دانشگاه آزاد اسالمیواحد تهران مرکز

عنوان :

انواع پرداختهای تشویقی به کارکنانمربوط به درس : مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته

تهیه و تنظیم :

محمد مردآور

استاد راهنما :

جناب آقای غالمحسین حیدری قمی تفرشی

مقدمه8 ب6ه عن6وان ي6ک پرداخته6اي تش6ويقي چ6يز ت6ازه اي نيس6ت ، ام6ا معم6وًالب6ه تماي6ل . مي گ6ردد تلقي خ6دمت ج6بران س6نتي غ6ير روش از ناش6ي اس6اس عملک6رد ب6ر پرداخته6اي ي6ا تش6ويقي پرداخته6اي

چالشهاي رو به رشد رقابت شديد است .با اينک6ه درج6ات م6وفقيت اين گون6ه پرداخته6ا در س6ازمانهاي مختل6ف متف6اوت اس6ت، ولي آنه6ا نقش بس6يار مهمي در انگ6يزش کارکن6ان ايف6ا مي کنن6د . البت6ه م6ديران من6ابع انس6اني باي6د توج6ه داش6ته باش6ند ک6ه پرداخته6اي تش6ويقي تنه6ا راه انگ6يزش نيس6ت و نباي6د تنه6ا ب6ا اين

گونه پرداختها انتظار حداکثر عملکرد را داشته باشند . 

دًاليل اصلي استفاده از برنامه هاي پرداخت تشويقي عبارتند از : . مرتب6ط ک6ردن پ6رداخت ب6ا عملک6رد ، ک6ارايي ، کيفيت و ب6ه ط6ور 1

کلي ب6ا اه6داف س6ازمان : ب6ا اين ن6وع پرداخته6ا اه6داف س6ازماني و اه6داف کارکن6ان در ي6ک جهت ق6رار مي گيرن6د . اين عم6ل کارکن6ان را از س6همي اينک6ه علت ب6ه ، مي کن6د متعه6د س6ازمان قب6ال در مث6ال عن6وال ب6ه . مي ش6ود کارکن6ان نص6يب س6ازمان م6وفقيت ب6اعث پاداش6هاي س6اًالنه و طرحه6اي مش6ارکت کارکن6ان در س6ود

ايجاد تعهد مي شود.

. تش6ويق ب6ه عملک6رد به6تر و مقبول6تر ف6ردي ، گ6روهي ، تيمي و 2واحدهاي بازرگاني :

منظ6ور اين اس6ت ک6ه بين تش6ويق و عملک6رد ک6اري وي6ژه اي ک6ه ارتب6اط دارن6د ت6اثير آن در مس6تقيما ک6اري گروهه6اي ي6ا کارمن6د برق6رار مي ش6ود . يع6ني ي6ک مس6ير دي6د مس6تقيم بين اين دو مولف6ه ايج6اد مي ش6ود . مانن6د ک6ارمزد ف6روش، ن6رخ قطع6ه اي و ديگ6ر ان6واع

توافق شده .ث6ابت پ6رداخت در ص6ورت دس6ت نيافتن ب6ه 3 . ک6اهش هزين6ه ه6اي

اه6داف م6وردنظر : يکي از راهه6اي ک6اهش ه6رز رفتن پرداخته6ا ، بع6دي توض6يح ب6ر مبن6اي ريس6ک اس6ت ک6ه در قس6متهاي پ6رداخت در وري به6ره و عملک6رد اف6زايش ب6ا همچ6نين . مي ش6ود داده

حقيقت هزينه ها کاهش پيدا مي کند . . رق6ابت پ6ذير ک6ردن اجرته6ا : يع6ني بين روي6ه ه6اي پرداخته6اي 4

ي6ک پرداخته6ا ن6وع اين . ايج6اد مي ش6ود رق6ابت ج6براني ش6رکتها عالمت روش6ن و واض6ح ب6راي کارمن6دان اس6ت ک6ه س6ازمان در نظ6ر از ديگ6ر پ6اداش ده6د ، ح6تي بيش6تر آنه6ا به6تر ب6ه عملک6رد ت6ا دارد

شرکتها و يک نوع ايجاد فرصت براي کارکنان است .بي اعتن6ا ب6ه اين دًالي6ل تم6امي س6ازمانها عالقه من6د ب6ه بهب6ود عملک6رد کلي خ6ود هس6تند ، ب6ه همين دلي6ل از شاخص6هاي متف6اوتي اس6تفاده مي کنن6د . اين شاخص6ها ب6ه دو ن6وع کمي و کيفي تقس6يم مي ش6وند .

