‌هاوواڵتیان هۆشیاركردنه‌وه‌ی بۆ ڕێنامیی‌چۆنیه‌تی ده‌رب����اره‌ی ب��اڵوب��ك��هی��ن��ه‌وه،تووشی ئه‌وانه‌ی بۆ خێرا چاره‌سه‌ركردنی‌و ئازار یاخود دووپشك و مار پێوه‌دانی‌كێشه‌ی‌ته‌ندروستیی‌جۆراوجۆر‌ده‌بنه‌وه«.
چاو ڕێكخراوی سه‌رۆكی هه‌روه‌ها‌ئاماژە كۆمه‌اڵیه‌تی، هۆشیاركردنه‌وه‌ی بۆ‌به‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌ده‌یانه‌وێت‌ڕێگری‌بكه‌ن
دکتۆر‌کەمال‌فوئاد،سەرپەرشتیارى‌کتێبەکە‌سەربووردەکەى‌دەگێڕێتەوە
ژیان‌و‌بیره‌وه‌رییه‌كانی‌تاڵه‌بانی‌به‌‌كوردی‌باڵوده‌بێته‌وه
خولێكی‌هۆشیاریی‌ته‌ندروستی‌بۆ‌دانیشتووانی‌سی‌گوند‌ده‌كرێته‌وه
»پێوه‌دانی‌مار‌و‌دووپشك‌له‌‌هه‌ڵكشاندایه«
له‌‌باره‌ی‌به‌كارهێنانی‌سه‌وزه‌واته‌وه چێشتخانه‌ی‌خواردن‌و‌بێده‌نگی
9ژماره )56(، سێشه ممه 2013/10/22، ساڵی دووەم www.bayanpress.net
پێسته دا به كارده هێرنێت.سووده ته ندروستییه كانی هه نار:
هه نار دڵ و خوێنبه ره كان به هێز چاره سه ركردنی له هاوكاره و ده كات به رگی هه وكردنی ده م��ار، الوازی��ی هاڕاوه ی ناهێڵێت. مێشك داپۆشه ری ئاوه كه ی توێكڵی هه نار بكوڵێرنێت و ناهێڵێت. ئیسهالی بخورێته وه ، خ��واردن��ی ه��ه ن��اری ت��ازه ل��ه دوای هه رسكردنی یارمه تیی نانخواردن، ده دات ق��ورس و چ��ه ور خ��واردن��ی بۆ ریخۆڵه كانیشه ه��اوك��اری و
به چێژ پایزیی میوه یه كی هه نار و به سووده بۆ ته ندروستی مرۆڤ. له لێوه كراوه باسی پیرۆزیشدا قورئانی و فاكهه ٌ فیهام « ده فه رمووێت: كه نخٌل و رمان. فبأي آ ال ء ربكام ُتكذبان«
نیشتامنی ب��ه ئ��ێ��ران واڵت���ی له و داده نرێت هه نار ڕاسته قینه ی به رهه م تریشدا واڵته كانی زۆرب��ه ی
ڕزگاربوونیان له زیاده ی خۆراك.خواردنه وه ی كوپێك له شه ربه تی هه ناری تازه كه كه وچكێك هه نگوینی ریخۆڵه كان بكرێت، تێكه ڵ پوخته ی نه رم ده كاته وه و بۆرییه كانی هه ناسه ده م ناو و ده ك��ات ف��راوان سینگ و خراپیی شیفای و پ��اك��ده ك��ات��ه وه له زۆرك��ارای��ه پێوه یه . هه رسكردنی به ردی دروستبوونی له ڕێگریكردن بۆ به سووده زۆر هه نار گورچیله . شێرپه نجه و ڕۆماتیزم سكپڕ، ئافره تی ك��ه م��ده ك��ات��ه وه . دڵ نه خۆشیی و
به م پزیشكی لێكۆڵینه وه یه كی چه ند دوواییانه ده ریانخستووه كه شه ربه تی به سووده و ته ندروست زۆر هه نار ڕۆژانه ، كوپێك بۆ دڵ و خواردنه وه ی ئه و دڵ. جه ڵده ی له ڕێگر ده بێته لێكۆڵینه وه یه یان ئه م كه پسپۆڕانه ی مشكێك چه ند له سه ر ئه نجامداوه ، سه ركه وتوو ك��ردووه ت��ه وه ، تاقییان تووشبوونی ڕێگریكردنی له ب��وون دڵ. نه خۆشییه كانی به مشكه كان ئاشكراكرد ئه وه شیان لێكۆڵه ره وه كان كه خواردنه وه ی نیوكوپیش به سووده
بۆ ته ندروستیی مرۆڤ. ئامۆژگاریشیان له ئه وانه ی تایبه تی به خامنه كان بۆ ئه وه یه ساڵیدان، چل سه روو ته مه نی له پارێزێت ده یان بخۆن، هه نار كه خوێنبه ره كان و دڵ نه خۆشییه كانی و ئێسكه كان دووركه وتنه وه ی لێك و ده دا یارمه تییان مه مك، شێرپه نجه ی له تێكشكاندنی خانه كانی شێرپه نجه و ده كات. هێزیان به )سی( ڤیتامین به كه ده ریخستووه نوێش لێكۆڵینه وه ی سێكسیی الوازیی دژی ماده ی هه نار
الی پیاوانی تێدایه .
سه ره تا ڕووكه شه وه ، ڕووی له دێت. و س��وور بچووكی گوڵێكی ه��ه ن��ار زه رد ی��ان قرمز به رگێكی و سپییه توێكڵه كه ی و هه یه سوورباوی یان تۆوی ده نكه س��ه دان له پێكهاتووه سوورباو. یان سپی بریقه داری ئاوی كه نار ناوچه كانی له زه یتون، وه كو ده ریای سپیی ناوه ڕاستدا باڵوه. تۆزی تایبه تی سوودی زۆر هه نار توێكڵی هه یه ، له وانه : ماده یه كی ڕەنگاوڕەنگی تێدایه كه سه دان ساڵه له پیشه سازیی بۆیاغكردن و ئاوریشم و ده باغكردنی
رۆڵی هه یه ، له م رووه وه به كارهێنانی سه وزه ته ندروستی بۆ جیاوازدا، ره نگی له گه ڵ ره نگه كان له ڕاستیدا ده كرێت، ئامۆژگاری
ئاماژەیه بۆ تایبه مته ندێتییان. زۆربه ی سه وزه واته كان پڕن له ڤیتامین ده بینێت گرنگ رۆڵی ڤیتامینه ئه م كه ،cله ڤیتامینه ئه م شێرپه نجه . له بەرگرى سه وزه كانی وه كو بیبه ر، بروكلی و ته ماته دا
قه ده غه یه ، بۆیه به درێژایی نان خواردنه كه به سه ر ده كێشی باڵ ته واو بێده نگییه كی ئه و شوێنه دا و وه ك ئه وه وایه كه له جیهان ده كرێت سه ردانیكه ران له داوا دابڕابی. هه ندێ و بكوژێننه وه موبایله كانیان كه له ده ب��ن ناڕه حه تی تووشی خه ڵكیش ته جروبه یه دا، له م ئه م جدییه ته به رامبه ر
رۆژان��ه دا، له سه وزه به كارهێنانی كه سه كان ب��ۆ ته ندروستی گره نتیی ده سته به ر ده كات و رێگری له ده ركه وتنی وه ك ب��ه رده وام��ه ك��ان��ی نه خۆشییه شێرپه نجه شه كره ، دڵ، نه خۆشییه كان سه وزه ی ئه ندازه ی ده كات. قه ڵه وی و هه ره می ل��ه ئ��اگ��اب��وون ب��ه پێویست رۆژانه گشتی، به شێوه یه كی خۆراكی بۆ ئه ندازه یه ئه م كه ده بێت، گرام 200به سااڵچووانی سه روو حه فتا ساڵ و الوان
و مندااڵن كه مرته . به پێی لێكۆڵینه وه یه كی تازه ، ره نگی تایبه مته ندێتییاندا ریزبه ندیی له سه وزه
برۆكلین له چێشتخانه یه ك خاوه نی ده كات پێشنیاز ئێواراندا له نیویۆرك، له ته واو بێده نگیی كه سه ردانیكه رانی بۆ ده ستپێشخه رییه ئ��ه م ب��ك��ه ن. ره چ���او به خێرایی جه ماوه رێكی زۆری بۆ دروست ئه ندازه یه ی ئه و تا ش��اره ك��ه دا، له بوو چێشتخانه كه دا له قه ره باڵغی ئاستی كه جێگه ی بووه و موعانات ئاستی گه یشته چه ند پێش له ده بوو بۆیه شه كواكردن، ژەمێك ئ��ه وه ی بۆ بگریت مێز رۆژێكدا چێشتخانه ی له بخۆیت له وێ خ��واردن 25 جێگه ی ته نها كه بچووك، )ئیت(ی
كه س ده بێته وه . قسه كردن ن��ان��خ��واردن��دا كاتی ل��ه
زۆره . زۆری��ان ئاسنی م��اده ی س��ه وزه ك��ان ره نگه كانیان كه سه وزانه ی ئه و تێدایه. كاهو، بروكلی، سپێناخ، وه ك��و س��ه وزه زۆر ئه ندازه یه كی باسكرا، له وانه زی��اد كالیسیۆمیشیان تێدایه ، كه بۆ به هێزكردنی ئێسك و ته ندروستیی ددان پێویسته و له
پووكانه وه ی ئێسكیش رێگری ده كات.
ب��ه رده وام��ه ی ژیانه له و دووره كه ك��ه ل��ه ن��ی��وی��ۆرك و ده وروب��ه ری��دا خواردنه كه شدا كۆتایی له هه یه . دێت، كۆتایی بێده نگییه كه كاتی »زۆر ده ڵێت: نومان نیكۆالس كاتێك چه پڵه به ئاماده بووانیش سوپاس«.
وه اڵمی ده ده نه وه .
و. جهانگیر ئەحمەد
و. مەتین و. نوها
هه نار میوه ی پایزى
وازجیا
ج‌پێن
وەرەزەدۆ
ب
چێشتخانه‌ی‌خواردن‌و‌بێده‌نگی
www.bayanpress.net ژماره )56(، سێشه ممه 2013/10/22، ساڵی یەکەم
8
به رازیلی، سیلڤای دا نیامر له مانگی سێیه م سه ر له پ��ه رده ی ماوه ی له كه دادای��ه وه ، به رشه لۆنه 57 ب��ڕی ب��ه ه��اوی��ن��ه دا میركاتۆی سێ یانه كه وه . هاته دۆالر ملیۆن نزیكه وه له ئه وه ی بۆ به سه مانگ و ش��اراوه و نهێنی له بین ش��اره زا ژیانی په رده ی پشت زانیارییه كانی
ئه م یاریزانه به رازیلییه ، كه وا ئ��ه وه ی
زۆرێك له
رۆژ چوار و سێ نیامر و سه ردانی به بگه ڕێنه وه ئه وه ی پێش له الی، مانه وه
بۆ به ڕازیل. تۆپی پێ و موزیكی به رازیلی
ئه م م��اڵ��ه وه ی��ه ، ل��ه له كاتێكدا ئه ستێره به رازیلییه به هه موو شێوه یه ك كه دوورده ك��ه وێ��ت��ه وه چاالكییانه له و پێوه هه یه ، تۆپی یاریی به په یوه ندییان ته نها پێ تۆپی یاریی به گرنگیدان یانه خولی یاریی هه ندێ بینینی بۆ یان اللیگا، یان ئه وروپا، پاڵه وانه كانی له ته نها ئ��ه وه ش به رازیلییه . خولی رووی له نه ك چێژوه رگرتنه وه یه ، رووی ناسینی بۆ ه��ه وڵ��دان و ئ��اگ��ادارب��وون
به رامبه ر. باشه پێی نیامر به رامبه ریشدا، له به سه ری ماڵه وه له كه كاتانه ی ئه و كه وه ربگرێ ، مۆسیقا له چێژ ده ب��ات، گرنگیپێدانه كان له گ��ه وره به شێكی زۆرج��ار بۆیه ده ب���ات. ئاواته كانی و به تایبه ت گوێدایه ، له سه ماعه كانی تیپه كه دا، له گه ڵ پاصدایه له ناو كاتێك كۆمه ڵێك و به رازیلی مۆسیقای له گوێ كه ده گ��رێ��ت، نیشتامنی مۆسیقای
پێیانەوە مودمین بووه .نومو، ئیكبانا و شونكا
به رازیلییه یاریزانه ئه م حه زه كانی چێشتخانه یه كی هیچ ل��ه ئێستا ت��ا بۆیه ن����ه دۆزراوه ت����ه وه ، ش���اره ك���ه دا چێشتخانه كان س��ه ردان��ی ب����ه رده وام له سه ر جێگیربوون پێناو له ده ك��ات دووه می ماڵی وه ك ئه وه ی بۆ شوێنێك سه ردانی پێشرت نیامر هه ڵیبژێرێت. ژماره یه ك له چێشتخانه كانی وه كو نومو، هه موو كه ك��ردووه ، شونكای و ئیكبانا
هانده رانی ئه م یاریزانه نایزانن. ژی��ان��ی نهێنیی ل���ه ب���ه رئ���ه وه ی كه سه وه زۆر الی��ه ن له ئه ستێره كان به دواداچوونی و ده كرێت چاودێری گه ڕان كه دڵنیاییشه وه به ده ك��ه ن، بۆ به نیامر، ژیانی ورده ك��اری��ی دوای به وه ك ویسته كانی، و ئ��اره زوو هه موو دیپۆرتیڤۆ( )مۆندۆ رۆژنامه ی له ئه وه ی
كه ته لۆنییه وه یانه ی قه اڵی له نزیك ی كرد حه زمان ئێمه ش گواسرتاوه ته وه ، خۆشه ویستی خوێنه رانی بۆ خۆی وه ك
بگوازینه وه .یاریی ڤیدیۆیی
هه روه ك چینی سه رده می خۆی، زۆری خۆشه ویستییه كی نیامریش هه یه ، ڤیدیۆییه كان یارییه بۆ ته نها، به خۆی مرۆڤ كه هاوه ڵه كانیدا له گه ڵ یان بۆ لێوه رده گرێت چێژی كاتژمێر. ماوه ی چه ندین
یاری له حه زیشی زۆر call of« و »gta«و « dutyفیفای یاریی تۆپی ئاسایی
پێیه . ژیان له گه ڵ دایك و باوكی
ب��ۆ ئ��ه وه ی حه زی و ته نیایی هه ستی گه ڕانه وه بۆ الی نزیكه كان خ��اوه ن��ی بنێت، وه ال یانه ی له )11( ژم��اره به پشتی به رشه لۆنه ، بۆ به ستووه ب��اوك��ی
كه ته لۆنیا، پایته حتی له نیشته جێبوونی جارێك مانگی ده ت��وان��ێ��ت ه���ه روه ك ئه و بكات، براكه ی و دایكی سه ردانی خۆشه ویسته كه یه وه له سه رمه شقییه ش له ئه كته ر وه ك ك��ه م��اوه ت��ه وه ب��ۆی به شێوه یه كی و ده ك��ات كار به رازیل
رێكوپێك سه ردانی ده كات. ته نها دوو ئۆتۆمبێل
نیامر به دوو ئۆتۆمبێل به ناو كۆاڵن ده گه ڕێت، به رشه لۆنه دا شه قامه كانی و ئۆتۆمبیلی س��ه ره ك��ی به شێوه یه كی زۆربه ی له »touareg www« جۆری به كارده هێنێت. گواستنه وه ی بۆ كاتدا »Q7« ئۆدی ئۆتۆمبیلی هه ندێكجاریش نێوان رێكه وتنی له كه به كارده هێنێت، ئۆدی، كۆمپانیای و به رشه لۆنه یانه ی
به ده ستی هێنا. شێوان له ماڵه وه
ماڵه وه ، له چاالكییه كانی له باره ی به شێوه یه كی به رازیلییه كه یاریزانه گه وره سه رقاڵی چێشتلێنان ده بێ كه زۆر ژەمێكی له به رئه وه نییه ، لێی حه زیشی ئیسپورتیفا«ی »سیوتات له خۆراكی هاوڕێكانیدا له گه ڵ یانه كه بنكه ی ئێواره ی ژەمی هه مانكاتدا له ده خوات، ده خ��وات، باوكیدا له گه ڵ ماڵه وه له یابانییه كانه ، خواردنی ئ��اوازی سه ر له ژەمی له هه میشه یی به شێوه یه كی كه
ئێواراندا ره چاوی ده كات. گه ڕانی تویز مانگی جارێك
به پێچه وانه ی ئه وه ی كه وا كۆمه ڵه كه ده كرد بۆ بانگه شه یان هاوڕێیه كی به رشه لۆنه ، شاری له نارساون )تویز( به بكه نه وه كه م شاره دا له و ئاماده بوونیان هه ڵده سنت بۆیه ج��ارێ��ك، مانگی بۆ
پاریس سان یانه ی پڕۆژەكه ی به ره و گه یشنت جێرمان ورده ورده و چنینه وه ی به رهه مه كه ی هه نگاو كه پایته خت یانه كه ی ده نێت. نییه ، زێڕین مێژووییه كی خاوه نی جیاواز شێوه یه كی به ئێستادا له جۆرێك ب��ه ده ن��ێ��ت، ه��ه ن��گ��او خولی پێی تۆپی بۆ شانازی ببێته
فه ره نىس.وه رزی كاتێك یانه یه ئ��ه م یانه پاڵه وانه كانی له خولی رابردوو ئه ورپادا له سه ر ده ستی به رشه لۆنه جیاوازی به ته نها ده ره وه ، كرایه هیچ و ده ره وه ك��رای��ه گ���ۆڵ ئ��ه وه ش ن��ه دۆڕان��د، یارییه كیان كه ده دات نیشان راستییه ئه و په یامنیان ه��ه روه ك پڕۆژەكه یان
تۆپی مێژووی له خۆیان ناوی و ئه ورپا ئێستا تا بنووسنه وه، كه ئه وروپیدا پێپی توانیویه تی مارسلیا ته نها فه ره نسادا له یه ك جار خولی یانه پاڵه وانه كانی ئه ورپا
به ده ستبهێنێت.ده ب��ێ��ت ل���ه م���ه ودوا
وه ك گه وره كانی ب��ای��رن میونخ و
به رشه لۆنه رری�����اڵ و
م�����ه دری�����د، ل�������ه گ�������ه ڵ
، ا ند یه كا ئینگلیزهه زار حساب بۆ ئه م
خۆیان و بكه ن یانه رووبه ڕووبوونه وه ی له
بپارێزن.
