ธาตุ� 1

โดย เสาวนี ย� หี ตุลำ�าพู�นีโรงเร ยนีปะทิ�วว�ทิยา

จั�งหีว�ดชุ�มพูร

ธาตุ� 2

สารบร�ส�ทธิ์�เนื้� อเดี�ยว มี�องค์�ประกอบเพี�ยง อย�างเดี�ยว ไมี�สามีารถแยกให้"เป#นื้สารบร�ส�ทธิ์� ท�$เล็&กล็งไดี"อ�กโดียว�ธิ์�ทางเค์มี�ห้ร�อกายภาพีมี�สมีบ)ติ�เฉพีาะติ)ว มี�จุ�ดีเดี�อดีแล็ะจุ�ดีห้ล็อมีเห้ล็วค์งท�$ธิ์าติ�อาจุเก�ดีขึ้. นื้เองติามีธิ์รรมีชาติ�ห้ร�อส)งเค์ราะห้�ขึ้. นื้

ธาตุ� 3

ชนื้�ดีขึ้องธิ์าติ�ธาตุ�ในีธรรมชุาตุ�ม 83 ธาตุ�นี�กว�ทิยาศาสตุร�ส�งเคราะหี�ขึ้#$นี 36 ธาตุ�ธาตุ�ทิ %พูบมาในีธรรมชุาตุ� ได(แก* ออกซิ�เจันี แลำะซิ�ลำ�คอนีธาตุ�ทิ %เป-นีองค�ประกอบส�าค�ญขึ้องร*างกายคนี ค/อออกซิ�เจันีแลำะคาร�บอนี

