صندوق بین المللی پولگردآورندگان:عباس طاهری – سعید فرهنگی

فراستاد:جناب دکتر فیضی

1بیع بین المللی

فهرستزمینه شکل گیری صندوق بین المللی پول

سیستم برتون وودزشکست سیستم برتون وودزایجاد حق برداشت مخصوص

اهداف صندوقاعضا و سهمیه آنها

ارکان صندوقمنابع مالی صندوق

روابط ایران وصندوقمناسبات ایران و صندوقمراحل وام دهی صندوق

منابع

زمینه شکل گیری صندوق بین المللی پول

مبادالت بین المللی تا پایان جنگ جهانی اول از طریق انتقال شمش های طال میان کشورها صورت می گرفت. رفته رفته افزایش حجم مبادالت بین المللی و کافی

نبودن ذخایر طال برخی کشورها نیاز به ایجاد یک پول واحد بین المللی را ایجاد کرد. برخی پول ها مانند دالر و لیره استرلینگ 1924-1929البته در دوران رونق

واسطه مبا دالت بود اما در نهایت تسویه بدهی ها از طریق انتقال شمش های طال انجام می گرفت.

رفته رفته برخی کشورها با کسری تراز پرداختها مواجه شدند و برای جلوگیری از خروج ذخایر طال ی خود به خاطر تسویه بدهی ها و کاهش میزان بدهی خود ،

سیاست کاهش واردات و افزایش صادرات را در پیش گرفتند که این سیاست منجر شد و زمینه بروز جنگ جهانی دوم را 1929-1932به رکود اقتصادی و بحران بزرگ

فراهم کرد.در طول جنگ دوم نیز که همچنان سیستم پرداخت ها و در یافت های بین المللی

مبتنی بر انتقال شمش های طال بود به علت عدم وجود امنیت آبهای بین المللی مختل شد و از این رو دو کشور آمریکا و انگلیس تصمیم به تشکیل سیستم پولی جدید گرفتند. در این میان طرح های مختلفی ارائه شد که از میان آنها سرانجام

کشور شرکت 44 مورد توافق 1944طرح وایت در کنفرانس برتون وودز در ژوئن کننده قرار گرفت و منجر به تشکیل صندوق بین المللی پول در واشنگتن شد.

سیستم برتون وودز

با تشکیل صندوق بین المللی پول ، نظام پایه طال جای خود 1970را به نظام پایه طال – دالر داد و تا اوایل دهه

دالر هم درکنار طال به عنوان ارز ذخیره جهانی و مورد استفاده درمبادالت بین المللی انتخاب شد به گونه ای که

دولت آمریکا متعهد شد تا هرکشوری به او دالر ارائه کند با دالر برای هر اونس طال،به کشور مزبور طال 35نرخ

کامال“ 1945تسلیم کند و موجودی طالی آمریکا درسال تکاپوی این را می کرد؛زیرا جمع دالرهای خارج ازآمریکا

درآن زمان بسیار کمتر از موجودی طالی آمریکا بود.

شکست سیستم برتون وودز

با شکل گیری پایه پولی طال – دالر آمریکا که از موقعیت برتری به دلیل اهمیت یافتن دالر برخوردار شده بود در مقاطعی مبادرت به انتشار بدون پشتوانه دالر

نمود و این امر با آغاز جنگ ویتنام و افزایش کسری بازرگانی خارجی ابعاد وسیعتری به خود گرفت تا بتواند هزینه های جنگ و کسری خود را کاهش دهد و

حتی در مقابل برخی از موجودی طالی خود را به طلبکارانش می داد .

این اقدامات هم باعث کاهش طالی آمریکا و هم افزایش موجودی دالرهای خارج نیکسون به طور یکجانبه اعالم کرد که دیگر 1971از آمریکا شد تا اینکه در

آمریکا تعهدی نسبت به تبدیل دالر های خارج از آمریکا به طال ندارد و نرخ دالر را شناور اعالم کرد.

صندوق هم اعالم نمود که از این پس طال فقط یک کاالی مصرفی است و جنبه پولی بین المللی ندارد و کشور ها را بر حذر داشت که ارزش پول خود را به

طال متصل کنند.

ایجاد حق برداشت مخصوص

حق برداشت مخصوص یک نوع پول جدید است که به صورت یک اعتبار دراختیار اعضا قرارمی گیرد ودر

زمانی که کشوری با کاهش تراز پرداخت مواجه می شود می تواند از این اعتبار استفاده کرده و در ازای پرداخت پول ملی خود از ارز کشوری دیگر که دارای

توازن پرداخت است استفاده کند.

اهداف صندوق

اعتالي همكاري هاي بين المللي از طريق فراهم آوردن 1.امكان مشاوره و همكاري ميان اعضاء درباره مسائل پولي

بين المللي ؛تسهيل رشد متوازن تجارت بين المللي و از اين طريق كمك 2.

به افزايش سطح اشتغال ؛ درآمد و توسعه ظرفيتهاي توليدي ؛

. اعطاي تسهيالت مالي ضروري براي رفع مشكالت موازنه 3پرداختها به منظور

دستيابي مجدد به توازن پرداختها. تقويت ثبات ارزي و ترتيبات ارزي و اجتناب از تضعيف 4

رقابتي ارزش پول ملي،. يافتن راههائي براي كاهش دوره و ميزان عدم توازن در 5

پرداختها.

اعضا و سهمیه آنها

عضویت در صندوق بین المللی پول برای هر کشوری که عضو سازمان ملل باشد و در مناسبات خارجی خود استقالل داشته باشد و نیز اساسنامه صندوق را پذیرفته

باشد، بالمانع است.

اکنون به جز تایوان ، کره شمالی ، فلسطین ، کوبا و جمهوری صحرا بقیه کشورها در صندوق عضویت دارند.

هریک از اعضا در صندوق دارای یک سهمیه معینی است. این سهمیه که منبع اصلی % آن به 75% سهمیه هرعضو به طال و 25، 1970تامین مالی صندوق است تا دهه

پول ملی پرداخت می شد.

به بعد که سیستم از پایه پولی طال جدا شد مقرر گردید که ⅙ طالی 1970اما ازدهه صندوق مسترد شده و ⅚ به طور مزایده به نفع کشورهای فقیر فروخته شود و به

جای آن حق برداشت مخصوص جایگزین شود.

صندوق ارکانصندوق دارای سه رکن اصلی و تعدادی اداره است.ارکان اصلی عبارتند از:

هیات نمایندگان ، هیات مدیره و مدیرعامل.

عالی ترین مرجع تصمیم گیری -

الف( هیات نمایندگان: مرکب ازیک نماینده اصلی )رئیس بانک مرکزی( ویک عضو علی البدل برای -

هرکشورمی باشد.

هفته تشکیل 1-عادی : که معموال پائیز هرسال به مدت 1 انواع اجالس - می شود.

- فوق العاده2

موضوعات مورد یررسی: بررسی وضع کلی اقتصاد،رسیدگی و بررسی - مشکالت موجود درسیستم

پولی بین المللی،بحث وتبادل نظردرزمینه مسائل عمرانی کشورهای درحال توسعه

یک SDR رای اولیه است که به ازای هر صد هزار 250 آرا: هر عضو دارای - رای برتعداد آرا

اضافه می شود.

خ

- . است مدیرعامل ریاست به مدیراجرایی تعدادی و ازمدیرعامل مرکب

مدیره( هیات . 24جمعا“ - ب دارد سهام 5نماینده بیشترین که اند كشورهايي از آن عضودارند را

و ) ( ژاپن و فرانسه ، انگلستان ، آلمان ، سایر 19آمريكا برگزيده نفرکشورهای

. هستند عضو

هیات - توسط شده تعیین مشی خط اساس بر را کلی عملیات و امور ادارهنمایندگان

. دارد برعهده

برای - مدیره هیات . 5توسط ازاتباع سنتی طور وبه شود می انتخاب سالاروپایی کشورها

مدیرعامل( .ج شود می انتخاب صندوق عضو

به - را مدیره هیات ریاست و است صندوق اجرایی کارکنان مقام باالترین. دارد عهده

. پردازد - می صندوق عادی امور انجام به مدیره نظرهیات زیر

ادارات و دواير صندوق

صندوق داراي سیزده اداره ، دو دفتر و دو شعبه و نيز داراي هفت اداره منطقه اي براي آفريقا ، آسيا ،

اروپا، خاورميانه و منطقه غرب است . وظيفه هر يك | عبارت است از بررسي وضع از اين ادارات عمدتا

اقتصادي ممالك تحت حيطه آنها و تنظيم توصيه هاي اقتصادي براي ارائه به كشورهاي ذيربط در جهت

تامين اهداف صندوق بنا به آنچه در اساسنامه آن آمده است . ساير ادارات هريك داراي وظيفه خاصي

است .

صندوق مالی منابع

حسابی - در که صندوق مالی منبع ترین واصلی ترین مهممنابع حساب نام به

. شود می داری نگه صندوق عمومی

اعضا( پرداختی های سهمیه دهه : -الف و 25اعضا 1970تا طال به را خود سهمیه ٪ملی 75 پول رابه باقیمانده ٪

. سهم یافتند اجازه طال پایه حذف با اما پرداختند می خودیا خود ملی پول با را خود

صندوق توسط که دیگر اعضای پول به یا برداشت حق. بپردازند شد می مشخص

: را( خود نیاز مورد مالی منابع لزوم درصورت تواند می صندوق استقراضی منابع ب

. از نباید وام این میزان که کند استقراض وام راه دریافتی 50از های وام ٪مانده. شود بیشتر

روابط ایران وصندوق: عضویتتاریخ

ایران از اعضای اصلی صندوق می باشد و براساس قانون اجازه مشارکت دولت ایران در کنفرانس منعقده در کنفرانس برتوون وودز مربوط به صندوق بین المللی

پول و بانک

مجلس شورای ملی به عضویت صندوق در آمد. 1324 دی 6بین المللی مصوب

سهمیه ایران از آغاز تا کنون : 7/250٪ آن 25 میلیون دالر بود که بابت 25سهمیه ایران در آغاز عضویت در صندوق

“ کیلو گرم طالی خالص به صندوق داده است. 42656میلیون دالر معادل ” در اجالس عمومی ایران پائین بودن سهمیه خود را مورد اعتراض 1946درسال

میلیون دالر 35به با افزایش سهمیه ایران موافقت شد و 1947قرارداد. در سال افزایش یافت.

میلیون دالر رسید.70 به 1957در سال میلیون دالر رسید.125 به 1965در سال میلیون دالر رسید.192 به 1970در سال رسید.SDR میلیون 660 به 1978در سال رسید.SDR میلیون 1497/2 به 2003در سال

حق برداشت مخصوص رسید.2069900000 به 2012در سال

صندوق و ایران مناسباتاز دیدگاه کلی مناسبات ایران و صندوق به چهار مرحله تقسیم می شود:

بعد از جنگ جهانی - ایران جزء کشورهای وام گیرنده از صندوق است.

میلیون دالر184/3 بار و در مجموع 18 جمعا“ 1351 تا 1331 - در فاصله سالهای وام گرفته است.

موفق به باز پرداخت وام ها شد. 1352 - تا پایان سال

مرحله دوم 1974ازسال

ایران مبدل 1974-1975- با افزایش عواید ارزی ایران به دلیل افزایش بهای نفت در سال های به

یک کشور وام دهنده به صندوق شد.

میلیون حق برداشت مخصوص وام در اختیارصندوق 990 ایران جمعا“ 1974-1975 - طی سال نهاد

درصد بود.7/25 سال و نرخ بهره آن 7 - دوره بازپرداخت وام های اعطایی ایران

. رسید - حداقل به صندوق با ایران ارتباط سوم مرحلهقرار - صندوق اختیار در تسهیالتی نه و نمود وام تقاضای نه انقالب دوره

داد1366-1357

سال - در چهارم منابع 67مرحله از استفاده انقالب از بعد بار نخستین. قرارداد توجه مورد را صندوق

معادل - مبلغی پیاپی مرحله دو در کنون تا ازجنگ برداشت 300پس حق میلیون. کرد استفاده مخصوص

مرحله آغاز، طرح، مذاکره، تصویب، 6مراحل وام دهی صندوق را می توان به مراحل وام دهی صندوقنظارت، و اتمام تقسیم کرد.

