Πορεία διδασκαλίας Πλάνο μαθήματος Κίνητρα

Εκπαιδευτική Τεχνολογία 1

Πορεία διδασκαλίας

Πλάνο μαθήματος

Κίνητρα


Εισαγωγή

Ιστορική ανασκόπηση της Γενικής Διδακτικής

Σχέση Γενικής Διδακτικής και λοιπών επιστημών της αγωγής



Η διδασκαλία είναι τόσο παλαιά όσο και η ύπαρξη του ανθρώπου

Αρχικά, τόσο οι γνώσεις που προσέφερε η διδασκαλία όσο και η τεχνική της, είχαν εμπειρικό χαρακτήρα

Με την πάροδο του χρόνου οι γνώσεις έγιναν πιο πολλές, σύνθετες, πολύπλοκες



Από τα παλαιά χρόνια άρχισαν οι προσπάθειες συστηματικής μετάδοσης γνώσεων, η διαμόρφωση αρχών και μεθόδων διδασκαλίας Σωκρατική ή μαιευτική μέθοδος Η γνώμη του Πλάτωνα για την αξία των

ομηρικών κειμένων



Στη συνέχεια, και για πολλούς αιώνες, δεν διαμορφώθηκε κάποια μεθοδική διδακτική θεωρία

Η Γενική Διδακτική διαμορφώθηκε σε ιδιαίτερο κλάδο της παιδαγωγικής επιστήμης, μόλις το 17ο αιώνα (Έρβατος)



Σταθμοί στη διαμόρφωση της Γενικής Διδακτικής Κομένιος 1592-1670: Didactica Magna Έρβατος 1776-1841 Στον 20ο αι.: ραγδαία εξέλιξη διάφορων

επιστημονικών κλάδων (ψυχολογία. Παιδαγωγική, βιολογία)



Δύο βασικές κατευθύνσεις στην Γενική Διδακτική

Συντηρητική κατεύθυνση Προοδευτική κατεύθυνση



Συντηρητική κατεύθυνση Δογματική και ακροαματική διδασκαλία

Καθηγητής: παρουσίαση μαθήματος Μαθητές: απομνημόνευση, επαναλήψεις,

ασκήσεις, εργασίες στο σπίτι

Αρχή της αυθεντίας, της απομνημονεύσεως, του ανταγωνισμού, της άμεσης εποπτείας, των ποινών



Συντηρητική κατεύθυνση (ΙΙ) Επηρεάζεται από αισθησιοκρατικές (empirismus),

ορθολογιστικές (rationalismus) και απολυταρχικές αντιλήψεις του παρελθόντος

Κυριότεροι εκπρόσωποι – Αντιπροσωπευτικά έργα Κομένιος – «Μεγάλη Διδακτική» John Lock – «Δοκίμιο για την ανθρώπινη νόηση» Πεσταλότσι – «Λεονάρδος και Γερτρούδη» Έρβαρτος – «Γενική Παιδαγωγική, υπαγορευμένη

από το σκοπό της εκπαιδεύσεως»



Προοδευτική κατεύθυνση Χρησιμοποιεί τη διαλογική διδασκαλία

Το μάθημα παρουσιάζεται σε συνεργασία καθηγητή-μαθητών

Δυναμική συμμετοχή των μαθητών στην παρουσίαση

Χρήση της πρακτικής εξάσκησης και μάθηση μέσα από την πράξη (learning by doing)



Προοδευτική κατεύθυνση (II) Δεν στηρίζεται στην αρχή της αυθεντίας Όχι ανταγωνισμός συνεργασία Όχι ποινές, εξαναγκασμός ενθάρρυνση Όχι παπαγαλισμός κριτική,δημιουργική σκέψη Όχι αδράνεια προβληματισμός Όχι αναπαραγωγική παραγωγική εργασία



Σχέση Γενικής Διδακτικής και άλλων επιστημών της Αγωγής

Ψυχολογία Παιδαγωγική Ιστορία και Φιλοσοφία της Αγωγής Κοινωνιολογία Βιολογία


Διδασκαλία και Μάθηση

Ορισμός και έννοια της διδασκαλίας

Σχέση διδασκαλίας και μαθήσεως

Αρχές και συνθήκες μαθήσεως



Η διδασκαλία είναι διαχρονικό και καθολικό φαινόμενο

Krieg: «κανείς άνθρωπος και κανείς λαός, σε καμμιά εποχή, σε καμμια βαθμίδα του πολιτισμού δεν υπήρξε και δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς διδασκαλίας και μάθηση»



Ορισμός της διδασκαλίας Συνάρτηση των παιδαγωγικών

κατευθύνσεων και δεδομένων κάθε εποχής (οικονομικών, πολιτικών κλπ)

Τρεις ομάδες ορισμών Διδασκαλοκεντρικοί Μαθησιοκεντρικοί Σύνθετοι ορισμοί



Ορισμός της διδασκαλίας Διδασκαλοκεντρική προσέγγιση:

Η διδασκαλία είναι μια συστηματική και συνειδητή προσπάθεια, με την οποία επιδιώκεται η μεταβίβαση ποικίλων γνώσεων και δεξιοτήτων από το διδάσκονται στο διδασκόμενο



Ορισμός της διδασκαλίας Διδασκαλοκεντρική προσέγγιση (ΙΙ):

Κάποιος προσφέρει γνωσιολογικά στοιχεία και κάποιος τα δέχεται

Δάσκαλος: δυναμικός, ενεργητικός, κυρίαρχος ρόλος

Μαθητής: στατικός, αδρανής ρόλος Η μάθηση εξαρτάται βασικά από τον

δάσκαλο



Ορισμός της διδασκαλίας Μαθησιοκεντρική προσέγγιση:

Ο ρόλος του δασκάλου είναι καθοδηγητικός μάλλον παρά διδακτικός. Ο δάσκαλος καλείται να βοηθήσει κυρίως το μαθητή για να μάθει.

Ο ρόλος του δασκάλου δεν είναι μοναδικός και απόλυτος στη διδακτική διαδικασία



Ορισμός της διδασκαλίας Μαθησιοκεντρική προσέγγιση (ΙΙ):

«Ό,τι μπορεί να σκεφθεί, να βρει, να πει και να κάνει ο μαθητής, πρέπει να αποφεύγει να το λέει και να το κάνει ο δάσκαλος»

Όσο άριστη και αν είναι η διδασκαλία, θα έχει πενιχρά αποτελέσματα αν απευθύνεται σε αδιάφορους και αδρανείς μαθητές

Η μάθηση είναι βασικά ατομική υπόθεση του μαθητή



Ορισμός της διδασκαλίας Μαθησιοκεντρική προσέγγιση (ΙΙΙ):

Οι δάσκαλοι πρέπει να ενημερώνονται για τις θεωρίες, τις μορφές, τους νόμους, τα πειραματικά δεδομένα της μάθησης, παρά με τις θεωρίες και τα συστήματα της διδασκαλίας

Εξτρεμιστική θεωρία της «Επανανακαλύψεως» (Rediscovery Theory)

Οι μαθητές είναι σκόπιμο να ανακαλύπτουν μόνοι τους τις γνώσεις, να μαθαίνουν αυτοδιδασκόμενοι



Ορισμός της διδασκαλίας Σύνθετη προσέγγιση:

Η διδασκαλία είναι η συνισταμένη των ενεργειών με τις οποίες επέρχεται η μάθηση. Η διδασκαλία και η μάθηση, αν και είναι ξεχωριστές ενέργειες, σχετίζονται στενά.