ธาตุ� 4

สมีบ)ติ�ขึ้องธิ์าติ�ชุนี�ดขึ้อง

ธาตุ�โลำหีะ อโลำหีะ ก#%งโลำหีะ

สถานีะ ขึ้องแขึ้1งยกเว(นี ปรอทิ

ขึ้องแขึ้1ง ขึ้องเหีลำว แก2ส

ขึ้องแขึ้1ง

การนี�าไฟฟ4า

นี�าไฟฟ4า ไม*นี�าไฟฟ4า

บางชุนี�ดนี�าไฟฟ4าบางชุนี�ดไม*นี�าไฟฟ4า

ธาตุ� 5

สมีบ)ติ�ขึ้องธิ์าติ�ชุนี�ดขึ้อง

ธาตุ�โลำหีะ อโลำหีะ ก#%งโลำหีะ

การนี�าความร(อนี

นี�าความร(อนีได(ด

นี�าความร(อนีได(นี(อยหีร/อไม*นี�า

บางชุนี�ดนี�าความร(อนี บางชุนี�ดไม*นี�าความร(อนี

จั�ดหีลำอมเหีลำวจั�ดเด/อด

ส�ง ยกเว(นี ปรอทิ

ตุ�%า ยกเว(นี แกรไฟตุ�

บางชุนี�ดส�งบางชุนี�ดตุ�%า

ธาตุ� 6

สมีบ)ติ�ขึ้องธิ์าติ�ชุนี�ดขึ้อง

ธาตุ�โลำหีะ อโลำหีะ ก#%งโลำหีะ

ความเหีนี ยว

เหีนี ยว ทิ�บเป-นีแผ่*นี ด#งเป-นีเส(นีได(

เปราะ เปราะ

ลำ�กษณะผ่�ว

เป-นีม�นีวาว ด(านี บางชุนี�ดเป-นีม�นีวาวบางชุนี�ดด(านี

ธาตุ� 7

สมีบ)ติ�ขึ้องธิ์าติ�ชุนี�ดขึ้อง

ธาตุ�โลำหีะ อโลำหีะ ก#%งโลำหีะ

เส ยงทิ %เก�ดจัากการเคาะ

ด�งก�งวานี ไม*ก�งวานี ไม*ก�งวานี

ความหีนีาแนี*นี

ความหีนีาแนี*นีมาก บางชุนี�ดความหีนีาแนี*นีนี(อย

ความหีนีาแนี*นีนี(อย

ความหีนีาแนี*นีมาก บางชุนี�ดความหีนีาแนี*นีนี(อย

ธาตุ� 8

สมีบ)ติ�บางประการขึ้องธิ์าติ�ธาตุ� ลำ�กษณะทิ %

อ�ณหีภู�ม�ปกตุ�

ความแขึ้1ง

เหีนี ยว

การนี�าไฟฟ4า

จั�ดหีลำอมเหีลำว

จั�ดเด/อด

โซิเด ยม ขึ้องแขึ้1งส เง�นีวาว

เหีนี ยว นี�าไฟฟ4า 98 892

ฟอสฟอร�ส

ขึ้องแขึ้1งส แดงหีร/อขึ้าว

เปราะ ไม*นี�าไฟฟ4า

44 280

โบรอนี ขึ้องแขึ้1งส ด�า

เปราะ ไม*นี�าไฟฟ4า

2030 3900

ปรอทิ ขึ้องแขึ้1งส เง�นีวาว

- นี�าไฟฟ4า -38.87 356.58

ซิ�ลำ�คอนี ขึ้องแขึ้1งส เง�นีวาว

เปราะ นี�าไฟฟ4าได(เลำ1กนี(อย

1410 2680

ธาตุ� 9

โซเดี�ยมี

ฟอสฟอร)ส

โบรอนื้ปรอทซ�ล็�ค์อ

นื้

จุงระบ�ประเภทว�าธิ์าติ�ติ�อไปเป#นื้โล็ห้ะ อโล็ห้ะ ห้ร�อก.$งโล็ห้ะ

โล็ห้ะอโล็ห้ะ

ก.$งโล็ห้ะโล็ห้ะก.$ง

โล็ห้ะ

ธิ์าติ� ประเภทขึ้องธิ์าติ�

ธาตุ� 10www.chemicool.com\index.html

ติารางธิ์าติ�ในื้ป2จุจุ�บ)นื้

ธาตุ� 11

ธาตุ� 12

ธาตุ� 13

ธาตุ� 14

ธาตุ� 15

ธาตุ� 16

ธาตุ� 17

ธาตุ� 18

ธาตุ� 19

ธิ์าติ�ก.$งโล็ห้ะ

ธาตุ� 20

แบบจุ3าล็องอะติอมีแบบกล็��มีห้มีอก

“ อะติอมีประกอบดี"วยนื้�วเค์ล็�ยส แล็ะรอบๆ นื้�วเค์ล็�ยสมี�กล็��มีห้มีอกขึ้องอ�เล็&กติรอนื้ร5ปทรงติ�างๆ ติามีระดี)บพีล็)งงานื้ขึ้องอ�เล็&กติรอนื้ห้�อห้�"มีอย5� บร�เวณกล็��มีห้มีอกท.บมี�โอกาสท�$จุะพีบอ�เล็&กติรอนื้มีากกว�าบร�เวณท�$กล็��มีห้มีอกจุาง ”

ธาตุ� 21

สมีบ)ติ�ขึ้องอนื้�ภาค์มี5ล็ฐานื้บางชนื้�ดีขึ้องอะติอมี

อนื้�ภาค์

ส)ญล็)กษณ�

ชนื้�ดีขึ้องประจุ�

ประจุ� (ค์5

ล็อมีบ�)

มีวล็ amu กร)มี

อ�เล็&กติรอนื้

โปรติอนื้

นื้�วติรอนื้

epn

-1+10

1.602 x 10-19

1.602 x 10-19

0

0.0005481.0073

1.0087

9.1 x 10-28

1.673x10-

24

1.675x10-

24

1 amu = 1.66 x 10-24 g

ธาตุ� 22

เล็ขึ้อะติอมี (Atomic number) ห้มีายถ.ง จุ3านื้วนื้โปรติอนื้ท�$อย5�ภายในื้นื้�วเค์ล็�ยส แติ�เนื้�$องจุากในื้อะติอมีท�$เป#นื้กล็าง จุ3านื้วนื้โปรติอนื้เท�าก)บจุ3านื้วนื้อ�เล็&กติรอนื้ ดี)งนื้) นื้เล็ขึ้อะติอมีจุ.งอาจุห้มีายถ.งจุ3านื้วนื้อ�เล็&กติรอนื้ก&ไดี"

ใช"ส)ญล็)กษณ� Z แทนื้

ธาตุ� 23

เล็ขึ้อะติอมี (Atomic number)

ธาตุ� 24

เล็ขึ้มีวล็ (Mass number)

ห้มีายถ.ง ผล็บวกขึ้องจุ3านื้วนื้โปรติอนื้ก)บนื้�วติรอนื้ภายในื้นื้�วเค์ล็�ยสใช"ส)ญล็)กษณ� A แทนื้

ธาตุ� 25

ส)ญล็)กษณ�นื้�วเค์ล็�ยร�บอกจุ3านื้วนื้อนื้�ภาค์มี5ล็ฐานื้ขึ้องอะติอมี มี�ห้ล็)กการเขึ้�ยนื้ดี)งนื้� ให้" X เป#นื้ส)ญล็)กษณ�ขึ้องธิ์าติ�

AZX

เล็ขึ้มีวล็

เล็ขึ้อะติอมี

เช�นื้ 19

9F

ธาตุ� 26

ไอโซโทป (Isotope)

ค์�อ อะติอมีขึ้องธิ์าติ�ชนื้�ดีเดี�ยวก)นื้ มี�เล็ขึ้อะติอมีเท�าก)นื้แติ�มี�เล็ขึ้มีวล็ติ�างก)นื้ ห้ร�อมี�จุ3านื้วนื้โปรติอนื้แล็ะอ�เล็&กติรอนื้เท�าก)นื้แติ�มี�จุ3านื้วนื้นื้�วติรอนื้ติ�างก)นื้

ธาตุ� 27

ธิ์าติ�ไฮโดีรเจุนื้มี� 3 ไอโซโทป

11H โปร

เท�ยมี21H ดี�วท�

เร�ยมี31H ทร�

เท�ยมีp = 1 e = 1 n = 0 , 1 , 2

ธาตุ� 28

จั�านีวนีโปรตุอนีจั�านีวนีอ�เลำ1กตุรอนีจั�านีวนีนี�วตุรอนี

168O, 17

8O, 18

8O8

8

8 , 9 , 10

ธาตุ� 29

จั�านีวนีโปรตุอนีจั�านีวนีอ�เลำ1กตุรอนีจั�านีวนีนี�วตุรอนี

3517Cl, 36

17Cl, 37

17Cl17

18

18 19 20

ธาตุ� 30

ธาตุ�ก�มม�นีตุร�งส ธิ์าติ�ก)มีมี)นื้ติร)งส�   ห้มีายถ.ง  ธิ์าติ�ท�$มี�

สมีบ)ติ�ในื้การแผ�ร)งส�ไดี"เอง อองติวนื้ อองร� แบ&กเค์อแรล็ เป#นื้ค์นื้แรกท�$ค์"นื้พีบว�าธิ์าติ�บางชนื้�ดีโดียเฉพีาะธิ์าติ�ท�$มี�มีวล็อะติอมีมีาก สามีารถปล็�อยร)งส�บางชนื้�ดีออกมีา เมี�$อเขึ้านื้3าฟ=ล็�มีถ�ายร5ปไว"ใกล็"ๆ เกล็�อโพีแทสเซ�ยมีย5เรนื้�ล็ซ)ล็เฟติ แล็ะมี�กระดีาษดี3าห้�"มีปรากฎว�าเก�ดีรอยดี3าบนื้แผ�นื้ฟ=ล็�มีเห้มี�อนื้ถ5กแสง

ธาตุ� 31

ปรากฎการณ�ท�$ธิ์าติ�แผ�ร)งส�ไดี"เองอย�างติ�อเนื้�$องเร�ยกว�า ก)มีมี)นื้ติภาพีร)งส� ซ.$งเก�ดีจุากการเปล็�$ยนื้แปล็งภายในื้นื้�วเค์ล็�ยสขึ้องไอโซโทปท�$ไมี�เสถ�ยร

ธิ์าติ�ก)มีมี)นื้ติร)งส�

ธาตุ� 32

ธิ์าติ�ก)มีมี)นื้ติร)งส� ร)งส�ดี)งกล็�าวเป#นื้ร)งส�ท�$ถ5กปล็�อยออกมีาจุากนื้�วเค์ล็�ยสขึ้องธิ์าติ� เมี�$อนื้�วเค์ล็�ยสขึ้องธิ์าติ�นื้) นื้อย5�ในื้สภาวะไมี�เสถ�ยร สภาวะไมี�เสถ�ยรเก�ดีจุากส�วนื้ประกอบภายในื้ขึ้องนื้�วเค์ล็�ยสไมี�เห้มีาะสมี ห้มีายค์วามีว�า ในื้นื้�วเค์ล็�ยสประกอบดี"วยโปรติอนื้ซ.$งมี�ประจุ�บวกแล็ะนื้�วติรอนื้ซ.$งเป#นื้กล็างทางไฟฟ?า ส)ดีส�วนื้ขึ้องจุ3านื้วนื้โปรติอนื้ติ�อจุ3านื้วนื้นื้�วติรอนื้ไมี�เห้มีาะสมีจุนื้ท3าให้"ธิ์าติ�นื้) นื้ไมี�เสถ�ยร ธิ์าติ�นื้) นื้จุ.งปล็�อยร)งส�ออกมีาเพี�$อปร)บติ)วเองให้"เสถ�ยร ซ.$งเป#นื้กระบวนื้การท�$เก�ดีขึ้. นื้เองติามีธิ์รรมีชาติ�

ธาตุ� 33

ร�งส ทิ %ธาตุ�ก�มม�นีตุร�งส ปลำ*อยมาอาจัเป-นีร�งส แอลำฟา

ร�งส บ ตุา หีร/อร�งส แกมมา ซิ#%งม สมบ�ตุ�ตุ*างก�นี ร)งส�แอล็ฟา   เป-นีนี�วเคลำ ยสขึ้องฮี เลำ ยม ม

โปรตุอนีแลำะนี�วตุรอนีอย*างลำะ 2 อนี�ภูาค ม ประจั�ไฟฟ4า +2 ม อ�านีาจัทิะลำ�ทิะลำวงตุ�%ามาก กระดาษเพู ยงแผ่*นีเด ยวหีร/อสองแผ่*นีก1สามารถก�$นีได( ร)งส�บ�ติา  ค/อ อนี�ภูาคทิ %ม สมบ�ตุ�เหีม/อนีอ�เลำ1กตุรอนี ค/อ ม ประจั�ไฟฟ4า -1 ม มวลำเทิ*าก�บอ�เลำ1กตุรอนี ม อ�านีาจัทิะลำ�ทิะลำวงส�งกว*าร�งส แอลำฟาประมาณ 100 เทิ*า สามารถผ่*านีแผ่*นีโลำหีะบางๆ เชุ*นี แผ่*นีตุะก�%วหีนีา 1 mm ม ความเร1วใกลำ(เค ยงความเร1วแสง

ธาตุ� 34

ร)งส�แกมีมีา  เป-นีคลำ/%นีแม*เหีลำ1กไฟฟ4าทิ %ม ความยาวคลำ/%นีส�$นีมาก ไม*ม ประจั� ไม*ม มวลำ ม อ�านีาจัทิะลำ�ทิะลำวงส�งส�ด สามารถทิะลำ�ผ่*านีแผ่*นีไม( โลำหีะแลำะเนี/$อเย/%อได ( แตุ*ถ�กก�$นีได(โดยคอนีกร ตุหีร/อแผ่*นีตุะก�%วหีนีา

ธาตุ� 35

ประโยชนื้�ขึ้องธิ์าติ�ก)มีมี)นื้ติร)งส�1. ดี"านื้ธิ์รณ�ว�ทยา  มี�การใช" C-14 ค์3านื้วณห้าอาย�ขึ้องว)ติถ�โบราณ ห้ร�ออาย�ขึ้องซากดี.กดี3าบรรพี� 2. ดี"านื้การแพีทย� ใช"ร)กษาโรค์มีะเร&ง ในื้การร)กษาโรค์มีะเร&งบางชนื้�ดี ท3าไดี"โดียการฉายร)งส�แกมีมีาท�$ไดี"จุาก โค์บอล็ติ�-60 เขึ้"าไปท3าล็ายเซล็ล็�มีะเร&ง โซเดี�ยมี-24 ฉ�ดีเขึ้"าไปในื้เส"นื้เล็�อดี เพี�$อติรวจุการไห้ล็เว�ยนื้ขึ้องโล็ห้�ติ โดีย โซเดี�ยมี-24 จุะสล็ายให้"ร)งส�บ�ติาซ.$งสามีารถติรวจุว)ดีไดี" แล็ะสามีารถบอกไดี"ว�ามี�การติ�บติ)นื้ขึ้องเส"นื้เล็�อดีห้ร�อไมี�

ธาตุ� 36

ประโยชนื้�ขึ้องธิ์าติ�ก)มีมี)นื้ติร)งส� (ติ�อ)

Au-198 ใช"ติรวจุติ)บแล็ะไขึ้กระดี5กI-131 ใช"ศึ.กษาค์วามีผ�ดีปกติ�ขึ้องติ�อมีไทรอยดี�

3. ดี"านื้เกษติรกรรมี ใช" P-32 ศึ.กษาค์วามีติ"องการป�Aยขึ้องพี�ช4. ดี"านื้การถนื้อมีอาห้าร ใช" Co-60 ในื้การถนื้อมีอาห้ารให้"มี�อาย�ยาวนื้านื้ขึ้. นื้ เพีราะร)งส�แกมีมีาช�วยในื้การท3าล็ายแบค์ท�เร�ย

ธาตุ� 37

เซล็ล็�บร�เวณท�$ไดี"ร)บร)งส�มีากเก�นื้ขึ้นื้าดีติาย แล็ะติ"องติ)ดีอว)ยวะนื้) นื้ออก

อ)นื้ติรายขึ้องธิ์าติ�ก)มีมี)นื้ติร)งส� (ติ�อ)