: مرحله آغاز برنامه ، درخواست مقامات کشور عضو از صندوق جهت کمک آغاز(1)مالی است.این درخواست لزوما“ الزم نیست کتبی باشد مقامات می توانند به

طو شفاهی به کارشناسان صندوق و مدیریت این موسسه درخواست خود را منعکس سازند.

در این مرحله کارشناسان صندوق که در اداره مربوط به ناحیه آن کشور طرح: ( 2)کار می کنند طرح برنامه تعدیل اقتصادی کشور مربوطه را آماده می کنند. پس از

بررسی میزان منابع مالی مورد نیاز کشور عضو ،کارشناسان صندوق پیشنهاد خود را در مورد میزان وام اعطایی، دوره زمان پرداخت آن و نیز برخی اقدامات

اقتصادی اولیه را که کشور مربوطه باید انجام دهد اعالم می نماید.

پس از اینکه خالصه طرح مورد رسیدگی اولیه مدیریت صندوق مذاکره: ( 3)قرارگرفت.هیاتی از صندوق همراه با خالصه طرح جهت مذاکره به کشور مربوطه اعزام می گردد. مذاکره مربوط به یکسری اقدامات اقتصادی است از قبیل حذف محدودیت های ارزی و حذف سقف نرخ های بهره که باید به عمل آورد.در صورت

نهایی شدن مذاکرات ،مقامات کشورعضو اقدامات اقتصادی را که متعهد می گردند طی برنامه اجرا می نمایند و به اطالع صندوق می رسانند.

ه

تهیه staff reportهیات صندوق پس از برگشت ،گزارشی تحت عنوان ( تصویب: 4)و به دیگر ادارات صندوق جهت کسب نظر آنان ارسال گردیده و پس از درج

نظرات اصالحی به هیات مدیره تقدیم می گردد.این گزارش در هیات مدیره بحث می گردد.تصویب برنامه توسط هیات مدیره به منزله موافقت با اعطای اولین

حصه از وام می باشد.

این مرحله طوالنی ترین و مهم ترین برنامه تعدیل می باشد که ( نظارت: 5)قسمت های مختلف وام به صورت مرحله به مرحله پرداخت می گردد. نظارت

شامل : ـ پی گیری سیاست های اقتصادی تعهد شده 1ـ پیگیری مداوم تحوالت به عمل آمده در کشور عضو 2ـ پیامد های ضمنی این تحوالت بر اهداف برنامه تعدیل است.3

در صورتی که کشور عضو نتواند تمام تعهدات انجام شده را انجام دهد:- صندوق ممکن است از این عدول چشم پوشی کند. یا

- مذاکرات مجدد با تغییراتی در برنامه- و در صورت عدم توافق برنامه قطع و اعطای وام متوقف می گردد.

معموال“ هنگامی برنامه کامل می شود که کشور متقاضی موفق به ( اتمام: 6)دریافت آخرین بخش وام خود از صندوق گردد.

منابع ،اول چاپ اندیشه، حافظ انتشارات بانکداری، و ارز و پول ، عبدالکریم دیزج، 1385هاشمی پایان، ایران در پول صندوق نظر مورد مالی و پولی های سیاست بررسی زاده،سیمین، عبدالعلی

. ارشد کارشناسی نامه ،میزان ،نشر چهارم المللی،چاپ بین های سازمان رضا، ، زاده 1382موسی ،دوم الملل،چاپ بین وخدیجه،نصراللهی،مالیه 1385شجری،هوشنگ مرکزی پول،بانک المللی بین گالریز،حسن،صندوقwww.imf.org