وه رز به وه رز و ساڵ به ساڵ داب��وو، به خۆوه ده بینێت، گه وره تر بوونی زیاتر به تایبه ت ئه م ساڵ كه خاوه نی باشرتین
دوو له هێرشبه ره كانی جیهانه .ل��ه م ه��ه ف��ت��ه ی��ه دا ه��ه ری��ه ك��ه له كاڤانی ئیدسۆن و ئیرباهیمۆڤیچ زااڵتان دوو یه كی یانه یه، ئه و هێرشبه ری كه گۆڵیان تۆماركرد، هه ردووكیشان توانییان كه ت��ۆم��ارب��ك��ه ن، گۆڵیش ج��وان��رتی��ن گۆڵی به ئ��ه وه ن شایه نی هه ردووكیان
ساڵ ده ستنیشان بكرێن.ئێستا یانه یه ئه م گرنگه ، ئ��ه وه ی تۆپێكی جوان و سه رنجڕاكێش پێشكه ش فه ره نسی پێی تۆپی هانده ری ده كات. به جۆرێكی زۆر جیاواز به ره و زیاد بوون چووه و هانده ران چێژ له یاریی ئه و یانه یه مۆناكۆ یانه ی هاوشانی ئه ستێره كانی و ده بینن، به اڵم پێویستیان به زیاتر پێكه وه له گه ڵ بتوانن تا ئارامگرتنه ، یاریكردن و پاڵه وانی ببنه واڵته كه دا ناوخۆی خولی
چێشتخانه كانیش ژاپۆنین. كۆستا به جێناهێڵێت
ل��ه ك��ات��ی ئ��ام��اده ن��ه ب��وون��ی هاوڕێی باشرتین نیامر هاوڕێكانیدا، ئه لڤارۆ ئ��ه وی��ش ك��ه دۆزی��ی��ه وه ، پێدانی به كۆستا بوو، كه راسپێدراوه به نایك كۆمپانیای كه لوپه كانی یاریزانه كانی به رشه لۆنه. له و كاته وه ی ئه م یاریزانه به رازیلییه هاتووه بۆ ئه م شاره ، په یوه ندییه كی توندوتۆڵی هه یه
له گه ڵ كۆستادا. له بیدرالیس، به هۆی باوكیه وه
بینی گرنگی رۆڵی نیامر باوكی له دیاریكردنی شوێنی نیشته جێبوونی زۆرێك ه��ه روه ك نیامر كوڕەكه یدا. له ده دا هه وڵی به رازیلییه كان له خانوویه كدا نیشته جێ ببێت كه نزیك گافا گه ڕەكی له ده ری��اوه له بێت كاریگه ریی باوكی به اڵم ستگز. یان شوێنه كه دا، دیاریكردنی له هه بوو له راقیی ماڵێكی له كوڕەكه ی كه ناوه ڕاستی به رشه لۆنه دا بێ، بۆ ئه وه ی و راهێنانه كان شوێنی له بێت نزیك
یاریگای كامپ نۆ. 3 دراوسێ له ژووری خۆگۆڕین
له بنكه ی مه شقه كانی ئیسوتات ئسبورنیفا، ژووری خۆگۆڕینی نیامر له نێوان ئه دریانۆ كۆریای به ڕازیلی ئیسپانیدایه ، رۆدریگیزی پیدرۆ و به اڵم ئه مه له یاریگای كامپ نۆ به م شێوه یه نییه ، به ڵكو له وێ له نزیك ئه رژەنتینییه وه یه ، میسیی لیۆنێل گێڕاوه گ��ه وره ی رۆڵێكی ئ��ه وه ش له پ��ه ی��وه ن��دی به هێزكردنی ل��ه
نێوانیاندا.
تیروپشكی سویرسا له دوینێ جیهانی پێی تۆپی یه كێتی
راكێشا ئه وروپا كیشوه ره ی بۆ پااڵوتنه كانی جامی جیهانی پاشكۆی
سوید له هه ریه كه بوونه وه ی رووبه ڕوو تیروپشكه كه ئه نجامدا له
بوونه وه رووبه ڕوو به هێزترین به كه بینی خۆوه به پورتوگالی و
داده نرێت و رۆناڵد و زالتان ئیرباهیمۆڤیچ یه كیان به شداریی مۆندیال
دووه م له ده بێته وه ئۆكرانیا رووب��ه ڕووی فه ره نسا پاشان ناكه ن،
به هێزترین به یه كگه یشتنی یارییه كانی پاشكۆدا، دوو یارییه كه ی تار
به م جۆره ده بێت، كڕواتیا به ئایسله ندا ده گات و رۆمانیا و یۆنانیش
به یه كده گه ن.
له ریزبه ندی هه فتانه ی یه كێتی یاریزانانی تێنسدا رافائیل نادالی ئیسپانی له پله ی یه كه می ریزبه ندییه كه دا ماوه ته وه به 11.520 خاڵ خاڵه ، 11.120 خاوه نی كه سڕبییه وه جۆكۆڤیچی نۆڤاك پێش له له و سه ركه وتوه پله یه ك سویرسی فێدرێری رۆجێ به رامبه ردا له حه وته مه وه بۆ شه شه م. ریزبه ندی ده یه كه مه كه یش به م شێوه یه یه :
-2 ن��ادال، جۆكۆڤیچ، 3-داڤید فێره ری ئیسپانی، 4-ئه ندی 1- بریتانی، 5-خوان مارتن دیلپۆترۆی ئه جه نتینی، م������ۆرای
چیكی، بریدیچی تۆماس -7 فێدرێر، 6-رۆجێ وڵفرید 9-جۆو سویرسی، فافرینكای ستانسیالس -8
تسۆنگای فه ره نسی، 10-ریچارد گاسكییه ی فه ره نسی.
له چێڵسی یانه ی راهێنه ری مۆرینۆ جۆزێ ئه وه ی دوای یاریی پێشوودا به رامبه ر كاردیف سیتی له خولی ئیتاڵیدا له یاریگا یه كێتی له الیه ن راهێنه ره ئه و ده كرێت پێشبینی ده ره وه كرایه سه ركردایه تی له داهاتوودا یاریی له ئینگلیزییه وه پێی تۆپی ده كردنه وه ئه و به هۆی بخرێته وه ، دوور یانه كه ی كردنی ئه نجامی سزاكه شی دوور خستنه وه ی بێت له یاریی داهاتوویش كه یانه كه ی رووبه ڕووی مانچسته ر سیتی ده بێته وه له یارییه كانی ده بێت هه ل ئه وه یش لیگدا، پریمه ر خولی نۆهه می هه فته ی له ریزبه ندیدا پێشی بۆ مانچسته ر سیتی بردنه وه تۆماربكات و
بكه وێت.
وریا عه لی
هه ردی عه زیز
رافائیل نادال له پێشه نگدا ماوه ته وه مۆرینۆ به رامبه ر سیتی ئاماده نابێتسوید و پورتوگال یه كیان ده گه نه مۆندیال
ئه م یانه یە مه ترسییه كی نوێیه له سه ر گه وره كانی ئه ورپا
10 نهێنی ده رباره ی ژیانی نیمار
ژنی‌سه‌رمایه‌دارێك:پاره‌‌ڤایرۆسه،چووه‌‌ناو‌هه‌ر‌كه‌سێكه‌وه‌‌چاوچنۆكی‌ده‌كات
ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان‌به‌دوای‌چییه‌وه‌ن؟ڕاپۆرت:ڕەزا‌هه‌ورامی
ب�����ه‌رده‌وام‌ڕووب�����ه‌ڕووی‌ئ��ه‌وه‌‌ده‌وڵه‌مه‌ند فاڵنكه‌سی كه ده‌بینه‌وه‌‌خه‌ریكی‌چییه‌‌و‌بۆچی‌هه‌وڵی‌به‌رده‌وام‌وابیرده‌كه‌ینه‌وه زۆربه‌مان ده‌دات؟یان سه‌رمایه‌داری، قۆناغێكی له كه‌‌خۆماندا ئ��اب��ووری��ی جێگیربوونی‌ده‌وه‌ستین‌و‌چیرت‌هه‌وڵی‌زۆر‌ناده‌ین،به‌اڵم‌الی‌ده‌وڵه‌مه‌ند‌و‌سه‌رمایه‌داره‌كان،نابێت‌دوابكه‌ون. ئه‌مه‌‌جۆرێكی‌تره‌‌و‌سه‌رمایه‌ت هه‌رچه‌ند ده‌ڵێن: ئ��ه‌وان‌كه و كه‌مه پێت هێشتا هه‌بێت،ناكه‌یت هه‌ست بوویت ده‌وڵه‌مه‌ند‌ده‌وڵه‌مه‌ندیت،بۆیه‌‌به‌رده‌وام‌به‌‌شوێن
پاره‌وه‌یت.ده‌وڵه‌مه‌نده كه‌سێكی م( )ج.ته‌واوی به ناوی نه‌بوو خۆش پێی و‌وتی پرسه به‌و سه‌باره‌ت بنوورسێت،
»من‌خاوه‌ن‌كۆگای‌گه‌وره‌‌و‌چێشتخانه‌‌كه له‌‌شاری‌سلێامنی ئۆتێلی‌وه‌هام و‌هیچی به پێویستم دابنیشم مردن تا‌وه‌هایه مرۆڤ به‌اڵم‌رسوشتی نییه، تر‌كه‌‌هه‌میشه‌‌شتێك‌پێی‌ده‌ڵێت‌ده‌بێت‌ئاماژەشی ئه‌و بده‌یت«. زیاتر هه‌وڵی‌كه بیرده‌كه‌مه‌وه »جارجار كرد به‌وه‌‌ماڵه‌وه له و بكه‌مه‌وه كه‌م سه‌رقاڵی‌نییم ئاسووده به‌اڵم لێبده‌مه‌وه، پاڵی‌بۆ كاره‌كانم نییه كهس به متامنه‌م و
ئه‌نجام‌بدات«.پیاوێكی ژن��ی ئ��هك��ره‌م، ت���ه‌الر‌سه‌رمایه‌داره‌‌و‌له‌باره‌ی‌ده‌وڵه‌مه‌ندییه‌وه‌‌وتی»ڕاسته‌‌ژنان‌هه‌میشه‌‌ڕەنگه‌‌یه‌كێك‌له‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌یان‌ده‌وڵه‌مه‌ندبوون‌و‌هاوسه‌رگیریی، بۆ بێت سه‌رمایه‌داریی‌ئاسووده‌یی هیچكات ژیانه ئه‌و به‌اڵم‌تێدا‌نییه«.ته‌الر‌باسی‌له‌وه‌ش‌كرد‌كه‌‌ڤایرۆسی و سه‌ره‌خۆره سامان و پاره
تاك‌و‌خێزانن‌و‌هه‌رگیز‌مایه‌ی‌ئارامی‌نیین،چونكه‌‌پیاوه‌كه‌ی‌من‌نیوه‌ی‌كات‌تریشی نیوه‌كه‌ی و نییه ماڵه‌وه له‌‌وه‌اڵم��دان��ه‌وه‌ی و مۆبایل خه‌ریكی‌ژیامنان و ده‌ره‌وه‌یه ته‌له‌فۆنی زه‌نگی
وه‌هایه‌‌ئیرت«.خوێندكاری م��هه��دی، زه‌ك��ه‌ری��ا‌زانكۆ،ده‌ڵێت»پیاو‌ئه‌وه‌نده‌ی‌هه‌بێت‌ئه‌مه‌‌قسه‌ی‌زۆربه‌ی بژی، بتوانێت كه‌‌كه به‌اڵم بووه، هه‌ژار و ساده خه‌ڵكی‌له ده‌ستكه‌وت، و سامان گه‌یشتووه‌ته‌‌پێیوایه زه‌كه‌ریا بۆیه گ��ۆڕاوه«. خۆی‌زیاتر‌گه‌شه له‌‌سامانداریدا چاوچنۆكی‌ده‌وڵه‌مه‌ند كه‌سی به‌رده‌وام و ده‌كات‌ده‌ك���ات، خ��ۆی س����ه‌ره‌وه‌ی حسابی‌له نه‌وه‌ستێت وابكات ئه‌مه‌ش ڕەنگه
هه‌وڵدانی‌به‌رده‌وام‌و‌سه‌رقاڵیی‌زۆر.ڕووناك‌بارام،ژنی‌ماڵه‌وه،هۆكاری‌به‌رده‌وامیی هه‌وڵدانی و نه‌وه‌ستان
ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی‌بۆ‌ئه‌وه‌‌گه‌ڕانده‌وه‌‌كه‌‌و پیاوه‌تی و كه‌سایه‌تی پێوه‌ری ئه‌مڕۆ‌زۆر‌شتی‌تر،ده‌وڵه‌مه‌ندی‌و‌سه‌رمایه‌ن.پاره به كه ه��ه‌ن زۆرش��ت دوات��ری��ش‌كه وایكردووه ئه‌مه ده‌بن، چاره‌سه‌ر‌ده‌وڵه‌مه‌ند‌زیاتر‌له‌‌هه‌ژار‌هه‌وڵ‌بدات،بێت. دابینكراوتریش ژیانی هه‌رچه‌ند‌زیاتر هه‌یبێت تا پیاو ل��ه‌وه‌ش، جگه
چاوی‌له‌سه‌رمایه‌‌و‌پاره‌یه.سیداد‌شێخانیی‌ئابووریناس‌بڕوای‌جیهانی سه‌رمایه‌داریی ئه‌مڕۆ وای��ه‌‌دێت، به‌سه‌ردا گۆڕانی چركه‌یه‌كدا له‌‌سه‌رمایه‌داره‌كان و ده‌وڵه‌مه‌ند بۆیه‌‌نه‌ك‌ڕۆژ‌و له‌سه‌ر‌چركه‌‌ده‌كه‌ن، ئیش‌سه‌رمایه‌داره‌كان ده‌بینین بۆیه مانگ.هه‌میشه‌‌ده‌بێت‌ئاگایان‌له‌‌بازاڕ‌و‌نرخ‌وایكردووه ئه‌مه‌یه بێت، ڕۆژەك��ان و‌ده‌وڵه‌مه‌ند‌هه‌میشه‌‌ئیرساحه‌تی‌نه‌بێت
و‌سه‌رقاڵیی‌زیاتر‌بێت.
ده‌ستگێڕێكی ج��ه‌وه��ه‌ر، خاڵه‌‌له‌سه‌ر ئ��ه‌وه‌ی و سلێامنییه ناوشاری‌دونیای هه‌موو به عه‌ره‌بانه‌كه‌یه‌تی‌وتی»هیچ زۆر‌خۆشبینانه ئه‌و نادات.خۆش ته‌واو دڵی نییه ده‌وڵه‌مه‌ندێك‌ده‌دات��ێ، شتێكت وای��ه، ژی��ان بێت.كه م��رۆڤ ده‌ب���ات. ل��ێ شتێكیشت‌ده‌وڵه‌مه‌ندبوو،ئیرساحه‌تی‌لێ‌‌ده‌بڕێت‌هه‌ر سه‌ریه‌ك، ده‌خاته رۆژ شه‌وو و‌ئاسووده‌یه هه‌ژاریش فریاناكه‌وێت،لهیهك ناكرێت نه‌بێت. سه‌رمایه‌شی با‌ئه‌م ه���ه‌ردوو خ��اوه‌ن��ی ئێمه ك��ات��دا
ده‌ستكه‌وتانه‌‌بین«.ده‌ڵێن‌ده‌وڵه‌مه‌ندترین‌پیاوی‌دونیا‌ئه‌وه‌نده‌ی‌هه‌بوو‌كه‌‌ڕۆژێك‌بوو‌به‌‌ژێر‌پاره‌كانیه‌وه،به‌اڵم‌كه‌س‌ڕزگاری‌نه‌كرد.
تۆ‌بڵێی‌سه‌رمایه‌داره‌كانی‌ئه‌مڕۆ‌بیریان‌دابنێن ڕۆژێك كه نه‌كردبێته‌وه له‌وه
تیایدا‌ئاسووده‌‌بن؟
ده وڵه مه ندێك نییه دڵی ته واو خۆش بێت.
ژیان وایه ، شتێكت ده داتێ ، شتێكیشت لێ ده بات. مرۆڤ
كه ده وڵه مه ندبوو، ئیسراحه تی لێ
ده بڕێت و شه وو رۆژ ده خاته سه ریه ك، هه ر فریاناكه وێت
www.bayanpress.netژماره)56(،سێشه‌ممه2013/10/22،ساڵی‌دووەم
11
ڕاپۆرت:ئیره‌م‌ڕەئووف
هه‌ڵگری ه��ه‌رچ��ه‌ن��ده ج���ه‌ژن‌په‌یامی و ج��وان وات���ای كۆمه‌ڵێك‌به خ��زم��ه‌ت ك��ه مرۆڤدۆستانه‌یه،ده‌كات، كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان په‌یوه‌ندییه‌‌جه‌ژنیان له بایه‌خه‌وه به ئایینه‌كانیش‌خه‌ڵكیان هانی ب��ه‌رده‌وام و ڕوانیوه‌‌وێستگه‌یه‌ك بكه‌نه بۆنه‌یه ئه‌و داوه‌‌بۆ‌وه‌النانی‌ڕق‌و‌كینه‌‌و‌ئاشتبوونه‌وه‌‌ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌ی��هك��دی‌و‌ه��اوك��اری‌ک��ردىن‌مسوڵامنانیش سااڵنه هه‌ژار. خه‌ڵكی‌به‌اڵم دووباره‌ده‌كه‌نه‌وه. بۆنه‌یه ئه‌م‌جێی خه‌ڵك له زۆرێ��ك الی ئ��ه‌وه‌ی‌پیرۆزه‌یه بۆنه ئه‌م الدانی نیگه‌رانییه،و خ��ۆی ڕاسته‌قینه‌كانی م��ان��ا ل��ه‌‌به ئ��اره‌زوو، و هه‌وا به تێكه‌ڵكردنی‌له دوور خۆمنایشكردنێكی تایبه‌تی
بنه‌ماكانی‌ئایین.وتی ق��ادر، ئه‌سعەد ه��اوواڵت��ی‌له ج��ه‌ژن بۆچی ئ��ه‌وه‌ی »ه��ۆك��اری‌زۆر خه‌ڵكێكی ج��اران وه‌كو ئێستادا‌خۆی تامه‌زرۆییه‌وه به و بێزاره لێی‌جه‌ژن وای��ه پێم ناكات، ئاماده بۆ
پاك دڵێكی به خه‌ڵكه‌كه‌ش هاوكات‌یه‌كیان سه‌ردانی پاكه‌وه نیه‌تێكی و‌ده‌كرد،له‌‌قوربانیشدا‌ئه‌و‌قوربانییانه‌ی‌كه‌‌ده‌كران‌مه‌به‌ست‌ته‌نیا‌به‌جێهێنانی‌فه‌لسه‌فه‌ی‌ئایین‌بوو،به‌اڵم‌ئێستا‌الی‌چاولێگه‌ری به بووه خه‌ڵك زۆرب��ه‌ی‌له‌گه‌ڵ ئه‌وه له‌به‌ر خۆمنایشكردن، و‌كاڵبوونه‌وه‌ی‌خه‌ڵكی‌بۆ‌ده‌ستگرتن‌به‌‌جۆره ئه‌م ئیسالمه‌وه، پیرۆزی ئایینی‌و ڕێچكه ڕۆژبه‌ڕۆژ ئایینییانه‌ش بۆنه
ماناكانیان‌له‌‌ده‌ست‌ده‌ده‌ن«.خوێندكاری حه‌مه‌سه‌عید، ئاكار‌ئیسالمییه‌كان، زان��س��ت��ه ك��ۆل��ێ��ژی‌بۆ كاڵییه و ك���رچ ئ���ه‌م ه��ۆك��اری‌كۆمه‌اڵیه‌تیی په‌یوه‌ندیی كزبوونی‌ژیانی به خه‌ریكبوونیان و خه‌ڵك‌ئاكار ده‌گێڕێته‌وه. خۆیانه‌وه تایبه‌تی‌ڕووی له كه ده‌ك��ات ل��ه‌وه‌ش ب��اس‌قوربانیكردن‌و‌نه‌ریته‌كانی‌قوربانییه‌وه،زۆر‌باشه،به‌اڵم‌زۆر‌كێشه‌‌و‌ڕقی‌كۆن‌ده‌مێننه‌وه جه‌ژنه‌كانیشدا له كه هه‌ن‌هۆكاره‌كه‌ش ناكرێن، چ��اره‌س��ه‌ر وو بڕیار بۆ خه‌ڵكه نه‌هاتنه‌پێشه‌وه‌ی
ڕۆڵی‌ئایین‌له‌‌چاره‌سه‌ره‌كاندا.