شاخص6هاي کمي عبارتن6د از ن6رخ بازگش6ت س6رمايه ، اف6زايش س6ود ، و بيش6تر ف6روش تولي6د هزين6ه در ک6اهش ، س6هام ارزش اف6زايش

کاهش زمانهاي از دست رفته تصادفي و غيره . معيارهاي کيفي عبارتند از کار گروهي ، رضايت مشتريان و ... .

انواع طرح پرداختراهه6اي مختلفي ب6راي طبق6ه بن6دي طرحه6اي پ6رداخت تش6ويقي وج6ود دارد . ي6ک راه خ6وب ومفي6د ب6راي اين ک6ار در نظ6ر گ6رفتن پرداخته6ا تيم ه6اي مث6ل ( ي6ا گروهه6اي کوچ6ک گ6روهي ، ف6ردي عن6اوين تحت ک6اري ( ، س6ازماني ي6ا گروهه6اي ب6زرگ اس6ت. ) مث6ل واح6د بازرگ6اني (. وس6عت و مي6دان عم6ل وس6يعي ب6راي ط6راحي ه6ر ي6ک از طرحه6اي پ6رداخت وج6ود دارد .نهايتا انتخ6اب ط6رح ) ب6راي چ6ه کس6ي ، چگون6ه و حم6ايتي فراين6دهاي ، نظ6ر م6د اه6داف ب6ه بس6تگي خ6اطر ( چ6ه ب6ه م6ديريتي و آنچ6ه ب6اعث م6وفقيت س6ازمان از طري6ق فرهن6گ و س6اختار

موجود، مي شود، دارد .پاداش در مقابل تشويق

پاداش، ج6ايزه اي دلخ6واه پس از ي6ک روي6داد اس6ت . پ6اداش ممکن اس6ت ب6راي انج6ام ي6ک ک6ار مش6خص ي6ا ب6ه بي6ان س6اده ت6ر ي6ک تالش

اضافه تر يا انجام دادن يک کار به صورت موفقيت آميز باشد .

هيچ و مي ش6ود پ6رداخت و تع6يين عم6ل ي6ک ش6دن انج6ام از پس پاداش تضميني6 براي 6پرداخ6ت دوباره 6آن براي 6کارهاي م6شابه 6وجود ن6دارد .

در حالي ک6ه پ6اداش، واکنش6ي اس6ت، تش6ويق انگيزش6ي اس6ت. تمرک6ز تش6ويق اين6 ب6ه ب6را6ي6 رس6يد6ن ب6ه6 اه6داف ع6ملک6ردي 6و 6اعط6ا6ي 6ج6ايز6ه ب6ر6 د6س6ت ي6اب6ي 8 مس6ت6قيم ب6راي6 کارک6ن6ان اس6ت: 6 ا6ه6داف ا6س6ت . 6بن6ابر6اين6 ت6ش6ويق6 6ي6ک پ6ي6غ6ام ک6ام6ال

“6ا6گر تو 6ب6ه 6اين6 6سطح از6 عم6لکرد 6بر6سي ا6ين6 6مقد6ار ج6ايز6ه 6مي گيري “ .ب6ه ني6ازي اس6ت، دلخ6واه همچ6نين و عم6ل از بع6د پ6اداش اينک6ه علت به درس6ت عملک6رد 6ن6دار6د؛ گ6يري6 ان6داز6ه مش6خص 6ش6ده 6ب6راي6 س6يس6تم 6هاي ب6ر6ع6کس 6ت6ش6ويق ک6ه 6نيا6زم6ن6د مع6ي6ار 6رس6مي 6ب6ر6اي س6نج6ش ع6مل6ک6رد اس6ت . بن6ا6ب6را6ين 6ب6ا 6توج6ه6 ب6ه ا6ين6ک6ه تش6ويق6 6پ6رداخ6ت 6را6 مس6ت6ق6يما ب6ه6 عملک6رد6 مرتب6ط6

مي6 کند، س6يستم ت6شويق بر6اي بهبو6د عملک6رد به6تر اس6ت .

