ای بر روش تحقیق در ای بر روش تحقیق در ‌‌مقدمهمقدمهعلوم انسانیعلوم انسانی

تفاوت تفکر عقل گرایان با تفکر تفاوت تفکر عقل گرایان با تفکر تجربی:تجربی:

در تفکر عقل گرایان روش قیاسی مبنای کار در تفکر عقل گرایان روش قیاسی مبنای کار بدین معنی که با استدالل و روش بدین معنی که با استدالل و روش است،است،

منطقی و تحلیل عقالنی فرد می تواند حقایق را منطقی و تحلیل عقالنی فرد می تواند حقایق را کشف کند.کشف کند.

در تفکر تجربی روش استقرایی مبنای کار است،در تفکر تجربی روش استقرایی مبنای کار است،بدین معنی که با مشاهده و آزمایش و شناخت بدین معنی که با مشاهده و آزمایش و شناخت

ها می توان با شناخت جزئیات و ها می توان با شناخت جزئیات و ماهیت پدیدهماهیت پدیدهارتباط آنها با یکدیگر به کلیات پی برد. ارتباط آنها با یکدیگر به کلیات پی برد.

::انواع علمانواع علم

(علم حضوری:(علم حضوری:11

پیش انسان حاضر باشد و پیش انسان حاضر باشد و یعنی اینکه واقعیت معلوم، یعنی اینکه واقعیت معلوم،مانندعلم به خود و یا مانندعلم به خود و یا واسطه و صورتی در کار نباشد.واسطه و صورتی در کار نباشد.

..علم به ترسعلم به ترس

(علم حصولی:(علم حصولی:22

یعنی علمی که بر اساس مفهوم و واقعیت خارجی و یعنی علمی که بر اساس مفهوم و واقعیت خارجی و مانند علم به مانند علم به با واسطه برای انسان حاصل می گردد.با واسطه برای انسان حاصل می گردد.

..اشیای خارجاشیای خارج

::دیدگاههای شناختیدیدگاههای شناختی

(دیدگاه تجربه گرایی و پوزیتیویسم(دیدگاه تجربه گرایی و پوزیتیویسم11

(دیدگاه عقل گرایی(دیدگاه عقل گرایی22

(دیدگاه (دیدگاه 33استنباطیاستنباطی

گرایی وپوزیتیویسم:گرایی وپوزیتیویسم:‌‌دیدگاه تجربهدیدگاه تجربه

گرایی سنتی و گرایی سنتی و ‌‌این دیدگاه فلسفی در مقابل عقلاین دیدگاه فلسفی در مقابل عقلارسطویی شکل گرفت و سابقه آن به دوره رنسانس ارسطویی شکل گرفت و سابقه آن به دوره رنسانس

گردد و بانی این تفکر را گردد و بانی این تفکر را ‌‌(باز می(باز می1616 تا تا 1414علمی)قرن علمی)قرن نامند.نامند.‌‌فرانسیس بیکن میفرانسیس بیکن می

گرایی نوین:گرایی نوین:‌‌تجربهتجربه

این مکتب فلسفی وسیله شناخت را حواس انسان این مکتب فلسفی وسیله شناخت را حواس انسان داند و معتقد است شناختی اعتبار دارد که به داند و معتقد است شناختی اعتبار دارد که به ‌‌میمی

..وسیله یکی از حواس قابل درک باشدوسیله یکی از حواس قابل درک باشد

گرایی:گرایی:‌‌دیدگاه عقلدیدگاه عقل

این دیدگاه بر اساس روش استقرار قیاسی استوار است و این دیدگاه بر اساس روش استقرار قیاسی استوار است و اعتقاد دارد که حواس انسان هیچگاه کلیت و ضرورت اعتقاد دارد که حواس انسان هیچگاه کلیت و ضرورت

یابد و لذا منشا دیگری به نام یابد و لذا منشا دیگری به نام ‌‌اصول و مفاهیم را در نمیاصول و مفاهیم را در نمی..عقل ضرورت داردعقل ضرورت دارد

دیدگاه استنباطی:دیدگاه استنباطی:

براساس این دیدگاه، فهمیدن زندگی یا استنباط تنها با براساس این دیدگاه، فهمیدن زندگی یا استنباط تنها با پذیر نیست بلکه باید از استنباط و پذیر نیست بلکه باید از استنباط و ‌‌اندیشه امکاناندیشه امکان

..کلیه نیروهای احساسی برای درک آن استفاده نمودکلیه نیروهای احساسی برای درک آن استفاده نمود

مشخصات تحقیقات علمی:مشخصات تحقیقات علمی:

(برخوردار بودن از آداب و تشریفات خاص(برخوردار بودن از آداب و تشریفات خاص11

(توسعه قلمرو معرفت(توسعه قلمرو معرفت22

(شناخت حاصل از نتیجه و تحقیق در بیرون (شناخت حاصل از نتیجه و تحقیق در بیرون 33..ازای خارجی داشته باشدازای خارجی داشته باشد‌‌ذهن واقعیت و مابهذهن واقعیت و مابه

::فلسفه تحقیق علمیفلسفه تحقیق علمی

(نیاز فطری انسان(نیاز فطری انسان11

(پاسخگویی به نیازهای (پاسخگویی به نیازهای 22حیاتیحیاتی

خداوند

انسان

مخلوقات و طبیعت

عالم ماده

اجتماع بشری

رابطه انسان با دنیا و ماوراء رابطه انسان با دنیا و ماوراء الطبیعهالطبیعه

عالم مجهوالت

عالم مجهوالت

عالم مجهوالت

عالم مجهوالت

دایره بسوی مجهوالت

مجهوالتسوی

بت

معلوما

عالم معلومات

الهیعلوم

زه حو

ی و م ماد

حوزه علوی

طبیع

تعالم معلوما

یاع

تماج

و ی

سان ان

ومعل

ه وز

حت

مالو

معم

عال

دایره معلومات سابق

دایره مجهوالت دایره سابق

مجهوالت

هدف تحقیق علمی:هدف تحقیق علمی:

هاها‌‌(بررسی و ارزیابی نظریه(بررسی و ارزیابی نظریه11

(به منظور ارائه نظریه جدید(به منظور ارائه نظریه جدید22

(برای حل مشکل(برای حل مشکل33

هدف از آموزش روش تحقیق هدف از آموزش روش تحقیق علمی:علمی:

(فراگیری روش وصول به حقایق و کشف (فراگیری روش وصول به حقایق و کشف 11مجهوالتمجهوالت

(کسب مهارت الزم برای اجرای پروژه های (کسب مهارت الزم برای اجرای پروژه های 22تحقیقاتیتحقیقاتی

(کسب مهارت الزم برای انجام پایان نامه های (کسب مهارت الزم برای انجام پایان نامه های 33تحصیلیتحصیلی

ها و قواعد تحقیق علمی:ها و قواعد تحقیق علمی:‌‌ویژگیویژگی

(واقعی بودن(واقعی بودن77

(قاعده تجاهل(قاعده تجاهل88

(صبر طلبی(صبر طلبی99

(جرات طلبی(جرات طلبی1010

(نیاز به مدیریت واحد(نیاز به مدیریت واحد1111

(رعایت اصل بیطرفی(رعایت اصل بیطرفی1212

(اجتهادی بودن تحقیق(اجتهادی بودن تحقیق1313

ای بودنای بودن‌‌(توسعه(توسعه11

(قابلیت بررسی داشتن(قابلیت بررسی داشتن22

(نظم داشتن(نظم داشتن33

(تخصص طلبی(تخصص طلبی44

(قابلیت تعمیم(قابلیت تعمیم55

(دقت طلبی(دقت طلبی66

نیازهای تحقیق علمی:نیازهای تحقیق علمی:‌‌پیشپیش

(ابزار تحقیقاتی(ابزار تحقیقاتی55

(فراغت الزم برای (فراغت الزم برای 66محققمحقق

(ضوابط و مقررات مالی (ضوابط و مقررات مالی 77و اجراییو اجرایی

(وجود فرهنگ تحقیق(وجود فرهنگ تحقیق11

(محقق(محقق22

(بودجه(بودجه33

(سازمان الزم(سازمان الزم44

: :جایگاه آمار در تحقیقات علمیجایگاه آمار در تحقیقات علمی

گیریگیری‌‌(مرحله نمونه(مرحله نمونه11

بندی اطالعاتبندی اطالعات‌‌(مرحله گردآوری و طبقه(مرحله گردآوری و طبقه22

(مرحله تجزیه و تحلیل اطالعات(مرحله تجزیه و تحلیل اطالعات33

(برای تبیین و نمایش اطالعات(برای تبیین و نمایش اطالعات44

جایگاه کامپیوتر در تحقیقات علمی:جایگاه کامپیوتر در تحقیقات علمی:

(مطالعه سوابق و ادبیات موضوع تحقیق(مطالعه سوابق و ادبیات موضوع تحقیق11

هاها‌‌بندی دادهبندی داده‌‌(طبقه(طبقه22

هاها‌‌(تجزیه و تحلیل داده(تجزیه و تحلیل داده33

(تنظیم و نگارش گزارش تحقیق(تنظیم و نگارش گزارش تحقیق44

تعریف علم:تعریف علم:

اطالق اطالق knowledgeknowledgeبه علم در مفهوم کلی و عام آن به علم در مفهوم کلی و عام آن می شود. ولی از واژه علم مفهوم خاصی نیز تعبیر می شود. ولی از واژه علم مفهوم خاصی نیز تعبیر

است که مقصود آن است که مقصود آن sciencescienceشده است و آن شده است و آن بخشی از دانستنیها و آگاهیهای نوع بشر است که بخشی از دانستنیها و آگاهیهای نوع بشر است که

به روشهای تجربی قابل اثبات و تایید باشد.به روشهای تجربی قابل اثبات و تایید باشد.

تعریف علم از دیدگاه انیشتن:تعریف علم از دیدگاه انیشتن:

علم کوششی است برای تطبیق تجربه حسی نامنظم علم کوششی است برای تطبیق تجربه حسی نامنظم و متنوع به یک سیستم فکری که منطقا و متنوع به یک سیستم فکری که منطقا

متحدالشکل باشد. در این سیستم تجربیات واحد با متحدالشکل باشد. در این سیستم تجربیات واحد با جنبه تئوریک یا نظری باید طوری همبسته باشند که جنبه تئوریک یا نظری باید طوری همبسته باشند که

هماهنگی آنها متمایز و متقاعدکننده باشد.هماهنگی آنها متمایز و متقاعدکننده باشد.

تقسیم بندی علوم از دیدگاه تقسیم بندی علوم از دیدگاه ارسطو:ارسطو:

(علوم نظری(علوم نظری11

(علوم عملی (علوم عملی 22

(علوم ابداعی(علوم ابداعی33

تقسیم بندی علوم از دیدگاه اگوست تقسیم بندی علوم از دیدگاه اگوست کنت:کنت:

(ریاضیات(ریاضیات11

(هیات(هیات22

(فیزیک(فیزیک33

(شیمی(شیمی44

(زیست شناسی(زیست شناسی55

(جامعه شناسی(جامعه شناسی66

تقسیم بندی علوم از دیدگاه آمپر:تقسیم بندی علوم از دیدگاه آمپر:

(علوم جهانی که موضوع آنها ماده است شامل علوم (علوم جهانی که موضوع آنها ماده است شامل علوم 11ریاضی، علوم فیزیکی، علوم طبیعی و علوم طبی.ریاضی، علوم فیزیکی، علوم طبیعی و علوم طبی.

(علوم عقالنی که موضوع آنها ذهن انسانی است (علوم عقالنی که موضوع آنها ذهن انسانی است 22شامل علوم فلسفی، علوم هنری، علوم تاریخی، نژاد شامل علوم فلسفی، علوم هنری، علوم تاریخی، نژاد

شناسی و علوم سیاسی.شناسی و علوم سیاسی.

بندی علوم از دیدگاه هربرت بندی علوم از دیدگاه هربرت ‌‌تقسیمتقسیماسپنسر:اسپنسر:

(علوم انتزاعی؛ شامل منطق و ریاضیات.(علوم انتزاعی؛ شامل منطق و ریاضیات.11

(علوم نیمه انتزاعی و نیمه عینی؛ شامل مکانیک، (علوم نیمه انتزاعی و نیمه عینی؛ شامل مکانیک، 22فیزیک و شیمی.فیزیک و شیمی.