له ده‌ست مرۆڤه‌كان پێویسته كاته‌دا‌و خۆشی و هه‌ڵبگرن شتێك هه‌موو‌كه‌سوكار سه‌ردانی و ده‌رببڕن شادی‌ئێستادا له به‌اڵم بكه‌ن، نارساوانیان و‌چێژەی و تام ئه‌و ده‌كه‌ین هه‌ست‌هێشتا ڕووكه‌ش وه‌كو دیاره نه‌ماوه.لهیهك پیرۆزبایی خه‌ڵكی ماوه، هه‌ر‌ده‌كه‌ن،به‌اڵم‌وه‌كو‌ناوه‌ڕۆك‌زۆر‌گوێی‌له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یه هۆكاره‌كه‌ی پێنادرێت.له زۆرێك خه‌ڵكیدا ژیانی پێشكه‌وتنی‌ئه‌م كاڵبوونه‌ته‌وه، ڕابوردوو شته‌كانی‌بۆنه‌یه‌ش‌خه‌ڵكی‌ته‌نیا‌وه‌ك‌ده‌رفه‌تێك‌ده‌هێنن، به‌كاری كاتبه‌سه‌ربردن بۆ‌هیچی و نییه ده‌وامیان ئه‌وه‌ی له‌به‌ر
تر«.ئ����ازاد‌ڕەح���ی���م،ده‌رب�����اره‌ی»پێموایه ده‌ڵێت ج��ه‌ژن كاڵبوونه‌ی‌جاران‌بۆیه‌‌جه‌ژن‌ڕۆژێكی‌جیاواز‌بوو‌له‌‌چاو‌ئێستادا،ئه‌وه‌‌بوو‌به‌ده‌ر‌له‌وه‌ی‌خه‌ڵكی‌په‌یوه‌ستبوونێكی‌ڕاسته‌قینه‌یان‌به‌‌بنه‌ما‌ئایینییه‌كانه‌وه‌‌هه‌بوو،هه‌موو‌فه‌رمانێكی به ڕێوڕەسمێكیان و بۆنه‌‌واجبی و ئه‌رك به و ده‌زانی ئاسامنی‌بچن. ده‌م��ی��ه‌وه به ده‌زان��ی خۆیان
له‌مڕۆدا‌‌هێنده‌ی‌بۆ‌كات‌به‌سه‌ربردن‌به‌كارده‌هێرنێت، خۆمنایشكردن و‌ئایینی بۆنه‌یه‌كی وه‌ك��و ئ��ه‌وه‌ن��ده‌‌قووڵه‌كانی مانا ڕەن��گ��دان��ه‌وه‌ی وب��هك��ارن��اه��ێ��رنێ��ت،ه���هرئ��ه‌م��ه‌ش‌وایكردووه‌‌ئه‌م‌بۆنه‌یه‌‌له‌‌ناو‌خه‌ڵكیدا
كاڵ‌بووه‌ته‌وه«.نه‌رسین‌ئه‌مین،ژنی‌ماڵه‌وه،وتی‌لێهاتووه، عاده‌تی وه‌ك ته‌نیا »جه‌ژن‌به‌كاری پشوو ڕۆژێكی وه‌كو خه‌ڵكی‌ده‌هێنن‌بۆ‌سه‌فره‌‌و‌سیاحه‌تی‌خۆیان‌ڕوانگه مه‌به‌ستیان ئ���ه‌وه‌ی به‌بێ‌‌هه‌ندێك هه‌رچه‌نده بێت، ئایینییه‌كه‌‌زۆر ئایینه‌وه به په‌یوه‌ست خه‌ڵكی‌و ده‌ك��ەن ئاماده بۆ خۆیان به‌جدی‌ده‌ڕوان��ن لێی ئایینی ئه‌ركێكی وه‌ك‌چه‌ند لهو ئه‌ركه‌كانیشیان هه‌موو و‌ڕۆژەی‌جه‌ژندا‌جێبه‌جێ‌‌ده‌كەن.به‌اڵم‌پشوو وه‌كو ته‌نیا خه‌ڵكی له زۆرێك
به‌كاری‌ده‌هێنن«.هاوواڵتییه‌كه س��ه‌ردار، زه‌كه‌ریا»ئاشكرایه ده‌ڵێت ل��هوب��اره‌ی��ه‌وه و‌په‌یوه‌ندییه نوێبوونه‌وه‌ی واتای جه‌ژن‌له‌م ده‌گه‌یه‌نێت. كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان
پیاوێك:خه‌ڵك‌وه‌ك‌بۆنه‌یه‌كی‌كۆمه‌اڵیه‌تیی‌زه‌مینی،له‌‌جه‌ژن‌ده‌ڕوانن
جه‌ژن‌گه‌رموگوڕیی‌جارانی‌نه‌ماوه
««
هاوواڵتییه ك: نوورساوی سه رئاوه كان هانده رن بۆ باڵوبوونه وه ی جنێوفرۆشی
سه رئاوه كان شوێنی خاڵیكردنه وه ی بۆچوونه كانیشن ڕاپۆرت: ڕوئیا عوسامن
ئه و ئاوده سته كان ی��ان س��ه رئ��او، ناوه ندی بوونه ته به رده وام كه شوێنه ن ده ربڕینی و بۆچوون خۆخاڵیكردنه وه ی ڕاو له شێوه ی نوورساوی جنیۆئامێزانه دا دیواره كانیان پڕ ده كرێنه وه . به شێك له م ئه و ده ربڕینی به ئاماژەن نووسینانه به سه باره ت كه سیاسییانه ی بۆچوونه ده نوورسێن به رپرسان یان كه سایه تی، به پ��ه ی��وه ن��دی��ی��ان به شێكیشیان و ناوزڕاندنه وه هه یه و ئاماژەن به كێشه ی كه نهێنییه ك هه ڵدانه وه ی یان خێزانی،
كێشه له دوای خۆیان ده خه نه وه .سه رگوڵ ئه حمه د وه ك مامۆستایه ك نابێت ن��وورساوان��ه ئ��ه و ك��ه پێیوایه كه س كۆمه ڵێك و بكرێت بۆ حسابیان به وانه هه ڵده سنت كه ئیراده یه كی نزمیان هه یه . هه روه ها ئه مه زیاتر له سه رئاوی
وای سه رگوڵ هه یه . بوونی پیاواندا بۆده چێت كه ئه وانه ی ئه و كاره ده كه ن، شوێنانه له و كه بۆده چن وای ڕەنگه تر كاریگه ری خۆی هه بێت و خه ڵكانی و نه شیاو كاره ئه م به اڵم بیخوێننه وه ،
ناشارستانییه .كاتی ل��ه گه نج فه تاحی ڕێبین شاری مزگه وته كانی بۆ سه ردانكردنی ئاماژەی به وه بینیوه و سلێامنی ئه مه ی كرد كه »شاره كان زۆرتر ئه مه یان تێدایه . و پشێوی نانه وه ی بۆ كاره ئه م هه یه هه شه ڕقێكی به رانبه ر شتێك هه ڵگرتووه و له وێ ده ری ده خات«. ڕێبین باسیشی ل��ه وێ بۆچوونانه ی »ئ��ه و ل��ه وه ك��رد نائاسایین كۆمه ڵگادا له ده نوورسێن، خاوه نه كانیشیان بۆیه وه رناگیرێن، و
شاراوه ن«.دوكاندارێكی ڕەح��ی��م فه همی سه ر ن��وورساوی له باره ی و سلێامنییه
كاره »ئ��ه و ده ڵێت ئاوده سته كانه وه نه خۆشی باڵوبوونه وه ی بۆ ڕێخۆشكه ره ئه و زۆرب���ه ی چونكه ك��ۆم��ه اڵی��ه ت��ی، و جنێو و خ��راپ قسه ی بۆچوونانه به رانبه ریان كه ئ��ه وان��ه ن داشۆرینی وا »جاری وتیشی فه همی ده كرێت«. هه یه قسه و جنێوی خراپی وا ده بینیت ڕووت له سه رئاوانه وه ئه و دیواری به
نایه بیخوێنیته وه ».ڕۆژنامه نووس كه ریمی سه رمه د جۆرێك وه ك سه رئاوه كان ن��وورساوی شوێن هیچ كه ناوده بات ده ربڕین له سه رئاوه كان هێنده ی تر ناوه ندێكی و ناتوانن ئه م په یامانه وه ك خۆی بگه یه نن. ئێمه ده بێت كه وابوو پێشی سه رمه د له سه ر ئه م نوورساوانه حساب بكه ین و هۆیه كی ئه وه یه كه ئێمه كۆمه ڵگایه كی داخراوین و زۆر شت هه یه كه تابۆیه و به نه وتراوی ماوه ته وه ، بۆیه له م شوێنه
گشتییانه دا ده رده بڕدرێت و ده نوورسێن.ئه م فه رمانبه ر ڕەح��ی��م ئیلهام كۆمه اڵیه تی نه خۆشی وه ك نوورساوانه ناوده بات و پێی وایه ئه وانه ی خه ریكی نییه ده سه اڵتێكیان هیچ كارانه ن، ئه م پێش له هێشتا قسه هێزی ئه مڕۆش و قسانه ئه و بۆیه ك��رداره وه ی��ه ، هێزی بایه خیان هه یه و بكه رانیشی گرنگی پێ ئیلهام ڕوونیشی كرده وه »ئێمه ده ده ن. ڕێگای هه ڵچوونه كامنان كۆمه ڵگایه كین ئه مه خاڵیكردنه وه ، بۆ هه یه كه میان ئه و جنێو له پشت بێت ڕەنگه هۆیه ك
و نوورساوانه وه . زانكۆ خوێندكاری سه الم میهران سه رئاوه كانه وه ن���وورساوی له بابه ت جۆرێكی نووسیانه نه »ئ��ه و ده ڵێت زۆر خه ڵك كه گوزارشت له تایبه تن ئه و كه هۆیه ی ب��ه و و ده یانبینێت ده كرێنه وه باڵو زۆرتر گشتیین شوێنانه
و هۆی ئه وه ش كه زۆربه ی نوورساوه كان جنێو و داشۆرینن، ئه وه یه كه شوێنه كه خۆی تایبه ته به خۆخاڵیكردنه وه ، ئه مه ش گرتبێ. س��ه رچ��اوه ی ل���ه وه وه ڕەن��گ��ه به رده وام خاوه نی ئه م نوورساوانه ش دیار هه میشه نوورساوه كان بۆیه كێن، نیین
توند و مه ترسیدارن«.ك����ازم م��ح��ه م��ه دی ت���وێ���ژەری نوورساوانه وه ئه و له باره ی كۆمه اڵیه تی وتی »ئه و نوورساوانه جۆرێكن له گوتار ئه وانه ی یان كه هاوواڵتیان، ناڕەزایی و شوێنانه ئه و هه یه ، سكااڵیانه یان ئه و باڵوكردنه وه یان«. بۆ ده زانن گونجاو به توندیشه وه قسه ی و جنێودان له باره ی بۆ ئاماژەن سه رئاوه كان پێیوابوو، كازم نییه پێوه ر پێگه و كه سێتی شوێنێك كه نزمرتین كه ئه وه یه له به ر و تیایاندا ناشیرین قسه ی و گ��وزارش��ت ئاستی
تیایاندا ده نوورسێت .
www.bayanpress.net ژماره )56(، سێشه ممه 2013/10/22، ساڵی دووەم
10
و ئۆتۆمبێل زۆربوونی به هۆی ده كرێت، ئاماده كه شاره كانه وه فه زای بچووكیی نییه بۆ له خۆگرتنی ئه و هه موو ئۆتۆمبێله.له واڵتی ئێمه دا خه ڵكی ئه وه نده كارێكی له به ر ساڵێك چاو چه ند له ناكه ن گران پرۆسه ی ئازادیدا، به به ڵگه ی ئه وه ی زۆر كه س باس له و ڕابوردووه ده كات كه ته نیا هه بووه ، سه ره تاییه كانی پێداویستییه كه چی كه مرت بێزار و ماندوو ده ركه وتووه
له ژیانیدا«.شۆفێرێكی م��ه ج��ی��د، ب��وره��ان »له دوای شه ڕی ده ڵێت و هه ڵه بجه ییه سه ر بۆ مه ترسی گه وره ترین ناوخۆ، ژیانی هاوواڵتیان له م واڵته دا، ئۆتۆمبێله . به هۆی زی��ان��ه ك��ان��ی��ه وه، ه��ه م��وو ب��ه زۆرییه وه ژینگه ی پیسكردووه و جۆره ها هه ڵكشاندان، له ترسناك نه خۆشیی هه روه ها ڕووداوی هاتوچۆ كه چه ندین هاوكات تێدایه ، جه رگبڕی چیرۆكی بوونی قه ره باڵغی و دروستبوونی ژاوه ژاو ب��ڕوات شه قامه كاندا. و ب��ازاڕ له ناو هه بێت هه ندێكجار شۆفێر بیت، وه خته ئه وه نده گ��ری��ان، به بكه یت ده س��ت شه قامێك له هه تا ده كه یت چاوه ڕوانی
ده رده چیت«.
ڕاپۆرت: ئاراس ڕەفیق
سه رده مه دا، له م ئۆتۆمبێل بوونی پێداویستییه كی سه ره كییه بۆ هه ر مرۆڤێك، به بووه ئامێره له م شاره زابوون و كڕین ئاسانكارییه كی جیهاندا. له هه موو دیارده ماوه كورتكردنه وه ی له كردووه گه وره ی ڕۆژانه ییەكانی پێداویستییه و دووره كان یادی له نابێت ئ��ه وه ی ب��ه اڵم خه ڵك، بكه ین زیانه كانیه تی، وه كو هه ر ئامێرێكی له چ زیان، له نییه به ده ر بێگومان دی. ئامێرێك وه كو چ و به كارهێنانیدا كاتی دیسان به اڵم كارده كات. سووته مه نی به ئۆتۆمبێلیش وه كو زۆربه ی شته كانی دیكه هه موو بۆ گشتییانه ی زیانه له و به ده ر مرۆڤێك وه ك یه كه له هه ر واڵتێكدا بێت، سه یرتری دیارده ی ئێمه دا واڵتی له به اڵم بێزار هاوواڵتیانی كه ده كه ین، به دی لێ زیادبوونی له بریتییه ئه ویش ك��ردووه ، ترسی كاره ساته جۆراوجۆره كانی ئۆتۆمبێل شاره كان ن��او ژاوه ژاوی زیادكردنی و مێشكی ماندووكردنی و بێزاركردن و
خه ڵكی.شۆفێری ع��ه ب��دوڵ��اڵ، ئیسامعیل تاكسیی ناو شاره له سلێامنی و وتی »هه ر
ئێواره كاتێك له ماڵ ده چمه ده رێ ، هه تا چه ندین جار په یوه ندییم پێوه ده كه ن بۆ هۆكاری دیاره سه المه تم، بزانن ئه وه ی ئۆتۆمبێلێكی بوونی له بریتییه ئه مه ش زۆر و له ڕاده به ده ر له م واڵته دا. هه میشه و هه موو ساتێك تۆ وه ك شۆفێر مه ترسیت له سه ره بۆ ڕووداو. شاره كانی ئێمه بۆ ئه وه كه مدا له ماوه یه كی نه كراون دروس��ت له خۆبگرن، ئۆتۆمبێل زۆره ی ڕێژە ئه و بۆ هه وڵبدات حكومه تیش هه رچه نده ئه و چاره سه ری نوێ پالنێكی به ئه وه ی چونكه فریاناكه وێت، بكات، كێشه یه و ده هێرنێت زۆر به خێراییه كی ماشێن ته واوی به واڵته دا له م مرۆڤه كانی ژیانی
ناخۆش كردووه «.سلێامنی دانیشتووی تۆفیق، ئاریان بچیته بته وێت ڕۆژێ��ك »ئ��ه گ��ه ر وت��ی بگۆڕیت، هه وایه ك ئه وه ی بۆ ده ره وه زیاتر كاته كان هه موو له من بڕوای به ئه گه ر به تایبه تی ده ب��ی��ت، م��ان��دوو زۆریی هۆی به ئه ویش بیت، شۆفێر شاره كانیش له ن��اوه وه ی ئۆتۆمبێله وه . پیاده ئه گه ر ناكرێت، باس هه ر ئ��ه وه بیت وریای خۆت هه میشه ده بێت بیت سه یاره لێت نه دات، جگه له وه ی ژاوه ژاو
دیارده یه ن«.ل��ه وب��اره ی��ه وه محه مه د نازه نین له یه كێك من بۆچوونی »ب��ه ده ڵێت ماندووبوونی و بێزاریی هۆكاره كانی خه ڵكی ئێمه، ئه و ژاوه ژاو و قه ره باڵغییه به دی شوێنه كاندا و بازاڕ له ناو زۆره یه
مێشكت تر هێنده ی ه��ۆڕن ده نگی و شۆفێریش ئ��ه گ��ه ر ده ك���ه ن. م��ان��دوو ئه وه ی بۆ وریابیت زیاتر ده ب��ێ بیت نه بوونی نه بیت. كاره ساتێك توشی پالنێك نه بوونی و پێویست ڕێگه وبانی ئه م ئۆتۆمبێل، هۆكاری هاورده كردنی بۆ
كۆمه‌ڵناسیی‌‌‌‌‌‌خۆمانە
چه رخی فره وابه سته یی
ده ڵێن كابرایه ك له دوكانێكی فرۆشتنی سێدى داوای گۆرانیی
عه زیزی وه یسی كردووه ، دوكانداره كه ش پێی وتووه ئه وه ی
به یانی باڵویکردووەتەوە یاخود ئەوەى ئێواره ؟ ئه مه ته واو
ڕوونكه ره وه ی ئه م زه مه نه یه . لێره مه به ست ئه وه نییه كه عه زیزی
وه یسی ئه وه نده زوو به رهه م ده نێرێته بازاڕ كه فریای نه كه ون،
به ڵكه خودی زه مه نه كه وایه كه خێرایی و ناجێگیریی به رهه م و
پێدراوه كانی بازاڕ له سه ر كۆی ئاسته كان، وایكردووه مرۆڤی
ئێستای خۆشامن بكه وێته داوی قورسی و خێرایی ئه و گۆڕانه وه كه
سه ریهه ڵداوه . مۆدێلێكی ماشێن هێنده نابات
له به رچاوی كڕیاره كه ی ده كه وێت.جلوبه رگێك هێشتا ته واو نه چووه ته
ناو داخوازكه رانیه وه ، شێوه یه كی نوێرتی بۆ ئێمه ده نێرن. ته نانه ت
ئه مڕۆ خواست به رهه م ناخاته وه ، به ڵكو به رهه م خۆی خواست
ده هێنێته بوون. جاران ده بوو به پێی خواست یان ڕاكێشانی خواستی گشتی ئه و په یوه ندییه ڕێك بخرابا،
به اڵم ئه مڕۆ ئه وه ئیرت ئێمه نیین كه خواست دابنێین. خواست له زۆریی و فره جۆریی به رهه م وایكردووه ئه و ئێمه دیاری بكات و له چوارچێوه مان
بدات. وابه سته بوون شتێكه ده بێت خێرایی و گۆڕانی به رده وامی تێدا
نه بێت. ئه وه ی ده كه وێته داوی ئه م وابه سته ییه نوێیانه وه، فره وابه سته ییه .
