Ειδική αγωγή και εκπαίδευσηΘεσμικό πλαίσιο-εκπαιδευτική

παρέμβαση

ΑΦΕΤΗΡΙΑ

Το εκπαιδευτικό σύστημα θεωρητικά οφείλει να δομείται με βάση τις αρχές της ποιότητας της διδασκαλίας, της ευελιξίας των προγραμμάτων σπουδών, του εκσυγχρονισμού- υπό την έννοια του εμπλουτισμού, της ανανέωσης και της ανατροφοδότησης- και του σεβασμού στις ατομικές διαφορές και ανάγκες.

Η εφαρμογή των αξιωμάτων της «Εκπαίδευσης που συμπεριλαμβάνει όλους» και η παραδοχή ότι η εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και των ατόμων με αναπηρίες δεν είναι μια διαδικασία στατική, αλλά διαμορφώνεται, εξελίσσεται και μεταβάλλεται δημιουργικά, αποτελούν στην εποχή μας το γενικό θεωρητικό υπόβαθρο κάθε παιδαγωγικής παρέμβασης

Θεσμικό πλαίσιοΝ. 1566/1985 Δομή της πρωτοβάθμιας και

δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης άρθρο 4 Μαθητές της Πρωτοβάθμιας και

Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που έχουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες φοιτούν σε ειδικά σχολεία ή σε ειδικές τάξεις ή εντάσσονται σε κανονικές τάξεις για να πάρουν την κατάλληλη, σε κάθε περίπτωση, ειδική αγωγή και μάθηση

N. 2817/2000 Εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και άλλες διατάξεις

Υπ.Απ. Αρ. 102357/Γ6/2002 Ένταξη, φοίτηση και αποφοίτηση των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε όλους τους τύπους των σχολείων Ειδικής Αγωγής και τα Τμήματα Ένταξης.

Υπουργική Απόφαση αριθμ. 27922/Γ6, ΦΕΚ 449/3/12/2007καθορισμός εβδομαδιαίου ωραρίου ΕΕΠ, ΕΒΠ,

τροποποίηση του κανονισμού λειτουργίας των ΚΔΑΥ,

καθορισμός των ιδιαίτερων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων του εκπαιδευτικού προσωπικού που υπηρετεί σε ΣΜΕΑ, Τ.Ε., Π.Σ., Δ.Κ.ΟΙ. στην ΠΕ και ΔΕ

Ν.3699/2008 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

Ν.4186/2013 Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και λοιπές διατάξεις, Άρθρο 28, Θέματα Ειδικής Αγωγής

Η πολιτεία αποδίδει στην ειδική αγωγή και εκπαίδευση

υποχρεωτικό χαρακτήρα ως αναπόσπαστο μέρος της υποχρεωτικής και δωρεάν δημόσιας παιδείας

και δεσμεύεται να διασφαλίζειίσες ευκαιρίες στα άτομα με αναπηρία και

ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Τμήμα της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης αποτελεί και η διάγνωση ως εκπαιδευτική αξιολόγηση με σκοπό τη συγκέντρωση στοιχείων και δεδομένων που θα βοηθήσουν στο σχεδιασμό και στην εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων-παρεμβάσεων (Ν.3699/2008, άρθρο 1).

Μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (Ν. 3699/2008 άρθρο 3) εμφανίζουν:

νοητική αναπηρία, αισθητηριακές αναπηρίες όρασης (τυφλοί, αμβλύωπες με χαμηλή όραση), αισθητηριακές αναπηρίες ακοής (κωφοί, βαρήκοοι), κινητικές αναπηρίες, χρόνια μη ιάσιμα νοσήματα, διαταραχές ομιλίας, λόγου

ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα

διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (φάσμα αυτισμού)

ψυχικές διαταραχέςπολλαπλές αναπηρίες

σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες, παραβατική συμπεριφορά λόγω κακοποίησης, γονεϊκής παραμέλησης και εγκατάλειψης ή λόγω ενδοοικογενειακής βίας

μία ή περισσότερες νοητικές ικανότητες και ταλέντα ανεπτυγμένα σε βαθμό που υπερβαίνει κατά πολύ τα προσδοκώμενα για την ηλικιακή τους ομάδα

ΠΡΟΣΟΧΗ

Στην κατηγορία μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δεν εμπίπτουν οι μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση που συνδέεται αιτιωδώς με εξωγενείς παράγοντες, όπως γλωσσικές ή πολιτισμικές ιδιαιτερότητες.