Όσο πιο μεθοδικά διδάσκουμε τόσο καλύτερη μάθηση επέρχεται, κι όσο καλύτερα γνωρίζουμε τις συνθήκες μαθήσεως τόσο μεθοδικότερη και αποδοτικότερη γίνεται η διδασκαλία



Ορισμός της διδασκαλίας Σύνθετη προσέγγιση (ΙΙ):

Στην εποχή μας επικρατούν οι σύνθετες απόψεις Η διδασκαλία ορίζεται ως: η συστηματική

παιδευτική διαδικασία, με την οποία πραγματώνεται (με λόγια, μέσα και πράξεις) μορφωτική επίδραση , επέρχεται μάθηση



Διδασκαλοκεντρική προσέγγιση Κινητήριος δύναμη: το ώριμο άτομο που καθοδηγεί το παιδί

στο επίπεδο του ενήλικα

Μαθησιοκεντρική προσέγγιση Κινητήριος δύναμη: η φύση του παιδιού.Διαθέτει αυτενεργές

δυνάμεις που το οδηγούν στην ανάπτυξη

Σύνθετη προσέγγιση Κινητήριος δύναμη: δάσκαλος-παιδί-περιβάλλον



Σχέση Διδασκαλίας και Μαθήσεως Άμεση σχέση Διδασκαλίας-Μαθήσεως Για να έχουμε ποιοτικά και ποσοτικά καλύτερη

μάθηση, πρέπει η διδασκαλία να λαμβάνει υπόψη της και τις σύγχρονες ψυχολογικές απόψεις περί μαθήσεως

Όσο πιο μεθοδικά διδάσκουμε, τόσο καλύτερη μάθηση επέρχεται



Σχέση Διδασκαλίας και Μαθήσεως (ΙΙ) Ο βασικός σκοπός της διδασκαλίας είναι η μάθηση Διδασκαλία σημαίνει την παροχή βοήθειας σε άλλα

πρόσωπα για να μάθουν Ο δάσκαλος πρέπει να γνωρίζει πώς μαθαίνει ο μαθητής,

να αξιοποιεί συστηματικά τους κανόνες και της αρχές της μάθησης

Η ποιότητα της μάθησης εξαρτάται και από την ποιότητα της διδασκαλίας



Σχέση Διδασκαλίας και Μαθήσεως (ΙΙΙ) Η μάθηση δεν επέρχεται τόσο με την αποστήθιση

και τον παπαγαλισμό, όσο με την κατανόηση του θέματος από τους μαθητές και με την εξάσκησή τους, με την εφαρμογή και την εμπέδωση

Όχι έμφαση στην αποστήθιση κανόνων-τύπων-αποσπασμάτων, αλλά στην κατανόηση



Αρχές-αξιώματα της μαθήσεως

1. Ετοιμότητα για μάθηση

2. Παρώθηση

3. Επιθυμία της επιτυχίας

4. Συσχέτιση

5. Άσκηση



1. Ετοιμότητα για μάθηση Το υπόβαθρο γνώσεων και ικανοτήτων που

απαιτείται για να έχει το άτομο τη δυνατότητα, για να έχει ωριμάσει, για να μπορεί, για να είναι έτοιμο να μάθει

Ο μαθητής που έχει αυτή την ετοιμότητα μαθαίνει ευχερέστερα

Ανετοιμότητα Γνωσιολογικής προέλευσης («κενά») Φυσιολογικής προέλευσης (ακοή, όραση) Ψυχολογικής προέλευσης (εχθρική στάση)



2. Παρώθηση Η κατάσταση του ατόμου που

χαρακτηρίζεται από έντονο ενδιαφέρον και προσπάθεια και συντελεί στη δραστηριοποίηση του για το ξεπέρασμα ψυχολογικών, κοινωνικών ή φυσιολογικών αναγκών



2. Παρώθηση– Όσο εντονότερη είναι η παρώθηση τόσο περισσότερη

ενεργητικότητα και δημιουργικότητα διακρίνει το άτομο– Η παρώθηση παίζει κεντρικό ρόλο στη μάθηση: διατηρούμε

καλύτερα ό,τι μαθαίνουμε με την παρώθηση και τείνουμε να επιθυμούμε να μάθουμε όλο και περισσότερα

– Δύο είδη παρωθήσεως στη μάθηση Εξωτερική παρώθηση Εσωτερική παρώθηση



2. Παρώθηση– Η εξωτερική παρώθηση υπάρχει όταν ο μαθητής

εξαναγκάζεται να μάθει για να λάβει μέρος σε εξετάσεις, πάρει κάποιο δίπλωμα κλπ

Επιπόλαιη και προσωρινή μάθηση, που διατηρείται όσο και ο καταναγκασμός

– Η έσωτερική παρώθηση υπάρχει όταν ο μαθητής από μόνος του, από εσωτερική παρόρμηση, επιθυμεί να μάθει. Του αρέσει ή τον ενδιαφέρει το αντικείμενο

Συχνά οδηγεί σε αξιόλογη, ουσιαστική και μόνιμη μάθηση

Σταδιακή μετατροπή εξωτερικής σε εσωτερική παρώθηση



3. Επιθυμία της Επιτυχίας– Μία από τις ελάχιστες κοινές επιδιώξεις και

επιθυμίες όλων των ατόμων είναι η επιδίωξη της επιτυχίας

Την διαθέτουν κυρίως οι μαθητές και οι νέοι Είναι ένα από τα κυριότερα κίνητρα που οδηγεί τα άτομα

σε διαδικασίες απόκτησης γνώσης, ώστε να πάρουν εφόδια με τα οποία θα επιτύχουν στην ζωή



4. Συσχέτιση– Πιο εύκολη η μάθηση όταν συσχετίζεται ένα

νέο αντικείμενο διδασκαλίας, με την ήδη υπάρχουσα γνώση

Καλυτερα αποτελέσματα όταν επιδιώκεται η εκμάθηση του νεου μέσω του παλαιού, του αγνώστου μέσω του γνωστού, του απομακρυσμένου μέσω του οικείου

Η συσχέτιση αυτή ειδική και συγκεκριμένη, όχι αόριστη



5. Άσκηση– Η άσκηση είναι κύριος συντελεστής της μαθήσεως.

Όσο περισσότερο ασκούμαστε, τόσο πιο πλήρης και μόνιμη θα είναι η μάθηση

Όχι με την μορφή επαναλήψεων (παπαγαλισμός, μιμητισμός), αλλά με μορφή συστηματικής, προοδευτικής εξάσκησης

Πληρέστερη εκμάθηση και δυνατότητες εφαρμογής των γνώσεων και δεξιοτήτων σε διαφορετικές καταστάσεις και συνθήκες



Οι συνθήκες της Μαθήσεως: Σχετίζονται άμεσα με το μεθοδολογικό πρόβλημα της

διδασκαλίας, με τη διάρθρωση και την οργάνωση της διδακτέας ύλης και με τις μεθόδους και τα μέσα παρουσίασης

συστηματική και αναλυτική διάταξη της ύλης

κατάλληλη εκλογή και χρήση των μεθόδων και των εποπτικών μέσων διδασκαλίας

Βαθμός ενδιαφέροντος, προσοχής και συμμετοχής μαθητή



Οι συνθήκες της Μαθήσεως (ΙΙ) Ατομικότητα του κάθε μαθητή

Ενεργητική και δυναμική συμμετοχή του μαθητή

Προσωπικότητα του διδάσκοντος Κοινωνικότητα, ευγένεια, κατανόηση, διάθεση συνεργασίας

Ψυχολογική κατάσταση του μαθητή Συναισθηματικές διαταραχές, οικογενειακά-διαπροσωπικά

προβλήματα κλπ επιδρούν αρνητικά, αναστέλλουν την επιθυμία και τη δυνατότητα μαθήσεως


Σκοποί της Διδασκαλίας

Απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων Καλλιέργεια ικανοτήτων Ανάπτυξη ενδιαφερόντων Διαμόρφωση χαρακτήρα &

προσωπικότητας



Παλιά επικρατούσε η άποψη πως σκοπός της διδασκαλίας είναι να αποκτήσουν οι μαθητές γνώσεις και δεξιότητες

Συσσώρευση γνώσεων, αποστήθιση ονομάτων, τύπων, αποφθεγμάτων και χρονολογιών

«Η γνώση για τη γνώση»



Όμως, δεν πρέπει να θεωρούμε το νου σαν άδειο δοχείο γνώσεων που πρέπει να το γεμίσουμε, αλλά σαν όργανο έρευνας

«Η εκπαίδευση που παρέχει νεκρές γνώσεις δεν είναι μόνο άχρηστη, αλλά και επικίνδυνη» - Whitehead



Όχι μηχανική διδασκαλία Προσφορά ενεργών γνώσεων Αναλυτική και σε βάθος διδασκαλία Συσχετίσεις-σύνθεση-κριτική Διδασκαλία=πνευματική

δραστηριότητα τόσο εκ μέρους του διδασκάλου, όσο και εκ μέρους του μαθητή



Έχει υποστηριχθεί ότι η διδασκαλία οφείλει να έχει και πιο υψηλούς σκοπούς: Καλλιέργεια ικανοτήτων Αφύπνιση Ανύψωση-ανάπτυξη ψυχικών λειτουργιών

Γνώσεις=μέσο καλλιέργειας των πνευματικών ικανοτήτων



Από τον «πλούτο των γνώσεων», η έμφαση περνάει στην εξάσκηση των πνευματικών ικανοτήτων του μαθητή

«Η μόρφωση πρέπει να επιδιώκει τη μόρφωση των πνευματικών δυνάμεων παρά τον πλουτισμό των γνώσεων» - Pestalozzi



Αρνητικά αυτής της προσέγγισης: Υποτίμηση των γνώσεων μικρό ενδιαφέρον για την επιστήμη Παραμελείται η πνευματική κληρονομιά και η