واته ئێمه به جۆرێك له جۆره كان وابه سته ی ته نیا شتێك نین و
وابه سته ی سه رجه م ئه و به رهه مانه ین كه دێنه ناو دونیاوه .
سه رسامی به ئه مڕۆ، بێ هیچ ئاوڕدانه وه یاخود پرسیارێک
ده رباره ی ئه وه ی ژیانی ئه مڕۆ ده سكه وته ، یان سه رسامكردنێكی
ساتییانه ی ناجێگیره به گۆڕانی خێرایی به رهه مهێنان. له سه ر ئاستی
وابه سته بوون، ئێمه ئیرت ناتوانین دڵ به به رهه م یان پێدراوێك خۆش
بكه ین. هه موو به رهه مهێرناوێك تا ئاستێك باشه و ده مێنێته وه . له
به رهه می موزیكییه وه بۆ جلوبه رگ و مۆبیلیاتی ماڵ و ...هتد، هه موویان
چێژ و به كارهێنانێكی ساتییانه یان هه یه و له وه به دواوه ده بێت
ده ستبه رداریان ببین. ئه مڕۆ هه موو به رهه مێك
به چه شنێك كاری خۆی ده كات، سه رسامبوونێكی ساتی و له حزه ییامن پێببه خشێت، هیچ شتێك نییه شتێكی
نوێرت و سه رسامییه كی تر به دوای خۆیدا نه هێنێت. واته ئێمه تەنیا
فریای ئه وه ده كه وین ته ماشاكه ری بازاڕی نوێ بین. ئه و بابه تانه شی كه ڕەهه ندێكی ناماتریاڵییانه یان هه یه ، به ر ئه م فره یی و گۆڕانه كه وتوون. تۆ چاو له سیاسه تیش بكه ! شتێك
نییه ئه مڕۆ بتوانێت به ڵێنی ئه وه مان بداتێ كه هیچ نه بێت چاره نووسی
سبه ینێی خۆی دیاری بكات!
ڕایان عوسامن دەینووسێت
ئۆتۆمبێل هۆیه كی نزیككه ره وه ی نیگه رانی و مه رگه هاوواڵتییه ك: زۆریی ئۆتۆمبێل ئه گه ری مردنی خێراتر كردووه
ره واقییه كان: لۆجیك، سروشت و ئاكارزینۆنی ره وته، ئه م دامه زرێنه ری ره واقیشی زینۆنی كه قوبروسییه ، یان هه یوانێك له چونكه پێده وترێت، له و ده وته وه ده رسی كه پرێكدا له ژێر ژیاوه. ز 264( پ. -336( نێوان ماوه ی
كه ئیلیایی زینۆنی له جیایه ئه میش نزیكه ی 200 سااڵ له م كۆنرته ، دوای ئه و، شاگرده كه ی كلینتۆس كه له ده وروبه ری كریسپۆس پاشان م��ردووه ، ز پ. 232پێداوه . په ره یان ز پ. )208 -281(به ده ستی توندی به زۆر كریسپۆس ئه و تا گرتبوو، كالسیكه وه سیستمی كریسپۆس به بێ ده وت��را: ئه ندازه یه ی
ره واقییه كان بوونیان نابێ.قۆناغی ب��ه ده گ���ات ن��ۆره ئنجا رووب��ه ڕووی قۆناغه دا له م ناوه ڕاست، و ز پ. )110-180( پ��ان��اس��ی��ۆس پۆسیدۆنیۆس )135-51( پ. ز ده بینه وه ، بۆ گواسته وه ره واقییان كه له پووری كه سووككردنی له هه بوو رۆڵیان و رۆما
ئه خالقییاتی ره واقی.
ئه فالتوون س��ۆك��رات، دوای باسی س��ه ر دێینه ئ��ه ره س��ت��ۆ، و ره واقییه كان، كه ئه مانیش له مێژووی فه لسه فه دا به ته وژمێكی كاریگه ر و سۆكرات قوتابخانه ی درێژەپێده ری سه ده ی سه رهه ڵدانی تا داده نرێن. سێ ته وژمه كه یۆنانییه كان، كۆتایی قۆناغی دی��وه : خ��ۆوه به قۆناغی پێشین، قۆناغی ناوه ڕاست و قۆناغی
دوایین.
له قۆناغی دواییندا، كه سێكی وه ك ئه بكیتیتی و ز( 65 – ز )4 پ. سینیكا ئه وان پاش ز(، 138 -50 ( ئ��ازادك��راو 180-121( ئۆریلۆس مارك رۆم تزاری ز( ده بینین، كه زیاتر گرنگییان به ژیانی له ده دا. ره وشتییه كان پرسه و رۆژانه به بوو ره واقیگه ریی ئه ماندا سه رده می
فه لسه فه یه كی میللی و جه ماوه ری.ف��ه ل��س��ه ف��ه ی ره واق�����ی ل��ه س��ه ر رسوشتناسی و لۆجیك سێكوچكه ی بۆخۆیان ه��ه ر دام����ه زراوه ، ئ��اك��ار و میوه له پڕ باخێكی به فه لسه فه یان و په رژین ده بێته لۆجیك شوبهاندووه : به رزه كان دره خته ده بێته رسوشتناسی
و ره وشتیش به ر و میوه ی ئه و باخه یه .ئ����ه وان ل��ه ل��ۆج��ی��ك��دا ج��گ��ه له شیوه كاریی ئه ره ستۆ، گرنگییان به تیۆری تیۆری وات��ه ئه پستیمۆلۆژیا، و زم��ان به راوردی كاتدا هه مان له داوه . زانین، پێنج و ف��راوان��ك��ردووه لۆجیكیان جیاكه ره وه یان و مه رجدار ب��ه راوردی
زماندا فه لسه فه ی له خستووەته سه ر. كردوه وشه دروستبوونی له باسیان هه موو سه رچاوه ی داوه هه وڵیان و
وشه یه ك بدۆزنه وه .له ره واقییه كان الی زانین تیۆری مرۆڤ گیانی سه رهه ڵده دات، مادده وه به سه ردا گۆڕانی ئیدراكه وه رێگه ی له جیاواز به رداشتی له چه مكه كان دێت، خۆی وێناكانی عه قڵ و ده ب��ن په یدا نێوه نده دا له م چه مك. بۆ ده گۆڕێت لۆگۆس له گه ڵ چه مكانه ئه و پێویسته تێگه یشنت به م شێوه یه ته نها پێكبێنه وه ، تیگه یشتنه یه ئه و زانین رووده دات، قبووڵ له رزه یه ك و دڵه راوكێ هیچ كه
ناكات.له چییه ؟ خ��ۆی ل��ۆگ��ۆس ب���ه اڵم گشتییه یه عه قڵه ئه و لۆگۆس وه اڵم��دا و هه یه بوونی رووت��دا م��اده ی له كه ده كات. ماده گه شه كردنی له سه ر كار له لۆگۆسه ئه و تۆوی ئێمه بۆیه هه ر هه ستپێده كه ین. بوونه وه رێكدا هه موو
و ب��ووه تێكه ڵ م��ادده له گه ڵ لۆگۆس دیكه ، وته یه كی به جیانابێته وه ، لێی داوه خۆی رووخساری و شێوه لۆگۆس بوونه وه ری شێوه یه به م و م��ادده به
دروستكردووه !ئاگره ، بوونه وه ر یه كه مین توخمی له ئاگر توخمه كانی دیكه ی وه ك هه وا و ئاو و خاك و جیهانی به رچاو په یدا ده بن. ئاگریش له به ر گه رمییه كه ی ده ڕواته ناو هه ناسه ی بۆخۆی و شتێكه وه هه موو مرۆڤیش گیانی ته بیعه تی بۆیه ژیانه . وه هایه هێزێكی و گه رمه ته بیعه تێكی
كه هه موو هۆشمه ندێك ده جووڵێنێت.چۆن »وه ك ده ڵێن ره واقییه كان جارێكی دروستبووه ، ئاگر له جیهان ئه نجامی له ئاگر، به ده بێته وه تریش تر جارێكی ئ��اگ��رك��ه وت��ن��ه وه ش ئ��ه م ئارا«. دێته وه بوون ت��ازه ی جیهانێكی الهوتی ره واقی واته جۆرێك له خواناسی، خودا كه وای��ه بڕوایان ئه مان چونكه و ئه فراندنه و داهێنان سه ره كی هێزی
سه به بی یه كه می هه ر بوونێكه ، خودا و هێز له خۆیدا كه لۆگۆسه یه ئه و بوونه وه رێكی هه ر ژیریی تواناكانی
هه ڵگرتووه .به سه به بی بڕوایان ئه وان وه ك ئامانج به بڕواشیان هه بوو، بوون هه بوو، بوونیش له مه به ست و ئامانجێك كه پێشرت بۆ ئه م بوونه وه ره نیسبه ت ب��ه ب��ه اڵم دی��اری��ك��راوه . و خواست خاوه نی ئه و مرۆڤه وه بڕیاره و له رێگه ی خواست و بڕیاره وه و چاره نووس رێبه رایه تیی ده توانێت ئه گه ر پێچه وانه وه به بكات. قه ده ر نه بێ، ب��ڕی��اری و خواست م��رۆڤ قه ده ر وردی ده كات. باشرتین رێگاش كه ئه وه یه مرۆڤ به خته وه ریی بۆ بێت. هه ماهه نگ رسوشت له گه ڵ سێبه ری ره واقیگه رییدا له به گشتی له هه مان هه یه ، راستییه ك چه ند كاتدا ره خنه ی زۆریشی ئاراسته كراوه ،
كه دایده نێین بۆ ئه ڵقه ی داهاتوو.
[email protected]ژماره )56(، سێشه ممه 2013/10/22، ساڵی دووەم
13
د. سه باح به رزنجی *
(22)
ڕوانین
حكومه تدان بێ به شداریی لیسته كانی تر، كه مینه كان كۆتای كورسیی 11 هه روه ها لیستی له گه ڵ حاڵه تێكدا هه موو له پێشوو. ئه زموونه كانی به پێی حكومه تدان ئه م ئه گه ره به پێی ئه وه ی هه ردوو لیست ئه زموونی پێشرتیان هه یه و نزیكه ی بیست نێوان له حكومه تیان پێكه وه زیاتره ساڵ ئێستایشدا له كاتی خۆیاندا دابه شكردووه ، یه كرته وه . له بن لیست نزیكرتین ڕەنگه و پارتی خاڵی سه ركه وتنه بۆ ئه گه ره ئه م ده توانێت به خواستی خۆی مامه ڵه بكات و پێگه ی خۆی زیاتر به هێز بكات، به تایبه ت یه كێتی ڕێگه ی له و زه رد ناوچه ی له هاتنه ناوه وه ی هه وڵی هاوپه یامنیه وه حاڵه ته ئه م به اڵم بدات، سه وز ناوچه ی و كه مه رشكێن گورزی ده بێته یه كێتی بۆ ده كرێت لێ زیاتری هه ڵوه رینی ئه گه ری یه كێتی داهاتوودا، چونكه ساڵی له چوار بوو پارتی هاوتای كه پێشوودا خولی له هاوسه نگیی نه یتوانی په رله ماندا، له ناو پارتی خاوه نی حكومه ت هێز ڕابگرێت و بوو، هه رێم س��ه رۆك��ی و په رله مان و دۆخه ئه و له سه ر وه ه��ا به شێوه یه كی ئه ندامانی نیگه رانیی و گله یی به رده وام ئه و حیزبه له هه موو ئاسته كاندا بیسرتاوه ، زیاتری س��اڵ دوو دوای ل��ه من��وون��ه ی كۆرسه ت كه هه رێم سه رۆكی ڕازیبوونی جێگری بۆ یه كێتی كاندیدی ره سوڵی بێت له گه ڵدا ئێستاشی هه تا دابرنێت، ئیمزای به پێی سه رچاوه ڕۆژنامه وانییه كان له سه ر بڕیاره كه نه كردووه ، له مامه ڵه كردن و هه واڵ و چاالكیی سه رۆكایه تیشدا هیچ نه كراوه ، سه رۆك جێگری به ئاماژە كات ئه مه یه كێكه له و منوونانه ی مامه ڵه ی پارتی له گه ڵ هاوپه یامنه كه یدا، كه هه موو كات
له هه وڵی په راوێزخستنیدا بووه .ئه گه ر یه كێتی به و قه باره ی ئێستایه وه بێگومان پارتییه وه ، حكومه تی بچێته خۆی هاوتای لیستێكی مامه ڵه ی پارتی به خواستی له وانه یه ناكات، له گه ڵدا و بداتێ وه زاره تێكی كابینه ی چه ند خۆی ده مێنێته وه ، بڕیاره كانی الی خۆی هه موو به رداشی به رده م ده خاته یه كێتی ئه مه ش ڕاگه یاندنی ئۆپۆزیسیۆن و سه ربه خۆ، ئیرت خۆشی، ئه ندامانی نیگه رانیی له جگه هه موو ئه مانه زیاتر جه سته ی ئه و حیزبه
ده هاڕن و زۆر له وه بچوكرتی ده كاته وه و پرزه ی لێ ده بڕێت و پارتی سه ركه وتنی تر
به ده ست ده هێنێ .و پارتی حكومه تی دووه م: ئه گه ری هه رچه نده ئه گه ره ئه م حیزبه كان. ورده له هه ندێ حاڵه ته دا ئه گه ری الوازه، به اڵم حیزبانه ورده ئه و هه یه. بردنی بۆ په نا پارتی، ده توانن له گه ڵ 11ی كه مینه كان و ئه مه ب��ه اڵم بكه ن، دروس��ت حكومه ت حكومه ت الوازترین و ئه گه ر الوازترین ده بێت، ده سه اڵتی له سنوری دێگه ڵه تێپه ڕ بژارده یه ئه و پارتی زه حمه ته زۆر ناكات،
هه ڵبژێرێت.حكومه تی س��ێ��ی��ه م: ئ���ه گ���ه رى پارتی و به هێزه ئه گه ره ئه م بنكه فراوان، به ڕاشكاوی داوای ده كات و براوه ی یه كه م له م ئه گه ره دا ته نها پارتی ده بێت، چونكه حاڵه ته دا له م لیسته ، به هێزترین پارتی تر ئه وانی و ده م��ڕاس��ت ده بێته پارتی سه یری هه موان ده بێت كۆده كاته وه . ده می پارتی بكه ن، بزانن چۆن به شدارییان له م خۆیدا. حكومه ته كه ی له ده كات پێ دروست له رزۆك حكومه تێكی حاڵه ته دا ده بێت، نه كه س بۆی هه یه ڕەخنه بگرێت، ده زانن، خۆیانی به حكومه تی نه زۆرینه وه زاره ت��ه و حكومه ت سه رۆكی پارتی و ناوخۆ دارای��ی، ن��ه وت، وه ك كاراكانی قۆرخ خ��ۆی بۆ تر وه زاره ت��ێ��ك��ی چه ند په روه رده و پێشمه رگه وه زاره تی ده كات، و ب��ااڵ خوێندنی یه كێتی، به ده دات گه شتوگوزار و شاره وانی ده دات به گۆڕان، یه كگرتوو، به ده دات كاره با وه زاره ت��ی یه كگرتووه )حسدك( وه زیره كه ی چونكه حیزبه ئه و بۆ پۆسته ی ئه و قه رز به و سه ركه وتووش وه زیرێكی وه رگ��رت��ووه ، پێش وه زیره كانی به ب��ه راورد به ب��ووه یه كگرتوویشی ڕاوێژكارێكی چه ند خۆی، ئاماده ستافه ئ��ه و و دان���اوه خ��ۆی بۆ به بدرێت ڕێگایه باشرتین یه كگرتووه یه كگرتوو له گه ڵ وه زاره تێكی بێ وه زاره ت، ئه م كۆمه ڵ، بۆ ئه وقافیش وه زاره ت���ی پارتییه وه نزیكه ، ئه گه ره زۆر له سرتاتیژی به شداربووه كانی سه رجه م حاڵه ته دا له م حكومه ت زیامنه ندن ده بن جگه له پارتی، زۆر كه گ��ۆڕان، بزووتنه وه ی تایبه تی به كاری له سه ر مه له فی نه وت و ناشه فافیی
هیچیانی حاڵه تدا له م و كردووه بودجه لە ئه و دوو مه له فه ناتوانێت ناكرێت، بۆ ده ستى پارتی ده ربكات. ئه و مه ته ڵه ی كه زۆرترین قسه ی له سه ر كردووه، وه ك خۆی به داخراوی ده مێنێته وه . له م كاته دا گۆڕان سزای تووشی ده نگده رانیدا له به رده م قورس ده بێت، دوای چوار ساڵی تر له سه ر سندوقه كانی ده نگدان تۆڵه ی كه مه رشكێنی
لێده كه نه وه .الیه نه كه ی سێ چ���واره م: ئ��ه گ��ه ری پارتی. ئه م ئه گه ره ده توانێت ئۆپۆزسیۆن و به و بكات، دروست هاوسه نگ حاڵه تێكی مه رجه ی هه رسێ الیه نی گۆڕان و یه كگرتوو په رله مانی، فراكسیۆنی یه ك ببنه كۆمه ڵ و له كورسی دوو كورسییه كانیان كاته ئه و هێزی دوو وه ك و ده بێت زیاتر پارتی ناتوانێت پارتی ده كه ن مامه ڵه هاوسه نگ مامه ڵه ب��ااڵده س��ت و ب��راوه هێزی وه ك بسه پێنێت. خۆی خواسته كانی و بكات ده بێت فراكسیۆنه كانی ئۆپۆزسیۆن پێداگری حكومه ت و په رله مان ه��ه ردوو و بكه ن هیچ هه ژموونی و بكه ن به ش یه ك وه ك حاڵه ته دا له م نه بێت. بااڵده ست الیه نێك له ده ست دارایی و نه وت مه له فی ئه گه ر بۆ سه ركه وتن گه وره ترین ده ربهێنن، پارتی ئه و ده كه ن، ده سته به ر داهاتوو كابینه ی مه ته ڵه ی بووەته مۆته كه بۆ هه موان ئاشكرا ده بێت. له م حاڵه ته دا سه رۆكی په رله مان یان حكومه ت به فیعلی ده چێته ده ستی گۆڕان، كه زۆر تونده له مامه ڵه كردندا و له هه ردوو پرۆسه ی له گ��ه وره گۆڕانی حاڵه ته كه دا ئه گه ر ڕووده دات. هه رێمدا سیاسیی هه موو گۆڕان، بدرێته په رله مان سه رۆكی ده ستوور و چاره نووسسازه كان بڕیاره و حكومه ت سه رۆكی له لێپرسینه وه و ده بێت، ب��ه رده وام و توند زۆر وه زیره كان زۆر ده بێت ناچار پارتی حاڵه ته دا ل��ه م شه فافانه مامه ڵه بكات، وه زیره كان، تووشی لێچینه وه ی به رده وام ده بن، ئه گه ر سه رۆكی ڕێگه زیاتر گ��ۆڕان، بدرێته حكومه تیش خۆش ده كات بۆ به كرده وه كردنی پرۆژەكانی ئۆپۆزسیۆن، ڕەنگه پرۆسه كه زۆر سه ركه وتوو بێت و گۆڕانی گه وره له ڕەوشی سیاسی و بۆچوونی به ڕووبدات. هه رێمدا كارگێڕیی سه ركووترین و بژارده باشرتین ئه مه ئێمه
كابینه ی نوێی حكومه ت ده بێت.