(علوم عینی؛ شامل ستاره شناسی، زمین شناسی (علوم عینی؛ شامل ستاره شناسی، زمین شناسی 33، زیست شناسی، روان شناسی و جامعه شناسی.، زیست شناسی، روان شناسی و جامعه شناسی.

بندی علوم از دیدگاه ملویل بندی علوم از دیدگاه ملویل ‌‌تقسیمتقسیمدیویی:دیویی:

(علوم مطلق مثل (علوم مطلق مثل 66فیزیک،شیمی و طبفیزیک،شیمی و طب

(علوم عملی(علوم عملی77

(هنرهای زیبا(هنرهای زیبا88

(ادبیات(ادبیات99

(تاریخ و جغرافیا(تاریخ و جغرافیا1010

(اطالعات کلی(اطالعات کلی11

(فلسفه(فلسفه22

(دین و مذهب(دین و مذهب33

(علوم اجتماعی(علوم اجتماعی44

(زبان شناسی(زبان شناسی55

های شناختی و های شناختی و ‌‌قلمروها و حیطهقلمروها و حیطهمعرفتی:معرفتی:

(حیطه شناختی علوم طبیعی و مادی(حیطه شناختی علوم طبیعی و مادی11

(حیطه شناختی علوم الهی یا الهیات(حیطه شناختی علوم الهی یا الهیات22

(حیطه شناختی علوم انسانی(حیطه شناختی علوم انسانی33

شناختی علوم طبیعی و شناختی علوم طبیعی و حیطهحیطهمادی:مادی:

این حیطه شامل معلومات و معارفی می شود که به این حیطه شامل معلومات و معارفی می شود که به هر نحو درباره طبیعت و موضوعات طبیعی که هر نحو درباره طبیعت و موضوعات طبیعی که

آید آید ‌‌ است حاصل می است حاصل میسسدارای خواص مادی و قابل حدارای خواص مادی و قابل حو علوم پایه، علوم پزشکی و علوم مهندسی.و علوم پایه، علوم پزشکی و علوم مهندسی.

حیطه شناختی علوم الهی یا حیطه شناختی علوم الهی یا الهیات:الهیات:

این حیطه شامل معلوماتی می شود که خارج از این حیطه شامل معلوماتی می شود که خارج از عالم ماده و محسوسات قرار دارد که عالم ماده و محسوسات قرار دارد که

توان از آن به شناخت دینی نیز تعبیر نمود.توان از آن به شناخت دینی نیز تعبیر نمود.‌‌میمی

برای مثال:خدا شناسی، فقه و حقوق.برای مثال:خدا شناسی، فقه و حقوق.

شناختی علوم انسانی:شناختی علوم انسانی:‌‌حیطهحیطه

این حیطه شامل معلوماتی است که به خصلتها، این حیطه شامل معلوماتی است که به خصلتها، ویژگیها، فعالیتها و رفتارهای نوع انسان مربوط ویژگیها، فعالیتها و رفتارهای نوع انسان مربوط

می شود.می شود.

علوم انسانی به دو طبقه کلی علوم انسانی به دو طبقه کلی تقسیم می شود:تقسیم می شود:

(گروه اول شامل معلوماتی است که منشا تشکیل (گروه اول شامل معلوماتی است که منشا تشکیل 11آنها را عقل و فکر و احساس انسان تشکیل آنها را عقل و فکر و احساس انسان تشکیل

دهد. فلسفه، منطق، ریاضیات، ادبیات، دهد. فلسفه، منطق، ریاضیات، ادبیات، ‌‌میمیموسیقی.موسیقی.

(گروه دوم شامل معلوماتی است که منشا آنها را (گروه دوم شامل معلوماتی است که منشا آنها را 22دهد. روان شناسی، جامعه دهد. روان شناسی، جامعه ‌‌رفتار انسان تشکیل میرفتار انسان تشکیل می

شناسی، اقتصاد، مدیریت، جغرافیای انسانی و شناسی، اقتصاد، مدیریت، جغرافیای انسانی و علوم سیاسی.علوم سیاسی.

تعریف نظریه:تعریف نظریه:

هایی هایی ‌‌قوانین و فرضیهقوانین و فرضیه ای از بدیهات،ای از بدیهات،‌‌یک نظریه مجموعهیک نظریه مجموعهاست که چیزی را درباره واقعیت قابل مشاهده تبیین است که چیزی را درباره واقعیت قابل مشاهده تبیین

..نمایدنماید‌‌میمی

تعریف نظریه از دیدگاه تجربی:تعریف نظریه از دیدگاه تجربی:

آوری شواهد و آوری شواهد و ‌‌کوششی است عملی در راه جمعکوششی است عملی در راه جمعهای تجربی و برقرار کردن همبستگی بین این های تجربی و برقرار کردن همبستگی بین این ‌‌یافتهیافتهها و تبیین آنها از طریق استقراء بدون به کار ها و تبیین آنها از طریق استقراء بدون به کار ‌‌یافتهیافته

..بردن هر گونه تصورات و تخیالتبردن هر گونه تصورات و تخیالت

های نظریه علمی:های نظریه علمی:‌‌ویژگیویژگی

(مبین ماهیت پدیده یا روابط علت و معلولی بین پدیده ها و (مبین ماهیت پدیده یا روابط علت و معلولی بین پدیده ها و 11..متغییرهاستمتغییرهاست

قضایا و قوانین ویژه خود که به صورت قضایا و قوانین ویژه خود که به صورت (از ترکیب مفاهیم،(از ترکیب مفاهیم،22..آیدآید‌‌یافته درباره یک واقعیت به وجود مییافته درباره یک واقعیت به وجود می‌‌نظامنظام

..نگری داردنگری دارد‌‌(قدرت پیش بینی و آینده(قدرت پیش بینی و آینده33..(مفاهیم و قضایای نظری از مصادیق بیرونی برخوردارند(مفاهیم و قضایای نظری از مصادیق بیرونی برخوردارند44(نظریه باید چارچوب مفهومی مناسبی را برای انجام تحقیقات (نظریه باید چارچوب مفهومی مناسبی را برای انجام تحقیقات 55

..ارائه دهدارائه دهد(نظریه نباید با سایر نظریه های پذیرفته شده و تائید شده (نظریه نباید با سایر نظریه های پذیرفته شده و تائید شده 66

..تضاد و تعارض داشته باشدتضاد و تعارض داشته باشد

تعریف قانون علمی:تعریف قانون علمی:

قوانین علمی اصول کلی هستند که از رابطه قوانین علمی اصول کلی هستند که از رابطه دهند.دهند.‌‌قطعی و دائمی بین متغیرها خبر میقطعی و دائمی بین متغیرها خبر می حتمی،حتمی،

مثال فلزات در اثر حرارت منبسط می شوند یا مثال فلزات در اثر حرارت منبسط می شوند یا ..اصطکاک باعث تولید انرژی حرارتی می شوداصطکاک باعث تولید انرژی حرارتی می شود

مشخصات قانون علمی:مشخصات قانون علمی:

..(قانون علمی باید کلی باشد(قانون علمی باید کلی باشد11

..روشن و مشخص بیان شودروشن و مشخص بیان شود (دقیق،(دقیق،22

..(در کلیه موارد و تمامی زمانها و مکانها قابل اثبات باشد(در کلیه موارد و تمامی زمانها و مکانها قابل اثبات باشد33

..(با آزمایشهای متعدد نتیجه واحد و یکسان بدهد(با آزمایشهای متعدد نتیجه واحد و یکسان بدهد44

وسیع و استدالل اصولی وسیع و استدالل اصولی (بر اساس اطالعات صحیح،(بر اساس اطالعات صحیح،55..گذاری شده باشدگذاری شده باشد‌‌پایهپایه

(رابطه علت و معلولی بین دو متغیر یا پدیده را بیان (رابطه علت و معلولی بین دو متغیر یا پدیده را بیان 66..نمایدنماید

تفاوت علم با فلسفه:تفاوت علم با فلسفه:

های های ‌‌(علم از چگونه بودن و صفات اشیا با استفاده از روش(علم از چگونه بودن و صفات اشیا با استفاده از روش11تجربی و آزمایش صحبت می کند ولی فلسفه از اصل وجود، تجربی و آزمایش صحبت می کند ولی فلسفه از اصل وجود، موضوع و روش علم با استفاده از روش استدالل و برهان موضوع و روش علم با استفاده از روش استدالل و برهان

بحث می کند.بحث می کند.(دایره شناخت علم به معنی خاص محدود بوده ولی دایره (دایره شناخت علم به معنی خاص محدود بوده ولی دایره 22

تر بوده است.تر بوده است.‌‌شناخت فلسفه وسیعشناخت فلسفه وسیع(قوانین فلسفی کمی نیستند ولی اغلب قوانین علمی کمی (قوانین فلسفی کمی نیستند ولی اغلب قوانین علمی کمی 33

اند.اند.‌‌شدهشده(هیچ قانون متافیزیکی و فلسفی را نمی توان از راه تجربه (هیچ قانون متافیزیکی و فلسفی را نمی توان از راه تجربه 44

ابطال کرد، در صورتی که قوانین علمی از این طریق قابل ابطال کرد، در صورتی که قوانین علمی از این طریق قابل باشند.باشند.‌‌ابطال میابطال می

بینی می آموزد و فلسفه بینی می آموزد و فلسفه ‌‌(علم از فلسفه چارچوب فکری و جهان(علم از فلسفه چارچوب فکری و جهان55نیز از مسائل جدید ایجاد شده به وسیله علم استفاده می کند.نیز از مسائل جدید ایجاد شده به وسیله علم استفاده می کند.

::تعریف استداللتعریف استدالل

استدالل را تمسک فکر به معلومات به منظور استدالل را تمسک فکر به معلومات به منظور اند.اند.‌‌کشف مجهوالت تعریف کردهکشف مجهوالت تعریف کرده

انواع استدالل:انواع استدالل:

(استدالل قیاسی:(استدالل قیاسی:11

در این نوع استدالل فکر از طریق معلومات در این نوع استدالل فکر از طریق معلومات کند.کند.‌‌کلی، مجهوالت جزئی را کشف میکلی، مجهوالت جزئی را کشف می

(استدالل استقرایی:(استدالل استقرایی:22

در این روش فکر با استفاده از معلومات جزئی در این روش فکر با استفاده از معلومات جزئی و برقراری ارتباط بین آنها حکم کلی را استنتاج و برقراری ارتباط بین آنها حکم کلی را استنتاج

نماید.نماید.‌‌میمی

تئوری و معلومات کلی

تعریف مسئله و ساخت مدلها

نتیجه گیری و تعمیم

تدوین فرضیه ها

تجزیه وتحلیل

طراحی روشهای کار

طبقه بندی و تلخیص

گردآوری اطالعات

یس

یا ق

لدال

ستا

یرای

تقس

ال

دالست

ا

نمودار فرآیند تحقیق علمی و استدالل قیاسی و استقرائی

تعریف تمثیل:تعریف تمثیل:

تمثیل عبارت است از استفاده از مشابهت یک تمثیل عبارت است از استفاده از مشابهت یک یعنی انسان بر اساس یعنی انسان بر اساس معلوم برای کشف مجهول؛معلوم برای کشف مجهول؛

اطالعات و معلوماتی که نسبت به یک فرد یا اطالعات و معلوماتی که نسبت به یک فرد یا مورد یا فرد یا پدیده مشابه را مورد یا فرد یا پدیده مشابه را مورد یا پدیده دارد،مورد یا پدیده دارد،

شناسایی و تعریف کند.شناسایی و تعریف کند.

