اصول اصول عابدینـی : مدرس سرپـرستیسرپـرستی

شماره ) فــنی 1385تبــریز( 1آموزشـکده

قدرت : برق علمي گروه تنظيم و ECAتهيه

الكترونيك و برق تخصصي سايت www.ECA.irوب

ww

w.elyasm

ohaddes.blogfa.comw

ww

.tasbiheab.4t.com

فهرست

سرپرستی <<<<<<<< و سرپرست مفهوم اول بخشوری <<<<<<<< بهره و زمان مدیریت دوم بخش

دیگران <<<<<<<< با خوب رابطه ایجاد اصول سوم بخشرهبر <<<<<<< رفتار چهارم بخش

سازمان <<<<<<< در آن ضرورت و آموزش پنجم بخشکار <<<<<<< محیط شرائط ششم بخش

کار <<<<<<< بهداشت و ایمنی هفتم بخشکار <<<<<<< ریزی طرح هشتم بخشکار <<<<<<< روش بهبود نهم بخش

www.elyasmohaddes.blogfa.comwww.tasbiheab.4t.com

اول بخشو سرپرست مفهوم

سرپرستی

های رده باید می ابتدا او جایگاه تعین و سرپرست تعریف ارائه برایقعیت مو تا دهیم قرار بررسی مورد را سـازمان در مدیریت

سه . کلی بطور سازمان یک در گردد روشن سازمان در سرپرستاندارد ) ( . وجود مدیریتی سطح رده

و – کار با مستقیم صورت به مدیران این عملیاتی مدیران ردهاز گروه این گیرنده در است سازمان هدف که اصلی عملیات

واژه . برابر در سرپرست واژه شوند می نامیده سرپرست مدیرانسوپروایزر است .(supervisor)التین شده گرفته کار به

کلی – های سیاست و ها برنامه گروه این میانی مدیران ردهبه تبدیل از پس و دریافت خود از باالتر مدیران گروه از را سازمان

دهند . می قرار سرپرستان اختیار در اجرایی های برنامهبا مستقیم بطور که هستند سرپرستان سازمان مدیران میان از

ارتباطند در عملیاتی و اجرایی کارکناناند نامیده کار جبهه مقدم خط مدیران را سرپرستان علت همین وبه

عالی مدیان

میانی مدیران

مدیران ) سرپرستان) عملیاتی

رد مدیریت هرمسازمان

رهبری و هدایت که است عملیاتی یا اجرای مدیر یک سرپرست بنابراینسرپرستی . – ضوع مو پیشینه دارد عهده بر را کارکنان از ای عده مستقیم

ان . در گرفت شکل اول جهانی جنگ از بعد اروپا در شغل یک عنوان بهمورد ) ( بیشتر کیفیت کنترل افراد کار انجام بر نظارت و فنی جنبه زمان

داشت . قرار توجهدر زیرا گردید افزوده نیز پرستان سر کار اهمیت به سازمانها ش گستر با

جنگ . از بعد نبود مقدور کار ادامه سرپرستان وجود بدون بزرگ سازمانهاییافتن فزونی لحاظ به و گردید مطرح سرپرستان آموزش تفکر دوم جهانی

عملیات اجرا در کار نیروی مدیران عنوان به و سرپرستان نقش اهمیتایجاد سرپرستی آموزش برای گوناگونی تحقیقاتی و آموزشی سازمانهای

مورد در تقیق و آموزش امر به بحال تا که سازمانی مهمترین اما گردیداست پرداخته آنها فنی و نظری نیازهای به یی پاسخگو و سرپرستان

کار ) المللی بین البته ( I.L.Oسازمان است متحد ملل سازمان به وابستهجهانی ) بهداشت شغلی( W.H.Oسازمان استانداردهای تهیه زمینه در نیز

است . داشته فراوانی فعالیتهای آنها کار محیط بهداشت و سرپرستانآغاز اجتماعی امور و کار وزارت طریق از ابتدا ایران در سرپرستی آموزشدهه . در گردد می دنبال آموزشی سازمان چند وسیله ه امروز به تا و گردید

عوامل بررسی و مطالعه موجب انسانی منابع به توجه و نگرش اخیر هاییکی عنوان به نیز سرپرستی و گردد می تلقی مدیریت گذار تاثیر اساسیدارد ناپذیر انکار تاثیر افراد کاری زندگی کیفیت بر که مدیریت های رده از

فعالیتهای – تمامی در سرپرستی اموزش ضرورت است گردیده مطرحخاصی - اهمیت از سرپرستان نقش و جایگاه خدماتی و تولیدی صنعتی

ارتیاطی حلقه که براین عالوه مدیران از گروه این زیرا است برخورداردر را کارکنان فعالیت توانند می هستند مدیران و کارکنان میان موثریاز مفید و صحیح استفاده با و کنند رهبری نیز سازمان های هدف جهت

و شوند سازمانی های واحد میان هماهنگی موجب موجود منابع و امکانات – - نظارت و ارزشیابی راهنمایی کار تقسیم موثر دستور بوسیله نهایتا

نمایند . هدایت مطلوبی نحو به را خود نطر زیر انسانی نیروی

قرارگرفتن و اشاره مورد ظایف و اجرای جهت باال توان به رسیدن برایالزم آموزشی های برنامه از یابد می خود واقعی جایگاه در سرپرست

بصری – – و سمعی آموزشهای سرپرستی و مدیریت کالسهای همچونپرستان . . . فنی و علمی نیازهای رفع موجب آموزش زیرا برد بهره و کتاب

با انها بنابراین بخشد می تحکیم سازمان در را انها موقعیت و گردد میکارکنان پرسشهای جوابگوی تا بود خواهند قادر آگاهی و دانش افزایش

و – مشاغل تنوع شغلی رده اهمیت علت به سرپرستان آموزش باشند خوداست . برخوردار خاصی ویژگی از متفاوت فردی شرایط

؟ برانگیخت را افراد توان می چگونها این باشد مالزمه داشته درونی های انگیزه خود که است سرپرستی وجود ر

یک کارکنان دید از سرپرست اگر شود دیگران برانگیختن موجب بتواند تانماید باور را امر این نیز خود و آید حساب به انگیزه با و دار هدف مدیر

مطلوبی موقعیت در اگر سرپرستان گردد می پذیر امکان دیگران انگیزشآرمانها – تحقق کنند عمل درست خود وظایف به و گیرند قرار سازمان در

و . افکار دهنده انتقال آنها زیرا شود می پذیر امکان ها برنامه و ها سیاستمنعکس سرپرستها دیگر بیانی به باشند می کارکنان به سازمان هدفهای

و کفیت بهبود کلید سرپرستان امروزه هستند سازمان عالی اهداف کنندهانها با بهبود راههای تمامی زیرا آیند می حساب به سازمان وری بهره

رسد . می سرانجام به و کرده پیدا ادامه آنها با و شود می شروعو اختیار ابتدا بیشتر اشنایی برای سرپرست مسئولیتهای و اختیارات

را سرپرست مسئولتهای و اختیارات سپس و کرده تعریف را مسئولیتحق . یا قدرت اجازه از عبارتست اختیار دهیم می قرار بررسی مورد

به ) ( که کارهایی عهده از تا میدهد فرد به سازمان مدیرت که است قانونیقرار بازخواست و سوال مورد یعنی مسئولیت اما و براید شده واگذار او

های . جنبه مسئولیت است شده واگذار فرد به که اختیاراتی درمورد گرفتنمسئولیت – – اخالقی مسئولیت کاری مسئولیت مانند دارد مختلفی

و . . . سوال مورد از است عبارت کاری مسئولیت بنابراین و اجتماعیدارد . عهده فردبر که است کاری مورد در گرفتن قرار بازخواست

سرپرست اختیاراتسرپرستها – – سایر زیردستان دستان باال برابر در سرپرست کلی بطور

دارد . متعددی مسئولیتهای کار محیط وبرابر – – در حفاظت آموزش دست زیر افراد برابر در مسئولیت

– - کار- رهبری هماهنگی و نظم ایجاد افراد راهنمائی و هدایت خطراتو- . . . . تحول و تغیر و انگیزه ایجاد گروهی

ایجاد مافوق مدیران به کار گزارش ارائه دستان باال دربرابر لیت مسئوو – . . . کار پیشبرد هماهنگی

هماهنگی . و ارتباط ایجاد سرپرستان سایر دربرابر مسئولیتو – ) ( – ) ( کار مرغوبیت کیفیت کار مقدار کمیت کار برابر در لیت مسئو

کار . زمانی استانداردهای رعایتکاربرد – – و نگهداری تربیت و نظم ایجاد کار برابرمحیط در لیت مسئو

و . .. کار محل نظافت آالت ماشین صحیحرا سرپرست مسئولیتهای توانیم می کلی بندی دسته یک در بنابراین

شمریم : بر زیر صورت بهکار اجرایی ریزی برنامه

ماهانه ) - (. و هفتگی روزانه کار گزارشهای تهیهکارکنان . آموزشی ریزی برنامه و نیاز تعین

کارکنان مشکالت به رسیدگین . کارکنا از یک هر لیت مسئو و اختیار میزان تعین

افراد . بین کار تقسیمکارکنان – . برای سازمان هدفهای و مقررات قوانین تفهیم

سرپرست کار ویژگیهایکارکنان فردی کار با گروهی و است جمعی کاری سرپرست کارتوان - می سرپرست کار ویژگیهای شناخت برای است متفاوت

کرد . مقایسه سرپرست کار با را دیگران کارفردی

و سرپرست کار ویژگیهای مقایسهافراد

سرپرست کارگر) ( کارمند

افراد - 1 طرحها –افکار –باکار سرو ها برنامه و

دارد .

ابزار- 1 مواد –با و لوازمکاردارد سرو

کند- 2 می هدایت –رهبرینماید می –می پروش

کند - –دهد می نظارتکارش دیگران بوسیله

دهد . می انجام را

خدمات- 2 ویا کند می تولیدمی ارائه را خاصی

دهد .

متفاو- 3 و گوناگون کارهایدهد . می انجام ت

کار- 3 دستور اساس برساده و واضح و روشن

دهد . می انجام را کار

جمعی- 4 کار برنامه و طرحمی تهیه را کارکنان

کند .

کار- 4 به مربوط دستورکند می دنبال را خود

طبق) و میگیرد دستورکند می عمل دستور

تغییر ( . هیچ بدون

وزیر- 5 خود کار برار دردارد . لیت مسئو دستان

کار- 5 برابر در فقطدارد مسئولیت خویش

فردی) (. مسئولیت

دارد- .6 پذیر تغییر کار دارد- .6 ثابت و عادی کار

متغیری- 7 و زیاد وظایفدارد .

و- 7 محدود وظایفشباشد . می مشخص

کارکنان –هدف- 8 –پرورشو خوب رابطه ایجاد

است . مطلوب محصول

و –هدف- 8 خوب کار انجامقبول قابل خدمت

است .

اجرا- 9 تدوینو را کار برنامهکند می

انجام- 9 برنامه طبق را کاردهد . می

و- 10 خود انگیزش جب موشود . می دیگران

تا- 10 شود می انگیخته بردهد . انجام کار

سرپرست • ارتباطی ویژگیهایمی – توجه انها های تفاوت به و شناسد می خوب را خود همکاران

نماید . به – – و کند می تحلیل کرده درک را همکاران گروه افراد میان ارتباط

پردازد – . می اجتماعی و گروهی فردی رفتارهای انگیزهبه – توجه با کار تقسیم ودر شناسد می روشنی به را کار ابعاد

نماید . می عمل کارکنان فردی خصوصیات–. شناسد – می خوبی به را روشها و امکانات هدفهادیگر – سازمانهای با ارتباط ودر برخورداراست سازمانی تعلق ازحس

داند . می خویش سازمان نماینده را خودعنوان – به را افراد و خود پیرامون درمحیط تحول و تغییر اصل

داند . می انکارناپذیر واقعیتیبرد .– می لذت آن انجام از و دارد دوست را خود کار

پرست • سر وظایفمی • متفاوت گوناگون سازمانهای در او کار نوع به توجه با سرپرست های وظیفه

به – – جا این در است مشترک سرپرستان همه کار در وظایف از برخی لی و باشدگردد : می اشاره سرپرست وظایف از بعضی

ان • از فراتر نه کند می عمل هایش مسئولیت و اختیارات محدوده در سرپرستبه • راهیابی در را خود نقش و بشناسد را سازمان هدفهای است الزم سرپرست

وظایف . جمله از سازمان اهداف به رسیدن برای اجرایی برنامه تدوین بیابد هدفهابرنامه . درست درک گردد تهیه کارکنان همکاری با بهتراست که باشد می پرست سر

کند . می کمک آن بهتر اجرای به کارکنالن بوسیلهباشد • می سرپرست وظایف از ها واحد سایر و خو واحد میان هماهنگی و ارتباط ایجاد

.باشد .• دشته را خود قسمت در پذیری تغییر روش بهبود توانایی باید سرپرستمی • سرپرست وظیفه کارکنان برای کار محیط سازی آماده و کار ابزار تدارک و تامین

باشد .باشد .• می سرپرست مهم وظایف از یکی کارکنان عملکرد ارزیابیبرای • باید ارزیابی باشد .سرپرستمعیارهای قبول قابل و روشن کارکنان وباشد .• مشخص و روشن باید افراد عملکرد محدودهباشد .• می سرپرست وظایف از فرد هر برای جزئی اهداف تعیین کارها زمانبدیمی • سرپرست وظایف از ان اجرای و افراد نیازهای اساس بر اموزشی برنامه تهیه

باشد .نظارت . • باشد می مدیریت وظایف جمله از مستقیم غیر و مستمر مراقبت و نظارت

کند . تقویت افراد در را بازرسی خود روحیه که باشد ای گونه به است بهترتمبیه – – – • و جریمه جایزه داش پا تشویق برای مناسبی های معیار باید سرپرست

باشد . داشتهدارند – • را آن پذیرش شایستگی و امادگی که افرادی به اختیارات از بخشی واگذاری

یاشد . می سرپرست وظایف از یکیباشد .• می سرپرست وظایف از کارکنان با مناسب ارتباط ایجاددهد .• می ارائه کارکنان برای مطلوب رفتاری الگوی سرپرست

افراد • شغل تعین در سرپرست نقشباشد –• افراد مناسب گیری کار به سرپرست وظیفه مهمترین شاید

مهم : این به اینجا درحقوق – • جهانی اعالمیه در است افراد همه حق مناسب شغل انتخاب

گردیده – – تلقی انسانها همه قانونی حق شغل انتخاب در ازادی بشر . رسمیت به ق این نیز اسالمی جمهوری اساسی ن قان ودر است

تاکید شغل انتخاب در افراد ازادی بر اسالم زیرا است شده شناختهو .* ) – بیست اصل ایران اسالمی جمهوری اساسی قانون دارد

هشتم (راهنمایی • و ای مشاوره خدمات از توانند می شغل انتخاب برای افراد

کار – – فرد تواناییهای و یژگیها و مطالعه با مشاور نمایند استفادهکند . می د پیشنها او به را مناسب

انتخاب • در مشاور و راهنما نقش سازمانها از بسیاری در سرپرستدارد . عهده بر را افراد شغل

سازگار • او های توانایی با که است شغلی فرد هر برای مناسب شغلشغل – دیگر طرف از کند ایجاد رضایت و مندی عالقه فرد ودر بودهباشد . سودمند جامعه در سازمان وبرای باشد ور بهره فعالیتی باید

افراد • شغل انتخاب در موثر عواملسرپرت • و مشاور که است موثر افراد شغل تعین در زیادی عوامل

: انداز عبارت انها مهمترین نماید توجه ان به باید

به( : • کار ان تا دارد هوش از سطحی به نیاز کاری هر انجام هوش الفو . – هوش میزان شغل انتخاب در عامل مهمترین گیرد انجام موثر طورکند . انتخاب را شغلی هوش کم فردی اگر باشد می فرد ذهنی تواناییو – بود نخواهد موفق کار انجام در فرد این دارد نیاز زیای هوش به که

کم . هوش دارای افراد همچنانکه گردد می اعتمادی بی و افسردگی دچارفردی – اگر شوند دار عهده را هوش با افراد کارهای نباید متوسط و

از طلبد می را کمی ذهنی توانای که آسان کاری و باشد باال ش هو دارایشود خواسته او

تامین • او شغلی رضایت و گردد می حوصلگی بی و خستگی دچار فرد اینگردد . نمی

کار - : – • یک به گرایش باشد داشته دوست را کارش باید فرد عالقه بکرد ایجاد فرد در را عالقه توان می نیز مواردی در و باشد ذاتی تواند می

می افراد از بعضی انگیزش و رغبت موجب ان ویژگیهای و کار با آشناییباشد . موثرمی بسیار کار به افراد عالقه ایجاد در نیز شرایط گردد

می- : • فرد روحی و ذهنی و بدنی خوصیات مجموعه شخصیت شخصیت ججسمانی . – – وضیعنت عـالئق نگرشـها ها استعداد مانند عواملی باشد

تعیین) ( فردتاثیر شغل نوع انتخاب ودر بوده شخصیت سـازنده بدنیدارد . ای کننده

با- : • را کار و بوده بین واقع افراد از بعضی شغل انتخاب در بینی واقع دجنبه دیگر گروهی و کنند می انتخاب و بیننید می ان ویژگیهای تمام

ذهن در کار تمامی از کامل تصویری و بینند می را کار از هایییاست . . همراه شکست با موارد بیشتر در ها انتخاب نوع این ندارند

بر - : • دارند وجود فرد زندگی محیط در که عواملی محیطی عوامل هوضیعت – اجتماعی گروه مانند عواملی گذلرند می تاثیر او شغلی انتخاب

موثر - - - فرد کار نوع انتخاب در نزدیکان و دوستان خانواده اقلیمیهستند .

سرپرست • ویژه نقشکار • اهمیت به است الزم شد داده شغل انتخاب در موثر عوامل باره در که شرحی با

بپردازیم . کارها برای افراد انتخاب در سرپرستدهد – • مشاوره انها به افراد انتخاب در تا نیستند شغلی مشاور دارای سازمانها بیشتر

بهترین تواند می دارد ان پیرامون شرایط و کار از که شناختی با سرپرست واقهع ودرسرپرست نظر نیز شغل تغییر موارد ودر نماید انتخاب نظر مورد کارهای برای را افراد

تا – نیز را افراد کار شرایط و محیط شغل شناخت بر عالوه زیرا دارد فراوان اهمیتیشناسد . می زیادی حد

سرپرست • برای ضروری های مهارتدارای • یاید سرپرست شد اشاره آن به که هایی مسولیت و وظایف انجام برای

باشد . خاصی مهارتهاییک . • کارایی دهنده نشان است آمده ذیل در انها مهمترین که عملی مهارتهای این

باشد . می سرپرستاثربخش – ) (• رهبری افراد دررهبری مهارت الفموثر- ) (• آموزش افراد آموزش در مهارت ببهداشت- ) • و ایمنی کار محیط های خطر برابر در افرد نگهداری و حفظ در مهارت ج

کار(روش- ) ( • بهبود کار روش بهبود در مهارت دشود • می داده ح شر ها ت مهار از یک هر قسمت این درافراد • رهبری در مهارتبه • دستیابی ان بدون که باشد می ضروری مهارتهای از یکی کارکنان موثر رهبری

دارد . گروهی و جمعی ماهیتی پرستی سر کار باشد نمی پذیر امکان سرپرست اهدافبشناسیم – را همکاران گروه باید بنابراین گردیده تشکیل متفاوت افراد از نیز گروه و

بنابراین - نیست پذیر امکان کامل شناخت و است نسبی امری گروهها و افراد شناختدارای – افراد زیرا نماییم مطالعه گروه رادر او نقش باید فرد هر شناخت از پسگفت – – : توان می دیگر عبارت به باشم می اجتماعی و گروهی فردی شخصیت

آید ) ( . می بدست متفاوت فراد ا گروه بوسیله سرپرست کار نتیجه

ندارد وجود افراد شناخت جز راهی قبول قابل کار نتیجه به رسیدن ی براو– نزدیک رابطه آید می نظر به کرد آغاز باید کجا از افراد شناخت برایفردی . خصوصیات راه این از باشد انسانها شناخت راه بهترین صمیمی

گردد . می شناسایی باشد می فرد هر شخصیت دهنده تشکیل کهمحیط یک در کارکنان هدایت و ارشاد با رابطه در سازمانی رهبری برای

جامع . بطور تعاریف از یک هیچ اینکه با است شده مختلف تعاریف کار، ، سازد نمی روشن ، رهبر یک بعنوان را سرپرست و مدیر وظائف

. خطیر وظیفه این قلمرو تقریبی شناخت برای است رهنمودی معذالکبا )) بطوریکه اشخاص در نفوذ علم یا هنر از عبارتست رهبری تعبیری به

گام شده تعیین هدفهای به حصول جهت در خود خواسته و میلبردارند (( .

کارکنان )) در حالتی ایجاد توانایی از است عبارت رهبری دیگر تعبیری بهتعاریف (( . از نمایند وظیفه انجام عالقمندی و نفس به اعتماد با که

رهبر بعنوان سرپرست یا مدیر اختیاریک منشا که میشود استنباط فوقاداری مقررات و هه نامه آیین و صادره احکام تنها ، سازمان کارکنان

به موفق را سرپرست یا مدیر تا است الزم دیگر تواناییهای بلکه نیستکارکنان . از بسیاری نظریه براساس نماید عظیم موهبتی چنین کسب

میتواند تنها قانونی اختیارات ، به 60فن را کارکنان تواناییهای از درصد ، درآورد به 40فعل صحیح سرپرستی و رهبری لوای در بقیه درصد

رسید . خواهد ظهور [1]منصهازجنبه ابعاد کردن مطرح ، داشته وسیعی بسیار منه دا رهبری موضوعدارد سرپرستان و مدیران وظائف با نزدیکتر رابطه که رهبری های

شد . خواهد اشاره

رهبری های نظریهقابل زیر عمده نظریه سه رهبری امر در موفقیت عدم یا موفقیت مورد در

است : ذکردر ( - 1 تفکر طرز قدیمیترین که دیدگاه این از شخصی خصوصیات نظریه

مورد رهبر فردی مشخصات ، است رهبری بودن بخش اثر درجه زمینهاو . تواند می انسان در خاص صفات وجود نظریه این براساس است توجه

ساز . موفق صفات اینکه مورد در ولی سازد موثر و موفق رهبر یک راصفاتی . نظران صاحب نظر از بعضی ندارد وجود نظر اتفاق ، کدامند

و اجتماعی تحرک به عالقه ، طلبی جاه ، ترقی و پیشرفت به عالقه مانندواقع ) ( ، شکست از ترس ، دقت ، شنوی حرف فرمانبرداری حس ، شغلیدانند . می رهبر یک برای الزم صفاتی را روانی های عقده نداشتن و بینیدانش سطح بودن باالتر ، خانوادگی همبستگی نظیر صفاتی دیگر ای عده

داشتن ، مذهبی عمیق معتقدات و ایمان ، دستان زیر به نسبت معلومات وشناسند . می ساز رهبر صفات را جسم سالمت و رهبری سابقه و تجربه

معموال که روانی های عقده داشتن معتقدند بعضی اول ادعای علیرغمبرای و گردیده انسان تالش باعث است طفولیت زمان کمبودهای از ناشی

سازد . می مبدل قهرمان یک به را عادی فرد ، گذشته کمبودهای جبرانبوجود در زیر صفات وجود اهمیت مورد در که گفت میتوان خالصه بطور

باشند . می القول متفق صاحبنظران اکثر موفق رهبر یک آوردنو ( شوندگان رهبری هوش متوسط به نسبت هوشی بهره بودن باالتر الف

دستان . زیرباعث ( موفقیتها که توصیف این با ، شکست و موفقیت پذیرش ظرفیت ب

نگردد . س یا و دلسردی موجب شکستها و حد از بیش غرورانگیختن ( . خود دیگر بعبارت یا نهادی های انگیزه وجود پ

رهبر ( یک موفقیت عوامل ازاهم که دیگران با ارتباط برقراری توانائی تآید . می بشمار

این دارای کس هر که نیست آن بر فوق نظریه اساس که نماند گفته نابا . اشخاصی که است برآن ادعا بلکه خواهدشد رهبر حتما باشد مشخصات

دیگران رهبر بعنوان که داشت خواهند بیشتری نس شا مشخصات ایناز . بسیاری که است واقعیت این معرف تاریخی شواهد شوند برگزیده

واقع در و اند بوده یکسان غیر و مختلف کامال صفاتی دارای گذشته رهبراناین . با نماید نمی پشتیبانی چندان را فردی مشخصات نظریه شواهد این

آن قبول یا رد بلکه ، شناخت مردود را فوق نظریه سادگی به توان نمی همهدارد . نیاز تر عمیق و تر مفصل علمی پژوهشهای

میدهد ( . 2 انجام سرپرست و رهبر که آنچه نظریه این استناد به رفتاری نظریهاو . شخصی خصوصیات نه گردد می موفقیت و بودن بخش اثر باعث

ارتباط دیگرا با چطوز که آنست در سرپرست یا رهبر یک موفقیت بنابراینطرح را خور کارهای چطور ، کند ایجاد انگیزه دیگران در چطور کند برقرارزیر با چطور ، کند تفویض را خود اختیارات مقدار چه و چطور ، کند ریزی

ناشی که او نفوذ میزان به رهبر موفقیت آنکه خالصه و کند برخورد دستاندارد . بستگی میباشد کردارش و رفتار از

، نیست ذاتی سرپرستی و رهبری که آنست در تفکر طرز این اساسی فلسفهتوانایی . درافزایش آموزش مسلما و است اکتسابی زیادی حد تا بلکه

. ، رفتار به نظریه این تاکید وجود با بود خواهد موثر مدیران و سرپرستانو شخصیت از متاثر زیادی حد تا اشخاص رفتار که کرد فراموش نباید

جدا . کامال را دوم نظریه توان نمی علت بهمین آنهاست خصوصی ویژگیهاینمود . مطرح اول نظریه از مستقل و

به ( . 3 زیادی توجه اخیرا رهبری مطالعه در شوندگان رهبری موقیت نظریهخصوصیات . و نقش موقیت نظریه است گردیده مبذول موقیت و شرایط

رهبر خصوصیات نه داند می موفقیت مالک را شوندگان رهبری و مرئوسینو . هنجار گروه یک اعضای همه فردی خصوصیات نظریه این باعتقاد را

افراد مشخصات و رفتار با الزاما که آورد می بوجود را گروه خاص رفتارنفر . یک همیشه طبیعی بطور گروه هر نیست مشابه گروه آن دهنده تشکیل

و . موقیت است ممکن رهبران نوع این گزیند می بر رهبر بعنوان راهستند . واقعی رهبران عمل در ولی باشد شده شناخته ظاهر در نفششان

توجه ( . 3 اخیرا رهبری مطالعه در شوندگان رهبری موقیت نظریهنقش . موقیت نظریه است گردیده مبذول موقیت و شرایط به زیادیداند می موفقیت مالک را شوندگان رهبری و مرئوسین خصوصیات و

همه . فردی خصوصیات نظریه این باعتقاد را رهبر خصوصیات نهکه آورد می بوجود را گروه خاص رفتار و هنجار گروه یک اعضای

مشابه گروه آن دهنده تشکیل افراد مشخصات و رفتار با الزامامی . بر رهبر بعنوان را نفر یک همیشه طبیعی بطور گروه هر نیست

ظاهر . در نفششان و موقیت است ممکن رهبران نوع این گزیندهستند . واقعی رهبران عمل در ولی باشد شده شناخته

رهبری نظریه فوق نظریه سه با رابطه در که نیست مناسبت بیبه . کریزماتیک یا ای جذبه رهبر شود داده توضیح نیز کریزماتیک

فوق جذابیت و عمیق نفوذ قدرت دارای که شود می اطالق رهبریآنست . رهبرها اینگونه مورد در شوندگان رهبری تصور باشد العاده

ماوراء و آسمانی موهبت یک از ، بوده کل عقل اشخاص این کههستند . متعارف و معمولی انسانهای از باالتر و برخوردار طبیعت

این قدرت از ناشی را روح و جسم آسایش رهبرها اینگونه پیروهایبی . دلیل بهمین یابند می ایمن او پناه در را خود و دانسته پدر بزرگچنین . با که است طبیعی گذارند می اجرا به را او فرمان چرا و چون

خود پیروان در میزان چه تا کریزماتیک رهبر ، استنباط و برداشتدارد . اختیار در را آنها و داشته نفوذ

باشد من پرستی سر و مدیریت روش در عیب که است معلوم کجا از . شماست کار نحوه در عیب شاید

کریزماتیک رهبر برای روانی قدرت چنان پیروان انبوه و توده به اتکاءو قوانین ، اداری منظم تشکیالت به چندانی نیاز که آورد می بوجودبرای منطقی و علمی تحلیلهای و تجزیه ، مشخص و مدون مقررات

که . اده د نشان تجزبه بیند نمی خود تصمیمات اجرای و گیری تصمیمنبودن و کارکنان بین مشخص و منظم روابط ایجاد عدم علت به

با سازمان کریزماتیک رهبر یک از بعد امور اداره برای معین ضوابطگردد . می مواجه پاشیدگی هم از مرج و هرج

سرپرستان برقراری توانای

انسانی روابطعالی

توانایی تواناییفنی

تخصصی ادراکی

سرپرستان توانایی واسطهروابط برقراری

انسانی

توانایی فنی توانایی

ادراکی تخصصی

فردی ( : 4 مشخصات نظریه های فلسفه نظریه این در ء اقتضا نظریهمعرفی . که فیدلر اند شده تلفیق هم با حدودی تا موقعیت و رفتاری

است : معتقد باشد می نظریه این کنندهامکان)) که خود نفوذ اعمال در رهبر قدرت فراگرد از عبارتست رهبری

هماهنگی و تناسب درجه و شوندگان رهبری شرایط به نفوذ ایندارد (( . بستگی شونده رهبری گروه با رهبر مشخصات

نیست خاص صفات و مشخصات داشتن بعلت فقط رهبران دیگر بعبارتبین تعامل و خاص شرایط وجود بلکه ، شود می سازنده رهبری که

نظریه . این است ساز سرنوشت که است شرایط و رهبر خصوصیاتقرار آمده بعمل آن ارزیابی در که وسیعی تحقیقات پشتیبانی مورد

رهبری . شرایط اساسی ابعاد فیدلر نظریه مبنای بر است گرفتهاز : عبارتند

شغلی اختیارات ــ لف اهستند باالتری شغلی موضع و اختیارات دارای که رهبرانی فیدلر بنظر

و پیروان به باشند می موقعیتی چنین فاقد که اشخاصی به نسبتکند . می ایجاب شغلی قعیت مو یابند می دست بیشتری خواهان هوا

و گیرند قرار بیشتر آگاهیهای و اطالعات معرض در یکسو از مسئولینسازنده و وسیعتر آموزش تحت شغلی موقعیت لحاظ به دیگر سوی از

باعث . خدمتی ارزنده تجربیات و فوق امکان دو ه شوند واقع تررهبری امر در دارند قرار سازمان باالتر های رده در که آنها میشود

بهسازی و آموزش بحث در که همانطور ، دیگر طرف از شوند تواناتراین بر کارکنان آموزش ریزی برنامه فلسفه چون ، شده اشاره

ادراکی و عمومی آموزش باالتر های رده مسئولین به که مبناستتوانائی افزایش باعث خود نوبه به آموزشها این ، شود داده بیشتر

شود . می باالتر های رده مدیران های

عالی انسانی روابط برقراری توانای سرپرستانفنی توانایی توانایی

انسانی روابط برقراری توانایی واسطه تخصصیسرپرستان ادراکیفنی توانایی توانایی

تخصصی ادراکی

ماyموریت( بمعتقد را شوندگان رهبری باشد گویاتر و روشنتر ماyموریت چه هر فیدلر بنظر

. و و ماyموریت بودن روشن دیگر بعبارت سازد می دهنده دستور و رهبر به تراست . رهبری امر در موفقیت عامل یک ، ظائف

شوندگان ( رهبری با رهبر روابط پموثرتر موفقیت ایجاد در دیگر عامل دو از اخیر عامل که است معتقد فیدلر

حالیکه . در ، ندارند قرار رهبر اختیار در مستقیما اول عامل دو زیرا استنحوه و داشته بستگی رهبر ویژگیهای به مستقیما دستان زیر با رهبر روابط

از . که تعاریفی و شده ارایه نظریات در م اوست اختیار در آن برقراریعنصر دو بعنوان نفوذ اعمال قدرت و اختیار داشتن به آمده عمل به رهبری

عامل . دو این ویژگیهای مورد در است شده اشاره رهبری در ضروریاینجا در شده اشاره ها آن به اول فصل در که است مطرح مختلف نظریات

را . قدرت کالسیک نظریات پردازیم می مختصر مقایسه یک ذکر به تنهااز . بسیاری حالیکه در دانند می سازمانی و قانونی اختیارات از ناشی

زیر تمایل درجه از ناشی اختیار و قدرت آنانکه بر رفتاری علوم دانشمندانقبول . از مجریان که شرایطی در و است دستورات وانجام قبول به دستان

یک . هر است اختیار و قدرت فاقد باالدست عمال زنند باز سر دستور انجام یااست برخوردار خاص موقعیتی و اعتبار از خود سهم به فوق نظریه دو از

توصیه . گرا نظام فلسفه که آنچه نیست مسئله جواب بتنهایی هیچیک ولیرا مختلف نیروهای از آیندی بر که نظریات این از است تلفیقی کند می

داند . می سرپرستی و رهبری امر در موفقیت شاخص بعنوان

سرپرستی و رهبری ظائف و و ها شیوهاینجا در که اند ده نمو بندی طبقه مختلف صور به را رهبری های شیوه

در گرا هدف یا مستبد رهبر عنوان تحت بندی طبقه یکنوع ذکر به فقطذکر . از قبل اما است شده اکتفا گرا فرد یا دمکرات رهبر مقابل

شود آوری یاد حساس نکته این است الزم رهبری شیوه دو این اختالفکه . صورتی در انسان از ما شناخت از است تابعی رفتار نحوه که

و بپذیریم مسئولیت حس بدون ، پرور تن ، تنبل موجودی را انسانمی بر رفتاری طبعا دهیم تشخیص مادیات و پول را او اصلی انگیزهرا . انسان اگر ، مقابل در باشد افرادی چنین انگیزنده بر که گزینیمداشتن با کوشش و کار به عالقمند ، جو مسئولیت ، فعال موجودی

او هدایت برای دیگری راه مسلما ، سیم بشنا معنوی و مادی های انگیزهانسان . باالخره که بود خواهد این اساسی پرسش برد خواهیم بکار

؟ است موجودی چگونهثالثی نظریه الذکر فوق نظریه دو مقابل در معتبر نسبتا تحقیقات از یکینظریه . این شناخت پرسش این به است پاسخی تقریبا که نموده ارائه

است . شده توجیه زیر شرح به انسان از __، بیولوژیکی ، روانی پیچیده متغییرهای تاثیر تحت انسان رفتار

گیرد . می فرم اقتصادی و اجتماعیتاثیر __ تحت ولی دهد انجام درست کار است عالقمند فطرتا انسان

فرم او وجود در طفولیت زمان از اغلب که اجتماعی روانی موانعماند . می باز درست و صحیح کار انجام از میگیرد

هستند__ . شخصی هدف و منافع دنبال به اکثر معمولی متعارف آدمهایحد__ از بیش عکی به بعضی و ندارند فراجوئی انگیزه مردم از بعضیاند . گرفته قرار وسط حد در مردم اکثر ولی دارند فراجوئی انگیزه

کند__ . می مقاومت تغییر مقابل در معموال انسان

معروف نظریه دو از است تلفیقی که فوق رفتار yو xنظریه مورد درنظریه ضمن M انسان نظریه این که نموده ارائه فوق توضیح با را

این وسط حد در را متعارف افراد انسان برای بعد دو تلویحی پذیرشگیرد . می نظر در بعد دو

است . پشتیبانی قابل نیز مذهبی لحاظ از نیز اخیر نظریه های یافتهیک که ، شناسد می بعدی دو موجودی را انسان نیز انسان مبین دینتحت . انسان معنوی و الهی دیگرش بعد ، است مادی و خاکی آن بعدانگیزه از شود افزوده ایمانش درجه به صحیح ارشاد و تربیت و تعلیماکثرا . متعارف انسانهای ، توجیه بنابراین میگردد کاسته مادیش های

و مادی انسان آن قطب یک که قراردارند طیفی وسط حد دراست . گرفته قرار الهی کامال انسان دیگرش قطب و اقتصادیمدیریت در رفتاری علوم متخصصین توسط شده ارائه نظریات ازکند . می برخورد موضوع با گراتر نظام لیکرات رنسیس نظریه

هم با مرتبط عوامل یکسری بصورت سازمانی رفتار به نامبردهقائل متفاوت نقشهای سرپرستان برای جهت بهمین و ، مینگرد

آشنایی . لزوم و گروهی روابط و رفتار بر لیکرت تاکید استکاربرد . اهمیت لحاظ به دارد قرار گروهی ادراه نحوه به سرپرستاناربطه در آن عمده نکات از بعضی به اختصار به گروهی های نظریه

شود . می اشاره سرپرستی و رهبری با

گروهی روابط و گروه ، توانائی ، رفتار ، افراد این از یک هر که است افرادی از ترکیبی گروه

بعنوان . مختلف افراد تجمع دارند مخصوص شخصیت و تصورات ، استعدادهر شخصیت که نحوی به آورد می بوجود گروه برای خاص شخصیتی گروههر . شخصیت شود می متمایز دیگر های گروه شخصیتهای به نسبت گروه

باشد : می زیر ویژگی سه از متاثر گروهگروه ( .1 ذهنده تشکیل افراد شخصیتگروه ( .2 اعضای بین روابط خصوصیات و طبیعتسازمان ( .3 در گروه نقش

این که آید بوجود کوچکتر های گروه است ممکن نیز گروه هر داخل درمی پیدا اصلی گروه شخصیت از مجزا هائی شخصیت اغلب نیز ها گروهک

مورد . که است موضوعاتی از یکی گروهی حرکات و رفتار مطالعه کنندهای یافته و بوده روانشناسان و رفتاری علوم محققین خاص توجه

هدایت و ارشاد در سرپرستان و مدیران راهنمای تواند می آن به مربوطهر . که دارد وجود مهم نکته چند گروه احوال مطالعه در باشد گروهی کار

های . جنبه از یکی باشند می مرتبط سرپرستی و مسئله با نحوی به یکبه که زیر بشرح است عواملی ، گروهی رفتار مطالعه در اهمیت حائز

شود . می گروه اعضای انسجام باعث محققین عقیدهنیازها – .1 تامین برای گروه به بودن وابستهاعضا - .2 تعداد داشتن نگه محدودگروه – .3 اعضای زیاد انتقاالت و نقل و جایی جابه از خودداریها – . 4 گروه اعضای بین سابقه و رقابت ایجادگروه – .5 اعضای بین رقابت کاهشمشارکت – 6 و مشترک هدفهای بسوی حرکت ، مشترک هدف آوردن بوجود

آنها . به رسیده راه انتخاب و هدف تعیین در گروه اعضای دادن

می گروه اعضای بیشتر انسجام باعث گروهها بین رقابت ایجاد اینکه باگروههای بین شدید رقابت ایجاد که داشت توجه باید معذالک ، وشدگردد . می سازمان گسیختگی هم از و تضاد باعث ، سازمان مختلف

مسیر در معموال را رهبری های شیوه ، انسان شناخت نحوه از صرفنظرکامال رهبر دیگرش قطب و مستبد کامال رهبر آن قطب یک که طیفی

در . مفصل بحث چون نمود بندی تقسیم توان می قراردارد دمکراتحد از خارج و داشته زیاد فرصت به نیاز رهبری مختلف انواع زمینه

نمودار کمک با علیهذا باشد می کتا این فوق 6 – 2امکانات شیوه دواند . شده مقایسه الذکر

مسیر در قطب کدام سوی به گیری سمت که پرسش این جواب درقاطعی جواب نگارنده بنظر ؟ است تر مطلوب الذکر فوق طیف

تعیین . که است سازمان برونی و درونی های متغییر ندارد وجود . ، محیط شرایط با متناسب باید رهبری معقول شیوه است کننده

متغییرهای و جامعه ارزشی و اخالقی ویژگیهای ، کار طبیعت و نوعچندان . موفقیت احتمال اینصورت غیر در شود اتخاذ دیگر حساس

و . خواهی نظر اینکه است تردید قابل غیر که آنچه شود نخواهدمضر نباشد موثر و مفید مدیران موفقیت در اگر کارکنان با مشورت

بود . نخواهد

و مدیران ارشاد و بهبود برای صاحبنظران های نوشته و کتب درهای توصیه کار محیط در کننده وهدایت رهبر یک بعنوان سرپرستاننام . میتوان را زیر موارد ها توصیه این جمله از است شده گوناگون

برد . باش ( .1 داشته نظر در را خدا همیشهداری ( .2 انتظار ن دیگرا از که آنچه از باش ای نمونه خودباش ( . 3 داشته توجه آینده به حال و گذشته از بیشها ( .4 معلول تا باش علتها دنبال به بیشترگیر ( .5 پند آن از و بپذیر را خود اشتباهنده ( .6 امتیاز کسی به جهت بیبده ( .7 قرار توجه مورد تواما را تصمیمات مدت کوتاه و درازمدت نتایجشریک ( 8 تصمیمات نتایج از گیری بهره و گیری تصمیم در را کارکنان

کن .بگیر ( .9 کمک اخالقی وسله از اخالقی هدفهای به رسیدن برای

بده ( . 10 قرار احترام مورد را فرد هر شخصیتبفهمند ( . 11 ترا دیگران کن سعی و فهم به را دیگراننشو ( . 12 متوسل وسیله هر به هدف تحصیل برای

سرپرستان و مدیران عمده وظائف از یکی گفت میتوان خالصه بطورجامعه و سازمان ، کارکنان هدفهای تعدیل ، سازمان رهبر بعنوان

. باشد می کننده ارشاد و راهنما و میانجی بعنوان

مشک خدماتی البررسی واحد یک در سرپرستی ت1-: سابقه

کیف و کم در کلی تغییرات علت به هوائی ترابری خدماتی سازمان یک دراختالف و پرسنلی امور ناهماهنگی و پشتیبانی امکانات کاهش و خدمات

ای پاره با مواجه مختلف قسمتهای سرپرستی ،امور کارکنان بین در نظر . آن در فوق موارد سوء آثار که قسمتهایی جمله از است شده اشکاالت

. میباشد مزبور سازمان نگهداری و تعمیر قسمت ، گردیده ملموس بیشترو تعمیر تحت هواپیماهای نبودن آماده بموقع از قسمت این نارسائی

نارسائی این از قسمتی البته که ، گردد می استنباط خوبی به ، نگهداری . نظر به ولی است یدکی قطعات از بعضی نبودن موجود با ارتباط در ها

. در باشد می انسانی نیروی به مربوط مشکالت اصلی علت که میرسدچند که شده دیده اخیر ماه دو در زیاد لفظی خوردهای بر قسمت این

. از یکی است گردیده منجر کارکنان بین خورد و زد به آنها از مورد . به بنا باشد می مزبور قسمت در تبعیض وجود ، کارکنان عمده شکایات

ضوابط اساس بر مزایا و امتیازات ، فنی کارکنان از بعضی ادعاهایرعایت که میکنند احساس اغلب علت همین به ، نمیشود داده معینی

. پیشنهاد را شورائی مدیریت اعمال کارکنان از ای عده گردد نمی عدالت. اند کرده

در تأخیر و بیمارستان و بهداری به مراجعه ، غیبت آمار دیگر طرف ازقابل حد تا نیز کار کیفیت ، شده زیادتر اخیر ماه دو در خدمت به حضور

. است آمده پائین ای مالحظهمورد در را کارکنان ادعاهای نگهداری و تعمیر قسمت سرپرست

برای بهانه همه است معتقد و میداند صحیح نا شده مطرح که اشکاالتیاست . نشدن حاضر کار سر موقع به و نکردن کار

پرواز به حاضر در نگهداری و تعمیر قسمت نقش اهمیت علت بهبا سازمان رئیس ، تنظیمی های برنامه طبق هواپیماها نگهداشتن

. است گرفته قسمت آن سرپرست تغییر به به تصمیم کارگزینی مشورت

مسئله :-2 طرحپیشنهاد و گذاشته میان در شما با را موضوع سازمان رئیس

. اعالم از پس بگیرید عهده به را مزبور قسمت سرپرستی نمودهسرپرستی حکم صدور به مبادرت کارگزینی شما موافقت

. سرپرست عنوان به شما است نموده نگهداری و تعمیر قسمتجدید:

و -1 رهبری شیوه چه با و میکنید آغاز را خود کار چگونهمینمائید؟ خورد بر شرایطی چنین با سرپرستی

از -2 بعد شرایط و اجتماعی ، فرهنگی ارزشهای به توجه بابر تر منظم و بهتر کار به را کارکنان چگونه ف کار محیط انقالب

انگیزید؟ میکارکنان -3 بین در و کارکنان با ارتباط کردن قرار بر شما نظر به

چگونه و باشد داشته میتواند اثراتی چه سرپرستی نحوه بهبود درمیکنید؟ قرار بر را ها ارتباط این شما

به -4 ضوابطی چه ترفیعات و انتصابات ، ارزیابی مورد در. میکنید توصیه پرسنل قسمت

چگونه -5 شورائی مدیریت اعمال در کارکنان پیشنهاد مورد درمیکنید؟ عمل

و -6 رهبری اعمال در که ضوابطی و روش شما نظر به آیاانتخاب ، نگهداری و تعمیر قسمت در کار بهبود برای سرپرستی

اندازه همان به سازمان قسمتهای سایر بهبود در ، اید کردهباشد؟ مفید میتواند

با متناسب یا خور در رهبر آیا که کرد روشن را موضوع اینو بازدهی و اطالعات آن اساس بر و خیر یا هست موقعیت

. کرد بینی پیش را کارمند شغلی رضایت

رهبری بارۀ| در دیدگاهها آخرینرهبری باره در جدید دیدگاه سه فیدلر رهبری های تئوری بررسی در

: . و مند فره رهبری ، رهبری اسناد تئوری از عبارتند آنها میکنیم ارائه .) ( وجه میشوند تحول موجب که رهبرانی با مقایسه در عملگرا رهبرانبه ما تنها و اند پیچیده همگی که است این مزبور های تئوری مشترکآنها به سازمان ساده عضو یک دیدگاه از که کنیم می اکتفا امر همین

. کنیم نگاه

رهبری اسنادی تئوری . توجیه برای کردیم گو و گفت اسنادی تئوری و ادراک، مورد در چهار فصل در

. است شده استفاده اسنادی تئوری از هم رهبری درککه شود می مربوط کسانی به اسنادی تئوری میدانیم، که همانگونه

. می اتفاق چیزی که هنگامی کنند درک را ومعلولی علت میکوشندروابط . رهبری، دیدگاه از دهند نسبت دیگری چیز به را آن خواهند می آنها افتد،

مردم که است چیزی تنها رهبری که است مطلب این بیانگر اسنادی تئوری . چارچوب از استفاده با پژوهشگران دهند می نسبت افراد به را آن

کوشا، ساعی، بارز، فراست، با افراد که اند شده متوجه اسنادیهستند رهبری شایسته طلبی جاه انگیزه و قوی درک دارای به. . پرخاشگر،

« » « را دیگران حال رعایت و عمل ابتکار نظر از که رهبرانی شیوه همینیک« معرف که هستند هایی ویژگی دارای میگیرند، باالیی نمرات کردن

مورد دو این در که کسی موقعیت، از نظر صرف یعنی است؛ خوب رهبرآید می حساب به رهبر بهترین عنوان به گیرد، قرار باالیی سطح به . در

) بعد ) هر از رهبری شیوۀ| در که کسی موقعیت، از نظر صرف دیگر، عبارت . کاربرد در سازمان، سطح در بود خواهد رهبر بهترین بگیرد، باالیی نمره

توجیه برای افراد که شود می توجه شرایطی به رهبری در اسنادی تئوری . این سازمان عملکرد مورد در گیرند نمی نظر در را آنها سازمان کار نتیجۀ| . انتهای دو از یکی در سازمان عملکرد که هنگامی اند کننده تعیین شرایط

) حساب ) به را آن مردم گیرد، قرار منفی بسیار یا مثبت بسیار طیف( میدهند نسبت او به را آن یا گذارند، می اساس(. 54رهبری همین بر

حساب به میان این در نیز را سازمان موفقیتهای البته و مالی بحرانهایچه یا کسی چه واقع در آیا که نیست مهم دیگر و گذارند، می عامل مدیر

! و رهبری مقولۀ| در موجود جالب نکات از یکی است شده آن باعث عاملیتصمیمات در بخش اثر رهبران معموال که است پنداشت این اسنادی تئوری

شوند نمی تزلزل دچار و هستند قاطع می . خود نشان شواهد و مدارکو سختی سر با و زند می بزرگ کارهای به دست قهرمان یک که دهد

رساند می انجام به را آنها . پشتکار

تحول کننده ایجاد رهبر و عملگرا رهبردوسته به را آنها شده انجام رهبری موضوع روی بر که پژوهشهایی آخرین در

( کردند «. 69تقسیم « » آخرین(: » این تحول کننده ایجاد رهبران و عملگرا رهبران . مشاهده که همانگونه پردازیم می آن به تحقیقات جریان در که است مطلبی

بنابراین هستند، مند فره تحول کننده ایجاد رهبران که آنجا از کرد، خواهیدمند فره رهبران با زیادی مشترک وجوه رهبران از دسته این مورد در بحث

دارد. ( تحقیقات مثال برای شد ارائه فصل این در که رهبری های تئوری بیشتر

- مدیریت الگوی و هدف مسیر تئوری فیدلر، الگوی اوهایو، ایالتی دانشگاه . خود( پیروان رهبران نوع این نمودند توجه عملگرا رهبران بر همگی مشارکتی

هدفهای که شوند می موجب و نمایند می تحریک را آنها یا کنند می هدایت را. گردد تأمین سازمان

توانند : می میبخشند، الهام را خود پیروان که هستند کسانی گرا تحول رهبرانتأمین سازمان منافع که کنند هدایتشان مسیری در و بدهند روحیه آنها به

بسیار. روحیه با زیردستان که شوند موجب توانند می افراد این همچنین شود . مدیر ولش جک بگذارند سازمان بر عمیق بسیار اثراتی و نموده عمل باال . به مدیران این است مدیران دسته این از نمونهای الکتریک جنرال عاملبر کنند، می خاصی توجه زیردستان ترقی و پیشرفت های جنبه و نیازها

از آنها که نمایند هدایت را افراد گونه به میتوانند و افزایند می آنان آگاهیهای . انگیزه ایجاد و تحریک سایه در کنند نگاه قدیمی مسائل به جدیدتر دیدگاههای

در و بگذارند مایه خود جان از اصطالح به تا شوند می تشویق آنها افراد در . جدول در نکنند گذار فرو کوششی هیچ از سازمان هدفهای تأمین 11_4جهت

. کردیم ارائه را رهبران از دسته دو این ویژگیهای خالصه صورتی به ) ( زاویه این از تحول کننده ایجاد و عملگرا رهبر از دسته دو این به نباید ولی

کارها انجام برای متضاد، یا مخالف روش دو دارای آنان زیرا کرد، نگاهصورت(. 70هستند) به رسد می خود ترقی اوج به عملگرا رهبر که هنگامی

. این معموال نامند می تحول کننده ایجاد یا محول را او که آید می در رهبریکار نوع و هستند تر سپرده سر اصطالح به که دارند پیروانی رهبران از دسته

. رود می فراتر عملگرا مدیران زیردستان از آنها تالشهای و

عملگرا رهبران• : اساس بر را پاداش میزان داد، قرار طبق مشروط پاداشهای

در کنندکه می تعهد و نموده توجه ها عملکرد دهند،به می عملکرد. بدهند مناسب پاداشهای خوب عملکرد ازای

• :) ( طبق کارها که کنند می دقت فعال استثنا بر مبتنی مدیریتاقدامات صدد در انحراف صورت در و باشد مقررات و استاندارد

. آیند می بر اصالحی• :) ( که میکنند دخالت هنگامی تنها فعال غیر استثنا بر مبتنی مدیریت

. نشود استانداردهارعایت•. . : گیرند نمی تصمیمی هیچ کنند می رها را مسئولیتها مرج و هرجکنند • می تحول ایجاد که رهبرانی• : چنین و کنند می خلق خود از جالب تصویری افراد ذهن در مند فره

. کنند می تلقین افراد به دارند عهده بر مهمی مأموریت که نمایند میبدانند، خود افتخار مایۀ| را وجودشان بگذارند، قلبی احترام آنها به که

. باشند داشته اطمینان و اعتماد آنها به و• : به توجه و تأکید برای دهند، می زیادی نویدهای و امیدها بخش الهام

ساده بسیار بیانی به کنند، می استفاده اشاره و ایما از امور از برخی. گویند می سخن بزرگ مقاصد و هدفها از

• : پیروان وبصیرت دانایی افزایش موجب افزایند می پیروان بصیرت بهرعایت برای مسائل حل برای و کنند می خودگرایی به امر شوند، می

. دهند می دستور دقت• : از یک هر به کنند، می رسیدگی مسائل به yشخصا فردی مالحضات

عمل مربی یک همانند نمایند، می خاص توجهی زیردستان و کارکنان. نمایند می را الزم های توصیه و کنند می

دوم بخشیریت وری مد بهره و زمان

مدیریت:است: عبارت مدیریت

از ومادی انسانی منابع واثربخش آمد کار استفاده وهنرفرایند علم ازپویادر محیط یک در کنترل و هدایت سازماندهی ریزی برنامه طریق

. ارزشی نظام اساس بر جامعه یا زمان سا اهداف تحقق جهت: زمان مدیریت

اصول به وعمل اشنایی که میکند بحث هیمی مفا به راجع زمان مدیریتعنصر دهد می یاری زمان از درست استفاده در را مدیریت وچارچوبمدیر های وبرنامه ها وفعالیت امور مجموعه در را کلیدی نقش زمان

میباشد زمان از صحیح واستفاده شناخت به ناگذیر ومدیر کند می ایفانیست مهم هستید ومقامی پست چه حب صا یا دارید شغلی چه اینکه

شما است ممکن مشابه شرایط ودر هستند مشابه ها قعیت مو زیراگویند می داعم مدیران چه اگر یابید بازنده زمان با رقابت در را خود

)) توان)) ومی نیست مطلق چیز یک امر این ولی ندارم کافی وقت من)) دارند )) وقت کافی اندازه به همه هر 168گفت که هفته در ساعت

آن است 60دقیقه زمان منطقی اداره درست حل راه تنها است ثانیهوی ویزه های مهارت به زمان از درست استفاده در یر مد وموفقیت

هستی وقت کمبود فشار تحت که کنونی ی درجامعه دارد بستگییک به بلکه نیست مفید امر یک فقط زمان کارآمد ریزی برنامه مدیریت

است . گشته بدل ناپذیر اجتناب و ضروری امرتباه**>> را شما نیز زمان کنید تباه را زمان اگر بدانید را زمان قدر

میکند.<<**

: زمان مدیریت مشکالت: زمان دانستن ارزش بی

که ای گونه به زمان )) کاالییزمان گویی رفتارکردن است ارزاننمی که است کنید آنرا توانید چیزی از تول��ید���� یا اگر عت سا یک

را حتی بهره بیشترین وقتتان از دقیقه یکداشت نخواهید کار این برای ای دوباره فرصت .نگیرید

: کردن فردا و امروزاگر حتی هستند دسترس در کوتاه مدتی در ها فرصت از بسیاری

آنها از نکردن استفاده بمانند باقی شما دسترس در ها فرصت آندر سازد وادارتان است ممکن دارید فراوان مشغله که دلیل این به

. ندارید هم خاراندن سر فرصت حتی که گیرید پی را آنها فرصتی: ها اولویت نبودن مشخص

آنچه دادن تشخیص در شناسند نمی خودرا کار اولویت که افرادیرسانند انجام به باید وآنچه دهند انجام حاضر حال در دارند دوست. هستند سر درد دچار یابند دست خویش مدت دراز های هدف به تا

:) که**>> ) بده انجام را روز همان کار هروز برای ع صادق امامروش این رعایت

بود .<<** خواهد تو رشد ی مایه

•: زمان مدیریت مشکالت: گی برنامه یابی و ضعیف ریزی برنامه

این کردن تعیین پیش از زمان مدیریت برای موثر های کلید از یکیبرنا وقتی کنیم استفاده چگونه خود وقت از داریم قصد که است موضوعوادار را شما وقتتان صرف ی درباره گرفتن تصمیم باشید نداشته ای مه

. بکشید دست کار از سازد می: خود توسط کارها تمام انجام

فردی صورت به دارد مشارکت نیاز که کاری دادن انجام برای کوششاست . بیهوده کاری

: تلفن از استفاده سوءزنی . گپ قصد و روی حاشیه صورت به تلفنی مزاحمت ایجاد

: تعهد نداشتنتالش شما است ممکن اما کنید کار روز و هفته تمام است ممکن گرچهمدیریت را آن خود سود به و رابیابید زمان آن که ندهید خرج به چندانی

کنید. **>>. : . ان**>> فرمان زیر به ،نه باشم مسلط زمان بر باید من مایر گ

•: زمان مدیریت مشکالتکل • مدیران تعدادی از زمان مدیریت باب در سمیناری در وقتی

ی همه نمایند ارائه را وقت کنندگان ضایع از فهرستی شد خواستهکردند : ذکر را مورد پنج اتفاق به مدیران

مسائل( :1• رفع برای ناقص و ناکافی اطالعات•2: کارمندان( خود مشکالت•3: جاری( امور•4: تلفن(•5: ها( مالقات و دیدارها

: آن وری بهره و زمان مدیریت اصل چهارمی • طول مشخصی زمان مدت دادن انجام که شدید روبرو کاری با هرگاه

کنید فکر کمی بزنید دست اقدامی گونه هر به که این از قبل کشد : )) اگر)) داشت اظهار لینکلن وقت 9ابراهم درختی قطع برای ساعت

.6داشتم کردم می تبر کردن تیز صرف را آن ساعت•: کنید جویی صرفه وقت در خود از سوال چهار طرح با توانید می شما؟ • شود انجام حتما کار این است الزم آیااست • ممکن کار نشدن انجام با که قاتی اتفا واقع در سوال این طرح

بر انجام عدم یا انجام صورت در کار این که دهد می نشان را بیفتدعلمی . مسابقه یک انجام مانند دارد شما اهداف

هستم؟ • کار این انجام به ملزم من آیابه • رسیدن برای کار این است الزم که باشید گرفته نتیجه است ممکن

شود انجام اهدافبیاندازم؟ • تعویق به را کار این توانم می آیاکردن • تلف وقت تنها نه کارها انداختن تعویق به که آید می پیش مواردی

با که شرطی به اما کند می کمک وقت جویی فه صر در بلکه نیست. ندهیم دست از را فرصتی کار انداختن تعویق

دهم؟ • انجام را کار مستقیما من آیاشما • توسط فقط را کار دادن انجام که است سوال آخرین سوال این

. دهد می نشاناین • در 4طرح دارید اندیشه دقیقه چند به نیاز فقط و فقط سوال

وقت در زیادی مقدار سال یک طول در شود انجام درستی به که صورتی . شد خواهد جویی صرفه شما

: وقت کنترل در کلیدی نکاتدر • موارد بعضی که دارد وجود زمان از بهینه واستفاده وقت کنترل در زیادی نکات

است : شده از بهینه واستفاده کنترل در زیادی نکات ذکر زیر•: کارها نکردن انباشتهوزمان • کنید تعیین را ها مهلت آخرین کنید مشخص را اولویتها موارد گونه این در

و بزنید تخمین درست را نیاز .20مورد بیفزایید% هم اید کرده تصور ابتدا انچه به•: نداشتن بر هندوانه دو دست یک باهم • خود به گاهی بپردازید کار یک به تنها نوبت هر ودر کنید توجه ها لویت او به

. بگویید نه دیگران مانند•: کارها ریزه همه در دخالت عدم•. کنید دخالت کارها در کمتر کنید اختیار تفویض بیشتر•: انداختن خیر تا به را ناخواسته کارهای•. باشید بند پای وبدان کرده ریزی برنامه وقت برایاندیشیدن :• برای وقت اختصاص• . بگذارید کنار اندیشیدن برای را هفته یا و روز از بخشی• : هم**>> را دیگر چیز ،هیچ کنید ریزی نامه بر را خود وقت نتوانید اگر دراکر پیتر

**>>. کنید اداره توانید نمی

: وقت کنترل در کلیدی نکات•: ها نشست تنظیمرا • زیر موارد جلسات و ها نشست تنظیم برای•: کرد رعایت بایدپیاپی( 1• و ای دوره از باشد شما خواسته به جلسه تشکیل چه چنان

بپرهیزیم . آنها شدنخودداری( 2• نیست ضروری وجودتان که هایی جلسه در شرکت از

کنید.ورعایت( 3• تعیین را ها گفتگو نهایی زمان نشست رئیس سمت در

کنید.•4. بپرهیزید( روی حاشیه و خودنمایی از

: مسافرت تنظیمسفر • هر هنگام به بفرستید نماینده یا و بگیرید بهره پست و تلفن از

سریع . کنید سعی و است ضروری واقعا مسافرتم آیا بپرسید خود از. گزینید بر را وسیله ترین

• : : دادن**>> انجام ست در زمان درست استفاده خصوص در دراکر پیترشایستگی . ی دهنده نشان کار دادن انجام است کفایت ی نشانه کار

است<<**

انگیزش:•: انگیزش تعریفاست • الزم انگیزش مسایل از آگاهی درسازمان مدیری هر برای

کار یخوب ا عده چرا بداند باید مدیر و هستند رفتار چراهای ها انگیزهلحاظ از تنها نه اساسا افراد دارند رضایتی نا ای عده اما و کنند می

یا کار انجام ی اداره و میل لحاظ از بلکه کار انجام های تواناییانها های انگیزه نیروی به افراد انگیزش دارند تفاوت هم با انگیزش

محرکات ویا نیازها،تمایالت عنوان به گاهی را ها انگیزه دارد بستگیکند . می تعریف فرد درونی

•:) انگیزه)انگیزه • یا وادارد فعالیت انجام به را انسان که حالتی از است عبارت

ای گونه به سازمان های هدف تأمین جهت در فراوان کوشش به میلداده سوق فردی های نیاز از برخی ارضای جهت در تالش این که

شود.فرایندی • و محتوایی های نظریه دسته دو در انگیزش های نظریه

. شوند می بندی طبقه

محتوایی : های نظریهمی • افراد برانگیختن موجب که درونی ی زها نیا بر محتوایی های نظریه

ی نیازها مدیران اگر دارد تاکید شوندهدایت • سازمانی اهداف سمت به را کارکنان توانند می بفهمند را کنان کار

نیازهای مراتب سلسله ی نظریه عاملی مازلوکنند دو ی هرز ،نظریهموفقیت برگ به لند ،نیاز کله ی الدرفرERG،تئوری مک ساحتی دوونظریه

است :انسان محتوایی های نظریه جزو

: مازلو نیازهای مراتب سلسه ی نظریه• . نظریه داد انجام نیازها مراتب سلسله عنوان تحت را مطالعاتش مازلو ابراهم

: استواربود قضیه چهار اساس رابر اش•1. دارد( تأثیر رفتار روی نشده ارضا نیازهای فقط•2. اند( شده بندی الویت اهمیت ترتیب به افراد نیازهایرا( 3• باالتر سطح نیاز فرد اند نشده ارضاء تر پایین سطح نیازهای که زمانی تا

. نماید نمی احساس•4. ارضاءشود( نیازش تا ماند می سطح درآن فرد آن نشود ارضاء نیازی اگرطراحی • کاری انگیزش برای مستقیما نیازها مراتب سلسله تئوری چه اگر

انگیزه افراد برای نیازها این ارضای با گرفت نتیجه توان می اما است نشدهتبیین ترین ساده این شد،شاید خواهد ایجاد زمان آن در و سازمان در کار به

. است سازمان در انگیزش مسأله از

عاملی: : دو ی نظریه محتوایی های نظریه انگیزش

: لند کله مک و برگ ز هر•: برگ ز هر عاملی دو ی نظریهانگیزننده –• تئوری یا عاملی دو تئوری وهمکارانش برگ هرز ریک فرد

به . منجر فقدانشان که ملی عوا مجموعه برگ هرز نامیدند بهداشتیومجموعه نامید بهداشتی عوامل را شود می شغل در رضامندی عدم

عوامل را میشود شغل در وانگیزش رضامندی موجب که عواملی،شرایط شغلی امنیت حقوق شامل بهداشتی عوامل نامید انگیزننده

روابط کیفیت ، سرپرستی روشهای و منزلت،کیفیت ،مقام، کاریانگیزاننده عوامل باشد می دستان زیر و ،سرپرستان همکاران بین

. نتیجه مهمترین مباشد پیشرفت مسئولیت ، ،قدرانی موفقیت شاملموجب : بهداشتی عوامل فقدان بود این گرفت برگ هرز که ایکارکنان انگیزش سبب رتا ضرو انها وجود اما میشود نارضایتی

وجود و نارضایتی موجب انگیزاننده عوامل فقدان ولی بود نخواهد. میشود بهتر عملکرد برای افراد انگیزش سبب انها

: لند کله مک موفقیت به نیازتقسیم • نیاز سه به را کاری محیط در مهم نیازهای لند کله مک دیوید

: کند میموفقیت( 1• به نیازقدرت( 2• به نیازتعلق( 3• به نیازکه • آنچه از بهتر و موثر را کاری که است این افرادی بعضی آرزوهای

به نیاز را انگیزه این دهند انجام گرفته صورت دیگران دست به. گویند می موفقیت یا توفیق

تئوری: :• محتوایی های نظریه الدرفر:ERGانگیزشودر • بودن ،منتفذ گذاشتن تأثیر به میل از است عبارت قدرت نیازبه

متصدی . از است باال قدرتشان به نیاز که افرادی داشتن اختیارمی ترجیح و برند می لذت دیگران در نفوذ جهت تالش و بودن امری

. گیرند قرار عنواندار و رقابتی های موقعیت در دهندو • میکنند تالش دوستی جلب در دارند تعلق به نیاز که افرادی

رقابت طاالب های موقعیت به را همکاری طالب های موقعیت. دهند می ترجیح

الدرفر:ERGتئوریدر • را نیازها که مازلو همانند الدرفر کرد 5کالتیون بندی طبقه سطح

در را نیازها :3ایشان کرد مطرح ذیل شرح به سطحزیستی( :1• های نیازو • میباشد افراد فیزیولوژیکی نیازهای و اولیه های نیاز همان واقع در

: فیزیولوژیکی نیازهای مازلو،شامل نیازهای مدل حسب بر•. میباشد وایمنی•2: تعلق( های نیازمدل • حسب وبر است دیگران با ارتباطات شامل نیازها سطح این

. باشد می اجتماعی های نیاز جزو مازلو نیازهای•3: رشد( های نیازکمال • و موفقیت برای افراد لقوه با توانایی همان رشد های نیاز

. است یابی خود های نیاز جزو مازلو های نیاز مدل حسب بر و است• . تفاوت ولی دارد نیازها مراتب سلسله تئوری با شباهت تئوری این

برای مراتبی الذکر فوق درتئوری که است این در تئوری دو این عمده. دارند قرار پیوستار یک در وانها ندارد وجود نیازها

: انسان: : ساحتی دو نظریه محتوایی های نظریه انگیزش

: انسان ساحتی دو نظریهتئوری • عنوان تحت که نظریه مک yوxاین توسط است معروف

در را مدیران نگرش و ها تلقی ،طرز برداشتها وی شد ارائه کریگورتقسیم ذیل شرح به گروه دو به انسانها انگیزش و ماهیت ی زمینه

میکند:نظریه( 1• :xمفروضات نگرش: این اساس بر•. هستند( بیزار کار از و تنبل انسانها بیشتر الف•. هستند( فراری مسئولیت قبول از افراد اکثر ب•. میشوند( وادار فعالیت به مادی های مشوق طریق از افراد ج•. کرد( کنترل همواره را انها باید و دارند کنترل به نیاز افراد دیه( 2• نظر :yمفروضات نگرش: این اساس بر•. باشد( افراد برای تفریح مانند تواند می کار مطلوب شرایط در الفان( • پی در بلکه نیستند گریزان پذیری مسئولیت از تنها نه افراد ب

هستند•. کنند( کنترل خودشان دارند دوست افراد جافزایش( : • باعث ان ونظایر ،احترام فایی شکو خود مانند عوامتی د

. میشود افراد انگیزهی

فرایندی : های نظریهکارکنان • چگونه که میدارند بیان را نکته این فرایندی های نظریه

های . نظریه کنند می انتخاب نیازها با تطبیق برای را رفتارشانانتظار نظریه وشامل میکند تاکید رفتارها بر فرایندی

. باشد می هدف تعیین و ،برابری وتقویت

: معتقد او شد وضع وروم ویکتور سط تو انتظار تئوری انتظار ی نظریهچیزها به نسبت انان تمایالت چگونگی از تابعی افراد انگیزهی است

های پاداش با انگیزش شدت است تمایالت ان به یابی دست واحتمالانتظار . ی نظریه دارد مستقیمی ی رابطه انتظار مورد و شده ادراک

:3شامل است متغیر•1 : عملکرد( به منجر تالش ایا فرد عملکرد و تالش بین ی رابطه

است؟واحتمال الزم تالش قدر چه نظر مورد عملکرد میشود؟برایاست؟ چقدر موفقیت

•2 : عملکرد( یک که دارد امکان چقدر پاداش و عملکرد بین ی رابطه. بینجامد مطلوب پیامد یا پاداش به معین

•3 : این( دارد؟ جذابیت چقدر پاداش فردی اهداف و پاداش بین ی رابطه . ونحوه میشود داده افراد به که پاداش اهمیت یا نیرومندی به عامل

است . بوط مر نشده ارضا ی ها نیاز با انها برخورد ی

: تقویت: : فرایندی های نظریه انگیزش• : نظریه میکند بررسی را رفتار دالیل که دیگری ی نظریه تقویت ی نظریه

ثیر تا تحت موقعیت یک در فرد رفتار که میکند بیان نظریه این است تقویتبه تجر را ان مشابه قعیت مو ودر گذشته در او که است هایی تنبیه و ها پاداش

صرف : زیادی تالش گزارش یک تهیه برای که کارمندی مثال برای است کردهدر را او رفتار مثبت تقویت این میشوند تحسین خود رئیس از است کرده . بیشتر نظریه این اساس بر دهد می قرار تاثیر تحت بعدی موقعیتهای

که . زند امو می زمان مرور به کارکنان است شده خته امو کارکنان رفتارهاینوع این نیست پذیرش مورد رفتارهایی چه و است یرش پذ مورد هایی رفتار چه

. از میتوانند مدیران گذارد می تاثیر اتی رفتار در تقویت 4یادگیری ی عمده نوعگیرندواین :4بهره شامل نوع

•1 : و( دهند بروز را خود نظر مورد و مطلوب رفتار کارکنان وقتی مثبت تقویتو ،ارتقا تایید با استد ممکن یعنی نمایند می مثبت تقویت را رفتار این مدیران

. کنند تقویت را رفتار این پاداش•2 : ب( خو را شان کار دارند سعی نگرفتن قرار زنش سر برای کارمندان اجتناب

. مورد زمان در گزارشی تهیه در تاخیر برای اینکه مثال عنوان به دهند انجامدهد . انجام قع مو به را کارش میکند سعی نگیرند قرار سرزنش مورد نظر

گزارش قع مو به تهیه عدم دلیل به همکارانش که کرد مشاهده فرد این که چرا. شد واقع مدیر سرزنش مورد

•3 : کنان( کار سوی از را دلخواه غیر رفتار که دارد دوست مدیر سازی خاموشبه . کرد می تقویت را رفتار این قبل در مدیر که است ممکن حتی دهد کاهش

و میرساند مدیر به را هایی خبر سازمانی پایین سطح یک در فردی مثال عنواندیگر مدیر است ممکن ولی کرد می تشویق را او اخبار یافت در جهت به مدیر

او . به ندادن ومیدان نکردن توجه با کند یافت در فرد ان سوی از اخباری نخواهد. دارد را رفتار سازی ش خامو در سعی

رفتارهای: (4• دارند سعی ،مدیران ان بوسیلهی که است شی تال تنبیه تنبیهجمله . از ان نظایر و ،اخطار،تعلیق امتیاز کاهش سانند بر اقل حد به را نادرست

. است تنبیه اشکال

: برابری: : فرایندی های نظریه انگیزش

: برابری ی نظریهمیکند • بیان نظریه این است برابری نظریه انگیزش در دیگری دیدگاه

بستگی رفتار در عدالت به نسبت انها ادراک به افراد رفتار کهدر. خودشان بین همواره ، افراد که است مطرح ع موضو این دارد

شده یافت در پاداش مقدار و شده ف صر شش کو با ارتباط. کنند می قضاوت کردهو مقایسه

قضاوت • مورد ساده نسبتا ی سبه محا یک اساس بر را برابری افراد: هند مید قرار

•1. اند( ده کر ف صر شغل یک در انها که تالشیدر( 2• شده صرف شش کو اساس بر دارند انتظار انها که را انچه با

) ( پیامد،پاداش کنند یافتمقایسه • خود های ستاده با را خود های داده فرد است ممکن البتههای • ستاده و ها داده با را خود ی ها ستاده و ها داده اینکه یا کند

سر و مقایسه مشابه مان ساز دیگر در یا و سازمان مشابه افراد . اگر کند برابری نا و برابری احساس و ده کر قضاوت انجام

اگر ولی شده عملکرد برای انگیزش موجب کند برابری احساس . شد خواهد انگیزش کاهش موجب کند برابری نا احساس

: هدف: : تعیین فرایندی های نظریه انگیزش

: هدف تعیین ی نظریهتاثیر تحت افراد رفتار دارد می بیان که ست گرا رفتار نظریه چهارمین

اند ده کر تعیین انان که است اهدافیانها دوی هر زیرا دارد انتظار ی نظریه به زیادی هت شبا یه نظر اینرویکرد دو نظریه این طبق بر دارند تاکید افراد هانه اگا انتخاب بر

وجود : هدف تعیین در•1. کنند( تعیین کنان کار برای را اهداف مدیران است ممکن•2. کنند( تعیین را اهداف یکدیگر اتفاق به مدیران و کارکنان یا•: نمایند جه تو زیر موارد به باید مدیران نظریه این اساس بر•1). میشود انگیزش ،موجب هدف تعیین در کارکنان با انها مشارکت•2). کنید تعیین ، کلی اهداف جای به را مشخص اهداف•3). نمایند ارائه موقع به بازخورد عملکرد مورد دراز • بازخورد ی بوسیله افراد و است رفتار راهنمای عنوان به خورد باز

. میشوند مطلع دشان عملکر ومحاسن معایب

: عمل در انگیزش

ایجاد جهت انها از بتوان که دارد ارزش زمانی انگیزش های نظریه . در انگیزش ایجاد در که مواردی اهم گرفت بهره کنان کار در انگیزش

: است زیر شرح به است مطرح سازمانسازمان( 1• به نسبت کارکنان وابستگی و تعلق احساس وتقویت ایجادوخالقیتها( 2• استعدادها رشد جهت در مناسب محیطی شرایط ایجادمنصفانه( 3• تنبیهومشوق سیستم ایجادکاری( 4• ست در کارو وجدان تقویتشغلی( 5• شغل،چرخش ،توسعه شغل مهندسی به توجهوظایف( 6• تنوع به که طوری به شغلی مطلوب و درست طراحی

و کار در واختیار بودن،استقالل ،مهم بودن مفهوم ومهارتها،با . شود توجه مربوطه شغل بازخورد

سوم بخش

با خوب رابطه ايجاد اصولديگران

خصوصيات , نيازها شناخت گفت بايد پاسخ در کرد؟ رفتار بايد چگونه افراد با , ) است ) خوب رابطه ايجاد براي الزم شرط اساسي توقعات انتظارات و فردي

رفتار , براي نشده داده پاسخ هنوز کنيم رفتار افراد با بايد چگونه اينکه وليرا ديگران با رفتار پايه اصول است الزم انساني خوب رابطه داشتن و مناسب

نظر , مورد اصول کنيم برقرار ارتباط ديگران با اساس آن بر و بشناسيماز : عبارتند

فردي – : • ويژگيهاي کنيد رفتار آنها فردي خصوصيات طبق افراد با اول اصلتا , کنيم توجه فردي تفاوتهاي به بايد باشد مي افراد شخصيت دهنده تشکيل

جدي بسيار فردي وقتي مثال براي باشيم داشته ديگران با مناسب رفتاريي فرد يا و پذيرد نمي کار حين در را شوخي با توام رفتار طبيعي بطور است

ارتباط به اي عالقه هيچگونه شايد کند مي برقرار ارتباط رسمي بطور که . ) باشد ) نداشته همکارش با رسمي غير دوستانه

شده • قفل و بسته صندوق انساني هر که دارند اعتقاد شناسان روان امروزهرا صندوق اين گشودن کليد بايد مي او با ارتباط ايجاد براي که است ای

نيز , کليد و فرد ناشناخته شخصيت همان صندوق از منظور اينجا در بيابيمباشد . مي فردي خصوصيات شناخت

از – : • که مطلوبي رفتار و کار کنيد آگاه کاريشان وضعيت از را افراد دوم اصلخوب رفتار شود تعريف روشني به کارکنان همه براي بايد داريم انتظار افراد. گردد تصحيح مناسب واکنش با نامطلوب رفتار و شود تقويت پاداش و تاييد با

موجب – : • تشويق کنيد تشويق مناسب شکل به و بموقع را افراد سوم اصلبود خواهد موثر هنگامي تشويق ولي شود مي افراد رفتار تقويت و پايداري

شکل اينکه ديگر و نباشد همراه تاخير با و گيرد انجام خودش زمان در کهآن . از کمتر نه باشد فرد کار ارزش حد در و مناسب تشويق

تغيير – , • ايجاد از قبل و کنيد دوري ناگهاني تغييرات از چهارم اصلزيرا : , پذيرند نمي را تغييرات طبيعي بطور افراد کنيد آگاه را افرادو گرديده سازگار موجود وضع با که است اي گونه به انسان طبيعت

افراد تغييرات از قبل اگر ولي نيست موجود وضعيت تغيير به عالقمندرا تغييرات بدريج و بگوييم آنها براي را تغييرات علت و کنيم آماده را

و . کنند مي سازگار جديد وضع با را خود کم کم آنها دهيم انجام. پذيرند مي واقعيت عنوان به را تغييرات

استفاده : • شکل بهترين به افراد توانايي و استعداد از پنجم اصلپيشرفت : و رضايت موجب آنها کارگيري به و استعدادها شناخت کنيد

. گردد مي افراد

انساني روابط در جمالت و ها واژه نقشمناسب هاي جمله و ها واژه از استفاده بدون خوب رابطه ايجاد اصول

: نيستند موثرجمله- 1 :6مهمترين انساني روابط در اي واژه

ام کرده اشتباه که پذيرم مي منجمله- 2 :5مهمترين انساني روابط در اي واژه

بود خوب کارتانجمله- 3 :4مهمترين انساني روابط در اي واژه

چيست؟ شما نظرجمله- 4 :3مهمترين انساني روابط در اي واژه

. کنم مي خواهشجمله- 5 :2مهمترين انساني روابط در اي واژه

متشکرم6: انساني- روابط در اي واژه تک جمله مهمترين

ما7: انساني- روابط در واژه ترين اهميت کم

من

افراد اساسي انتظارات و ديگران با رفتار پايه اصول ميان ارتباط

آنها اساسي انتظارات ولي باشند مي بسياري انتظارات داراي افرادارزش , , , , با کار شخصيت شناسايي تامين انساني رفتار همان

به . دادن پاسخ براي باشد مي خود دادن نشان فرصت و پيشرفت؟ کرد بايد چه اساسي انتظارات

ديگران با خوب رابطه ايجاد اصول بکارگيري راه بهترين آيد مي بنظرداشته , توجه ديگران با رفتار در فردي تفاوتهاي به اگر باشد مي

و , , ناگهاني تغييرات از کنيم آگاه کارشان وضع از را افراد باشيمتشويق , متناسب و بموقع را افراد نمائيم دوري افراد آگاهي بدونآنها به مربوط کارهاي در شکل بهترين به افراد استعداد از و کنيم

مي برآورده افراد اساسي انتظارات زيادي حد تا نمائيم استفادهبه رسيدن الزمه ولي گردد مي ايجاد مطلوب انساني رابطه و شود

افراد , همه بوسيله خوب رابطه ايجاد پايه اصول رعايت خوب روابطدر , , است سويه چند يا سويه دو جرياني انساني رابطه زيرا باشد ميدر فرد تالش عليرغم و کنند نمي رعايت را اصول اين ديگران موارديپذير , امکان خوب رابطه به رسيدن خوب رابطه ايجاد اصول بکارگيري

. به حالتي نگيرد شکل بخوبي انساني رابطه که صورتي در گردد نمي. نامند مي مشکل را آن که آيد مي وجود

مشکل

و بوده خوب افراد همه ميان روابط که است آرماني شرائط در فقط . امري مشکل واقعي شرايط در ولي آيد نمي پيش مشکلي هيچگونه , . مشکالت بر غلبه براي افتد مي اتفاق ناخواه خواه و است طبيعيسپس و بشناسيم خوب را مشکالت بايد آنها کاهش حداقل يا و حذف , . مشکالت مورد در مناسب رفتار بيابيم آنها براي مناسبي حل راهآنها , . انکار يا و مشکالت از فرار باشد مي مقابله و پيگيري پيشگيريمي بحراني شرايط ايجاد و سرپرست وضعيت شدن تر پيچيده موجب , از. را سرپرست مشکالت با برخورد در بيني واقع اصل رعايت گرددرفتاري تا سازد مي قادر را او و داده نجات بيني خوش و بدبيني , , بهر که داشت توجه بايد باشد داشته قبول قابل و سنجيده صحيحطور , , به مشکل بد چه باشد خوب چه کار روابط سازماني هر در حال , روابط به بستگي مشکالت ميزان و چگونگي کند مي بروز طبيعي . ) ( ) ( در دارد داوطلبانه و دوستانه رسمي غير و شده تعريف رسميميان روابط زيرا کند مي بروز کمتر مشکل پويا و پيشرو سازمانهايرا يکديگر منافع و کرده درک را همديگر که است اي گونه به کارکنان . بيان بايد ابتدا مشکل مفهوم به بيشتر پرداختن براي کنند مي حفظارائه , مشکل از تعريف چند اينجا در باشيم داشته ذهن در آن از روشني

. گردد مي

•) ( ) حقيقت – ) مطلوب وضع و واقعيت موجود وضع ميان فاصله الف• – ولي باشد بايد که چيزي آن و هست ولي باشد نبايد که چيزي آن ب

نيست .• – فکر آن درباره بايد و کرده مشغول خود به را ذهن که مطلبي به ج

کنيم .

لکن دارند نظري جنبه بيشتر اما هستند نزديک هم به دوم و اول تعريفبراي و باشد مي عملياتي حدي تا و آسان مفهومي آخر تعريف

که . کار روابط نظام در که داشت توجه بايد است تر ملموس کارکنانو گستردگي علت به مشکل بروز زمينه است باز سيستم يک

است الزم پيشگيري جهت بنابراين است بيشتر شرايط پيچيدگيديدگاهها . , نمائيم برطرف و نموده شناسايي را ساز مشکل عواملهستند مشکل ساز زمينه عوامل مهمترين کمبودها و متفاوت منافع

تفاوتهاي زيرا نمود تصور مشکل بدون را سازماني توان نمي لذانيست يکسان رويدادها از افراد برداشت و دارند وجود همواره فردي

آنرا توان مي لکن بوده ناپذير اجتناب سازمان در تضاد و تنش وجودباال . و کارکنان روابط بهبود موجب مشکالت کاهش رساند حداقل به

. گردد مي کار بازده رفتن

رابطه – ايجاد با سرپرست مشکالت حل و پيشگيري در سرپرست نقشفردي , تفاوتهاي به توجه اساس بر که اي رابطه کارکنان ميان خوبنمايد , . جلوگيري مشکالت از بسياري بروز از توان مي گرفته شکلمي مشکالت بروز مانع افراد تک تک با صميمي و آگاهانه رفتارهاي

مشارکت. بوسيله و شتابزدگي از بدور توان مي را مشکالت گردد. نمود برطرف شکل بهترين به زمان و هزينه کمترين با افراد

جانبه , , , , همه نگرش مشکل روي بر تمرکز پذيري تحمل رفتار تعادل. آيند مي بشمار مشکالت حل و پيشگيري براي الزم هاي ويژگي

مشکالت حل علمي روشبه • را هدف بايد چيز هر از قبل علمي روش به مشکل حل براي

مشخص , مشکل حل مسير و راه هدف تعيين با کنيم تعريف روشني . . ممکن البته رفت خواهيم بيراهه به هدف تعيين بدون شود مي

و اصولي روش قالب در ولي شود تعيين غلط بصورت هدف استبه را هدف ديگر بار و بريم مي پي خود اشتباه به بزودي دار نظام

اينگونه . مشکل حل مسير هدف تعيين از بعد کنيم مي تعيين درستي: شود مي طي

کنيد – پيدا را حقايق اول مرحلهکه , • اطالعاتي باشند مي اعتمادي قابل و صحيح اطالعات حقايق

بايد مبهم و پراکنده اطالعات از باشند مستندات و واقعيات بر مبتني. دارند مي باز مشکل حل از را ما زيرا کرد دوري

اينکه – , • باشد مي مشکل يک قبلي اطالعات و پيشينه مشکل سوابقچند ؟ شده برخورد چگونه مشکل با ؟ آمده پيش چه قبلي دفعات در

مشکل حل به قبيل اين از مواردي و ؟ شده تکرار مشکل اين بار. کند مي کمک

دارد – , را خود خاص رسوم اي منطقه و محل هر رسوم و مقررات . بعضي در رسوم برخي باشند ساز مشکل توانند مي رسوم از بعضي

چاي , کردن درست مانند شوند مي مشکل ساز زمينه سازمانها از ) داشته) بدنبال سوزي آتش مواردي در که کارگاه در گذاشتن چاي

سازمان مقررات از رسوم واقعي قدرت که داشت توجه بايد ؛ استبا بايد براندازيم را غلطي رسم بخواهيم اگر ولي است بيشتر

همه در هماهنگ بطور و اجرا قابل مقررات يا بهتر رسم جايگزينيبر , رسوم برابر در عمل شدت دهيم انجام را کار اين ها قسمت

افزايد . مي آنها قدرت

کم مانند است اصولي غير مقررات از برخاسته نيز مشکالت از برخيطوالني غذا گرفتن صف که زماني در خوردن غذا براي فرصت بودن

به است بهتر گيري سخت جاي به نيز موارد اين در است بر زمان وبپردازيم . اجرا قابل مقررات تدوين

يا – و مشکل مورد در اطالعاتي که اشخاصي کنيد گفتگو آگاه افراد باکسب , براي خوبي منبع دارند هستند مشکل درگير که افرادي

که شوند انتخاب گفتگو براي بايد افرادي البته باشند مي اطالعات. باشند نيز اعتماد قابل مفيد اطالعات داشتن بر عالوه

برد؟ پي افراد احساسات و نظريات به توان مي چگونه

و نظريات به بردن پي اول مرحله در ظريف و حساس نکات از يکيبدون , چون گيريم مي اطالعات آنها از که است افرادي احساسات

استفاده قابل کند مي بيان او که مطالبي فرد انگيزه و احساس درکو , , نفرت خشم فرد انگيزه است ممکن موارد بسياري در بود نخواهدارائه فرد که اطالعاتي موارد گونه اين در است طبيعي باشد انتقام يا

بهترين . مهم کار اين انجام براي باشد مي اعتماد قابل غير دهد مياحساس . و انگيزه درک گفتگو از هدف است رو در رو گفتگوي روش

هدفدار گفتگوي براي بنابراين باشد مي اطالعات کسب و فرد واقعي: شويم آشنا است آمده ذيل در که آن انجام شرايط با است الزم

موقع : • بهترين بايد پس ندارد را آمادگي فرد زماني هر در مناسب موقع انتخاباست؟ , يکسان مشکالت همه براي مناسب زمان آيا کرد انتخاب گفتگو براي را

خاص , زمان مشکلي هر مورد در گفتگو زيرا است منفي جواب طبيعي بطوراست کننده تعيين عاملي نيز فردي خصوصيات اينکه ديگر و طلبد مي را خود

آخرين : در کند مي صحبت آرامي به که خجالتي بسيار فردي با مثال براي. رسيد نتيجه به و کرد گفتگو راحتي به توان نمي کار زمان دقايق

براي : • کجاست گفتگو براي مکان بهترين که بيابيم بايد مناسب محل انتخابفردي , خصوصيات و مشکل نوع اند کننده تعيين عامل دو گفتگو محل انتخاب

بهترين سرپرست دفتر مواردي در کنيم گفتگو او با خواهيم مي که شخصيزمان در غذاخوري سالن موارد از بعضي در ولي گفتگوست براي مکان

بهر باشد گفتگو براي ممکن جاي بهترين شايد کارخانه محوطه يا و غذاخوردنخصوصيات و آمده پيش که مشکلي نوع داشتن نظر در ا گفتگو مکان حال

. گردد , مي تعيين کنيم گفتگو او با خواهيم مي که کسي فردي• : و ابهام نوع هر از پيشگيري براي شود تعيين پيش از بايد گفتگو موضوع

و علت است الزم کنيم مي دعوت گفتگو براي را فردي که هنگامي بدانديشيو کند پيدا گفتگو براي ذهني آمادگي تا کنيم بيان او براي نيز را صحبت موضوع

. نگردد اضطراب و گمان و حدس دچار• : اي حاشيه و فرعي مطالب گفتگوها از برخي در نگردد فراموش گفتگو هدف

مشکالت گونه اين از پيشگيري براي شود مي گفتگو هدف و موضوع جايگزينپرهيز روي حاشيه از و پرداخته گفتگو موضوع به بايد مناسب فرصت اولين در

شود.حقايق : 1. به رسيدن صميميت و صداقت بدون صميميت و صداقت جو ايجاد

در . اطالعات کسب براي فريبکارانه روشهاي از استفاده نيست پذير امکاناگر , است دوسويه امري صميميت و صداقت زيرا نيست جايز شرايطي هيچ

و صادق که دهيم نشان رفتارمان با بايد داريم صميميت و صداقت انتظارهستيم . صميمي

موثر. : 6 ارتباط يک الزمه که است هنري دادن گوش خوب موثر دادن گوشفرد , واقعي احساس و انگيزه به هيچگاه موثر دادن گوش بدون باشد مي

. , . اگر است الزم نيز ظاهري توجه موثر دادن گوش در برد نخواهيم پيکند , تالش دادن گوش در قدر هر باشد ديگري جاي متوجه شنونده نگاه

تاييدهاي . با همراه موثر دادن گوش داشت نخواهد باور را او گوينده فرد. دارد گفتگو در مهمي بسيار نقش رفتاري و کالمي

تشويق. : 7 را فرد است الزم هدف به رسيدن براي گفتگو به فرد تشويقاگر , حتي کند دنبال را گفتگو است مهم برايش که مطلبي درباره تا کنيم

ندارد ارتباط گفتگو موضوع با کند مي بيان که مطلبي کرديم احساسمطالب از برخي است ممکن زيرا کند دنبال را خود صحبت ميدهيم اجازه

. گردد بيان گفتگو خالل در مهماز. : 8 بعضي است ممکن گفتگو در ارتباطي سدهاي ايجاد از پيشگيري

: دائم , مانند مواردي شونده موثر ارتباط برقراري سد و مانع رفتارهادادزدن , , , , , , مشاجره تهديد توهين صحبت کردن قطع کردن صحبت

و ... مودرد بي هاي بحثگفتگو 9. مطالب گيري نتيجه و در –مرور که ها سرفصل خواندن با پايان در

نتيجه گفتگو از و کرده مرور را مطالب ايم کرده يادداشت گفتگو حينظرافت . و مهارت با اگر گفتگو در برداشتن يادداشت نمائيم مي گيريشود بازگو و نوشته مطالب تمام اگر ولي است موثر بسيار گيرد انجام

. شرايطي با گفتگو اگر داشت خواهد بدنبال را اعتماد عدم و نگراني ايجادنسبي , , بطور افراد نظريات و احساسات درک شود انجام گرديد بيان که

بود خواهد پذير . امکان

) و – , ) صحيح اطالعات حقايق آوردن بدست اول مرحله طول در نکته آخريننيز شکيبايي و صبر ضمنا شود؛ فراموش نبايد هيچگاه هدف تعيين

است . الزم همواره

بگيريد – تصميم و بسنجيد را اطالعات دوم مرحلهبا , , و سنجيده گيري تصميم است گيري تصميم مرحله مرحله اين

مي ارتباط هم با را آمده بدست اطالعات آن طي که کافي فرصتبدست – متفاوت زمانهاي در و مختلف افراد از که اطالعاتي دهيم

نخواهد استفاده قابل باشد پراکنده و هم از جدا صورتيکه در آيد ميهم , با ارتباطي هيچ ظاهر در که اطالعاتي موارد از برخي در بود

کار . محيط در که فردي مثال براي هستند مرتبط بهم بشکلي ندارندکار خوب تواند نمي و برد مي رنج معده زخم بيماري از و است عصبي

تاثير , ) باشد عصبانيت اثر در او کاري کم و بيماري است ممکن کند . , ) گرفت تصميم توان مي بهتر مواردي چنين شناخت با تن بر روان

کرد؟ بايد چه . که عملي انتخاب است طبيعي کرد انتخاب حل راه بايد مشکل حل براي

موجب , که نيست حل راه يک فقط کند حل را مشکل است ممکنموجود , حلهاي راه ميان از بايد بلکه گردد مي مشکل شدن برطرف

. کرد انتخاب را حل راه بهترين

بگيريد نظر در را سازمان سياستهاي و رايج روشهاي

مي انتخاب سازمان سياستهاي و روشها گرفتن نظر در با مناسب حل راه يکسازگار سازمان رايج سياستهاي و روشها با اگر حل راه بهترين زيرا گردد

براي , اي تازه مشکالت و باشد ممکن حل راه بدترين تواند مي نباشدبه , , کمي اختياراتي که سازماني نمونه براي نمايد ايجاد سرپرست

عمل اختيارات از فراتر سرپرستان که ندارد انتظار دهد مي سرپرستان. شود داده بيشتري امتياز آنها به زيردستان مشکالت حل براي و کرده

بگيريد نظر در کار و گروه فرد روي بر را خود اقدام تاثيرمشکل , دچار که فردي روي بر مناسبي تاثير که است اقدامي مناسب اقدام

لطمه , . موجب اقدامي اگر باشد داشته کار بازده و همکاران گرو شدهآمدن پايين موجب يا و زند لطمه گروه روابط به يا و گردد فرد حيثيت ديدن

حل , راه و کرده نظر تجديد بايد و بوده نامناسب اقدامي گردد کار بازدهکنيم . انتخاب ديگري

مشکل حل براي مناسب حل راه ويژگيهاينکنيد فراموش را هدف

نبايد , نيز مشکل حل دوم مرحله در است الزم همواره هدف جهت در حرکت. گردد فراموش مهم اين

شتابزدگي – از است گيري تصميم مرحله که دوم مرحله طول در نکته آخرين. بود نخواهد معقول شتابزده گيري تصميم زيرا کرد دوري بايد

تصميم – اجراي سوم مرحله. آيد درمي اجرا به گرديده انتخاب که حلي راه مرحله اين در

کرد؟ اقدام تنهايي به بايد آيادر , , دارد مشکل نوع به بستگي گفت توان مي سوال اين پاسخ در

. کمک به نياز آيا کرد عمل توان نمي تنهايي به موارد از برخيداريد؟

حل قابل سرپرستان ساير از گرفتن کمک بدون مشکالت از بسياريکه , مواردي در افراد کار روش تغيير براي اقدام مانند باشند نمي

در تغييرات انجام براي است اقتصادي غير يا خطرناک کار روشروش تغيير چون کنند همکاري بايد نيز سرپرستان ساير کار روش

. گذارد مي تاثير مختلف بخشهاي کار روي بر کار

باشيد اقدام براي مناسب زمان انتخاب بدنبالنتايج , بدترين نگردد اجرا مناسب زمان در اگر حل راه و تصميم بهترين

باشد . داشته بدنبال است ممکن را

اين – نبايد و است سرپرست عهده بر مشکل حل مسئوليت نکته آخرينکسي بهترين سرپرست زيرا بگذارد ديگري عهده بر را مسئوليت

. کند حل را قسمت مشکالت تواند مي که است

کنيد – بررسي را ها پيامد چهارم مرحلهمي , ) ( • حل راه تصميم اجراي پيامدهاي بررسي مرحله مرحله آخرين

باشد .

ببينيم • اينکه براي اوليه بررسي کرد؟ خواهيد بررسي مدتي چه از بعدگرديده انتخاب درست نيز آن زمان و ؟ بوده مناسب شده انتخاب حل راه

؟

تصميم • اجراي از که مدتي از بعد ؟ است بررسي به نياز فواصلي چه درمطوئن تا يابد ادامه ها بررسي است الزم معين فواصلي در گذشت

است . گرديده انتخاب درست حل راه شويم

باشيد , • داشته نظر در را افراد روابط و رفتار کار در تغييرات

بازده , • بهبود موجب و داشته پايدار نتايج که است اقدامي مناسب اقداممورد , , بايد باشد منفي تغييرات اگر گردد افراد ميان روابط و کار

گردد . يابي ريشه تا گرفته قرار تحليل

به – , • گفت توان مي باشد قبول قابل و مثبت پيامدها اگر نکته آخرينرا , مشکل حل مسير ديگر با باشد منفي پيامدها اگر و ايم رسيده هدف

کرد . طي بايد

مشکل انواعپردازيم , مي مشکل انواع به مشکل حل مراحل و مشکل مفهوم از بعد

نوع دو اينجا در اما دارد وجود مشکالت براي گوناگوني هاي بندي طبقهمتفاوت رايج هاي بندي طبقه با که گردد مي ارائه کاربردي بندي طبقه

. شوند , مي تقسيم دسته سه به وقوع زمان نظر از مشکالت است

1) اي- ) لحظه آني مشکالتافتند مي اتفاق که هنگامي و نبوده بيني پيش قابل مشکالت از دسته اين

حادثه , : , مانند مشکالتي باشيم آنها کردن برطرف فکر به بايد ميو ... معين علت بدون خرابي

جاري- 2 مشکالتاست معلوم نيز آنها زمان و بوده بيني پيش قابل مشکالت از گروه اين

کار محل در آنها وجود به که افرادي ماموريت يا و مرخصي مانندنقطه به انبار در مصرفي مواد ميزان که هنگامي يا و نيازمندين

و ... ايم نکرده سفارش تقاضاي ولي رسيده سفارش

3) پنهان- ) نهفته مشکالتمعلوم آن وقوع زمان ولي بوده بيني پيش قابل مشکالت از گروه اين

را کار که فردي يا و حفاظ بدون ماشين از ناشي مشکالت مانند نيستکارکنان , , استعداد به توجهي بي دهد مي انجام مهارت و آموزش بدونداشت ... خواهد بدنبال ناراحتي و حادثه نهايت در که و غلط روش با کاراست . نامعلوم دهند مي نشان را خود مشکالت اين زماني چه اينکه ولي

مشکالت تبئيل امکان

به و بوده بيني پيش قابل نوع از کار محل مشکالت بيشتر خوشبختانهغير مشکالت از کمي بسيار درصد و باشند مي نهفته يا جاري صورت

و جاري مشکالت که داشت توجه بايد ولي هستند بيني پيش قابلموجب و شد خواهند آني مشکالت به تبديل نشوند حل اگر نهفته

وظائف , از يکي شوند مي سازمان سرمايه و نيرو وقت شدن تلفمي آني مشکالت به نهفته مشکالت تبديل از پيشگيري سرپرستمشکالت . که باشد اي گونه به بايد کار شرايط طبيعي بطور باشد

قابل ترتيب اين به آيند مي پيش که کمي مشکالت و کنند بروز کمتربهبود براي ريزي برنامه و تفکر فرصت سرپرست و بوده حل

بين . از و زا حادثه و خطرناک کارهاي شناسايي يابد مي را فعاليتهاشد خواهد موجب سازمان عمليات در ساز مشکل هاي زمينه بردنکمتر زمان و نيرو صرف با و گرديده مهار زيادي حد تا مشکالت که

و . کار به نسبت صحيح و واقعي ديد کرد غلبه کار مشکالت بر بتوانباشد . مي مشکالت از پيشگيري در مطلب مهمترين کارکنان

بندي , دسته دارد کاربردي جنبه که مشکالت بندي دسته از ديگر نوعي. باشد مي گروه سه در مشکالت

کار- 1 کيفيت مشکالتکند مي دنبال آنرا سازماني هر که است هدفي کيفيت بهبود و حفظ

از , کارکنان نارضايتي و مشتري هاي شکايت شده تلف زمان افزايش. روند مي شمار به کيفيت عمده مشکالت

کار- 2 انجام هزينه مشکالتها هزينه رفتن باال موجب سربار هاي هزينه و توليد هاي هزينه بودن باال

. انديشيد آنها براي حلي راه بايد که شود مي

3) تعهدات- ) انجام تحويل مشکالتسازمانها , ولي است مشتري هر خواست کاال تحويل موقع به زمان

مي کار انجام در تاخير موجب که دارند مشکالتي تعهدات انجام براياز , , ... و آالت ماشين و مواد ورود در تاخير اي سرمايه مشکالت گردد

. باشد مي سازمانها براي تحويل مشکالت جمله

کرد؟ جلوگيري مشکل بروز از توان مي چگونهمواردي , , به حال شديم آشنا آن انواع و مشکل حل مراحل مشکل مفهوم با

حل , در پيشگيري جنبه کند جلوگيري کار در مشکل ايجاد از که شود مي اشارهدليل , همين به دارد آن بروز از بعد مشکل حل به نسبت بيشتري اهميت مشکل

. پيشگيري هاي زمينه مهمترين داشت خواهيم پيشگيري جنبه بر بيشتري تاکيداز : عبارتند مشکل بروز از

انساني- 1 نيروي نبودن ور بهره مشکل . ) باشد ) مي موجود منابع و امکانات از استفاده بهترين بهينه استفاده وري بهره

اصلي سرمايه زيرا باشد مي انساني نيروي وري بهره بحث در عامل مهمترينبه . کارها کردن واگذار است ماهر و کارآزموده انساني نيروي سازمان هر

مهارت , و تجربه دانش از که گردد مي موجب ندارند آنرا شايستگي که افراديو مزايا و حقوق پرداخت مانند فراواني ضررهاي و نشود صحيح استفاده آنها

سازمان , براي مواد آالت ماشين و وسائل ابزار زودرس استهالک خرابي. آيد بوجود

که شوند مي کارهايي انجام مسئول اجبار بطور و ناچاري روي از افراد از بسياريکنند , زندگي گذراندن اينکه براي و نبوده سازگار آنها تخصص و سليقه ذوق باور . : بهره کار که شود فراموش نبايد اصل اين اما اند پذيرفته را کار آن انجام

دارا , را کار آن به عالقه و ذوق شايستگي که ميگيرد انجام افرادي بوسيلهآن. به که دهند مي انجام را کاري افراد از بسياري حاضر حال در هستند

. افراد انتخاب ندارند آنرا انجام براي کافي و الزم مهارت يا و نبوده عالقمندوري بهره موجب کار به افراد گماردن بکار اصول رعايت و کار هر براي مناسب

) اثر ) و الزم مهارت داشتن کارآئي ميزان اگر گردد مي انساني نيروي بيشتر ) شود ) مي شاغل فرد يک صرف که هايي هزينه و بودن مفيد و موثر بخشي

. نامناسب فرد يک انتخاب که شود مي روشن خوبي به گيرد قرار بررسي مورد. آورد مي وارد سازمان به سنگيني ضرر چه

توان مي پاسخ در کرد؟ بايد چه انساني نيروي نبودن ور بهره مشکل رفع براي . کارآئي گردد رعايت افراد بکارگيري در بخشي اثر و کارآئي معيار دو بايد گفت

هدايت و جايگزيني به بخشي اثر و شود مي حاصل کارکنان آموزش طريق از. دارد سازمان و سرپرست هدفهاي به رسيدن براي انساني نيروي

نامحدود- انساني سرمايه

ولي است محدود باشد هم بزرگ چه اگر سازمان هر مالي سرمايهبه سازمان هر اصلي سرمايه که انساني سرمايه که انساني سرمايه

و , استعدادها است نامحدود و نداشته مرزي و حد ميايد حسابو کشف بهتر شود توجه آنها به بيشتر چه هر ندارد پاياني ها توانايي

به , توجهي بي سرپرستان مشکالت از يکي گردند مي شکوفااستعدادهاي دارد قرار آنها اختيار در که است انساني هاي سرمايه

مي سرکوب پرورش و رشد جاي به موارد از بعضي در ناشناختهافراد از اي پاره و ندارد وجود اطمينان و اعتماد جو زيرا شوند

مطلب . اين اهميت دانند مي ديگران ناکامي گرو در را خود پيشرفتدر سرپرستان مشکالت معتقدند نظران صاحب که است حدي در

. عملياتي و فني تا داشته انساني جنبه بيشتر اخير سال بيست

که داده نشان صنعتي شناسي روان و کار شناسي روان پژوهشهاياز قرار% 25کمتر استفاده مورد کار محل در افراد توانايي و استعداد

. وجود انسانها تعالي و پيشرفت به ميل که داشت توجه بايد گيرد مياز دارند تمايل و هستند روشن اي آينده ساختن بدنبال همه و دارد . اگر اما نمايند استفاده بهتر زندگي به رسيدن براي خود استعداد

روش در بايد شوند نمي استفاده خوبي به انساني هاي سرمايه. نمائيم نظر تجديد افراد هدايت و سرپرستي

مناسب- 3 افراد انتخابدر , است مناسب افراد نداشتن اختيار در سرپرستها مشکالت از ديگر يکي

اداره اگر است ضروري سرپرست نظر از استفاده افراد بکارگيري و استخداماو آنگاه و کند استخدام را فردي سرپرست نياز و نظر به توجه بدون کارگزيني

مشکلي , بلکه نبوده سرپرست به کمک کار اين دهد قرار سرپرست اختيار در راافرادي يا فرد مشخصات است الزم سرپرست گردد مي تحميل او به که است

تا داده قرار کارگزيني يا استخدام واحد اختيار در را کنند کار او با بايد که . واحد بين نزديک ارتباط وجود شوند انتخاب واحد در کار براي افراد بهترين

انتخاب افراد بهترين تا کند مي کمک سرپرستان و کارگزيني يا استخدام. گيرند قرار سرپرستان اختيار در و گرديده

استخدام و انتخاب بايد که افرادي مشخصات درباره قدر هر که است روشننيروهاي از استفاده براي بيشتري امکان گردد ارائه تري دقيق اطالعات شوند

و , کار پيشرفت موجب مناسب افراد انتخاب داشت خواهد وجود شايسته. گردد مي انساني روابط مشکالت از پيشگيري

انساني- 4 نيروي پذيري تغيير و رشدنيروي به نسبت واقعي نگرشي بايد انساني روابط مشکالت از پيشگيري برايغير . نگرشي هستند استعداد بي و نااليق افراد اينکه باشيم داشته انسانيولي هستند استعداد داراي همه افراد است ساز مشکل خود و بوده واقعي

پر و استعداد کم به توان مي را افراد است متفاوت افراد در استعداد ميزانبدين داشت انتظار او استعداد حد در فردي هر از و کرد بندي تقسيم استعداد

موجب , که است سرپرست رهبري چگونگي بلکه ندارد وجود نااليق فرد ترتيباست . اين شود فراموش نبايد که ديگري واقعيت گردد مي افراد لياقت بروز

و کرده رشد آموزش اثر در و پذيرفته تاثير ديگران و کار محيط از افراد که . براي گردند مي برخوردار تازه بينشهاي و نو نگرشهاي از و يابند مي تغيير

قابل سطح به تا دهد آموزش را خود افراد بايد سرپرست هدف به رسيدنبدست مطلوب طور به را کار انجام توانايي و برسند مهارت و دانش از قبولي

آورند.

کار- 5 به افراد کردن عالقمنداست اکتسابي باشد ذاتي جنبه اينکه از بيش معين شغل يا کار به عالقهدر را کار آن به عالقه و ميل تواند مي فعاليت يا کار يک هاي جذابيت

فرد , عالقمندي ميزان است الزم کار پيشرفت براي نمايد ايجاد افراداي , جاذبه تواند مي کار بيشتر چه هر آشنايي کرد زياد را کار به

فرد . از اينکه جاي به پس نمايد ايجاد آن دهنده انجام براي بيشتراصولي , روشهاي با است بهتر است عالقمند کارش به آيا کنيم سوال

. بيافزائيم کار به اش عالقه بر

کنند مي ايجاد خود براي سرپرستها که مشکالتي

مي • مبارزه آن با بناچار و گردد مي تحميل سرپرست بر مشکالت از برخيکند , مي مشکل ايجاد او براي سرپرست رفتار مواد از اي پاره در ولي کند

. شود مي اشاره مشکالت اينگونه از اي پاره به اينجا در•. شوند مي صادر تفکر بدون که غلط دستورهايناکافي • و نامناسب آموزش يا جديد افراد نديدن آموزشافراد • نامناسب جايگزيني و بکارگيريکارکنان • فردي تفاوتهاي به نداشتن توجهکارکنان • مهارت و توانايي و استعداد از نداشتن آگاهيکارها , • به کارکنان گرايش و عالقه ميل به نکردن توجهکارکنان • به اختيارات از بخشي واگذاري در ترديد• ) داشتن ) موجب که افراد برانگيختن انگيزش چگونگي به نداشتن توجه

. گردد مي انگيزه کم يا انگيزه بي کارکنانکارکنان • با آمرانه و خشن رفتارقوانين • و مقررات به نداشتن توجه و کار محيط در موثر نظم نبودن

سازمانابزار • نگهداري غلط روشهاي وجود و کارکنان به نامناسب کار ابزار دادن

وسائل وکار • انجام براي برنامه و طرح نداشتنو • ايمني اصول از ناآگاهي علت به کار ايمني شرايط نکردن رعايت

کار بهداشتکار 1. بحرانهاي با مقابله براي آمادگي نداشتن

– ) در ) همچنانکه انساني ابط رو در العمل عکس و عمل واکنش و کنش اصلرفتار بر اصل اين دارد وجود واکنش و کنش اصل فيزيکي و مادي دنيای

خوب رفتار برابر در دارد بدنبال را واکنش يک رفتار هر است حاکم نيز افراددر و داشت انتظار را خوشايند رفتار يا خوب واکنش توان مي طبيعي بطور

هر پس داشت را خوب رفتار انتظار توان نمي هيچگاه ناخوشايند رفتار برابرداشت خواهد بدنبال را خود مناسب رفتار رفتاري

. روشن براي دارد احاطه انسانها تمامي رفتار بر واکنش کنش اصل بنابراين: شود مي اشاره انساني واکنش ويژگيهاي به موضوع ابعاد شدن

باشد • مي بيني پيش قابل افراد واکنشافراد تشويق مثال براي کرد بيني پيش را افراد رفتار توان مي زيادي حد تا

را کارش نيست راضي کارش از که فردي يا گردد مي او خوشحالي باعث. داد نخواهد انجام خوب

) کنش ) اوليه (رفتار واکنش ) ثانويه رفتارخوشحاليتشويق کاري نارضايتي کم

) ثانويه ) رفتار محرک کنش اوليه رفتار گفت توان مي نمودار به توجه با , ) از) بسياري مواردي در البته کرد بيني پيش توان مي آنرا و بوده واکنش

) قابل ) واکنشها رفتارها بيشتر ولي باشد مي بيني پيش قابل غير رفتارها. هستند بيني پيش

نيست. 2 گيري اندازه قابل افراد واکنشزيرا , , کرد گيري اندازه توان نمي را افراد واکنش اجسام واکنش برخالف

. در , ندارد وجود افراد رفتار گيري اندازه براي اي وسيله و ابزار معياررا کارش يا گردد خوشحال فرد که داشت انتظار توان مي قبلي مصالهاي

و سنجش قابل کاري کم ميزان و خوشحالي شدن ولي ندهد انجام خوب. نيستند گيري اندازه

نيست- 3 يکسان افراد در واکنش زمانافراد , از برخي شود مي ناميده واکنش زمان واکنش و کنش ميان فاصله

واکنش زمان بر بسياري عوامل ديرتر اي عده دهند مي نشان واکنش سريعو : , , , ... تجربه عالئق آمادگي حساسيت ميزان مانند گذارد مي تاثير افراد

گذارد- 4 مي تاثير افراد واکنش بر زماني شرايطداشت خواهد تاثير فرد واکنش بر دهد مي رخ زماني موقعيت چه در رفتار اينکه

براي , بود خواهد متفاوت واکنش شدت و نوع هفته يا روز مختلف ساعات دراول روزهاي يا روز اوليه ساعات در مشکالت پذيرش براي فرد ظرفيت مثال

باشد . توان مي موارد بقيه از بيشتر هفتهگذارد- 5 مي تاثير افراد واکنش بر مکاني شرايط

محلي چه در فرد اينکه و نيست يکسان واکنش شدت و نوع مختلف مکانهاي درفرد : تحمل ميزان شايد مثال براي داشت خواهد تاثير او واکنش بر دارد قرار . باشد مکانها ساير از بيشتر کارش محل در ناخوشايند مطلب يک شنيدن براي

مقابل . در فرد واکنش است گذار تاثير افراد واکنش بر نيز ديگران حضوردليل . همين به ندارند حضور ديگران که است وضعيتي با متفاوت ديگران

حضور , در انتقاد و تنبيه تذکر مانند ناخوشايند رفتارهاي که شود مي توصيهاهداي و تشويق مانند برانگيزاننده و مثبت رفتارهاي ولي نگيرد انجام ديگران

. گيرد انجام ديگران حضور در جايزهگذارد- 6 مي تاثير آن شدت و واکنش نوع بر فردي خصوصيات

دقت , , , , , , , , حسد بخيل خودخواهي سرسختي تواضع صبر لجاجت زودرنجيو ... خوشرويي و

تمامي شامل فردي خصوصيات البته هستند فردي خصوصيات از برخيمي , را فرد شخصيت که باشد مي شخصي رفتاري و اخالقي بدني خصوصيات ) واکنش ) رفتار بر گرديده تشکيل خصوصياتي چه از فرد شخصيت اينکه سازند

لجباز . و سرسخت افراد واکنش شدت و نوع نمونه عنوان به گذارد مي تاثير او. دارد زيادي تفاوت متواضع و صبور افراد با

سرپرست رفتار و واکنش و کنش اصلکمک سرپرست به کارکنان رفتار تحليل در واکنش و کنش اصل به توجه و آگاهيو بنمايد را الزم هاي بيني پيش کار يک انجام و گيري تصميم از قبل تا کند مي

. موجب مهم اصل اين به توجه نمايد دوري نسنجيده و شتابزده رفتار از . گردد مي انساني روابط مشکالت بروز از پيشگيري

) سرپرست ) کاري روابط کار محيط در سرپرست انساني روابط . ارتباطات ميزان دارد ارتباط خود کار محيط در بسياري افراد با سرپرست

مافوق . مدير با سرپرست باشد مي مديران ساير از بيشتر حتي سرپرستمي , مشورت او با دهد مي گزارش گيرد مي دستور او از دارد ارتباط خود

آنها. به ؛ دارد را ارتباط بيشترين کنند مي کار او نظر زير که کارکناني با کندآنها , , , نظريات از دهد مي آموزش خواهد مي گزارش دهد مي کار دستور

. شود مي آگاه . بطور هماهنگي براي دارد نزديکي ارتباطي نيز سرپرستان ساير با سرپرستبا . سرپرست که کارکنان از ديگر گروهي کند مي برقرار ارتباط آنها با مداوم

سرپرست , با کارشان نوع که هستند همکاراني دارد نزديکي ارتباط آنهااز , , , ... و عمومي روابط کارگزيني دبيرخانه مانند بخشهايي است متفاوت

. ) دارد ) ارتباط نيز صنفي تشکلهاي با سرپرست همتراز همکاران اند جمله اينبا , ... سرپرست مواقع بيشتر و مصرف و مسکن تعاوني بسيج مانند نهادهايي

مهمانها , , ؛ دارد کاري ارتباط نيستند سازمان عضو که افراد از گروهياز , , , , نيز مشتريها و کارورزان کارآموزان بازديدکنندگان بازرسها مراجعين

مجموعه . اين دارند کاري ارتباط سرپرست با که هستند افراد اين جملهمي کاري محيط در سرپرست نقش اهميت دهنده نشان ارتباطي گسترده

و کار پيشبرد در کننده تعيين و محوري اساسي نقشي سرپرست نقش باشدکار . اهميت و ارزش به توجه بنابراين باشد مي سازمان اهداف به رسيدن

عمده , مشکالت از يکي حاضر حال در است ناپذير انکار واقعيتي سرپرستان ) سرپرستي ) اجرايي مديريت مهم موضوع به توجهي کم کشور سازمانهاي

. گيرد انجام جدي بازنگري بايد مطلب اين جبران براي که باشد مي

موفق سرپرست يک ويژگيهاي: پردازيم مي موفق سرپرست شخصيتي هاي ويژگي شرح به اينجا در

کار- 1 در شوق و شور و اشتياقو گردد ظاهر سرپرست رفتار در بايد هدف به رسيدن و کار به اشتياق و شور - کار به عالقه و عشق بايد مي شود اکتفا نبايد اشتياق و عالقه اظهار به تنها

به که است ارتباط برقراري براي روش بهترين اين شود ديده فرد رفتار در . حرکاتش و رفتار با فرد روش اين در گويند مي عمل به مستند روش آن

اجاد , از و بوده زياد بسيار روش اين گذاري تاثير نمايد مي بيان را افکارش. کند مي جلوگيري شبهه و شک

جسارت- 2 و شهامتاز و باشد داشته شهامت بايد کارها اداره و کارکنان رهبري در سرپرست

با . برخورد توانايي است الزم سرپرست نهراسد خوردن شکست يا و خطراتدر مقاومت با و برود مشکالت استقبال به و کرده تقويت خود در را مشکالتنمايد . آماده هدف به رسيدن و پيروزي براي را زمينه مشکالت و موانع برابر

نفس- 3 به اعتماد . امکان زيرا باشد داشته کامل اعتماد خود ت قضا به نسبت نبايد سرپرست

اطالعات صحت از اطمينان گيري تصميم در دارد وجود همه براي اشتباهالزم فرصت داشتن و اطالعات بودن صحيح و کامل صورت در است ضرورري

نداشت . ترسي شکست از صحيح انتخاب با بايد گيري تصميم برايقولي- , , 4 خوش و خيرخواهي وفاداري صداقت

دارند , اعتماد او به افراد و است پايبند خود حرف و قول به اليق سرپرست. شود مي کارکنان دلگرمي و خاطر آرامش موجب عهد به وفاي

مهرباني-5را , , دوستي بدهيد مناسب پاسخ افراد عالئق به محبت و دوستي ايجاد براي

با , . دهيد نشان مناسب واکنش غلط رفتارهاي برابر در دهيد پاسخ دوستي با. گردد مي ايجاد افراد ميان الزم صميميت انساني روابط رعايت

سرپرست الزم هاي تواناييآنها , مهمترين به ذيل در طلبد مي را خاصي هاي توانايي کارکنان سرپرستي

شود مي اشاره

کارآفريني- 1 و سازماندهي استعداد تواناييانجام بايد که کارهايي و کرده مطالعه را شرايط و اوضاع کارآفرين فرد

. توانايي و کار نوع به بايد افراد سازماندهي در کند مي تعيين را شوددر , ضروري موارد از کارکنان با کار شرايط تطبيق کرد توجه کارکنان

. باشند مي سازماندهيکارکنان- 2 انگيزش توانايي

دارند , روحيه و انگيزه به نياز ديگري فعاليت هر مانند کار انجام براي افرادافراد , , ... در و ها شايستگي ارزشيابي مطلوب کار مناسب محيط ايجاد با

انگيزش . در هيچگاه انگيزه بدون مدير کنيد ايجاد فعاليت براي مثبت انگيزه. بود نخواهد موفق کارکنان

کامل- 3 کار ايجاد تواناييکرده مشخص را ديگران و خود براي کامل کار براي الزم شرايط سرپرست

. گذشت با زيرا کند مي خودداري استاندارد غير و ناقص کار انجام از وکرد . اصالح آنرا توان مي سختي به غلط کار انجام به کردن عادت و زمان

کارکنان همه براي را کامل کار شرايط و خصوصيات است الزم بنابراينکنيد . بيان بروشني

جمعي- 4 کار شرايط ايجاد تواناييهمراه موفقيت با هنگامي و است گروهي و جمعي کار يک سرپرست کار

. گيرد , انجام کارکنان مشارکت با فعاليتها که استموثر- 5 روابط برقراري توانايي

خوب , روابط برقراري توانايي کرد سپرستي توان نمي موثر روابط بدون. دارد تمرين و يادگيري به نياز که است امري

گيري- 6 تصميم تواناييصاحب از برخي بطوريکه است گيري تصميم مدير يک کار مهمترين

گيري , تصميم نيست گيري تصميم جز چيزي مديريت معتقدند نظرانمعايب فردي گيري تصميم زيرا ؛ باشد مي جمعي گيري تصميم صحيح

. دارد فراواني

: از عبارتند فردي گيري تصميم معايب از برخي - افراد استعداد و شخصيت رشد از جلوگيري الف

- زيردست افراد روحيه آمدن پايين ب , - فردي گيري تصميم زيرا کارکنان در قضاوت قوه رشد عدم ج

مجري فقط کارکنان و دهد نمي افراد به داوري براي فرصتي. گردند مي تصميمات

از گروهي فعال جلسات در گيري تصميم از قبل سرپرستها است الزم , ايجاد براي نمايند گيري تصميم سپس شده آگاه افراد نظريات

نظام طراحي کارکنان نظرات از صحيح استفاده و همفکرياست . ضرورت يک پيشنهادها

کارکنان- 7 با موثر ارتباط برقراري تواناييدهد , انجام را خود کارهاي تواند نمي ارتباط برقراري بدون سرپرست

است : قرار اين از موثر ارتباط چگونگيکنيد- . تعيين گروهي و جمعي بطور را اهداف الف

کار – راحتي به تا دهيد قرار افراد اختيار در کافي لوازم و وسائل ببرسند هدف به و کرده

و – توافق خود همکاران با که کنيد دهي سازمان طريقي به را افراد ج. باشند راضي خود کار از و داشته تفاهم

نيز- , را کار مشکالت کنيد بيان دهيد مي انجام افراد براي که کارهايي دما , درون از افراد زيرا نکنيد خودداري عالقه اظهار از نماييد گوشزد

خود , عواطف و احساسات مناسب رفتارهاي و کلمات با نيستند آگاه. دهيد نشان را

. باشد _ بدور پيچيدگي از و باشد آشکار و روشن بايد کار دستور هـرا- دستان زير و بيفزاييد مداوم بطور خود تجربيات و اطالعات بر و

کنيد . يادگيري به تشويقافکارشان- نتايج از را آنها و داده قرار آزمايش مورد را افراد نظريات ز

نماييد . آگاه . ) ناميد ) سرپرست براي ت هفت توان مي را شده ياد توانايي هفت

) سرپرستها ) از برخي شکست موفقيت عدم داليل

نيستند؟ موفق افراد رهبري در سرپرستها از برخي چرانگرشهاي و اصولي غير ديدگاههاي داشتن علت به سرپرستها از بسياري

مهمترين , شوند مي مواجه شکست با کارکنان و کار به نسبت منفي. قرارند اين از سرپرستها شکست داليل

ميکنند • پرسش خود دست زير افراد از که وقتي مايلند سرپرستها اغلباظهارات ديگر به که ندارند حوصله و بشنوند را پرسش آن جواب فقط . است نهفته آنها صحبتهاي البالي در کارکنان احساس دهند گوش فرد

. فهميد خوبي به را او سخنان توان نمي فرد احساس درک بدونصميمانه • جو يک خود کار محيط در که نيستند قادر سرپرستها از بسياري

خود نظرات و کرده صحبت آزادانه و کامل بطور بتوانند افراد تا کنند ايجاد. نمايند بيان را

يک • کار پيشرفت که ندارند توجه مهم نکته اين به سرپرستها از برخيمي که هستند آنها و بوده سازمان آن کارکنان بدست سازمان يا شرکت

سازمان يا شرکت شهرت و پيشرفت موجب بيشتر همکاري با توانندشوند.

مي • برخورد کار پيشرفت موانع و مشکالت با طوري سرپرستها از بعضيو تجربيات از استفاده و نظرخواهي براي فرصتي هيچگاه که کنند

. ماند نمي باقي آنها براي ديگران اطالعاتدادن 1. شرکت که اند نبرده پي مطلب اين به هنوز سرپرستها از بسياري

اساسي و مهم اندازه چه تا محدوديتها و موانع رفع در زيردست افراداست .

سازمان در بحران رفع و زدائي تنش در سرپرست نقش

از قبل سرپرست است الزم تنش و بحران شرايط از پيشگيري براي: بپرسد خود از را زير موارد کار شروع

مي 1. تنهايي به کار يک انجام براي را الزم و کامل تصميمهاي آياگيرم؟

با 2. و آورده بدست را کارکنان نظريات و پيشنهاد که دارم عالقه آياکنم؟ مشورت آنها

کنم؟ 3. مي مشورت زيردست افراد با بعد و گيرم مي تصميم ابتدا آيا

مي که است شخصي ارزشيابي نوعي سواالت اين داشت توجه بايدکرد . استفاده آن از خود بيشتر شناخت براي توان

چهارم بخشرهبر رفتار

كه : طوري به افراد بر گذاري تأثير عمل از عبارتست رهبري رهبر تعريفكند . تالش گروهي هاي هدف براي عالقه و ميل روي از

مطالعه : در متداول شيوه كه بود سالها رهبري مطالعه هاي شيوهاين اساس بر كرد مي تأكيد رهبري ذاتي ويژگيهاي يا صفات بر رهبري

احساسات يا جسماني نيروي بودن دارا نظير بي ويژگيهايي نگرشاز ذاتي صفات اين كه رفت مي گمان و بود موثر رهبري در دوستانه

. بود انتقال قابل ديگر شخص به شخصيكه ) ( كساني فقط نداشتند را هوش صفات اين افراد اكثر چون و

. ، نگرش شيوه اين در نتيجه در شدند مي شناخته رهبر بودند آنها واجدشك و ترديد با رهبر انتخاب خاطر به افراد آموزش و تربيت ارزش

گيري اندازه و تشخيص قابل ذكر مورد صفات اگر چون نبود درستتغييرات اساس بر شد مي موثر رهبران غير از رهبران تشخيص بودند

حاصل اهميتي با يافتة كمتر رهبري مطالعه شيوة اين از گرفته صورت : ) نويسد ) مي جنينگز يوجين دانشمندان از يكي چه چنان سال 50شد

را صفات از اي مجموعه يا شخصيتي ويژگي يك نگرديد موفق مطالعهكند . فراهم كاربرد به رهبران غير از رهبران تمايز براي بتوان كه

پوياست فراگرد يك رهبري كه است آن بر تجربي تحقيقات باالخره ووضعيت و پيروان ، رهبران در تغييراتي با وضعيتي به وضعيتي از كه

رهبري . مطالعات در را شيوه اين اخير تحقيقات كنند مي پيدا تغيير هامتمركز . مشهود رفتار بر توجه بيشتر شيوه اين در كنند مي تأثير

سبك بتوانند كه افرادي تربيت امكان محيط و رفتار بر تأكيد با و استمي تقويت ، برند كار به متغير هاي وضعيت در را رهبري رفتار هاي

گردد .

كار : و وظيفه به توجه كه كردند مي تصور گذشته مولفان رهبر رفتاركه حالي در شود مي مشخص آمرانه رهبري رفتار وسيلة به yمعموالاين و گردد مي معرفي دموكراتيك رهبري ، رفتار با روابط به توجه

رهبر يك كه بود اين بر توافق yعموما كه داشت وجود اين خاطر به دليلدهد : مي قرار تأثير تحت زير طريق دو از يكي به را خود دستان زير

كنند- . 1 كار چگونه و كنند كار چه بگويد خود دستان زير به تواند مي رهبركند . مي تأكيد وظيفه و كار جوانب بر كه است سنتي آمرانة سبك اين

كند- 2 تقسيم دستانش زير با را خود رهبري هاي مسئوليت تواند مي رهبرمورد. ) ( را انساني روابط كه است آمرانه غير دموكراتيك سبك اين

دهد . مي قرار تأكيد

سبك : دو اين تفاوتقدرت كه ايست مبتني فرض اين بر yغالبا رهبر رفتار آمرانه سبك در

تنبل yذاتا انسان كه اين و كند مي اشغال كه است مقامي از ناشي رهبراين . بر فرض دموكراتيك سبك در كه حالي در است اعتماد قابل غير و

وي به كند مي رهبري وي كه گروهي وسيلة به رهبر قدرت كه استكند پيدا انگيزش اي شايسته طرز به اگر انسان كه اين و شود مي دادهسبك . در نتيجه در باشد فرمان خود و خالق كارش در تواند مي yاساسادر كه حالي در شود مي تعيين رهبر وسيلة به ها مش خط همه آمرانه

گروهي گيري تصميم و بحث معرض در ها مش خط دموكراتيك سبكدارد . وجود سبك دو اين ميان در نيز ديگري رهبري هاي سبك البته ست

.

رهبر : رفتار در ميشيگان دانشگاه تحقيقاتي مركز مطالعات

شد : بررسي زير مفهوم دو تحقيقات اين دربر- : 1 شود مي توصيف مدار كارمند عنوان به كه رهبري مداري كارمند

هر كند مي احساس او كند مي تأكيد خود كار مناسباتي هاي جنبهو فرديت و كند مي توجه افراد يك يك به وي است اهميت با كارمندي

پذيرد . مي را آنان شخصي نيازهايكارمندان- : 2 و كند مي تأكيد كار فني هاي جنبه و توليد بر مداري توليد

گيرد . مي نظر در سازمان هاي هدف تحقق براي ابزاري شبيه راروابط ) دموكراتيك رهبري مفاهيم موازات به مفهوم دو اين نتيجه در

گيرند( ) ( . مي قرار وظيفه آمرانه و

گردد : مي توصيف زير شرح به رهبري سبك پنجكوشش- : 1 حداقل كه كافيست سازماني امنيت حفظ براي خاصيت بي

برد . كار به مقرر كار انجام در را تالش وبه- : 2 بخش رضايت روابط حيث از افراد نيازهاي به توجه باشگاهي

شود . مي منجر كار جريان سرعت و دوستانه سازماني جو پيداييكار- : 3 شرايط كه آيد مي بدست موقعي عمليات در كارائي مدار وظيفه

باشد . داشته دخالت آن در كمتر انساني نيروي كه باشد نحوي بهضرورت- : 4 بين كه است موثر وقتي سازماني عملكرد امكان روي ميانه

باشد . برقرار تعادل سطح يك در افراد روحيه حفظ و كار انجاموابستگي- : . 5 آيد مي بر متعهد افراد عهدة از كار در موفقيت تيمي

روابط » « به سازمان هدف در مشترك عالقة يك واسطة به متقابلشود . مي منجر احترام و اعتماد با توام

؟ » « دارد وجود رهبري سبك بهترين يك آيا

وضعي�ت ) ( هر در رابطه و وظيفه يعني اصلي كانون دو تشخيص از پسبالقوه تضاد مقصود دو هر آوردن بر در كه دريافتند محققان رهبري

كه اي ميانه سبك كه است بوده اين بر تالش نتيجه در دارد وجودكند . پيدا باشد مقصود هر به ناظر

داشتن : ، مطلوب و مؤثر رهبري رفتار مشخصه لپين اندروها نظر در . ، عكس بر است دهي ساخت و مراعات مورد دو هر در زياد امتيازات

بعد دو اين در اندك امتيازات با مطلوب نا يا مؤثر غير رهبري رفتارگردد . مي مشخص

برساند : مدد زير گروهي مقصود دو آوردن بر به بايد موفق رهبر يك

هدف – 1 تحققگروه – 2 حفظ

يا : ال ايده سبك ، دهي ساخت و مراعات لحاظ از قوي سبك نتيجهدو لحاظ از ضعيف سبك كه حالي در است رهبر رفتار سبك بهترين

است . بدترين بعد

و . مدار كارمند مفهوم دو است تيمي مديريت رهبر رفتار ترين مطلوبمدار . كار

توجه : دارند را عملكرد نصاب حد بهترين كه پرستاني سر مدار كارمندكوشش به و دستان زير مشكالت ، انساني هاي جنبه به yعمدتا را خود

سازد مي معطوف عالي هاي هدف با و مؤثر هاي گروه ايجاد جهت درگويند . مي مدار كارمند را پرستان سر اين

داشتند : . توليد بر مدام تاكيد كه هستند پرستاني سر مدار كار

با : را خود رفتار سبك كه است قادر بخش اثر رهبر يك پذير انطباق رفتارثابت ها نياز اين چون دهد تطبيق دستان زير و وضعيت هاي نيازرفتار سبك از استفاده بخش اثر رهبر يك براي بنابراين نيستند

رهبري . رفتار مفهوم رود مي شمار به چالش يا مبارزه يك مناسبكرد : بيان زير صورت به توان مي را پذير انطباق

هاي نياز و خاص ضعيت و متناسب را خود رفتار سبك مدير كه اندازه هرهدف به رسيدن در اندازه همان به باشد پذير انطباق دستانش زير

بود . خواهد بخش اثر ، سازماني و مشخصي هاي

رهبري : مشروط مدلكنند مي تعيين مهم وضعيتي متغير سه رهبري مشروط مدل موجب بهمطلوب . غير يا است مطلوب رهبر يك براي معين وضعيت يك آيا كه

گروهش – 1 اعضاي يا او شخصي روابطاست – 2 شده مكل�ف آن ايفاي به گروه كه اي وظيفه ساخت چگونگييك – 3 بودن مطلوب كند مي فزاهم او مقام كه اختياري و قدرت

رهبر . وضعيت اين كه اي اندازه و حد شود مي تعريف چنين وضعيتكند . مي اعمال گروه بر را خود تأثير سازد مي قادر را

بلكه : نيست مطرح سبك بهترين مساله رهبري مشروط مدل در نكتهاست . مطرح معين وضعيت يك براي سبك ترين مؤثر مساله

رهبر رفتار اساسي هاي سبككنند . مي توصيف را رهبر هاي شخصيت yاساسا اصلي سبك چهار اين

را آن كه داريم فرد يك شخصيت كلي بخش آن به توجه ، رهبر رفتار زمينه درخواهيم . كار به مترادف را سبك و شخصيت علمات ناميم مي وي رهبري شخصيت

برد . هدايت هنگام وي كه رفتاري الگوي از است عبارت فرد يك دهبري سبك يا شخصيت

رفتار . شامل yعموما الگو اين دهد مي نشان خود از ديگران هاي فعاليت كردنوظيفه رفتار نوع دو است دو اين از تركيبي يا مدار رابطه رفتار يا مدار وظيفه

شرح به دارند زيادي اهمبت رهبر شخصيت مفهوم لحاظ از كه مدار رابطه و مداراست : زير

اعضاي : هاي نقش رهبر يك كه اي اندازه و حد به كند مي اشاره مدار وظيفه رفتارچه ) ( يك هر كه دهد توضيح ، كند تعريف و دهد سازمان را خود دستان زير گروه

ايجاد . جهت در رهبر كه هايي كوشش وقت چه و چگونه و كجا ، دهد انجام فعاليتيآورد مي عمل به وظايف دادن انجام روش و ارتباط و سازماني دقيق هاي الگو

سازد . مي مشخص را مدار وظيفه رفتاربه : رهبر يك دارد احتمال كه اي اندازه و حد به كند مي اشاره مدار رابطه رفتار

از استفاده براي دستان زير به فرصت دادن و ارتباط هاي راه گشودن وسيلهقرار بر شخصي روابط خود گروه اعضاي و خود ميان ، شان بالقوه هاي توانايي

سازد . رهبري : شخصيت متقابل رابطه به رهبر يك بخشي اثر كه اين قبول با بخشي اثر بعد

دو مدل به بخشي اثر بعد يك ، است وابسته كند مي عمل آن در كه وضعيتي با اوشود ) ( . مي افزوده وظيفه بعد و روابط بعد فوق بعدي

، رهبري پيشين هاي مدل روابط و وظبفه ابعاد به بخشي اثر بعد يك افزودن باخاص محيط يك موقعيتي هاي نياز با رهبررا سبك مفاهيم كه است اين بر كوشش

كنيم . ممتاز و يگانهمؤثر يا بخش اثر را آن ، است معين وضعيت يك متناسب رهبر يك سبك كه وقتي

كنيم . مي اصطالحغير يا مؤثر غير را آن ، است متناسب نا معين موقعيت يك با وي سبك كه هنگامي

ناميم . مي بخش اثر

اثر : كه آنست رهبر بخشي اثر بعدي سه مدل جنبه مهمترين بخشي اثر تعيينبه . كند مي اضافه پيشين هاي مدل روابط و وظيفه ابعاد به را بخشي

كنيم . مي بررسي را بخشي اثر دليل همينمفهومي : اصوال رهبري رهبري بخشي اثر مقابل در مديريت بخشي اثر

تلقي . رهبري از خالص نوع يك عنوان به مديريت است مديريت از تر وسيعكه حالي در دارد اهميت سازماني هاي هدف تحقق آن در كه شود مي

هدف اين ولي هاست هدف تحقق براي افراد با كردن كار مستلزم رهبريتفاوت . بايد ، بخشي اثر بهبود براي نيستند سازماني هاي هدف yلزوما ها

تشخيص را مديريت و رهبري ، سازماني هاي هدف ، فردي هاي هدف مياندهيم .

رفتار : بر بخواهد فردي اگر بخش اثر رهبري مقابل در آميز موفقيت رهبريآن نتيجه و ناميم مي رهبري كوشش را خواستن اين ، بگذارد تاثير ديگري

سازمان هر در مدبر يك اصلي وظيفه چون باشد موفق نا يا موفق تواند ميوي موفقيت برساند انجام به افراد وسيله به و افراد با را كار كه است اين

شود . مي گيري اندازه رهبري تحت توليدگروه قدرت يا بازده وسيله بهاثر : جنبه مهمترين شايد كند مي تعيين چيزي چه را سازماني بخشي اثر

است . سازمان يك كل با آن رابطه بخشيوجود دارنده باز و دهنده سوق نيروي دو وضعيتي هر در كند مي فرض لوين

گذارند . مي تأثير دهد رخ است ممكن كه تغييري هر بر كه داردجهت : در كه وضعيت يك بر مؤثر هاي نيرو از عبارتند دهنده سوق هاي نيرودهند . مي ادامه را آن و شوند مي تغييري موجد ، آورند مي فشار خاصي

يا : بازداشت جهت در كه هستند هايي نيرو شونده مانع يا بازدارنده هاي نيرومي . قرار بر هنگامي تعادل كنند مي عمل دهنده سوق هاي نيرو كاهش

دارنده باز هاي نيرو مجموع مساوي دهنده سوق هاي نيرو مجموع كه شودحالت در دهنده سوق و دارنده باز هاي نيرو دهنده نشان زير شكل باشد

است . تعادل

كه : حدي به دارد بستگي ها هدف يگانگي درجه بخشي اثر و ها هدف يگانگي ، سازماني هاي هدف تحقق اثر بر را خود هاي مدت ها گروه و افراد

مصمم . سازماني هاي هدف در همه وقتي كنند مي مالحظه يافته تحققاين » « . دادن نشان براي آيد مي پيش ما هدف راستين يگانگي باشند

در . كنيم مي تقسيم زيردستان و مديريت گروه دو به را سازمان مفهومو موافق سازمان هاي هدف با اي اندازه تا مديريت هاي هدف حالت اين

دستان زير هاي هدف مقابل در نيستند يكي دقيقا ولي است گار سازدارند . فاحش اختالف سازمان هاي هدف با تقريبا

سازش يك دستان زير هاي هدف و مديريت هاي هدف متقابل تاثير نتيجهاست . دو اين از تركيبي واقعي عملكرد و است توافق يا

به : راجع كه شود مي تاكيد سازماني محيط يك در بخشي اثر و مشاركتطرفين مشاركت با پيشاپيش بايد ، گروه يا فرد عملكرد هاي مالك

بايد . دستانش زير و مدير يك تصميمات اين اتخاذ در شود گيري تصميممورد را مدت بلند و مدت كوتاه هاي هدف ، ميانجي و بازده هاي متغير

دستانش . زير به كه اين اول ، دارد مزيت دو فراگرد اين دهند قرار توجهآن اساس بر آنان هاي كوشش كه مبنايي تعيين در كه دهد مي فرصت . در دستان زير مشاركت ، كه اين دوم كنند مشاركت ، شد خواهد داوري

شده تعيين مقاصد و ها هدف به نسبت را آنان تعهد ريزي برنامه فراگردداد . خواهد افزايش

كه : اي گونه به است بخشي اثر رهبري سبك رهبري سبك بهترين نتيجههدف به رسيدن جهت در سازمان مديران يا رهبران و دستان زير افراد

باشند . داشته را الزم همكاري شده تعيين زمان در شده تعيين هاي

رهبري محيط تشخيص : ، دستان زير و رهبر خود از مركب رهبري محيط محلي هاي متغير

است . كار هاي بنيان و سازمان ، او همكاران ، فرادستاناز مركب توان مي را محيط ترين متغير از يك هر ، كار هاي نياز بجز

متغير : . ليست پس انتظارات و شخصيت كرد تصور بزرگ جزء دوگردد : مي زير اجزاي شامل يافته گسترش فوق ترين

رهبر انتظارات رهبر شخصيتدستان زير انتظارات دستان زير هاي شخصيت

دستان فرا انتظارات دستان فرا هاي شخصيتهمكاران انتظارات همكاران هاي شخصيت

سازمان انتظارات سازمان شخصيت

شد ) ( ملزومات كار هاي نيازرا : » « » « سبك و شخصيت اصطالحات ، قبل هاي بخش طبق شخصيت تعريف

به . فرد يك پايدار رفتاري هاي الگو عنوان به شخصيت بريم مي كار با مترادفبه مشابه شرايط تحت فرد كه شوند مي مالحظه ديگران وسيله به كه صورتي

براي . كه كند مي پيدا خاص عملي عادات وي كند مي رفتار يكسان طريقياست . بيني پيش قابل اي اندازه تا كنند مي كار وي با كه كساني

انتظارات : تعريفاو خود مقام يا نقش براي مناسب رفتار از شخص اوراقات از اند عبارت انتظاراتيك . گوييم مي وقتي سازمان راخل در ديگران هاي نقش از شخص ادراكات يااز يك هر كه است معني بدين دارد ديگر شخص يك با مشترك انتظارات شخص

براي پذيرد مي و كند مي درك درستي به را ديگري نقش و خود نقش افراد اينمقاصد و ها هدف كه است الزم باشند موافق و گار ساز انتظارات كه اين

بسيار هنگامي محيط تشخيص در رهبر يك وظيفه باشند ميان در مشتركيهاي متغير همه كه است اتكايي فقط او كه شويم متوجه كه است پيچيده

دارند . متقابل كنش آن حول بر ديگر محيطي

رهبر انتظارات و شخصيتيا شخصيت اين رهبر ، است رهبر خود شخصيت رهبري عناصر ترين مهم از يكي

اين . كند مي حاصل آموزي كار و تحصيل ، تجربه طريق از زماني ملي را سبكبه بلكه كند مي رفتار معيني وضعيت در چگونه رهبر كه نيست معني بدان سبك

به . رهبر دستان زير كنند مي درك را وي رفتار ديگران چگونه كه است معني اينشد . خواهد رفتار وي با وي رفتار از خودشان درك چگونگي موجب

را آنان رفتار ديگران كه بدانند تا كنند مي كمك افراد به كه هايي روش از يكيفرض » « . اين به روش اين است حساب آموزش كنند مي مالحظه و درك چگونه

محدوديت و ساخت فاقد وضعيت يك در افراد از اي عده وقتي كه است مبتنيبه راجع و كنند مي قرار بر مؤثري روابط يكديگر با گيرند مي قرار روياروي

آموزش . » هدف گيرند مي ياد هايي چيز گروه اعضاي ديگر لحاظ از خود رفتاراست « . شناسي خويشتن يا شخصي رشد ، اصل در حساب

دستان : زير انتظارات و شخصيترهبر براي دستان زير هاي شخصيت به توجه ، رهبري وضعيت يابي ارزش در

كند . : مي اشاره سنتورد فيلمور كه چنان واقع در دارد اهميت بسيارعامل ترين مهم عنوان به بايد را دستان زير كه دارد وجود اي كننده قانع داليل

كه . دهد مي ترجيح مديري اگر گرفت مي قرار توجه مورد رهبري وضعيت هراقل حد است الزم كه باشد متوجه بايد دهد تغيير را خود دستان زير هاي سبك

از بايد رهبر يك دهد تطبيق آنها فعلي رفتار با را خود رفتار موقت طور بهآگاه معين هاي وضعيت در رفتارش نحوه به راجع خود دستان زير انتظاراتكرده . آغاز را خود مقام تازه رهبر كه دارد اهميت زماني موضوع اين باشد

باشد . فرادستان : انتظارات و ها شخصيت

نوعي . به كس هر است فرد رئيس رهبري شخصيت ، رهبري محيط ديگر عنصرتوجه . دستان زير پزستي سر به نسبت مديران اغلب كه اين با دارد رئيسي

خود بودن دست زير به نسبت برخي ولي كنند مي معطوف اي مالحظه قابلمهمي . عامل غالبا فوق ، است انتظار آوردن بر حال اين با و ندارند توجهي

فوق ما انتظارات دانستن مدير براي گذارد مي تاثير فرد رفتار بر كه استوي . اگر دارد اهميت باشد سازمان در پيشرفت و ترقي خواهان اگر yمخصوصا

از ، همكاران گروه از تبعيت جاي به است ممكن باشد داشته ارتقا به تمايلبراي نتيجه در كند پيروي است آن به پيوستن به مايل كه گروهي رسوم و آدابو كنش ها آن با كه دستاني زير يا همكاران انتظارات از ها فوق ما انتظارات او

است . تر مهم دارد متقابل واكنشهمكاران : انتظارات و ها شخصيت

هاي مقام سازمان همان در كه هستند افرادي رهبر يك هماالن يا همكاراننيستند . . مهم اندازه يك به همه رهبر يك همكاران ولي دارند او مقام به مشابهبخشي اثر و سبك بر دارند متقابل كنش وي با منظم طور به كه هايي آن فقط

هنگامي . رهبر يك همكاران انتظارات و ها شخصيت گذاشت خواهند تأثير اووضعيت : مثل باشد متقابل كنش دو مكرر طور به ها آن با وي كه دارند اهميت

بودجه نظير منابعي تأمين براي كردن مذاكره و زدن چانه مستلزم كه هايياست . مالي

سازمان : انتظارات و شخصيتآن سنت و تاريخ وسيله به سازمان يك همكاران انتظارات و شخصيتسبك كننده منعكس كه آن مقاصد و ها هدف وسيله به نيز و سازمان

مفهوم . » شوند مي تعيين است فعلي عاليه مديريت انتقاالت واز « عبارتند معموال سازمان يك هاي هدف سازماني هاي هدف

شده . گفته قبال چه آن طبق ميانجي و بازده هاي متغير از تركيبيقابل آساني به كه مدتي كوتاه هاي هدف از عبارتند بازده هاي متغيرساليانه . هاي آمد در ، خالص هاي سود نظير باشند مي گيري اندازه

كه مدتي دراز هاي هدف از عبارتند ميانجي هاي متغير مقابل در وسنجش قابل آساني به و كنند مي منعكس را سازمان دروني شرايط

پيگيرد . : . تصميم و ارتباطات مؤثر، متقابل واكنش مثل نيستنداصلي : دستان زير انتخاب

و فرادستان نيست الزم كه باشد ضروري مساله اين به اشاره شايديكسان و مشابه هاي سبك هميشه سازمان يك داخل دستان زير

هاي . شخصيت ضرورتا افراد نبايد بودن سازگار براي باشند داشتهنقش . ادراك در ها آن كه دارد ضرورت بلكه باشند داشته يكسانيدر . باشند مشتركي مقاصد و ها هدف داراي و سهيم يكديگر هاي

طريق اين از است محدود وقتي رهبر يك پذيري انعطاف دامنه واقعداد . گسترش را او رهبري سبك دامنه توان مي

نجم پبخش در آن ضرورت و آموزش

سازمان

نظر واز باشد می وتعلم تعلیم معنای به شناسی،آموزش واژه نظر از ) ( وپیشرفت توسعه وخاص عام اطالعات انتقال و پخش یعنی مفهوم،

بایستی مللی و سازمانی نیازهای تامین منظور به وقتی علمیبدون که ببینندچرا را الزم آموزشهای سازمان یک اعضای تمامی

پذیر بشری،امکان دانش پیشرفت و تجربیات انتقال آموزشمقدمه. بعنوان آموزشی نیاز وتعیین ریزی نامه بر از قبل نیست

: شود داده پاسخ زیر سواالت به جانبه،بایستی همه و جامع آموزش

چیست؟- 1 آموزش2-. آموزش وضرورت اهمیت،خصوصیاتآموزشی- 3 های برنامه واجرای طراحی نیازهای- 4مشکالت تعین نحوه

آموزشی- 5آموزش عمده روشهایافراد- 6 آموزش واجرای ریزی برنامه ی آموزش- 7نحوه رابطه

.8باپرورش آموزش- ارزیابی ی نحوه

: آموزش در هدف اهمیتاهداف تامین در موثرمفید بصورت اینکه برای آموزشها

جانبه ،همه جامع بایستی شوند، واقع کارگری و اجتماعی،سازمانی. باشد دار وهدف

1 : برنامه- اصلی دهنده جهت بمنزله هدفها این آموزش اجتماعی هدفهایبه عناید و اهداف این به توجه با باشند می سازمان آموزشی های

به رسیدن بومی،نحوه سنتهای و اجتماعی نظام فرهنگ، عقاید،. شود می تعیین آموزشی اهداف

2 : که- است سازمانی،الزم هدفهای تامین برای سازمانی هدفهایضروری ومسولیتها وظایف انجام برای که مهارتهایی و ها توانائی

. گردد تقویت است

: سازمان در آموزش مزایایوکیفیتها- 1 کمیت بهبوداضطراری- 2 شرایط در نیرو جایگزینی امکانموجودی- 3 و داخل منابع از استفاده امکانضایعات- 4 و سوانح کاهشسازمان- 5 در سالم روابط ایجاد6. افراد- توانائی وافزایش طبیعی غیر تفاوتهای کاهش

: کارکنان هدفهایآموزش نوع بایستی شود، ایجاد افراد در شغلی رضایت اینکه برای

باشد،به افراد از یک هر شغلی ویژگیهای و خصوصیات با متناسب . آموزش است متفاوت سازمان یک در افراد آموزش نوع دیگر عبارترا فردی ونیازهای داده تشخیص را افراد ی بالقوه های توانائی باید

. باشد پاسخگو

آموزش : در مشی وخط سیاستو ها برنامه تمامی راهنمای عنوان به سازمان سیاستهای تعیین در

سازمان اصلی اهداف در معموال آموزشی مشیهای خط همچنین. دارند دخالت

: سازمان در آموزش بخشکارشناسان آموزش، مدیر شامل آموزش بخش بزرگ، سازمانهای در

اسم به آموزش بخش سازمانها، این از برخی در باشدکه می وکارمندانجوابگوئی کنار در مراکز این از برخی و شده شناخته نیز آموزش مرکز

ارائه نیز ازسازمان بیرون افراد به سازمان،خدماتی افراد نیازهای به . مرکز عنوان به بزرگ سازمانهای در آموزشی تشکیالت دهند می

آموزش واجرای ریزی برنامه کار کوچک های کارخانه در جوارد آموزششناسین کار و آموزش مدیر شامل آموزشی ومسولین دارند بعهده را

. باشند می متفاوت نظارت حیطه با آموزشامر در الزم تضمین بایستی دهند می انجام آموزشی کار که افرادی

. یک بعنوان معاونت یا انسانی منابع مدیریت بخش باشند دارا را آموزشپرورش ،حفظ گیری جذب،بکار جهت سازمان، برای حیاتی ضرورت

. بخش سوی از استراتژیک های برنامه تدوین باشد می انسانی نیرویطور به سازمانها که است شده باعث امروزه انسانی، منابع مدیریت

دست نیز خود هدفهای به و داده پاسخ جامعه و فرد نیازهای به همزمانیابند.

: آموزش نظامتوان افزایش جهت که سازمان هر در موثر نظامهای از یکی عنوان به

. باشد می سازمان حساس لحظات در کارکنان

: آموزش ماموریتانجام جهت در کاری نیروی وفنی تخصصی تجهیز و پرورش سازی، آماده

مقابل در سازمان انعطاف قابلیت وافزایش محوله وظایف وموثر صحیح. باشد می آموزش نظام رسات و ماموریت محیطی، تغییرات

: آموزش اهدافبرانگیختن کارکنان، ای وحرفه فنی ومهارتهای دانش سطح ارتقاء

فردی رفتار وبهبود اصالح سازمان، در آموزش به نیاز احساسبه اعتماد وحس روحیه تقویت شغلی، وحوادث ضایعات وسازمانی،کاهشکارکنان، ذهنی خالقیتهای شکوفایی و استعدادها پرورش کارکنان، نفسجایگاه وتثبیت شناساندن سازمان، تمامی در آموزی وخود آموزش تعمیم

. سازمان در آموزش

آموزش : فرآیندشناسائی،نیاز مورد نظرگرایان آن طی که مستمر و مداوم جریانی

. گیرند می قرار گماری کار به و ارزیابی نظارت، و آموزش سنجی،

: آموزش فرآیند در اساسی فعالیتهایآموزشی نیازهای با متناسب آموزشی فصلهای سر مناسب انتخاب

آموزشی روشهای تعیین کارکنان، آموزشی نیازهای تعیین سازمان،آوریهای نو با کارکنان نمودن آشنا وافراد، سازمان نیازهای با مناسبتمام در افرا تخصصی توانائی و مهارتها میزان سنجش وفنی، علمی

کیفی ارتقاء جهت در وتخصصی فنی ومدارک منابع تهیه سازمان، سطوحبرنامه برای مند عالقه کارکنان گیری کار وبه شناسایی کارکنان، دانش

. وخارجی داخلی علمی ومحافل مجامع با ارتباط آموزش، اجرای و ریزی

: کارکنان وآموزش سرپرستهاو وظایف انجام منظور به سرپرستان توسط کارکنان آموزش

باال جهت الزم تالشهایی محوله کارکنان مورد در شغلی مسولیتهایمطلوب ونگرشهای رفتارها ایجاد و افراد مهارت و آگاهی سطح بردن

. کسب نوین روشهای و یادگیری جریان در موثر عوامل است کارکنان درای عمده شود، می تقسیم دسته دو به عمدتا آنها مهارتهای و تجربیات

می مربوط بزرگساالن وفردی اجتماعی خصوصیات به عوامل این ازو اجرا طراحی، آنها، کمک به رسمی آموزش که دیگر ای وعده شود

: مکان، زمان، محتوی، روش، برنامه، هدف، از عبارتند شود می ارزیابییا افزایش سبب و گذاشته تاثیر آموزش بازده در که فراگیر و معلم

. نوعی آمدن بوجود باعث شده یاد عوامل میشود آن وکیفی کمی کاهش. شود می بزرگساالن و خردساالن آموزش ی ارائه در تفاوت

آموزش وهدف بوده اصلی عناصر وفراگیر معلم شده، یاد عناصر بین از . اموزش در شود می عناصر همه حرکت موجب آموزش محور بعنوان

سنین شغلی 40تا 25کارکنان زندگی و بوده توجه مورد بیشتر سالگیکه شود می محکم دوره این در افراد بیشتر خصوصی و اجتماعی یا

. شود آموزشی های دوره در شرکت به آنها دلسردی باعث است ممکنمساعد های زمینه وایجاد فراگیران پیشرفت یادگیری، مسوالن نقش

اشتغال زمینه در افراد شغلی مهارتهای بردن باال و فراگیری جذب برای . در مستقیما سرپرست است ممکن اینکه با است سرپرستان بدست آنها

. انگیزه اوست متوجه مسولیت ولی نکند، دخالت وظائف این انجاممهارتهای بردن باال بزرگساالن، آموزشهای در افراد فعاالنه شرکت

محیط و خانوادگی اجتماعی، شرایط کسب تاثیر تحت که است شغلی. باشد می کار

کنیم : رفتار چگونه جدید افراد باباال برای سرپرستان سوی از آموزشی خاص شرایط گرفتن نظر در

فرد که شود می باعث شغلی های زمینه در افراد آگاهی سطح بردن . شرایط این گیری نظر در عدم بداند سازمان برای مفید را خود جدید،نداشتن از سخن جدید فرد با برخورد در سرپرست که شود می باعثهای برنامه اجرای بدون جدید فرد به نیاز عدم و فرد فراخور شغلینبوده مفید تنها نه فرد صورت این در که بگوید آموزشی و توجیهی

. باشد باید سازمان در ناراحتی و واکنشها سری یک منتظر بلکه

: جدید فرد با رفتار اصولنشان کار، شرح فرد، به عالقه دادن نشان دوستانه، و صمیمی رفتار

مداوم مراقبت فرد، اموزش همکاران، به معرفی کار، محل دادن. مستقیم وغیر

:) خدمت ) ضمن کار حین آموزشدنیای در سازمان یک همپایی جهت خدمت ضمن آموزش به توجه

. ) از ) قبل است ضروری دیگر سازمانهای با پیشرفت عصر امروزکسی چه شود تعیین باشد مشخص موضوع و هدف بایستی آموزش

چه اشخاصی وچه دهد آموزش چگونه را مطالبی چه مدتی، چه در. بیاموزند را موضوعاتی

: سرپرست وظایفبرنامه تنظیم به خاص توجهی دست، زیر افراد مسولیت اهمیت درک

بر نظارت درس، طرح تهیه به نسبت توجه آموزش، ی شده بینی پیشفراگیران، یادگیری در موثر عوامل و نحوه به توجه آموزش، فرآیند

مهمترین بعنوان آموزش نتایج وپیگیری آموزشی مستمر ارزیابی انجامپرست . سر مسولیت

: باشیم آماده آموزش برای باید چگونهزمان مدت ازای در تدریسی درس مقدار دانستن برای درس طرح تهیه

نکات که بنحوی درس موضوع مهم مراحل تعیین و تحلیل و تجزیه معین،از استفاده و آموزشی وسایل قبل از آمادگی نشود، دور نظر از اساسی

) آزمون ) برای یادداشت کار تجزیه ورقه تهیه لزوم، صورت در دستیاران

: داد آموزش باید چگونهمنظور به درس شروع از قبل فراگیران اضطراب کردن طرف بر

افراد آگاهی میزان از کردن پیدا اطالع جدید، مطالب درک و پذیرفتنبه مناسب محل در فراگیران گرفتن قرار آموزشی، مطلب به نسبت

درس، از مرحله هر در جداگانه توضیح بشنوند، و ببینند خوب که طریقیبرای فهم قابل ونکات کلمه از مهم،استفاده نکات روی بر تاکید

آموزشی درس تعداد از وپرهیز شتابزده آموزش از پرهیز و فراگیراندر اشتباهات تصحیح و درس موضوعات آزمایش فراگیران، حد از بیش

و افراد سوی از تمرینات در اساسی نکات توضیح و تمرین ضمنکامل . درک به فراگیر رسیدن تا ازمایش و تمرین استمرار

: آموزش مراحل

: - ساختن آماده اول مرحلهکارآموز- 1 راحتی کردن فراهمموضوع- 2 یا کار موضوع کردن بیان3 . داند- می چه کار این از بیبینیدوی- 4 در یادگرفتن عالقه ایجاد5. او- برای مناسب جای گرفتن نظر درل

: - ساختن آگاه دوم مرحلهمناسب- 1 روش به یا دادن نشان شرح، طریق از موضوع کردن روشنمهم- 2 نکات روی تکیه قسمت، به قسمت پیشرویحوصله- 3 صبرو با و کامل واضح، بطور تعلیم4. مناسب- سرعت با اساسی اطالعات پخش

: - نمودن آزمایش سوم مرحلهدهد- 1 شرح را موضوع یا انجام را کار بخواهید او ازلحظه- 2 همان در اشتباهات کردن تصحیحاست- 3 فهمیده را مهم نکات شوید مطمئن کار تکرار موقع در4. است- گرفته یاد که کنید حاصل اطممینان تا دهید ادامه

: - گماردن کار به چهار مرحلهوی- 1 مسولیت تعیین2 . کرد- خواهد کمک او به که شخصی معرفیبپرسد- 3 داند، نمی که را آنچه نمائید تشویق4. باشید- او مراقب دارد، ضرورت که موقعی تا

: کار آموزش1 : کنید- تهیه را کار تجزیه ورقه

. نمائید- مرور را موضوع یا اجرا را عملی کار قبال الف . - قسمت چندین به کار تقسیم ب . کنید- انتخاب را مهم نکات ج

2 : کنید- اماده را چیز همه . کافی- لوازم و مواد مناسب، جای گرفتن نظر در الف . - آموزشی وسایل بینی پیش ب . کنید- تنظیم طرح آموزش برای ج

3 : باشید- داشته نظر در را مطالب اینتعیین سفارشات، و محصول میزان افراد، کاردانی پرسنلی، تغییرات

تعلیم باید که افرادی انتخاب اتفاقات، گرفتن نظر بادر مهم مشاغلخاتمه و شروع تاریخ تعیین افراد، مهارت از استفاده مهمترین ببینند،

. طرح در تحوالت آخرین ثبت تعلیمات،

آموزش : روشهای

کار- 1 حین بر : (On the job training)کارآموزی مربی کار حین کارآموزی درمی آموزش فراگیر به را کار انجام صحیح روش و دارد نظارت فرد کار

این در افزاید می خود دانش و مهارت به کار انجام با فراگیر و دهد . روش این در گیرد می انجام توام بطور کار انجام و آموزش روش

. این معمول بطور سازمانها در دارد فراوانی اهمیت مربی انتخاب . افراد به سرپرستها نیز مواردی در است سرپرستان عهده بر نقش

. و مربی عالقه و انگیزه کنند واگذاری را کار اموزش، کار در واردبر روش این ازریابی ودر داشته زیادی اهمیت روش این در فراگیر

. استعداد به روش این در شود می تاکید کیفی و کمی نظر از کار نتیجه. است روش این عمده عیب این و گردد نمی توجه خاص بطور فراگیر

2 : آشنایی- شامل روش این کار شروع از قبل مشابه، شرایط در آموزشبه شروع از قبل واقعی کار محل مشابه وشرایطی محیط با کارکنان

. مزیت دارد کاربرد ساده و کوچک کارهای برای و باشد می کارکنان کارکار، ادامه و شروع از قبل کار شرایط با کارکنان کردن روش،آاشنا این

از بیرون آموزش چون روش این در باشد می آموزش از بعد بالفاصلهنمی وارد کار انجام فرایند به ای لطمه گیرد، می صورت کار محیطکار انجام برای توان می روش این با را افراد از زیادی تعداد و شود

. خاص وسایل و ابزار آالت، ماشین به نیاز روش این در کرد آمادهبه زیادی هزینه باشند، قیمت گران امکانات این واگر بوده آموزشی

. می کهنه که آالتی ماشین سازمانها، از بعضی در داشت خواهد دنبالمفید توانند می آموزشی تجهیزات بعنوان آموزشی مراکز در شوند

. باشند وموثر

3) ( شاگردی- استاد تجربی روش، : Apprentice ship trainingروش این درچه هر که شود می آشنا حدی تا کار با مربی، رفتار مشاهده اثر بر فراگیر

می برداشت و دیده بیشتری های نکته باشد، تر دقیق مشاهده در قدرو بوده استوار فردی تجربه و مشاهده بر روش این در کار اساس نماید

گیرد نمی نظر در دارد شرح به نیاز که مواردی توضیح برای فرصتی مربیکنار در فعالیت و کار استاد کنار در طوالنی زمان درست فراگیر بسا چه و

. باشد نداشته مربی رفتار و کار از ای مالحظه قابل برداشت اونام: کار، با فراگیر نزدیک آشنایی کار، توانائی وافزایش تجربه کسب مزایا

. گیرد می فرا را ووسایل ابزارنگرفتن: فرا مطالب، از ناقص درک کار، اندک بازده ، طوالنی زمان معایب

توانایی و استعداد میزان به نکردن توجه و مهم های نکته از بسیاریکارآموز.

از: بسیاری و قدیمی سرپرستان همه که است روشی تجربی، روش ارزیابی . و اقتدار نداشتن شاید اند گرفته یاد شیوه، آن به را کار جدید، سرپرستان

به است آنها کارآیی عدم از ناشی که سرپرستان از برخی در الزم نفوذ. باشد آنها آموزش شیوه در تجربی روش گیری کار به علت

4 : با- تجربی اموزش و بیانی آموزش شیوه دو روش، این در ترکیبی روش . کار، موضوع ویا مطلب مورد در روش این در است گردیده ترکیب یگدیکرداده آموزش او به کار سپس شده داده فراگیر به آشنایی برای اطالعاتیمربی از دارد وجود ابهامی کار مورد در که جا هر فراگیر برای و شود می

. روش تجربی، و بیانی روش مزایای داشتن بدلیل روش این کند می سوالو توانایی اساس بر چون ولی باشد می کارها از بسیاری برای قبول قابل

. پذیرد نمی صورت کامل درک به گیثرد نمی انجام فراگیر استعداد

5) شفاهی- ) بیانی هم : Lecture methodروش امروزه کهن و ساده روش اینهنگامی یا کار با آشنایی هدف، که مواردی ودر گیرد می قرار استفاده مورد

با و داشته زیادی کارآیی شود، می گرفته کار به افراد توجیه برای آموزش که. کرد بیشتر را روش این کارایی توان می بدان، پاسخ و پرسش نمودن اضافهآموزشهای: و کار کلی شرح آگاهی، سطح بردن باال آموزش از هدف اگر کاربرد

. . است روش این ویژگی مهمترین معلم آمادگی باشد عمومیگستردگی: و بودن ارزان سادگی، مزایا

) ( دستوری: متفاوت، برداشتهای شنونده واکنش نداشتن بودن یکسو معایبروند در افراد مشارکت میزان بودن محدود و آموزش جلسه بودن ورسمی

آموزش.

گروهی- 6 بحث کندوکاو : (Group discussion)روش به فراگیران روش، درداین . این پردازند می معلم توسط شده ارائه مطلب مورد در گفتگو و گروهی

آزاد، بحث در گیرد می انجام شده هدایت بحث و آزاد بحث شکل دو به روشو کرده شروع را بحث دلخواه شیوه به تا آزادند آموزش در کنندگان شرگت

باشد داشته بجایی مهارت افراد رهبری در باید مربی روش این در دهند، ارائهشده هدایت بحث انجام (Guided discussion)در مربی بوسیله کرده هدایت ،

. برای شیوه این برخوردارند کمتری عمل آزادی از کننده شرکت افراد و گرفته . بحث روش است آزاد بحث شیوه از موثرتر سازمانها در گروهی آموزشودر دارد کاربرد تجربه با و تجربه کم و جدید افراد آموزش برای گروهی

ساختن آماده با توان می است، نظر مد افراد از گروهی آموزش که مواردیخوبی به روش این از الزم، وسایل و ابزار آموزشی، مواد آموزشی، فضای

. آموزش، جریان و افراد هدایت در مربی متانت و نظری بلند کرد استفاده . خود افراد آموزش در سرپرستان باشد می روش این ویژگی مهمترین

. بگیرند بهره خوبی به روش این از میتوانند

7 : شود- می تهیه کار تجزیه بنام ای برگه روش، این در کار تجزیه ورقه روشمعین بخشهای به کار فراگیر، توانائیهای و استعداد به توجه با آن در که

. واقع در کار تجزیه ورقه میگردد درج آن مهم نکات و شود می تقسیمآموز کار استعداد اساس بر که است ای یافته سازمان درس طرح همان

. به بخش مربی، دارد را آموزش راهنمای حکم مربی برای و شده طراحیبا آموزش مهم نکات روی وبر دهد می آموزش ورقه، این روی از بخش

همه تا کند می سعی مختلف طرق به و میکند تاکید مناسب، ای شیوه . به بخش یک که زمانی تا باشد فهم فراگیرقابل برای بخش یک مطالب

. آموزش سرعت پردازد نمی دیگر بخش آموزش به نشود درک کامل طور . این در ای نکته هیچ شود می گرفته نظر در فراگیر استعداد به توجه با نیزرود می کارپیش تجزیه ورقه روی از مربی زیرا شود نمی فراموش روش

. تجزیه ورقه روی از مربی زیرا ندارد وجود مربی نبودن آماده امکان و . برای کار تجزیه ورقه نماید می آماده آموزش برای را خود کار،

آموزشهای تمامی در و بوده استفاده قابل گروهی و فردی آموزشهای . از کار تجزیه ورقه نمود استفاده شیوه این از توان می نظری، و عملیمقابل در که آن مهم های نکته و کار مختلف بخشهای شامل قسمت دو . مهم، های نکته قسمت در است گردیده تشکیل شده، نوشته بخش هر

تقویت ایمنی، نکات و اصول و کار آسانی و کار بهبود در موثر های نکته . کار هر فراگیری در که جایی آن از شود می درج موارد، سایر و حواس

تقویت بنابراین شود، می گرفته بکار حس چند از یکی طبیعی، بطور : برای کند می پیدا خاصی اهمیت کند می کمک کار پیشبرد به که حواسیموتور بدنه کردن لمس یا موتور صدای شنیدن با خودرو کاران تعمیر مثال

شنوایی حس تقویت و بکارگیری اثر در این و برد می پی خودرو عیب بهآنهاست.

: کنند می پیدا کار با که ارتباطی و انسان حواس مهمترین1 : و- خودرو صنایع در یابی عیب مانند دارد، اهمیت کارها از بسیاری در شنوایی حس

خانگی لوازم2 : تشخیص- مانند دارد زیادی اهمیت قوی بینایی کارها، از بعضی انجام در بینایی حس

خودرو مانند کاالها از برخی تولید در رنگ3 : حس- این شیمیایی، و داروئی غذایی، صنایع همچون صنایع از برخی در بویایی حس

دارد زیادی اهمیت و کاربردرنگ- : 4 فرش، مانند کاالها از بعضی کیفیت سطح تشخیص برای نرمی و زبری حس

غیره و موکت خودرو،حس- : 5 این بوسیله اجسام، یا محیط دمای کارها، از برخی در گرمی و سردی حس

. حالت آنها، مناسب دمای از باالتر یا تر پائین در مواد از بسیاری شود می تنظیم. دهند می دست از را خود طبیعی

6 : می- بلند زمین از را جسمی پا، یا و دست با که هنگامی عضالنی حرکت نیروی حساستفاده حس این از کارگاه، وسایل جابجایی مانند کارها از برخی انجام در یا و کنیم

. کنیم می7 : تعادل- حس تقویت کنند می کار خطرناک نقاط ویا ارتفاع در که کسانی تعادل حس

. دارد بیشتری اهمیت آنها برای8 . همه- : مواردی در باشد می فرد ناراحتی یا و شادی کننده بیان حس این درونی حس

می نشانه این که ندارد خوبی احساس فرد ولی آید می نظر به گذشته مانند چیز. باشد افراد در نفس به اعتماد حس تقویت برای مفید و دهنده هشدار عالمتی تواند

9 .... : این- هنری کارهای در که ورزش، کار، هنر، به فرد گرایش و عالقه ذوقی حس. دارد خاصی اهمیت حس

10 :) در- ) صندلی یک راحتی که برخاستن و نشستن نظیر کارهای برای دردها آالم حس . کاربرد با آشنایی دارد فراوانی اهمیت آالم حس تقویت شود، می بررسی آن

کار یک انجام برای که حواسی که نماید می کمک فراگیر به کار، انجام در حواستقویت خود در را آنها کارها، در موفقیت برای و کرده شناسایی را است ضروری

دچار افراد گزینش در که شود می موجب حواس با آشنایی موارد از برخی در کنند . نیاز که کارهایی در گاه هیچ ندارد خوبی شنوایی که فردی مثال برای نشویم اشتباه

. باشد موفق تواند نمی دارد، قوی شنوایی به

یک نمونه از ورقه تجزیه کار:

نکات مهم قسمتهای مختلف

- عواملی که در بهبود کار تاثیر دارند.

- عواملی که امکان دارد مخاطراتی ایجاد

کند.- عواملی که کار را

آسانتر می سازد.- توضیحات الزم و

کافی.

- قبال موضوع ر ا مرور و یا کار عملی را

اجرا کنید.-کار را به چند قسمت

مناسب برای آموختن به کار آموز تقسیم

کنید.

تا روغن از مخزن تحتانب به مخزن باالیی

بیاید.

ثانیه پمپ را 20- 1روشن می کنیم.

تا روغن تخلیه شود. - پیچ روغن ریز و پیچ 2تخلیه را باز می کنیم.

صبر می کنیم تا روغن تخلیه شود.

- بعد از تخلیه باز هم 3مقداری روغن به داخل

مخزن می ریزیم.

بازرسی. - پیچ تخلیه روغن را 4می بندیم.

بازرسی. - روغن را به داخل 5مخزن می ریزیم.

بازرسی- تا تا مطمئن باشیم که گیر بکس

آماده کار کردن است.

- پیچ روغن ریز را می 6بندیم.

مناسب کار حین در آموزش برای کار تجزیه ورقه از استفاده روش چرااست:

توجه کار نظری و عملی های جنبه به که است روشی مناسب، روش . . را مهم های نکته شود فراگیر و مربی آمادگی موجب باشد داشته

. توانائی و استعداد به اینکه همه از مهمتر دهد قرار تاکید مورد . و محدودیت دارای روشها سایر باشد داشته خاصی توجه فراگیر

. کاهد می آنها کارایی از که هستند مشکالتی

: آموزش فرایند در آموزشی فضای نقشاز دور به و روانی و فیزیکی مناسب فضای در وموثر مفید آموزش

است الزم فراگیر میان این در و گیرد می صورت فشار و زور ترس،قبیل از مربی به مربوط مسائل همه و نماید راحتی احساس که

در را مطالب مرور برای الزم فرصت و مربی صدای کار، انجام نحوه. باشد داشته اختیار

: آموزش برای افراد انتخابو کنند می تعیین را کار هر نیاز مورد مهارت میزان شغلی، استانداردهایمی مشخص شاغل افراد برای را کار دانش قبول قابل سطح استانداردها

حد از تر پایین است ممکن متوسط ویا ضعیف فرد مثال برای نمایدنشانه با آموزشی برنامه در اما باشد سازمان یک قبول قابل استاندارد

. شوند داده آموزش باید افرادی چه که داد نشان توان می قراردادی های: افراد مهارت از استفاده

توانند می که کسانی وجود از تا کند می کمک سرپرست به افراد شناختدهی سازمان قدرت اینکه یا و دهند آموزش دیگران به کنند ریزی برنامه

. بپردازد خود ضروری کارهای به سرپرست و نمایند استفاده دارند را کاراز یکی آموزش، به مند عالقه و توانمند باتجربه، افراد از استفاده

. باشد می آموزشی برنامه کاربردهایآموزش : محل و مدت ثبت

و آغاز زمان بایستی گیرنده، آموزش و دهنده آموزش افراد تعیین از بعداجرای حسن بر سرپرست بازرسی و نظارت امکان بمنظور آموزش پایان . سرپرست تا شود تعیین باید نیز آموزش مکان باشد داشته وجود آموزش

آموزشی، ارزشیابی و نظارت برای دهد انجام را الزم پیگیریهای بتواندو بوده مشخص سازمان هر برای آن تعریف که دارد وجود معیین معیارهای

کنند . رعایت را معیارها آن بایستی سرپرستانآموزشی : برنامه در تحوالت آخرین ثبت

از تغییرات تمامی زمان، گذشت با آموزشی برنامه رفتن جلو با همزمانکار مورد در دیگر تغییر گونه هر و انسانی نیروی به مربوط تحوالت جمله . روز به سال همه در آموزشی برنامه شود می ثبت برنامه در نیز افراد و

خواهد تبدیل قوی یا خوب فرد به ضعیف فرد آموزش، پایان در و باشد میآموزش. برنامه دائم تغییرپذیری شناسنامه نیز تحوالت تاریخ ثبت شد

است.

آموزشی : دوره یک زمان و محتوا نمونه

: ) صنعت- ) در بزرگساالن آموزش فنون تکنیکهای1 : انواع- آموزش، اهمیت و ضرورت آموزش، مفهوم آموزش فلسفه

) واختصاصی ) عمومی آموزشآموزش- : 2 های ویژگی بزرگساالن آموزش مفاهیم و اصول

عمومی آموزشهای با بزرگساالن آموزش تفاوت بزرگساالن،بزرگساالن- .3 آموزش ویژگیهایمدلهای- : 4 ارتباط، عناصر ارتباط، تعریف آموزش در ارتباط نقش

مهارتهای ) ارتباطی مهارتهای آن، موانع و موثر ارتباط ارتباط، ) ارتباط برقراری در آموزشی تکنولوژی نقش ، موثر ارتباط برقراری

کتاب، مانند آموزشی کمک وسایل وتولید کاربرد شناخت موثر،... و نقشه پوستر، مجله،

حیطه- : 5 یادگیری، فرآیند یادگیری، تعریف یادگیری تئوریهای و اصول. یادگیری در انگیزه نقش یادگیری، های

حل- : 6 نقش، ایفای گروهی، بحث سخنرانی، تدریس فنون و روشها. علمی گردش پاسخ، و پرسش مغزی طوفان مسئله،

طراحی- : 7 مانند تدریس از قبل مهارتهای تدریس فرایند مهارتهای. فعال یادگیری کار، تجزیه ورقه تهیه تدریس، برنامه وتهیه

8. شفاهی- : تشریحی، آن روشهای و آموزش ارزشیابی

جدول برنامه اجرایی آموزش:

مالحظات

مدرس تعداد کار آموز

خاتمه شروع مدت عنوان برنامه

ردیف

1

2

3

4

5

6

ششم بخشکار محیط شرایط

مقدمهشکستن یا سنگی ابزار از زمانیکه و غارنشینی دوران در حتی انسانکم میکرده استفاده خود زندگی مایحتاج تهیه برای درخت شاخههایبوده خود بدن اعضای سالمت از مراقبت و جان حفظ فکر به بیش و

از معادن کارگران قدیم رم و یونان در که شده گفته حتی و استو گاز شدن وارد از جلوگیری برای ماسک عنوان به بز مثانه پوست

. تحقیقات و اقدامات معهذا میکردهاند استفاده ریه داخل به دودپدیدههای از کار محیط در بهداشت و ایمنی امور زمینه در جدی

. محققین از عدهای اعتقاد به دنیاست در صنعتی انقالب به مربوطقابل صنعتی انقالب از قبل انسانی ضایعات و سوانح میزان اصوال. نماید جلب خود به جدی طور به را مسئولین فکر که نبوده مالحظهاز برمیدارند گام شدن صنعتی جهت در که سوم جهان کشورهای

با کار و تکنولوژی با شدن مواجه لحاظ از ویژه به جهات بعضیهستند مواجه شرایط همان با تقریبا مخاطرهزا و سنگین ماشینهایکه تفاوت این با بودهاند مواجه آن با گذشته در صنعتی کشورهای کهکشورهای مردمان از غیر رفتاری و فرهنگ دنیا سوی این انسانهای

. و توصیهها الگوها گفت میتوان جهت همین به دارند غرب صنعتیپاسخگوی الزاما غرب صنعتی جوامع در موفق احیانا تکنیکهای . ولی بود نخواهد ما صنعتی واحدهای ایمنی و بهداشت مسائل

و تکنیکی ناسازگاریهای از بعضی وجود شد، ذکر کرارا که همانگونهانگاشته نادیده الگوها و اطالعات آن که نیست معنا بدان متدولوژیکی

شوند.

کشورهای مانند را شدن صنعتی حال در جوامع که مشابهی عمده عواملعبارتند میسازند مواجه کار محل در سوانح افزایش مشکل با صنعتی

از:

نیروی- 1 تراکم باعث که کوچک نسبتا فضاهای در زیاد ماشینآالت تمرکز. میگردد ضایعه و سانحه نتیجه در و انسانی

به- 2 باعث که کوچک نسبتا فضاهای در کارکنان از زیادی تعداد تراکمرا کارکنان رفتار خود این و شده اجتماعی روانی مسائل آمدن وجود

. میسازد سانحهزابه- 3 سانحه، ایجاد احتمال افزایش و حرکات سرعت سرسامآور افزایش

. انسان موقع به عکسالعمل قابلیت بودن محدود علت4. آنها- با کار پیچیدگی و ماشینآالت قدرت افزایشساده- 5 کارگر هر میشود باعث اقدام این البته که حد از بیش کار تقسیم

. کار از کوچکی گوشه انجام عهده از مختصر آموزش دریافت از بعدداشته میدهد انجام که کاری از کافی احساس و تجربه اینکه بدون برآید

باشد.6. آنها- با کار طرز و سنگین ماشینآالت با آشنایی و آموزش کمبودو- 7 آلودگیها از ناشی سوء اثرات و سانحهزا شرایط از کامل آگاهی عدم

. پیشگیری و حفاظت راههایطرحهای- 8 تنظیم و تحقیق برای سنگین هزینههای دانستن غیرالزم

ایمنی.با- 9 متصدیان روانی و جسمی توانایی و دانش انطباق و همآهنگی عدم

. مربوطه کار10. تولید- سطح افزایش به حد از بیش توجه باالخره و

ایمنی و بهداشت امور زمینه در اقدام و بررسی متداول روشهایکار محیط

کار 1. محل در کارکنان سالمت تامین (Occupational Health)روشهای

( Ergonomics)ارگونومی 2.

بیومکانیکی 3. ( Occupational Biomechanics)روش

سیستمها 4. ( System – Engineering)مهندسی

اکتشافی 5. ( Investigative Approach)روشهای

رفتاری 6. روش باالخره ( Behavioral Approach)و

زیر دسته سه به معموال است کارکنان سالمت حفظ بر آنها تاکید که روشهایی: میشوند تقسیم

طبی- روشهای درمانی (Medical Approaches)الف و پیشگیری طب شامل کهجمع. استخدام، از قبل آزمایشات روشها، این در متداول اقدامات جمله از است

در متناوب آزمایشات کارکنان، مزاج سالمت سابقه زمینه در اطالعات آوری. برد نام میتوان را جسمی تربیت و بهداشتی برنامههای و استخدام زمان

روانشناسی- روشهای بر (Psychological Approaches)ب بیشتر آنها تاکید کهبه بخشیدن التیام و معتاد کارکنان مخصوصا کارکنان، راهنمایی و مشاوره

. هستند - مبتال روانی عصبی خفیف بیماریهای به که است کارکنانی ناراحتیهایمحیط- کنترل روشهای مشاغل (Environmental Control Approaches)ج روابط که

مکانیزه میزان تاثیر و دو این بین تعامل به مربوطه ضایعات و کار، محیط بامورد ایمنی و بهداشتی مسائل با رابطه در را عملیات کردن خودکار کردن،

. میدهد قرار توجهاشتباهات انسان، بدن با ماشینآالت تناسب تجهیزات، طراحی در همچنین

. باالخره است توجه مورد مشابه مسائل و انسان بدن عکسالعمل زمان انسان،نگهداری کنترل نقاط خطر، اعالم وسائل قبیل از مسائلی کار محل طراحی در

تاکید مورد آن مشابه موارد و ماشینآالت برای حفاظت گارد نوع ماشینآالت. میگیرد قرار

را او اطراف مکانیکی سیستم و انسان بین فیزیکی تعامل بیومکانیکی روشهایمورد رابطه این در را کار محل تسهیالت و تجهیزات ابزار داشته، نظر مورد

. میدهد قرار مطالعهآنجا از ایمنی و بهداشت برنامههای تنظیم و برقراری در اساسی مشکالت

. است دشوار بسیار برنامههایی چنین از حاصل نتایج ارزیابی که میشود ناشییا و کارمند یک سالمت روی آلوده و غیربهداشتی محیط یک مستقیم تاثیر مثال

محسوس کامال مسئوالن و سرپرستان برای نه و کارکنان خود برای نه کارگراست.

تبعیت استاندارد نسبتا قوارههای از ایمنی و بهداشت طرحهای اینکه باکار به ماشینآالت نوع و کار ویژگیهای شرایط، تابع هر معذالک میکند . جهت دو از توان می را کار محیط شرایط است موسسه هر در رفته

: داد قرار توجه مورد زیر•.) داخلی ) محیط درونسازمانی شرایط•.) خارجی ) محیط برونسازمانی شرایط

در ایمنی و بهداشت با مستقیما که درونسازمانی عوامل اهمیت از

: صدا، رطوبت، حرارت، درجه روشنایی، و نور از عبارتند است ارتباطممکن کار مختلف ابزار و ماشینها که مخاطراتی درجه و آب هوا،

. آورند وجود به کارکنان برای است

فوق شده قید جنبههای از یک هر برای ایمنی و بهداشت طرحهای در: آید عمل به پیشبینی نوع دو باید

. خطر حداقل و بهداشت حداکثر با شرایطی ایجاد پیشبینی اول،. کار محل بیشتر چه هر نگهداشتن مطلوب و مطبوع دوم،

. کار محل بیشتر چه هر نگهداشتن مطلوبکار محیط شرایط

صنعتی موسسات نظام فرا عبارتی به یا و برونسازمانی محیط شرایطعمده عوامل معذالک میباشد، مدیر و کارگر بین روابط اصلی کننده تعیین

. میکنند ایفا حساسی نقش روابط این چگونگی در نیز درونسازمانیکار- 1 محیط شرایط در انسانی نیروی حجم و اندازه تاثیر

گرفتهاند، قرار هم کنار در افراد از انبوهی که بزرگ صنعتی موسسات در . اگر حتی ارتباطات، مشکل لحاظ به سو یک از زیرا است پیچیدهتر کار روابط

به ابتالء زمینه و بسیار تفاهمات سوء باشند داشته کامل نیت حسن طرفین . سوی از است چشمگیرتر اختالفات نتیجه در و بیشتر بوروکراسی عوارض

به آنها تشکل برای بهتری زمینه باشد بیشتر کارگران تعداد قدر هر دیگرمقابل در مالحظهای قابل نیروی نیز شدن متشکل صورت در و میآید وجود . افراد اداره اصوال که گفت میتوان سادهتر مفهوم به میشود ایجاد کارفرما

روابط و ندارد پیشساخته از و مدون ضوابط و مقررات به چندانی نیاز معدود. است کنترل قابل سادگی به کار

در صنعتی موسسات تشکیالتی ساخت که گفت میتوان راستا همین در . سازمانهای اگر معموال که معنا بدین دارد بسزائی اثر نیز کار روابط چگونگی

باشند گرفته شکل میدهند انجام که کاری و وظیفه مبنای بر بزرگ صنعتی(Functional Structure) سازمان و رسمی ارتباطات وسیع مراتب سلسله

بود کی بازی معروف قول به و است بوروکراسی بیماریهای به ابتال مستعد . مبنای بر سازمان اگر است ممکن حالیکه در است رایجتر نبودم من بود کی

خودگردانی یا تمرکز عدم بهبود (Modular Structure)فلسفه شود، ساخته . ذکر به الزم البته کار روابط ترمیم در است موثری عامل انسانی روابطباعث خودگردان اقماری ساخت به بزرگ ساخت یک تقسیم اگر که است

گفته که نیست این برای کافی دلیل میشود کارگران و مدیران شدن نزدیکتر. است بهتر فونکسیونال ساخت از مدوالر ساخت همیشه شود

کار- 2 محیط شرایط در کار نیروی تاثیر . بیشتری- مهارت و تخصص سطح از کار نیروی قدر هر مهارت و تخصص سطح الفهم کارفرما و دارد کارفرما مقابل در گفتن برای بیشتری حرف باشد برخوردار

. میکند پیدا شنواتری گوش نیاز علت به . مستقیم- رابطه تخصص سطح و تحصیل بین معموال اینکه با تحصیالت میزان بو تخصص سطح معرف موسسه یک کارکنان تحصیالت الزاما اما است برقرار

. نیست آنها مهارت . زارع- موسسه کارگران اکثریت صورتیکه در بودن غیرحرفهای یا و بودن حرفهای ج

بکار مشغول صنعت در هم تماموقت حتی یا و فصلی صورت به و روستایی ودر و نمیکنند نگاه باشند متکی آن بر که حرفهای یک صورت به خود کار به باشند

می قرار خود کشاورزی بیکاری زمان چاشنی را معدن یا کارخانه در کار واقعمشاهده. میتوان خوبی به ایران سنگ زغال معادن در را وضع این نمونه دهند

نمود.کار- 3 محیط شرایط در تکنولوژی نوع تاثیر

از کار اغلب است نیمهدستی یا دستی تولید معموال که کاربر تکنولوژی نوع درو غیربهداشتیتر کار محیط آلودگیهای انواع از بعضی و دشوارتر بدنی نظربر سرمایه تکنولوژی در حالیکه در است بیشتر کار از ناشی خطرات خالصه . شرایط این در است کامپیوتری کامل طور به حتی و خودکار تولید معموال

. میباشد متفاوت قبل حالت به نسبت کلی به مشاغل ماهیتمی پیدا شکل تغییر کار روابط مسایل از بسیاری مدرن تکنولوژی گیری بکار در

میشود کاسته آن از ناشی خطرات و انبوهی تولید فرسایشهای نگرانیهای کنندمی مطرح مازاد و غیرماهر کارگران گذاشتن کنار لزوم مشکل مقابل در ولیچشمگیر دنیا جای همه در تقریبا کارگری اختالفات ایجاد در آن آثار که گردد

خط. مازاد کارگران گذاردن کنار از میشود سعی مختلف دالیل به ایران در استاستفاده پشتیبانی و خدماتی واحدهای و ستادها در آنها از و خودداری تولید

ادارات. و دفاتر در انسانی نیروی شدید تورم باعث اغلب اقدام این نتیجه گرددکارائی در و گردیده تولید خط کارگران شدید اعتراض باعث و میشود کارخانجات

. میگذارد سوء اثر نیز آنها کلی

کار- 4 محیط شرایط در تولید روند و محصول نوع تاثیرمی اثر کارگر روانی ناآرامیهای و تشنجها در مختلف لحاظ به محصول نوع

و. خشن نامطبوع، محصولی با خود کار مدت تمام در که کارگری مثال گذاردو منفجره مواد و مهمات معدنی، مواد بعضی داروها، بعضی مثل خطرناک

است مواجه بیشتر عصبی فشارهای با و دارد کار و سر اینها نظیر . میدهد نشان خود از خشنتر برخوردهای

کار- 5 محیط در ایمنی و بهداشت تاثیرمخاطرات از کارگران حفاظت کار، محیط بهداشت تامین برای برنامهریزی

وظایف از بلکه میباشد مدیریت قانونی خاص وظایف از تنها نه موسسات دراقدام این به توجه عدم و میآید حساب به نیز آنها دینی و اخالقی انسانی،

. ضایعات اینگونه میگردد کار محیط در انسانی نیروی ضایعات ایجاد باعث مهمبدهند، دست از را خود سالمت همیشه برای کارگران که میشود باعث تنها نه . مینماید - مواجه نیز اقتصادی اجتماعی مشکالت با را جامعه و خانواده بلکه

اختالف حل چگونگی . به رسیدگی دستهجمعی جنبه یا و دارد انفرادی جنبه یا کارگری اختالفاتانفرادی صورت به کارگران خدمتی وضع به اینکه لحاظ به فردی اختالفات

است مطرح کارگاهی درون پدیده یک صورت به اغلب میشود مربوطمداخله به منجر گاه و داشته وسیع دامنه دستهجمعی اختالفات درصورتیکه

. طرفین، حقوق به رسیدگی در مالحظه قابل نکته میگردد قوهقضایی و دولتتشریفات بیشتر چه هر کاهش شکایات به رسیدگی جریان به بخشیدن سرعت

. است امر این در بوروکراسی و اداریکار- 6 محیط شرایط بهبود در آموزش تاثیر

تلطیف در میتواند تعالی این و انسانهاست تعالی اساسی عامل آموزش . بداند خوب را خود کار که فردی باشد اثربخش نیز مدیریت و کارگران روابطرا رضایت این ناخودآگاه و میشود رضایت ایجاد برایش و برد می لذت کار از

. . میبخشد تحقق را هدف این خوبی به آموزش میداند کار محیط از ناشی

کار- 7 محیط شرایط در نهایی راهحل یک عنوان به انسانی روابط تاثیرمجهز باید مدیران انسانی معقول مناسبات و کار سالم محیط ایجاد برای

. باشند انسان رفتاری چگونگی از وسیع دانش و حسنه اخالق ایمان، بهمحیط ایجاد در را آنها رفتاری علوم توصیههای و یافتهها مطالعه بنابراین

. نماید یاری کار تفاهم حسنکار- 8 محیط شرایط در انضباط تاثیر

و مدیران خاص وظایف از کارکنان کنترل و انضباطی امور بر نظارتبا مستقیما که است کسی سرپرست زیرا میباشد، اجرائی سرپرستان

. با دارد نظر زیر دائم طور به را آنها رفتار و اعمال داشته کار و سر کارکنانالزم برنامههای و آئیننامه است موظف سازمان هر پرسنل قسمت همه این

و داده قرار سرپرستان و کارکنان اختیار در و تنظیم موقع به را انضباطی. نماید ستادی نظارت آن مفاد اجرای در

کار نیروی که است شده ثابت تجربه به انسانها؛ رفتار نوع با ارتباط در نیازهادرونی، محرکهای با بلکه ندارد، بستگی وی توانمندیهای به تنها انسان یک . محرکهای است ارتباط در وی انگیزههای و کاری توان ارائه برای آمادگی

رفتار چگونگی و بوده شاغل انسان نیازهای از ناشی و مشروط درونی . میکنند کار انسانها چرا که پرسش این مورد در است متاثر آن از نیز شخص

: ولی پول، و درآمد ایجاد برای است نظریه این به معطوف پاسخها بیشترینو نیازها کردن برطرف خدمت در پول نیستند، نهایی هدف پول و درآمد

. انسانی، نیازهای ماهیت به نگرش با است خواستهها به بخشیدن تحقق . پس نمیشوند برطرف پول وسیله به انسان نیازهای از خیلی که درمییابیم

. مییاد پیش انسان برای نیازها انواع یا نوع بحث که اینجاست در بنابراین

انساني نيروي تامين و برنامه ريزي نظامانساني 1 نيروي احتياجات برآورد و طرح ريزي ـ

هر هاي فعاليت نوع و وظايف ساخت، در مستمر دگرگوني هاي و تحوالتبرآورد و طرح ريزي لزوم خصوصي يا دولتي بخش از اعم سازمان

. دامنه كه قدر هر بي شك مي كند موكد را مداوم و مستمر احتياجاتبراي كه زماني مدت باشد وسيع تر محيط از ناشي تحوالت و تغيرات

در چه باشد، تر كوتاه بايد مي شود گرفته نظر در طرح هدف به رسيدنانساني نيروي درازمدت احتياجات برآورد و پيش بيني امكان صورت اين

. بود نخواهد پذير امكاندقت و بوده پرسنل مدير اصلي وظايف از يكي انساني نيروي طرح ريزي

. بنابراين دارد بسزايي اثر سازمان بقاي و حفظ در آن نسبي صحت وطرح ريزي ها اينگونه اهميت به آگاهي ضمن بايد پرسنلي امور مسئولين

. كنند پيدا كامل آشنايي مهم وظيفه اين خاص روش هاي و فنون بادر انساني نيروي احتياجات برآورد جهت چهارچوبي مشاغل بندي طبقه

. اگر كه گردد مي معلوم توضيح اين با مي دهد دست به آينده و حالاحتياجات برآورد امكان باشد مشاغل طبقه بندي طرح فاقد سازماني

. نخواهدبود سازمان آن در منطقي و صحيحدر چه و ملي سطح در چه اعم بطور انساني نيروي هاي برنامه ريزي در . ) اينكه ) اول است مطرح اساسي پرسش دو خرد و كالن سازمان سطحها نيازمندي مي توان چطور اينكه دوم و است نياز مورد افرادي نوع چه

. كرد تامين را

) انساني ) نيروي برنامه ريزي طرح ريزي تعريف ) نيروي ) برنامه ريزي طرح ريزي انساني منابع مديريت به مربوط متون در

: است شده مطرح مختلف مفهوم سه با انسانيمديريت توسعه ـ ( Management Development)الف

انساني نيروي احتياجات پيش بيني ـ Future Manpower Need)بسازماني طرح ريزي ـ (Organizational Planning)پ

توجيه خاص نحوي به را انساني نيروي طرح ريزي فوق مفاهيم از يك هربكار. را مفهوم سه هر خود تعاريف در امر متخصصين از بعضي ولي مي كند

مورنظر بيشتر مفهوم سه از كداميك اينكه حسب بر ترتيب اين به و برده اند؛: كرد تعريف مي توان مختلف هاي شكل به را انساني نيروي طرح ريزي باشدارز» مي تواند سازمان چطور مي دهد تشخيص مديريت آن طريق از كه روشي

. تالش برنامه ريزي طريق از برسد نظر مورد موضع به فعلي موضوعو مناسب زمان در نياز، مورد تعداد به مناسب، انساني نيروي مي شود

به سازمان افراد هم و سازمان هم راه، اين از و آيد بدست مناسب مكان». برسند خود موردنظر منافع

: است كرده تعريف چنين را اناني نيروي طرح ريزي ديگري صاحبنظر.» انساني» منابع نگهداري و بهسازي بكاربردن، دريافت، استراتژي

امور به مربوط وظايف تمام yتقريبا تعريف اين مي شود مالحظه كه همانگونه . تعريف اين ديگر عبارت به مي گردد شامل را انساني نيروي و پرسنلي

كردن مشخص براي مناسبي قالب جهت همين به و است وسيع و كلي بسيار . نيست خاص وظيفه اي

: مي كند تعريف اينطور را انساني نيروي طرح ريزي استيز،سازماني» توانايي و بهبود و حفظ جهت در انساني نيروي طرح ريزي هدف

مخصوص استراتژي يك ايجاد با هدف اين كه است هدفهايش به رسيدن برايتامين پيش بيني قابل آينده در انساني نيروي از استفاده افزايش منظور به

مي گردد.«

موارد شامل بايد فوق تعريف در مذكور استراتژي كه است معتقد استيز: باشد زير

. انساني نيروي با مرتبط اطالعات تفسي و نگهداري جمع آوري، ـ الفساير و موجود وضع احتياجات، ها، هدف از اي نوبه گزارش هاي ـ ب

. انساني نيروي به مربوط ويژگي هاياحتياجات انواع مي توان آن طريق از كه فنون و روش ها ايجاد ـ پ

مختلف زمان هاي در سازمان هدف هاي جهت در را انساني نيروي. كرد تامين

با زمان هم انساني نيروي بكاربردن براي الزم ضوابط ايجاد ـ ت. احتياجات برآورد

منظور به كار تقسيم براي صحيح تكنيك ايجاد لزوم، صورت در ـ ث. انساني منابع از بهتر استفاده

است ممكن عوامل اين كه كننده محدود عوامل زمينه در پژوهش ـ ج. باشد غيره و فرهنگي اجتماعي، تكنولوژيكي،

كاربرد در اقتصادي هاي ارزيابي براي خاص هاي روش پيش بيني ـ چ. آن از ناشي منافع و هزينه و انساني نيروي

: آن نظير و بازنشستگي ترفيعات، شامل پرسنلي تغييرات برآورد ـ ح. آينده در الزم انساني نيروي پيش بيني منظور به

اخراج، ترفيع، استخدام، مورد در سازمان حركات از مداوم تحليل ـ خو هستند مواجه آن با سازمان ها همه كه آنها نظير و درگذشتگي

. سازماني ساخت تجديد از ناشي تغييرات همچنين

كلمه وسيع مفهوم به را انساني نيروي طرح ريزي نيز استيز استراتژي و تعريفخارجي. و داخلي عوامل و بهسازي و آموزش سازماندهي، yطبعا و دربردارد

. عمر و انساني نيروي نقش به توجه با همچنين است گرديده شامل را سازمان: كه است معتقد توليد اساسي عامل يك بعنوان اين اقتصادي

هدفهاي» برقراري منظور به و داشته توجه آينده به انساني نيروي طرح ريزيو حال و گذشته شرايط تحلي و تجزيه طريق از سازمان انساني نيروي

». مي گردد انجام آينده در وقايع پيش بيني

نيروي طرح ريزي اقدامات به وابسته و مختلف وظايف اينكه به توجه بامورد انساني نيروي مديريت فرعي نظام هاي عنوان تحت فصول در انساني

قرار بخش اين تنظيم بناي زير را محدودتر تعريف لذا گرفت، خواهد قرار بحثمي دهيم.

ناشي سازمان كلي هدف هاي از انساني نيروي مديريت نظام هدف هايهدف هاي. بايد انساني نيروي طرح هاي هدف شناخت براي بنابراين مي شود : . اقتصادي هدف سه خصوصي توليدي واحد يك اگر شناخت را سازمان اصليقرار خود هدف هاي سرلوحه را معقول رشد و سرمايه برگشت سازمان، بقا . باشد. فوق هدف هاي تامين جهت در پرسنلي طرح هاي هدف بايد yناچارا دهدنه هستند وسيله سازمان فرعي طرح هاي بقيه مانند طرح اين ديگر بعبارت

هدف.فقط موسسه هر آينده انساني نيروي احتياجات براورد وتر، تعريف به توجه باروندي نظر از زماني مقطع سه اين رابطه و حال و گذشته شرايط مطالعه با

. از است متاثر خود كه پرسنلي، مشي هاي خط كه صورتي در است پذير امكانحدودي تا مي توان نگردد تحول و تغيير دستخوش محيط، شرايط دگرگوني هاي

. و ها مشي خط اگر ولي داد تعميم آينده به را حال و گذشته پرسنلي نيازهايتصميم گيري مالك نمي تواند روند اين گرفتن نظر در كند تغيير كلي هدف هاي

. گردد اقدام و پيش بيني ديگر تكنيك هاي از استفاده با است الزم بلكه باشد

بطور مي توان انساني نيروي هاي نيازمندي تعيين در موثر yكامال عوامل : كرد تقسيم زير دسته دو به كلي

نيروي طرح هاي شدن پياده در بهبود ايجاد كنترل سيستم اصلي هدف . با را كار پيشرفت نحوه كنترل، مكانيزم از استفاده با است انساني

آنها كردن هماهنگ براي و مقايسه شده، پيش بيني طح در كه آنچه . طرح اجراي زمان در بسا چه مي آيد عمل به الزم اصالحي اقدامات

ساخته آشكار آن كنترل مكانيزم كه مشكالتي با شدن مواجه علت بهطرح يك اجراي كردن متوقف yاصوال يا و طرح در تغيير به مجبور

بشويم.

كه ساخته قادر را طراحان كامپيوتر بويژه الكترونيكي ماشين هاي. كنند كنترل را خود طرح اجراي پيشرفت لحظه هر در بتوانند

كنترل و ارزيابي مراحل

زير مراحل انجام طرح هر اجراي دقيق ارزيابي و كنترل بمنظور: است ضروري

كار 1. اجراي استاندارد ضوابط ايجاد

كارها 2. انجام در مستقيم نظارت و مراقبت

نتايج 3. ارزيابي

.4. انحراف اصالح جهت در اقدام و احتمالي انحرافات تعيين

را انحرافات و دهد انجام خود تا داد كامپيوتر به مي توان را فوق مراحل: است پذير امكان صورت دو به طرح اجراي اصالح اين و مي كند اصالح

طرح: جهت در كار انجام نحوه تغيير الفطرح: در شده پيش بيني ضابطه هاي در تغيير ب

كنترل سيستم اول مرحجله به yمجددا شود اعمال دوم اقدام صورتيكه درآغاز جديد ضوابط با ارزيابي كار اطالع اين براساس كه برمي گرديم

پذير. امكان مختلف روش هاي به كار انجام نحوه در تغيير مي گردداست.

كامپيوتري برنامه يك در كه است فرمانهايي واقع در كه زير نمودار درعوامل اين اهم كه شده برده نام مختلف عامل سه از مي شود داده

. انجام نحوه در تغييرات اعمال از پس است كار در بهسازي و آموزشطرح در كه است چيزي بسمت كار دادن سوق جهت يك در كه كار

. شده پيش بيني

برنامه مراحل كنترل و ارزيابي طرح نيروي انساني

ايجاد ضوابط استاندارد اجراي

كار

ارزيابي نتايج

مراقبت و نظارت مستقيم در انجام

كار

تعيين انحرافات و اقدام

نحوه انجام كار را بپذير

نحوه انجام كار را رد كن

پيشنهاد اقدامات اصالحي

تغيير در نحوه انجام كار

تغيير در ضابطه

آموزش توسعه

قدرتنفوذ

هفتم بخشبهداشت و ایمنی

کار

کار بهداشت پيشپيشينهدرمان به که بودند کسانی اولين بقراط و سينا ابن چون انديشمندانی

. ساختمان نقاش کارگران شکمی دردهای پرداختند شغلی بيماري هایدانشمندان اين بررسی و توجه مورد بار اولين سرب مسموميت از ناشی

. گرفت قرارپزشکی پرداخت کتاب تأليف به کار بهداشت زمينه در که کسی اولين

اگريکوال ) بنام ساکسون اهالی از . Agricolaايتاليايي پزشک( اين بوداستفاده با و داشت عهده بر را معدن کارگران سالمت و بهداشت مسئوليت

اين به و می پرداخت اطالعات آوری جمع به مستقيم مشاهده روش ازکار ابزار فلزات، استخراج و کشف روش درباره کتاب جلد دوازده طريق . در کتابها مجموعه اين نوشت کار از ناشی حادثه های و بيماريها معدن،

.1556سال . گرديد منتشر اگريکوال مرگ از بعد يکسال مسال . 1567در پاراسلسوس بنام سوييس اهالی از ديگری پزشک م

(Paracelsus )و معدن کارکنان ميان در رايج شغلی بيماريهای درباره کتابی. کرد تدوين فزات ذوب

و جديد وسائل و ابزار از استفاده گسترش و صنعتی انقالب شروع بازيادی تغييرات کار نيروی وضعيت صنعت، در بخار نيروی از شدن بهره مند

و اجتماعی جنبه های کار بهداشتی و ايمنی جنبه های کنار در و بود شاهد رادر کار قانون اولين و گرفت قرار جدی توجه مورد نيز کارکنان حقوقی

.1833سال گرديد. تدوين انگلستان در مبه فن آوری و دانش خدمات، سازمان ها، گسترش با همزمان بيستم قرن درپيشگيری راههای و شغلی بيماريهای از بسياری و آمد کار بهداشت خدمتکار قانون در کار بهداشت و ايمنی اصول گنجاندن شدند، شناسايي آنها از

کار ) بين المملی سازمان انتشارات شده گسترده سازمان( I.L.Oکشورها، وبهداشت ) و( W.H.Oجهانی ايمنی وضعيت ارتقاء موجب کشورها سطح در

. است گرديده سازمآنها در کار بهداشت

کار بهداشت

مقدمهباقی کارکنان سالمتی بر نامطلوبی اثرات امروزه صنعتی، زندگیجامعه. سالم کار محيط ايجاد و مشکل اين با مقابله برای می گذارد

) با ) که آوردند وجود به را صنعتی طب کار طب نام به رشته ای پزشکاننيز حرفه ای بهداشت يا کار بهداشت نام به آن پيشگيری جنبه به توجه

. می شود ناميدهدر افراد کار درباره بهداشتی موارد تمام شامل کار بهداشت مفهوم

کشاورزی، جنگلداری، بازرگانی، خدماتی، معدنی، و صنعتی موسسات. است نوردی هوا و دريانوردی پيشه وری،

کار بهداشت هدفکه عمومی بهداشت اهداف با حقيقت در کار بهداشت در نهايي هدف . بهداشت استقرار برای البته ندار تفاوتی است انسانها سالمت تأمين

زيرا گردد، رعايت خود شدت نهايت در عمومی بهداشت می بايد حرفه ایاز هدف و می شود افراد بيشتر تالش و کار موجب جامعه سالمت

اجتماعی هدف های بلکه نيست اقتصادی امر يک تنها حرفه ای بهداشت . ايجاد از عبارت حرفه ای بهداشت بنابراين است نظر مورد آن در نيز

حادثه های و بيماريها از پيشگيری ايمنی، اصول با منطبق سالم محيطاز که است افراد کارايي و ازدياد نتيجه در و کار نيروی تقويت صنعتی،

. می شود محسوب بهره وری افزايش اصلی عوامل

کار بهداشت دامنهکار از ناشی بيماريهای از پاره ای به منحصر کار بهداشت آغاز، در

منظور به تنها صنعتی ـ واحدهای در عمومی پزشکان از و می گرديدمورد بهداشت و پيشگيری طب و می کردند استفاده بيماران درمان

عدم و فنون سادگی علت به صنعت توسعه ابتدای در البته نبود توجهکارگر و بوده دستی صورت به اغلب کارها پيچيده، ماشين های وجودحادثه های و داشت عهده به را خويش جان و وسايل از مراقبت خود

رشد با تدريج به ولی نبود امروز شدت به شغلی بيماريهای و صنعتیو يافت توسعه نيز کار بهداشت فنون و علوم پيشرفت و صنعت

هوانوردی، کشاورزی، خدمات به و رفت فراتر نيز صنايع از آن دامنه . ماشين و جديد مواد کاربرد زيرا شد کشيده غيره و اداری دريايي،

جنبه زمينه ها اين در کار که شد موجب مزبور شغل های در آالتپيدا حرفه ای بهداشت به بيشتری نياز لذا و بگيرد خود به صنعتی

صنعت به منحصر ابتدا در که حرفه ای بهداشت ترتيب همين به شود، . در امروزه يافت چشمگيری گسترش بود سنگين صنايع بخصوص ومحيط آن در کار بهداشت به نياز می کند کار انسانی که محيطی هر

. دارد وجود

کار روانشناسیو می باشد پيشرفت به رو آور سرسام سرعتی با کنونی دنيای

پيچيده ای شرايط با را انسان لحظه هر فن آوری و علمی دستاوردهای . نيست امکان پذير ماشين وجود بدون امروزه زندگی می نمايد رودررو

. است کرده ايجاد انسآنها برای نيز را مشکالتی امر همين اماو ... عصبی خستگی افسردگی، روان تنی، بيماريهای عصبی، فشارهای

ماشينی زندگی که مشکالتی کاهش برای هستند جديد زندگی عوارضتا گرفته نظر در را تدابيری روان شناسی علم داشته، دنبال به

. گردد تأمين افراد روانی بهداشتکار انجام برای را محيطی مناسب شرايط تا دارند سعی روان شناسها

. عوامل به توجه افراد، کردن کار انگيزه های شناخت نمايند فراهمو شرايط شدن انسانی باعث کار به مربوط اجتماعی و روانی زيستی،

. می شود کار فضایکارهای انجام از بعد انسان که است داده نشان روان شناسی مطالعات . دارد ذهنی هم و جسمی جنبه هم خستگی اين می ود، خسته طوالنی،

قابل ذهنی خستگی ولی است اندازه گيری قابل جسمی خستگیامکان پذير فکری خستگی نشانه های تعيين اما نيست اندازه گيری

همکاران،. با سرد رابطه کار، به بی عالقگی مانند عواملی استفکری ... و ذهنی خستگی نشانه های از برخی و شغلی بيماري های

هستند.

کرد : استفاده می توان زير راههای از فکری خستگی از پيشگيری برای

آن 1 انجام شرايط و کار کردن جذاب ـکارکنان 2 همه ميان مطلوب انسانی روابط ايجاد ـ3 ) کارکنان ) روانی و اجتماعی شغلی، جانی، مالی، تأمين ـکارکنان 4 برای تحصيلی و شغلی فرصت های ايجاد ـکارکنان 5 آيي کار افزايش و تنوع ايجاد برای شغلی چرخش ـخانوادگی 6 و جمعی دسته گردشهای ـ7. روان شناسی و مددکاری خدمات از استفاده ـ

انسان و کار رابطهاغلب گيرند، قار روانی آزمايشهای تحت کار شروع هنگام در افراد اگر

هر نامطلوب، کار بر عالوه و داشت نخواهند کار با را الزم تطابق آنها . با کار تطابق از اطالع برای بود آنها برای خطراتی منتظر بايد لحظه

. گاهی است حرفه ای ـ روان آزمون های وسيله، بهترين آن دهنده انجامولی است؛ ميسر فرد با گفتگو وسيله به و کار هنگام آزمايش ها اين

تشخيص کار مقابل در را افراد واکنش های پزشکی معاينات با می توانداد.

روابط آلوده، محيط زياد، حرارت نا منظم، کار محيط صدا، و سرو ... کار فشار مديران، و کارکنان ميان تنش کارکنان، ميان نامطلوب

. شد خواهد روانی اختالالت موجب

حرفه ای ـ روان آزمون هایاز استفاده بدون می توانستيم اگر ـ کارکنان توان های اندازه گيری

افراد کارگيری به و استخدام کنيم، انتخاب را افراد علمی روش هایکاری هر و هستند متفاومت افراد که آنجا از ولی بود ساده کاری

مصاحبه، مانند علمی روش های از بنابراين دارد را خود خاص ويژگيهای . می نماييم استفاده افراد انتخاب برای مشاهده و پرسشنامه آزمون،ـ روان آزمون های کارکنان توانايي اندازه گيری برای ابزار مؤثرترين

. می باشد حرفه ای

کار ايمنیدر اما می باشد منتظره غير نيز مواردی در و است راه در همواره سانحه . و شانس به سانحه دادن نسبت دارد وجود پيشگيری امکان مواقع بيشتر

ايجاد عوامل بودن ناشناخته است، بی نتيجه ولی رايج امری نيز اقبالکه تحقيقاتی گسترش با ولی گرديده شانس به آن ارتباط موجب سانحه

توجيه برای جايي ديگر می گيرد انجام سانحه ايجاد عوامل و علل زمينه درمفهوم کاربرد و ندارد وجود می شوند سانحه به منجر که غلط رفتارهای

حدود که می دهد نشان تحقيقات می رسد حداقل به % 98شانس: افتاده اند اتفاق زير داليل به صنعتی سانحه های

ناقص • نظارت ـمهارت • نداشتن ـکار • محل شلوغی و بی نظمی ـبی دقتی • ـناايمن • و خطرناک کار روش ـکار • با روانی و جسمی ناسازگاری ـ

پيشگيری قابل افراد هدايت و کامل تظارت با عوامل اين تمامی البتهانجام. افراد شخصيت عامل که داد نشان همچنين تحقيقات اين هستند

تنها کار . 2دهنده می توان% پس است بوده گذار تأثير سانحه ها بروز درولی می باشد سانحه ايجاد عامل مهمترين انسانی نيروی که گرفت نتيجه

از و کرده هدايت را آنها می توان کارکنان انگيزش و تجهيز آموزش، با. کرد جلوگيری سوانح بروز

سانحه ايجاد فردی عواملولی است دشوار کاری سانحه به مربوط فردی عوامل تمامی تحليل

از : عبارتند عوامل اين مهمترين

بينايي 1 ـ . در بينايي دقت دارد بسياری اهميت افراد انتخاب در بينايي آزمون . بينايي دوره ای معاينه های ايجاد است کننده تعيين کارها از برخیدارای بينايي ميزان با سانحه فراوانی زيرا است ضروری سنجی . از که افرادی می دهد نشان مطالعات می باشد معناداری ارتباط

تا می شوند سانحه دچار کمتر هستند الزم دقت دارای بينايي لحاظ. نيستند برخوردار کافی بينايي از که افرادی

افراد 2 سن ـحادثه پذيری ميزان و افراد سن بين که می دهد نشان تحقيقات

افراد برای حادثه ميزان بطوريکه دارد وجود توجهی قابل ارتباطافراد به نسبت نيز مسن افراد و می باشد ديگران از بيشتر جوانسانحه از پيشگيری برای می شوند سانحه دچار بيشتر سال ميانکمتری احتياط و دقت که کارهايي برای را جوانی افراد می توان

آنها به را دقيق تر کارهای آنها سن افزايش با و کرد انتخاب می طلبدنظر در را کارهايي بايد نيز سالخورده افراد مورد در و نمود واگذار

. باشد سازگار آنها سنی شرايط با که گرفت

افراد 3 سابقه ـ . کم افراد دارد ارتباط آنها حادثه پذيری با افراد سابقه و تجربه ميزان

به تجربه با افراد و می شوند سانحه دچار بيشتر طبيعی طور به تجربهقبلی حوادث تحليل و مشاهده و کار مهم نکات درک و آشنايي علت

. می دهد رخ برايشان سانحه کمترهيجانی 4 عوامل ـ

نزديکی ارتباط حادثه پذيری ميزان با هيجانی شرايط و هيجانی بلوغاز : عبارتند هيجانی عوامل مهمترين دارند،

ـ افسردگی ـ اضطراب ـ ارادی غير حرکت های ـ ترس ـ عصبانيت ـتمرکز عدم ـ ناآگاهانه رفتار

هوش 5 ـ . می شوند سانه دچار کمتر باهوش افراد که داده اند نشان تحقيقات

. کارها از برخی است متفاوت کاری هر انجام برای هوش ميزانهوش با و پايين هوش با کارها از بعضی و می خواهد باال هوش

. می شوند انجام متوسطعضالنی 6 واکنش زمان و جسم ادراک ـروانی 7 عوامل ساير ـ

و کارکنان ميان رابطه مانند عواملی که است داده نشان مطالعات . می گذارد تأثير آنها حادثه پذيری بر يکديگر به آنها احترام ميران

برخوردارند احترام از و داشته همکاران با خوبی رابطه که افرادیديگران با رابطه ايجاد در که افرادی و می شوند سانحه دچار کمتر

سانحه دچار بيشتر نمی گيرند قرار احترام مورد و دارند مشکلمی شوند.

سانحه بروز از جلوگيری روش هایايمنی، آموزش کار، هر برای افراد مناسب انتخاب سانحه از پيشگيری برای

شده ای شناخته و مطمئن راههای دوره ای معاينه های فردی، حفاظت وسائلمی پردازيم : يک هر شرح به اينجا در که می باشند

افراد 1 انتخاب ـادراک و شخصيت هوش، روانی، آزمون های از می توان افراد انتخاب در

مناسب پرسشنامه های پرکردن و مشاهده مصاحبه شيوه های و کرد استفادهگزينش را افراد بهترين تا می کند کمک سرپرستان و مديران به شغل هر

نمايند.کار 2 بهداشت و ايمنی آموزش ـ

ديگران از بيشتر نديده آموزش و تجربه کم افراد که است داده نشان تجربه . ايمنی سياست های تدوين ايمنی، مدون برنامه داشتن می شوند سانحه دچار

بسيار کارکنان همه مداوم و منظم آموزش و پيشگيری جنبه های بر تأکيد با. می رساند حداقل به را سوانح و بوده گذار تأثير

فردی 3 حفاظت وسايل ـکمربند ايمنی، کاله ايمنی، کفش مانند فردی حفاظت وسايل از استفاده

هستند ... کار بهداشت و ايمنی مسايل در پيشگيرانه رفتار اساس و ايمنیآنها داشتن از مهمتر وسايل اين مداوم و صحيح استفاده به عادت البته

می باشد.دوره ای 4 معاينه های ـ

آنها ) برای افراد شغل که بيماري هايي شغلی بيماري های از پيشگيری برای ) طور به دوره ای شده برنامه ريزی معاينه های که است الزم می کند ايجاد

. وقت نيمه وقت، پاره پزشکان از می توان منظور اين برای گيرد انجام منظم . منظم معاينه های کرد استفاده وقت تمام پزشکان بزرگ سازمان های در وو عوارض عالئم، رايج، شغلی بيماري های نوع شدن شناخته موجب دوره ای

. می گردد افراد وضع بهبود و درمان نهايت در

کار بهداشت برنامه هایبخشی پايدار، توسعه همه جانبه برنامه در توسعه، حال در کشورهایکارکنان بهداشت سطح ارتقاء برنامه به را انسانی نيروی توسعه از

. دارد، توسعه سرعت به بستگی برنامه اين گستره می دهند اختصاصمهمترين کار بهداشت برنامه های در اهداف و منابع و امکانات

. بهداشت برنامه يک بخش های اهميت ترين با می آيند شمار به عواملاز : عبارتند کار

استخدام 1 از قبل پزشکی آزمايش های ـدوره ای 2 پزشکی معاينه های ـخاص 3 معاينه های ـکار 4 محيط بهداشت برنامه ـکار 5 بهداشت و ايمنی برنامه های ـاوليه 6 کمک های و درمانی امکانات ايجاد ـعمومی 7 بهداشت آموزش برنامه های ـتغذيه 8 برنامه های ـروانی 9 بهداشت برنامه های ـ

ايران در کار بهداشت برنامه هایايمنی اصول رعايت به موظف را کارفرما ها کليه اسالمی جمهوری کار قانون

. درمان به مربوط شيوه نامه های و آيين نامه ها است نموده کار بهداشت وبيمه به موظف را کارفرماها بيماريها ساير و شغلی بيماريهای و سوانح

. به رسيدن برای می نمايد اجتماعی تأمين سازمان نزد کارکنان نمودنتدوين کارگاهها در کار بهداشت مرکز تأسيس آيين نامه کار بهداشت هدف های

. است گرديدهکار بهداشت خدمات بين المللی سازمان هایجهان سطح در کار بهداشت زمينه آنها 3در از مورد دو که بين المللی سازمان

. کار بين المللی سازمان دارند فعاليت می باشند متحد ملل سازمان به وابسته(I.L.O( )جهانی بهداشت سازمان ،W.H.O )استاندارد بين المللی سازمان و ،(I.S.O. )

کار )1 بين المللی سازمان ( International Labour Organizationـسال در کار بين المللی کنفرانس 1919سازمان در آن تأسيس تصويب از پس

سال در و تشکليل ملل جامعه وابسته 1946صلح سازمان های از يکی صورت به . دارای و می باشد ژنو در سازمان اين مقر آمد در متحد ملل سازمان به

. است جهان مختلف نقاط در منطقه ای دفترهایاز( I.L.Oهدف ) جهت در تالش و جهان سراسر در زندگی و کار سطح بردن باال

. است اجتماعی بی عدالتی های بردن بينجهانی )2 بهداشت سازمان (World Health Organizationـ

جهانی ) بهداشت هفتم( W.H.Oسازمان در که سياسی غير و مستقل سازمانتمامی 1948آوريل yتقريبا حاضر حال در يافت، توسعه تدريج به و گرديد ايجاد

. و سالمتی ارتقاء سازمان اين هدف دارند عضويت آن در جهان کشورهای( . مقر می باشد جهان مردم .W.H.Oبهداشت است( ژنو در

استاندارد )3 بين المللی سازمان (I.S.Oـدر و می باشد استاندارد زمينه در جهانی سازمان قديمي ترين سازمان اين. است داده ارائه گوناگونی استانداردهای خدمات و صنايع مختلف زمينه های

کار بهداشت زمينه در فعال جهانی سازمان های سايرو استاندارد بين المللی سازمان کار، بين المللی سازمان کنار در

پزشکان، جهانی جامعه مانند سازمان هايي جهانی، بهداشت سازمانزمينه در انرژی بين المللی آژانس و اجتماعی تأمين جهانی جامعه

. می پردازند فعاليت به کار بهداشت

شغلی بيماري هایفرد حرفه يا شغل آن عامل و آمده وجود به کار علت به که بيماري هايي

: . مثال عنوان به می شوند ناميده شغلی بيماري های مسموميت 1است، ـسرب جيوه 2از از مسموميت فسفر 3ـ از مسموميت زخم 4ـ سياه ـ

و ... . کار از ناشی

می شوند؟ شناخته چگونه شغلی بيماري هایمسئولين و کرده تهيه شغلی بيماري های از فهرستی کشوری هر

قانون طبق می شوند مبتال بيماري ها اين به که کسانی با کار بهداشت . در خاصی بيماري که مواردی در ولی می کنند رفتار شغلی بيماري هایجلسه تشکيل پزشکی شورای باشد نيامده شغلی بيماري های فهرست

. به شورا در می دهد نظر بودن، شغلی نظر از بيماری آن مورد در و دادهمراجع به وابسته پزشک يک طب کار، متخصص پزشک يک معمول طور

. مورد در پزشکان اين دارند شرکت متخصص معالج پزشک يک و قانونی. می نمايند تصميم گيری شغلی بيماري های

شغلی بيماري های طبقه بندیروش بهترين ولی دارد گوناگونی طبقه بندی شغلی بيماري های

بيماري ها اين ايجاد عوامل به توجه بيماري ها اين طبقه بندیتقسيم دسته پنج به را بيماري ها طبقه بندی نوع اين در می باشد،

می کنند

فيزيکی 1. عوامل از ناشی بيماری های

مکانيکی 2. عوامل از ناشی بيماري های

شيميايي 3. عوامل از ناشی بيماري های

زيستی 4. عوامل از ناشی بيماري های

روانی .5. عوامل از ناشی بيماري های

کار بهداشت اساسی اصولاين به پيشگيری کلی اصول کارکنان بهداشت و سالمت به رسيدن برای

است : گرديده تدوين شرحجايگزينی 1 اصل ـ

کم و بی خطر مواد جايگزينی و خطرناک مواد از نکردن استفاده. می باشد پيشگيری اساسی اصول از يکی آنها جای به خطر

جداسازی 2 اصل ـدور و قسمت ها ساير از خطرناک و آلوده قسمت های کردن جدا

. دارند دنبال به خطراتی که محيط هايي از افراد کردنعمومی 3 تهويه اصل ـ

و تازه هوای ورود وسيله به کار محيط کننده های آلوده کردن رقيق. کار محيط از آلوده هوای خروج و تميز

4) موضعی ) مصنوعی تهويه اصل ـبيرون برای کار محل از بخشی در هواکش ها و بادبزن از استفاده

آلوده . هوای راندنمرطوب سازی 5 اصل ـ

محيط در غبار و گرد ذره های پخش از جلوگيری برای اب از استفاده.) دارد) تاريخی قدمتی روش اين کار

حفاظتی 6 وسائل از استفاده اصل ـدر و دارد زيادی اهميت حفاظتی وسايل کننده پيشگيری نقش

. می باشد خطر از حفاظت راه تنها نيز مواردی

فردی 7 بهداشت رعايت اصل ـمسموميت های و بيماريها از پيشگيری در فردی بهداشت رعايت

. دارد بسياری اهميت کار از ناشیکار 8 محيط بهداشت اصل ـ

. گردد تأمين بايد کار هنگام در کارکنان سالمت و کارگاه بهداشتافراد روی بر کارگاه نظافت و زيبايي کار روان شناسی ديدگاه از

و فردی بهداشت اصول رعايت به را آنها و گذاشته مثبت تأثير. می سازد پايبند اجتماعی

بهداشت 9 آموزش ـروش به کارکنان نمودن آشنا هدف های با بهداشت آموزش

استفاده نحوه کار، محيط در موجود خطرهای کار، انجام صحيحو بهداشت اصول رعايت فردی، حفاظت وسائل از صحيح

. می گيرد انجام اوليه کمکهای انجام و بيماري ها از پيشگيریپزشکی 10 مراقبت های ـ

و درمانی اقدام های و کار از ناشی بيماري های بموقع تشخيصو استخدام از قبل معاينه های انجام مناسب، کننده پيشگيری

. دارد فراوانی تأثير انسانی نيروی سالمت حفظ در دوره ای•

آن از پيشگيری راههای و کار از ناشی حادثهغير رويدادی حادثه می پردازيم؛ کار از ناشی حادثه تعريف به ابتدا

جانی زيان های و بوده نا خواسته که است نشده پيش بينی و منتظره « : . . می کند تعريف گونه اين را حادثه ديويس ل دارد دنبال به مالی و

.» خاص حالت های از فرار و دادن نشان واکنش در ضعف

کار بين المللی سازمان ديدگاه از حادثه تعريفI.L.O : يک از عبارت حادثه می گويد حادثه تعريف در خود نامه واژه در

آسيب و صدمه موجب که است منتظره غير و نشده پيش بينی اتفاقمی شود.

کار قانون ديدگاه از حادثه تعريفبرای وظيفه انجام هنگام در که است حادثه ای کار، از ناشی حادثه

.) ( . ايران اسالمی جمهوری کار قانون می آيد پيش فرد

سوانح از پيشگيری در سرپرست وظيفه . بر نظارت و افراد آگاهی می باشد سوانح اصلی عامل انسانی نيروی

. می کند پيشگيری سوانح از بسياری بروز از آنها رفتاراز و آنها کار روش بر نظارت افراد، به ايمنی آموزش با سرپرست

و مهم نقش کار، انجام هنگام در مناسب رفتارهای ارائه مهمتر همه. دارد عهده بر سانحه از جلوگيری در کننده ای تعيين

و هدايت با که کار بهداشت و ايمنی نظر از افراد وظايف اينجا درمی شود : داده شرح می گيرد انجام سرپرست راهنمايي

راههای 1. و باشند داشته آگاهی خود، کار محل خطرهای از بايد افراد. بدانند را آنها از پيشگيری

به 2. وسائل اين از و گرفته فرا را ايمنی وسائل از صحيح استفاده طرز . برای خوبی نمونه می توانند سرپرست ها نمايند استفاده خوبی

. باشند ايمنی وسائل از استفاده جهت از ديگرانسرپرست 3. وسيله به وسائل ابزار، دستگاهها، منظم مراقبت و بازديد

. می باشد ضروری امری افرادش وايمنی 4. اصول رعايت و مجاز سرعت و استاندارد طبق کار انجام

. کاری دستورالعمل های مطابقنا 5. فردی اگر شود، تلقی همگانی وظيفه ای بايد بهداشت و ايمنی

بنابراين می دهد قرار خطر معرض در نيز را ديگران می کند، کار ايمن. باشد همگانی بايد خطر برابر در حساسيت

سانحه علت های مهمترينذکر ترتيب اين به را سانحه علت های مهمترين کار بهداشت تحقيقات

می کند :

اجسام 1. سقوط از ناشی ديدن ضرب

افراد 2. سقوط

آنها 3. با برخورد يا و اجسام روی بر گذاشتن پا

.4 ) افراد ) وسيله به غلط روش به اجسام انتقال و جابجايي

کار 5. وسائل و ابزار

آتش سوزی 6. و انفجار برق،

آالت 7. ماشين با اجسام انتقال

آالت 8. ماشين

نامشخص9.متفرقه .10. موارد

کارگاه در احتياط از دور اعمال

نمودن 1. فراموش و دستگاه انداختن بکار برای اجازه نداشتن. حفاظتی الزم احتياطهای

حفاظ ) 2. بازکردن سازد اثر بال را حفاظتی وسايل که اعمالی انجامحفاظتی ( . سيستم انداختن کار از يا

مانند 3. کار ضمن احتياط از دور حالت و وضع در گرفتن قراردر بدن دادن قرار ايمن، نا و غلط طرز به بار کردن بلند و جابجائی

معلق . بارهای زير گرفتن قرار خطرات، معرض.4. مواد و مصالح انباشتن کردن بار در احتياط عدمفردی .5. حفاظت مسائل و کار لباس از نادرست استفاده.6. گذاشتن سربه سر حواس، کردن پرت قبيل از کار حين شوخی.7. خطرناک مواد روی رفتن و پريدن دويدن، قبيل از خطرناک حرکات.8. می باشند منتظره غير و ناشناخته که ديگری احتياط از دور اعمال

کار ايمن نا شرايط تعريفاگر که مواردی و می گردد حادثه بروز باعث آن استقرار که شرايطی

: . از عبارتند شرايط اين می شوند حادثه موجب نشوند، برطرف

.1. است ناقص آنها حفاظ يا و ندارند حفاظ که دستگاههائی

دستگاهها 2. نصب و ساخت طراحی، در خطا

.3) دستگاه ) ، ابزار ، تجهيزات معيوب عوامل

خطرناک 4. تجهيزات و لباس ها

الزم 5. آموزش و مهارت اطالعات، فقدان

.6) معابر ) در مصالح مواد، وجود کارخانه در ترتيب و نظم فقدان

کار 7. ايمن نا سيستم

پيش بينی .8. قابل غير مکانيکی يا و فيزيکی ايمن نا شرايط ساير

سوانح از جلوگيری درباره اصل ششچون ولی است؛ شده گفته بارها سوانح از جلوگيری کلی اصول

می کنيم : تکرار را آنها هم باز می گيرند، ناديده را آنها yغالبا

.1. می باشد خوب کارکنان و مديران همه وظيفه سوانح از جلوگيری

همکاری 2. صميمانه سوانح از جلوگيری امر در بايد کارکنان و مديرانکنند.

قدم 3. پيش موسسه در حفاظت کردن برقرار برای بايد ارشد مديرانشوند.

آن 4. از همه و باشد داشته خاصی حفاظتی مقررات بايد کارگاه هر. باشند آگاه مقررات

داشته 5. وجود بايد حفاظتی مقررات اجرای برای وسائل و تشکيالتباشد.

.6. گيرد قرار استفاده مورد بايد روشها بهترين و اطالعات آخرين

. شود رعايت بايد موسسه کار نوع يا اهميت از صرف نظر اصول اينسوانح از جلوگيری در را سرپرست مهم نقش اصول اين بررسیآنها کار و کارکنان با ديگر فرد هر از بيش او چون می دهد؛ نشان

. دارد نزديک تماس

سرپرستان برای کار حفاظت آموزش هدفاو 1. کار با که حفاظت فنی جنبه های درباره سرپرست اطالعات بردن باال ـ

. دارد ارتباطانجام 2. بايد سوانح از جلوگيری برای که آنچه با سرپرست ساختن آشنا ـ

دهد.بهداشت 3. و ايمنی مسئول با تفاهم حسن با تا شود کمک سرپرست به ـ

. نمايد همکاری کارباقی 4. آن اثرات ولی می کند، کمک ايمنی اصول استقرار در آموزش ـ

دائمی و وسيع حرکتی حفاظت برقراری برای اينکه مگر ماند، نخواهد. گردد آغاز

که شود شروع هنگامی کار حفاظت آموزش که می شود توصيه بنابراينباشند : کرده روشن سرپرستان برای را زير موارد ارشد مديران

و ) 1. ايمنی مشی خط سوانح از جلوگيری درباره سازمان سياست ـ. ) کار بهداشت

.2. کار بهداشت و حفاظت امر پيشرفت در سرپرست خاص وضع ـ

از 3. جلوگيری امر در کارکنان و سازمان به نسبت سرپرست تعهدات ـسوانح.

.4. سوانح از جلوگيری منظور به کار حفاظت آموزش روش های تعيين ـ

چيست؟ صنعتی سانحه

. می شود : عمليات معمولی پيشرفت مانع که اتفاقی هر سانحهدارد : کار و سر زير عامل چند يا يک با سانحه

انسان 1.

وسائل 2.

مواد 3.

آالت 4. ماشين

زمان 5.

کار 6. محيط شرايط

کار بهداشت و حفاظت گزارشمافوق مديران برای گزارش تهيه سرپرست ها وظيفه های از يکیو موجود ايمنی وضع چگونگی ارائه جهت از گزارش اين می باشد؛

. دارد فراوانی اهميت سوانح از پيشگيری

ايمنی مديريتو حساس نقش کارها تمامی در و سازمان ها همه در مديريت

بهداشت صحيح سازماندهی و استقرار برای دارد؛ تعيين کننده ایگسترش با و گرديده ايجاد ايمنی مديريت مبحث نيز کار

فعاليت های تنوع افزايش و خدماتی و توليدی سازمان هایتوجه مورد و يافته فوق العاده ای اهميت بهداشت و ايمنی کارکنان،

. و کميت افزايش برای است گرفته قرار کارکنان و مديران جدیو سازمان بقای و بوده ضروری امری ايمنی مديريت کيفيت، بهبود

: . از عبارتند ايمنی مديريت اصول دارد بستگی آن به کارکنان

سازمان 1. در مسئوليت ها و اختيارات عادالنه توزيع و نظم ايجاد

خاصه 2. کار، آموزش های که افرادی کارکردن از جلوگيری. نديده اند را ايمنی آموزش های

.3. کار بهداشت و ايمنی امر در متخصص و آگاه سرپرست های انتخاب

کارگاه .4. در صنعتی بهداشت مراکز و کار حفاظت کميته ايجاد

کار .5. بهداشت و ايمنی تخصصی و عمومی آموزش های

.6 : شيوه های به گرايش سرپرستی و مديريت صحيح روش های اعمالاستبدادی . و فردی مديريت های از دوری و مشارکتی مديريت

نمودن 7. سازگار و کار بهداشت و ايمنی استانداردهای از آگاهیبروز از پيشگيری برای موجود استانداردهای آخرين با کار شرايط

سانحه.

هشتم بخشکار ریزی طرح

مقدمه :رفع برای رفتاری برعلوم ای تازه حل راه بار یک سال پنج هر

. برای حلی راه چنین کلی طور به اید می پدید سازمانی مشکالتگذاشته ازمایش به نگر اینده سازمان چند در موفقیت با بار نخستین

. شود میدهه میانه سالهای حل راه کار دوباره ریزی طرح رسد می نظر به

1970 . دهه دو از بیش تغییر و دگرگونی برای استراتزی بذر باشد) ( ) ( ، گست رابرت و واکر چالز چون پیشتازانی تحقیقات با پیش

( ) ( ) سالهای) دیگر تن چند و دیویس لویی و هرزبرک 1957فردریک. 1966تا کار( مجدد ریزی طرح از امیزی موفقیت ازمونهای شد کاشته

اگاهی به گسترده طور به ان یج نتا و شد انجام سازمان چند دردوباره. ریزی طرح شامل دگرگونی و تغییر های برنامه اکنون رسید

داستانهایی . است شده سازمانهاسرازیر و مردم سوی به کارنشریات در بردیم بهره شغل بارسازی پر از چگونه اینکه درباره

که دریابد کند می تالش کارگری جامعه و شود می پدیدار مدیریت. دهد پاسخ است گرفتن شکل حال در که چگونه

میزان ارزیابی موردیبرای وگزارشهای پزوهشی های ،یافته سفانه متاشغل دوبارهء ریزی طرح طرفداران ازسوی شده ابراز ادعاهای اعتبار

بویزه،بررسی . نمیکند کمکی نگرند،چندان می بهان بدبینی با یاانانکه: ) ( دهد می رابدست زیر نتایج هکمن های نوشته

انکه • از بیش شغل دوباره ریزی طرح موفقیتهای به مربوط گزارشهایسازی مفهوم زمینه در نمونه ؛برای است ،ارمانی باشد گرایانه اندیشه

بستن بکار راهنمای عنوان به بتواند که است شده انجام کمی کارهاینظری پایه عنوان به یا و دیگر سازمانهای در کار دوباره ریزی طرح

گیرد . قرار گیری بهره مورد ان بخشی اثر دوباره تحقیقات برای

مربوط • تغیرات تاثیر ارزیابی برای شده برده کار به تحقیقاتی روشهایبنابراین . نیست کامل یا است ضعیف اغلب کار مجدد ریزی طرح به

گوناگون های تعبیر قابل و ،مبهم است ممکن شده گزارش های یافتهباشد.

میزان • که است ان دهنده نشان ها بررسی و رسمی غیر منابع انکه بابوده نوسان در زیاد تا کم از شغلی ریزی طرح های برنامه شکست

شکست با که هایی طرح باره در کمی بسیار مستند تحلیلهای ؛ استدارد . تاسف جای بخصوص موضوع این است دست در اند شده مواجه

ابزار ترین موثر جزو اغلب شکستها دقیق تحلیل و تجزیه زیرااستراتزی تاخیر گونه هر نتایج بررسی و داشتن کاربرد تحقیقاتی

. است سازمانی

اثار 1. ارزشیابی به منحصر تقریبا شده منتشر گزارشهای بیشترنیز . امده دست به نتایج است کار محتوای در تغییرات منفی و مثبت

یک عنوان به کار مجدد ریزری طرح کلی ارزش اطراف درمیان . متقابلی کنش این وجود با است شده مطرح تغییر استراتزیمی اعمال ان در تغییرات که ای سازمانی بافت و تغییرات محتوای

. کامال اثار است ممکن معینی شغلی تغییرات است جود ،مو شود . کمتر موجود اثار باشد داشته مختلف سازمانی تشکیالتی متفاوتیدرمتقابلی کنش چنین پویایی یا سرشت باره در چیزی است توانسته

دارد . ابراز

گیریها، 2. نتیجه ،در مستقیم سود و بها یعنی اقتصادی اطالعاتاز بسیاری انکه یا گرفته قرار بحث و تحلیل و تجزیه مورد بندرتتقبل اقتصادی بری سود مستقیم توقع و انتظار با ها طرح این

است . شده

کارچیست؟ مجدد ریزی طرح

به داخلی،یا تشکیالت تازه،تجدید تکنولوزی سبب به کند،خواه تغییر شغلی هرگاهپذیرفته صورت کار دوباره ریزی طرح که گفت توان مدیرمی دلخواه

. این . سرتاسر در است شده تخصصی ای تااندازه اصطالح این کنونی کاربرد استشامل که شود می اطالق فعالیتی گونه هر به کار دوباره ریزی طرح نوشته

افزایش ان هدف که باشد مشاغلی پیوسته بهم یانظامهای ویزه کار تغییراین . است کار ضمن بیشتر دهی وبهره باراوری کارمندونیز کاری تجربی کیفیت

می تغییراتی مختلف انواع وشامل است گسترده حدودی تا واصطالح تعریفبرگیرنده گیرندودر می قرار ازمایش مورد اهداف این به رسیدن برای شودکه

ریزی وطرح شغل کردن شغلی،پربار چرخش چون واصطالحاتی عباراتبرای خاصی فن یا روش انهابه از یک هر که شود می فنی اجتماعی نظامهای " . را کارکنان میایدکه پدید تغییراتی معموال دارد اشاره شغل دوباره ریزی طرح

ونظارت دهی ریزی،سازمان برنامه رزمینه د اضافی مسئولیتهای پذیرش برایوسیع های محدوده کاردر راه تعیین نمونه، کند،برای می اماده خود برکارهای

که مشتری با مستقیم ارتباط کاروگاهی وراههای روشها درباره گیری تصمیم . که است این ان خالص اثر اغلب است ذکر کند،قابل می دریافت را کار نتیجه

دید بیشتراز کارایی برای کوچک بخشهای وبه ساده پیشتر که را مشاغلیفرد یک به را ان بگذارندومسئولیت کنارهم دوباره بودند، شده تجزیه مهندسی

(. هرزبرگ بدهند (1974کارگرکیل ) سوی واز است کار نخستین جزوموارد که شغل ریزی طرح یک

درسال( . 1960بریج کردن سوار شامل اصلی کار است شرح خور در شده گزارش . طراحی از قبل شد می شویی رخت درماشینهای سانتریفوزکوچک پمپهای

که حالی در میشدند اوری جمع انتقال خط یک اپراتوردر شش توسط مجدد،پمپهانمود می بازرسی کرد می وسوار راجمع بخصوص قطعه یک اپراتورها از یک هر

به کردن سوار عملیات براین عالوه زد می ان برروی را خود شناسای عالمت وخود گامهای کنترل برای بیشتری عمل ازادی کارگران ان در که دستهای سیستم

) (. از پس دهد می گزارش بریج کیل تغییرکرد انتقال، خط سیستم جای به داشتندبهبود کرد،کیفیت پیدا کاهش کردن سوار زمان یافت،مجموع گسترش شغل انکه

. شد مشاهده نظرهزینه از توجهی قابل جویی وصرفه یافت

شغل سازی پرباری اصولشده مشخص شغلی مشخصات الگوی در که شغلی اصلی هسته ابعاد

. دارد بستگی کار ریزی طرح عملی اصول رشته یک به مستقیما استبه شغل در دگرگونیهایی نوع چه که کند می مشخص اصول این

شغل اصلی هسته بعد پنج از یک هر پیشرفت به منتهی زیاد احتمالبطور شغل انگیزشی بالقوه نیروی افزایش به سان بدین و شود می

. گردد می رهنمون یکجا

. : در بحرانی اساسی گام یک کار طبیعی واحدهای تشکیل نخست اصلدر کار چگونه که است این درباره تصمیم شغل نوع هر ریزی طرح

. مالحظات شود توزیع دهند می انجام را آن که افرادی میانکارگران، تجربه و آموزش سطح تکنولوژیکی، موانع چون گوناگونی،

کاری بار برابری و سیستمها، مهندسی یا صنعتی دیدگاه از کارآیی . طرح ها عامل این پایه بر که کارهایی است موثر تصمیم این در فرد،

تقسیم ریزی منطقی و عقالنی بطور کارمندان میان معموال شود، . شامل اغلب شده گرفته بکار منطق که است این مشکل گردد می

. شود نمی شخصی نظر از دار معنی کار به کارمندان نیازهای

: ترکی دوم از باصل شده تشکیل نویسی ماشین حوزه یک وجود وظایفجزء نماینده هاست نامه کردن ماشین آنها وظیفه تنها که اشخاصی

مانند پنهان های هزینه کردن تحمل آن نتیجه که کارهاست کردن جزءتوان می اغلب که است سرپرستی اضافی زمان و خدمت ترک غیبت،

گذاشتن و شده تجزیه و موجود وظایف برگرفتن با را هایی هزینه چنینرا تر گسترده و بزرگتر کاری سلول یک تشکیل بطوریکه هم کنار آنها » « . ایالت در واقع ملفید ای شیشه صنایع کارخانه در داد کاهش بدهندداغ های صفحه کردن سوار وظیفه نمونه، برای آمریکا، ماساچوست

نو از تازه کار یک صورت به جداگانه وظیه چند ترکیب با آزمایشگاهی، . آنکه جای به پایان تا آغاز از داغ صفحه هر تغییر از پس شد طراحی

قطعه نفر یک توسط شود، سرهم جداگانه کارهای با و نفر چند توسط . شد می سوار و بندی

. کند می کمک کار تجربه بودن دار معنی به طریق دو از وظایف ترکیب . صفحه کننده سوار نمونه، برای یابد می افزایش کار یگانگی نخست،آماده و شده تمام و یکجا صورت به را خود کار محصول تواند می داغ

وی برای که باشد صفحاتی جوشکاری شاهد آنکه تا ببیند بارگیری . به بیشتری وظایف همچنان این بر عالوه است نامفهوم و نادیدنی

که است ناچار فرد شوند، می ترکیب هم با کار واحد وظیفه یک صورتکار به خود شغل و کار دادن انجام برای را بیشتری گوناگون مهارتهای

. کرد خواهد درک بیشتر را کار بودن دار معنی سان بدین و بندد

سوم : وظ اصل مراجعان و مشتریان با روابط کردن با ابرپا که یفیسنتی با معیارهای کارگران که شود می سبب اغلب اند شده ریزی طرح

یا نداشته تماسی گونه هیچ خود خدمت یا محصول نهایی کننده استفاده . تعهد بودن دارا لحاظ از کارگران نتیجه در باشند داشته را تماس کمترین

. شوند می مشکالتی دچار کار دادن انجام برای الزم انگیزش یاتوان می اغلب آنها، مراجعان و کارگران میان مستقیم ارتباط برپایی با

. یابد، می افزایش بازخورد نخست، بخشید بهبود راه سه از را مشاغلاز شدن برخوردار زمینه در کارمندان برای بیشتری فرصتهای زیرا

. مهارت گوناگونی دوم، شود می فراهم آنها وظایف از انعقاد یا تشویقمیان شخصی مهارتهای کاربرد و پرورش به نیاز زیرا یابد، می افزایش

. شود می آور الزام مشتریان با روابط نگهداری و ترتیب در افرادتصمیم برای شخصی مسئولیت که ای درجه تا افراد استقالل سرانجام

است، شده داده آنها به مشتریان با کاری روابط تعیین درباره گیریدریافت را آنان کار محصول که کسانی با تواند می و یابد می افزایش

. باشند داشته مستقیم پیوند کنند، میمرحله سه فرآیند یک عنوان به توان می مشتری با را روابط آوردن پدید

( : گرفت نظر در است؛( )1ای کسی چه واقعی مشتری اینکه ( 2شناختنمشتری؛ ) و کارگر میان ارتباط ممکن راه ترین مستقیم ( 3برقراری

درباره بتواند مشتری که ای گونه به معیارهایی و ضوابط برقراریداوری در و کند قضاوت دارد، می دریافت که خدمتی یا محصول کیفیت . از بسیاری و مهم ویژه به آنچه باشد داشته اتکا کارگر به مستقیم خودکه است ضوابطی و معیارها شناخت است، مشکل آن به دستیابی موادو کارگر که این و کنند می ارزیابی آن پایه بر را کار محصول مشتریان

. هستند موافق آن با و فهمند می را معیارها و ضوابط این دو هر مشتری

: تا که است این قصد عمودی کردن پربار در عمودی کردن پربار چهارم اصلشغل بر کردن نظارت و کار دادن انجام های جنبه میان شکاف ای اندازه

. شود می پر عمودی گونه به شغل یک که هنگامی سان، بدین شود پوشاندهمدیریت برای آن از پیش که را هایی نظارت و مسئولیتها شود، می پر. شود می سپرده کارمند به شغل از بخشی عنوان به شد، می نگهداری

توان می را زیر راههای هدفی چنین به دستیابی گوناگون راههای میان در. برد نام

یا • توصیه و کار روشهای درباره متصدیان به گیری تصمیم مسئولیت دادن ـ . تجربه کم افراد به کمک

تصمیم • جمله از زمان، دادن ترتیب در بیشتر آزادی وسایل کردن فراهم ـو کار میان استراحت اوقات تعیین کار، پایان و آغاز زمان درباره گیری

. اولویتها تعیین چگونگیدر • حل راه کردن پیدا و خود مشکالت کردن مطرح به کارکنان تشویق ـ

. سرپرست به شدن متوسل جای به کاری بحرانهایو • کار مالی های زمینه در بیشتر آگاهی و دانش به کارکنان تجهیز ـ

. است موثر آنها کار بر که ای بودجه موارد بیشتر کنترل و سازمان،

این و دهد می افزایش را فردی عمل اختیار بناچار شغل عمودی کردن پررا کاری آمدهای پی به پاسخگویی و شخصی مسئولیت احساس کار

. دهد می افزایش

. : مشاغل همه درون و واقعیت در بازخورد کانالهای گشودن پنجم اصلموجود افراد و بازخورد میان راههای گشودن برای هایی وسیله

خوب را خود کار چگونه که آموزند می تنها نه آنان سان بدین و استآنان عملکرد آیا که شوند می آگاه نیز موضوع این از بلکه بدهند انجام

با ماند؟ می باقی ثابتی تراز در یا شود می تر خراب یابد، می بهبودبه کار به مربوط اطالعات آن راه از که دارد وجود زیادی منابع آنکه

خود عملکرد نحوه از که دهد می ترجیح کارمند یک ولی رسد می فردکار درباره خود مدیریت از گاهی گاه اینکه تا شود آگاه مستقیم بطور

. بشنود چیزی

نهم بخشکار روش بهبود

روش تطبيق و روش تغييركار روش دربهبود مهارت سرپرست هر براي الزم مهارتهاي از يكي

انتخاب . شرايط و امكانات ، كار نوع گرفتن نظر در هايكاربا روش استبهترين . دهند مي دست از را خود كارائي زمان گذشت با و شوند ميتوان نمي را كاري روش هيچ و دارند بهبود و تغيير امكان نيز روشها

است . كامل كه گفتشيوه دو به آن انجام و است سرپرست هر مستمر نياز كار روش بهبوداتفاقي . بطور علمي غير شيوه در است پذير امكان علمي غير و علمي

روش : در تغييراتي آن بدنبال و رسد مي فرد ذهن به فكري نامنظم و ، باشد مفيد كه اين جاي به موارد بيشتر در كه كند مي ايجاد كار انجام

بطور . موجود روش علمي شيوه در آورد مي بار به نيز را مشكالتيثبت و مشاهده كار اشكالالت ، شود مي مطالعه يافته سازمان و منظم

كار انجام روش بهترين ، موجود وضع به علمي شك با و گردند ميدر اسامي گامي و است تحول و تغيير يك روش بهبود ، شود مي انتخاب

مواردي . در آيد مي شمار به سازمان منابع و امكانات از بهرهوريروي ، روش تطبيق به ، روش تغيير جاي به دهند مي ترجيح سرپرستانبه . روش تطبيق است ناپايدار و ناچيز تغييرات ، روش تطبيق ،در آورندتعويق به را مشكالت فقط بلكه پردازد نمي كار به مربوط مشكالت حل

بوده اعتماد قابل و پايدار باشد جزئي چند هر روش تغيير ولي اندازد مي . نمايد مي برطرف را كار مشكالت و

روش بهبود و كار مطالعهمطالعه اصول از استفاده راهها بهترين از يكي ، روش بهبود براي

بر ( . Work studyكار ) نظارت در را سرپرستها كار مطالعه باشد ميهماهنگي موجب و كند مي ياري كاركنان كارآيي بهبود و كار

. گردد مي تغييرات با سرپرستهاعنوان به و باشد مي كار روش بهبود براي علمي شيوه ، كار مطالعه

ولي گيرد مي انجام كار مطالعه يا مهندسي بخش در تخصصي كار يككاربردي و ساده ابزاري عنوان به كار مطالعه اصول از سرپرستها

. ببرند بهره توانند مي

توليد منابع• . شوند مي گرفته كار به زير منابع و عوامل كار انجام و توليد برايانساني • نيرويآالت • ماشن و وسايل ، ابزارسرمايه •اوليه • موادكار ) ( • محيط ساختمان و زمينكار • مطالعه و توليد منابع

و ببريم بهتري استفاده توليد منابع از تا كند مي كمك ما به كار مطالعهدهيم . كاهش را انساني نيروي بوسيله شده تلف زمان

كارآيي افزايش روشهايافزايش براي ف توليد منابع از استفاده بهترين يعني كارآيي افزايش

: دارد وجود اصلي راه دو كارآيي

كار- )1 جريان ( Process study مطالعه

و تحقيق شامل كه گيرد مي قرار مطالعه مورد فرآيند راه اين در . باشد مي توسعه

كار- )1 ( Work Studyمطالعه

يا مهندسي واحد عهده بر و بوده تخصصي ، كار مطالعه از بخش اين ) . باشد مي كار مطالعه

كار مطالعه با كار جريان مطالعه تفاوتهايباشد مي موجود منابع از موثر استفاده روي بر كار مطالعه تاكيد

، كار جديد فضاي ف جديد منابع ايجاد ، فرآيند مطالعه در وليمي قرار تاكيد مورد گذاري سرمايه افزايش و جديد آالت ماشينگيرد . مي انجام كمتر هزينه و بيشتر سرعت با كار مطالعه گيرد

طلبد . مي را بسيار زمان و زياد هزينه فرآيند مطالعه ولي

كار مطالعه تعريفكه باشد مي منظم بطور كار تحليل و تجزيه و بررسي علمي شيوه

بهتر روشهاي به رسيدن و ضروري غير فعاليتهاي حذف موجبتا . نمايد مي فراهم را شرايطي ، كار مطالعه شود مي كار انجام

، كنند پيروي استاندارد روشهاي از و ببينند آموزش كاركنانشوند . مي استاندارد نيز كار شراط و تجهيزات

كار : مطالعه هدفهايانساني 1. نيروي از موثر استفادهاوليه 2. مواد و تجهيزات از موثر استفادهانساني 3. نيروي اوليه مواد ، تجهيزات مطلوب عملكرد

كار- 1 فعلي وضعيت از آگاهيوضع بهبود براي كار فعلي وضعيت مورد در واقعي اطالعات آوردن بدست

است . ضروري موجود

2 » كار- » مطالعه كاربردهيچگونه و است دارا را ماشيني و دستي روشهاي تمامي در كاربرد قابليت

. ندارد وجود كار مطالعه هاي شيوه از استفاده براي محدوديتي

پذيري- 3 انعطافكارهاي مطالعه براي و هستند پيوسته و منظم كار مطالعه هاي شيوه

. باشند مي الزم انعطاف داراي متفاوت

مديريت- 4 ابزارسازمان منابع و امكانات از بتواند تا است مديريت براي ابزاري كار مطالعه

. باشد داشته بهينه استفاده

مسئوليت- 5كار مطالعه بخش يا مهندسي بخش در كار مطالعه هاي شيوهن از استفاده

كار مطالعه در همكاري و مجري عنوان به سرپرستها و گيرد مي انجام . دارند فعال مشاركت

كار روش بهبود در انساني نيروي نقشبهبود جنبه ترين بيني پيش قابل غير و ترين پيچيده انساني نيروي . باشد مي نيز روش بهبود عامل مهمترين حال عين در و كار روشهدف به شود توجه فني هاي جنبه به فقط كار روش بهبود در اگر

و دهد مي انجام را كار كه است انساني نيروي زيرا رسيد نخواهيممواد و تجهيزات بهترين از چند هر ، واقعيت اين گرفتن نظر در بدون

. افتاد نخواهد اتفاق روش بهبود ، شود استفادهطرح كه مواردي در حتي روش بهبود طرح در انساني نيروي همكاري

توجهي قابل نتايج به تواند مي ندارد اي مالحظه قابل هاي مزيت . گردد منتهي

برايشان آن مزاياي كه پذيرند مي را روش تغيير هنگامي افراددر و كرد نخواهند همكاري صورت اين غير باشددر مشهود و ملموس

. كنند مي نيز مخالفت مواردي

كار روش بهبود و انساني نيروي هاي ويژگي ارتباطبهبود جهت در آنها هاي ويژگي از تا كند مي كمك ما به افراد شناخت

از . : عبارتند انساني ويژگيهاي از بعضي ببريم بهره روش

جويندگي – ) (Acquisitivenessالفنوآوري – ) (Constructivenessب

كنجكاوي – ) ( Curiosityج

. افراد برد مي باال افراد در را پذيري تغيير قابليت ها ويژكي اينكسب و يادگيري براي جديدفرصتي روش و كنند كسب مهارت مايلند

. اين و هستند نوآوري نيروي داراي همگي افارد باشد مي مهارتطرح . و فكر ارائه فرصت ولي است قويتر افراد از برخي در نيرو

ندارد وجود همه براي جديدبي كنجكاوي ولي گردد مي نوآوري منجربه شود هدايت اگر كنجكاوي

. رابطه ايجاد براي دارد بدنبال ديگران و فرد براي مشكالتي موردصميميت و صداقت اصل آنها همكاري جلب و كاركنان ميان در خوب

. دارد كاربرد شرايط همه در

كار روش بهبود در انساني روابط نقشانساني نيروي به توجه كار مطالعه هاي شيوه از استفاده براي

توصيه زير موارد راستا اين در ، باشد مي موفقيت عامل مهمترينگردد.

كنند 1. مي همكاري او با كار روش بهبود در كه كساني و سرپرستشرايط و دهند نشان فتارشان در را خود صميميت و صداقت بايد

نمايند . درك را افرادجديد 2. روش اجراي و كار روش بهبود براي مناسب زمان انتخاب

امري كاركنان نظر جلب مراحل تمامي در و دارد زياد اهميت . است ضروري

قابل 3. و ساده زبان با بايد جديد روش تشريح و روش بهبود اهداف . گردد بيان فهم

نيز 4. جديد روش شدن گرفته بكار از بعد كاركنان با موثر ارتباط ايجادآن اجراي در را خود و بپذيرد را جديد روش فرد تا يابد ادامه بايد

. بداند سهيمو 5. طرح ارائه در كه بگيرد تعلق كساني به بايد روش بهبود مزاياي

اند . داشته همكاري آن اجراي

كار مطالعه مراحل : دارد وجود زير شرح به اي پيوسته و منظم مراحل كار مطالعه براي

. Selectانتخاب )1. شود( واقع مطالعه مورد بايد كه كاري انتخاب

مشاهده( Recordثبت )2. راه از موجود روش جزئيات تمامي ثبتمستقم.

شده( Exanineبررسي )3. آوري جمع اطالعات انتقادي و دقيق بررسيعلمي) ( شك شيوه از استفاده با

آمده( Developگسترش )4. بدست بررسي راه از كه نظرياتي گسترشاند .

سنجي )5. محاسبه( Measureزمان و جديد روش در كار حجم گيري اندازهكار . انجام استاندارد زمان

آن( Defineتعريف )6. زمان تعيين و جديد روش تعريف

آنها( Installاجرا )7. مجاز زمان و استانداردها مبناي بر جديد روش اجراي .

مداوم( Main tainابقاء ) 8. نظارت بوسيله جديد روش ماندن باقي

هيچيك : حذف امكان و بوده پيوسته و منظم كار مطالعه مراحل مهم نكته. ندارد وجود مراحل از

كار مطالعه هاي شيوهكار مطالعه اصلي هاي شيوه ، سنجي زمان و روش مطالعه شيوه دو

. دارند خاص كاربردي كدام هر كه هستندمي قرار استفاده مورد كار انجام روشهاي بهبود باي روش مطالعه

گيرد.مي واقع استفاده مورد كار انجام زمان تعيين براي سنجي زمان

شود.

روش مطالعه هدفهايموجود روش دقيق بررسي طريق از كار حجم كاهش براي روش مطالعه

. هدفها ساير و شود مي انجام موثرتر و آسانتر روشهاي ايجاد واز : عبارتند

كار 1. روشهاي و فرآيندها بهبود

كاري )2. مناطق در تجهيزات استقرار ( Work Placeبهبود

تجهيزات 3. و آالت ماشين طرح بهبود

انساني 4. نيروي و تجهيزات ف اوليه مواد از بهينه استفاده

خسته 5. ، دشوار كارهاي كاهش و انساني نيروي كاربرد در جويي صرفهضروري غير و كننده

كار 6. مطلوب محيط گسترش و ايجاد

سنجي زمان هدفهايزمان تعيين و موثر غير زمانهاي كاهش و تعيين براي سنجي زمان

از : عبارتند سنجي زمان هدفهاي ديگر ، باشد مي استاندارد

برنامه • اجراي بر نظارت و كار ريزي برنامه بهبودآالت • ماشين براي انساني نيروي ريزي برنامهكارآئي • گيري اندازه براي مطمئن و قبول قابل هاي شاخص ارائه

انساني نيرويانساني • نيروي هزينه كاهش براي صحيح مبناي ارائه

كارآمد 1. و مناسب تشويقي و دستمزد نظامهاي ايجاد

روش » « مطالعه از هدفمي » « زير موارد به يافتن دست روش مطالعه از هدف كلي بطور

باشد. كاركنان • كارآئي بهبودكار • كيفيت بهبودتجهيزات • و آالت ماشين ، ابزار وضعيت بهبودفعاليتها • ساختن بخش اثروقت • اتالف از پيشگيري و ضايعات كاهشكار • ايمن شرايط ايجاد

روش مطالعه مراحلبهتر استفاده هدف با سرپرستان براي روش مطالعه راهنماي طبق

كنيم . مي عمل ترتيب اين به منابع و امكانات از

• – ، پرهزينه ، خطرناك كه كاري انتخاب با روش مطالعه انتخابمي شروع ، باشد مي اندازه از بيش زمان و اضافي حركتهاي داراي

شود. • . گردد – مي ثبت مشاهد طريق از كار انجام مراحل تمامي ثبت

. شود مي استفاده خاصي هاي نشانه از فعاليتها برايثبتشود – .• مي بررسي تحليلي و انتقادي ديدي با موجود روش بررسيگسترش – • اند آمده بدست بررسي طريق از كه نظرياتي گسترش

يابيم . دست جديد روش به تا يابند مي• . شود – مي پياده جديد روش اجرا

كنيم – .1. مي پايدار آنرا جديد روش مشكالت رفع با ابقاء

گذار اثر عواملمورد – – نبايد تاثير بي و اهميت كم كارهاي اقتصادي مالحظات الف

بدنبال را نيرو و وقت شدن تلف فقط زيرا گيرند قرار مطالعهدارند.

روش- – بهبود موجب روش تغيير موارد از بعضي در فني مالحظات بنيست . پذير امكان تغييرات انجام فني داليل به بنا اما گردد مي

اطالعات ثبت روش . گردد مي ثبت مستقيم مشاهده راه از موجود روش اطالعات

، گيرد مي قرار بررسي مورد علمي شك شيوه با موجود روشاست : زير موارد شامل موجود روش بررسي

ضروري- 1 غير و اضافي حركتهاياضافي- 2 انتقالهاي و نقلضروري- 3 غير توقفهاي و تاخيرها

فعاليتها ثبت روشو ثبت براي باشند مي فعاليتها ثبت مرحله ، روش مطالعه دوم مرحله

فرآيند كه صورتي در برداري يادداشت و نوشتن فعاليتها دادن نشانطوالني فرآيندها اگر ولي است پذير امكان نباشد طوالني كار انجام

از استفاده ضرورت باشد، الزم فعاليتها ثبت در عمل سرعت و باشند . كه جدولهايي فعاليتها ثبت آساني براي گردد مي مطرح ها نشانهاستفاده مورد ، گرديده طراحي آنها روي بر استاندارد هاي نشان

. . شرح و شكل دارند نام جريان جدولهاي ، جدولها اين گيرد مي قراراست : قرار اين از استاندارد هاي نشانه

،( Opertionعمل )1. گرفتن مانند باشد مي كار انجام دهنده نشانو ... كردن باز ، بستن ، برداشتن

.Inspectionبازرسي )2. باشد( مي كمي بازرسي دهنده نشان

.Inspectionبازرسي )3. باشد( مي كيفي بازرسي دهنده نشان

و( Transportانتقال ) 4. مواد ، افراد انتقال و حركت دهنده نشاناست . ديگر محل به محل يك از تجهيزات

معطلي ) ( ) 5. مي( Delayتاخير فعاليتها انجام در تاخير دهنده نشانباشد.

. Storageانبار )6. باشد( مي مواد نگهداري و حفظ دهنده نشان

ثبت 7. هاي نشانه اينجا گردند؟ در مي ثبت هايي نشانه چه با فعاليتهابيانگر ها نشانه اين ، گردند مي معرفي مثالهايي با همراه فعاليتها

. باشند مي فرآيند يا كار روش يك اصلي هاي مرحله

موجود – روش كردن بررسي سوم مرحله اجراي راهنمايصورت به كه علمي شك شيوه از كردن بررسي براي سوم مرحله در

شكل . اين به كردن پرسش شود مي استفاده باشد مي كردن پرسششود : مي انجام

هدف : شود؟ مي انجام فعاليتي چه

؟ است الزم آيا؟ است الزم چرا

برخي حذف موجب كه دارد دنبال به را نظرياتي پرسشها اين به پاسخشود . مي كار ضروري غير قسمتهاي

محل ؟ شود مي انجام كار اين كجا

. شود انجام محل همان در بايد آياندارد؟ وجود بهتري محل آيا

. گردد مي انجام محل بهترين انتخاب باعث پرسشها اين به پاسخ

زمان ؟ شود مي انجام كار اين زماني چه در

؟ شود انجام كار زمان آن در بايد آيادارد؟ وجود كار انجام براي بهتري زمان آيا

مي كار انجام براي زمان بهترين انتخاب باعث نيز پرسشها اين به پاسخشود؟

شخص دهد؟ مي انجام را فعاليت اين كسي چه

دهد؟ انجام را كار بايد شخص همين آيادهد؟ نمي انجام بهتر را كار اين ديگري شخص آيا

بهترين شود مي باعث باال هاي پرسش مانند ها پرسش اين به پاسخ در . شود تعيين كار انجام براي شخص

شيوه ؟ شود مي انجام فعاليت آن چگونه

؟ است صحيح موجود روش آياندارد؟ وجود بهتري روش آيا

، آسانترين ، بهترين كه شود مي باعث نيز ها پرسش اين به پاسخ . شود انتخاب كار انجام براي روش سريعترين

بهتر ولي كرد شك توان مي فعاليتها تمامي به موجود روش بررسي درفرآيند بر را تاثير بيشترين كه اصلي فعاليتهاي به ابتدا تا است اينفعاليتها ساير به لزوم صورت در سپس و كنيم شك گذارد مي كار

مثبت . هاي فعاليت را اصلي فعاليتهاي ، روش مطالعه در كنيم شك . نامند مي

. دارد وجود راه چند مثبت هاي فعاليت چگونهمثبت- 1 فعاليت آيد مي حساب به سازمان اصلي هدف كه فعاليتي

. بازرگاني فعاليت كه سازماني يك در برايمثال شود مي محسوب . باشد مي مثبت فعاليت فروش و خريد ، دهد مي انجام

گذاشتن- 2 كنار آن از بعد و سازي آماده آن انجام از قبل كه فعاليتيكاغذ . بايد نوشتن از قبل كه به نامه يك نوشتن مانند گيرد مي انجام

. گردد فراهم قلم و3 : . مانند- ) – ( گردد شيميايي فيزيكي مواد تغيير موجب كه فعاليتي

چوبي – . يا فلزي قطعه يك كردن رنگ بريدنانجام بررسي مورد چگونه آيد مي بدست سوم مرحله در كه نظرياتي

گيرند؟ مي

گردد مي يادداشت منظم طور به فعلي روش بررسي از حاصل نظرياتتا گيرد مي قرار تحليل و بررسي مورد و گرديده بندي دسته سپس

. شود گرفته كار به و شود انتخاب نظريه بهترين

پردازيم . مي زير مثال بررسي به بيشتر توضيح براي جا اين دروارده : قطعات گذاري شماره و بازرسي كار

. شود : مي خارج كاميون از قطعات حاوي جعبه شروعانبار : قفسه در شده گذاري شماره و شده بازرسي قطعات خاتمه

شود . مي گذاشته

كارگاه : قطعات گذاري شماره و بارزسي فعاليت در نظرياتي ي نمونه1. شود- انجام ورودي در دم گذاري شمارهجعبه- 2 در دادن قرار دوباره از قبل و بازرسي از بعد گذاري شماره

. گيرد انجامكند- 3 گذاري شماره بازرس4 . شود- گذاري شماره زن شماره ماشين باشود- . 5 بازرسي هم با تعداد و مرغوبيت

چهارم مرحله راهنماي اصولدر جويي صرفه اصول رعايت به جديد روش ايجاد براي چهارم مرحله در

. باشد مي ضروري حركتهاحركات در جويي صرفه اصول

داده- : 1 قرار طوري بايد وسايل و مواد ، ابزار حركات حداقل بندي درجهدرجات . برساند ممكن حداقل درجه به و كرده آسان را حركات كه شود

از : عبارتند حركتانگشتان : 1درجه فقطها : 2درجه موچ ، انگشتانساعدها : 3درجه و مچها ، انگشتانبازوان : 4درجه و ها ساعد ، ها مچ ، انگشتان

يك- : 2 عنوان به توانند مي كه حركاتي حركات نمونه بهترين براي ، فكري : دارند احتياج زير عوامل به شوند محسوب خوب نمونه

پاها( و دستها حركات تقارن و زماني هم الفتكراري ( كارهاي در مخصوص حركات آهنگي هم ب

. سازد ( مي ميسر را بدن و ها ماهيچه صحيح بردن بكار كه طبيعي حركات جماليم ( : هاي منحني با نرم حركات مثل ، مداوم حركات د

وجه- 3 بهترين به كار محل ترتيبديد زاويه در كه دهيد قرار طوري را ابزار و وسايل تمام االمكان حقي

. باشند كننده عمل معمولي

كار- 4 ابزار و وسايل نقشه كردن بهتر

سنجي زمانالزم : زمان تعيين براي هايي شيوه بكارگيري سنجي زمان تعرف

سطح در و صالحيت واجد دهنده انجام توسط خاص فعاليتهاييمطلوب . عملكرد

به : اگر و است تحليلي اي شيوه سنجي زمان سنجي زمان اهميتاست . موثر بسيار گيرد قرار استفاده مورد درستي

سنجي زمان مراحلانتخاب1.ثبت2.سنجي 3. زمانبررسي4.بندي 5. جمعتعريف 6.

سنجي زمان بكارگيري داليلدارد . 1. استاندارد زمان به نياز جديد محصول يا كاربايد 2. نيز استاندارد زمان بنابراين شده ايجاد كار روش در تغييراتي

كند تغييربايد 3. استاندارد زمان و نيستند راضي استاندارد زمان از كاركنان

. شود گيري اندازه دوباره

تقسيم آن دهنده تشكيل كوچك اجزاي به را كار ها فعاليت ثبت برايداليل . اين به كار تجزيه كنيم مي ثبت را كار اجزاي سپس و كرده

. گيرد مي انجام

.1 . شود جدا مفيد غير كار از مفيد كار كه اين از اطمينان براي

.2 . باشد دقيق شده تعيين عملكرد ضريب كه اين براي

كننده 3. خسته و زحمت پر انجامشان كه اجزايي تشخيص و تعيين برايمي . تعيين تر دقيق استاندارد زمان ترتيب اين به زيرا باشند مي

شود. اجزاي 4. براي استاندارد زمان تعيين شرايط كردن فراهم براي

تكراري كار . 5. اجزاي مشخصات دقيق تشخيص براي

استاندارد زمان كردن تعريفباشد مي ضروري ، واقعي استاندارد زمان ، موثر مديريت اعمال براي

باشد . مي كار باز و وري بهره بهبود ابزار استاندارد زمان تعيين به

سنجي زمان هاي شيوهزمان : 1. دقيق تعيين براي روش اين از نومتر كد با سنجي زمان

شود . مي استفاده خاص فعاليت انجامطوالني : 2. و پيوسته سنجي زمان از عبارت روش اين توليد مطالعه

. كند مي پيدا ادامه بيشتر يا كاري نوبت يك طول در كه استهر : 3. روش اين در حركتها براي شده تعيين پيش از زمانهاي

. شده تجزيه آن انجام براي نياز مورد ساده حركتهاي به فعاليتيزماني : 4. جزيي زمانهاي تركيب با روش اين در تركيبي اطالعات

شود . مي تعيين شده انجام فعاليتهاي با فعاليت يك استانداردعملكرد : 5. سطح در فعاليت يك انجام روش اين در تحليلي برآورد

. شود مي برآورد قبلي هاي تجربه و اطالعات مبناي بر مطلوب

: ماخذ و منابع•( جمارانی- ابراهيمی مسعود و دامن خوش آموزش(: 1381رضا

. ) ( نهم چاپ تورنگ، ،انتشارات مقدماتی سرپرستی اصولگريفين/ )- • مهدي ( 1374مورهد سيد ترجمه سازماني، رفتار ،

. مرواريد انتشارات معمارزاده، وغالمرضا الواني•( الله- امين سيد سازمان، ( 1374علوي، در مديريت روانشناسي ،

. تهران دولتي، مديريت آموزش مركزاستيون- )• ها، ( ) 1378رابينز، نظريه مفاهيم، سازماني رفتار ،

دفتر ( تهران اعرابي، ومحمد پارسائيان علي ،ترجمه ها كاربردفرهنگي . پژوهشهاي

استوارت- )• كاربردي، (, 1375ازكمپ، اجتماعي روانشناسي. رضوي قدس آستان انتشارات ماهر، فرهاد ترجمه