د. ئاراس محه مه د ساڵح
له پێش هه ڵبژاردنه كانی هه رێمی كوردستاندا، زۆر ئه گه ر و لێكدانه وه ی جیاواز ده كران بۆ دۆخی پاش هه ڵبژاردنه كانی 21 و لێكدانه وه له و زۆرێك هه رێم، ئه یلولی ده خرانه گریامنه شێوازی به بۆچوونانه ژم��اره ی و سه نگ ئ��ه وه ی له به ر ڕوو، وه ك و ن��ه ده زان��را الیه نه كان كورسیی له ئێستادا، لێده كرا، به اڵم پێشبینی قسه ی دیاره . مایه ی ژماره به گوێز كوردگوته نی:
هه مووان ژماره و قه باره ی خۆیان ده زانن. الیه نێك هه ر ئه نجامانه ی ئه و ل��ه دوای ته نها به لیستێك هیچ هێناوه ، به ده ستی پێكهێنانی بۆ پێویست نه یتوانیوه كورسیی حكومه ت مسۆگه ر بكات، له هه مان كاتدا به هۆی ئه و حاڵه ته سیاسییه نارسوشتییه ی و زه رد زۆنی بۆ كوردستان دابه شبوونی زۆنی نیلی له كاتی ئێستادا، زۆر زه حمه ته به بێ به شداریی هه ردوو زۆنی زه رد و نیلی بتوانرێت حكومه تی سه رتاسه ری و خاوه ن به رقه رار كوردستاندا له گشتی ده سه اڵتی به سه ر كاریگه ریی و هه ژمون و بێت
هه موو ناوچه كاندا هەبێت.ئه گه ر ئه وه دۆخی سیاسیی كوردستان پێكهێنانی ئ��ه گ��ه ره ك��ان��ی ئ��ه ی ب��ێ��ت، باشرتین ڕێگه به كوێ ده گات؟ حكومه ت بۆ حكومه تێكی كارا كامه بژاده ی گونجاوه ؟ ئه و وه اڵم��ی بۆ ده ده ی��ن ه��ه وڵ لێره دا
پرسیاره چه ند ئه گه رێك رشۆڤه بكه ین.ئه گه ری یه كه م: پێكهێنانی حكومه ت له الیه ن هه ردوو لیستی سه وز و زه رده وه .له پێش ئه گه رێكی له وانه یه ئه گه ر ئه م بێت و ڕەنگه ئه مه یه كه م خواستی پارتی ب��راوه ی لیستی به هێزترین وه ك بێت، هه ڵبژاردن، هه ردوو لیستی زه رد و سه وز پێكه وه ده توانن حكومه ت دروست بكه ن پێكهێنانی ئاستی له كورسییه كانیان و
زۆر زه حمه ته بێ به شداری هه ردوو زۆنی زه رد و نیلی بتوانرێت حكومه تی سه رتاسه ری له كوردستاندا به رقه رار بێت
ئه‌گه‌ره‌كانی‌پێكهێنانی‌كابینه‌ی‌نوێی‌حكومه‌تی‌هه‌رێم
باس له وه ناكه ین كه سه ركرده ی ئیسالمییه كانیش ڕوویان له خۆشگوزه رانی
كردووه ، به ڵكو باس له وه ده كه ین كه ئیسالمییه كانیش تووشی ده ردی عه ملانیی كورد بوون، كه حیزب به ئامانج ده زانن،
نه ك ئامراز، ئه وه ش سه رده كێشی بۆ نه گۆڕین و مانه وه ی فۆرم و دیزاین
و پۆست وه ك خۆی، هه رچه نده پێویستیش بێت بۆ گۆڕین. ده ردی
ڕەخنه قبووڵنه كردن و خۆ به سه ركه وتوو زانین و سه رجه م ده رده نێرجسییه كان به خێرایی ته نییه وه. پێش ئه و شكسته
چه ندین عاقڵمه ندی خۆیان و ده ره وه ی خۆیان، پیشبینیی ئه و شكستانه یان
كرد، كه چی وه ك عه ملانییه كان چه ند نووسه ر و سه ركرده یه ك ده ستیان كرد به
ره تدانه وه و تۆمه تبه خشینه وه و ناو و ناتۆره دۆزینه وه .
بۆ ئه وه ی ئه وه دووباره نه بێته وه ، ناچار په نا ده به ینه به ر كه سێكی
زانای پڕ ئه زمونی وه ك د. موحسین عه بدولحه مید، ئه مینداری پێشووی حیزبی ئیسالمیی عێراق، كه ڕۆژی
پێش جه ژن له هوتێل سیڤه ری هه ولێر سیمینارێكی بۆ ڕێكخرا، مامۆستایانی ئاینی و سه ركرده ی هه رسێ حیزبی
ئیسالمیی كوردستان ئاماده بوون، سێ خاڵی گرنگی وروژاند:
1- وتی دڵم به و ئیسالمییه كوردانه ده سوتێ كه به عه قڵی عه ره بی
بیرده كه نه وه ، وه ك ئاشكراشه ئه و ده رده زۆر باڵوه و ته نانه ت هه ندێكیان ڕێك
ڕسته عه ره بییه كان ده ڵێنه وه ، هه ندێكیان كتێبی فكریی كوردی ئیسالمی و
نائیسالمی هه ر ناخوێننه وه . 2- وتی مه زهه به كانی فیقهی كۆنن
و په یوه ندییان به واقعی ئێستاوە نییه ، وتی توێژەرێك 40 به رگی كتێبی ئیامم
ئالوسی كردووه ته دوو به رگ، له به ر ئه وه ی باقییه كه ی تر بۆ ئه و سه رده مه
ناشێت. 3- وتی حزبی ئیسالمی به و شێوازه
كاره ی ئێستایان، به و ناو و پڕۆژەیه و شاره زا نه بوون له زانستی سیاسی، به 130 ساڵی تر ناگه نه ئامانج. وتی من پیشرت وتبووم به 90 ساڵ ناگه ن،
به اڵم ئێستا ده ڵێم به 130 ساڵ. یه كێ له سه ركرده ئیسالمییه كان پرسیاری
لێكرد، پێیوت ئاخۆ ئه وه بێئومێدكردمنان نییه ؟ له وه اڵمدا وتی: نه خێر ئه وه
ڕاستییه . وتی: به جۆرێ تر ئیش بكه ن، زوو ده گه نه ئامانج، ناوی ئیسالمی و دروشمی )ئیسالم چاره سه ره و .. ( له
خۆ دوورخه نه وه . وتی جه ماعه تێك دروست بكه ن ناو و خیتابی ئیسالمی
نه بێ، به ڵكو له كرداردا ئیسالمی بێت، بێ ئه وه ی ناویشی بهێنن و زاده ی ئیش و
ژانی نیشتامن و میلله تی خۆت بێ، وه ك ئه زمونی ئه ردۆگان.
ئه وه ی ئێستا ده بیرنێ، ته قه الی سه ركردایه تیی ئیسالمی تێپه ڕاندنی ئه و قۆناغه یه و خۆی بۆ شكستێكی
تر ئاماده ده كات. له هه وڵی ئه وه دان شكسته كان به چه ند مه ترێك له خۆیان
دوور بخه نه وه و ناوی چاكسازیی لێبنێن. هه ندێكیش ئاگای له شكست نییه ، ئاگای
له ئێش و ژانی الیه نگرانی نییه ، به ڵكو نه خشه ڕێگه ی، بوون به وه زیر و هاتوچۆ
[email protected] ژماره )56(، سێشه ممه 2013/10/22، ساڵی دووەم
12
ده ردی عه لمانییه كان كه وتووه ته نێو ئیسالمیەکانیش
مه سعود عه بدولخالق
هه ر ب��ۆ لێكبدرێته وه ، ئ��ه گ��ه ره ك��ان��ی دابرنێت تایبه تی ڕێوشوێنی ئه گه رێكیش
له حاڵه تی ڕوودانیدا.ب��ه درێ��ژای��ی م��ێ��ژووی ڕاب��وون��ی و دی��د ئ��ه م ك��وردس��ت��ان، ل��ه ئیسالمی درووستبوونی به ڵكو نه بووه ، تێڕوانینه بووه كۆبوونه وه زیاتر ئیسالمی حیزبی كه دینی، شعورێكی و هه ست له سه ر ئه ركی ئه نجامدانی له به شێك وه ك یان بووه ، واقیعی زه رووره ت��ی و ئایینی بووه ، جیهانی ڕێكخستنێكی درێژكراوه ی تێدا ناوچه یی تایبه مته ندیی كه مرت كه به وایكردووه ئه مه ش گیراوه ، له به رچاو كه شوهه وای هاتنه ئارای و واقیع گۆڕانی ده رچه ب��ه دوای ئیسالمی حیزبی ن��وێ، هه ڵكردن بۆ بگه ڕێت ت��ردا ڕێگای و هه ندێك به مه ش بارودۆخه كه دا، له گه ڵ دوات��ر كه ن��اوه كرداره كیی هه نگاوی پاساو و ت��ه ف��س��ی��رك��ردن ك��ه وت��ووه ت��ه هه ندێكجار له وانه یه ب��ۆی، هێنانه وه بووبێت، پێشووی ئاڕاسته ی پێچه وانه ی سه ربه خۆیی به ئۆرگانه كانی زۆرجار یان و هه ریه كه یان به تێگه یشتنێك مامه ڵه یان نه بێت شتێك ئ��ه وه ی وه ك كردبێت، به یه كیانه وه ببه ستێت و هه ره یه كه یان له
ئاشێك باراشیان لێكردووه .غیابی ئه م تیۆره سیاسییه ی كه هێزی خوێندنه وه ی و ڕووداوه كان پێشكه وتنی كه وای��ك��ردووه ده به خشێت، دروس��ت )شووناس( و )گوتار( و )سرتاتیژ(ی حیزبه و تێكه ڵ و ناڕۆشنی به ئیسالمیه كان حیزب پێناسی واته مبێنێته وه ، پێكه ڵی حیزبی ئایا نه زانراوه بووه ، ته مومژاوی خێرخوازییه ؟ ڕێكخراوێكی سیاسییه ؟
د. ئیسامعیل به رزنجی
جه وهه ری و س��ه ره ك��ی گرفتێكی ئاسته نگ ب���ووه ت���ه ب������ه رده وام ك��ه فراوانبوونی و گه شه كردن ل��ه ب��ه رده م له ئیسالمی ڕەوتی جه ماوه ریی پێگه ی و سیاسی تیۆرێكی نه بوونی كوردستاندا، ئه مه ش بووه ، دووربین و ڕوون دیدێكی سیاسییانه ی جموجوڵی سه ره تای له هه ر به هه بووه ، ئاماده یی ئیسالمییه كانه وه هه ردوو به ره ی ئیخوانی و جیهادییه وه و هه میشه له تێڕوانینێكی جوزئیی واقیعه وه وابه سته ی ك���ردووه ، هه ڵسوكه وتیان خ��وازراوو و گشتی چه مكی هه ندێك و ڕووداو دوای وایانكردووه كه ب��وون پێشهاته كان بكه ون به بێ خۆئاماده كردنی
پێشوه خت.له به شێكه سیاسی تیۆری دی��اره حیزب و گ��رووپ هه ر سیاسیی فیكری و بیروبۆچوون له پاڵ كه ده وڵه تێك، و ئاڕاسته سیاسی هه ڵسوكه وتی به هاكاندا ڕێكخه ری تیۆر بڵێین ده توانین ده كات. هه ڵسوكه وته ، و فیكر نێوان په یوه ندیی گه اڵڵه دروست تێڕوانینی واده ك��ات كه و پێشهاتێك و ڕووداو هه ر بۆ بكرێت بكرێت، بۆ خوێندنه وه ی پێشوه خت
له سه ر هه ڕەمه كییه كۆبوونه وه یه كی درێژكراوه ی یان دینی؟ هه ستی بنه مای گه ڕانه وه ی بۆ كار كه ڕایه ڵێكی جیهانییه
خیالفه ت له جیهانی ئیسالمیدا ده كات؟گوتاریشه وه ل���ه ڕووی ه��ه روه ه��ا به رده وام جه خت له سه ر كۆمه ڵێك چه مك و شه رمن كراوه ته وه ، میسالی وات��ای و بێوه اڵم بووه به رامبه ر زۆر پرسی نه ته وه یی و نازانستی دژایه تییه كی و ناوچه یی و ده ربڕیوه ، تریان هه ندێكی بۆ بێبنه مای ئه مه ش له ئه نجامی نه بوونی شووناسێكی حیزبانه ئه م جارێك بووه. دیاریكراوه وه له به رپرسن كه منایشكردووه وا خۆیان گێڕانه وه ی و خه ڵكی ئه خالقی و ئایین چه مكه كانی بۆ دروس��ت تێگه یشتنی ڕۆژان��ه ی مامه ڵه ی و ئیامن و عه قیده خه ڵك، هه ندێكجاریش وه كو به رگریكار له خه ڵك نیشتامنییه كانی و نه ته وه یی مافه ده ركه وتوون، به اڵم به دیدێكی میسالیانه له ته رحكردنی چه مكی ئومه ته وه ، له زۆر په خشكردنه وه ی به هه ستاون كاتیشدا گوتارێكی تووند و تۆمه تباركردنی كۆمه ڵگا
به الدان و دووركه وتنه وه له دین.كاركردنیشه وه ، سرتاتیژی ل��ه ڕووی به ردێكی گه وره یان هه ڵگرتووه كه هه رگیز هاویشتنی ئه گه ری س��ه رده م��ه دا( )له م
بۆ له كاركردن بریتیبووه ئه ویش نه بووه ، ئومه تی هه موو بۆ خیالفه ت گێڕانه وه ی په روه رده كردنی بۆ هه وڵدان و ئیسالمی و مه فهوم له سه ر كۆمه ڵگا تاكی بە تاك بۆ ڕوانیین هاوكات خۆیان، تێگه یشتنی به ده ستهێنانی و حوكمداری مه سه له ی و شمولی تێگه یشتنێكی به ده س��ه اڵت دیدێكی موسته حیل الی به ره ی ئیخوان و به ده ستهێنانی به هێز و كوده تا الی به ره ی
جیهادی.ئیسالمی ڕەوت���ی هه میشه بۆیه ناڕۆشنیی و بێبه رنامه یی ته نگژەی له م عه مه لیی هه نگاوی سیاسییه وه دی��دی واقیع بڵێم، باشرت ی��ان ن���اوه ، زۆری له هه رگیز كه سه پاندووه ، به سه ریدا دواتر به اڵم نه بووه ، سه ركرده كانیدا بیری تیۆریزه كردنیان هه وڵی تێیكه وتوون كه تووشی یاخود بوون، بێوه اڵم یان داوه ، دژیه كی له هه ڵوێستدا بوون. یه كگرتن و دابه شبوونی باڵه جیاجیاكان و حیزبه كان، له به شداریی و حكومه ت ناو چوونه نزیككه وتنه وه نه كردن، یان هه ڵبژاردن، تری هێزه كانی له دوورك��ه وت��ن��ه وه و كوردستان و عێراق و په یوه ندییان له گه ڵ ده وڵه تانی ئیقلیمی و جیهانی، زۆر بابه تی تر، منوونه ی ئه و هه ڵوێستانه ن كه له سه ر
بڕیاری و زانستی تیۆریی بنه مایه كی پێشوه خت نه بوون.
باشرتین هه ل كه بۆ ڕەوتی ئیسالمی ئۆپۆزسیۆنبوون خه باتی قۆناغی ڕەخسا، بوو، كه ئه ویش كرا به قوربانی ناڕۆشنیی گوتار و نه گرتنه به ری میكانیزمی گونجاو و هاوچه رخ بۆ مامه ڵه له گه ڵ ڕووداوه كاندا. و خۆپیشاندانه كان له به شداریكردن له به رگریی و گه ل به ره ی هه ڵبژاردنی ناوچه كه ، ڕووداوه ك��ان��ی و خه ڵك مافی ئیسالمی ڕەوت��ی بۆ باشیان ده رفه تێكی ڕەخ��س��ان��د، ب���ه اڵم ن��ه ب��وون��ی پ��الن بۆ به كارهێنانی ب��اره ، ئه م ته وزیفكردنی و خ��ۆی��ان سیاسیی ب��ه رژەوه ن��دی��ی ل��ه ئه مه شی مه نهه جی، هه نگاو هه ڵنه گرتنی
تاڕاده یه كی زۆر له باربرد.قه ناعه ت هاتووه ئ��ه وه كاتی ئیرت به وه بهێنن كه چیدی ناكرێ سیاسه ت به بكرێت، ته سك و الواز عه قڵی هه ندێك و زانستییانه تیۆریزه كردنی له دوور و ڕاوبۆچوون دنیایه ك پشتگوێخستنی تێزه وه النانی و بیرمه ندان به رهه می سیاسه ت. بواری زانستییه كانی و فیكری بكرێت فه رامۆش تێگه یشتنه ئه و ده بێ ڕەوت��ی سیاسیی س��ه رك��ردای��ه ت��ی��ی ك��ه وه كو سیاسه ت ده بێت پێیوایه ئیسالمی به ڵكو بكرێت، تێیگه یشتووه ئه و ئه وه ی موماره سه هه یه كه ئه وه ی وه كو ده بێ ڕابردووشدا قۆناغه كانی له بكرێت.ئه گه ر سیاسیدا گۆڕەپانی له مانه وه ی باره ئه م له مه ودوا ئه وا كردبێت، ده سته به ر بۆ ج��ه م��اوه ری، پێگه ی فراوانبوونی ن��ه ك به و ئیسالمییه كان حیزبه مانه وه ی به ڵكو
قه باره یه، ده كه وێته مه ترسییه وه .