::تعریف متغیرتعریف متغیر

شود که شود که ‌‌متغیر به ویژگی یا صفت یا عاملی اطالق میمتغیر به ویژگی یا صفت یا عاملی اطالق میتواند مقادیر تواند مقادیر ‌‌میمی مشترک بوده،مشترک بوده، بین افراد جامعهبین افراد جامعه

..کمی و ارزشهای متفاوتی داشته باشدکمی و ارزشهای متفاوتی داشته باشد

انواع متغیرها

متغیرها براساس ارزش

متغیرها براساس رابطه

متغیرها بر اساس نقش

متغیرهای دو یا چند ارزشی

متغیرهای جانبی

متغیرها براساس ارزش

متغیرهای کمی

متصل:مقادیری می پذیرند که اعشارپذیرند مانند

طول،وزن،ارتفاعمنفصل:مقادیری که می پذیرند اعشار

پذیر نیست

مانند تعداد دانش موزان،کالسها،درختان

مقادیر عددی به خود نمی گیرند بلکه ارزشهای کیفی را می

پذیرندمثل خوش خلقی،کوشا بودن، اطاعت

متغیرهای کیفی:

متغیرهای دو وجهی یا اسمی:

این متغیرها بین متغیرهای کیفی و کمی قرار دارند

مانند جنس،شغل و مدرک تحصیلی

متغیرها بر اساس رابطه

متغیرهای مستقل:

این متغیرها نقش علت را به عهده دارند و بر متغییرهای دیگر تاثیر

.گذارند می

متغیرهای وابسته یا تابع:

این متغیرها تابع تغییرات متغیر مستقل هستند یا در واقع .آیند معلول آنها به حساب می

متغیرهای میانگر یا واسطه:

متغیری است که گاه به عنوان رابطه بین متغیر .گیرد مستقل و تابع قرار می

انواع متغیرها براساس نقش

متغیرهای علی:

این متغیرها در واقع همان متغیرهای مستقل یا غیر

وابسته هستند که به عنوان عامل بوجود آورنده یک پدیده

.گیرند مورد مطالعه قرار می

این متغیرها مبین صفات متغیرهای توصیفی:و ویژگیهای یک پدیده

هستند و در واقع وضع آن .دهند را توضیح می

متغیرهای دو یا چند ارزشی

متغیرهای دو ارزشی:

متغیرهایی هستند که به آنها فقط دو ارزش داده می شود مانند جنس که

.یا زن است یا مرد

متغیرهای چند ارزشی:

متغیرهایی هستند که بیش از دو عدد یا ارزش به خود

گیرند مانند سطح می تحصیلی که می تواند ابتدایی،

کاردانی متوسطه، راهنمایی،.تا دکترای تخصصی باشد

متغیرهای جانبی

متغیرهای تعدیل کننده:

این متغیر عاملی است که توسط گیری یا پژوهشگر انتخاب و اندازه

دستکاری می شود تا مشخص شود که این تغییر موجب تغییرهمبستگی بین

.متغیرها می شود یا خیر

متغیرهای کنترل:

محقق می تواند یک یا چند مورد از متغیرها را ثابت نگه داشته و یا اثر آنها را

.خنثی کند

متغیرهای مزاحم یا :مداخله گر

این متغیرها به صورت فرضی و نظری بر متغیر تابع اثر

گذارند ولی عمال قابل میاندازه گیری و مشاهده،

.دستکاری نیستند

شرایط الزم برای سنجش و اندازه شرایط الزم برای سنجش و اندازه گیری متغیرهای تحقیقگیری متغیرهای تحقیق

(متغیرها و مشخصات آنهابه شیوه ای تعریف شوند (متغیرها و مشخصات آنهابه شیوه ای تعریف شوند 11..که مشاهده پذیر و قابل سنجش باشندکه مشاهده پذیر و قابل سنجش باشند

آوری اطالعات به آوری اطالعات به گیری در جمعگیری در جمع‌‌(معیارهای اندازه(معیارهای اندازه22ای به کار گرفته شوند که امکان ارزیابی ای به کار گرفته شوند که امکان ارزیابی ‌‌گونهگونه

فرضيهها وجود داشته باشد.فرضيهها وجود داشته باشد.

گردآوری اطالعات و ها داده

گزینش، طراحی و تشریح روشهای کار

انتخاب، تحلیل و تبیین مساله تحقیق

بندی و تجزیه و تحلیل و تفسیر طبقهها داده

تدوین گزارش تحقیق

مرحله اول

مرحله دوم

مرحله سوم

مرحله چهارم

مرحله پنجم

فرآیند تحقیق علمی

انواع تحقیقات علمی

بر اساس هدف

بر اساس ماهیت وروش

بنیادی

کاربردی

عملی

تاریخی

توصیفی

همبستگی

تجربی

علی

تجربی

نظری

تحقیقات بنیادی:تحقیقات بنیادی:

این نوع تحقیقات در جستجوی کشف حقایق و این نوع تحقیقات در جستجوی کشف حقایق و ها و اشیا بوده،که ها و اشیا بوده،که ‌‌ها و شناخت پدیدهها و شناخت پدیده‌‌واقعیتواقعیت

دهند و دهند و ‌‌مرزهای دانش بشری را توسعه میمرزهای دانش بشری را توسعه میکنند.کنند.‌‌قوانین علمی را کشف میقوانین علمی را کشف می

ای:ای:‌‌مشخصات تحقیقات پایهمشخصات تحقیقات پایه

(وقتگیر بوده و برای کشف مجهول نیاز به (وقتگیر بوده و برای کشف مجهول نیاز به 11..زمان طوالنی داردزمان طوالنی دارد

..بر است و احتیاج به منابع مالی زیاد داردبر است و احتیاج به منابع مالی زیاد دارد‌‌(هزینه(هزینه22

(معموال به وسیله مراکز علمی و دانشگاهی (معموال به وسیله مراکز علمی و دانشگاهی 33..شودشود‌‌انجام میانجام می

تحقیقات بنیادی تجربی:تحقیقات بنیادی تجربی:

ها و اطالعات اولیه با استفاده از روشهای ها و اطالعات اولیه با استفاده از روشهای ‌‌ داده دادهمصاحبه و غیره گردآوری شده مصاحبه و غیره گردآوری شده مشاهده،مشاهده، آزمایش،آزمایش،

و با استفاده از روشهای آماری و معیارهای و با استفاده از روشهای آماری و معیارهای گیرد.گیرد.‌‌پذیرفته شده مورد تجزیه و تحلیل قرار میپذیرفته شده مورد تجزیه و تحلیل قرار می

تحقیقات بنیادی نظری:تحقیقات بنیادی نظری:

ای ای ‌‌اطالعات و مواد اولیه تحلیل به روش کتابخانهاطالعات و مواد اولیه تحلیل به روش کتابخانههای مختلف های مختلف ‌‌شود و سپس به روششود و سپس به روش‌‌گردآوری میگردآوری می

استدالل مورد تجزیه و تحلیل عقالنی قرار گرفته استدالل مورد تجزیه و تحلیل عقالنی قرار گرفته شود.شود.‌‌گیری میگیری می‌‌نتیجهنتیجه

تحقیقات کاربردی:تحقیقات کاربردی:

تحقیقاتی هستند که با استفاده از زمینه و بسترشناختی و تحقیقاتی هستند که با استفاده از زمینه و بسترشناختی و معلوماتی که توسط تحقیقات بنیادی فراهم شده برای معلوماتی که توسط تحقیقات بنیادی فراهم شده برای

گیرند.گیرند.‌‌های بشر مورد استفاده قرار میهای بشر مورد استفاده قرار می‌‌رفع نیازمندیرفع نیازمندی

مشخصات تحقیقات کاربردی:مشخصات تحقیقات کاربردی:

(از نظر زمانی زودتر از تحقیقات بنیادی انجام (از نظر زمانی زودتر از تحقیقات بنیادی انجام 11گیرند.گیرند.‌‌میمی

(درآمدزا هستند و به همین دلیل طرفداران (درآمدزا هستند و به همین دلیل طرفداران 22بیشتری دارندبیشتری دارند

(عمدتا توسط سازمانهای دولتی وخصوصی و (عمدتا توسط سازمانهای دولتی وخصوصی و 33پذیرند.پذیرند.‌‌ها انجام میها انجام می‌‌کارخانهکارخانه

تحقیقات عملی:تحقیقات عملی:

این تحقیقات را باید تحقیقات حل مساله یا حل این تحقیقات را باید تحقیقات حل مساله یا حل مشکل نامید، زیرا نتایج آن مستقیما برای حل مشکل نامید، زیرا نتایج آن مستقیما برای حل

شود.شود.‌‌مساله به کار گرفته میمساله به کار گرفته می

مثالهایی از تحقیق عملیمثالهایی از تحقیق عملی

(تحقیق برای رفع خاموشی برق(تحقیق برای رفع خاموشی برق11

(تحقیق برای رفع خرابی اتومبیل یا ماشین(تحقیق برای رفع خرابی اتومبیل یا ماشین22

(بررسی برای تشخیص بیماری و درمان آن(بررسی برای تشخیص بیماری و درمان آن33

(پیدا کردن روشهای مقابله با سیل(پیدا کردن روشهای مقابله با سیل44

(یافتن علت افزایش بیکاری و راههای کاهش آن(یافتن علت افزایش بیکاری و راههای کاهش آن55

(کشف علل افزایش ترک خدمت کارکنان یک (کشف علل افزایش ترک خدمت کارکنان یک 66سازمانسازمان

خیرخیر

بلبلیی

خیرخیر خیرخیر

گزارش تحقیق را بخوانید

شروع کنید

آیا هدف مطالعه یافتن

روابط علت معلولی بو د

آیا رابطه بوجود می آید؟

روشی که به کار روشی که به کار رفته یا توصیفی رفته یا توصیفی است یا تاریخیاست یا تاریخی

تحقیق یا تجربی است یا علی

تحقیق،تحقیق همبستگی است

آیا مطالعه وقایع گذشته

را توصیف می کرد؟

تحقیق،تحقیق تاریخی تحقیق،تحقیق علی یا پس از وقوع استاست

آیا متغیر مستقل

دستکاری شده بود

تحقیق،تجربی است

تحقیق،توصیفی است

بلبلیی

بلبلیی

نمایش انواع تحقیقات علمینمایش انواع تحقیقات علمی

بلي

دالیل ضعف تحقیقات تاریخی:دالیل ضعف تحقیقات تاریخی:

تواند متغیرها را تواند متغیرها را ‌‌(محقق در صحنه حضور ندارد و نمی(محقق در صحنه حضور ندارد و نمی11شناسایی و کنترل نماید.شناسایی و کنترل نماید.

(امکان تهیه مدارک کافی برایش وجود ندارد.(امکان تهیه مدارک کافی برایش وجود ندارد.22

(بعضی از منابع کسب اطالع مانند نقل قولهای سینه (بعضی از منابع کسب اطالع مانند نقل قولهای سینه 33تواند از سندیت و اعتبار برخوردار تواند از سندیت و اعتبار برخوردار ‌‌به سینه نمیبه سینه نمی

باشد.باشد.

منابع تحقیق منابع تحقیق تاریخیتاریخی

‌ دست‌ ‌منابع دست‌ منابعاول:اول:

منابعی هستند که مستقیما در منابعی هستند که مستقیما در ارتباط با حادثه یا پدیده ارتباط با حادثه یا پدیده

گیرند وممکن است به شکل گیرند وممکن است به شکل قرارمیقرارمیکتبی، شفاهی، تصویری و مانند آن کتبی، شفاهی، تصویری و مانند آن

مشاهده شود.مشاهده شود.

منابع دست منابع دست دوم:دوم:

منابعی هستند که به طور غیر منابعی هستند که به طور غیر مستقیم در ارتباط با حادثه قرار مستقیم در ارتباط با حادثه قرار دارند و به اتکای منابع دست اول دارند و به اتکای منابع دست اول تهیه می شوند مانند نقل قولهای تهیه می شوند مانند نقل قولهای

مستقیم یا غیر مستقیم.مستقیم یا غیر مستقیم.

منابع تحقیق تاریخی:منابع تحقیق تاریخی:

(منابع ساختمانی(منابع ساختمانی44

(منابع مادی و ابزاری(منابع مادی و ابزاری55

(اسناد الکترونیکی(اسناد الکترونیکی66

(منابع مکتوب(منابع مکتوب11

(منابع شفاهی(منابع شفاهی22

(منابع تصویری(منابع تصویری33

تعریف نقد سند:تعریف نقد سند:

به بررسی، نقد و ارزیابی اسناد و مدارک توسط به بررسی، نقد و ارزیابی اسناد و مدارک توسط محقق برای تائید اسناد و مدارک گفته می شود.محقق برای تائید اسناد و مدارک گفته می شود.

انواع نقد انواع نقد سندسند

نقد بیرونی:نقد بیرونی:

نقد نقد درونی:درونی:

حقیقی بودن و اصالت سند مورد ارزیابی حقیقی بودن و اصالت سند مورد ارزیابی گیرد.گیرد. قرار میقرار می

محتوای مطالب سند مورد بررسی محتوای مطالب سند مورد بررسی گیرد.گیرد. قرار میقرار می

تحقیقات توصیفی:تحقیقات توصیفی:

در این نوع ازتحقیقات محقق به دنبال چگونه در این نوع ازتحقیقات محقق به دنبال چگونه خواهد بداند خواهد بداند ‌‌بودن موضوع است و میبودن موضوع است و می

پدیده،متغیر یا مطلب چگونه است.پدیده،متغیر یا مطلب چگونه است.

مانند بررسی:مانند بررسی:

(وضعیت کارکنان یک اداره(وضعیت کارکنان یک اداره11

(بررسی وضعیت دانش آموزان یک شهر(بررسی وضعیت دانش آموزان یک شهر22

در تحقیقات توصیفی از ابزار زیر در تحقیقات توصیفی از ابزار زیر ::استفاده می شوداستفاده می شود

ایای‌‌(مطالعه کتابخانه(مطالعه کتابخانه11

(بررسی متون(بررسی متون22

(پرسشنامه(پرسشنامه33

(مشاهده(مشاهده44

(مصاحبه(مصاحبه55

انواع تحقیقات انواع تحقیقات توصیفیتوصیفی

زمینه زمینه یابییابی

موردموردیی

تحلیلیتحلیلی

قوم قوم نگارینگاری

یاب:یاب:‌‌تحقیق توصیفی زمینهتحقیق توصیفی زمینه

پردازد و پردازد و ‌‌ها و صفات افراد جامعه میها و صفات افراد جامعه می‌‌به مطالعه ویژگیبه مطالعه ویژگیوضعیت فعلی جامعه را در قالب چند صفت یا متغیر وضعیت فعلی جامعه را در قالب چند صفت یا متغیر

مانند سن، جنس، وزن و غیره مورد بررسی قرار مانند سن، جنس، وزن و غیره مورد بررسی قرار دهد.دهد.‌‌میمی

::تحقیق توصیفی موردی یا ژرفا نگرتحقیق توصیفی موردی یا ژرفا نگر

عبارت است از مطالعه یک مورد یا یا یک واحد و کاوش عبارت است از مطالعه یک مورد یا یا یک واحد و کاوش ها و ها و ‌‌عمیق در مورد آن. برای مثال تحقیق در ویژگیعمیق در مورد آن. برای مثال تحقیق در ویژگی

رفتار یک دانش آموز ناسازگار یا تیزهوش.رفتار یک دانش آموز ناسازگار یا تیزهوش.

تحقیق توصیفی تحلیل محتوا:تحقیق توصیفی تحلیل محتوا:

به منظور توصیف عینی و کیفی محتوای مفاهیم به به منظور توصیف عینی و کیفی محتوای مفاهیم به دار انجام می شود. در واقع قلمرو این دار انجام می شود. در واقع قلمرو این ‌‌صورت نظامصورت نظام

تحقیق را متنهای مکتوب، شفاهی و تصویری درباره تحقیق را متنهای مکتوب، شفاهی و تصویری درباره دهد.دهد.‌‌موضوعی خاص تشکیل میموضوعی خاص تشکیل می

تحقیقات همبستگی یا همخوانی:تحقیقات همبستگی یا همخوانی:

این تحقیقات برای کسب اطالع از وجود رابطه بین این تحقیقات برای کسب اطالع از وجود رابطه بین پذیرد ولی الزاما کشف رابطه علت پذیرد ولی الزاما کشف رابطه علت ‌‌متغیرها انجام میمتغیرها انجام می

و معلولی مورد نظر نیست.و معلولی مورد نظر نیست.

انواع انواع همبستگیهمبستگی

همبستگی همبستگی مثبت:مثبت:

همبستگی همبستگی منفی:منفی:

جهت تغییر در یک متغیر جهت تغییر در یک متغیر با جهت تغییر در متغیر با جهت تغییر در متغیر

دیگر همسو باشد.دیگر همسو باشد.

جهت تغییرات یک متغیر جهت تغییرات یک متغیر با جهت تغییرات متغیر با جهت تغییرات متغیر

دیگر همسو نباشد.دیگر همسو نباشد.

فقدانفقدان

همبستگهمبستگیی

11++1-1- همبستگی همبستگی منفیمنفی

همبستگی همبستگی مثبتمثبت

افزایش شدت افزایش شدت همبستگیهمبستگی

کاهش شدت کاهش شدت همبستگیهمبستگی

کاهش شدت کاهش شدت همبستگیهمبستگی

افزایش شدت افزایش شدت همبستگیهمبستگی

نمایش طیف و دامنه تغییر ضریب نمایش طیف و دامنه تغییر ضریب همبستگیهمبستگی

yy

xx xxxx

yy yy

بدون بدون همبستگیهمبستگی

همبستگی همبستگی همبستگی منفیهمبستگی منفیمثبتمثبت

نمودار انواع همبستگینمودار انواع همبستگی

تحقیقات علی)پس رویدادی(:تحقیقات علی)پس رویدادی(:

ها یا عوامل بروز ها یا عوامل بروز ‌‌اینگونه تحقیقات کشف علتاینگونه تحقیقات کشف علتیک رویداد یا حادثه یا پدیده مورد نظر است. یک رویداد یا حادثه یا پدیده مورد نظر است.

در یک تحقیق علی مطلوب محقق باید در یک تحقیق علی مطلوب محقق باید سه دسته متغیر داشته باشد:سه دسته متغیر داشته باشد:

(متغیرهای اصلی که نقش موثر و مثبتی در بروز (متغیرهای اصلی که نقش موثر و مثبتی در بروز 11اند.اند.‌‌پدیده داشتهپدیده داشته

(متغیرهایی که نقش بازدارنده و منفی در رابطه با (متغیرهایی که نقش بازدارنده و منفی در رابطه با 22اند.اند.‌‌بروز پدیده داشتهبروز پدیده داشته

(متغیرهای زمینه ساز که هموارکننده راه برای (متغیرهای زمینه ساز که هموارکننده راه برای 33اند.اند.‌‌اثرگذاری متغیرهای اصلی بودهاثرگذاری متغیرهای اصلی بوده

تحقیقات تجربی:تحقیقات تجربی:

بر شناخت رابطه علت و معلولی بین متغیرها تاکید بر شناخت رابطه علت و معلولی بین متغیرها تاکید دارند و سخن از مطالعه رابطه یک سویه و تاثیر دارند و سخن از مطالعه رابطه یک سویه و تاثیر متغیر مستقل)علت( برمتغیر تابع)معلول(است.متغیر مستقل)علت( برمتغیر تابع)معلول(است.

شرایط ضروری یک تحقیق تجربی:شرایط ضروری یک تحقیق تجربی:

(کنترل(کنترل11

(انتخاب تصادفی(انتخاب تصادفی22

(تکرار آزمایش(تکرار آزمایش33

(قابلیت تعمیم(قابلیت تعمیم44

نکاتی که باید رعایت شود تا تحقیق نکاتی که باید رعایت شود تا تحقیق تجربی قابل تعمیم باشد عبارتند از:تجربی قابل تعمیم باشد عبارتند از:

(از اصل کنترل متغیرها غفلت نکنید.(از اصل کنترل متغیرها غفلت نکنید.11

(در انتخاب افراد نمونه به روش تصادفی اقدام کنید.(در انتخاب افراد نمونه به روش تصادفی اقدام کنید.22

(تاثیر اشتباهات آماری را در انتخاب نمونه و تجزیه و تحلیل (تاثیر اشتباهات آماری را در انتخاب نمونه و تجزیه و تحلیل 33ها به حداقل برسانید.ها به حداقل برسانید.‌‌دادهداده

(محیط آزمایش را به صورت طبیعی و عادی نگه دارید.(محیط آزمایش را به صورت طبیعی و عادی نگه دارید.44

گیری و گیری و ‌‌های تحقیقاتی و مراحل کار و نتیجههای تحقیقاتی و مراحل کار و نتیجه‌‌(در انجام فعالیت(در انجام فعالیت55تعجیل نکنید.تعجیل نکنید.

ها و شرایط مشابه تکرار نموده واز ها و شرایط مشابه تکرار نموده واز ‌‌ها را در موقعیتها را در موقعیت‌‌(آزمایش(آزمایش66یکسانی نتایج اطمینان حاصل کنید.یکسانی نتایج اطمینان حاصل کنید.

(از اعتباردرونی آزمایش و نیز اعتبار بیرونی آن مطمئن شوید.(از اعتباردرونی آزمایش و نیز اعتبار بیرونی آن مطمئن شوید.77

روشها و طرحهای اجرای تحقیق روشها و طرحهای اجرای تحقیق تجربی:تجربی:

(آزمایش با استفاده از یک گروه آزمودنی(آزمایش با استفاده از یک گروه آزمودنی11

(آزمایش با استفاده از دو گروه)مشاهده و (آزمایش با استفاده از دو گروه)مشاهده و 22آزمایش(آزمایش(

(آزمایش با استفاده از چند گروه(آزمایش با استفاده از چند گروه33

(آزمایش با استفاده از روش تکرار آزمون(آزمایش با استفاده از روش تکرار آزمون44

تعریف و بیان تعریف و بیان مراحل انتخاب،مراحل انتخاب،مساله تحقیق:مساله تحقیق:

(طرح مساله تحقیق و تعیین حدود آن(طرح مساله تحقیق و تعیین حدود آن11

(مطالعه ادبیات و سوابق مساله تحقیق(مطالعه ادبیات و سوابق مساله تحقیق22

(شناسایی و تحلیل مساله تحقیق(شناسایی و تحلیل مساله تحقیق33

(تعیین متغیرها و تدوین مدلهای علی مربوط به صورت (تعیین متغیرها و تدوین مدلهای علی مربوط به صورت 44نظرینظری

(تشریح مساله تحقیق و نگارش آن(تشریح مساله تحقیق و نگارش آن55

موضوع تحقیق برای محقق به دالیل موضوع تحقیق برای محقق به دالیل زیر مطرح می شود:زیر مطرح می شود:

(کنجکاوی(کنجکاوی11

(تجارب شخصی(تجارب شخصی22

(مطالعه آثار مکتوب(مطالعه آثار مکتوب33

(منابع شفاهی(منابع شفاهی44

(متقاضیان تحقیق(متقاضیان تحقیق55

برای تعیین حدود مساله تحقیق باید برای تعیین حدود مساله تحقیق باید ::نکات زیر رعایت گرددنکات زیر رعایت گردد

(وضعیت عمومی و سپس وضعیت خاص مسئله (وضعیت عمومی و سپس وضعیت خاص مسئله 11..مشخص شودمشخص شود

..ای که مسئله در آن قرار دارد معرفی شودای که مسئله در آن قرار دارد معرفی شود‌‌(زمینه(زمینه22

..(حدود زمانی و مکانی و تشکیالتی آن مشخص شود(حدود زمانی و مکانی و تشکیالتی آن مشخص شود33

(مسائل جانبی و احتمالی که ممکن است موجب (مسائل جانبی و احتمالی که ممکن است موجب 44شناسایی و مرز آنها با مساله تحقیق شناسایی و مرز آنها با مساله تحقیق تداخل شوند،تداخل شوند،

..تعیین شودتعیین شود

دالیل مطالعه ادبیات و سوابق دالیل مطالعه ادبیات و سوابق ::تحقیقتحقیق

..(فرد نسبت به موضوع اشراف زیادتری پیدا می کند(فرد نسبت به موضوع اشراف زیادتری پیدا می کند11(بر اساس آگاهی از معلومات حاصله اقدام به (بر اساس آگاهی از معلومات حاصله اقدام به 22

..دوباره کاری و تکرار نخواهد کرددوباره کاری و تکرار نخواهد کرد..(از روش کار دیگران آگاهی خواهد یافت(از روش کار دیگران آگاهی خواهد یافت33(به محقق کمک می کند تا متغیرهای مورد نظر در (به محقق کمک می کند تا متغیرهای مورد نظر در 44

مطالعه را بهتر شناسایی و روابط علت و معلولی مطالعه را بهتر شناسایی و روابط علت و معلولی ..آنها را تبیین نمایدآنها را تبیین نماید

نماید تا با استفاده از آنها و نماید تا با استفاده از آنها و ‌‌(به محقق کمک می(به محقق کمک می55 تصوراتی که از واقعیت در ذهن او شکل می گیرد،تصوراتی که از واقعیت در ذهن او شکل می گیرد،

..های تحقیق خود را تدوین کندهای تحقیق خود را تدوین کند‌‌تر بتواند فرضیهتر بتواند فرضیه‌‌سادهساده

