โดย นางสาววราภรณ์ ชำนิงาน

1

L/O/G/O

โดย นางสาววราภรณ์� ชำ�าน�งาน

www.themegallery.com

www.themegallery.com2

อุ�ตสาหกรรมปุ๋��ย

• ปุ๋ระเภทขอุงปุ๋��ย• ปุ๋��ยไนโตรเจน• ปุ๋��ยฟอุสเฟต• ปุ๋��ยโพแทส• ปุ๋��ยผสม


ปุ๋��ย หมายถึ#ง สารท$%ใส'ลงในด�นเพ)%อุให* ปุ๋ลดปุ๋ล'อุยธาต�อุาหารแก'พ)ชำ โดยเฉพาะธาต�

ไนโตรเจน ฟอุสฟอุร-ส และโพแทสเซี$ยมชำ'วยให*พ)ชำเจร�ญเต�บโตงอุกงามด$และให*ผลผล�ตส1ง


ปุ๋ระเภทขอุงปุ๋��ย1. ปุ๋��ยอุ�นทร$ย� เปุ๋3นปุ๋��ยธรรมชำาต�ท$%ได*จากการเน'าเปุ๋4% อุยผ�พ-งขอุงซีากส�%งม$ชำ$ว�ต ได*แก' ปุ๋��ยคอุก ปุ๋��ยหม-ก ปุ๋��ยพ)ชำสด ปุ๋��ยอุ�นทร$ย�ชำ$วภาพ และว-สด�เหล)อุใชำ*จากโรงงานอุ�ตสาหกรรมบางชำน�ด เม)%อุใส'ในด�นซีากส�%งม$ชำ$ว�ตจะค'อุยๆสลายต-วและปุ๋ล'อุยธาต�อุาหารอุอุกมาให*พ)ชำ แต'ม$ข*อุเส$ยค)อุ ม$ธาต�อุาหารน*อุยรวมท-7งม$ปุ๋ร�มาณ์และส-ดส'วนไม'แน'นอุน


2. ปุ๋��ยเคม$ หร)อุปุ๋��ยว�ทยาศาสตร� เปุ๋3นปุ๋��ยท$%ได*จากการผล�ตหร)อุส-งเคราะห�จากแร'ธาต�ต'างๆ หร)อุเปุ๋3นผลพลอุยได*จากโรงงานอุ�ตสาหกรรมบางชำน�ด ซี#%งจะม$ธาต�อุาหารหล-กท$%จ�าเปุ๋3นต'อุการเจร�ญเต�บโตขอุงพ)ชำ ได*แก' ธาต�ไนโตรเจน ฟอุสฟอุร-ส และโพแทสเซี$ยม สามารถึปุ๋ลดปุ๋ล'อุยให*แก'พ)ชำได*ง'ายและเร9ว ม$ 2 ปุ๋ระเภทค)อุ

https://sites.google.com/site/chemeeci/xutsahkrrm-puy/%E0%B8%9B%E0%B8%B8%E0%B9%8B%E0%B8%A2.jpg?attredirects=0


2.1 ปุ๋��ยเด$%ยวหร)อุแม'ปุ๋��ย เปุ๋3นสารปุ๋ระกอุบท$%ม$ธาต�อุาหารขอุงพ)ชำอุย1'หน#%งหร)อุสอุงธาต� และม$ปุ๋ร�มาณ์ธาต�อุาหารคงท$% เชำ'น ปุ๋��ยย1เร$ย และปุ๋��ยแอุมโมเน$ยมซี-ลเฟต


2.2 ปุ๋��ยผสม เปุ๋3นปุ๋��ยท$%ได*จากการน�าปุ๋��ยเด$%ยวแต'ละชำน�ดมาผสมก-นเพ)%อุให*ได*ส-ดส'วนขอุงธาต�อุาหาร N P และ K ตามต*อุงการ เชำ'น ปุ๋��ยส1ตร 10 : 15 : 20 ปุ๋ระกอุบด*วย N 10 ส'วน P 15 ส'วน K 20 ส'วน และม$ต-วเต�มอุ$ก 55 ส'วน ให*ครบ 100 ส'วน นอุกจากน$7 ปุ๋��ยว�ทยาศาสตร�บางชำน�ดอุาจม$ธาต�อุาหารขอุงพ)ชำท$%ม$ความส�าค-ญในล�าด-บรอุง ซี#%งพ)ชำต*อุงการในปุ๋ร�มาณ์น*อุย ได*แก' ธาต�แคลเซี$ยม ก�ามะถึ-น แมกน$เซี$ยม เหล9ก ส-งกะส$ แมงกาน$ส และทอุงแดง ผสมอุย1'ด*วย

