ประโยชน์�และผลกระทบจากการเป�ดเสร�การจ�ดซื้��อจ�ดจ�างใน์

กรอบ GPA

สถาบ�น์วิ!จ�ยเพื่�#อการพื่�ฒน์าประเทศไทย (TDRI)

เน์��อหาใน์การน์(าเสน์อ•ควิามตกลงการจ�ดซื้��อจ�ดจ�างภาคร�ฐ (GPA)

•กรอบใน์การวิ!เคราะห�ประโยชน์�จากการเป.น์สมาช!ก GPA

•การประมาณการประโยชน์�ของไทยจากการเป.น์สมาช!ก GPA

•ต�น์ท1น์ของไทยจากการเป.น์สมาช!ก GPA

ควิามตกลงการจ�ดซื้��อจ�ดจ�างภาคร�ฐ (GPA)

•GPA เป.น์ควิามตกลงแบบหลายฝาย (plurilateral agreement )ขององค�การการค�าโลก

•ใน์ป3จจ1บ�น์ GPA ม�–สหภาพื่ย1โรปและ 40 ประเทศเป.น์สมาช!ก –ประเทศท�#ก(าล�งเจรจาเข�าเป.น์สมาช!ก 7

ประเทศ –ประเทศผ4�ส�งเกตการณ� 15 ประเทศ

•WTO ยกร5างควิามตกลงฉบ�บใหม5เสร7จส!�น์เม�#อป8 2006

ควิามตกลงการจ�ดซื้��อจ�ดจ�างภาคร�ฐ (GPA)

•ก(าหน์ดให�ประเทศสมาช!กต�องเป�ดเสร�ตลาดจ�ดซื้��อจ�ดจ�างภาคร�ฐ ตามรายการส!น์ค�า บร!การ และการก5อสร�างและรายช�#อหน์5วิยงาน์ท�#ก(าหน์ดใน์ภาคผน์วิก ซื้9#งม�ม4ลค5าโครงการส4งกวิ5าอ�ตราท�#ก(าหน์ด

•ก(าหน์ดให�ม�กลไกใน์การสร�างควิามโปร5งใสจากการเป�ดเผยข�อม4ลต5างๆ ก5อน์และหล�งเสน์อราคา และม�กลไกการด(าเน์!น์การค�ดค�าน์ ฯลฯ

ม4ลค5าข��น์ต(#าของโครงการท�#ต�องเป�ดเสร�

หน์5วิยราชการใน์ส5วิน์กลาง

หน์5วิยราชการใน์ท�องถ!#น์

ร�ฐวิ!สาหก!จและหน์5วิย

งาน์อ�#น์ ๆส!น์ค�าหร�อบร!การ

130,000 SDR

679.ล�าน์บาท

200,000 SDR

10.6 ล�าน์บาท

400,000 SDR

21.16 ล�าน์บาท

งาน์ก5อสร�าง 5,000,000 SDR 26454. ล�าน์บาท

กรอบใน์การประมาณการประโยชน์�ของ GPA

2. ควิามโปร5งใสท�#เพื่!#มข9�น์

1. ซื้�พื่พื่ลายเออร�จากต5างประเทศ จ(าน์วิน์ซื้�พื่พื่ลายเออร�

ท�#เข�าแข5งข�น์ท�#เพื่!#มข9�น์งบประมาณของร�ฐ

ท�#ประหย�ดได�

3. โอกาสของซื้�พื่พื่ลายเออร�ไทย

ใน์ต5างประเทศม4ลค5าตลาดต5างประเทศ

ท�#เข�าถ9งได�

12

3

4

1. ควิามส�มพื่�น์ธ์�ระหวิ5างการแข5งข�น์ก�บราคาชน์ะประม4ล

ทฤษฎี�การประม4ล (Klemperer, 2004)

