Тянь-ШаньТянь-Шань тауытауы

20. 04.11 ж20. 04.11 ж

8”А” сынып 8”А” сынып География сабағы География сабағы

47. Тянь-Шань таулы 47. Тянь-Шань таулы Өлкесінің Өлкесінің Қазақстандағы Қазақстандағы тау жоталарына қысқаша тау жоталарына қысқаша сипаттамасипаттама

Тянь-Шань таулы өлкесі-Азия Тянь-Шань таулы өлкесі-Азия материгіндегі ең ірі таулардың материгіндегі ең ірі таулардың бірі. бірі. Тянь-Шань тауы жоталарының Тянь-Шань тауы жоталарының орналасу бағытына қарай:орналасу бағытына қарай:

• 1.Солтүстік Тянь-1.Солтүстік Тянь-ШаньШань

• 2.Орталық Тянь-2.Орталық Тянь-ШаньШань

• 3.Батыс Тянь-Шань3.Батыс Тянь-Шань

• 4.Шығыс Тянь-Шань4.Шығыс Тянь-Шань

Тянь-Шань таулы Өлкесінің Қазақстандағы Тянь-Шань таулы Өлкесінің Қазақстандағы тау жоталарынатау жоталарына::

- Солтүстік- Солтүстік

Тянь-ШаньТянь-Шань

- Батыс - Батыс

Тянь-ШаньТянь-Шань

Солтүстік Тянь-Шань

Іле Алатауы-Солт.Тянь-Шань. қиыр

Солтүстігі ғанаҰзындығы 350 км.

ені 30-40 кмТалғар шыңы

Кетпен жотасы-Батыс бөлігі

Ұзындығы 300км.Ең биік жері

3638м

Шу-Іле тауы-Іле-Алатауының

Солтүстік-батыс бөлігіндегі жалғасы

Батыс Тянь-Шань-Қазақстан жерінде

Қырғыз Алатауынан басталады

Қырғыз Алатауы-Күнгей Алатауының

Батысында ор.Ұзын. 375 км.

Батыс Алемендин шыңы4875 км

Қаратау-Қазақстан жерінде созылып жатыр

Ұзындығы 420 кмАбсолюттік биіктігі

2170 м

Өгем жотасыныңҚазақстан жеріне

батыс беткейі ғана кіредіАқсу-Жабағылы Қорығы 1926 ж

Қазақстан табиғат зоналары қаншаға бөлінеді?

Орманды дала зонасы

7%

Дала зонасы26%

Шөлейт зонасы23%

Шөл зонасы40%

Тянь-Шань таулы өлкесіндегі биіктік Тянь-Шань таулы өлкесіндегі биіктік белдеулікбелдеулік

3350 мМәнгі қар Белдеуі-

Бактерия,балдыр,қаларын

2700-3100 мСубальпілік,

Альпілік зона- көкнар, сарғалдақ,жабайы жуа,еңлікгүлі,тасжарғыш

1300-1500 мДала зонасынан жоғары

Орманды дала зонасы- жаб.алма, долана, итмұрын,Көк терек

600-800 мЖусанды-бетегелі шөл зонасы–

жусан, ақ жусан, бетеге.

Қорытынды:Қорытынды:

Тянь-Шань таулары Республикамыздың Тянь-Шань таулары Республикамыздың шығысы мен оңтүстік-шығысында кең көлемді шығысы мен оңтүстік-шығысында кең көлемді жерді жерді алып жатыр.алып жатыр. Таулардың жер бедері өте күрделі. Тау Таулардың жер бедері өте күрделі. Тау тізбектерінің қатпарлануын негізінен палеозойда тізбектерінің қатпарлануын негізінен палеозойда қалыптасқан, ал қазіргі жер бедері торттік дәуірде қалыптасқан, ал қазіргі жер бедері торттік дәуірде альпілік тау түзілуінде пайда болған.альпілік тау түзілуінде пайда болған.

Тест Тест сұрақтары сұрақтары

1.“Тянь-Шань” тауы кімнің атына 1.“Тянь-Шань” тауы кімнің атына берілген?берілген?

