Δρ. Γιώργος Κ. Ζάχος Διευθυντής Βιβλιοθήκης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γ. Ζάχος, Ημερίδα ΤΕΙ Καβάλας, 28-03-2008

1

Δρ. Γιώργος Κ. Ζάχος

Διευθυντής Βιβλιοθήκης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες: Προκλήσεις και προοπτικές στην «Μετά ΕΠΕΑΕΚ» εποχή.


2

Προκλήσεις

Οι προκλήσεις στις Βιβλιοθήκες μας τα επόμενα χρόνια θα προέλθουν από:

Τις εξελίξεις στην πληροφοριακή τεχνολογία και τα Δίκτυα Πληροφοριών.

Τις αλλαγές στη φύση των συλλογών μας (Ψηφιακό υλικό)


3

Προκλήσεις

Τις αλλαγές στις συμπεριφορές των χρηστών μας

Τις αλλαγές στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Το ενδεχόμενο να σταματήσει η χρηματοδότησή τους μέσω έργων ( ΕΠΕΑΕΚ).


4

Οι Βιβλιοθήκες μας αντιμετωπίζουν ήδη:

Μείωση στη χρήση των παραδοσιακών υπηρεσιών τους.

Ανταγωνισμό από το Internet, τις Μηχανές Αναζήτησης (Google, Yahoo! κ.α.), τα Portals, τους εμπορικούς προμηθευτές άρθρων και άλλες πηγές on-line πληροφόρησης κ.α.

Προκλήσεις λόγω Διαδικτύου


5

Προκλήσεις λόγω Διαδικτύου

Αύξηση του υλικού που θα προσφέρεται με υπογραφή σύμβασης πρόσβασης.

Αναμόρφωση του καταλόγου στα πρότυπα των μηχανών αναζήτησης του Διαδικτύου.


6

Προκλήσεις λόγω Ψηφιακών Συλλογών

Αυξανόμενος αριθμός ερευνητικής παραγωγής θα είναι σε ηλεκτρονική μορφή (θετικές αλλά και θεωρητικές επιστήμες).

Η διαχείριση των ηλεκτρονικών πηγών, η διασύνδεσή τους, η ασφάλεια και η ταυτοποίηση των χρηστών που θα έχουν δικαίωμα πρόσβασής τους.


7


Η δημιουργία, χρήση και διατήρηση ερευνητικών δεδομένων σε ψηφιακή μορφή.

Η προσθήκη μεταδεδομένων στις ψηφιακές πηγές και η ενοποίηση τους με τον κατάλογο της Βιβλιοθήκης.

Η πρόσβαση σε πρωταρχικά δεδομένα επιστημονικών δημοσιεύσεων.


8


Η συμμετοχή σε προγράμματα μαζικής ψηφιοποίησης ( Google Scholar, OCLC κ.α.)

Η ενσωμάτωση των νέων μέσων μάθησης με τις έντυπες συλλογές και την ψηφιακή Βιβλιοθήκη.

Η εξασφάλιση της πρόσβαση σε περισσότερες ηλεκτρονικές πηγές


9


Η διατήρηση και ο εμπλουτισμός των ηλεκτρονικών πηγών της ίδιας της Βιβλιοθήκης και η παραγωγή μεταδεδομένων περιγραφής τους.

Η ενσωμάτωση των ψηφιακών συλλογών της Βιβλιοθήκες με άλλες εκτός αυτής με την ανάπτυξη συλλογικών καταλόγων κ.α.

Η ένταξη e-books στις συλλογές της Βιβλιοθήκης.


10

Αλλαγές στην συμπεριφορά των χρηστών

Οι Χρήστες μας: Θα χρησιμοποιούν το Internet πριν

να ερευνήσουν στη Βιβλιοθήκη. Θα προτιμούν την χρήση μηχανών

αναζήτησης παρά το Website της Βιβλιοθήκης.

Θα χρησιμοποιούν τη Βιβλιοθήκη ως χώρο κοινωνικής επαφής και μελέτης.

Θα ξοδεύουν περισσότερο χρόνο στη Βιβλιοθήκη για πλοήγηση στο Web, στο chatting, e-mail κ.α.


11


Θα χρησιμοποιούν την Βιβλιοθήκη χωρίς να την επισκέπτονται

Η αντίληψη «εντοπισμός» = «διάθεση» θα καθιερωθεί

Η σημερινή αντίληψή τους για τη Βιβλιοθήκη ως φυσικό χώρο με συλλογές έντυπου υλικού κ.α. θα αλλάξει.


12


Η επόμενη γενιά των φοιτητών : Θα αισθάνονται αυτάρκεις στην

αναζήτηση πληροφοριών. Θα προτιμούν τις μηχανές

αναζήτησης παρά τον κατάλογο της Βιβλιοθήκης

Θα θέλουν πρόσβαση σε πληροφόρηση οποιαδήποτε στιγμή από οπουδήποτε.