โดยท�# P = ราคาท�#ผ4�ชน์ะประม4ลเสน์อ n = จ(าน์วิน์ผ4�ประม4ล = ราคาส4งส1ดของผ4�เข�าร5วิมประม4ลเสน์อ = ราคาต(#าส1ดของผ4�เข�าร5วิมประม4ลเสน์อ ราคาท�#ผ4�ชน์ะประม4ลเสน์อ จะลดลงตาม จ(าน์วิน์ผ4�ประม4ล แต5อ�ตราการลดลงของราคาจะน์�อยลงเร�#อยๆ

v

vvn

nvP

1

1

v

แบบจ(าลองการวิ!เคราะห�ส5วิน์ลดจากราคาต��งต�น์

• ประเภทส!น์ค�าและบร!การ -คร1ภ�ณฑ์� -วิ�สด1 -งาน์จ�างเหมา -งาน์เช5า -งาน์ก5อสร�าง• หน์5วิยงาน์จ�ดซื้��อจ�ดจ�าง -ส5วิน์กลาง -ร�ฐวิ!สาหก!จและ หน์5วิยงาน์อ�#น์ๆ

ส5วิน์ลดจากราคาต��งต�น์ (%)

จ(าน์วิน์ผ4�ร5วิม

ประม4ลท�#ปร�บแล�วิ

ต�วิแปรอ�#น์ๆ

•ส่�วนลดจากราคาตั้ �งตั้�นประมู�ลจะเพิ่��มูขึ้��น 28% หากจ�านวนผู้��เขึ้�าร�วมูประมู�ลที่ �ปร บแล�ว (n-1)/(n+1) เพิ่��มู 1 หน�วย เช่�น ผู้��เขึ้�าร�วมูประมู�ลเพิ่��มูจาก 2 ราย เป%น 11 ราย ส่�วนลดจะเพิ่��มูขึ้��น 14%

จ(าน์วิน์ผ4�เข�าประม4ลก�บส5วิน์ลดจากราคาต��งต�น์

ราคาชน์ะประม4ลท�#ลดลงตามจ(าน์วิน์ผ4�เข�าแข5งข�น์

*ผลการประมาณการกรณ�ของส5วิน์ราชการกลาง

0.7

0.75

0.8

0.85

0.9

0.95

1

1.05

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

ราคาช่นะประมู�ล/ราคาเร��มูตั้�น

เปร�ยบเท�ยบจ(าน์วิน์ผ4�เข�าร5วิมแข5งข�น์ใน์กรณ�ต5างๆ

ประเภทส!น์ค�าและบร!การ ป3จจ1บ�น์GPA

ต(#าส1ด (ราย)

ส4งส1ด (ราย)

ส5วิน์ราชการกลางการจ�ดซื้��อคร1ภ�ณฑ์� 2.68 3.04 4.24

การจ�ดซื้��อวิ�สด1 3.29 3.69 4.89

งาน์จ�างเหมา/การจ�างท�#ปร9กษา 4.71 5.57 7.85

งาน์เช5า 4.00 4.40 5.60

ร�ฐวิ!สาหก!จและหน์5วิยงาน์อ�#น์ๆการจ�ดซื้��อคร1ภ�ณฑ์� 3.19 4.39 6.59

การจ�ดซื้��อวิ�สด1 5.17 6.37 8.57

งาน์จ�างเหมา/การจ�างท�#ปร9กษา 7.11 7.61 8.61

งาน์เช5า 2.00 3.20 5.40

งาน์ก5อสร�างของท1กหน์5วิยงาน์ 8.09 8.09 17.09

งบประมาณท�#ร�ฐประหย�ดได�จากการแข5งข�น์ท�#เพื่!#มข9�น์

โครงการจ�ดซื้��อจ�ดจ�าง

(ล�าน์บาท)

อ1ปกรณ� 1,011-2,648พื่�สด1 81-230บร!การ 144-388เช5า 58-110ก5อสร�าง -0 4,012รวิม 1,293-7,389

2. ควิามส�มพื่�น์ธ์�ระหวิ5างควิามโปร5งใสก�บการแข5งข�น์

ด�ชน์�วิ�ดควิามโปร5งใส (transparency index)

• การประกาศข5าวิประกวิดราคาใน์ GProcurement

• ระยะเวิลาใน์การเตร�ยมย�#น์ซื้องเสน์อราคา และ

• ค1ณสมบ�ต!ของผ4�เสน์อราคา

ข�อม4ลใน์การจ�ดท(าด�ชน์�ควิามโปร5งใส

E-auction

การประกาศขึ้�าวใน G-

Procurement +

ขึ้�อมู�ลโครงการเบ*�องตั้�น

ฐานขึ้�อมู�ลประกวดราคากรมู

ประช่าส่ มูพิ่ นธ์-

ประกาศขึ้�าวหร*อไมู�? ให�เวลาย*�นซอง

นานเพิ่ ยงใด?