روش دستیابی به منابع و روش دستیابی به منابع و برداری از آنها:برداری از آنها:‌‌فهرستفهرست

(استفاده از چکیده ها(استفاده از چکیده ها66

(استفاده از مجموعه مقاالت(استفاده از مجموعه مقاالت77

(استفاده از روش مصاحبه(استفاده از روش مصاحبه88

(استفاده از آرشیوها(استفاده از آرشیوها99

(استفاده از سیستم (استفاده از سیستم 1010 رسانی کامپیوتریرسانی کامپیوتری‌‌اطالعاطالع

(استفاده از کتابشناسیها(استفاده از کتابشناسیها11

(استفاده از فهرست مقاالت(استفاده از فهرست مقاالت22

(استفاده از نمایه ها(استفاده از نمایه ها33

(استفاده از کتابخانه(استفاده از کتابخانه44

(استفاده از فهرست تحقیقات(استفاده از فهرست تحقیقات55

استفاده از سیستمهای اطالع رسانی استفاده از سیستمهای اطالع رسانی کامپیوتری به سه طریق صورت کامپیوتری به سه طریق صورت

گیرد:گیرد:‌‌میمی

CD-ROMCD-ROM(استفاده از سیستم (استفاده از سیستم 11

On-lineOn-line(استفاده از سیستم (استفاده از سیستم 22

((internetinternet(استفاده از سیستم شبکه )(استفاده از سیستم شبکه )33

محقق برای ثبت و ضبط مطالب از محقق برای ثبت و ضبط مطالب از روشهای زیر استفاده می کند:روشهای زیر استفاده می کند:

(عالمتگذاری روی متن و حاشیه اوراق کتاب(عالمتگذاری روی متن و حاشیه اوراق کتاب11

برداری از متن و نگارش آنبرداری از متن و نگارش آن‌‌(خالصه(خالصه22

دار الکترونیکی نظیر دار الکترونیکی نظیر ‌‌(استفاده از ماشینهای حافظه(استفاده از ماشینهای حافظه33کامپیوترهاکامپیوترها

عواملی که باید از حیث ارزش کار و عواملی که باید از حیث ارزش کار و عملی بودن محقق باید مورد ارزیابی عملی بودن محقق باید مورد ارزیابی

::قرار دهدقرار دهد(محقق باید بررسی کند که آیا تحقیق ارزش انجام دادن دارد (محقق باید بررسی کند که آیا تحقیق ارزش انجام دادن دارد 11

..یا خیریا خیر

(محقق باید بررسی کند که آیا تحقیق از تازگی برخوردار (محقق باید بررسی کند که آیا تحقیق از تازگی برخوردار 22..استاست

..(متغیرهای مسئله کدامند(متغیرهای مسئله کدامند33

..(آیا تحقیق ارتباط بین متغیرها را مورد سنجش قرار می دهد(آیا تحقیق ارتباط بین متغیرها را مورد سنجش قرار می دهد44

..(آیا تحقیق انجام شدنی است(آیا تحقیق انجام شدنی است55

..(آیا محقق توانایی انجام آن را دارند(آیا محقق توانایی انجام آن را دارند66

..(آیا امکانات الزم را برای انجام تحقیق را در اختیار دارد(آیا امکانات الزم را برای انجام تحقیق را در اختیار دارد77

..(آیا عالقه و شوق انجام تحقیق را دارد(آیا عالقه و شوق انجام تحقیق را دارد88

در بیان مساله و تعریف آن محقق باید در بیان مساله و تعریف آن محقق باید به نکات زیر توجه کند:به نکات زیر توجه کند:

..(صورت مساله را به شکل سوالی بنویسد(صورت مساله را به شکل سوالی بنویسد11

..(مساله باید به طور واضح تعریف شده باشد(مساله باید به طور واضح تعریف شده باشد22

(از کاربرد اصطالحات و واژگان ارزشی خودداری (از کاربرد اصطالحات و واژگان ارزشی خودداری 33..شودشود

..(اصطالحات و مفاهیم تعریف شود(اصطالحات و مفاهیم تعریف شود44

..(سواالت ویژه تحقیق نوشته شود(سواالت ویژه تحقیق نوشته شود55

روش نگارش و ارزیابی مساله روش نگارش و ارزیابی مساله ::تحقیقتحقیق

(صورت مسئله را به شکل سوالی بنویسد.(صورت مسئله را به شکل سوالی بنویسد.11ای کلی درباره اینگونه مسایل و ضرورت ای کلی درباره اینگونه مسایل و ضرورت ‌‌(مقدمه(مقدمه22

..انجام تحقیق مورد خود بنویسدانجام تحقیق مورد خود بنویسدویژگیها و صفات و حدود مساله مورد مطالعه ویژگیها و صفات و حدود مساله مورد مطالعه (ابعاد،(ابعاد،33

..را شرح دهدرا شرح دهد..(ادبیات و سوابق مسئله تحقیق را بیان کند(ادبیات و سوابق مسئله تحقیق را بیان کند44(فهرست متغیرها و معرفهای مورد مطالعه را به (فهرست متغیرها و معرفهای مورد مطالعه را به 55

شرحی که گفته شد ذکر کند.شرحی که گفته شد ذکر کند.(سواالت ویژه تحقیق را فهرست کند.(سواالت ویژه تحقیق را فهرست کند.66(نتایج و دستاوردهای پیش بینی شده تحقیق را (نتایج و دستاوردهای پیش بینی شده تحقیق را 77

اظهار کند.اظهار کند.

تعریف فرضیه:تعریف فرضیه:

عبارتست از حدس یا گمان اندیشمندانه درباره عبارتست از حدس یا گمان اندیشمندانه درباره ماهیت، چگونگی و روابط بین پدیده ها، اشیاء ماهیت، چگونگی و روابط بین پدیده ها، اشیاء

ومتغیرها، که محقق را در تشخیص نزدیکترین و ومتغیرها، که محقق را در تشخیص نزدیکترین و نماید.نماید.‌‌ترین راه برای کشف مجهول کمک میترین راه برای کشف مجهول کمک می‌‌محتملمحتمل

نقش فرضیه در انجام تحقیق:نقش فرضیه در انجام تحقیق:

دار دار ‌‌(مطالعه منابع و ادبیات مربوط به موضوع جهت(مطالعه منابع و ادبیات مربوط به موضوع جهت11شود.شود.

دار دار ‌‌های موقعیتی و معنیهای موقعیتی و معنی‌‌(پژوهشگر را نسبت به جنبه(پژوهشگر را نسبت به جنبه22نماید.نماید.‌‌تر میتر می‌‌مساله پژوهش حساسمساله پژوهش حساس

شود تا محقق مساله پژوهش را بهتر شود تا محقق مساله پژوهش را بهتر ‌‌(فرضیه باعث می(فرضیه باعث می33آوری اطالعات را بهتر تعیین آوری اطالعات را بهتر تعیین ‌‌درک کرده و روشهای جمعدرک کرده و روشهای جمع

نماید.نماید.

آوری آوری ‌‌(فرضیه چارچوبی را برای تفسیر اطالعات جمع(فرضیه چارچوبی را برای تفسیر اطالعات جمع44دهد.دهد.‌‌گیری از آن ارائه میگیری از آن ارائه می‌‌شده و نتیجهشده و نتیجه

9393

مطالعه چگونگی روابط بین متغیرها در مطالعه چگونگی روابط بین متغیرها در پذیرد:پذیرد:‌‌یکی از سه حالت زیر انجام مییکی از سه حالت زیر انجام می

(محقق به دنبال بررسی و مقایسه تفاوت تاثیر دو (محقق به دنبال بررسی و مقایسه تفاوت تاثیر دو 11یا چند متغیر بر یک یا چند متغیر است.یا چند متغیر بر یک یا چند متغیر است.

(محقق در پی مطالعه میزان همبستگی بین دو یا (محقق در پی مطالعه میزان همبستگی بین دو یا 22چند متغیر است.چند متغیر است.

(محقق به دنبال کشف و تعیین رابطه علت و (محقق به دنبال کشف و تعیین رابطه علت و 33معلولی بین دو یا چند متغیر است.معلولی بین دو یا چند متغیر است.

R+E=R+E=

R+E>0R+E>0 میزان میزانتفاوتتفاوت

==

میزان میزان همبستگیهمبستگی

== 11--++

میزان میزان اثراثر==R+E>0R+E>0

های یک فرضیه خوب:های یک فرضیه خوب:‌‌ویژگیویژگی

(فرضیه باید قدرت تبیین حقایق را داشته باشد.(فرضیه باید قدرت تبیین حقایق را داشته باشد.11(فرصیه باید بتواند پاسخ مساله تحقیق را بدهد.(فرصیه باید بتواند پاسخ مساله تحقیق را بدهد.22(فرضیه باید قابلیت حذف حقایق نامرتبط با مساله تحقیق (فرضیه باید قابلیت حذف حقایق نامرتبط با مساله تحقیق 33

را داشته باشد.را داشته باشد.(فرضیه باید ساده و قابل فهم باشد.(فرضیه باید ساده و قابل فهم باشد.44(فرضیه باید قابلیت آزمون داشته باشد.(فرضیه باید قابلیت آزمون داشته باشد.55(فرضیه نباید با اصول علمی تایید شده مغایرت داشته باشد.(فرضیه نباید با اصول علمی تایید شده مغایرت داشته باشد.66ها و مفاهیم ارزشی استفاده کند.ها و مفاهیم ارزشی استفاده کند.‌‌(فرضیه نباید از واژه(فرضیه نباید از واژه77(فرضیه باید به مطالعه و پژوهش جهت بدهد.(فرضیه باید به مطالعه و پژوهش جهت بدهد.88(فرضیه باید به صورت جمله خبری باشد.(فرضیه باید به صورت جمله خبری باشد.99های اختصاصی های اختصاصی ‌‌(در یک فرضیه خوب اصطالحات و واژه(در یک فرضیه خوب اصطالحات و واژه1010

تعریف می شوند.تعریف می شوند.

شماره شماره بلبلشرح سوالشرح سوالردیفردیف

ییخیخیرر

مالحظامالحظاتت آیا فرضیه قدرت سنجش و تبیین حقایق را آیا فرضیه قدرت سنجش و تبیین حقایق را

دارد؟دارد؟آیا نتیجه حاصل از آزمون فرضیه پاسخ مساله را خواهد آیا نتیجه حاصل از آزمون فرضیه پاسخ مساله را خواهد

داد؟داد؟آیا از تداخل مسائل و فرضیه های دیگر در آن آیا از تداخل مسائل و فرضیه های دیگر در آن

جلوگیری شده است؟جلوگیری شده است؟آیا صورت فرضیه ساده و قابل آیا صورت فرضیه ساده و قابل

آیا فرضیه قابلیت آزمون پذیری آیا فرضیه قابلیت آزمون پذیری فهم است؟فهم است؟آیا مفاهیم ومتغیرهای فرضیه تبدیل به تعاریف آیا مفاهیم ومتغیرهای فرضیه تبدیل به تعاریف را دارد؟را دارد؟

آیا فرضیه با حقایق و قوانین مسلم علمی آیا فرضیه با حقایق و قوانین مسلم علمی عملیاتی شده است؟عملیاتی شده است؟ژه ها و مفاهیم ارزشی پرهیز ژه ها و مفاهیم ارزشی پرهیز ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آیا از كاربرد واآیا از كاربرد وامغایرت ندارد؟مغایرت ندارد؟

آیا فرضیه به صورت جمله خبری بیان آیا فرضیه به صورت جمله خبری بیان شده است؟شده است؟آیا واژه ها و اصطالحات اختصاصی آیا واژه ها و اصطالحات اختصاصی شده است؟شده است؟

آیا تمام فرضیه های مورد نیاز تحقیق آیا تمام فرضیه های مورد نیاز تحقیق تعریف شده است؟تعریف شده است؟آیا فرضیه های تدوین شده در راستای تحقیق آیا فرضیه های تدوین شده در راستای تحقیق تدوین شده است؟تدوین شده است؟

قرار داشته و با یكدیگر هماهنگی دارد؟قرار داشته و با یكدیگر هماهنگی دارد؟

11

22

33

44

55

66

77

8899

1010

1111

1212

ارزیابی فرضیه تحقیقارزیابی فرضیه تحقیق

تعریف جامعه آماری:تعریف جامعه آماری:

عبارتست از كلیه عناصر و افرادی كه در یك مقیاس عبارتست از كلیه عناصر و افرادی كه در یك مقیاس جغرافیایی مشخص دارای یك یا چند صفت مشترك جغرافیایی مشخص دارای یك یا چند صفت مشترك

باشند.باشند.