8

L/O/G/O

ปุ๋��ยว�ทยาศาสตร�ท$%ส�าค-ญ



ปุ๋��ยไนโตรเจนเปุ๋3นปุ๋��ยเคม$ท$%ให*ธาต�ไนโตรเจน

เปุ๋3นธาต�หล-ก ซี#%งชำ'วยให*พ)ชำเจร�ญเต�บโตด$ ล�าต*น ใบ แข9งแรง สามารถึสร*างโปุ๋รต$นได*อุย'างเพ$ยงพอุ โดยส'วนใหญ'อุย1'ในร1ปุ๋ขอุงสารปุ๋ระกอุบ เชำ'น

ปุ๋��ยแอุมโมเน$ยมซี-ลเฟต ((NH4 ) 2 SO4 ) เตร$ยมจากปุ๋ฏิ�ก�ร�ยาระหว'างแก<ส NH3 ก-บ H2 SO4

ปุ๋��ยย1เร$ย ( NH2CO NH2 ) เตร$ยมจากปุ๋ฏิ�ก�ร�ยาระหว'างแก<ส NH3 ก-บแก<ส CO2

ด-งน-7น การผล�ตปุ๋��ยท-7งสอุงชำน�ดใชำ*แก<ส NH3 H2SO4

และ แก<ส CO2 เปุ๋3นว-ตถึ�ด�บท$%ส�าค-ญ

https://sites.google.com/site/chemeeci/xutsahkrrm-puy/%E0%B8%9B%E0%B8%B9%E0%B9%8B%E0%B8%A2%E0%B9%84%E0%B8%99%E0%B9%82%E0%B8%95%E0%B8%A3.jpg?attredirects=0


ว-ตถึ�ด�บท$%ใชำ*เตร$ยมแก<สแอุมโมเน$ย คื�อ ไนโตรเจน และ ไฮโดรเจน

ไนโตรเจน เตร�ยมได�จากอากาศ โดยน�า อากาศมาเพิ่��มคืวามด�น ลดอ�ณหภู!ม�ให�กลายเป็$น

ของเหลว แล�วเพิ่��มอ�ณหภู!ม�ถึ(งจ�ดเด�อดของแก)สเพิ่��อแยกแก)สไนโตรเจนออกจากอากาศ

ไฮโดรเจน เตร�ยมจากแก)สที่��เหล�อ(ออกซิ�เจนส-วนใหญ่-) ที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�บแก)สม�เที่น หร�อ ใช้�ไอน�3าที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�บแก)สม�เที่น


การเตร$ยมแก<สแอุมโมเน$ย น�าแก)ส N2 และ H2 ที่��ผล�ตได�มาที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�น ได�แก)ส NH3

ด�งน�3น เม��อน�าแก)ส NH3 ที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�บแก)ส CO2 จะได�ป็�6ยย!เร�ย ด�งสมการ 2NH3 + CO2 ------------> NH2CO2NH4

NH2CO2NH4 ------------> NH2CO NH2 + H2O


การเตร$ยม H2 SO4

- น�าก�ามะถึ�นที่��หลอมเหลว ที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�บ แก)ส O2 ได�แก)ส SO2

- น�าแก)ส SO2 ที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�บแก)ส O2 ได�แก)ส SO3

- ผ-านแก)ส SO3 ในสารละลายกรด H2 SO4 เข�มข�น ได�สารละลายโอเล�ยม- น�าสารละลายโอเล�ยม ละลายน�3า ได�กรด H2 SO4

ด�งน�3น เม��อน�าแก)ส NH3 ที่�าป็ก�ก�ร�ยาก�บ กรด H2 SO4 จะได�ป็�6ยแอมโมเน�ยมซิ�ลเฟต ด�งสมการ

2NH3 + H2 SO4 ------------> (NH4 ) 2 SO4


ปุ๋��ยไนโตรเจนท�กชำน�ดจะให*ธาต�อุาหารหล-กค)อุ ธาต�ไนโตรเจนซี#%งชำ'วยให*พ)ชำเจร�ญเต�บโตได*ด$ ม$ล�าต*นและใบแข9งแรง สามารถึสร*างโปุ๋รต$นได*อุย'างเพ$ยงพอุ