پيوند عملکرد و پرداختبررس6يهاي انج6ام ش6ده نش6ان مي ده6د ک6ه کارکن6ان پيون6د ض6عيفي بين عملک6رد ب6ه را6 وا6بس6ته6 پ6ردا6خت آ6نه6ا6 از6 ط6رف 6د6يگ6ر ا6حس6اس6 مي ک6نن6د 6. پ6رداخت6 و6

ف6اکتورهاي غيرع6ملکر6دي همچون 6مقام6 و طول خدمت م6ي بين6ند.

پ6رداخت سيس6تم هاي وي6ژه ب6ه و متغ6ير پ6رداخت سيس6تم هاي تشويقي مي خواهد که اين پيوند را پررنگتر کند.

رابط6ه بين پ6رداخت و عملک6رد هنگ6امي اث6ربخش ت6ر اس6ت ک6ه ب6ر مس6تقيم ت6اثير و کن6ترل تحت ک6ه عملک6ردي ه6اي جنب6ه آن پاي6ه کارمن6د اس6ت، بن6ا ش6ود : “ اگ6ر بيش6تر تولي6د ک6ني بيش6تر مي گ6يري “ . اين عم6ل ي6ک پيون6د ف6وري و بالفاص6له بين اين دو مولف6ه ايج6اد مي کن6د . ب6ه اين رابط6ه ب6ه اص6طالح مس6ير دي6د گوين6د. تش6ويقي ک6ه ب6ه عملک6رد خ6وب ي6ک م6دير در بخش تحت نظ6رش درنظ6ر گرفت6ه مي ش6ود، داراي مس6ير دي6د قوي6تري نس6بت ب6ه آن تش6ويقي اس6ت ک6ه

بر اساس عملکرد کل سازمان به او داده مي شود .

طرحهاي تشويقي فرديطرحه6اي تش6ويقي ف6ردي آنه6ايي اس6ت ک6ه ب6ه کارمن6د ب6ا توج6ه ب6ه ي6ا پيش6ي گ6رفتن از آن دس6ت يابي ب6ه اس6تانداردهاي عملک6ردي و پ6رداخت مي ش6ود . تنه6ا هنگ6امي مي ت6وان از اين تش6ويقها اس6تفاده اتک6اي عملک6ردي قاب6ل و دقي6ق مقياس6هاي و معياره6اي ک6ه ک6رد 8 داش6ته باش6يم . نخس6تين اه6داف اين ن6وع پ6رداخت اين اس6ت ک6ه اوًالپ6رداخت ب6ه سيس6تم 8 ثاني6ا و اف6زايش مي ده6د را ف6ردي عملک6رد

اجازه مي دهد تا به کارکنان بهتر و موفقتر توجه بيشتري شود .

8 دو ش6رط اساس6ي ب6راي م6وفقيت تش6ويق ف6ردي موج6ود اس6ت: اوًال 8 س6ازمان باي6د س6هم ف6ردي ه6ر کس را از ک6ار گ6روهي ج6دا کن6د ، ثاني6اب6ه ه6ر کارمن6د اج6ازه ده6د ت6ا ب6ه ص6ورت مس6تقل و دلخ6واه ک6ار بکن6د . ي6ک ط6رح اولي6ه اين ب6ود ک6ه ب6ه کارکن6ان فق6ط ب6ر اس6اس ب6ازداده خ6ود ک6ه 8 فروش6ندگان دوره گ6رد . مثال پ6رداخت ش6ود تنه6ايي ، ب6ه ، آنه6ا پرداختش6ان ش6امل تنه6ا ي6ک مق6دار ک6ارمزد ب6ر اس6اس ارزش ي6ا تع6داد ف6روش ب6ود . ام6ا ام6روزه معمول6تر اس6ت ک6ه از ترکي6بي از حق6وق پاي6ه “و ج6زء پرداخ6تي متغ6ير” اس6تفاده ش6ود . ب6ه عن6وال مث6ال در ح6ال ب6ه اض6افه کميس6يون نماين6دگان ف6روش مق6داري حق6وق ب6ه حاض6ر پ6رداخت مي ش6ود . نکت6ه م6ورد توج6ه چگ6ونگي ت6رکيب اين دو مق6دار اس6ت. اگ6ر مق6دار ث6ابت ب6اًال باش6د به6تر اس6ت ک6ه ت6ا هنگ6ام ن6زديکي ب6ه ث6ابت کم باش6د اگ6ر ج6زء پ6رداخت نش6ود، ولي اه6داف ج6زء متغ6ير . ک6رد پ6رداخت را متغ6ير واح6دهاي مق6دار اولين ب6ا مي ت6وان ح6تي طرحه6اي تش6ويقي ف6ردي مي توانن6د ب6ر اس6اس اينک6ه اه6داف عملک6ردي

کارکنان از چه راهي تعيين مي شود، طبقه بندي شوند .