استنباط آماری:استنباط آماری:

عبارتست از برآورد پارامترهای جامعه بر اساس عبارتست از برآورد پارامترهای جامعه بر اساس های آماری.های آماری.‌‌شاخصشاخص

تعریف نمونه:تعریف نمونه:

نمونه عبارتست از تعدادی از افراد جامعه كه نمونه عبارتست از تعدادی از افراد جامعه كه صفات آنها با صفات جامعه مشابهت داشته و صفات آنها با صفات جامعه مشابهت داشته و

معرف جامعه بوده از تجانس و همگنی با افراد معرف جامعه بوده از تجانس و همگنی با افراد جامعه برخوردار باشند.جامعه برخوردار باشند.

انواع انواع نمونه نمونه

نمونه های نمونه های احتمالی:احتمالی:

نمونه های غیر نمونه های غیر احتمالی:احتمالی:

های های ها كه به نمونه ها كه به نمونه در این نمونهدر این نمونهاتفاقی و نیز تصادفی مشهورند اصل اتفاقی و نیز تصادفی مشهورند اصل

شانس برابر برای انتخاب جامعه شانس برابر برای انتخاب جامعه جهت عضویت در نمونه رعایت جهت عضویت در نمونه رعایت

گردد.گردد. میمی

ها بر اساس رعایت ها بر اساس رعایت این نمونهاین نمونهاصل شانس برابر برای افراد اصل شانس برابر برای افراد

گردد، بلكه گردد، بلكه جامعه انتخاب نمیجامعه انتخاب نمیبا نظر محقق برگزیده با نظر محقق برگزیده

می شود.می شود.

های های انواع نمونهانواع نمونهاحتمالیاحتمالی

های های (نمونه(نمونه11احتمالی سادهاحتمالی ساده

گیری احتمالی گیری احتمالی (نمونه(نمونه22بندی شدهبندی شده طبقهطبقه

گیری گروهی یا گیری گروهی یا (نمونه(نمونه33ایای خوشهخوشه

گیری گیری (نمونه(نمونه44مكانیمكانی

هاها گیریگیری (سایر نمونه(سایر نمونه55

های مادر های مادر گیریگیری (نمونه(نمونه11یا پایهیا پایه

برداری چند برداری چند (نمونه(نمونه22

ایای درجهدرجه

(نمونه (نمونه 33مختلطمختلط

های احتمالی ساده:های احتمالی ساده:‌‌نمونهنمونه

شود كه كلیه شود كه كلیه ‌‌این نمونه بر اساس این اصل انتخاب میاین نمونه بر اساس این اصل انتخاب میافراد جامعه مورد مطالعه متجانس بوده و مشابهت افراد جامعه مورد مطالعه متجانس بوده و مشابهت

دارند یا در واقع افراد جامعه یكدست هستند.دارند یا در واقع افراد جامعه یكدست هستند.

روشهای انتخاب روشهای انتخاب حجم نمونهحجم نمونه

استفاده از استفاده از كشیكشی قرعهقرعه

استفاده از جدول اعداد استفاده از جدول اعداد تصادفیتصادفی

استفاده از روش منظم یا استفاده از روش منظم یا سیستماتیكسیستماتیك

نكاتی را كه در استفاده از قرعه كشی نكاتی را كه در استفاده از قرعه كشی ::باید رعایت نمودباید رعایت نمود

(مهره یا شماره هر فرد نمونه را كه از كیسه (مهره یا شماره هر فرد نمونه را كه از كیسه 11خارج كرد پس از یادداشت كردن آن باید به خارج كرد پس از یادداشت كردن آن باید به

كیسه برگرداند.كیسه برگرداند.

(برای انتخاب افراد بعدی، شماره مربوط به (برای انتخاب افراد بعدی، شماره مربوط به 22افراد انتخاب شده قبلی از كیسه بیرون آید و افراد انتخاب شده قبلی از كیسه بیرون آید و

در چنین شرایطی باید آن را پوچ تصور كرد.در چنین شرایطی باید آن را پوچ تصور كرد.

استفاده از جدول اعداد تصادفی:استفاده از جدول اعداد تصادفی:

جدولهای اعداد تصادفی به وسیله كامپیوترهایی كه جدولهای اعداد تصادفی به وسیله كامپیوترهایی كه كنند، تهیه كنند، تهیه ‌‌ارقام را به طور اتفاقی تنظیم میارقام را به طور اتفاقی تنظیم می

می شود.می شود.

::انواع جدول اعداد تصادفیانواع جدول اعداد تصادفی

(جدول اعداد اتفاقی شركت رند(جدول اعداد اتفاقی شركت رند11

(كیمیسیون تجارتی ایالتی(كیمیسیون تجارتی ایالتی22

(جدول كندال و اسمیت(جدول كندال و اسمیت33

گیری منظم یا گیری منظم یا ‌‌مثالی از نمونهمثالی از نمونهسیستماتیك:سیستماتیك:

خواهد از بین افراد یك جامعه خواهد از بین افراد یك جامعه ‌‌محققی میمحققی می نفر نفر 5050ای به تعداد ای به تعداد ‌‌ نفری نمونه نفری نمونه500500دانشجویی دانشجویی

را به روش منظم یا سیستماتیك انتخاب كند.را به روش منظم یا سیستماتیك انتخاب كند.

1010500500

عدد ثابت فاصله بین دو عدد ثابت فاصله بین دو حجم یا تعداد حجم یا تعداد k=k=نمونهنمونه

حجم یا تعداد حجم یا تعداد N=N=جامعهجامعهn=nNN=نمونهنمونه

nnK=K= ==

5050==

kpp 12

kpp nn 1

2p 10+610+6==1616

بندی بندی ‌‌گیری احتمالی طبقهگیری احتمالی طبقه‌‌نمونهنمونهشده:شده:

افراد جامعه با توجه به صفات درون گروهی افراد جامعه با توجه به صفات درون گروهی خود به طبقات مختلفی تقسیم می شوند و خود به طبقات مختلفی تقسیم می شوند و

افراد نمونه به تناسب از بین تمامی طبقات افراد نمونه به تناسب از بین تمامی طبقات گردند.گردند.‌‌انتخاب میانتخاب می

برای انتخاب نمونه در چنین جوامعی برای انتخاب نمونه در چنین جوامعی محقق باید نكات زیر را رعایت كند:محقق باید نكات زیر را رعایت كند:

(صفات متمایزكننده افراد جامعه را مشخص كند(صفات متمایزكننده افراد جامعه را مشخص كند11..)سن،جنس،شغل و ...()سن،جنس،شغل و ...(

..بندی كندبندی كند‌‌(بر اساس صفت یا صفات موردنظر جامعه را طبقه(بر اساس صفت یا صفات موردنظر جامعه را طبقه22..(جدول توزیع افراد جامعه را بین هر یك از طبقات تهیه كند(جدول توزیع افراد جامعه را بین هر یك از طبقات تهیه كند33(نسبت درصد و سهم هر یك از طبقات را در كل جمعیت (نسبت درصد و سهم هر یك از طبقات را در كل جمعیت 44

..جامعه محاسبه نمایدجامعه محاسبه نماید(با توجه به سهم هر طبقه در جامعه نسبت درصد و سهم آن (با توجه به سهم هر طبقه در جامعه نسبت درصد و سهم آن 55

..طبقه را در افراد نمونه نیز معین كندطبقه را در افراد نمونه نیز معین كندگیری اتفاقی ساده تعداد افراد گیری اتفاقی ساده تعداد افراد ‌‌(با استفاده از روش نمونه(با استفاده از روش نمونه66

..نمونه هر طبقه را از بین كل افراد همان طبقه انتخاب نمایدنمونه هر طبقه را از بین كل افراد همان طبقه انتخاب نماید

ای:ای:‌‌گیری گروهی یا خوشهگیری گروهی یا خوشه‌‌نمونهنمونه

ای عبارت است از انتخاب ای عبارت است از انتخاب ‌‌گیری خوشهگیری خوشه‌‌نمونهنمونهواحد تحلیل و به عبارتی واحد اصلی مطالعه از واحد تحلیل و به عبارتی واحد اصلی مطالعه از

..گیری پیوستهگیری پیوسته‌‌طریق طی چند مرحله نمونهطریق طی چند مرحله نمونه

گیری گروهی یا گیری گروهی یا ‌‌كاربرد نمونهكاربرد نمونهای:ای:‌‌خوشهخوشه

امكان تعیین چهارچوبی برای جامعه آماری وجود نداشته امكان تعیین چهارچوبی برای جامعه آماری وجود نداشته باشد و محقق نتواند نمونه مورد نیاز را به روشهای باشد و محقق نتواند نمونه مورد نیاز را به روشهای

..بندی شده انتخاب كندبندی شده انتخاب كند‌‌احتمالی ساده یا طبقهاحتمالی ساده یا طبقه

ای ای ‌‌ای و چند مرحلهای و چند مرحله‌‌گیری خوشهگیری خوشه‌‌نمونهنمونهبرای زمانی مناسب است:برای زمانی مناسب است:

(چهارچوب جامعه آماری در اختیار نباشد یا (چهارچوب جامعه آماری در اختیار نباشد یا 11..تهیه آن زمان و هزینه زیادی را طلب كندتهیه آن زمان و هزینه زیادی را طلب كند

(به لحاظ گستردگی جغرافیایی واحدهای (به لحاظ گستردگی جغرافیایی واحدهای 22امكان گردآوری اطالعات امكان گردآوری اطالعات تحلیل و مطالعه،تحلیل و مطالعه،

..نباشدنباشد

گیری مكانی:گیری مكانی:‌‌نمونهنمونه

های های ‌‌ها و ویژگیها و ویژگی‌‌این روش بیشتر برای مطالعه پدیدهاین روش بیشتر برای مطالعه پدیدهها و نواحی جغرافیایی مورد استفاده قرار ها و نواحی جغرافیایی مورد استفاده قرار ‌‌مكانمكان

..گیردگیرد‌‌میمی

انواع مختلف واحدهای نمونه انواع مختلف واحدهای نمونه گیری مكانی:گیری مكانی:‌‌نمونهنمونه

ایای‌‌(نمونه نقطه(نمونه نقطه11

ایای‌‌(مساحتی یا قطعه(مساحتی یا قطعه22

(نمونه خطی(نمونه خطی33

های مادر یا پایه:های مادر یا پایه:گیریگیرینمونهنمونه

ها برای جوامع بزرگ كه در بعد زمانی ها برای جوامع بزرگ كه در بعد زمانی گیریگیریاینگونه نمونهاینگونه نمونههای تكراری هستند مناسبت های تكراری هستند مناسبت ‌‌دارای تحقیقات و بررسیدارای تحقیقات و بررسی

..دارددارد

گیرهای مادرگیرهای مادر‌‌مشخصات نمونهمشخصات نمونه

(باید از معنادار بودن و اعتبار آن به عنوان نماینده (باید از معنادار بودن و اعتبار آن به عنوان نماینده 11..یك جامعه بزرگتر اطمینان حاصل كردیك جامعه بزرگتر اطمینان حاصل كرد

(نمونه مادر باید دائما زیر نظر و كنترل بوده و (نمونه مادر باید دائما زیر نظر و كنترل بوده و 22..بهنگام شودبهنگام شود

ایای‌‌برداری چند درجهبرداری چند درجه‌‌نمونهنمونه

اطالعات مورد نیاز را به طور كامل از نمونه اطالعات مورد نیاز را به طور كامل از نمونه اصلی برگزیده شده نمی توان كسب نمود و اصلی برگزیده شده نمی توان كسب نمود و

محقق ناچار است از درون نمونه مزبور نمونه محقق ناچار است از درون نمونه مزبور نمونه ..فرعی و كوچكتری را برگزیندفرعی و كوچكتری را برگزیند

نمونه مختلطنمونه مختلط

ای است كه در مراحل مختلف تشكیل آن ای است كه در مراحل مختلف تشكیل آن نمونهنمونهروشهای متفاوت به كار میرود. روشهای متفاوت به كار میرود.