ปุ๋��ยฟอุสเฟตเป็$นป็�6ยที่��ให�ธาต�ฟอสฟอร�สในร!ป็ของสารป็ระกอบ

ฟอสเฟต ใช้�ห�นฟอสเฟต(CaF2.3Ca3(PO4)2) เป็$น

ว�ตถึ�ด�บการผล�ตป็�6ยฟอสเฟตที่�าได� 3 ว�ธ� น�าห�นฟอสเฟตมาผสมก�บที่รายและโซิดาแอช้

แล�วเผาที่��อ�ณหภู!ม� 1000-1200 องศาเซิลเซิ�ยส 2(CaF2 3Ca3(PO4)2) + 5SiO2 + 6Na2CO3 ------

> 12CaNaPO4 + 4Ca2SiO4 + SiF4 + 6CO2

น�าสารที่��ได�จากการเผาเที่ลงน�3า จะได�สารที่��ม�ร!พิ่ร�น เป็ราะ และบดให�ละเอ�ยดได�ง-าย


น�าห�นฟอสเฟตมาที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�บกรดซิ�ลฟ9วร�ก ได�ป็�6ยฟอสเฟตที่��ม�คื�ณภูาพิ่ส!งข(3นโดยน�าห�นฟอสเฟตที่��บดแล�วมาที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�บกรดซิ�ลฟ9วร�กCaF.3Ca3(PO4)2 + 10H2SO4 ------------> 6H3PO4 + 10CaSO4 + 2HF

ได�กรดฟอสฟอร�ก (H3PO4) ซิ(�ง จะไป็ที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�บห�นฟอสเฟตที่��เหล�อ จะได�มอนอแคืลเซิ�ยมฟอสเฟต (Ca(H2PO4)2) หร�อป็�6ยซิ�ป็เป็อร:ฟอสเฟตละลายน�3าได�ด�CaF.3Ca3(PO4)2 + 14H3PO4 ------------> 10Ca(H2PO4)2 + 2HF

การท�าให*ปุ๋��ยฟอุสเฟตม$ค�ณ์ภาพส1งข#7น


หร�อสามารถึผล�ตป็�6ยฟอสเฟตโดยน�าห�นฟอสเฟตมาที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�บกรดซิ�ลฟ9วร�ก CaF.3Ca3(PO4)2 + 7H2SO4 + 3H2O ------

> 3Ca(H2PO4)2.H2O + 7CaSO4 + 2HF

จากป็ฏิ�ก�ร�ยา ที่�3งสาม จะพิ่บว-าในส-วนป็ระกอบห�นฟอสเฟตจะม� CaF2 ซิ(�งเม��อที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�บกรดจะได� HF ซิ(�งระเหยง-ายและเป็$นพิ่�ษบางส-วนจะที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�บ SiO2 เก�ดเป็$นแก)ส SiF4ซิ(�งรวมก�บน�3าที่�นที่�เก�ดเป็$น H2SiF6 หร�ออาจน�า SiO2 มาที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�บ HFโดยตรงเก�ดเป็$น H2SiF6 และเม��อน�ามาที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาต-อก�บ MgO จะได�แมกน�เซิ�ยมซิ�ล�โกฟล!ออไรด: (MgSiF6) ใช้�เป็$นสารก�าจ�ดแมลง


HF ส-วนใหญ่-จะระเหยกลายเป็$นไอ จ(งก�าจ�ดโดยการผ-านแก)ส ลงในน�3าที่�าให�ได�สารที่��เป็$นกรด ซิ(�งที่�าให�เป็$นกลางโดยที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�บโซิดาแอช้หร�อห�นป็!น