تا كه ی ئاشی نه زان خوا بیگێڕێت؟
نه بڕاوه ی نیعمه تی و سازگار ئاوی كه ئۆتۆمبێله ناو چووه كه پاشان لێیه «. »پێغه مبه ری وتی بۆمبڕێژكراوه كه وه، شه هیدی باشرتین فه رموویه تی خوا جیهاده دا له و ئه سپه كه شت كه ئه وه یه هه ی ئێوه ش تیابچێت، خۆتدا له گه ڵ من بۆ ئۆتۆمبێله تان ئ��ه م ئ��ه وان��ه ی نه بێت خه متان ك���ردووه ، بۆمبڕێژ خوا له من پاداشته ی ئه و ئه وه نده ی ده كه وێت، ئێوه ش به ر وه ری��ده گ��رم، ب��ه ب��ێ ئ���ه وه ی ل��ه پ��اداش��ت��ی منیش دوای به ڕێكه و ت. پاشان كه مببێته وه «. كه مێك هاوڕێكانی له دووره وه و به ده م دووكه ڵی وێنه ی اك��ر«ە وه »الله وتنی و پیشاندا ئۆتۆمبیله كه یان ته قینه وه ی له سه ر شاشه كه نووسیبوویان »كردارێكی خ��ۆك��وژی��ی ب��ه ڕەت��ل��ێ��ك��ی س��ه رب��ازه مه به ستیان لێره دا )كه سه فه وییه كاندا عێراقه («. حكومه تی سه ربازه كانی له ڤیدیۆیانه یه له و یه كێك چیرۆكی ئه مه له »ئیستیشهادی«ە و كه سێكی كه هی یوتیوب باڵوكراوه ته وه . پرسیاره كه لێره دا ده قه بۆ تێگه یشتنه ئه م ئایا ئه وه یه: ئیسالمییه كان، تا چ ئاستێك ڕەنگدانه وه ی گشتی به پێغه مبه ران كه په یامه یه ئه و ئاینییه كان ده قه ئایا هه ر هێناویانه ؟ نین كه ئه م جۆره له توندوتیژی به رهه م ده هێنن كه خوێنی هاوواڵتییه كی خۆی به مه زهه ب جیاوازیی له به ر ته نها حه اڵل بزانێت؟ ئایا ئه وه ی به رپرسه له م ته رزه بیركردنه وه خودی ده قه كانن، یان
به رهه مهێنه ری ده قه كانن؟ئ���ه وه ی م��ن تێگه یشتنی ب��ه كه ئ��ه وه ی��ه ئیشكاله ، جێگه ی ك��ه زۆرن، ئیسالمی فیكری سه رچاوه كانی
بۆچوونی ئیجامع، سوننه ت، قورئان، قوتابخانه مامه ڵه ی ت��اد. ... سه حابه ئه م له گه ڵ ئیسالمیش فیكرییه كانی جیاوازن. یه كدی له زۆر سه رچاوانه دا و بیركردنه وه تێزی ئ��ه م��ڕۆ ئ���ه وه ی وایه ب��اوه ڕەی كه ئه وه یه زاڵه ، ڕشته ی به حه دیسه كان و ئایه ت تاكه ی تاكه ده بنه سیاق له هێنانه ده ره وه شیان ژیانیان جوڵه كانی هه موو سه رچاوه ی ورد له ده بێت ئایین كه پێشیانوایه و بكات، ڕێنوماییان ژیانیاندا درشتی و خه وتنیشدا. و هه ستان له ته نانه ت گرفتی ئه م ته رزه باوه ی فیكری ئیسالمی ئه وه یه كه ده قه كان به بێ لێكدانه وه ی جێبه جێ بوونیان »مقاصد«ی مه به ست كه نییه گرنگ الیه وه به واته ده كات، ئه سڵه ن فاڵنه ده ق بۆ بوونی هه یه و چ به ڵكو گرنگ له پشته وه یه ، مه به ستێكی
ته نها جێبه جێكردنێتی.ته رزێكی ئه مه شدا به رامبه ر له نێوان له تایبه ت به هه یه ، باو كه مرت گه نجه نێوان له و )اص��ول( زانایانی پێیانوایه كه ڕۆشنبیره كاندا، ئیسالمییه چه ند پێكانی بۆ ئیسالم ئایینی كۆی له وانه هاتووه ، )مقاصد( مه به ستێك مرۆڤ. كه رامه تی و ئازادی به بره ودان له م ئاینییه كان ده ق��ه ك��ۆی ده بێت و بێت ئه گه ر بكه ین، رشۆڤه سیاقه دا ئایین مه به ستانه ی ئه م ده ره وه ی له مه به ستی و هاتووه بونیادنانیان بۆ ژیان، بزوێنه ری بكرێنه سه ره كییه تی مامه ڵه یان له گه ڵ بكرێت، ئه وا به شێكی توندوتیژی به رهه مهێنه ری ده قانه ئه و ده قه كان له یه كێك هه موو و ده ب��ن مه به ستێكی ده بنه بۆخۆیان جیا به
سه ره كی.به اڵم ئه ی چۆن بزانین مه به سته كانی ئیسالم چین تاوه كو ده قه كانی تر به پێی ئه م مه به ستانه بپێوین؟ له ڕاستیدا زانین مه به ستانه ئه م یه كالییكردنه وه ی و بۆ تایبه ت به نییه ، نه كرده كارێكی توێژەرێكی لێبڕاو. یه كه م پێداویستییه كی ئه و هه موو له خۆدابڕینه ك��اره ئه م كاریگه ره مێژووییانه ی كه بوونه به شێك له ده قی دینی، واته گه ڕانه وه یه و بازدانه به سه ر مێژوودا و خوێندنه وه یه كی نوێی كه ئیسالمه بنه ڕەتیه كه ی سه رچاوه پێوانه كردنی پاشانیش قورئانه ، ئه ویش به ته رشیعه تری هه موو سه رچاوه كانی
مه به سته قورئانیه بنه ڕەتییه كان. منوونه یه ك به لێره دا من ئێستا ده ك��ه م��ه وه ، ڕوون���رت مه به سته كه م مه به سته ل��ه یه كێك پێموایه م��ن سه ره كییه كانی هاتنی قورئان »ئازادی«ە ، جا ئازادی بێت له كۆیله یی، یان ئازادیی بیروباوه ڕ. ئازادیی یان ڕاده رب��ڕی��ن، مه به ستێكی ده بێته چۆن ئه مه به اڵم سه ره كيی قورئان؟ له قورئاندا له چه ند كۆیله ئازادكردنی له باس شوێنێكدا به پیاوێك كاتێك به منوونه ك��راوه ، وای دایكم وه ك تۆ بڵێت خێزانه كه ی )ظهار(، كه ئه مه له ناو عه ره بدا باوبووه ناچنه ئیرت كه ئه وه بووه مه به ستیان و الی هاوسه ره كانیان وه ك سزایه ك بۆیان، هه ر كه ده ڵێت و دێت قورئان به اڵم كه سێك )ظهار(ی كرد وه ك ئه وه ی پێش ده بێت ئه وا ده یكرد، بوونی مسوڵامن بكات ئازاد كۆیله یه تی له به نده یه ك پێش ئه وه ی بچێته وه الی هاوسه ره كه ی ) سوره املجادلة – 3(، هه ر كه سێكیش
ئه وا خ���وارد، درۆی سوێندێكی ئه وه یه كه فاره ته كانی له یه كێك كه ده بێت به نده یه ك له كۆیالیه تی ئازاد بكات ) سورة املائدة – 89(، یه كێكی مسوڵامنێكیش ه��ه ر ت���ری ب��ه ه��ه ڵ��ه ك��وش��ت، ئ��ه وا خوێنه كه ی ده بێت له وه ی به ده ر له به نده یه كیش ده بێت ب��دات، )س��ورة بكات ئ��ازاد كۆیله یه تی له ئه م مه به سته ش النسا ء – 92(. یه كه مه كانه وه مسوڵامنه الی��ه ن به ڕاس��ت��ه وخ��ۆی��ان ته ماسی ك��ه قورئانه وه هاتنی و پێغه مبه ر ئاشكرا و ڕوون زۆر ه��ه ب��ووه ، به ندایه تییه كی گه وره یان به بووه ، چه ندین بۆیه ش خوا، بۆ زانیوه پاشان كه ئازادكردووه ، به نده یان بوونه ته به ندانه ل��ه و هه ندێك نوخبه ی كۆمه ڵگای ئیسالمی. ئه مه تر ده قی چه ندین له وه ی به ده ر ئازادیی له سه ر جه خت كه هه ن بیروباوه ڕ و ڕاده ربڕین ده كه نه وه . ده ڵێن پێامن ئه مانه هه موو كۆی و قورئانییه مه به ستێكی »ئازادی« ده قه كانی كۆی و سه رتاپا ده بێت
تر به م ئاڕاسته یه دا به رین.زاڵبوون بۆ من، بۆچوونی به به سه ر ئه م گرفته گه ورانه ی كه تێزی یه كه م دروستی كردووه ، پێویسته به فیكر هه ر هه ڵگری الیه ك، هه موو ته رزی به بره و بین، بۆچوونێك و ئیسالمییانه بیركردنه وه ی دووه می بۆ كۆتاییدا له چونكه ب��ده ی��ن، له هه موو الیه ك ئەمە باشرته وه ك
زاڵبوونی ته رزی یه كه م.
جه الل حه سه نئایه ت هه ندێك ئه وه ی دوای باسی كه به كارهێنا فه رمووده ی و بۆ لێكدانه وه ی ده كرد، جیهادیان خۆته قاندنه وه كه پێیوابوو كردن، تۆقاندنی ب��ۆ ڕێگه یه باشرتین نزیكرتین سه فه وییه كان، دوژمنه به هه شتی به گه یشنت بۆ ڕێگه شه ئه وه ی پێش و كه مێك دوای خوا. ب��ه ره و ئۆتۆمبێله كه ی و خ��ۆی خۆته قاندنه وه بڕۆن، خۆی هه ڵدایه ته نیشتیه وه له ڕووب��اره ی ئه و ناو ئاوه ئه م چییه »ئه مه وتی ب��وو، ته نها دوای من گه رمه ، و لیخن یه ك كاتژمێری تر ده گه مه شوێنێك
چیرۆكی گه نجێك، پرسێك بۆ لێكۆڵینه وه ی زیاتر
ڕه وتی ئیسالمی له م ته نگژه ی بێبه رنامه یی و ناڕۆشنی دیدی سیاسییه وه
هه نگاوی عه مه لی زۆریناوه
مامه ڵه ی قوتابخانه فیكرییه كانی ئیسالمیش له گه ڵ سه رچاوه كانی فیكری ئیسالمیی زۆر
له یه كدی جیاوازن
««
ژماره )56(، سێشه ممه 2013/10/22، ساڵی دووەم
15
خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر: هاوژین عومەر کەریم
بەڕێوەبەرى هونەرى:ڕەوشت محەمەد
بەڕێوەبەرى کارگێڕى:جیهانگیر ئەحمەد
ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت:www.bayanpress.net
E.mail: [email protected]/bayanpres
ئەنداماىن بۆرد:سەاڵح ساالر
ئیدریس سیوەیىلمحەمەد جەمال
ناونیشان: سلێامىن - شەقامى ئیرباهیم پاشا - تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم - شوقەى ژمارە 3. تەلەفۆن: 07480605181 بایی )750( دینارە
رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە
گفتوگۆwww.bayanpress.net
به پ��ێ��وی��س��ت��ی��ان ئ��ی��س��ام��ی��ی��ه ك��ان چونكه هه یه ، جددی به خۆداچوونه وه ی كورسییه كانیان له گه ڵ )2005( گۆڕانكاریی
ئه وتۆی به خۆوه نه بینیوه .به یان: ئۆباڵی ئه م شكسته له ئه ستۆی كێیه ، سه ركرده ی پارته ئیسامییه كان، یان
ئه ندام و كادیرانی ناوه ندی؟ئارام قادر: ناكرێت بڵێین له ئه ستۆی و سه ركردایه تی له كاتێكدا ئه ندامانه ، نه خشه داڕێژەر ن، سیاسییه كان مه كته ب ده ست له پاره و دارای��ی دابه شكردنی رێنامیی ئه وانه ، ده ست له پان ئه وانه ، هه موو ئ��ه وان��ه ، ده س��ت له ده رك���ردن سه ركردایه تییدایه ، ده ستی له ئیجرائاتێك ئه ستۆی له شكسته كه ش دڵنیاییه وه به ئه واندایه . ئه گه ر ئه ندامانی تر به شداربن كاری به رنامه ڕێژیی و نه خشه دانان له له به شێك ئ���ه وان ئ��ه وك��ات��ه ح��ی��زب، به رپرسیاریه تییان ده كه وێته ئه ستۆ، به اڵم ده ستی له بڕیاره كان هه موو كاتێكدا له ده دات، بڕیار خۆی و سه ركردایه تیدایه ئه ستۆی له به رپرسیاریه تییه كه ش ئه وه ئه ندامانیش ئ��ه گ��ه ر خ��ۆ ئ��ه وان��دای��ه ، ك��ه م��ت��ه رخ��ه م ب��ووب��ن، ئ��ه وی��ش هه ر بۆچی سه ركردایه تی، ئه ستۆی ده كه وێته
سه ركردایه تی لێپێچینه وه ی نه كردووه ؟دوو راب���ردوو، ساڵی چ��وار به یان: و بوون ئۆپۆزسیۆن ئیسامییه كه پارته
بوون، هاوواڵتیان خواستی داكۆكیكاری هێزێكی نه بوونه هه ڵبژاردندا له به اڵم زیادی زۆر كورسییه كانیان و كاریگه ر ئه مه بۆچی تۆ هۆكاری بڕوای به نه كرد،
ده گه ڕێته وه ؟پارته دوو ئ��ه گ��ه ر ق���ادر: ئ���ارام ئه و نه بوونایه ، ئۆپۆزسیۆن ئیسامییه كه كه نه ده هێنا به ده ست كورسییانه شیان
ئێستا هه یانه .ئه وان وه كو تریش الیه نی به یان: ئیسامییه كان بۆچی ب��وو، ئۆپۆزسیۆن به هێزی خاڵی بكه نه ئه وه نه یانتوانی
خۆیان؟الیه نه كانی به دڵنیاییه وه قادر: ئارام زۆر كاریگه رییان ئۆپۆزسیۆنیش تری بوایه ، زۆر كاریگه رییان ئه گه ر نه بووه ،
بكرێت، تێدا گۆڕانكاریی ئیسامییه كان بێت، بۆ هه موو شه قام ده بێت گوتاریان به بێت په یوه ست نه بێت گوتارێك بۆ ته نها نه بێت گوتارێك نوخبه یه كه وه ، ئیسامی دیدگایه كی به كه سانه ی ئه و بیرده كه نه وه ، به ڵكو گوتارێك بێت هه موو مامه ڵه جۆرێك به بگرێته وه . شه قام هه موو خاوه نی به خۆیان كه بكه ن كێشه كانی هه موو و توێژەكان و چین میلله ت بزانن، ئه مه به شێوه یه ك بێت كه خه ڵك بزانێت چاره سه ری كێشه كانی له و
حیزبه دا ده بینێته وه .ئیسامی نووسه ری هه ندێك به یان: به سیاسه ت و بانگه واز جیاكردنه وه ی تۆ داده ن��ێ��ن، رێگه چاره كان له یه كێك
هاوڕای له گه ڵیان؟له گه ڵ م��ن نه خێر، ق���ادر: ئ���ارام تایبه مته ندی پێویسته به ڵكو نیم، ئه وه دا جیابكرێته وه . ئیسام به رفراوانه و جێگای بۆیه ده بێته وه ، تێدا دیدگاكانی هه موو به ڵكو بكه ین، جیاكاری ناكات پێویست و تایبه مته ندی بده ین ه��ه وڵ ده بێت مانایه ی به و جیابكه ینه وه ، پسپۆڕیی به گرنگی ئیسامییه كان له ناو كۆمه ڵێك پسپۆڕیی و بده ن ئیسامییه كان زانسته ب��واری له تر كۆمه ڵێكی بهێنن، تێدا ئابووریی ئیسامی، هه ندێكی تر له بواری بنه مای له سه ر ئه مه ئیسامی، سیاسه تی پسپۆڕی، و تایبه مته ندی جیاكردنه وه ی و هه ركه سه ئه وه ی بنه مای له سه ر نه ك كار بۆ خۆی بكات و هیچ هه ماهه نگییه ك
له نێوانیاندا نه بێت.ئیسامییه كان ئێستادا له ده بێت گوتارێك رێكبخه نه وه ، سیاسییان گوتاری بێت كه بزوێنه ری شه قام بێت، چاره سه ری پێ توێژەكانی و چین تێكڕای كێشه ی
بێت.جموجوڵێك ب��ه هه ست ب��ه ی��ان: ده كرێت له الیه ن كۆمه ڵ و یه كگرتووەوە هه واڵنه به و چه ند به خۆداچوونه وه ، بۆ
گه شبینی؟ئێستا تێڕوانینه ی به م ق��ادر: ئ��ارام له بێت بریتی ته نها به خۆداچوونه وه كه ئه وتۆی ئه نجامێكی لیژنه ، دروستكردنی كاروباری سیاسی پارتێكی هه ر نابێت. بووه پێكهێنانی لیژنه ی و لیژنه كاری، ئه وه جۆرێكه له تێپه ڕاندنی كات و قۆستنه وه ی
كێشه كان نه ك چاره سه ری كێشه كان.ب���ه ی���ان: ه��ه ن��دێ��ك س���ه رك���رده ی رووداوه كه ده كه ن له وه باس ئیسامی میرس، ت��ای��ب��ه ت ب��ه ه��ه رێ��م��ی��ی��ه ك��ان، كه مبوونه وه ی له سه ر هه بوو كاریگه ریی
ده نگی ئیسامییه كان؟ئارام قادر: به دڵنیاییه وه كاریگه ریی به هاری له كاتێكدا هه بوو. راسته وخۆی خۆپیشاندان ده ستیپێكرد، ع��ه ره ب��ی ده ستیپێكرد. كوردستان هه رێمی له له ژێر راسته وخۆ كوردستان له به رئه وه
كاریگه ریی رووداوه هه رێمییه كاندایه .
