سندرميك مراقبت نظامالمللي بين و ملي ضرورت يك

بهداشتي مقررات اجراي درالمللي بين

سروش محمود دكترمديريت مركز مراقبت اداره رئيس

واگير بيماريهايآموزش و درمان بهداشت وزارت

پزشكي

) رايج ) مراقبت نظام مقدمهبهداشتي مرزها ( Incident)رخدادهاي در ميتوانند كه

كنند، ايجاد وسيع هاي اپيدمي كشور داخل ياسريع نيازمند موقع و كشف به دهي گزارش

) ( امر اين رايج روتين مراقبت نظام در كه ميباشندشد . نخواهد محقق مهم

و كنترل بمنظور بهداشتي اقدامات اينصورت غير دربه و شده مواجه مشكل با بيماري گسترش مهار

. شد خواهد روبرو تأخير با نوعي

صورت در رويدادها گزارش براي تاملتاخيردردر بيماري كننده ايجاد عامل قطعي جواب دريافت

. بود پذيرشنخواهد قابل بهداشتي رخداد شرايطساز) مشكل Kمسلما وقفه اين بحراني شرايط در

ميگردد.(

در رايج مراقبت نظام در گزارشات تعداد كمبود ) ( و سندرميك مدرن مراقبت نظام يك با مقايسه

. مراقبت نظام كيفيت كاهشتدريجي

) رايج ) مراقبت نظام مقدمه

گزارشدهي پايه بر Kاكثرا رايج مراقبت نظاماستوار ( passive reporting)معمول محيطي سطح توسط

است.

است همراه نقايصي با مراقبت نظام نوع اينتجمعي اماكن در گزارشدهي اين بخش منجمله ،

) و ) دولتي بخش ‌، ها درمانگاه ها، مطب خصوصياست كمتر بسيار انتظار حد از ، ها آزمايشگاه

) رايج ) مراقبت نظام مقدمه تا اينكه عليرغم كنوني مراقبت نظام اطالعات

توجهي قايل مشكالت با است شده الكترونيك حدياطالعات ارسال روند در تأخیر بدلیل كه بوده روبرو

گرديد خواهد زمان دادن دست از به منجر ، خود

مديريتي اطالعات و گزارشات كمي Information)افت

for action ) گيري تصميم قدرت كاهش به منجربيماريهاي با مقابله براي كالن سياستگزاران

. شد / خواهد المللي بين ملي مراقبت مشمول

جديد نسخه اصلي اهدافبين بهداشتي مقررات

نسخه ) (2005المللي

از گيري بهره با ايران اسالمي جمهوري كشوردست ذيل هدف به خود منابع و ساختارها

: يافت خواهد

سريع هشدار اعالم و فوری Early)شناساييWarning )هاي اورژانس كليه به فوري پاسخ و

المللي بين بهداشتياز- خطرناک رخدادهای ورود و صدور از بمنظورجلوگیری ( جهانی سالمت امنیت از پشتيباني و تأمين مرزها طریق

(Global Health Security )