Θα απαιτούν γρήγορη, ασφαλή, προσωποποιημένη και ανοιχτή πρόσβαση σε πληροφορίες και πληροφοριακά εργαλεία.


13

Αλλαγές στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Τα επόμενα χρόνια τα ΑΕΙ & ΑΤΕΙ θα αντιμετωπίσουν:

Αξιολόγηση και συγκρίσεις μεταξύ τους και διεθνώς

o Χρηματοδότηση μέσω προγραμμάτων (Projects)

Μεγαλύτερο ανταγωνισμό μεταξύ τους για προσέλκυση πόρων.

Υποχρέωση να δημιουργούν ηλεκτρονικά αρχεία της δικής τους εκπαιδευτικής και ερευνητικής παραγωγής (Ιδρυματικά Αποθετήρια).


14

Αλλαγές στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση….

o Μεγαλύτερη κινητικότητα: φοιτητών, ερευνητών, διδασκόντων

o Μεγαλύτερη συνεργασία σε εκπαιδευτικά και ερευνητικά θέματα.


15

Αλλαγές στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση….

Νέα εκπαιδευτικά παραδείγματα (Μάθηση από απόσταση, Ανεξάρτητη μάθηση κ.α.)

Περισσότερα Μεταπτυχιακά προγράμματα

Διεπιστημονικά γνωστικά αντικείμενα Ανάπτυξη και Χρήση ψηφιακού

εκπαιδευτικού περιβάλλοντος: Blackboard (WebCT) κ.α.


16

Αλλαγές στην εκπαιδευτική διαδικασία

Στις νέες εκπαιδευτικές πρακτικές οι Βιβλιοθήκες καλούνται:

να προσφέρουν όχι μόνο υποστήριξη αλλά και εκπαίδευση στη χρήση πληροφοριακών πηγών και νέων εκπαιδευτικών μέσων.

να συνεργάζονται με τα Τμήματα για τη δημιουργία, την οργάνωση και την παρουσίαση ηλεκτρονικών μαθημάτων.

να μετατρέψουν τα αναγνωστήρια τους σε κέντρα μάθησης.


17

Αλλαγές στην εκπαιδευτική διαδικασία

Να ενσωματώσουν νέα μέσα μάθησης με τις συλλογές και την ψηφιακή Βιβλιοθήκη τους.

Να δημιουργήσουν και να αποκτήσουν ψηφιακό εκπαιδευτικό περιεχόμενο.


18

Μετά το ΕΠΕΑΕΚ

Στην περίπτωση που θα σταματήσει η χρηματοδότηση από πόρους του ΕΠΕΑΕΚ τα ΑΕΙ και ΑΤΕΙ θα αντιμετωπίσουν:

Μεγάλη επιβάρυνση του τακτικού προϋπολογισμού τους για αγορά:

Ηλεκτρονικού υλικού (η-περιοδικά, Βάσεις δεδομένων, κ.α.)

Ηλεκτρονικού εξοπλισμού


19

Μετά το ΕΠΕΑΕΚ

Προσλήψεις προσωπικού (Βιβλιοθηκονόμους, ειδικούς πληροφορικής κ.α.)

Συνέχιση των έργων Ψηφιοποίησης Αναβάθμιση και Συντήρηση

εξοπλισμών κ.α. Ανάληψη νέων ρόλων από την

Βιβλιοθήκη


20

Ερωτήματα

Πως θα ανταποκριθούμε στις αυξημένες προσδοκίες των χρηστών μας;

Πως θα ανταποκριθούμε και ποια θα είναι η θέση της Βιβλιοθήκης μας στις αλλαγές που συντελούνται στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση της χώρας μας;

Πως θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε, αλλά και να αναβαθμίσουμε το επίπεδο υπηρεσιών, συλλογών και υποδομών που εξασφαλίσαμε μέσω των έργων ΕΠΕΑΕΚ;


21

Ερωτήματα Θα μπορέσει να χρηματοδοτηθεί

επαρκώς η Βιβλιοθήκη από τον τακτικό προϋπολογισμό των Ιδρυμάτων ώστε να διατηρήσουν ότι δημιούργησαν αλλά και και να το αναβαθμίσουν;

Θα μπορέσουν τα Ιδρύματα να διατηρήσουν το προσωπικό που τώρα μισθοδοτείται μέσω των έργων ΕΠΕΑΕΚ;

Θα μπορέσουν οι Βιβλιοθήκες να λειτουργήσουν και να αναβαθμίσουν τις υποδομές που δημιούργησαν μέσω των έργων ΕΠΕΑΕΚ;