А. А. Н.И.АндрусовН.И.Андрусов

Б. П.П.СеменовБ. П.П.Семенов

В. И.В.МушкетовВ. И.В.Мушкетов

2. Қазақстан жерін Тянь-2. Қазақстан жерін Тянь-Шаньның қандай бөліктері Шаньның қандай бөліктері алып жатыр?алып жатыр?А. Солтүстік және батыс бөліктеріА. Солтүстік және батыс бөліктері

Б. Орталықпен оңтүстік бөліктеріБ. Орталықпен оңтүстік бөліктері

В. Батыс және шығыс бөліктеріВ. Батыс және шығыс бөліктері

3. Іле Алатауының ең биік шыңын 3. Іле Алатауының ең биік шыңын атаата

А. Бесбасқан шыңыА. Бесбасқан шыңы

4622м4622м

Б. Талғар шыңыБ. Талғар шыңы

4973м 4973м

В. Мұзтау шыңыВ. Мұзтау шыңы

3816м3816м

4506м4506м

4. Солтүстік Тянь-Шаньға жататын 4. Солтүстік Тянь-Шаньға жататын тау түзілу процесі әлі тоқтамаған тау түзілу процесі әлі тоқтамаған жас тауды атажас тауды ата

А. ҚаратауА. Қаратау

Б. Жоңғар АлатауыБ. Жоңғар Алатауы

В. Іле АлатауыВ. Іле Алатауы

5. Іле Алатауының етегінде қандай 5. Іле Алатауының етегінде қандай қаламыз орналасқан?қаламыз орналасқан?

А. ТаразА. Тараз

Б. АстанаБ. Астана

В. АлматыВ. Алматы

6.Іле Алатауының табиғатын қорғау 6.Іле Алатауының табиғатын қорғау мақсатында қандай қорық мақсатында қандай қорық ұйымдастырылған?ұйымдастырылған?

А. Наурызым қорығыА. Наурызым қорығы

1930ж1930ж

Б.Үстірт қорығыБ.Үстірт қорығы

1984ж1984ж

В. Алматы қорығыВ. Алматы қорығы

1935ж1935ж

7. Батыс Тянь-Шань Қазақстан 7. Батыс Тянь-Шань Қазақстан

жерінде қай жерден басталады?жерінде қай жерден басталады?

А. Кетпен А. Кетпен жотасынанжотасынан

Б. Қырғыз Б. Қырғыз АлатауынанАлатауынан

В. Алтай тауынанВ. Алтай тауынан

8. Қырғыз Алатауының ең биік 8. Қырғыз Алатауының ең биік шыңын аташыңын ата

А. Батыс Алемендин А. Батыс Алемендин шыңы 4875м шыңы 4875м

Б. Талғар шыңыБ. Талғар шыңы

4973м4973м

В. Үлкен БоқтыбайВ. Үлкен Боқтыбай

657м657м

9. Түгелдей Қазақстан жерінде 9. Түгелдей Қазақстан жерінде созылып жатқан жотаны атасозылып жатқан жотаны ата

А. Сондалаш А. Сондалаш жотасыжотасы

Б. Көкшалтау Б. Көкшалтау жотасыжотасы

В. Қаратау жотасыВ. Қаратау жотасы

10. Қазақстан жеріндегі Тянь-Шань 10. Қазақстан жеріндегі Тянь-Шань таулы өлкесі қандай зонада жатыр?таулы өлкесі қандай зонада жатыр?

А. Шөл зонадаА. Шөл зонада

Б. Орманды далаБ. Орманды дала

зонадазонада

В. Шөлейт зонадаВ. Шөлейт зонада

11. “Ксерофитті ормандар” ғылым 11. “Ксерофитті ормандар” ғылым тілінде қандай мағына береді?тілінде қандай мағына береді?

А. Қалың ормандар, А. Қалың ормандар, құрғақшылыққа құрғақшылыққа төзімсізтөзімсіз

Б. Ағаш сирек өсетін, Б. Ағаш сирек өсетін, құрғақшылыққа құрғақшылыққа төзімдітөзімді

В. Шалғындық В. Шалғындық ормандарормандар