Σύμφωνα με το άρθρο 6 του Ν. 3699/2008 Οι μαθητές με αναπηρία και ειδικές

εκπαιδευτικές ανάγκες μπορούν να φοιτούν Σε σχολική τάξη του γενικού σχολείου,

εφόσον πρόκειται για μαθητές με ήπιες μαθησιακές δυσκολίες, υποστηριζόμενοι από τον εκπαιδευτικό της τάξης

Σε σχολική τάξη του γενικού σχολείου με παράλληλη στήριξη-συνεκπαίδευση εκπαιδευτικών ΕΑΕ

Σε ειδικά οργανωμένα και κατάλληλα στελεχωμένα Τμήματα Ένταξης (ΤΕ) μέσα στα σχολεία γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης με δύο διαφορετικούς τύπους προγραμμάτων:

Κοινό και εξειδικευμένο πρόγραμμα, που καθορίζεται με πρόταση του οικείου ΚΕΔΔΥ για τους μαθητές με ηπιότερης μορφής ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, το οποίο για κάθε μαθητή δεν θα υπερβαίνει τις δεκαπέντε (15) διδακτικές ώρες εβδομαδιαίως.

Εξειδικευμένο ομαδικό ή εξατομικευμένο πρόγραμμα διευρυμένου ωραρίου, που καθορίζεται με πρόταση του οικείου ΚΕΔΔΥ, για τους μαθητές με σοβαρότερης μορφής ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Το εξειδικευμένο πρόγραμμα μπορεί να είναι ανεξάρτητο από το κοινό, σύμφωνα με τις ανάγκες των μαθητών.

• Μαθητές που δεν αυτοεξυπηρετούνται φοιτούν ή σε αυτοτελείς ΣΜΕΑΕ ή σε σχολεία της γενικής εκπαίδευσης ή σε ΤΕ με την ανάλογη στήριξη και την παρουσία Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (ΕΒΠ), ανάλογα με το είδος της αναπηρίας τους και τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που απορρέουν από αυτή.

Σύμφωνα με την Υπ.Απ. Αρ. 102357/Γ6/2002

Η φοίτηση μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε Τμήματα Ένταξης συνεπάγεται: την προσαρμογή της διδασκαλίας βάσει του ΕΕΠ του μαθητή

τη διδασκαλία μαθημάτων στο Τμήμα Ένταξης από εκπαιδευτικό ΕΑ που υπηρετεί στο ΤΕτην παρακολούθηση μαθημάτων στην τάξη του μαθητή και όπου αυτό απαιτείται με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού ΕΑ

Σύμφωνα με την Υπ.Απ. Αρ. 102357/Γ6/2002

Την ευθύνη της εκπαίδευσης του μαθητή που φοιτά στα Τμήματα Ένταξης έχουν από κοινού ο εκπαιδευτικός του ΤΕ και ο εκπαιδευτικός της συνήθους σχολικής τάξης φοίτησης του μαθητή. Οι δύο εκπαιδευτικοί συνεργάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα για την παρακολούθηση του προγράμματος του μαθητή, για τις σχετικές προσαρμογές και τροποποιήσεις της διδασκαλίας, καθώς και για την αξιολόγηση της προόδου του.

Ποια είναι τα καθήκοντα και οι υποχρεώσεις των εκπαιδευτικών Τ.Ε.

Υπουργική Απόφαση αριθμ. 27922/Γ6, ΦΕΚ 449/3/12/2007

Αξιολογούν τους μαθητές για τη διευρεύνηση των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών με βάση τις προτάσεις οι οποίες έχουν υποβληθεί στο σύλλογο διδασκόντων από τους υπεύθυνους εκπαιδευτικούς των τάξεων

Ενημερώνουν, σε συνεργασία με τη διοίκηση του σχολείου, τους γονείς και κηδεμόνες του μαθητή για τις διαδικασίες που είναι απαραίτητες να γίνουν για να φοιτήσει το παιδί στο Τ.Ε

Συνεργάζονται με τον εκπαιδευτικό της τάξης, ώστε να υπάρχει σύνδεση μεταξύ του κοινού και του εξειδικευμένου προγράμματος ως προς το περιεχόμενο και τον τρόπο υλοποίησης αυτού (π.χ. συνδιδασκαλία).