พิ่ค. 2552 (1179 รายการ)

ก�าหนดค0ณส่มูบ ตั้�เก�นกว�าเหมูาะส่มู

หร*อไมู�?

ด�ชน์�ควิามโปร5งใส ค5าด�ชน์�ควิามโปร5งใส =

• 100. คะแน์น์ หากประกาศข5าวิก5อน์ย�#น์ซื้องมากกวิ5า 30 วิ�น์• 075 คะแน์น์ หากประกาศข5าวิก5อน์ย�#น์ซื้อง - 16 30 วิ�น์• 050. คะแน์น์ หากประกาศข5าวิก5อน์ย�#น์ซื้อง - 715 วิ�น์• 025 คะแน์น์ หากประกาศข5าวิก5อน์ย�#น์ซื้องน์�อยกวิ5า 7 วิ�น์ • 000. คะแน์น์ หากไม5ประกาศข5าวิใน์เวิ7บไซื้ต�หร�อประกาศหล�ง

ประม4ล ลบ 0.25 หากก(าหน์ดประสบการณ�ของซื้�พื่พื่ลายเออร� (track

record ) ส4งเก!น์กวิ5าม4ลค5าโครงการป3จจ1บ�น์

ด�ชน์�ควิามโปร5งใสม�ค5าอย45ระหวิ5าง 0 ถ9ง 1

ระด�บควิามโปร5งใสของโครงการ

54.6

0.8

12.2

29.3

3.10

10

20

30

40

50

60

0 0.25 0.5 0.75 1

ร�อยละขึ้องโครงการ

ระด บความูโปร�งใส่

แบบจ(าลองผลกระทบจากควิามโปร5งใสต5อการแข5งข�น์

• ม4ลค5าของโครงการ • ประเภทส!น์ค�าและบร!การ -คร1ภ�ณฑ์� -วิ�สด1 -งาน์จ�างเหมา -งาน์เช5า -งาน์ก5อสร�าง• หน์5วิยงาน์จ�ดซื้��อจ�ดจ�าง -ส5วิน์กลาง -ร�ฐวิ!สาหก!จ& หน์5วิยงาน์อ�#น์ๆ

ด�ชน์�ควิาม

โปร5งใส

จ(าน์วิน์ผ4�ร5วิม

ประม4ลต�วิแปรอ�#น์ๆ

• การเพิ่��มูด ช่น ความูโปร�งใส่ในการจ ดจ�างงานก�อส่ร�างจาก 0 เป%น 1 ช่�วยเพิ่��มูผู้��ร �วมูประมู�ลเฉล �ย 34. ราย

ระด�บควิามโปร5งใสก�บจ(าน์วิน์ผ4�เข�าประม4ล

ประโยชน์�จากควิามโปร5งใส•ควิามไม5โปร5งใสใน์งาน์ก5อสร�างท(าให�ม�ผ4�เข�า

ร5วิมประม4ลน์�อยกวิ5าท�#ควิรโดยเฉล�#ย 342.ราย

•การปร�บปร1งควิามโปร5งใสใน์การประกาศข5าวิ การให�เวิลาย�#น์เสน์อราคาท�#เพื่�ยงพื่อและการไม5ก(าหน์ดประวิ�ต!การร�บงาน์ท�#ส4งเก!น์ไป จะท(าให�ร�ฐประหย�ดงบได� 22. % หร�อประมาณ 2 ,917 ล�าน์บาท/ป8

•ย�งไม5ได�ค!ดผลของการก(าหน์ดค1ณสมบ�ต!ของผ4�ประกอบการหร�อส!น์ค�าท�#ก�ดก�น์การแข5งข�น์ (“ล7อคสเปค”)