های غیر های غیر نمونهنمونهاحتمالیاحتمالی

گیری گیری (نمونه(نمونه11ایایسهمیهسهمیه

گیری گیری (نمونه(نمونه22اتفاقیاتفاقی

(نمونه (نمونه 33وضعیوضعی

(نمونه (نمونه 44موردیموردی

روشهای روشهای گیری:گیری:نمونهنمونه

(استفاده از تخمین (استفاده از تخمین 11شخصیشخصی

(استفاده از تكنیكها و (استفاده از تكنیكها و 22روشهای آماریروشهای آماری

در تخمین حجم نمونه بوسیله تخمین در تخمین حجم نمونه بوسیله تخمین شخصی نكات زیر باید رعایت گردد:شخصی نكات زیر باید رعایت گردد:

(حجم و اندازه جامعه باید مد نظر قرار گیرد.(حجم و اندازه جامعه باید مد نظر قرار گیرد.11

(میزان تجانس جامعه یا پراكندگی صفت یا (میزان تجانس جامعه یا پراكندگی صفت یا 22صفات در جامعه.صفات در جامعه.

(امكانات، مقدورات و زمان.(امكانات، مقدورات و زمان.33

حد نصابهای نمونه كه محقق باید حد نصابهای نمونه كه محقق باید رعایت كند:رعایت كند:

در تحقیق همبستگی حداقل حجم نمونه در تحقیق همبستگی حداقل حجم نمونه نفرنفر3030

در تحقیق علی و آزمایشی حداقل حجم نمونه در تحقیق علی و آزمایشی حداقل حجم نمونه نفر نفر1515

یاب و پیمایشی حداقل حجم نمونه یاب و پیمایشی حداقل حجم نمونه در تحقیق توصیفی زمینهدر تحقیق توصیفی زمینه نفر نفر100100

دربرآورد حجم نمونه بوسیله بوسیله دربرآورد حجم نمونه بوسیله بوسیله آماری از فرمول زیر استفاده خواهد آماری از فرمول زیر استفاده خواهد

::شدشد

2

2

d

pqtn

اندازه متغیر در توزیع اندازه متغیر در توزیع درصد توزیع صفت در درصد توزیع صفت در z=tz=tطبیعیطبیعیدرصد افرادی كه فاقد آن صفت در درصد افرادی كه فاقد آن صفت در p=p=جامعهجامعه

تفاضل نسبت واقعی صفت در جامعه با میزان تخمین محقق تفاضل نسبت واقعی صفت در جامعه با میزان تخمین محقق q=q=جامعه هستندجامعه هستندd=d=برای وجود آن صفتبرای وجود آن صفت

::حجم نمونه برای صفات كمیحجم نمونه برای صفات كمی

2

22

d

stn

از جدول زیر استخراج از جدول زیر استخراج zzیا یا ttمقدار مقدار می شود:می شود:

شماره شماره ردیفردیف

درصد احتمال صحت درصد احتمال صحت گفتارگفتار

مقدار مقدار TT 11

22

33

4455

66

3/68%3/68%95%95%

5/95%5/95%

99%99%

7/99%7/99%

9/99%9/99%

1196/196/122

58/258/2

33

29/329/3

مثالمثال به به xxتعداد نمونه مورد نیاز را در جامعه ای كه صفت تعداد نمونه مورد نیاز را در جامعه ای كه صفت

% و % و 9595% پراكنده است،با سطح اطمینان % پراكنده است،با سطح اطمینان 7070نسبت نسبت %محاسبه كنید.%محاسبه كنید.55احتمال خطای احتمال خطای

2

)100

5(

10030

10070

96/1 2 n ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌322‌=322‌=

فرمولهای دیگر برای تعیین حجم فرمولهای دیگر برای تعیین حجم ::نمونهنمونه

222

22

stNd

SNtn

1

11 2

2

2

2

dpqt

N

dpqt

n

گیری:گیری:ابزار اندازهابزار اندازه

ابزار اندازهگیری وسایلی هستند كه محقق به كمك آنها قادر ابزار اندازهگیری وسایلی هستند كه محقق به كمك آنها قادر است اطالعات مورد نیاز تحقیق خود را گردآوری، ثبت و كمی است اطالعات مورد نیاز تحقیق خود را گردآوری، ثبت و كمی

نماید.نماید.

بندی ابزار بندی ابزار طبقهطبقهگیریگیریاندازهاندازه

(استاندارد یا میزان (استاندارد یا میزان 11شدهشده

(محقق (محقق 22ساختهساخته

گیری دارای ویژگیها و گیری دارای ویژگیها و ابزارهای اندازهابزارهای اندازهصفات زیر هستند: صفات زیر هستند:

های مختلف آنها بخوبی تعریف شده و راهنمای های مختلف آنها بخوبی تعریف شده و راهنمای (جنبه(جنبه11های كار و وقت مشخصی دارند.های كار و وقت مشخصی دارند.اجرا، روشاجرا، روش

گذاری به دقت مشخص شده است.گذاری به دقت مشخص شده است.های نمرههای نمره(روش(روش22

(اعتبار و پایایی آنها از طریق تجارب زیاد مورد تائید (اعتبار و پایایی آنها از طریق تجارب زیاد مورد تائید 33قرار گرفته است.قرار گرفته است.

::انواع ابزارهای گردآوری اطالعاتانواع ابزارهای گردآوری اطالعات(نقشه گنگ و كروكی(نقشه گنگ و كروكی77

(آزمونهای پیشرفت تحصیلی(آزمونهای پیشرفت تحصیلی88

(آزمون استعداد(آزمون استعداد99

(آزمون هوش(آزمون هوش1010

(رغبت سنج(رغبت سنج1111

(آزمون فرافكن(آزمون فرافكن1212

(پرسشنامه(پرسشنامه11

(كارت مصاحبه(كارت مصاحبه22

(كارت مشاهده(كارت مشاهده33

(نظر سنج(نظر سنج44

(فیش(فیش55

(فرم(فرم66

مقیاسهای اندازهگیری:مقیاسهای اندازهگیری:

(مقیاسهای اسمی یا عددی(مقیاسهای اسمی یا عددی11

(مقیاسهای ترتیبی(مقیاسهای ترتیبی22

ایای(مقیاسهای فاصله(مقیاسهای فاصله33

(مقیاسهای نسبی(مقیاسهای نسبی44

::مقیاسهای اسمیمقیاسهای اسمی

این نوع مقیاسها پایین ترین سطح دقت را دارند این نوع مقیاسها پایین ترین سطح دقت را دارند و به وسیله آنها فقط میتوان بود یا نبود صفتی و به وسیله آنها فقط میتوان بود یا نبود صفتی

را سنجید.را سنجید.

گزینههای متغیر چند ارزشی دین گزینههای متغیر چند ارزشی دین مسلممسلم

انانمسیحمسیح

یییهودیهود

ییزرتشتزرتشت

یی

بلبلیی

بلبلیی

بلبلیی

بلبلیی

خیخیرر

خیخیرر

خیخیرر

خیخیرر

مقیاسهای ترتیبی :مقیاسهای ترتیبی :

با این مقیاسها می توان عالوه بر تشخیص وجود یا با این مقیاسها می توان عالوه بر تشخیص وجود یا عدم وجود صفت، نسبت به سنجش شدت و ضعف عدم وجود صفت، نسبت به سنجش شدت و ضعف

آن نیز اقدام كرد.آن نیز اقدام كرد.

مقیاسهای فاصلهای:مقیاسهای فاصلهای:

عالوه بر دارا بودن صفات مقیاسهای اسمی و ترتیبی؛ عالوه بر دارا بودن صفات مقیاسهای اسمی و ترتیبی؛ ژگی است كه می تواند فواصل بین نمرات ژگی است كه می تواند فواصل بین نمرات ‌‌دارای این ویدارای این وی

را نیز مشخص كند یا به عبارتی آن را كمی نماید.را نیز مشخص كند یا به عبارتی آن را كمی نماید.

::مقیاسهای نسبیمقیاسهای نسبی

مقیاس نسبی مقیاس فاصلهای است با این تفاوت كه مقیاس نسبی مقیاس فاصلهای است با این تفاوت كه این مقیاس دارای نقطه صفر مطلق است كه به این مقیاس دارای نقطه صفر مطلق است كه به

گیرد.گیرد.عنوان مبداء سنجش مورد استفاده قرار میعنوان مبداء سنجش مورد استفاده قرار می

انواع طیف:انواع طیف:

(بوگاردوس(بوگاردوس11

(لیكرت(لیكرت22

(گاتمن(گاتمن33

::طیف بوگاردوسطیف بوگاردوس

در این طیف سه وضعیت با هفت درجه وجود در این طیف سه وضعیت با هفت درجه وجود دارد كه فرد می تواند تمایل یا عدم تمایل خود دارد كه فرد می تواند تمایل یا عدم تمایل خود

را نسبت به فرد یا موضوعی در یكی از را نسبت به فرد یا موضوعی در یكی از درجات طیف مشخص كند.درجات طیف مشخص كند.

تمایل تمایل كاملكامل

)پذیرش()پذیرش(

تمایل تمایل متوسطمتوسط

عدم تمایلعدم تمایل

)انزجار()انزجار(

طیف لیكرت:طیف لیكرت:

این طیف از پنج قسمت مساوی تشكیل شده این طیف از پنج قسمت مساوی تشكیل شده و محقق متناسب با موضوع تحقیق تعدادی و محقق متناسب با موضوع تحقیق تعدادی

دهد تا دهد تا گویه در اختیار پاسخگو قرار میگویه در اختیار پاسخگو قرار میگرایش خود را درباره آن مشخص نماید.گرایش خود را درباره آن مشخص نماید.

كامال كامال مخالفمخالف

مخالفمخالفمم

بی بی نظرنظر

مواموافقفق

كامال موافقكامال موافق

گویه یا عبارتگویه یا عبارتشماره گویهشماره گویهكامالمواكامالموا

55فقفق

موافقموافق

44

بینظربینظر

33

مخالفمخالف

22

كامال كامال مخالفمخالف

11 كودكان سبب نزدیكی كودكان سبب نزدیكی 11زن و شوهر به زن و شوهر به همدیگر می شودهمدیگر می شود آموزش نحوه انجام آموزش نحوه انجام 22

كارها به كودكان كارها به كودكان لذتبخش استلذتبخش است

كودكان نیازمندند كودكان نیازمندند 33كه برخی از كه برخی از

خبائثهای طبیعی خبائثهای طبیعی آنان درمان شودآنان درمان شود مادری كه فرزندان مادری كه فرزندان 44

خردسال دارد كمبود خردسال دارد كمبود هم صحبتی با هم صحبتی با بزرگساالن را بزرگساالن را

احساس می كنداحساس می كندروی هم رفته بچه ها روی هم رفته بچه ها 55

بیشتر نعمتند تا زحمتبیشتر نعمتند تا زحمت

غالبا دشوار است كه غالبا دشوار است كه 66انسان خونسردی انسان خونسردی

خود را در مقابل بچه خود را در مقابل بچه ها حفظ كندها حفظ كند

طیف طیف لیكرتلیكرت

طیف گاتمن:طیف گاتمن:

سازد كه از روی نمره سازد كه از روی نمره این طیف محقق را قادر میاین طیف محقق را قادر میپاسخگو با دقت و با حداكثر ده درصد خطا در كل پاسخگو با دقت و با حداكثر ده درصد خطا در كل نمونه، بتواند عبارات مورد تایید پاسخگو را دریابد.نمونه، بتواند عبارات مورد تایید پاسخگو را دریابد.

عباراعباراتت 1122334455 شماره‌شماره‌

پاسخگویاپاسخگویانن

همبازهمبازازدواجازدواجیی

همسایگهمسایگیی

همكارادارهمكاراداریی

میهمان در میهمان در شهرشهر

مجموعمجموع

نمراتنمرات

)بلیها()بلیها( بلیبلیبلیبلی بلیبلی بلیبلیبلیبلی خیخیرر

خیخیرر

خیخیرر

خیخیرر

خیخیرر

×××× ×××××× 11

22××××××××××

33××××××××××

44××××××××××

55××××××××××

طیف گاتمنطیف گاتمن

55

44

33

22

11

روایی ابزار سنجش:روایی ابزار سنجش:

منظور از روایی این است كه محتوای ابزار یا سواالت مندرج منظور از روایی این است كه محتوای ابزار یا سواالت مندرج در ابزار دقیقا متغیرها و موضوع مورد مطالعه را بسنجد.در ابزار دقیقا متغیرها و موضوع مورد مطالعه را بسنجد.