μετάδοσή της από γενιά σε γενιά



Διδακτικός υλισμός Σκοπός: η παροχή γνώσεων Περιορισμός πρωτοβουλίας

Διδακτικός ειδολογισμός (φορμαλισμός) Σκοπός: καλλιέργεια ψυχικών λειτουργιών Ενθάρρυνση έρευνας, αμφισβήτησης



Βασικός σκοπός της διδασκαλίας πρέπει να είναι η ανάπτυξη ενδιαφερόντων στους μαθητές Επέκταση της ευεργετικής επίδρασης και εκτός

των πλαισίων της εκπαιδευτικής-σχολίκής διαδικασίας

Να κυριαρχήσει το μορφωτικό ενδιαφέρον στη ζωή του διδασκομένου



Σκοπός της διδασκαλίας πρέπει να είναι η ηθική του διάπλαση, η διαμόρφωση του χαρακτήρα του Προτεραιότητα στη συστηματική ηθική αγωγή Η άποψη αυτή δεν διατηρήθηκε, όμως απαιτείται

συμβολή της διδασκαλίας σε αυτόν τον τομέα «Το σχολείο πρέπει να είναι εργαστήριο ηθικών

αξιών » - Foster


Μορφωτικά αγαθά

Σκοποί προγραμμάτων Εκλογή διδακτέας ύλης Παράγοντες που επηρεάζουν την

εκλογή Είδη προγραμμάτων Συγκέντρωση και διάταξη διδακτέας

ύλης



Μορφωτικά αγαθά: αναλυτικό πρόγραμμα - curriculum

Σκοποί του αναλυτικού προγράμματος: Καθορισμός των μαθημάτων Προσδιορισμός της ύλης Καθορισμός του σκοπού κάθε

μαθήματος



Επιφυλάξεις για αναλυτικό πρόγραμμα Τυποποιεί τη διδασκαλία Δυσχεραίνει τη συνολική-σφαιρική ενημέρωση,

εφόσον αποσυνθέτει τη διδασκαλία Δεν ευνοεί την επικαιρότητα του περιεχομένου Περιορίζει την πρωτοβουλία των εκπαιδευτικών



Αναλυτικά προγράμματα: Αναγκαία σύμφωνα με τη σύγχρονη θεωρία Προσφέρουν όλες τις βασικές γνώσεις και αξίες

Υποβοηθούν τη συστηματική μετάδοση των γνώσεων

Εξασφαλίζουν συνέχεια του διδακτικού έργου

Διευκολύνουν τους εκπαιδευτικούς



Επιλογή διδακτέας ύλης Ποιά μαθήματα θα διδάσκονται οι μαθητές;

Πόσα και ποια μαθήματα θα διδάσκονται σε κάθε τάξη;

Πώς θα διευκολύνεται ο εκσυγχρονισμός των μορφωτικών αγαθών, της ύλης;



Παράγοντες που επηρεάζουν την εκλογή των μορφωτικών αγαθών Επιστημονικός

Συμφωνία με επιστημονικά δεδομένα, πορίσματα Παιδαγωγικός

Προσφορά χρήσιμων γνώσεων-δεξιοτήτων, καλλιέργεια ικανοτήτων

Κοινωνικός Έκφραση λαού-εποχής Συμφωνία με κοινή γνώμη



Παράγοντες που επηρεάζουν την εκλογή των μορφωτικών αγαθών (2) Πολιτικός (κρατικός, εθνικός) Τεχνικός

Τεχνολογική ανάπτυξη-τεχνολογικά μέσα

Οι δυνατότητες των εκπαιδευτικών Επαρκές διδακτικό προσωπικό, προσόντα

Οικονομικός



Είδη προγραμμάτων1. Προγράμματα – οδηγίες

(οδηγίες μεθοδολογικής φύσεως)2. Προγράμματα αποδόσεως

(Μέγιστης-ελάχιστης αποδόσεως)3. Προγράμματα – πλαίσια

(Γενικές οδηγίες – Αγγλοσαξωνική μέση εκπαίδευση)4. Ανοικτά προγράμματα

(Γενικές ενδείξεις, περιθώρια ελευθερίας, μαθήματα υποχρεωτικά-επιλογής)

5. Κλειστά προγράμματα(Λεπτομερής καθορισμός)



Συγκέντρωση-διάταξη διδακτέας ύλης Αξιολογική συγκέντρωση με άξονα κάποιο μάθημα ή ομάδα

μαθημάτων

Κριτήριο τα πρωτεύοντα μαθήματα

Με κριτήριο το είδος του σχολείου και το σκοπό του

Συγκέντρωση κατά μάθημα



Διάταξη – διευθέτηση της ύλης Προοδευτική-προσθετική διάταξη

Η ύλη διαιρείται με τις τάξεις και παρουσιάζεται τμηματικά + ενδιαφέρον των μαθητών (νέα ύλη), + όχι κενά - δεν διευκολύνει εμπέδωση (όχι επαναλήψεις),

- δεν εξυπηρετεί μαθητές που διακόπτουν Ομοκεντρική διάταξη

Η ύλη διευθετείται ώστε να επαναλαμβάνεται σε περισσότερες τάξεις (3 Γυμνάσιο + 3 Λύκειο)

+ Ανταποκρίνεται στην πνευματική ανάπτυξη των μαθητών (εμβάθυνση)

+ Διευκολύνει εμπέδωση-επαναλήψεις + Διευκολύνει μαθητές που διακόπτουν - η επανάληψη περιορίζει το ενδιαφέρον


Η πορεία της διδασκαλίας

Συστήματα πορείας της διδασκαλίας Διάρθρωση της πορείας της

διδασκαλίας Παράγοντες της πορείας της

διδασκαλίας



Πορεία της διδασκαλίας Πώς ενδείκνυται να αρχίζει το μάθημα; Πώς να συνεχίζει; Πώς πρέπει να γίνεται η παράδοση και η

επεξεργασία του; Πώς πρέπει να γίνεται η εφαρμογή; Πώς πρέπει να κλείνει το μάθημα;



Πορεία: η διακυβέρνηση της διδασκαλίας

«η διαδρομή, η σταδιακή συστηματική διεξαγωγή της διδασκαλίας, ώστε οι διδασκόμενες γνώσεις να αφομοιώνονται με τρόπο συστηματικό, πλήρη και άνετο»



Πορείες τυπικής και άκαμπτης διεξαγωγής της διδασκαλίας Κομένιος, Έρβαρτος Κυριότερος παράγοντας για την επιτυχία της

διδασκαλίας: η πορεία Στην εποχή μας η άποψη αυτή δε γίνεται

αποδεκτή. Θεωρείται εξεζητημένη και σχολαστική. Η διδακτική ενέργεια δεν πρέπει να καταπιέζεται από οποιαδήποτε άκαμπτη πορεία.



Πορείες αδέσμευτης διεξαγωγής της διδασκαλίας Gaudig, Montessori Δεν ενδείκνυται να διεξάγεται η διδασκαλία βάσει

συγκεκριμένης πορείας, διότι περιορίζεται η αυτενέργεια καθηγητή-μαθητών

Επιδιώκεται συστηματικά η αυτόνομη, μη κατευθυνόμενη ενέργεια των μαθητών

Οι μαθητές έχουν κύριο ρόλο και οι καθηγητές συντονιστικό



Πορείες αδέσμευτης διεξαγωγής της διδασκαλίας (ΙΙ) Το σύστημα αυτό επικρίνεται δίοτι η εφαρμογή

του συνεπάγεται σπατάλη χρόνου, στερεί το μάθημα από κάποιο σχέδιο ή μέθοδο

Επίσης δημιουργεί ασυδοσία κατά τη διδασκαλία, εις βάρος της αρχής της αυτενέργειας.



Πορείες διαγραμματικές και εύκαμπτες Η διδασκαλία διεξάγεται βάσει σχεδιαγράμματος,

το οποίο παρέχει ελαστικότητα και ευκινησία και διευκολύνει την αυτενέργεια

Το σύστημα δεν υπερτιμά ούτε υποτιμά την αξία της πορείας της διδασκαλίας

Η πορεία διδασκαλίας είναι χρήσιμη αλλά όχι απόλυτη



Διάρθρωση της πορείας της διδασκαλίας

Έρβατος πενταμερής πορεία προπαρασκευή Προσφορά Σύγκριση Σύλληψη Άσκηση-Εφαρμογή



Διάρθρωση της πορείας της διδασκαλίας

Σχολείο Εργασίας δέχεται τέσσερα στάδια

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ Ή ΕΙΣΑΓΩΓΗ (Preparation) ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ή ΠΡΟΣΦΟΡΑ (Presentaion) ΕΦΑΡΜΟΓΗ (Application) ΔΟΚΙΜΑΣΊΑ Ή ΕΛΕΓΧΟΣ (checking and testing)



H πορεία της διδασκαλίας Επηρεάζεται βασικά από τον παράγοντα μαθητή

(ηλικία, διανοητικό επίπεδο, αριθμος μαθητών, γνώσεις τους), ιδιαίτερα από τη δυνατότητα του μαθητή να μαθαίνει

Επηρεάζεται επίσης από τη φύση -είδος και περιεχόμενο- του μαθήματος

Καταλληλότερος, πλέον, θεωρείται ο όρος πορεία της μαθήσεως


Τα στάδια της πορείας της διδασκαλίας

Στάδιο Προετοιμασίας-Προπαρασκευής

Στάδιο Παρουσιάσεως Στάδιο Εφαρμογής Στάδιο Δοκιμασίας ή Ελέγχου



Το στάδιο της προετοιμασίας ή προπαρασκευής Το στάδιο αυτό αποβλέπει στη διανοητική και

ψυχολογική προπαρασκευή των μαθητών, για την πληρέστερη κατανόηση των νέων γνώσεων

Βασικό: η συγκέντρωση ενδιαφέροντος: συγκέντρωση προσοχής, προετοιμάζουμε συναισθηματικά, ευχαρίστηση, δεκτικότητα



Το στάδιο της προετοιμασίας/προπαρασκευής (ΙΙ) Η διανοητική προετοιμασία επιτυγχάνεται

με το συστηματικό καθορισμό του περιεχομένου του νέου μαθήματος,

με τη συσχέτισή του με τα προηγούμενα, με την υπόδειξη της ειδικής ωφέλειας από την

εκμάθησή του στους μαθητές Με την ανάλυση του κύκλου των

παραστάσεων,των ιδεών και των βιωμάτων του μαθητή, οι οποίες είναι συγγενείς με το μάθημα



Το στάδιο της προετοιμασίας/προπαρασκευής (ΙΙΙ)

Επιδιώκουμε να επαναφέρουμε προσλαμβάνουσες

Συγγενείς με το νέο μάθημα Παραστάσεις που ανήκουν στο νέο Παραστάσεις που ανήκουν εν μέρει στο

νέο και εν μέρει στο παλαιό μάθημα



Το στάδιο της προετοιμασίας/προπαρασκευής (ΙV)

Η προετοιμασία των μαθητών είναι απαραίτητη Η κατανόηση του νέου μαθήματος δεν εξαρτάται μόνο

από τις παραστάσεις του νέου μαθήματος, αλλά και από τις προηγούμενες σχετικές παραστάσεις

Η κατανόηση του νέου είναι τόσο καλύτερη και σαφέστερη, όσο καλύτερη είναι η επαναφορά υπαρχουσών παραστάσεων, η οποία εξαρτάται από την προετοιμασία«το όμοιον δια του ομοίου γνωρίζεται» - Εμπεδοκλής



Το στάδιο της προετοιμασίας/προπαρασκευής (V) Τρόποι καλής προπαρασκευής

Με σύντομη αναφορά στα προηγούμενα Με κατάλληλες ερωτήσεις, οι οποίες

προκαλούν το ενδιαφέρον Με σχετική συζήτηση μεταξύ των μαθητών Με σχολιασμό-επεξήγηση του τίτλου του

μαθήματος Με τη χρησιμοποίηση εποπτικών μέσων Με την επίδειξη πραγματικών αντικειμένων



Το στάδιο της προετοιμασίας/προπαρασκευής (V) Τρόποι καλής προπαρασκευής

Με την ανάγνωση σχετικού ενδιαφέροντος και προσιτού κειμένου

Με την παρουσίαση ολοκληρωμένων έργων Με τη διήγηση προσωπικών εμπειριών, ανεκδότων Με σύντομη εισαγωγή Με την ανακοίνωση του σκοπού του μαθήματος Με την επισήμανση της χρησιμότητας των γνώσεων και

δεξιοτήτων του αντικειμένου



Το στάδιο της παρουσιάσεως (Ι) Έννοια και ονομασίες

Η προσφορά της νέας ύλης, όταν ο μαθητής είναι πια προετοιμασμένος για να δεχθεί τις νέες γνώσεις-δεξιότητες

«Σύνθεση». Προσφέρεται η νέα ύλη, αναπτύσσεται το θέμα, επιδεικνύονται οι βασικές σχέσεις.

Συντίθενται νέες παραστάσεις. Συνενώνονται οι νέες με τις παλαιές προσλαμβάνουσες



Το στάδιο της παρουσιάσεως (ΙΙ) Πώς γίνεται η παρουσίαση

Τμηματική παρουσίαση Συνολική παρουσίαση

Θεωρητική - Πρακτική παρουσίαση

Θεωρητικά μαθήματα Μέθοδος διαλέξεως ή συζητήσεως

Μαθήματα δεξιότητας Μέθοδος επιδείξεως



Το στάδιο της εφαρμογής (Ι) Η μεταβολή των μορφολογικών στοιχείων σε ενεργητικά,η

μετατροπή της θεωρίας σε πράξη, η ικανότητα χρήσης της γνώσης, αποκτούνται μέσω της άσκησης

Μάθηση με την πράξη: ο κάθε μαθητής προσπαθεί να εφαρμόσει τις γνώσεις ή δεξιότητες, τις οποίες έχει διδαχθεί στο προηγούμενο στάδιο

Στο στάδιο της εφαρμογής επιδιώκουμε: Οι γνώσεις να γίνουν μόνιμο κτήμα των μαθητών Οι μαθητές να μπορούν να χειριστούν με ευχέρεια τις γνώσεις Καλλιέργεια της κρίσεως Διαπίστωση παρανοήσεων ή λαθών και διόρθωσή τους



Το στάδιο της εφαρμογής (ΙΙ) Η σπουδαιότητα του σταδίου της εφαρμογής έγκειται στο ότι

προσφέρει «μάθηση μέσα από την πράξη» Ο μαθητής παύει να είναι ακροατής Συμμετέχει, πλέον, ενεργά και δημιουργικά, με

προσωπική λύση ασκήσεων, εκτέλεση δεξιοτήτων-έργων-πειραμάτων, Εξεύρεση παραδειγμάτων απαντήσεις σε ερωτήσεις-κρίσεις

«Ποιούντες μανθάνομεν» - Αριστοτέλης



Το στάδιο της εφαρμογής (ΙΙΙ) Στα θεωρητικά-πληροφοριακά μαθήματα, η

εφαρμογή αποβλέπει κυρίως στην εμπέδωση, στη σταθεροποίηση των γνώσεων και στην αξιοποίησή τους για την λύση διαφόρων προβλημάτων

Απαραίτητη η εξάσκηση των μαθητών στην αντιμετώπιση προβλημάτων, συνθηκών, καταστάσεων που προσεγγίζουν στην πραγματικότητα



Το στάδιο της εφαρμογής (ΙΙΙ) Στα εργαστηριακά μαθήματα, η εφαρμογή

αποβλέπει στην εξάσκηση των μαθητών στις δεξιότητες που τους παρουσιάστηκαν

Εξάσκηση σε μεμονωμένες δεξιότητες, ευκαιρίες εκτέλεσης πραγματικών έργων

Για την ακριβέστερη εξάσκηση: φυλλα εργασίας, φύλλα πράξεων



Το στάδιο της εφαρμογής (ΙV) Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο στάδιο της εφαρμογής Ο καθηγητής δεν παραμένει αδρανής και αδιάφορος. Είναι στη

διάθεση των μαθητών και παρέχει κάθε είδους βοήθεια. Στη διάρκεια της εφαρμογής ο καθηγητής:

Καθοδηγεί – Κατευθύνει - Υποδεικνύει Παρατηρεί – Ρωτά - Διορθώνει - Ενθαρρύνει

Χαρακτηριστικά καθηγητή: υπομονή, προθυμία, ετοιμότητα

Η πρωτοβουλία σε αυτό το στάδιο ανήκει στους μαθητές, ο καθηγητής δρα υποστηρικτικά



Το στάδιο της εφαρμογής (V) Τρόποι εφαρμογής

Ασκήσεις και προβλήματα Απαντήσεις σε ερωτήσεις κρίσεως Σχεδιαγράμματα και ιχνογραφήματα Κατασκευή αντικειμένων, μετρήσεις Προπλάσματα Συναρμολογήσεις – χειρισμοί Επαγγελματικά προβλήματα Πειράματα Εργαστηριακή εξάσκηση Διατύπωση κρίσεων, εκτιμήσεων, συμπερασμάτων Μορφωτικές επισκέψεις



Το στάδιο της εφαρμογής (VΙ) Στο στάδιο αυτό πραγματοποιείται το μεγαλύτερο μέρος

της μάθησης

Πρέπει να αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο για την εφαρμογή, παρά για την παρουσίαση

Απαιτείται αρκετός χρόνος για να εφαρμόσει ο μαθητής στην πράξη τα νέα στοιχεία που έμαθε



Το στάδιο της δοκιμασίας ή ελέγχου (Ι)

Είναι αναγκαία η διαπίστωση της απόδοσης της διδασκαλίας

εξακρίβωση ποσότητας - ποιότητας γνώσεων και δεξιοτήτων που απέκτησαν οι μαθητές σε ένα μάθημα

Κατανοήσαν τα κύρια σημεία της ύλης; Είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν και να αξιοποιήσουν

τις νέες γνώσεις;



Το στάδιο της δοκιμασίας ή ελέγχου (Ι)

Κριτήριο για το αν επιτεύχθηκαν οι αντικειμενικοί σκοποί του μαθήματος

Ο κυριότερος σκοπός της δοκιμασίας ΔΕΝ (πρέπει να) είναι η αξιολόγηση ή η κατάταξη του μαθητή



Το στάδιο της δοκιμασίας ή ελέγχου (ΙΙ) Σκοποί του σταδίου της δοκιμασίας

Συντελεί στην διαπίστωση της επίδοσης-απόδοσης των μαθητών, αξιολόγησή

Αποκαλύπτεται η επιτυχής-ανεπιτυχής επίδραση των μεθόδων διδασκαλίας που χρησιμοποιήθηκαν

Προσδιορίζει κενά ή παρανοήσεις στη διδασκαλία, τις δυσκολίες της μαθήσεως

Καλλιεργεί τις πνευματικές ικανότητες των μαθητών Διευκολύνει την επανάληψη των βασικών στοιχείων της

διδασκαλίας και την εφαρμογή τους Καθορίζει το βαθμό επιτεύξεως των σκοπών του μαθήματος



Το στάδιο της δοκιμασίας ή ελέγχου (ΙΙΙ) Πώς γίνεται η δοκιμασία;

Η δοκιμασία των γνώσεων γίνεται με διάφορα τεστ Πολλαπλής επιλογής Συζεύξεως Ορθό-λάθος Συμπληρώσεως, αναπτύξεως, προφορικές ερωτήσεις

Επιδιώκουμε να διαπιστώσουμε εαν οι μαθητές είναι κάτοχοι των πληροφοριών, αλλά και αν μπορούν να τις αξιοποιήσουν στην πράξη

Η δοκιμασία των δεξιοτήτων γίνεται με με τα τεστ εκτελέσεως



Το στάδιο της δοκιμασίας ή ελέγχου (ΙV) Για τις ερωτήσεις ή απορίες που υποβάλλουν οι μαθητές

επισημαίνονται τα εξής: Να γίνονται δεκτές με ευχαρίστηση, χωρίς δυσαρέσκεια. Αντίθετα να

ενθαρρύνονται οι μαθητές για να τις διατυπώνουν Να τις υποβάλλουν όταν προκαλούνται. Δεν διακόπτουμε το μάθημα

για να απαντήσουμε σε άκαιρη ερώτηση ανυπόμονου μαθητή Να μην γίνονται δεκτές οι εκτός θέματος, οι κακόπιστες και οι

άστοχες ερωτήσεις Να προκαλούμε και να υποβοηθούμε τους συμμαθητές τους για να

απαντήσουν, όταν μπορούν Να δίνεται σαφής απάντηση από τον διδάσκοντα


Το σχέδιο μαθήματος

Πλεονεκτήματα του σχεδίου μαθήματος

Μορφή του σχεδίου μαθήματος Κύκλος εργασιών του σχεδίου

μαθήματος Υποδείγματα του σχεδίου μαθήματος Πρακτική εφαρμογή



Πλεονεκτήματα του σχεδίου μαθήματος Διευκολύνει την άρτια οργάνωση της

ύλης για κάθε διδακτική ώρα Ευνοεί τον σαφή καθορισμό του

σκοπού του μαθήματος Οδηγός και σύμβουλος του διδάσκοντα

κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας Προλαμβάνει παραλείψεις ή υπερβολές



Πλεονεκτήματα του σχεδίου μαθήματος (ΙΙ) Εξοικονομεί χρόνο, σκέψη, προσπάθεια Υποβοηθεί τη συστηματική προπαρασκευή του

διδάσκοντος και την αντιμετώπιση δυσκολιών Συμβάλλει στην ορθή κατανομή του χρόνου Προάγει την αυτοπεποίθηση του διδάσκοντος



Μορφή του σχεδίου μαθήματος Το σχέδιο μαθήματος είναι: η γραπτή περίληψη κάποιου

μαθήματος, όπως ο διδάσκοντας αποφάσισε να το διδάξει Το σχέδιο αναφέρει:

Την ύλη που θα διδαχθεί Τη σειρά με την οποία θα διδαχθεί Τη μέθοδο διδασκαλίας που θα χρησιμοποιηθεί Τα υλικά και εποπτικά μέσα που θα απαιτηθούν Το χρόνο που θα απαιτηθεί για το μάθημα



Μορφή του σχεδίου μαθήματος Η διεξαγωγή της διδασκαλίας βάσει σχεδίου θεωρείται

βασική αρχή της διδασκαλίας Το σχέδιο μαθήματος (Lesson plan) ενδείκνυται για τη

διδασκαλία οποιουδήποτε μαθήματος, γενικού ή τεχνολογικού

Η ποιότητα του σχεδίου μαθήματος επηρεάζει το τελικό αποτέλεσμα του μαθήματος

Το σχέδιο μαθήματος είναι απαραίτητο σε όλους τους καθηγητές, ιδιαίτερα τους αρχάριους



Προετοιμασία του σχεδίου μαθήματος1. Προσδιορισμός του αντικειμένου του μαθήματος2. Καθορισμός του σκοπού του μαθήματος3. Οργάνωση της ύλης (σύμφωνα με την Πορεία της

Διδασκαλίας)4. Εκλογή της μεθόδου διδασκαλίας5. Εξεύρεση της εργασίας που θα αναθέσουμε6. Ανακεφαλαίωση (πρόβλεψη βασικών στοιχείων της)7. Καθορισμός και εξεύρεση εποπτικών μέσων & υλικών8. Καταχώρηση της βιβλιογραφίας



1) Προσδιορισμός του αντικειμένου του μαθήματος Καθορισμός του τίτλου του μαθήματος Ο προσδιορισμός να μην είναι γενικός, αλλά ειδικός,

συγκεκριμένος και πραγματοποιήσιμος στα πλαίσια του διατιθέμενου χρόνου.

Ουσιαστικά απαντάω στην ερώτηση:

«Τι θα διδάξω;»



2) Καθορισμός του σκοπού του μαθήματος Ο καθορισμός του σκοπού του μαθήματος θα συντελέσει στη

μεθοδικοτερη οργάνωση του σχεδίου και στην αρτιότερη διευθέτηση της ύλης

Ο σκοπός πρέπει να είναι μοναδικός Συνήθεις αντικειμενικοί σκοποί της διδασκαλίας:

Γνώση Κατανόηση Ικανότητες και δεξιότητες Συμπεριφορά Εκτιμήσεις

«Γιατί θα το διδάξω;»



3) Οργάνωση της ύλης Καθορισμός της διαδικασίας του μαθήματος σε κάθε

στάδιο διδασκαλίας

Προπαρασκευή: τι θα πούμε ή τι θα κάνουμε για να επιτύχουμε την καλύτερη διανοητική και συναισθηματική προετοιμασία των μαθητών, για το μάθημα που θα ακολουθήσει

Παρουσίαση: σημειώνουμε με σύντομες προτάσεις τα πιο ουσιώδη σημεία της διδασκαλίας



3) Οργάνωση της ύλης Εφαρμογή: σημειώνουμε ερωτήσεις, ασκήσεις κλπ που θα

χρησιμεύσουν για την εμπέδωση των γνώσεων, για την εξάσκηση των μαθητών σε προβλήματα, πράξεις, έργα κλπ

Δοκιμασία: Πληροφοριακά μαθήματα: γράφουμε ένα τεστ που

αναφέρεται στο περιεχόμενο και τους σκοπούς του μαθήματος

Μαθήματα δεξιότητας: γράφουμε ένα τεστ εκτελέσεως Πρέπει να έχουμε καθορίσει ένα κριτήριο επιδόσεως με

το οποίο θα κριθεί η επιτυχία. Το κριτήριο αυτό πρέπει να το θέτουμε υπ’όψιν των

μαθητών



4) Εκλογή της μεθόδου διδασκαλίας Παράλληλα με την οργάνωση της ύλης, ο καθηγητής οφείλει να

επιλέξει τη μεθοδο που θα χρησιμοποιήσει για τη διδασκαλία του σχεδιαζόμενου μαθήματος

Η εκλογή γίνεται μεταξύ της μεθόδου που θεωρητικά προσφέρεται περισσότερο, και της μεθόδου που είναι δυνατό να χρησιμοποιήσουμε σύμφωνα με τις δυνατότητες που έχουμε

«Πώς θα διδάξω καλύτερα αυτό που έχω να διδάξω;»



5) Ανάθεση εργασίας Σημειώνουμε τι προβλήματα ή ερωτήσεις θα δοθούν στους

μαθητές Απαραίτητη είναι η κριτική της εργασίας (σύγκριση με το σχέδιο

εργασίας)

6) Ανακεφαλαίωση Αποτελεί την τελευταία διδακτική ενέργεια κάθε ενότητας Σημειώνουμε τα σημεία που θα τονίσουμε στην

ανακεφαλαίωση



7) Καθορισμός και εξεύρεση εποπτικών μέσων & υλικών Οργανώνουμε τα απαιτούμενα, ώστε να αποφεύγουμε

άσκοπες διακοπές, διδακτικές ανωμαλίες και απρόοπτα κενά κατα τη διάρκεια του μαθήματος

8) Καταχώρηση της βιβλιογραφίας Καταγραφή των κυριότερων πηγών βιβλιογραφίας που

χρησιμοποιήθηκαν για το μάθημα Εξυπηρετεί σε μελλοντική χρήση του σχεδίου μαθήματος, αλλά

μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την υπόδειξη πηγών στους μαθητές



1. Τι θα διδάξω;

2. Γιατί θα το διδάξω;

3. Τι ακριβώς θα διδάξω σε κάθε στάδιο διδασκαλίας;

4. Πώς θα διδάξω καλύτερα αυτό που έχω να διδάξω;

5. Τι εργασία θα αναθέσω;

6. Τι θα χρησιμοποιήσω/επαναλάβω στην ανακεφαλαίωση;

7. Τι εποπτικά μέσα θα χρησιμοποιήσω;

8. Ποιες βιβλιογραφικές πηγές χρησιμοποίησα;



Πρακτική εφαρμογή Υποδείξεις για την κατανομή χρόνου

Ενδείκνυται η σημείωση του απαιτούμενου χρόνου για κάθε στάδιο

Δεν είναι δεσμευτική, όμως είναι καλό να τη συμβουλευόμαστε



Υποδείξεις πρακτικής εφαρμογής (Ι) Προπαρασκευάστε με επιμέλεια το σχέδιο διδασκαλίας κάθε

μαθηματος Συμπεριλάβετε πληροφορίες, αποσπάσματα, ερωτήσεις,

διαγράμματα, χωρίς πολλές λεπτομέρειες Συνεργαστείτε με άλλους εκπαιδευτικούς για την βελτίωση των

σχεδίων μαθήματος Έχετε στο νου σας το σκοπό του μαθήματος σε όλη τη διάρκεια

της προετοιμασίας του σχεδίου



Υποδείξεις πρακτικής εφαρμογής (ΙΙ) Μπορείτε να συμβουλεύεστε το σχέδιο και να χρησιμοποιείται

διάφορα στοιχεία του κατα τη διάρκεια της διδασκαλίας Τα σχέδια δεν πρέπει να είναι τυποποιημένα αλλά να

βελτιώνονται συνεχώς Φυλάξτε σε ειδικούς φακέλους τα σχέδια για να τα

χρησιμοποιήσετε σε άλλες περιστάσεις, αναθεωρημένα Έχετε στη διάθεσή σας υποδείγματα σχεδίων μαθήματος


Πώς να δημιουργήσεις ένα Πλάνο Μαθήματος

Σύντομος Οδηγός


Ξεκινάμε ρωτώντας 3 βασικές ερωτήσεις:

Πού πάνε οι μαθητές μας;

Πώς θα πάνε εκεί;

Πώς θα ξέρουμε ότι έφτασαν εκεί;


Στόχοι-Goals

Οι στόχοι καθορίζουν το σκοπό και το σκεπτικό της δραστηριότητας με την οποία θα εμπλακούν οι μαθητές.

Σε αυτό το τμήμα εκφράζουμε τους ενδιάμεσους στόχους του μαθήματος βασιζόμενοι σε προηγούμενα πλάνα και δραστηριότητες και θέτουμε τις βάσεις για μελλοντικές δραστηριότητες και απόκτηση γνώσης.

Οι στόχοι μπορούν να καταγραφούν ως γενικοί παιδαγωγικοί ή συγκεκριμένοι ως προς την ενότητα, συμβατοί με το πρόγραμμα του εκπαιδευτικού ιδρύματος, υπουργείου κλπ


Στόχοι-Goals

Ποιοι είναι οι ευρύτεροι αντικειμενικοί σκοποί, στοχεύσεις, επιδιώξεις της ενότητας;

Ποιοι είναι οι δικοί σου στόχοι για αυτή την ενότητα;

Τι αναμένεις ότι θα είναι σε θέση να επιτελέσουν οι μαθητές με το τέλος αυτής της ενότητας;


Αντικειμενικοί σκοποί-objectives Η ενότητα αυτή εστιάζεται στο τι θα κάνουν οι

μαθητές για την απόκτηση περαιτέρω γνώσης και δεξιοτήτων

Οι Αντικειμενικοί σκοποί του καθημερινού σχεδίου μαθήματος συνάγονται από τους ευρύτερους στόχους του Σχεδίου Ενότητας, αλλά επιτυγχάνονται στα πλαίσια μιας καλά καθορισμένης, σύντομης χρονικής περιόδου


Αντικειμενικοί σκοποί -objectives Τι θα μπορούν να κάνουν οι μαθητές κατά τη

διάρκεια αυτού του μαθήματος; Κάτω από ποιες συνθήκες θα επιτυγχάνεται η

απόδοση των μαθητών; Ποιος είναι ο βαθμός ή το κριτήριο βάσει του

οποίου θα κρίνεται ικανοποιητική η επίτευξη του στόχου;

Πώς θα επιδεικνύουν οι μαθητές ότι έμαθαν και κατανόησαν τους σκοπούς του μαθήματος;


Προαπαιτούμενα-Prerequisites

Τα Προαπαιτούμενα μπορούν να είναι χρήσιμα όταν μελετούμε τον βαθμό ετοιμότητας των μαθητών

Τα Προαπαιτούμενα επιτρέπουν σε εμάς, καθώς και σε άλλους που ακολουθούν το σχέδιο μαθήματός μας, να κάνουμε εκείνα τα απαραίτητα βήματα προετοιμασίας που θα εξασφαλίζουν ότι οι μαθητές θα μπορούν να επιτύχουν τους στόχους του μαθήματος


Προαπαιτούμενα -Prerequisites

Τι πρέπει ήδη να μπορούν να κάνουν οι μαθητές, πριν από το μάθημα;

Ποιες έννοιες πρέπει να κατακτηθούν εκ των προτέρων για την επίτευξη των στόχων του μαθήματος;


Υλικά-Materials

Το τμήμα αυτό έχει δύο λειτουργίες: επιτρέπει σε άλλους δασκάλους να ορίσουν αμέσως a) Πόσος χρόνος προετοιμασίας, πόροι και

διαχείριση θα απαιτηθούν για την εκτέλεση αυτού του πλάνου;

b) Τι υλικά, βιβλία, συσκευές και πόροι θα χρειαστεί να είναι έτοιμα;

πλήρης λίστα υλικών, μαζί με αποσπάσματα από εγχειρίδια, φύλλα εργασίας που θα πρέπει να είναι έτοιμα


Υλικά - Materials

Τι υλικά θα χρειαστούν;

Τι βιβλία ή εγχειρίδια θα χρειαστούν; (πλήρεις βιβλιογραφικές αναφορές)

Τι πρέπει να ετοιμαστεί εκ των προτέρων;(πχ εργαστήρια, πειράματα)


Περιγραφή μαθήματος

Στο τμήμα αυτό εκφράζονται σκέψεις, οδηγίες, εμπειρίες και συμβουλές σε σχέση με το μάθημα

Παρέχει επίσης μια γενική επισκόπηση του μαθήματος με όρους θεματολογίας της ενότητας, δραστηριοτήτων και στόχων



Τι είναι μοναδικό σε αυτό το μάθημα;

Τι εντύπωση έκανε στους μαθητές μας;

Τι επίπεδο μάθησης καλύπτεται από αυτό το σχέδιο μαθήματος; (Ταξινόμηση του Bloom: Γνώση, κατανόηση,

εφαρμογή, ανάλυση, σύνθεση, αξιολόγηση)



Το τμήμα αυτό παρέχει λεπτομερή, βήμα-βήμα περιγραφή του πώς να γίνει το μάθημα και να επιτευχθούν οι στόχοι του.

Περιέχει προτάσεις για την υλοποίηση του σχεδίου μαθήματος



Επικεντρώνει στο τι πρέπει να βάλει ο καθηγητής να κάνουν οι μαθητές κατά τη διάρκεια του μαθήματος

Το τμήμα αυτό χωρίζεται σε τρία επιμέρους συστατικά: Μια εισαγωγή, μια κύρια δραστηριότητα, και ένα κλείσιμο.


Εισαγωγή

Πώς θα εισάγεις τις ιδέες και τους σκοπούς του μαθήματος;

Πώς θα τραβήξεις την προσοχή των μαθητών και πώς θα τους κινητροδοτήσεις για να κρατήσεις την προσοχή τους;

Πώς μπορείς να συνδέσεις τους στόχους του μαθήματος με τα ενδιαφέροντα των μαθητών και προηγούμενες δραστηριότητες της τάξης;

Τι θα περιμένουμε από τους μαθητές;


Κύρια Δραστηριότητα

Ποιο είναι το επίκεντρο του μαθήματος;

Πώς θα περιέγραφες την ροή του μαθήματος σε έναν άλλον δάσκαλο;

Ποιος άλλος θα χρησιμοποιήσει το πλάνο για να κάνει το μάθημα;

Τι κάνει ο δάσκαλος για να διευκολύνει τη μάθηση και να διευθύνει τις διάφορες δραστηριότητες;


Κύρια Δραστηριότητα

Ποια είναι μερικά καλά και κακά παραδείγματα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε;

Πώς μπορεί να παρουσιαστεί αυτό το υλικό έτσι ώστε να εξασφαλίσουμε ότι κάθε μαθητής θα ωφεληθεί από από τη μαθησιακή εμπειρία;


Κλείσιμο

Τι θα χρησιμοποιήσεις για να κάνεις μια συνολική απεικόνιση των ιδεών για τους μαθητές στο κλείσιμο;

Πώς θα προσφέρεις ανάδραση στους μαθητές για να διορθώσουν τις παρεξηγημένες έννοιες και να ενισχύσεις την μάθηση;


Συνέχεια/δραστηριότητες

Ποιες δραστηριότητες θα προτείνεις για εμπλουτισμό της διδασκαλίας;

Ποια μαθήματα θα μπορούσαν να ακολουθήσουν σαν αποτέλεσμα αυτού του μαθήματος;


Αποτίμηση/Αξιολόγηση

Το τμήμα αυτό εστιάζεται στο πώς θα εξασφαλίσουμε ότι οι μαθητές έφτασαν στον επιθυμητό προορισμό

Πρέπει να συγκεντρώσουμε στοιχεία ότι έφτασαν

Αυτό συνήθως επιτυγχάνεται με την συλλογή και αποτίμηση εργασιών των μαθητών, βάσει των στόχων που τέθηκαν αρχικά



Μπορούν επίσης να αναπαραχθούν κάποιες από τις δραστηριότητες που εξασκήθηκαν κατά τη διάρκεια του μαθήματος, παρέχοντας λιγότερη ή και καθόλου βοήθεια

Επίσης, μπορούν να δοθούν τεστ εννοιών ή προβλήματα προς επίλυση



Πώς θα αξιολογήσεις τους στόχους που τέθηκαν;

Εξασκήθηκαν οι μαθητές σε αυτά που τους ζητάς ως αξιολόγηση;


Κανόνας # 1:

Λάβε υπόψη σου τι είναι αυτό που διδάσκεις Μια νέα δεξιότητα Ένας τύπος, μια φόρμουλα Μια έννοια, γεγονός, ιδέα Μια συμπεριφορά Μια αξία


Τεχνικές παρουσίασης ανάλογα με το περιεχόμενο:

Παρουσίαση

Επεξήγηση

Συζήτηση

παράθεση με ακρίβεια της ακολουθίας των βημάτων που πρέπει να εκτελεστούν

Σκιαγράφηση της πληροφορίας που θα εξηγηθεί

Λίστα ερωτήσεων-κλειδιών που θα καθοδηγήσουν τη συζήτηση


Κανόνας # 2 (αξιολόγηση):

Δώσε, νωρίτερα, στους μαθητές την ευκαιρία να εξασκηθούν σε αυτά που θα τους αξιολογήσεις

Δεν πρέπει να παρουσιάζεις νέο υλικό σε αυτό το στάδιο

Απέφυγε τις ερωτήσεις υψηλοτέρου επιπέδου σκέψης, εάν οι μαθητές δεν έχουν εξασκηθεί σε κάτι τέτοιο


ΚΙΝΗΤΡΑ


Κίνητρα

Τα κίνητρα, εξ ορισμού, έχουν να κάνουν με το μέγεθος και την κατεύθυνση των

συμπεριφορών, έχουν να κάνουν με τις επιλογές των

ανθρώπων για το ποιες εμπειρίες ή στόχους θα προσεγγίσουν και

με τον βαθμό της προσπάθειας που θα καταβάλλουν προς αυτήν την κατεύθυνση.


Μοντέλο σχεδιασμού κινήτρων Ενδιαφέρον:

προκαλείται και διατηρείται η περιέργεια του εκπαιδευόμενου Σχετικότητα:

αντίληψη του εκπαιδευόμενου για την κάλυψη των προσωπικών αναγκών σε σχέση με την διδασκαλία

Προσδοκία: αντιλαμβανόμενη πιθανότητα επιτυχίας και τον βαθμό στον οποίο

αυτή βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο του εκπαιδευόμενου Ικανοποίηση:

συνδυασμός των εξωτερικών ανταμοιβών με τα εσωτερικής φύσεως κίνητρα και το αν αυτά συμβαδίζουν με τις προβλέψεις του εκπαιδευόμενου.


ΜΣΚ: Ενδιαφέρον

Περίεργο άτομο α) αντιδρά θετικά σε νέα, περίεργα, αταίριαστα

ή μυστηριώδη στοιχεία στον χώρο του, με το να τα χειριστεί,

β) επιδεικνύει μια ανάγκη γνωριμίας περισσοτέρων πραγμάτων σχετικά με αυτό και το περιβάλλον του,

γ) ανιχνεύει το περιβάλλον αναζητώντας νέες εμπειρίες,

δ) επιμένει στην εξέταση ερεθισμάτων για να μάθει περισσότερα πάνω σε αυτά.



Στρατηγική 1η Για την αύξηση της περιέργειας κάνε χρήση

καινούριων, αταίριαστων, αντιφατικών και παράδοξων γεγονότων. Η προσοχή αφυπνίζεται όταν υπάρχει μια ξαφνική μεταβολή στο staus quo

Στρατηγική 2η Για την αύξηση της περιέργειας κάνε χρήση

ανεκδότων και άλλων μηχανισμών που εισάγουν ένα προσωπικό, συναισθηματικό στοιχείο στο στεγνό διανοητικά ή διαδικαστικό μαθησιακό υλικό.



Στρατηγική 3η Για να αφυπνίσεις και να διατηρήσεις την

περιέργεια, δώσε στα υποκείμενα την ευκαιρία να μάθουν περισσότερα πάνω σε πράγματα που ήδη γνωρίζουν ή πιστεύουν σε αυτά. Αλλά δώσε τους και μέτριες δόσεις καινούριου και απρόσμενου υλικού.

Στρατηγική 4η Για να αυξήσεις την περιέργεια κάνε χρήση

αναλογιών για να μετατρέψεις το παράξενο σε γνώριμο και αντίστροφα.



Στρατηγική 5η Για να αυξήσεις την περιέργεια

καθοδήγησε τους εκπαιδευόμενους σε μια διαδικασία δημιουργίας ερωτήσεων και αναζήτησης.


ΜΣΚ: Σχετικότητα-Συνάφεια

Στρατηγική 1η Για να ενισχυθεί η συμπεριφορά του μόχθου

προς το επίτευγμα, να παρέχονται ευκαιρίες για την επίτευξη κριτηρίων τελειότητος,κάτω όμως από συνθήκες μετρίου ρίσκου

Στρατηγική 2η Για να καταστεί η διδασκαλία συνεπής ως προς

το μοτίβο ισχύος, πρέπει να παρέχονται δυνατότητες επιλογής, ευθύνης και διαπροσωπικής επιρροής.


ΜΣΚ: Σχετικότητα-Συνάφεια

Στρατηγική 3η Για την ικανοποίηση της ανάγκης για

συγχρωτισμό - αίσθημα του "ανήκειν", εδρέωσε αισθήματα εμπιστοσύνης και δώσε ευκαιρίες αλληλεπίδραση συνεργασίας χωρίς κινδύνους διαπροσωπικής επιρροής.

Στρατηγικές σχετικές με την πολιτισμική αξία συχνά έχουμε συγκρούσεις ανάμεσα στις

οικογενειακές αξίες και αντιλήψεις και τις αξίες και αντιλήψεις άλλων κοινωνικών ομάδων στις οποίες συμμετέχει το υποκείμενο.


ΜΣΚ: Προσδοκία

Στρατηγική 1η Αυξήστε την προσδοκία επιτυχίας αυξάνοντας

την εμπειρία σε επιτυχίες (βέβαια σε εργασίες αντίστοιχου περιεχομένου και πολυπλοκότητας )

Στρατηγική 2η Αυξήστε την προσδοκία επιτυχίας

χρησιμοποιώντας στρατηγικές διδακτικών θεωριών που καταδεικνύουν τα απαιτούμενα για την επιτυχία


ΜΣΚ: Προσδοκία


χρησιμοποιώντας τεχνικές που προσφέρουν προσωπικό έλεγχο πάνω στην επιτυχία.


χρησιμοποιώντας εμπεριστατωμένη, αιτιολογημένη ανάδραση και άλλες μεθόδους που βοηθούν τους εκπαιδευόμενους να συνδέσουν την επιτυχία με την προσωπική προσπάθεια και ικανότητα


ΜΣΚ: Έκβαση

Στρατηγική 1η Για να διατηρηθεί η ενδογενής ικανοποίηση

στην διδασκαλία, να γίνεται χρήση ανταμοιβών ενδογενών της εργασίας και όχι εξωγενών


στην διδασκαλία, να γίνεται χρήση απρόβλεπτων και τυχαίων ανταμοιβών, αντί για χρήση αναμενόμενων, τακτικών ανταμοιβών (με εξαίρεση ίσως τις βαρετές εργασίες)




στην διδασκαλία, να γίνεται χρήση προφορικών εγκωμίων και πληροφοριακού περιεχομένου ανάδρασης, αντί για απειλές, παρακολούθηση ή εξωτερική αξιολόγηση

Στρατηγική 4η Για να διατηρηθεί η ποσότητα της επίδοσης, να

γίνεται χρήση ανάδρασης παροχής κινήτρων αμέσως μετά την δράση



Στρατηγική 5η Για να βελτιωθεί η ποιότητα της

επίδοσης, να παρέχεται διορθωτική ανάδραση όταν θα είναι άμεσα χρήσιμη, συνήθως μόλις πριν την επόμενη ευκαιρία για εφαρμογή


Η αρχή του ενδιαφέροντος

Η σημασία και έννοιά του Τι είναι το ενδιαφέρον Η σταθερότητα του ενδιαφέροντος Μέσα για τη διέγερση του ενδιαφέροντος



Μία από τις βασικές αρχές διδασκαλίας πρέπει να είναι η δημιουργία ενδιαφέροντος: Η απόδοση της διδασκαλίας γίνεται ποσοτικά και

ποιοτικά ανώτερη Ταχύτερη και καλύτερη μάθηση Η φιλομάθεια, το ενδιαφέρον για συνεχή μάθηση

ξεπερνά τα στενά όρια του σχολείου



Το ενδιαφέρον βρίσκεται σε άμεση σχέση με το «εγώ» (Dewey) Υποκειμενικό (πηγάζει εσωτερικά) Αντικειμενικό (ως προς τα αντικείμενα) Συναισθηματικό (δίνει αίσθημα χαράς) Δυναμικό(αποτελεί την κινητήρια δύναμη της

δράσεως του ατόμου σε όλους τους τομείς)



Το ενδιαφέρον είναι ένα από τα βασικά γνωρίσματα της ατομικότητας.

Είναι μια έντονη εσωτερική παρόρμηση, η οποία ωθεί το άτομο διαρκώς και ευχαρίστως προς μια ιδέα, μια απασχόληση, μια ενέργεια, ένα αντικείμενο



Μέσα για την διέγερση του ενδιαφέροντος Συνδυασμός αγνώστων και γνωστών στοιχείων Συσχέτιση της διδασκαλίας με τη ζωή Πρόκληση αυτενέργειας Σύνδεση της διδασκαλίας με άλλα κίνητρα

Χαρά μάθησης, τάση για επαγγελματική επιτυχία, ευγενής άμιλλα, ανάγκη αναγνωρίσεως, επιδοκιμασίας



Μέσα για την διέγερση του ενδιαφέροντος (ΙΙ) Απομάκρυνση δυσμενών τάσεων

Αποθάρρυνση, φόβος, δειλία, ανησυχία, κόπωση, εξωτερικοί παράγοντες

Αξιοποίηση των εφηβικών ενδιαφερόντων Ο έφηβος δεν δείχνει πλέον εμπειρικό ενδιαφέρον αλλά

διανοητικό ενδιαφέρον Αιτίες-διασυνδέσεις φαινομένων

Το ενδιαφέρον του διδάσκοντος Οι μαθητές ενδιαφέρονται για αυτά που ενδιαφέρεται ο

καθηγητής


Η αρχή των κινήτρων

Η σημασία της δημιουργίας κινήτρων Τα εσωτερικά κίνητρα μαθήσεως Τρόποι και μέσα δημιουργίας κινήτρων



Ο μαθητής πρέπει να δραστηριοποιείται από το γεγονός ότι μαθαίνει, από εσωτερική πίεση, και όχι εξωτερική

Όταν το περιεχόμενο και η διαδικασία της διδασκαλίας ικανοποιούν τους μαθητές,όταν το μάθημα ανταποκρίνεται στις κλίσεις, ενδιαφέροντα, στόχους, επιδιώξεις τους, εξασφαλίζεται η κινητοποίηση των πολύπλευρων δυνατοτήτων των μαθητών (δημιουργία κινήτρων) και η επιτυχία της διδασκαλίας



Κίνητρα μαθήσεως (εσωτερικά) Η χαρά και η ικανοποίηση από τη

μάθηση Η επιθυμία της επιτυχίας στη ζωή Ο πόθος της πραγματοποιήσεως

κάποιου σκοπού ή ιδανικού Η επιθυμία της προσφορά και

δημιουργίας



Κίνητρα μαθήσεως (ΙΙ) Η ικανοποίηση της επιθυμίας για σχολική και

κοινωνική δράση Η χαρούμενη, ενεργητική και δυναμική

συμμετοχή του μαθητή στη διαδικασία της διδασκαλίας

Η επιθυμία της επιδοκιμασίας από τον διδάσκοντα ή από την ομάδα

Η ικανοποίηση από την εκτέλεση χρήσιμης εργασίας



Τρόποι και μέσα δημιουργίας κινήτρων Η ατομική ή ομαδική επιδοκιμασία της προσπάθειας

και αποδόσεως των μαθητών Η δυνατότητα αποκλίσεως των μαθητών, ανάλογα

με την ατομικότητά τους, από τυποποιημένες εργασίες

Η δυνατότητα επιλογής από τους μαθητές ασκήσεων ή και μαθημάτων, όταν το πρόγραμμα το επιτρέπει



Τρόποι και μέσα δημιουργίας κινήτρων (ΙΙ) Διδακτική διαδικασία με συζήτηση, ελέυθερο

διάλογο, προβληματισμό, βιωματικότητα Η συστηματική εφαρμογή της αυτενέργειας Η ανάθεση εργασιών στο στάδιο της εφαρμογής ή

για το σπίτι, ανάλογα με τις κλίσεις των μαθητών Οι μεθοδικές και προγραμματισμένες ευκαιρίες

ομαδικής εργασίας



Κίνητρο: ο συνειδητός ή ασυνείδητος παράγοντας, ο οποίος διεγείρει, διατηρεί, ρυθμίζει, στηρίζει και κατευθύνει τη συμπεριφορά του ατόμου προς ένα σκοπό

Εσωτερικά: οι υπάρχουσες σε κάθε οργανισμό δυνάμεις για δραστηριοποίηση. Ενυπάρχουν στη δραστηριότητα

Εξωτερικά: Έξω από μια συμπεριφορά, χρησιμοποιούνται για να κατευθύνουν τρη συνπεριφορά του ατόμου



Εσωτερικά κίνητρα Γνωστικά Αυτοέκφρασης Αυτοεκτίμησης Διαπροσωπικών σχέσεων Φυσιολογικών αναγκών



Εξωτερικά κίνητρα Αμοιβές – ποινές Γνώσεις αποτελεσμάτων Άμιλλα Επιθυμία για επιτυχία Σταθμοί φιλοδοξιών Φόβος της αποτυχίας

Documents

Πορεία διδασκαλίας Πλάνο μαθήματος Κίνητρα