3 . โอกาสใน์การเข�าส45ตลาดต5างประเทศ

• ไม5ควิรประมาณการจากส5วิน์แบ5งตลาดใน์การส5งออก เพื่ราะกฎีกต!ท�#อาจเป.น์อ1ปสรรคแตกต5างก�น์มาก

• แน์วิทางของคณะผ4�วิ!จ�ย 1) ประมาณการขน์าดตลาดการจ�ดซื้��อจ�ดจ�างภาคร�ฐ

ของประเทศสมาช!กและประเทศผ4�ส�งเกตการณ�โดยใช�ส�ดส5วิน์ร�อยละ 10 ของ GDP

2) ประมาณการส5วิน์แบ5งตลาดของซื้�พื่พื่ลายเออร�ไทยใน์ประเทศสมาช!กและประเทศผ4�ส�งเกตการณ�โดยใช�ฐาน์ข�อม4ลการจ�ดซื้��อจ�ดจ�างระหวิ5างประเทศของธ์น์าคารโลก 3) โอกาสใน์การเข�าส45ตลาด = ขน์าดตลาด x ส5วิน์แบ5ง

โอกาสใน์ตลาดต5างประเทศของซื้�พื่พื่ลายเออร�ไทย

โอกาสทางตลาด (ล�าน์บาท/ป8)

ประเทศสมาช!กใน์ป3จจ1บ�น์

--

จ�น์ (ประเทศผ4�ส�งเกตการณ�)

1,417

ศร�ล�งกา (ประเทศผ4�ส�งเกตการณ�)

89

4. การประมาณการต�น์ท1น์การเป.น์สมาช!ก GPA

2. ควิามโปร5งใสท�#เพื่!#มข9�น์

1. ซื้�พื่พื่ลายเออร�จากต5างประเทศ จ(าน์วิน์ซื้�พื่พื่ลายเออร�

ท�#เข�าแข5งข�น์ท�#เพื่!#มข9�น์งบประมาณของร�ฐ

ท�#ประหย�ดได�

3. โอกาสของซื้�พื่พื่ลายเออร�ไทย

ใน์ต5างประเทศ

ม4ลค5าตลาดต5างประเทศ

ท�#เข�าถ9งได�

ผลด�าน์ลบท�#อาจเก!ดต5อซื้�พื่พื่ลายเออร�ไทยไม5ม�ผลด�าน์ลบต5อ ซื้�พื่พื่ลายเออร�ไทยไม5ม�ผลด�าน์ลบต5อ ซื้�พื่พื่ลายเออร�ไทย

* ไมู�ได�ค�ดตั้�นที่0นขึ้องภาคร ฐในการเตั้ร ยมูการ

ซื้�พื่พื่ลายเออร�ท�#ได�โครงการใน์ประเทศไทย

ประเภที่ ไที่ย ประเที่ศส่มูาช่�ก GPA

ประเที่ศนอก GPA

ส่�นค�าและบร�การ

67% 27% 0%

งานก�อส่ร�าง 100% 0% 0%การจ�างที่ �ปร�กษา

71% 18% 12%

• ซื้�พื่พื่ลายเออร�จากสมาช!ก GPA ชน์ะเฉพื่าะโครงการส!น์ค�า-บร!การบางส5วิน์• อ1ตสาหกรรมก5อสร�างไทยไม5น์5าจะได�ร�บผลกระทบมากน์�ก

ที่ �มูา: ฐานขึ้�อมู�ลขึ้องธ์นาคารโลก

ต�วิอย5างโครงการก5อสร�างใน์ต5างประเทศ

โดยผ4�ประกอบการไทย

TaiwanLaos

Cambodia

Sri Lanka

BangladeshQatar

UAE

ลาวิ: เข�#อน์น์(�าเท!น์ 2 47( . หม�#น์ล�าน์บาท ) เข�#อน์น์(�าง9ม 2 22( . หม�#น์ล�าน์บาท)

ทางหลวิงเช�ยงราย-ค1น์หม!ง 11( . พื่�น์ล�าน์บาท ) ปร�บปร1งสน์ามบ!น์วิ�ดไต 311( ล�าน์บาท)