به طور کلي سه معيار براي هدف گذاري عملکرد وجود دارد :از به6تر و بيش6تر ي6ا مس6اوي باي6د عملک6رد : داخلي الگ6وي -عملکرده6اي قبلي س6ازمان باش6د . اين ن6وع ه6دف گ6ذاري مي توان6د از

قسمت فروش تا کارمندان به کار گرفته شود .

نکت6ه مهم اينک6ه ب6راي سيس6تم ه6اي تش6ويقي ب6ر پاي6ه بهب6ود عملک6رد نس6بت ب6ه گذش6ت6ه ، 6 داد6ه ه6اي6 اساس6ي در دس6ت6رس باش6د6 ت6ا اس6ت6انداردهاي عملک6ردي

مورد نياز ايجاد شود .در از عملک6رد به6تر ي6ا براب6ر باي6د نظ6ر م6ورد : عملک6رد خ6ارجي الگ6وي -س6از6م6ان د6يگ6ر6 باش6د 6. ا6ين 6ن6و6ع مقي6ا6س م6عمول6تر6 6و هم6ه گ6يرتر 6اس6ت6 و ب6ه 6ط6ور م6ع6م6ول6 ب6راي6 ک6ارم6ن6د6ان 6م6ديري6ت6ي ، 6ف6ني6 و حرف6ه6 اي 6اس6تفاد6ه مي ش6ود .ه6دف ،6اف6ز6ايش ا6رت6ب6اط 6ع6مل6ک6رد 6ب6ا6 ي6ک اس6ت6اندا6ر6د6 6ص6نعت6 6ي6ا 6مقا6يس6ه ب6ا 6گ6روهي ا6ز

سازم6انها6ست 6.

- اه6داف بازرگ6اني اس6تراتژيک : عملک6رد نس6بت ب6ه اه6داف بازرگ6اني تع6يين 8 دارا6ي ش6ده ب6ر6اي س6ا6زم6ان 6س6نجي6ده 6مي6 ش6ود6 . 6م6ديرا6ن مي6ا6ني و6 ارش6د6 معم6وًالا6ه6دا6ف عمل6ک6ردي6 خ6ود 6ب6ر پ6ا6ي6ه اه6داف اس6تر6ا6تژيک س6ا6ز6مان 6هس6تن6د.6 ملزوم6ا6ت ا6ز خ6روج و تغي6ير مي ک6ن6د و6ي6ژه ه6ر 6م6دير ب6ر6 اس6اس مس6ئولي6ت ع6مل6ک6ر6دي6 س6رم6اي6ه از 6واح6دهاي 6بازر6گ6ان6ي ي6ا با6زگش6ت س6رم6ايه6 ت6ا 6س6ود وي6ژه6 ي6ا ارز6ش

س6هام تغيير مي6 کند .برنام6ه ه6اي پ6رداخت تش6ويقي ف6ردي معمول6ترين ن6وع تش6ويق م6ورد اس6تفاده

د6ر سازم6انها است. 6مزايا و مع6ايب آن 6در زير6 ذکر شده است6 :

مزايا :. بين پرداخت فردي و سهم در کار، پيوندي واضح ايجاد مي کند.1. از کارکنان با عملکرد باًال حمايت مي کند.2. اثر مهمي بر شاخصهاي عملکردي کليدي مانند بهره وري، 3

کيفيت و فروش دارد.. هزينه هاي پرداختهاي جبراني کل را به اهداف سازماني 4

مرتبط مي کند .

معايب :. ممکن است فردگرايي و رقابت بي فايده را افزايش دهد .1. نيازمند يک سيستم جامع و قابل اتکا براي سنجش عملکرد 2

است.. ممکن است به عملکردهاي خوب قبلي که بدون اين سيستم 3

به وجود مي آيد، پايان دهد .. ممکن است اگر عملکرد خوب يک کارمند با عملکرد بد 4

ديگري خنثي شود، هيچ بهبودي براي سازمان به دست نيايد .