Ενισχύουν τη γενικότερη προσαρμογή των μαθητών του Τ.Ε. στο κοινό σχολικό περιβάλλον, με τη συμμετοχή τους σε ομάδες εργασίας, παιχνιδιών και άλλων δραστηριοτήτων της σχολικής ζωής.

Μεριμνούν για την τακτική ενημέρωση του ατομικού φακέλου του μαθητή, ο οποίος φυλάσσεται σε ασφαλή χώρο με ευθύνη του διευθυντή του σχολείου

Πληροφορούν και συμβουλεύουν τα μέλη της σχολικής κοινότητας για θέματα ειδικής αγωγής και συνεργάζονται με τους σχολικούς συμβούλους της περιφερείας τους και με το προσωπικό του οικείου ΚΕΔΔΥ

Συντάσσουν και υποβάλλουν για θεώρηση στο σχολικό σύμβουλο ειδικής αγωγής το εβδομαδιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα λειτουργίας και την ετήσια αξιολογική έκθεση λειτουργίας του Τ.Ε.

Προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε μαθητές συστεγαζόμενων σχολείων ή σε προγράμματα παράλληλης στήριξης όμορου σχολείου ύστερα από εισήγηση του σχολικού συμβούλου ειδικής αγωγής στην αρμοδιότητα του οποίου ανήκει το σχολείο

Οι διευθυντές των σχολικών μονάδων όπου λειτουργούν Τ.ΕΦροντίζουν για τον εξοπλισμό και την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών των Τ.Ε., ύστερα από εισήγηση των υπεύθυνων εκπαιδευτικών και ενημέρωση του σχολικού συμβούλου ειδικής αγωγής Μεριμνούν για την απρόσκοπτη λειτουργία των ΤΕ, δεν απασχολούν τους εκπαιδευτικούς αυτών σε άλλες δραστηριότητες και δεν αναστέλλουν τη λειτουργία τους χωρίς την έγκριση του σχολικού συμβούλου ειδικής αγωγής

Διαδικασίες ίδρυσης Τμήματος Ένταξης (Ν. 3699/2008)

Ο διευθυντής της σχολικής μονάδας βεβαιώνεται ότι υπάρχει ο χώρος που θα φιλοξενήσει το Τ.Ε

Παρέχει στους εκπαιδευτικούς το Ν. 3699/2008 όπου προσδιορίζονται οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και τους ζητά να αναφέρουν ποιοι κατά την κρίση τους ενδέχεται να εντάσσονται στις κατηγορίες αυτές

Καλεί σε συνεδρίαση το Σύλλογο διδασκόντων με θέμα συζήτησης «Ίδρυση Τμήματος Ένταξης στη σχολική μονάδα»

Εισηγείται προς το ΚΕΔΔΥ την ίδρυση Τ.Ε. κοινοποιώντας το αίτημα στους σχολικούς σύμβουλους γενικής και ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης και στο διευθυντή εκπαίδευσης της οικείας περιοχής

Το ΚΕΔΔΥ σε συνεργασία με το σχολικό σύμβουλο ΕΑΕ συνεχίζει τη διαδικασία προς τους αρμόδιους φορείς

Για την ίδρυση Τμήματος Ένταξης απαιτούνται τουλάχιστον τρεις γνωματεύσεις από το ΚΕΔΔΥ ή πιστοποιημένο Ιατροπαιδαγωγικό κέντρο με τη σχετική πρόταση.Δεν αποκλείεται μαθητής από το Τ.Ε., αν οι γονείς του επιθυμούν τη φοίτηση του σε αυτό ακόμα κι αν και δεν έχει διάγνωση από τις αρμόδιες διαγνωστικές υπηρεσίες. Στις περιπτώσεις αυτές αρκεί σχετική εισήγηση από το σχολικό σύμβουλο ειδικής αγωγής..

Ν. 4186/2013, Άρθρο 28Στα τμήματα που φοιτούν μαθητές με

αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, και στα οποία έχει συμπληρωθεί ο μέγιστος αριθμός μαθητών, ο αριθμός αυτός μειώνεται σε αναλογία, για κάθε μαθητή με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, κατά τρεις μαθητές λιγότερους και οι μαθητές κατανέμονται εξίσου στα τμήματα της ίδιας τάξης κατόπιν απόφασης του συλλόγου διδασκόντων της σχολικής μονάδας και έγκρισης του αρμόδιου Σχολικού Συμβούλου.