UAE : Dubai Lagoon 1075( . พื่�น์ล�าน์บาท ) อาคารท�#พื่�กอาศ�ย Ajman 105( . พื่�น์ล�าน์บาท ) Royal Amwaj Resort&Spa 146

พื่�น์ล�าน์บาท)

กาตาร� : อาคารพื่�กอาศ�ย Medina 86( . พื่�น์ล�าน์บาท ) งาน์โครงสร�าง New Doha International Airport (300 ล�าน์บาท)

หม45บ�าน์น์�กก�ฬาเอเช�#ยน์เกมส� 2006 4(พื่�น์ล�าน์บาท)

ก�มพื่4ชา: ปร�บปร1งถน์น์สายตราด-เกาะกง-สะแรอ�มเป�ล 798 ล�าน์บาท )

สะพื่าน์ข�ามแม5น์(�าเกาะกง 288 ล�าน์บาท)

Royal Ankor International Hospital 138 ล�าน์บาท)

พื่ม5า: Mandalay International Airport 37( .พื่�น์ล�าน์บาท)

บ�งกลาเทศ: Rupsa Bridge 35( . พื่�น์ล�าน์บาท)

ท�#มา: FEDCON

จ1ดอ5อน์-จ1ดแข7งของผ4�ประกอบการไทย

•ผ4�ประกอบการก5อสร�างรายใหญ่5ของไทยม�ควิามสามารถใน์การแข5งข�น์ส4ง ท��งใน์ตลาดใน์ประเทศและตลาดประเทศก(าล�งพื่�ฒน์าใน์เอเช�ย

•ผ4�ประกอบการด�าน์ระบบ IT ไทยเร!#มออกส45ตลาดจ�ดซื้��อจ�ดจ�างภาคร�ฐใน์ประเทศเพื่�#อน์บ�าน์

•ผ4�ประกอบการไทยย�งไม5ม�ข�ดควิามสามารถใน์การร�บโครงการท�#ใช�เทคโน์โลย�ช��น์ส4ง และไม5สามารถเข�าถ9งตลาดจ�ดซื้��อจ�ดจ�างภาคร�ฐใน์ประเทศพื่�ฒน์าแล�วิ

ผลกระทบต5อ SMEs

โครงการท�#ม�ม4ลค5าส�ญ่ญ่าเก!น์ม4ลค5าข��น์ต(#า

ขน์าดธ์1รก!จท�#เป.น์ค45ส�ญ่ญ่าก�บหน์5วิยงาน์ภาคร�ฐ

ใหญ่5 กลาง เล7กการก5อสร�าง จ(าน์วิน์โครงการ 9 5 3

ม4ลค5ารวิม (ล�าน์บาท)

481,

79.

2 ,50 9 .

2

22,17.

6

ร�อยละของม4ลค5า 505.26.

323.

2คอมพื่!วิเตอร� จ(าน์วิน์โครงการ 49 20 29

ม4ลค5ารวิม (ล�าน์บาท)

176, 65.58

45.70

89.

ร�อยละของม4ลค5า 57.7 19.1 23.2

ท�#ปร9กษา จ(าน์วิน์โครงการ 1 0 70

ม4ลค5ารวิม (ล�าน์บาท)

199.9 0

1 ,613.0

ร�อยละของม4ลค5า 110. 0

89.0

* ส่0�มูตั้ วอย�างจากฐานขึ้�อมู�ลการจ ดซ*�อจ ดจ�างภาคร ฐขึ้อง ส่ตั้ง. ป5 2546

ผลกระทบต5อน์โยบายอ1ตสาหกรรม

•ร�ฐบาลไทยอาจม�ข�อจ(าก�ดใน์การใช�การจ�ดซื้��อจ�ดจ�างสน์�บสน์1น์น์โยบายอ1ตสาหกรรม เช5น์ –การให�แต�มต5อด�าน์ราคาแก5ส!น์ค�าและบร!การใน์

ประเทศ และการก(าหน์ดให�ถ5ายทอดเทคโน์โลย� ย�งสามารถเจรจาขอท(าได�ใน์ช5วิงเปล�#ยน์ผ5าน์ ภายใต�เง�#อน์ไขท�#ช�ดเจน์