جديد نسخه اصلي اهدافبين بهداشتي مقررات

نسخه ) (2005المللي

دو هدف اين به نيل براي : دارد وجود راهكار

: اول راهكار

و مراقبت نظام ارتقاء پاسخدهي

كشور سطح درابعاد همه در

جديد نسخه اصلي اهدافبين بهداشتي مقررات

نسخه ) (2005المللي

: دوم راهكار

و مراقبت نظام ارتقاء پاسخدهيمرزي مبادي كليه در

: راهکار

مراقبت نظام گنجاندن و اندازي راهپيشرفته كشورهاي از بعضي در سندرميك

) رايج ) معمول مراقبت نظام كنار در

نامبرده راهكار دو اصلي تأكيدچيست؟

كارآمد يك مراقبت كليه نظام براينياز پيش بهداشتي رخدادهاي

است IHRظرفيتهاي

هشدار و شناسايي از قبل زيرارخداد خصوصهر در سريع

آن به بهداشتي پاسخ ، بهداشتينيست ميسر

پیشنهادی راهكارچيست؟

سندروميك مراقبت گزارش نظام مبناي براست گرديده پيشنهاد هدف، و باليني رويدادهاي

زودهنگام گزارش مراقبت، نظام اين اصلي هدفهاي گيري ميباشد community-basedهمه

Early detection of community-based epidemics

مهم !• نكته

رخداد هر به سندرميك مراقبت نظام

( حتي ( 1بهداشتي معمول غير مورد

بروز زمان تا و دهد پاسخ ميتواند

ماند نخواهد منتظر Incident) طغيان

response مقابل (Outbreak responseدر

اجراي براي ابزاري چهسندرميك مراقبت نظام

؟ است نياز مورد

و كامپيوتري سامانه يك طريق از امكاناتي

sms و موبايل بهداشتي كاركنان اختيار در

بهداشتي هاي رخداد با مواجهه اول خط افراد

ميگيرد قرار

مراقبت نظام نوع چه مانظام مكمل بعنوان را بيماريهايي

داريم؟ نياز فعلي مراقبت

سريع هشدار Early‌Warningقابليت

Syndromic-based باشد

فناوري از مند )web )Web-Basedبهره

چگونه سندرميك مراقبت نظامميكند؟ عمل

نظام اين )مبناي بیمار اصلی Chiefشکایت

complaint )است

و آوري جمع بر مبتني ‌، موارد تشخيصقطعي بجاي

) مهم ) عالمت كليدي عالئم (Pre-diagnostic data)ثبت

است بيمارستانها از Kخصوصا

ميكند - عمل چگونه سندرميك مراقبت نظام؟ ادامه

اين ، باليني تشخيص محض به ترتيب بدين

مراجع به زماني تأخير حداقل با موارد

ميشود اعالم تأیید) بهداشتي به نیاز زیرا

) نیست آزمایشگاهی

سندرمها از استفاده با ، مراقبت نظام یا اين

) ( مشمول كليدي عالئم اصلي شكايات مجموعه

: نظير ميشود تعريف گزارشدهي

خونريزي با همراه تب

ادامه – ميكند؟ عمل چگونه سندرميك مراقبت نظام

نظام همكار پزشکان و بيمارستانها پرسنل

مي كليدي عالئم الكترونيكي ثبت به تنها مراقبت

پردازند.

مركز برای را فوق عالئم كامپيوتري سامانه یک

مي تجميع استان سپس و شهرستان بهداشت

نماید.

يك از كمي بسيار تعداد بروز صورت در حتي

منطقه يك در گزارشدهي مشمول خاص سندرم

( اسهال يا آبكي شديد اسهال مثال كوچك بسيار

فاصله( يك در شهرستان بهداشت مركز خوني

. شد خواهد آگاه رخداد اين از كوتاه زماني

ميكند؟ عمل چگونه سندرميك مراقبت ادامه- نظام

واكنش امكان موقع به دهي گزارش با سپس. آورد مي فراهم را بهداشتي سيستم مناسب

همه فقط سنتي مراقبت نظام در كه حالي دردر و شده گزارش و ثبت بزرگ هاي گيريخوشه يك بصورت كه كوچك وقايع از اكثرموارد

cluster. شوند نمي آگاه ميدهد رخ

يك يا بيمارستان يك حد در كه بيماري موارد همهجاري مراقبت نظام در و ميدهد رخ كوچك محلهمراقبت نظام در ماند مي باقي گزارش بدون

دقيقه سندرميك چند و طي ثبت ، شناساييگزارشميشود

ادامه - ميكند؟ عمل چگونه سندرميك مراقبت نظام

مشمول وقايع گزارش امكان ترتيب اين بهبهداشتي پرسنل و مراكز تمامي براي گزارشدهي

ممكن( بصورت زمان كوتاهترين near “RealدرTime ) ”ميگردد تسهيل

كه است شده ديده پیشرفته کشورهای مطالعات درو سريع بسيار سندرمها اينگونه گزارشدهي و كشفممكن زمان كوتاهترين در نیز آنها به پاسخ نتيجه در