هه ڵبژاردنه كانی ئه نجامی به یان: په رله مانی كوردستان چۆن ده بینی؟
ده رئه نجامانه ی ئ��ه و ق��ادر: ئ��ارام راگه یه ندراون، كۆمسیۆنه وه الیه ن له هه رێمی بۆ نین واقیعی ده رئه نجامێكی بۆیه سیاسییه وه ، رووی له كوردستان واقیعی ره نگدانه وه ی هه ڵبژاردنه ئه و به ئه مه ش نییه ، سیاسییه كان حیزبه چه ندین ساخته كارییه ی ئ��ه و ه��ۆی ده كرێت كوردستان هه رێمی له ساڵه كۆمسیۆنیش به رده وامه . ئێستاش تا و ئه و هه موو له یه كه مه به رپرسیاری ساخته كارییه ، چونكه به پێی یاسا پێویسته بكات رێگرییه ك ه��ه م��وو كۆمسیۆن پێویسته بكرێت، ساخته كاری ل��ه وه ی هه ڵبژاردنێكی پاكوبێگه رد ئه نجام بدرێت، به زۆر ده روازه وه چه ندین له ب��ه اڵم ئاسانی ساخته كاری ده كرا. ئه و كۆمسیۆنه له كه بگرێت كه لێنانه ئه و نه یتوانی
رێنامییه كاندا هه بوون.ئۆپۆزسیۆن الیه نی هه رسێ به یان: ئه نجامه كانی ل��ه خ��ۆی��ان ن��اڕەزای��ی هه ڵبژاردن ده ربڕی و سكااڵیان تۆماركرد، الیه نه كانی س��ك��ااڵی ت��ۆ ب���ڕوای ب��ه ده بێت كاریگه ریی هیچ ئۆپۆزسیۆن
له سه ر گۆڕینی ئه نجامی هه ڵبژاردن؟له به رئه وه ی به داخه وه ، قادر: ئارام هه رێمی له ژیان جومگه كانی هه موو ك��وردس��ت��ان ب��ه ح��ی��زب��ی ك����راون، له ده س��ه اڵت��ه وه حیزبی ه���ه ردوو الی��ه ن هیچ نیم ب��اوه ڕەدا له و كراون ، كۆنرتۆڵ كاتێك بدرێت. ئه نجام گۆڕانكارییه ك كه ده بێت ئه نجامی سكااڵ یان تانه دان هه ڵبژاردنه كان كۆمسیۆنی و دادگاگان كاریگه ریی به هۆی به اڵم بن، سه ربه خۆ حیزبی له سه ر هه موو جومگه كانی ژیان، گۆڕانكاریی سكااڵكان ناكه م پێشبینی
ئه وتۆ له ئه نجامه كاندا دروستبكه ن.دوو ده نگی به سه باره ت به یان: كۆمه ڵ، و یه كگرتوو ئیسامییه كه ، پارته ژماره ی بۆچوونی جیاواز هه یه ، هه ندێك ئه وه پێیانوایه و پێوه ر ده كه نه كورسی سه ركه وتنه ، هه ندێكی تر باس له ژماره ی ئیسامییه كان پێتانوایه ده ك��ه ن، ده نگ باره وه له و تۆ رای هێناوه؟ شكستیان
چییه ؟جیاوازیی رای ئ��ه وه ی ق��ادر: ئ��ارام چونكه سه یره ! خوێندنه وه یه كی هه یه، )15( ئیسامی لیستی هه ردوو )2005(كورسییان هێنابوو، ئێستا )2013( هه شت هه ڵبژاردن به شداریی ن��وێ موالیدی كورسییان دوو ته نها ئێستا ده ك���ات، ئه گه ر پرسیاره جێگه ی ك��ردووه ، زی��اد یا زیادمانكردووه ، ئێمه بڵێت كه سێك
سه ركه وتنامن به ده ستهێناوه .له گه ڵ ه��اوڕای تۆ كه واته به یان: شكستی ئه مه پێیانوایه كه ئ��ه وان��ه ی
ئیسامییه كانه نه ك سه ركه وتن؟ئ����ارام ق����ادر: ب��ه دڵ��ن��ی��ای��ی��ه وه ،
هێنده ی په رله مان چونكه ئیسامییه كان، شوێنی سیاسییه كانه شوێنی بانگخوازه كان
نییه ؟ئ����ارام ق����ادر: ب��ه دڵ��ن��ی��ای��ی��ه وه ئاسته ی ئ��ه و بگه ینه ماومانه ئێمه ئێستا تا جیابكه ینه وه . تایبه مته ندییه كان چوار خولی هه ڵبژاردنی په رله مان به ڕێوه چوون ، په رله مان كارا نه بووه و رۆڵی خۆی خه ڵكی ئێستاش تا نه بینیوه ، ته واوی به و ئه رك و رۆڵ به نین ئاشنا ته واوی به كه سێك جۆره چ نازانن په رله مان، كاری بۆ په رله مان گونجاوه ، بۆیه بۆ ئه م قۆناغه
ئه وه به دیارده یه كی رسوشتی ده زانم. زانایان كاندیدكردنی مه سه له ی په یوه ست نییه به حیزبه ئیسامییه كانه وه ، زانایان چه ندین عه ملانییه كانیش به ڵكو بۆ هۆكارێك ببێته تا كاندیدكردووه
كۆكردنه وه ی ده نگ.ب��ه ی��ان: ده وت��رێ��ت ش��ێ��وازی كاری به پێویستی و ته قلیدییه ئیسامییه كان چ ئیسامییه كان ده بێت گۆڕانكارییه ،
گۆڕانكارییه ك بكه ن له شێوازی كاریاندا؟ئارام قادر: پرسیارێكی جددی هه یه ئایا بكرێت: ئیسامییه كان له ده بێت كوردستان هه رێمی له ئیسامییه كان، ده یانه وێت بگه نه ده سه اڵت و حوكمڕانی له حوكمڕانی مبانه وێت ئه گه ر بكه ن؟ كوردستان بكه ین، پێویسته گوتاری الیه نه
ده بوو كورسییه كانیان زۆر زیادی بكردایه و حكومه تیان پێكبهێنایه .
بینیامن ه����ه روه ك����و ب���ه ی���ان: ئیسامییه كان لیستی له بانگخوازه كان سیاسییه كان، له هێنا زۆرتریان ده نگی
خوێندنه وه ی تۆ بۆ ئه مه چییه ؟رسوشتییه شتێكی ئه مه قادر: ئارام كوردستان، واقیعی بۆ چاوه ڕوانكراوه و و ئایینی زان��ای و بانگخواز بێگومان خاوه ن كۆمه اڵیه تییه كان كه سایه تییه پێگه و نفوزی تایبه تین له ناو كۆمه ڵگه ی كورده واریدا، خه ڵكی متامنه ی به و جۆره داهاتوودا له ئ��ه وه ی بۆ هه یه كه سانه
رۆڵی خۆی ببینێ .كاریگه ریی ئه مه پێتوانییه به یان: حیزبه ئ���ه دای س��ه ر ده ك��ات��ه سلبی
ئارام قادر، پەرلەمانتارى کۆمەڵى ئیسامی
گه ر ئیسالمییه كان ئۆپۆزسیۆن نه بوونایه ، ئه و كورسییانه شیان نه ده هێنا
له م گفتوگۆیه دا، ئارام قادر، ئه ندامی خولی سێیه می په رله مانی كوردستان له سه ر فراكسیۆنی كۆمه ڵی ئیسالمی، باس له ده ره نجامه كانی هه ڵبژاردن و پێگه ی حیزبه ئیسالمییه كان و ئۆپۆزسیۆن ده كات و پێیوایه ئیسالمییه كان له م هه ڵبژاردنه دا سه ركه وتو نه بوون و ده ڵێت »جێگه ی پرسیاره ئه گه ر كه سێك بڵێت ئێمه زیادمانكردووه ، یا سه ركه وتنمان به ده ستهێناوه «. ئه و پێشیوایه تێكڕای الیه نه كانی ئۆپۆزسیۆن له خولی سێیه می په رله مان كاریگه رییان زۆر نه بووه ، ئه گه ر كاریگه رییان رووداوه پێشیوایه په رله مانتاره ئه و پێكبهێنایه . حكومه تیان و بكردایه زیادی زۆر كورسییه كانیان ده بوو بوایه ، زۆر
هه رێمییه كان، به تایبه ت كوده تاكه ی میسر، كاریگه ریی نه رێنیی له سه ر كه مبوونه وه ی ده نگی ئیسالمییه كان هه بووه .
گفتوگۆ: بەیان
ئه گه ر الیه نه كانی ئۆپۆزسیۆن كاریگه رییان زۆر بوایه ، ده بوو كورسییه كانیان زۆر زیادی بكردایه
-------شكستی ئیسالمییه كان له ئه ستۆی
سه ركردایه تیاندایه
مه‌هدی‌عه‌بدوڵاڵ
له ئیسالمی بزاڤی هه‌ڵسوڕاوانی‌ده‌ستیان ده‌یه‌یه سێ له زیاد كوردستان،كردووه‌‌به‌‌كار‌و‌چاالكیی‌سیاسیی‌ئیسالمی،په‌روه‌رده‌‌و‌بانگخوازی،ئیرشادی‌كۆمه‌ڵگه.هه‌رچه‌ند‌به‌‌چه‌ند‌قۆناغی‌جۆربه‌جۆریش‌به جارێك خۆیانداوه، كاری به درێژەیان‌توندی‌دابه‌زینه‌‌سه‌ر‌ئاینداریی‌كۆمه‌ڵگای‌كوردی‌و‌دوایی‌به‌ره‌به‌ره‌‌كه‌وتنه‌‌سه‌ر‌شێوه‌‌گونجاو، باش ئه‌ندازه‌یه‌كی تا خیتابێك و‌سوودگه‌لێكیان ئێستادا له بڵێین ده‌كرێ‌‌قۆناغی گه‌یاندووه. خه‌ڵك به له‌وباره‌وه‌‌به بڕی هه‌رێمیشیان سیاسیی سه‌ختی‌ئێستاشدا له ده‌ره‌ت��ان. و ئازار كۆمه‌ڵێك‌زێڕینی قۆناغی له كامڵ ته‌مه‌نێكی به
ژماره)56(،سێشه‌ممه2013/10/22،ساڵی‌دووەم
14www.bayanpress.net
كتێبه ئه‌م به‌دلیسییه. شه‌رفخانی ی‌نوورساوه. فارسی زمانی به به‌رگه، دوو‌ره‌چه‌ڵه‌كی له ب��اس یه‌كه‌می به‌رگی‌ده‌كات، كورده‌كان میرنشینه و بنه‌ماڵه‌‌كه‌سایه‌تییه سه‌ر ده‌باته ره‌چه‌ڵه‌كیان‌نارساوه‌كانی‌عه‌ره‌ب‌و‌فارس،كاتێك‌باس‌ده‌كات، به‌دلیسییه‌كان ڕەچه‌ڵه‌كی له‌‌یه‌زید كوڕی )ته‌هامسی سه‌ر ده‌یباته‌وه
گه‌ردی(كه‌‌بیسته‌م‌پاشای‌فارسه.تر نووسینی نووسینه، ئه‌م دوای‌نووسیندا له هێڵی هه‌مان ن��وورساوه،)ع��ادات كتێبی كه ت��ۆخ��ك��ردوه‌ت��ه‌وه،و‌روس��ون��ام��ه(ى‌م��ه‌ال‌م��ه‌ح��م��وودی‌بانگه‌وازێك كتێبه‌دا لهم بایه‌زیدییه،ده‌دات كورد ره‌چه‌ڵه‌كی به سه‌باره‌ت‌هه‌موان، الی بێ ئاشكرا »با ده‌ڵێت و‌میلله‌تی ئه‌م كه شاره‌زایان، و قوتابیان‌ت��ی��ره‌ی‌عه‌ره‌بی ل��ه ل��هك��ۆن��دا ك���ورده‌‌هاتوون«. )ده‌شته‌كی(یه‌وه به‌ده‌وییه‌‌سه‌باره‌ت‌به‌‌ناوی‌كوردستان‌بۆ‌نیشتامنی‌كوردستانیش ناوی »هه‌تا ده‌ڵێت كورد،خاكه‌ی ئ��هو ئ��ه‌م، ڕای به ن��هب��ووه«.پێشرتدا له كوردستان، پێیده‌وترێت‌و ئێران نێوان له بووه چۆڵ جێگایه‌كی‌خۆراساندا.كاتێك‌باسی‌ره‌چه‌ڵه‌كی‌كورد
سێ له گشتی به‌شێوه‌یه‌كی ده‌ك��ات.خاڵدا‌‌رای‌خۆی‌ده‌رده‌بڕێت:
ك��ورده‌ك��ان‌ده‌ب��ات��ه‌وه‌‌سه‌ر -1زوحاك ماره‌كه‌ی له كه كه‌سانه‌ی ئه‌و‌ره‌چه‌ڵه‌كێكی وات��ه ب���ووه، ڕزگ��اری��ان
ئه‌فسانه‌یی.ك��ورده‌ك��ان‌ده‌ب��ات��ه‌وه‌‌سه‌ر -2ده‌رپه‌ڕیوی بیچم تووكنی كابرایه‌كی‌الی چووه‌ته نوێنه‌ر وه‌ك كه ترسێنه‌ر،
په‌یامبه‌ری‌ئیسالم.3-ئه‌و‌رایه‌‌به‌الی‌مه‌ال‌مه‌حموودی‌كه نزیكه راستییه‌وه له بایه‌زیده‌وه‌‌كوڕی یافسی سه‌ر ده‌باته‌وه كورده‌كان‌ناوی نائاسایی ره‌چه‌ڵه‌كێكی وه‌ك نوح،
ده‌بات.كورد عه‌ره‌بییه‌كاندا، كتێبه له‌‌ره‌چه‌ڵه‌كی‌ناپه‌سه‌ند‌و‌الی‌توركه‌كان‌به
كه‌سایه‌تیی زووتر ده‌ربكه‌وێت، بتوانێت‌تێدا‌دروست‌بێت،تاڕاده‌یه‌كی‌باش‌ئازادیی‌هه‌بێت.خاوه‌ن‌تاكگه‌رایی‌خۆیه‌تی،به‌اڵم‌هیشتا‌كاتی‌ده‌وێت‌تا‌زیاتر‌به‌هێز‌بێت،ره‌هه‌ندی‌كولتووری‌ناوچه‌ی‌عێراقی‌وای‌باشوور،ده‌روازه‌ی‌زووتر كردووه،كوردی‌و‌ئاسانرت‌بۆ‌كراوه‌ته‌وه،جێده‌ستی‌دیارتره.كوردستان، ترى پارچه‌كانی ك��وردی له‌‌چونكه‌‌ده‌سه‌اڵت‌و‌كولتووری‌وه‌ك‌ئێران،سوریا‌و‌توركیا‌به‌هێز‌نییه،به‌‌منوونه‌یه‌كی‌ساده‌ش‌ئه‌و‌راستییه‌‌ده‌رده‌كه‌وێت،كوردی‌ئه‌و‌سێ‌پارچه‌ی‌كوردستان،زمانی‌فارسی‌تایبه‌ت به ده‌زان��ن، عه‌ره‌بی و توركی و‌هه‌رێمی له ب��ه‌اڵم خوێنده‌واره‌كانیان،عه‌ره‌بی هه‌موو نییه مه‌رج كوردستان‌نێو‌چینی‌منااڵنی‌شاردا له بزانێت،به‌اڵم‌دراوه، پێ باشی په‌ره‌ی ئینگلیزی زمانی‌كولتووری گۆڕانی شه‌پۆلی به‌ر زیاتر‌زمانه‌وه رووی له كه‌وتوین، ئه‌ورپی‌له‌سه‌رمان، زۆرت��ره عه‌ره‌بی كاریگه‌ریی‌چینی له‌نێو ئه‌ورپی هه‌ڵسوكه‌وتی به‌اڵم‌نه‌وه‌ی‌نوێ‌‌دیارتره.له‌‌هه‌رێمی‌كوردستان‌ده‌توانرێت‌به‌رنامه‌ی‌به‌پێز‌دابڕێژرێت‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌تاكگه‌رایی‌و‌بڕوابه‌خۆبوونی‌تاكی
كوردی‌سه‌رله‌نوێ‌په‌روه‌رده‌‌بكرێت.
بێستون‌ئه‌بوبه‌كر
له )تێرمینی(، تاكگه‌رایی زاراوه‌ی‌ئه‌و بۆ زمانه‌وانییه‌وه، زانستی رووی‌كه‌سه‌‌به‌كاردێت‌کە‌ده‌توانێت‌كولتوور‌و‌خودی ره‌سه‌نی ره‌وشتی به‌های و زمان‌خۆی‌پپارێزت‌و‌به‌رگریی‌لێ‌بكات،ئه‌گه‌ر‌واته ژیا، تردا كۆمه‌ڵگای نێو له هاتوو‌به‌های و زمانێك و كولتوور هیچ له‌نێو‌به‌‌ته‌واوی تردا كه‌سایه‌تییه‌كی ره‌وشتیی‌نه‌توێته‌وه،به‌های‌خۆی‌بپارێزت‌و‌له‌گه‌ڵ
بارودۆخی‌ژیاندا‌خۆیی‌بگونجێت.یه‌كێك ده‌كه‌ین، مێژوو ته‌ماشای‌ل��هس���ه‌رچ���اوه‌ی‌م��ێ��ژووی‌ك���ورد‌كه)شه‌رەفنامه( نوورساوه، كورد به‌ده‌ستی
تایبه‌ت‌به‌‌خۆی‌هه‌یه؟به‌اڵم‌بۆ؟خاوه‌ن ئێران، واڵتی ده‌یبنین، وه‌ك‌هه‌مان به توركیا، واڵتی بووه، ئیمپراتۆر‌له پێشوو( )شامی سوریا واڵتی شێوه،ئیسالمی واڵتی كۆچیدا، چله‌كانی ساڵی‌پاشایه‌تی. بۆ گ��ۆڕی خ��ه‌الف��ه‌ت��ه‌وه له‌‌نێو‌كولتوورێكی له ئه‌و‌واڵتانه، كوردانی‌ئه‌و ته‌واویی كاریگه‌ری ژیاون، به‌هێزدا‌كولتوورەیان‌به‌سه‌ره‌وه‌‌بووه،نه‌یانتوانیوه‌‌بكه‌ن، له‌گه‌ڵدا رووب���ه‌ڕووی جه‌نگی‌له به‌هێزن پێگه‌ی چونكه‌‌خاوه‌ن‌هێز‌و‌ناتوانرێت‌ملمالنێیان ئاسان نێو‌جیهاندا،زۆرب��هی عێراق، واڵت��ی ب��ه‌اڵم بكرێت.سه‌فه‌وی ده‌وڵه‌تی هه‌ردوو له‌نێو كات‌كراوه، شوێنه‌كانی به یاری عوسامنیدا،ب��ووه، ه���ه‌ردووال پێكدادانی شوێنی‌جارێك هه‌ر ناوچه‌یه‌ش ئه‌م كورده‌كانی‌هه‌ردوو به‌رژەوه‌ندیی به‌پێی به‌الیه‌كدا،ده‌وڵه‌ت،یاری‌به‌‌كه‌سایه‌تی‌و‌تاكگه‌رایی
كورد‌كراوه.خۆمان الی ك��وردی ده‌بینین، وه‌ك‌عێراق، كولتووری چونكه به‌هێزتره،كولتوورێكی‌تێكه‌ڵه‌‌له‌‌كولتووری‌عه‌ره‌بی‌كولتووری كردووه، وای ئه‌مه‌ش فارس، و‌زیاتر خۆمان الی كوردی تاكی و كوردی
كورد سورییه‌كان الی شاخاوی، كوردی‌به‌‌بیانی‌نارساوه،که‌‌ته‌ماشای‌ناسنامه‌ی‌كوردی‌توركیا‌ده‌كه‌ی،سیامی‌كوردبوونی
پێوه‌‌دیار‌نییه‌‌و...تاد.لهم��ێ��ژوودا،زۆرب��ه‌ی‌كات ك��ورد‌چه‌وسێرناوه‌ته‌وه،تاكگه‌رایی‌خۆی‌له‌‌نێو‌كات، هه‌موو په‌یڕەوكردووه، ده‌وڵداریدا‌داگیركه‌ردا ده‌سه‌اڵتی كاریگه‌ریی له‌ژێر‌زانست به‌رهه‌می كوردیش تاكی بووه.دراوسێ واڵتانی وه‌ك بیركردنه‌وه‌ی و‌تایبه‌ت كیانی خ��اوه‌ن چونكه نه‌بووه،و تورك و فارس وه‌ك نه‌بووه. به‌‌خۆی‌عه‌ره‌ب.له‌م‌وتاره‌دا،به‌دوای‌وه‌اڵمی‌یه‌ك‌پرسیاردا‌ده‌گه‌ڕێین،ئایا‌كوردی‌هه‌ر‌چوار‌پارچه‌‌وه‌ك‌یه‌كن‌له‌‌تاكگه‌رایدا،یان‌وه‌ك‌زۆرجار‌ده‌ڵێن‌كوردی‌باشووری‌كوردستان‌هه‌رێمی زیره‌كرته، پارچه‌كان هه‌موو له
تاكگه رایی كوردی
كه پشده‌ر، ده‌ڤه‌ری بۆ گواستنه‌وه‌یان‌خۆی‌شایه‌تحاڵی‌رووداوه‌كان‌بوو.