پرداختهاي تشويقي گروهي

8 ب6راي پرداخته6اي تش6ويقي ف6ردي بي6ان ش6د، ب6راي گ6روه ) مثال اص6ول کلي6دي ک6ه قبالت6يم ه6اي ک6ا6ري و گروهه6اي پ6رو6ژه (6 هم ک6اربرد 6دارد6 . تمرک6ز ب6ر روي اين ن6وع تش6ويق د6ر6 ده6ه گذش6ت6ه اف6ز6اي6ش ي6افت6ه اس6ت 6. 6اي6ن ن6وع تش6و6يق 6عک6س ا6لعملي اس6ت، نس6بت ب6ه6 چن6دي6ن 6تغ6ي6ير 6مهم د6ر 6ط6ر6احي 6و6 م6دي6ري6ت ک6اري6 . فن6او6ريه6اي پ6يچي6ده 6و 6محي6ط 6ه6اي دار6اي ک6ه6 پ6روژه تيم6 ه6اي بعض6ي 6ا6ز ص6نايع6 6ب6ه د6ر6 ات6ک6اي 6بيش6تر ب6ه م6نج6ر رق6ابت6ي6 ي6ک 6ر6و6ن6د6 جه6ان6ي6 ک6وچ6ک6 6س6ا6زي در6 ا6س6ت 6. 6ه6مچ6ني6ن6 ا6ه6دافي6 6خ6اص 6هس6ت6ند6 6ش6ده ش6ر6کتها6ي ع6م6وم6ي و 6خص6وص6ي6، ب6ا6ع6ث 6ک6اه6ش6 س6ط6وح6 م6دير6ي6تي6 و6 ايج6اد س6اخ6تا6رهاي س6ا6زماني6 تخت6 6ترش6ده ا6س6ت ک6ه6 6در6 ن6ت6يج6ه6 ب6ر ک6ار6 ت6ي6م6ي6 و 6خودم6دير6يتي تمر6ک6ز دار6د. 8 ب6ا مش6ا6ر6کت کا6ر6کن6ان تح6قي6ق6ات نش6ان 6مي د6ه6د ک6ه6 6اث6ر 6بخش6ي 6 6گ6روه6ه6ا6ي ک6اري 6ش6ديد6اگ6روهي تش6ويق6هاي چ6نين 6محي6ط6ي اس6ت 6.در مرت6ب6ط م6د6يريت6ي6 حم6ايت و6س6بک مي6 ت6وان6د6 ي6ک پ6يون6د بس6يا6ر م6وث6ر بي6ن عم6لک6ر6د 6و پ6رد6اخت ا6ي6ج6اد 6کن6د6 . ي6ک6 جنب6ه مهم6 ت6ش6و6يقهاي6 گ6روه6ي ت6و6ان6ا6يي6 آ6نه6ا ب6ر6اي 6ا6ف6زايش6 6انع6ط6اف6 پ6ذ6يري در 6م6ا6مور6ي6ت ش6غل6ي ب6ا ت6م6ر6ک6ز ب6يش6ت6ر 6ب6ر6 گ6ر6وه6 6اس6ت ت6ا 6ف6ر6د .6 6اين 6ع6م6ل6 6د6ي6د6 گ6روهي ق6وي 6تري6 6را 6نس6بت6 ب6ه6 ب6ه 6طرح6ه6ا6ي 6 . 6ا6ه6داف ع6مل6ک6رد6ي 6گ6روه6ه6اي6 6ک6ا6ري ش6ب6ي6ه اي6ج6ا6د مي6 کن6د6 د6ي6د6 ف6ردي

ت6شويق 6فردي و6 6مرتب6ط 6به 6اهداف 6بهره6 6ور6ي و6 6مالي6 و6 ديگر اهدا6ف ويژه اس6ت.

مزايا و معايب پرداختهاي گروهي

مزايا :. کار تيمي را به وسيله پيوند دادن جوايز به عملکرد گروهي تشويق و 1

تقويت مي کند .. افزايش فشار به کارکنان ضعيف تا وضعيت خود را بهبود بخشند .2. اجازه استفاده بهتر از اعضاي تيم و همچنين انعطاف پذيري بيشتربه 3

کارکنان را مي دهد .. يک پيوند واضح بين تشويق و عملکرد گروهي ايجاد مي کند .4. مي تواند به راحتي طراحي و اداره شود البته هنگامي که شاخصهاي 5

عملکردي کليدي تعريف شده است.

معايب :. کاهش تاکيد بر عملکرد فردي که به کارکنان ضعيف اجازه مي دهد تا در 1

گروه حل شوند.. گاهي اوقات باعث مي شود که پرداخت براي عملکردهايي که بدون 2

برنامه تشويقي به دست مي آمدند، پايان بپذيرد .