2HF + Na2CO3 ------------> 2NaF + H2O + CO2

2HF + CaCO3 ------------> CaF + H2O + CO2



ปุ๋��ยโพแทส

ปุ๋��ยโพแทส คื�อป็�6ยเคืม�ที่��ม�ธาต�โพิ่แที่สเซิ�ยมเป็$นองคื:ป็ระกอบ ป็�6ยช้น�ดน�3น�ยมบอกคืวามเข�มข�น เป็$นคื-าร�อยละโดยมวลของ K 2O ป็�6ยโพิ่แที่สเซิ�ยมช้น�ดต-างๆน�3นพิ่อจะกล-าวโดยส�งเขป็ได�ด�งน�3คื�อ โพิ่แที่สเซิ�ยมคืลอไรด: (KCl) ป็�6ยที่��บร�ส�ที่ธ�= 95% น�3นจะม�โพิ่แที่สเซิ�ยมที่��อย!-ในร!ป็ K2O เที่-าก�บ 60% ผล�ตมาจากส�นแร-โพิ่แที่สเซิ�ยม เช้-น sylvinite เป็$นต�น

ในสม�ยก-อน แหล-งของป็�6ยโพิ่แที่สได�จากข�3เถึ�าจากเตาถึ-าน หร�อจากการเผาก��งไม� ใบไม�และเศษเหล�อของพิ่�ช้


ป็ระเที่ศไที่ยม�แหล-งแร-โพิ่แที่สเป็$นจ�านวนมากในภูาคืตะว�นออกเฉี�ยงเหน�อ ในร!ป็ของแร-คืาร:น�ลไลต: ( KCl.MgCl 2.6H 2O ) และแร-ซิ�ลวาไนต: (KCl.NaCl) ซิ(�งใช้�เป็$นว�ตถึ�ด�บในการผล�ตป็�6ยโพิ่แที่สช้น�ดต-างๆ เช้-น โพิ่แที่สเซิ�ยมคืลอไรด: ( KCl) โพิ่แที่สเซิ�ยมซิ�ลเฟต ( K 2SO 4) โพิ่แที่สเซิ�ยมไนเตรต ( KNO 3 )และโพิ่แที่สเซิ�ยมแมกน�เซิ�ยมซิ�ลเฟต ( K 2SO 4.2MgSO 4 )


การผล�ตปุ๋��ยโพแทส1.ปุ๋��ยโพแทสเซี$ยมคลอุไรด� ผล�ตได�จากแร-

ซิ�ลวาไนต: มาบดให�ละเอ�ยดแล�วที่�าให�บร�ส�ที่ธ�= โดยละลายแร-ในน�3าอ�ณหภู!ม�ป็ระมาณ 90 ๐ C เต�มสารละลาย NaCl ที่��อ��มต�วลงไป็ กรองแยกโคืลนและตะกอนออก ระเหยน�3าเพิ่��อให�สารละลายม�คืวามเข�มข�นมากข(3นจนที่�าให� KCl ตกผล(ก แยกผล(กออกแล�วอบให�แห�ง จะได�ป็�6ย KCl ตามต�องการ


นอกจากน�3 ย�งสามารถึผล�ตป็�6ยช้น�ดน�3จากน�3าที่ะเล โดยการระเหยน�3าที่ะเลด�วยคืวามร�อนจากแสงอาที่�ตย:เพิ่��อให�ม�คืวามเข�มข�นส!งข(3น เกล�อ NaClจะตกผล(กแยกออกมาก-อน น�าสารละลายที่��ได�ไป็ระเหยน�3าออกเพิ่��อที่�าให�ม�คืวามเข�มข�นมากข(3นที่�าให� KCl ตกผล(กออกมาและใช้�เป็$นป็�6ย KCl ได�


2. ปุ๋��ยโพแทสซี$ยมซี-ลเฟต ผล�ตได�จากการน�าแร-แลงไบไนต: ( K 2SO 4.2MgSO 4 ) มาละลายในน�3าอ�ณหภู!ม�ป็ระมาณ 50 ๐ C จนเป็$นสารละลายอ��มต�ว แล�วเต�มสารละลาย KCl เข�มข�นลงไป็ จะได�ผล(ก K 2SO 4 แยกออกมาด�งสมการ

K2SO4.2MgSO4 + 4KCl ------------

> 3K2SO4 + 2MgCl2


3. นอุกจากน$7ถึ*าน�า KCl มาท�าปุ๋ฏิ�ก�ร�ยาก-บ NaNO 3 จะได*ปุ๋��ยโพแทสเซี$ยมไนเตรต (KNO 3 ) ด-งสมการ