له ده‌ستخۆشی ده‌بێت پێشه‌كی‌بكرێت نووسه‌ر س��االری س��ه‌الح كاك‌په‌رژاویه‌تییه‌‌سه‌ر رۆمه‌ڵغه‌زادا لهو كه‌‌خۆی یاده‌وه‌رییه‌كانی تۆماركردنی‌له پڕ و هه‌ستیار قۆناغێكی له‌سه‌ر
رووداو‌له‌‌مێژووی‌كۆمه‌ڵی‌ئیسالمیدا.یاده‌وه‌ریی ته‌نها نووسه‌ر راسته‌‌خ���ۆی‌ت���ۆم���ارك���ردووه،ب���ه‌اڵم‌ئ��ه‌و‌یاده‌وه‌رییانه‌‌پڕن‌له‌‌زانیاری‌و‌رووداوی‌نه‌گێڕدراوه، چیرۆكی و سه‌رنجڕاكێش‌كۆمه‌ڵی مێژووی نووسینه‌وه‌ی بۆ كه
ئیسالمی‌جێگه‌ی‌بایه‌خ‌و‌پێویسنت.تریش قه‌ڵه‌مبه‌ده‌سته‌كانی خۆزگه‌‌و ده‌كرد هیمه‌تیان شایه‌تحاڵبوون، كه‌‌هه‌مان‌رێچكه‌ی‌كاك‌سه‌اڵح‌یان‌ده‌گرته‌‌به‌ر‌و‌یاده‌وه‌ریی‌ئه‌و‌رۆژە‌سه‌ختانه‌یان‌تۆمار‌ده‌كرد،تا‌به‌‌هه‌موانه‌وه‌‌وێنه‌یه‌كی‌ته‌واوی‌ئه‌و‌رۆژانه‌یان‌وه‌ك‌خۆی‌نیشان
ده‌دا.سه‌اڵح كاك نووسینه‌كه‌ی زمانی‌كه ده‌ستخۆشییه، جێگه‌ی دووب���اره
خۆیان سیاسیی زینده‌گی دیموكراسییه‌تدا‌به‌ڕێده‌كه‌ن.
چواره‌مین دوای ئه‌وه‌یه، لێره‌دا قسه‌‌چه‌ند و په‌رله‌مان هه‌ڵبژاردنی خولی‌بۆچی ده‌پرسین: دیكه، هه‌ڵبژاردنێكی‌و چاوه‌ڕوانی ئاستی له ئیسالمی بزاڤی‌ته‌مه‌نه‌ی ئه‌و و گۆرانكاری ئه‌و هه‌موو‌و م��ان��دوو و قوربانی كه نییه خۆیدا
شه‌كه‌تیی‌زۆریان‌بردووه.ئازادیی نه‌بوونی به پاساویان جاران‌خۆ ده‌هێنایه‌وه. بێئیمكانیه‌ىت و سیاسی‌ناوچه‌كه و كوردستان ساڵه چ��وار ئ��ه‌وه‌‌هه‌نگاوی گ����ه‌وره‌دا گ��ۆڕان��ك��اری��ی ل��ه‌‌ناوه‌ته پێی ئیسالمی جیهانی و گرتووه‌‌كراوه‌یی، دیموكراسیه‌ت، ئازادی، قۆناغی‌هۆشیاریی ته‌كنه‌لۆجیا، پێشكه‌وتنی
هاوواڵتی‌و‌كۆمه‌ڵگه.ئازادییه‌كی به هه‌رێم له ئێوه‌ش‌و سیاسی چاالكیی و ك��ار ب��ه‌رف��راوان:په‌روه‌رده‌‌و‌ڕاگه‌یاندنتان‌په‌یڕەوكرد،بوونه‌‌ئۆپۆزسیۆنێكی‌چاالك،خاوه‌نی‌ده‌زگایه‌كی‌ڕاگه‌یاندنی‌جیهانین،له‌‌كه‌ناڵی‌ئاسامنی‌و‌سایت‌و‌رۆژنامه‌‌و‌رادیۆ،خاوه‌نی‌چه‌ندین
سه‌نته‌ر‌و‌ده‌زگای‌خێرخوازی‌و..هتد.پوكانه‌وه حیزبه‌‌سیكۆالره‌كان‌زۆریان‌ده‌بینین چ��ۆڵ��ك��را. ئ��ێ��وه ب��ۆ جێگه و‌هاته ده‌س��ه‌اڵت��دار حیزبی گه‌وره‌ترین‌له زۆرێ��ك ئیسالمیش جیهانی له دواوه.مه‌رگ و پووكانه‌وه سیكۆالره‌كان حیزبه‌‌ئیسالمییه‌كان به‌رامبه‌ردا له یه‌خه‌ی‌گرتن،و ده‌س���ه‌اڵت گه‌یشتنه و گه‌شه‌یانكرد
ده‌وڵه‌تداری.
هه‌ندێك نووسه‌ر كه كاتێكیش‌رووداوه‌كان به تێكه‌ڵ خۆی قه‌ناعه‌تی‌تریش ب��ۆچ��وون��ی ره‌ن��گ��ه ده‌ك����ات،ه��ه‌ڵ��ب��گ��رێ��ت،ن���ووس���ه‌ر‌ت��ه‌ن��ه��ا‌له‌‌روانیوون، لێی خۆیەوە گۆشه‌نیگای‌و خۆی بۆچوونی باسی كه منوونه بۆ‌داوایانكردووه كه كامه‌ران‌ده‌كات كاك‌بگوازرێنه‌وه له‌‌هه‌ورامانه‌وه باره‌گاكان‌راست ئه‌مه‌ش ده‌شڵێت سلێامنی، بۆ‌زانیاریى ده‌ب��وو ن��ووس��ه‌ر ده‌رچ���وو.كه‌می به‌شێكی بڕیاره ئه‌و هەبوایە‌بووه، كۆمه‌ڵ سه‌ركردایه‌تی به‌ده‌ستی‌بوو، یه‌كێتی به‌ده‌ستی به‌شه‌‌زۆره‌كه‌ی‌داوای كۆمه‌ڵ سلێامنی، به نه‌ك كه‌‌ره‌زامه‌ند یه‌كێتی ك��رد، پشده‌ریشی‌ده‌ستخۆشی كۆتاییدا ل��ه ن��هب��وو.دڵنیام ده‌ك��ه‌م، به‌ڕێز ن��ووس��ه‌ری له‌‌گه‌وره‌یه خزمه‌تێكی نووسینه‌كه‌ی‌ب��ۆن��ووس��ی��ن��ه‌وه‌ی‌م��ێ��ژووی‌ك��اری‌هه‌ر سه‌رنجه‌شم چه‌ند ئه‌و ئیسالمی.ئه‌گه‌رنا نووسی، سوودلێوه‌رگرتن بۆ‌به‌رهه‌مێكی به و ده‌نرخێنم كاره‌كه‌ی
به‌پێزی‌ده‌زانم.
به‌خشین و خه‌بات بۆ پێویست ئاماده‌یی‌قۆناغی سه‌ره‌نجام ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه، وو خۆنوێكردنه‌وه بۆ ناتوانایی و پیربوون‌الیه‌ن بۆ چۆڵكردن جێگا و بوون په‌راوێز
و‌هێزی‌تر.بۆیه‌‌پێی‌وایه‌‌ترسناكرتین‌كۆسپ‌كه‌‌دێته‌‌ڕێگای‌هه‌ر‌بزاڤ‌و‌ڕەوتێكی‌سیاسی‌و‌تێپه‌ڕبوونی دوای كه ئه‌وه‌یه كۆمه‌اڵیه‌تی،سااڵن‌و‌كاتێكی‌دوورودرێژ،نه‌توانێت‌بگاته‌‌ئامانجه‌كانی. به‌ده‌ستهێنانی و سه‌ركه‌وتن‌ئیسالمییه‌كان ئ��ه‌گ��ه‌ر ل��هب��هرئ��ه‌وه‌‌له نه‌كه‌ن جددی به‌خۆداچوونه‌وه‌یه‌كی‌هه‌تا و سیاسی خیتابی و فكری ڕووی‌ئاینیش،ڕەنگه‌‌داهاتوویه‌كی‌مه‌ترسیداریان‌هه‌بێت.پێشه‌وه‌چوون‌به‌خۆیانه‌وه‌‌نابینن،
یان‌به‌الی‌كه‌مەوە‌هه‌روا‌ده‌مێننه‌وه.
تۆفیق‌كه‌ریم
له‌‌گه‌رمه‌ی‌هه‌ڵمه‌تی‌هه‌ڵبژاردنی‌كتێبی بووین، كوردستاندا په‌رله‌مانی)خه‌زانی‌به‌هار(م‌به‌‌دیاری‌پێگه‌یشت.
تامه‌زرۆییم‌بۆ‌ئه‌و‌جۆره‌‌نووسینانه‌‌له كتێبه‌كه ن��اوه‌رۆك��ی نزیكیی و‌هاوڕێكامنه‌وه، و من ژیانی قۆناغێكی‌هانیاندام‌هه‌ر‌ئه‌و‌رۆژە‌تا‌به‌یانییه‌كه‌ی‌و بخوێنمه‌وه الپه‌ڕەییه‌كه 126 كتێبه
ئه‌م‌سه‌رنجه‌شی‌له‌سه‌ر‌یاداشت‌بكه‌م:گێڕانه‌وه‌ی نووسینه‌كه، پوخته‌ی‌یاده‌وه‌ریی‌نزیكه‌ی‌دوو‌مانگی‌نووسه‌ره‌‌سارووخبارانكردنی ب��ه س��هب��اره‌ت‌و ئیسالمی ك��ۆم��ه‌ڵ��ی ب��اره‌گ��اك��ان��ی
و گۆڵه و گرێ بێ و پ��اراو زمانێكی‌ده‌كات خۆی كه‌مه‌ندكێشی خوێنه‌ر‌به ئه‌میش رۆمانێكه، ده‌زانێت وا و‌تامه‌زرۆوه‌‌له‌گه‌ڵ‌رووداوه‌كانیدا‌تێكه‌ڵ‌ده‌بێت‌و‌ده‌یه‌وێت‌بیگه‌یه‌نێته‌‌مه‌نزڵ.كتێبه‌كه كۆتایی تا ده‌خواست خۆزگه‌م‌به‌‌هه‌مان‌نه‌فه‌س‌دابڕێژرایه،به‌اڵم‌ئه‌و‌زانیاری‌و‌زمانپاراوییه‌ی قووڵی‌و‌ورده‌‌الپه‌ڕەكانی له ورده ورده س��ه‌ره‌ت��ا،
دواییدا‌كاڵبووه‌ته‌وه.ئه‌و ده‌یتوانی منوونه بۆ ه��ه‌ر‌مه‌كته‌بی س��ه‌ر ل��ه زان��ی��اری��ی��ان��ه‌ی‌كۆمه‌ڵ ه��ێ��زه‌ك��ان��ی و ع��هس��ك��ه‌ری‌نووسیبوونی،له‌سه‌ر‌جوگرافیای‌هه‌ڵشۆ‌و‌دارشامنه‌‌و‌ناحیه‌ی‌هێرۆی‌نووسیبا.سه‌ره‌تاوه له گێڕانه‌وه‌كه‌شی شێوه‌ی‌داڕش��ت��ن��ه‌وه‌ی ت��ا چێژبه‌خشرته زۆر‌هه‌ندێك نووسه‌ر هه‌روه‌ها كۆتایی.وتووه، كه‌سانێك له‌سه‌ر زانیاری ورده‌‌گێڕاوه‌ته‌وه، بچووكی رووداوێكی یان‌بۆچوونی به به‌اڵم كردووه، چاكی زۆر‌هه‌ندێكیان كه نه‌ده‌كرد پێویستی من
دووباره‌بكاته‌وه.
به ژیانی سوڕی كۆمه‌اڵیه‌تی و سیاسی‌ده‌كات، ته‌واو ئاراسته‌یه دوو لهم یه‌كێك
یان‌درێژە‌پێ‌‌ده‌دات،ئاراسته‌ی‌یه‌كه‌م‌به‌و‌شێوه‌یه‌‌ده‌بێت:قۆناغی‌سه‌رهه‌ڵدان‌و‌گه‌شه‌كردن‌له‌‌رووی‌فكری‌و‌ڕێكخراوه‌ییه‌وه،قۆناغی‌گه‌نجیه‌تی‌ئاماده‌یی و ڕۆشن ئامانجی هه‌بوونی و‌قۆناغی به‌خشین، و خه‌بات بۆ ت��ه‌واو‌سه‌ركه‌وتن‌و‌گه‌یشنت‌به‌‌ئامانجه‌كان،پاشان‌خۆنوێكردنه‌وه‌‌و‌به‌رده‌وامبوون‌به‌‌گیان‌و
حه‌ماسه‌تێكی‌كاریگه‌ره‌وه.ئاراسته‌ی‌دووه‌م‌به‌و‌شێوه‌یه‌‌ده‌بێت:قۆناغی‌سه‌رهه‌ڵدان‌و‌گه‌شه‌كردن،قۆناغی‌الوێتی‌و‌درێژبوونه‌وه‌ی‌زیاد‌له‌‌پێویست،به‌‌هۆی‌نه‌گه‌یشنت‌به‌‌ئامانج،یان‌به‌هۆی‌نه‌بوونی یان ئامانجه‌كانی، ناڕۆشنبوونی
وه‌لێ‌له‌‌كوردستان‌بۆچی‌نه‌گه‌یشتنه‌‌هه‌موو بۆچی س��ه‌رك��هوت��ن؟ و ئامانج‌سودی گه‌ورانه گۆڕانكارییه و هه‌ل ئه‌و‌له عەلی، ه��ادی دكتۆر نه‌گایاندن؟ پێ‌‌و ئیسالمی ره‌وتی له‌سه‌ر توێژینه‌وه‌یه‌كی‌شۆڕشی‌گه‌النی‌ناوچه‌كه،به‌‌ناوی)ڕەوتی‌سایه‌ی له چاكسازی پرسی و ئیسالمی‌له‌مه‌ڕ ناوچه‌كه( گه‌النی شۆڕشه‌كانی‌و عێراق و كوردستان له ئیسالمی بزاڤی‌به‌هره‌‌و‌كه‌ڵكی ناوچه‌كه‌‌دوواوه،ده‌كرێ‌‌بكرێته ئه‌گه‌ر هه‌تا لێوه‌ربگیرێت، زۆری‌به‌خۆداچوونه‌وه بۆ سرتاتیجی بابه‌تێكی‌به بنب و ئیسالمی بزاڤی گه‌شه‌كردنی و‌چاكسازی توانای و سه‌ره‌كی هێزێكی‌به‌پێی بخولقێنن. گ��ه‌وره گۆرانكاری و‌ڕێكخراوێكی و بزاڤ هه‌ر لێكۆڵینه‌وه‌كه:
نرخاندنێك بۆ كتێبی خه زانی به هار
ئیسالمییه كان، تا كه ی چاوه ڕوانی؟
به پێی به رژه وه ندی زلهێزه كان یاری به كه سایه تی و تاكگه رای كوردی كراوه
www.bayanpress.net
www.facebook.com/bayanpres
www.twitter/bayan2press
Tuesday, No.56Second Year, Oct 22, 2013
political general Newspaper
ئیسالمییه‌کان‌پێویستیان‌به‌‌گرووپی‌فشاره‌تایبه تیش به کوردستان، ئیسالمییه کانی الیه نه دی، هه رکاتێکی له زیاتر و ئێستا په رله مانی هه ڵبژاردنی له پاشه کشه یه ی ئه و هۆی به ئیسالمی، یه کگرتووی و کۆمه ڵ کوردستان تۆماریان کرد، شانبەشانی کۆمه ڵێک حاڵه تی هاوشێوه له ڕابردوودا، پێویستیان و تێڕوانین و جومگە لە بەشێک دەستکاریکردنی و چاکسازی و به خۆداچوونه وه به
ده موچاوه کانیان هه یه .الیه نه ئیسالمییەکانی کوردستان، سااڵنێکه کۆمه ڵێک که موکووڕیی به رچاو له فیکر و موماره سه و په یکه ری حیزبی و کاری دامه زراوه ییاندا ده بیرنێن، هاوکات زۆربه ی جاره کانیش به کۆمه ڵێک دروشم و گوتار و میکانیزمی کالسیکی و نه گونجاوه وه به ره وڕووی پێشهات و
ڕووداوه کان بوونه ته وه .هه رچه نده ئێستا له سه ر هه موو ئاسته کان و لە الی زۆرینه ی کارەکتەر و که سایه تییه کانی نێو ئه م دوو الیه نه، ئه وه سه ملاوه که ئێستا کاتی به خۆداچوونه وه و گۆڕانکارییکردنه ، به اڵم ئه م قه ناعه ت و بڕوابوونه زه مانه تی به رده وامی و کارله سه رکردنی نییه . ئەم بڕوابوونه هێنده ی له کاردانه وه یه کی کاتیی دوای هه ڵبژاردنه په رله مانییه که ده چێت، هێنده لەوەناچێت له بڕوا به وهۆیه شه وه نه گرتبێت . به گۆڕانکاری و چاکسازییه وه سه رچاوه ی ته واو و قه ناعه تێکی الیه نه وه دوو ئه و الیه ن له به خۆداچوونه وه بۆ ماوه یه دا له م میکانیزمانه ی ئه و هه موو گیراونەتە بەر، یان ده گیرێنه به ر، زابوونی به رده وامییان وه ک پێویست نییه ، دوور نییە بە تێپەڕبوونی کات و ڕووبەڕووبوونەوەی پێشهاتی نوێ، ئەم جۆرە قەناعەته ش کۆتایی پێبێت. هه ربۆیه ئێستا نێوخۆی الیه نه ئیسالمییه کان، پێویستی به گرووپی فشار هه یه . گرووپی فشار له دژی هیچ که س و ده زگایه ک نا، به ڵکو وەکو هۆکارێک بۆ زامنکردنی به رده وامیی پرۆسه ی نوێبوونه وه و به خۆداچوونه وه و دروستکردنی الیەنگرییەکی بەکۆمەڵ لە دژی ئەو تێڕوانین
و ئاڕاستانەی دەبنە مایەی پاشەکشەی ئەم حیزبانە لە کۆمەڵگەی کوردیدا.قێزه ونی که لتووری زیندوو کردنه وه ی و باڵباڵێن له ترس به هۆی داخ��ه وه ، به گرووپی دروستکردنی بۆ هه وڵه كان هه موو ئیسالمییه کاندا، الیه نه نێو له فره ئاڕاسته یی پرۆسه ی کاراکردنی مه به ستی به چاكسازی نه خشه ڕێگای هێنانه كایه ی یان فشار, گۆڕانکاری، له سه ر ده ستی كه سانێكی شاره زا و دڵسۆزی ئه و الیه نه ئیسالمییانه ، سااڵنێكه کۆتاییان پێهاتووه . له كاتێكدا ئه م گرووپانه، ئه گه ر چی زۆربه شیان كاتی ده بن، به اڵم ده توانن جێگه ی دامه زراوه و ناوه نده كانی لێكۆڵینه وه ی سیاسی و فیكری و ئابووری و.. هتد، بۆ ئه م پارتانه بگرنه وه ، به پێشكه شكردنی پاكێج و نه خشه ڕێگای په ڕینه وه بۆ واقیعێكی باشرت و
سه قامگیرتر، خزمه تێكی زیاتر به ئاینده ی ئه و پارتانه و پڕۆژەی ئیسالمییش بكه ن.به ڕاگۆڕینه وه زیاتری پێویستیی پێشنیازێك، وه ها پێشكه شكردنی و خستنه ڕوو پێویستیشه كه له و هه روه ها دڵنیایی الیه ن و كه سایه تییه به رپرسه كان هه یه ، هه روه ك سۆنگه ی دڵسۆزییه كی زۆر بۆ كاری ئیسالمی و پرۆژەی ئیسالمییه وه بێت. هه ر ئه مانه ش هه میش و ببینین فشار گرووپی هه م هیوایه ی به و بوون. نووسینه ئه م پشت پاڵنه ری
ئاینده یه كی باشرتی ئیسالمییه كان.
هاوژین عومه ر
وەرگیراوە بە دەستکارییەوە
تێگەیشتنى دەسەاڵتى کوردیی له حکومەتى بنکەفراوان