. باشد مي اثرگذار العاده فوق و شده آغاز

كامپيوتري سامانه يك طريق از امكاناتيقرار اول خط گزارشدهندگان اختيار در

ميگيرد (الكترونيكي خصوصسامانه در بعد اساليد به

) فرمائيد دقت

بهداشت مرکزشهرستان

بیمارستان

مراکز‌بهداشت‌شهری‌/‌روستایی‌)پزشک‌خانواده(

پایگاه‌بهداشت‌شهری

خانه‌بهداشت

تجمعات‌بزرگ‌انسانی

بخش‌خصوصی

1

سهالا مورد

اسهال 2 مورد

3

هالاسورد

م

8

لهاسا دورم

2

سهالا مورد

10

لسها

موردا

Diarrhea Outbreak

اسهال 1 مورد

EMS

3

لهاسا دورم

هستيم؟ چه دنبال

در سندرميك مراقبت نظام گنجاندن و اندازي راهيافته ادغام بصورت جاري مراقبت نظام كنار

(Integrated Disease Surveillance)

ترين كوتاه در بتواند كه مراقبتي نظامكامل حساسيت با و ممكن زمانرا ناگهاني گيريهاي همه و رويدادهانموده تأييد سپس و هشدار ،‌اعالم كشف

دهد پاسخ آن به و

سندروميك مراقبت مبناي نظام براستوار كليدي باليني تظاهرات گزارشاول گام در آن گزارشدهي اساس و بوده

آزمايشگاهي نيستتأييد

همه و رويدادها است قادر بنابراينترين كوتاه در جامعه متن از را ها گيري ( به نظام اين دهد گزارش ممكن زمان

) ميدهد پاسخ هم شايعات

ادامه - هستيم؟ چه دنبال

مراقبت نظام در ها داده انواعسندرمیک

بالینی های : Clinical dataداده نوبه به که: میشوند تقسیم نوع دو به خود

.a( متداول بالینی های (Routineداده

.b( متداول غیر بالینی های -Nonداده

Routine )، داروها فروشبعضی آمار نظیر

كار محل و مدرسه از غیبت آمار

( بالینی غیر های (:Non-Clinicalداده غذایی اقالم از فروشبعضی نظیر پرندگان یا احشام مرگ هوایی و آب وضعیت

نظام اين در گزارشدهي مشمول سندرمهايتأييد به كه عبارتند WHOمراقبت است رسيده

از: Fever and Rashes )maculopapular/ non-

maculopapular(

Fever with Bleeding/Hemorrhagic manifestations

Influenza-like Illness )ILI(

Severe Acute Respiratory Illness )SARI(

نظام اين در گزارشدهي مشمول سندرمهايتأييد به كه عبارتند WHOمراقبت است رسيده

از: Fever and/or Neurological symptoms )except AFP(

Fever )> 5 days( with non- specific signs and symptoms )undifferentiated fever(

Acute jaundice

Food intoxication

Acute watery )non-bloody( diarrhea

نظام اين در گزارشدهي مشمول سندرمهايتأييد به كه عبارتند WHOمراقبت است رسيده

از: Bloody Diarrhea

Acute Flaccid Paralysis )AFP(

Sudden and unexpected death

Fever and shock syndrome

Chronic Cough

سندرميك مراقبت نظامميكند؟ عمل چگونه

( بيمارستان منجمله مراقبت نظام همكار مراكز پرسنل

مرزي بهداشتي مراقبت پايگاههاي و در( BHSUsها

هدف سندرمهاي الكترونيكي ثبت به تنها اول قدم

براي كامپيوتري سامانه يك بوسيله كه ميپردازند

. شوند مي تجميع بهداشتي سيستم باالتر سطوح

گزارشدهي مشمول اندك موارد بروز صورت در حتي

) كوچك) بسيار منطقه يك در خوني اسهال مثال

. ميشود آگاه بهداشتشهرستان مركز بالفاصله هاي آستانه از سندرم موارد منحني تجاوز صورت در