Εκπαιδευτικοί ΕΑΕ που προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές πλήρους ή μειωμένου ωραρίου ή ωρομίσθιοι σε Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, δύνανται εφόσον συναινούν να συμπληρώνουν το υποχρεωτικό διδακτικό τους έργο σε ΣΜΕΑΕ και ΚΕΔΔΥ εκτός των διοικητικών ορίων της οικείας Διεύθυνσης Εκπαίδευσης, χωρίς να αλλάζει η περιοχή πρόσληψής τους.

Απόφ.Aριθμ. 28722/Γ2/12/3/2010 Εξέταση μαθητών Ημερήσιων και Εσπερινών

Γυμνασίων, με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

Οι μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που αναφέρονται στο Ν. 3699/2008 εξετάζονται προφορικά ή γραπτά, κατά περίπτωση, ανάλογα με τις δυνατότητές τους

Κατά τις ολιγόλεπτες, ωριαίες δοκιμασίες των τριμήνων και τις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις, εξετάζονται (προφορικά ή γραπτά) από τον οικείο καθηγητή ταυτόχρονα με τους μαθητές της τάξης στην οποία ανήκουν και στα ίδια θέματα.

Η εκπαιδευτική παρέμβαση στο πλαίσιο της αντιμετώπισης των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών στηρίζεται:

Στην εφαρμογή κατάλληλων αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών

Στην προσαρμογή των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών

Στην προσαρμογή των στρατηγικών διδασκαλίαςΣτην προσαρμογή του διδακτικού περιβάλλοντοςΣτην προσαρμογή των εργασιών στο σπίτιΣτην εφαρμογή εναλλακτικών μορφών

αξιολόγησης

Στο τμήμα ένταξης διδάσκουμε και αναπτύσουμε στρατηγικές μάθησης ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριές μας να θυμούνται, να μαθαίνουν, να σκέφτονται και να οργανώνουν τον έλεγχο της μάθησης χρησιμοποιώντας:

Μνημονικά βοηθήματαΓνωστική χαρτογράφησηΘησαυρούς ορισμώνΑνακεφαλαίωση σε τρεις στήλεςΠαραγωγή σημειώσεωνΠίνακες καθηκόντων, προτεραιοτήτων, ελέγχουΧρονοδιάγραμμα μελέτης

Συμπεριφορές παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

αποφεύγει να διαβάσει και να γράψεισυχνά διαβάζει λάθος τις γραπτές

πληροφορίεςδυσκολεύεται να κάνει περίληψηδυσκολεύεται να αναδιηγηθεί με την ορθή

σειρά μια ιστορίαέχει φτωχή κατανόηση του γραπτού λόγουδυσκολεύεται να καταλάβει το γραπτό λόγο

σε όλα τα μαθήματα κάνει πολλά λάθη στην ορθογραφία

δυσκολεύεται στις αφηρημένες έννοιες παράγει πολύ φτωχό γραπτό λόγοδυσκολεύεται στην εκμάθηση ξένης γλώσσαςδυσκολεύεται στην κατανόηση της θεσιακής

αξίας των ψηφίωνδυσκολεύεται στην εφαρμογή των βασικών

μαθηματικών γνώσεων

Προσοχή και οργάνωσηδυσκολεύεται να ακολουθήσει σύνθετες

οδηγίεςδυσκολεύεται να συγκεντρωθεί σε ένα έργο δυσκολεύεται σε τεστ πολλαπλής επιλογής δουλεύει αργά στην τάξη και στις εξετάσειςδεν κρατά καλές σημειώσεις δυσκολεύεται να ελέγξει το έργο τουδυσκολεύεται στην οργάνωση του χρόνου και

των δραστηριοτήτων

Κοινωνικές δεξιότητεςδεν δέχεται την κριτικήδυσκολεύεται στην κατανόηση μη λεκτικών

σημάτων στην επικοινωνίαΔυσκολεύεται στην ερμηνεία των κοινωνικών

περιστάσεωνπαρερμηνεύει συχνά τη συμπεριφορά των άλλωνδυσκολεύεται στη διαπραγμάτευση ή στην

υπεράσπιση του εαυτού τουυποκύπτει εύκολα στην πίεση των συνομηλίκωνδυσκολεύεται να «μπει» στη θέση του άλλου

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