KCl + NaNO3 ------------

> KNO3 + NaCl

โพิ่แที่สเซิ�ยมเป็$นธาต�อาหารหล�กที่��จ�าเป็$นต-อพิ่�ช้มาก ที่�าให�ผน�งเซิลล:ของพิ่�ช้หนาข(3น สร�างภู!ม�ต�านที่านโรคื และเป็$นต�วเร-งให�เซิลล:ที่�างานได�ด�ข(3น ถึ�าพิ่�ช้ขาดโพิ่แที่สเซิ�ยมจะที่�าให�ม�ป็ร�มาณแป็@งต��ากว-าป็กต� ผลผล�ตน�อยลง ขอบใบม�ส�ซิ�ด ล�าต�นอ-อน แคืระแกรAนและเมลAดล�บ


ปุ๋��ยผสม

ป็�6ยผสมได�จากการน�าป็�6ยไนโตรเจน ฟอสเฟสและโพิ่แที่สมาผสมรวมก�นเพิ่��อให�ได�ส�ดส-วนของธาต�อาหารพิ่�ช้ตามต�องการ ว�ธ�การผล�ต ม� 2 ล�กษณะ ด�งน�3

1. การผล�ตในล-กษณ์ะเชำ�งผสม เป็$นว�ธ�ที่��ใช้�อย!-ในโรงงานส-วนใหญ่-ในป็ระเที่ศ ซิ(�งอาจเป็$นแบบผสมเป็$นเน�3อเด�ยวโดยการน�าแม-ป็�6ยและส-วนผสมต-างๆมาบดให�เข�าก�นแล�วอ�ดเป็$นเมAด ในแต-ละเมAดจะม�ธาต�อาหารตรงตามส!ตรที่��ต�องการ


ส-วนอ�กแบบหน(�งคื�อการน�าแม-ป็�6ยที่��ม�ขนาดเลAกใกล�เคื�ยงก�นมาผสมก�น เพิ่��อให�ได�ส!ตรตามคืวามต�องการ และอาจม�การบดให�ละเอ�ยดจนเข�าก�นด� ที่�าให�ป็�6ยแต-ละเมAดอาจม�ธาต�อาหารแตกต-างก�น

2. การผล�ตในล-กษณ์ะเชำ�งปุ๋ระกอุบ เป็$นการน�าว�ตถึ�ด�บที่��ใช้�ในการผล�ตแม-ป็�6ยมาผสมและให�ที่�าป็ฏิ�ก�ร�ยาก�น เก�ดเป็$นสารป็ระกอบต-างๆ เพิ่��อให�ได�ป็�6ยตามส!ตรที่��ต�องการ


ป็�6ยว�ที่ยาศาสตร:ม�ป็ระโยช้น:ต-อการเพิ่��มผลผล�ตที่างการเกษตรเป็$นอย-างมาก แต-ถึ�าใช้�ในป็ร�มาณมากและต-อเน��องเป็$นเวลานานๆ จะเก�ดการสะสมของสารเคืม�ในด�น ที่�าให�ด�นม�สภูาพิ่เป็$นกรด ด�นแขAงและเส��อมสภูาพิ่จนเป็$นผลเส�ยต-อการเพิ่าะป็ล!กได� การเพิ่าะป็ล!กโดยอน�ร�กษ:สภูาพิ่ด�นให�คืงคืวามสมบ!รณ:ตามธรรมช้าต� หร�อการที่�าเกษตรธรรมช้าต�จะช้-วย แก�ป็Bญ่หาด�งกล-าวได�


ข*อุด$ขอุงปุ๋��ยเคม$1. ม$ปุ๋ร�มาณ์ธาต�อุาหารส1งมาก (ใชำ*เพ$ยงน�ด

เด$ยวก9พอุ) 2.หาง'าย3. ใชำ*ง'าย4. ให*ผลเร9ว


ข*อุเส$ยขอุงปุ๋��ยเคม$1. ปุ๋��ยพวกแอุมโมเน$ยท�าให*ด�น

เปุ๋3นกรด 2. ไม'ม$ค�ณ์สมบ-ต�ปุ๋ร-บปุ๋ร�งด�น 3. ม$ความเค9ม 4. การใชำ*ผ1*ใชำ*ต*อุงความร1*พอุ

สมควร

30

L/O/G/O


จบแล*วค'ะ ด$ใจด*วย

ปุ๋>การศ#กษาหน*าเจอุก-นใหม'

Documents

โดย นางสาววราภรณ์ ชำนิงาน