22

Ερωτήματα

Οι Βιβλιοθήκες μας είναι έτοιμες να αναλάβουν ρόλους στις νέες εκπαιδευτικές πρακτικές που θα εφαρμοστούν στα Ιδρύματά μας;

Τα προγράμματα ψηφιοποίησης που ξεκίνησαν μέσω των έργων ΕΠΕΑΕΚ θα συνεχιστούν ή θα εξαφανιστούν;


23

Απαντήσεις

Γενικές απαντήσεις ΔΕΝ υπάρχουν Οι απαντήσεις θα δοθούν ανα Ίδρυμα

και θα εξαρτηθούν από προσωπικές αντιλήψεις, τις ικανότητες και τις συμπεριφορές των υπευθύνων και βέβαια την πολιτική βούληση της Κυβέρνησης να χρηματοδοτήσει τα Ιδρύματα και τις Βιβλιοθήκες μας με τους απαραίτητους πόρους.


24

Τι πρέπει να κάνουμε...

Να διαθέτουμε προσωπικό ικανό στον εντοπισμό και στην αξιολόγηση των πληροφορικών πηγών κάθε μορφής.

Να διαθέτουμε έντυπο υλικό (Βιβλία κ.α.) σε αριθμούς ικανούς να στηρίξουν τις νέες μαθησιακές πρακτικές.

Να διαθέτουμε χώρους ελκυστικούς για μάθηση, κοινωνική επαφή και πολιτιστικές δραστηριότητες.


25

Τι πρέπει να κάνουμε…

Να συνδέσουμε λειτουργικά τη Βιβλιοθήκη με το Κέντρο Η/Υ και το Κέντρο Δικτύων.

Να ανανεώσουμε το ενδιαφέρον για την Βιβλιοθήκη ως χώρο ανάγνωσης και ακαδημαϊκής ζωής.

USER

Τα βηηγ νηββ ξξ ξξκ ξξ κξξ


26


o Να αναδιοργανώσουμε τις υπηρεσίες μας και να βελτιώσουμε τις δεξιότητες του προσωπικού μας.

o Να επιτύχουμε μεγαλύτερη συνεργασία σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο με σκοπό να προσφέρουμε καλύτερες και οικονομικότερες υπηρεσίες.


27


Να συνεργαστούμε με τα Εκπαιδευτικά Τμήματα

Να προβάλουμε τη Βιβλιοθήκη και να επιδιώκουμε την καλύτερη αξιοποίηση των πληροφοριακών πηγών μας.

Να αξιοποιήσουμε στο μέγιστο τις δυνατότητες που μας προσφέρει η τεχνολογία για την προσφορά στοχευμένων υπηρεσιών.


28


Να αναμορφώσουμε τους χώρους της Βιβλιοθήκης μας ώστε να:

Διατίθενται για ενεργή και συνεργαστική μάθηση

Έχουν τη μέγιστη δυνατή πολυμορφία: Περιοχές παραγωγής και χρήσης πολυμέσων, θέσεις ομαδικής εργασίας, αίθουσες πρόσβασης και χρήσης πληροφορικών πηγών κ.α.


29


Η Βιβλιοθήκη να γίνει ο κύριος φορέας προβολής του Πανεπιστημίου και να λειτουργεί εκτός των άλλων και ως πολιτιστικός φορέας του.


30


Επειδή το παρελθόν και η εμπειρία της προ ΕΠΕΑΕΚ εποχής που έχουμε δεν μας κάνουν να αισιοδοξούμε

πρέπει


31


Να πιέσουμε με κάθε μέσο για συνέχιση της χρηματοδότησης των Βιβλιοθηκών μέσω έργων του ΕΣΠΑ.

Αλλά και

Να προετοιμάσουμε τις Βιβλιοθήκες μας τόσο λειτουργικά, όσο και οργανωτικά για την μετά ΕΠΕΑΕΚ εποχή.


32

Για να διατηρήσουν οι Βιβλιοθήκες μας το επίπεδο που κατέκτησαν αλλά και να

αναπτυχθούν χρειάζονται:ΠΟΡΟΙ

&ΥΠΟΔΟΜΕΣ.

Ας ελπίσουμε ότι θα το αντιληφθούν και αυτοί που έχουν την ευθύνη να μας τα

προσφέρουν.


33

Σας ευχαριστώ πολύ!!!


34

Πανεπιστήμιο ΙωαννίνωνΚεντρική Βιβλιοθήκη

Πανεπιστημιούπολη Ιωαννίνων45110 Ιωάννινα

http://[email protected]

Τηλ.: 26510 95010 Fax:26510 95096Blogs:

http://www.vivliothikonomos.blogspot.com http://www.dimotis.blogspot.com

Documents

Δρ. Γιώργος Κ. Ζάχος Διευθυντής Βιβλιοθήκης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων