การสบคนสารสนเทศ /การคนคนสารสนเทศ

(Information Retrieval : IR)

การสบคนสารสนเทศ/ การคนคนสารสนเทศ

Retrieval = Selective Searching =

การคนเพอใหไดสงทตองการกลบคนมา

การสบคนสารสนเทศ/ การคนคนสารสนเทศ

การสบคนสารสนเทศ (Information Retrieval)

หมายถง ความพยายามของบคคลในการคนหาเพอใหไดมาซง

สารสนเทศทตองการ โดยการใชเครองมอในการสบคนสารสนเทศ

การคนคนและการคน(หา) การคนคน (retrieval) เปน การคนเพอใหไดผล

การคนตามตองการ มงเนนทผลการคนเปนสำาคญ การคน การคนหา (searching) เปนกระบวนการ

คน เชน การคนจากหนงสอ การคนจากฐานขอมลโดยใชชอผแตง

“จดประสงคหลก คอ ใหคนคนสารสนเทศท เขา” เรอง (relevance) “หรอ ตรงกบความ

” ตองการ (pertinence)

การคนคนสารสนเทศ

ตวอยางการดรายการโทรทศนการฟงรายการวทยการอานหนงสอพมพการอานหนงสอในหองสมด

การเกดขนของการสบคน/คนคนสารสนเทศ

สารสนเทศมเพมมากขน ทำาใหตองม การจดเกบสารสนเทศเอาไว โดยม

เครองมอสำาหรบการจดเกบ และการ คนคน ซงเครองมอเหลานไดมการ

คดคนและพฒนามาตลอด เพอใหม ความสะดวก รวดเรวในการใชงาน

การคนคนสารสนเทศการคดเลอกการวเคราะหเอกสารการจดระเบยบแฟมขอมลการคนคนการแจกจาย

1. ผใชสารสนเทศ2. ผจดระบบสารสนเทศ

องคประกอบของการสบคนสารสนเทศ

1. ผใชสารสนเทศ ความตองการสารสนเทศของผใช การแปล หรออธบายความตองการ การสรางกลวธการคน การสรางขอคำาถาม การประมวลผลของคอมพวเตอร

องคประกอบของการสบคนสารสนเทศ

2. ผจดระบบสารสนเทศ การสรางฐานขอมล การกำาหนดขอบเขตของเรอง ออกแบบระเบยน เลอกรายการทจะจดเกบ สรางเนอหา ปรบปรงฐานขอมล ควบคมคณภาพ

องคประกอบของการสบคนสารสนเทศ

ผใชระบบการคนคนสารสนเทศนกสารสนเทศผเชยวชาญในแตละสาขาวชาผทยงไมมประสบการณ

หลกการของการสบคนสารสนเทศ

ขอคำ�ถ�ม

มกอยในรปคำ�

ศพท และเทคนค

เปรยบเทยบ หรอ

จบค

ศพท ดรรชน

แทนส�รสนเทศทสะสมไวผลก�รคนคน

1. ฐานขอมล2. ระบบคอมพวเตอร3. ระบบโทรคมนาคม4. ผใช5. สวนตอประสานกบผใช

องคประกอบของการสบคน/คนคนระบบออนไลน

กระบวนการคนคนสารสนเทศ

1. การตงคำาถาม (Question Asking) ประกอบดวยการคดวเคราะห ดงนการรปญหาการรสกตองการคำาตอบการตงคำาถาม

กระบวนการคนคนสารสนเทศ

2. การหาคำาตอบการเขาสระบบการคนหาดวยตนเอง

การใชบรการผใหบรการสารสนเทศ

เครองมอสบคนสารสนเทศ เครองมอสบคนสารสนเทศ คอ

เครองมอทสามารถสบคนสารสนเทศทมอยในแหลง

สารสนเทศได ซงสารสนเทศนนบนทกในรปแบบอเลกทรอนกส

1. ฐานขอมล-จดทำาขนเอง-บอกรบเปนสมาชก

2. อนเทอรเนต

เครองมอสบคนสารสนเทศ

1. Online Database (เปน/ไมเปนสมาชก)

2. Off-line Database (เปน/ไมเปนสมาชก)

ฐานขอมลเพอการสบคน

ลกษณะการสบคนจาก OPAC- สบคนอยางงายโดย ชอผแตง ชอ

เรอง เลขเรยกหนงสอ ISBN หวเรอง

- สบคนขนสง คอ มการใชการเชอมคำา คน การจำากดการสบคน

- การแสดงผล เปนแบบบรรณานกรม

OPAC : Online Public Access Catalogues

- ฐานขอมลออนไลนทใหบรการสวนใหญ เปนฐานขอมลทบอกรบ ดงนนการใช

บรการจะตองมการ log in เขาสระบบ- ลกษณะหนาจอการสบคนจะคลายกบ

OPAC แตจะมลกษณะเฉพาะของ แตละฐานขอมล และในปจจบนจะจดทำา

ผานเวบ

ฐานขอมลออนไลนทบอกรบเปนสมาชก

ฐานขอมลออนไลนทนาสนใจ 1. Journal Link 2. Ingenta 3. Institute of Physics 4. e-polymer 5. Elsevier Science 6. Scitation 7. ISTL 8. PubMed Central

ฐานขอมลออนไลนทนาสนใจ 9. Free Medical Journal 10 ScienceDirect 11. IEEE/IEE 12. H.W. Wilson 13. ProQuest Digital Dissertation 14. ISI WEB Of Science 15 LexisNexis 16. ACM Digital Library

คำาถามก�รสบคนส�รสนเทศมคว�มสำ�คญกบชวตประจำ�วนของนกศกษ�อย�งไร