واكنش امكان و موقع به دهي گزارش ، شده تعريف. شود مي فراهم بهداشتي سيستم بهنگام و مناسب

سندرميك مراقبت نظام مزاياي

مشكوك موارد افزايش صورت در طريق بدين ) ( يا استان يك Kمثال منطقه بيمارستان چند در

مرزي بهداشتي مراقبت سيستم( BHSUپايگاه ،احتمالي طغيان يك به ميتواند بهداشتي

شود مشكوك

درماني بهداشتي پرسنل براي سيستم اينعالئم آوري جمع زيرا است تر ساده بسيارتشخيص از تر سريع و تر ساده بمراتب كليدي

است آن ثبت و مراقبت مشمول بيماري يك

سندرميك مراقبت نظام مزاياي به است قادر استان يا شهرستان بهداشت مركز

بهداشتي طغيان يك بروز خصوص در بيمارستانها

دهد بازخورد

امر در را درمان حوزه ، بهداشتي سيستم از بازخورد

منجمله خطرناك بيماري موارد درمان و تشخيص

/ بين ملي نگراني ايجاد قابليت با بهداشتي رخدادهاي

. دهد مي ياري المللي

و درمان حوزه همكاري تقويت به منجر امر این

بيشتر مشاركت و پذيرش سبب و شده بهداشت

مي بهداشتي رخدادهاي دهي گزارش در پزشكان

گردد.

نظام ويژگيهاي نگاه يك در بنابراين : مشخصميشود سندروميك مراقبت

بودن (Timeliness)بهنگام

( حساسبودنSensitive)

( بودن (Reliableپايا

( بودن (Usefulnessمفيد

بيماريهاي مديريت مركز اقدامات تاريخچهدر و 2واگير طراحي براي گذشته سال

سريع هشدار مراقبت نظام توسعه

دفتر بین همکاری گسترش نامه تفاهم WHOامضايمديريت مركز و ايران اسالمي جمهوري در مستقرمراقبت نظام سازی پیاده بمنظور واگير بيماريهاي

یک بعنوان EMROحوزه در Role Modelسندرمیک

سامانه همكاري ITپروپوزال يك طي نظام اين

مركز با بخشي درون متبوع ITتنگاتنگ وزارتباشد مي سازي آماده حال در و شده طراحي

دانشگاه انتخاب معیارهای از بعضیجهت ها دانشگاه میان از توانمند های

سندرمیک مراقبت نظام پایلوت / بعنوان توانمند افراد فرد میتواند دانشگاه آیا

focal point بگذارد؟ اختیار در

تأیید مورد و مناسب فعالیت مرزی منطقه آیادارد؟

  بهداشت مراکز در دانشگاه کامپیوتری سامانه

آزمایشگاه ، مبادی subnationalشهرستان واست؟ برخوردار توانمندی چه از مرزی

و قوت نقاط چه فعلی گزارشدهی نظامدارد؟ ضعفی

بيماريهاي مديريت مركز آینده اقداماتبرنامه در و 5واگير طراحي براي ساله

سريع هشدار مراقبت نظام توسعه) ادامه) مرحله طي سامانه pilotدر توسعه مخصوص ITو

سالمت ) تحت( Health dataحوزه دانشگاه هفت درpilot همزمانsituation analysis بین هاي حوزه

آوري جمع براي بخشي درون و non-healthبخشیdata گرفت خواهد صورت

براي بخشي بين حوزه در سامانه captureتوسعهبرنامه 3در non-health dataنمودن آخر سال

گرفت خواهد قرار مدنظر

سامانهnon-health data سامانه با نهايت healthدرdata ظرفيت تا ميگردد كشور Early Warningادغام

مشمول وقايع خصوص تحقق IHRدر كامل بشكليابد

شما توجه از تشكر با

؟ سواالت