– ใน์ระยะยาวิ ต�องปร�บเปล�#ยน์แน์วิน์โยบาย เช5น์ •ใช�มาตรการสน์�บสน์1น์ SMEs แทน์การสน์�บสน์1น์ผ4�

ประกอบการใน์ประเทศ •ใช�มาตรการจ4งใจแทน์การบ�งค�บถ5ายทอดเทคโน์โลย�

ผลกระทบด�าน์ส�งคม•GPA ม�ข�อยกเวิ�น์ให�สามารถใช�

มาตรการต5อไปน์��ได� หากไม5เล�อกปฏิ!บ�ต!โดยไม5สมเหต1ผล เพื่�#อก�ดก�น์การค�า –การร�กษาควิามสงบเร�ยบร�อย ควิาม

ปลอดภ�ย และศ�ลธ์รรมของส�งคม–การร�กษาช�วิ!ตหร�อส1ขอน์าม�ยของคน์ ส�ตวิ�

พื่�ช –การสน์�บสน์1น์คน์พื่!การ องค�กรการก1ศล

และการใช�แรงงาน์น์�กโทษ

สร1ป•การเป.น์สมาช!ก GPA ช5วิยให�ร�ฐประหย�ดงบ

ประมาณ–1,293-7,389 ล�าน์บาทต5อป8จากการแข5งข�น์ท�#เพื่!#ม

ข9�น์ และ –2,917 ล�าน์บาทต5อป8จากควิามโปร5งใสท�#เพื่!#มข9�น์–รวิม 4,210-10,306 ล�าน์บาทต5อป8–ประโยชน์�ใน์การเข�าถ9งตลาดใน์ต5างประเทศน์5าจะน์�อย

•การประมาณการให�ต�วิเลขประโยชน์�ข��น์ต(#า –ย�งไม5รวิมโครงการขององค�กรปกครองส5วิน์ท�องถ!#น์–ย�งไม5ค!ดผลจากการก(าหน์ดค1ณสมบ�ต!ของผ4�ประกอบ

การหร�อส!น์ค�าท�#ก�ดก�น์การแข5งข�น์–งบประมาณท�#ประหย�ดได�ต(#ากวิ5า อ�ตราใต�โตEะ ท�#“ ”

กล5าวิก�น์โดยท�#วิไปมาก

ประเด7น์อภ!ปราย ไทยสามารถได�ประโยชน์�โดยไม5เป.น์สมาช!ก GPA ได�

หร�อไม5? –จะไม5ได�ประโยชน์�จากการเป�ดตลาดของสมาช!กอ�#น์–จะไม5ได�ประโยชน์�จากการแข5งข�น์ท�#เพื่!#มข9�น์ใน์

ประเทศไทย –จะได�ประโยชน์�จากการเพื่!#มควิามโปร5งใสของระบบ

จ�ดซื้��อจ�ดจ�าง ก7ต5อเม�#อร�ฐม�ควิามม15งม�#น์ใน์การปฏิ!ร4ประบบให�โปร5งใส

–การม�พื่�น์ธ์กรณ� (commitment ) ก�บต5างประเทศเป.น์หล�กประก�น์ของการปฏิ!ร4ประบบ

การเป�ดเผยข�อม4ลการท1จร!ตจากต5างประเทศ

ต�วิอย5างการด(าเน์!น์คด�ท1จร!ตด�าน์จ�ดซื้��อจ�ดจ�างภาคร�ฐของไทย โดยร�ฐบาลต5างประเทศ – พื่.ศ . 2548: กระทรวิงย1ต!ธ์รรม และ กลต .

สหร�ฐ ลงโทษปร�บบร!ษ�ทอ!น์วิ!ช�#น์ใน์คด�ส!น์บน์ CTX Scanner

– พื่.ศ . 2551: อ�ยการญ่�#ป1Fน์ด(าเน์!น์คด�ส!น์บน์อ1โมงค�ระบายน์(�า กทม .

– พื่.ศ . 2552: ศาล Los Angelis พื่!จารณาคด�ส!น์บน์งาน์น์!ทรรศการภาพื่ยน์ตร�น์าน์าชาต!กร1งเทพื่