::پایایی ابزار سنجشپایایی ابزار سنجش

گیری كه برای گیری كه برای عبارتست از اینكه اگر یك وسیله اندازهعبارتست از اینكه اگر یك وسیله اندازهسنجش متغیر و صفتی ساخته شده در شرایط سنجش متغیر و صفتی ساخته شده در شرایط

مشابه در زمان یا مكان دیگر مورد استفاده قرار مشابه در زمان یا مكان دیگر مورد استفاده قرار گیرد نتایج مشابهی از آن حاصل شود.گیرد نتایج مشابهی از آن حاصل شود.

عوامل زیر بر پایایی و روایی ابزار عوامل زیر بر پایایی و روایی ابزار سنجش تاثیر منفی دارند:سنجش تاثیر منفی دارند:

های اجرای های اجرای (تغییر شرایط و زمینه(تغییر شرایط و زمینه44پرسشگریپرسشگری

(وضعیت ظاهری و درونی ابزار(وضعیت ظاهری و درونی ابزار55

(عدم تناسب مراحل مختلف (عدم تناسب مراحل مختلف 66فرآیند تحقیقفرآیند تحقیق

(تعریف نشدن اصطالحات(تعریف نشدن اصطالحات11

(عدم توجیه پرسشگران(عدم توجیه پرسشگران22

(عدم تجانس و همگونی (عدم تجانس و همگونی 33پاسخگویانپاسخگویان

محققین برای اطمینان از روایی و محققین برای اطمینان از روایی و پایایی ابزار از روشهای زیراستفاده پایایی ابزار از روشهای زیراستفاده

كنند:كنند:میمی

(استفاده از روشهای دوگانه و (استفاده از روشهای دوگانه و 11 موازیموازی

(استفاده از روش مقایسه با معیار(استفاده از روش مقایسه با معیار22

(استفاده از روش پیش آزمون(استفاده از روش پیش آزمون33

آزمونآزمونفواید پیشفواید پیش

(آگاهی از صفات جامعه مورد مطالعه(آگاهی از صفات جامعه مورد مطالعه11

های در نظر های در نظر (برآورد حجم نمونه یا ارزیابی تعداد نمونه(برآورد حجم نمونه یا ارزیابی تعداد نمونه22گرفته شدهگرفته شده

(اصالح روش گردآوری اطالعات(اصالح روش گردآوری اطالعات33

(اصالح ابزار سنجش(اصالح ابزار سنجش44

(اصالح روش استخراج،طبقه بندی و تجزیه و تحلیل(اصالح روش استخراج،طبقه بندی و تجزیه و تحلیل55

(اطالع از پاسخهای مورد انتظار(اطالع از پاسخهای مورد انتظار66

(اصالح روشهای مصاحبه و مشاهده(اصالح روشهای مصاحبه و مشاهده77

استفاده از فیشاستفاده از فیشاستفاده از فیشاستفاده از فیشاستفاده از فیشاستفاده از فیشاستفاده از فیشاستفاده از فیش

روش تركیبیروش تركیبی

روش روش

آزمونآزمون

روش روش

پرسشنامهپرسشنامه

روش روش

مصاحبهمصاحبه

روشروش

مشاهمشاهدهده

روش صوتیروش صوتی

تصویریتصویری

روشهای روشهای میدانیمیدانی

روشهای روشهای كتابخانهایكتابخانهای

روشهای روشهای گردآوری گردآوری اطالعاتاطالعات

روش تركیبیروش تركیبی

چند نكته درباره كتابخانههاچند نكته درباره كتابخانهها

ها.ها.بندی كتابخانهبندی كتابخانه(آشنایی با نظامها و سیستمهای طبقه(آشنایی با نظامها و سیستمهای طبقه11

(آشنایی با شیوه جستجو یا منبع مورد نیاز در كتابخانه.(آشنایی با شیوه جستجو یا منبع مورد نیاز در كتابخانه.22

ها و مقررات خاص كتابخانه.ها و مقررات خاص كتابخانه.نامهنامه(آشنایی با آیین(آشنایی با آیین33

(عضو شدن در كتابخانه جهت ارائه خدمات به محقق.(عضو شدن در كتابخانه جهت ارائه خدمات به محقق.44

(كتابخانه عالوه بر تامین كتاب، سرویس و خدمات (كتابخانه عالوه بر تامین كتاب، سرویس و خدمات 55جانبی را نيز ارائه ميدهد.جانبی را نيز ارائه ميدهد.

(كتابداران ماموریت راهنمایی متقاضیان را دارند.(كتابداران ماموریت راهنمایی متقاضیان را دارند.66

(محقق ملزم به رعایت آداب و ضوابط حاكم بر (محقق ملزم به رعایت آداب و ضوابط حاكم بر 77كتابخانه است. كتابخانه است.

انواع كتابخانه از نظر دسترسی انواع كتابخانه از نظر دسترسی محقق به منابع:محقق به منابع:

های بازهای باز(كتابخانه(كتابخانه11

های بستههای بسته(كتابخانه(كتابخانه22

های نیمه بازهای نیمه باز(كتابخانه(كتابخانه33

انواع اسناد در مطالعات انواع اسناد در مطالعات كتابخانهای:كتابخانهای:

های رسمی دولتیهای رسمی دولتی(نشریه(نشریه77

(اسناد شخصی و خصوصی(اسناد شخصی و خصوصی88

(مطبوعات(مطبوعات99

هاها(آمارنامه(آمارنامه1010

(اسناد صوتی و تصویری(اسناد صوتی و تصویری1111

(كتاب(كتاب11

ها و مجالتها و مجالت(مقاله(مقاله22

(میكرو فیلم و میكرو فیش(میكرو فیلم و میكرو فیش33

(دیسكها و دیسكتهای (دیسكها و دیسكتهای 44كامپیوتریكامپیوتری

(اسناد اصل(اسناد اصل55

(اسناد دولتی(اسناد دولتی66

::انواع گوناگون اسناد تصاویریانواع گوناگون اسناد تصاویری

ایای(تصاویر ماهواره(تصاویر ماهواره55

(عكسهای هوایی(عكسهای هوایی66

هاها(فیلم(فیلم77

هاها(گرافیك(گرافیك88

هاها(نقاشی(نقاشی11

هاها(كروكی(كروكی22

هاها(طراحی(طراحی33

های معمولیهای معمولی(عكس(عكس44

ابزارگردآوری اطالعات در روش ابزارگردآوری اطالعات در روش كتابخانهای:كتابخانهای:

(فیش(فیش11

(جدول و فرم(جدول و فرم22

(پرسشنامه استخراج اطالعات(پرسشنامه استخراج اطالعات33

(نقشه و كروكی(نقشه و كروكی44

های هر فیش:های هر فیش:بخشبخش

(بخش اطالعات مربوط به منبع یا اثری كه اطالعات از آن (بخش اطالعات مربوط به منبع یا اثری كه اطالعات از آن 11گرفته می شود.گرفته می شود.

(بخش اطالعات درباره موضوع مورد مطالعه و متن ثبت (بخش اطالعات درباره موضوع مورد مطالعه و متن ثبت 22شده در فیش.شده در فیش.

(بخش اطالعات در مورد فیش.(بخش اطالعات در مورد فیش.33

(بخش ثبت یا الصاق متن.(بخش ثبت یا الصاق متن.44

::جدول و فرمجدول و فرم

این ابزارها برای استخراج دادههای آماری و اطالعات این ابزارها برای استخراج دادههای آماری و اطالعات ها و ها و كمی و غیركمی از آمارنامهها، كتابها، بایگانیكمی و غیركمی از آمارنامهها، كتابها، بایگانی

سایر منابع، مورد استفاده قرار میگیرد.سایر منابع، مورد استفاده قرار میگیرد.

عنوان عنوان كدكدمنبع)كتاب(منبع)كتاب(

نام نام مولفمولف

نام نام مترجممترجم

شمارشمارهه

جلدجلد

شماشماره ره

چاپچاپ

مكانمكانناشرناشر

نشر نشر

زمازمانن

نشنشرر

توضیحاتتوضیحات

نمونه جدول كدگذاری منابعنمونه جدول كدگذاری منابع

نام نام استاناستان

تعداد مدارس تعداد مدارس

ابتداییابتدایی

تعداد دانش تعداد دانش آموزآموز

پسر پسر

تعداد دانش تعداد دانش آموزآموز

دختردختر

جمع كلجمع كل

دانش آموزاندانش آموزان

تعداتعداد د قبولقبولیی

تعداد تعداد مردودیمردودی

كل كشوركل كشور

استااستانن

استااستانن

استااستانن

فرم گردآوری فرم گردآوری اطالعاتاطالعات

::پرسشنامه استخراج اطالعاتپرسشنامه استخراج اطالعات

نوعی خاصی از ابزارهاست كه حاوی تعداد سوال نوعی خاصی از ابزارهاست كه حاوی تعداد سوال در مورد یك مساله یا موضوع است كه پاسخ در مورد یك مساله یا موضوع است كه پاسخ سواالت از طریق سوابق و پروندهها و منابع سواالت از طریق سوابق و پروندهها و منابع آید.آید.مربوط به مساله یا موضوع تحقیق بدست میمربوط به مساله یا موضوع تحقیق بدست می

نام نام كشوركشور

..................................................................

تاریخ تاریخ پیدایش.........................پیدایش.........................

موقعیت موقعیت جغرافیایی............................جغرافیایی............................

.. نوع نوع حكومت.............................حكومت.............................

............

مذهب.........................مذهب.........................................دیندین............

نژاد.......................نژاد.......................

جمعیت جمعیت كشور..............................كشور..............................

............

وسعت..............................وسعت................................................................

پیدایش كشور چگونه بوده پیدایش كشور چگونه بوده است؟است؟

از قدیم وجود از قدیم وجود داشتهداشته

كشور ما تجزیه كشور ما تجزیه شده استشده است

سایر با سایر با اگر كشور دارای قدمت تاریخی نبوده استقالل آن اگر كشور دارای قدمت تاریخی نبوده استقالل آن ذكر نامذكر نام

چگونه انجام پذیرفته است؟چگونه انجام پذیرفته است؟دخالت كشورهای دخالت كشورهای

دیگردیگرضعف حكومت ضعف حكومت

مركزیمركزیعدم تجانس با بدنه عدم تجانس با بدنه

كشور مادركشور مادر باال بودن نسبت جمعیت و باال بودن نسبت جمعیت و كشور مادر كشور مادر

نقش رهبران سیاسی نقش رهبران سیاسی منطقهایمنطقهای

سایر با ذكر سایر با ذكر نامنام

موقعیت كشور چگونه موقعیت كشور چگونه از مركز كشور مادر فاصله داشته و در از مركز كشور مادر فاصله داشته و در است؟است؟

حاشیه آن قرار داردحاشیه آن قرار دارددر همسایگی آن كشورهایی هستند كه با آن تجانس فرهنگی در همسایگی آن كشورهایی هستند كه با آن تجانس فرهنگی

و قومی و مذهبی دارندو قومی و مذهبی دارنداز نظر ساخت و توپو گرافیك با كشورهای از نظر ساخت و توپو گرافیك با كشورهای

از موقعیت ژئوپلیتیكی ارزشمندی در مسائل جهانی و منطقهای از موقعیت ژئوپلیتیكی ارزشمندی در مسائل جهانی و منطقهای همسایه تناسب دارندهمسایه تناسب دارندبرخوردار استبرخوردار است

نمونه فرضی فرم نمونه فرضی فرم پرسشنامهپرسشنامه

::روشهای میدانیروشهای میدانی

به روشهایی اطالق میشود که محقق برای به روشهایی اطالق میشود که محقق برای گردآوری اطالعات ناگزیر است به محیط گردآوری اطالعات ناگزیر است به محیط

بیرون برود و با مراجعه به افراد یا محیط، بیرون برود و با مراجعه به افراد یا محیط، اطالعات مورد نظر خود را گردآوری کند. اطالعات مورد نظر خود را گردآوری کند.

::انواع سواالت پرسشنامهانواع سواالت پرسشنامه

(سواالت باز(سواالت باز11

(سواالت بسته(سواالت بسته22

(سواالت ترکیبی(سواالت ترکیبی33

(سواالت تعاقبی(سواالت تعاقبی44

سواالت باز:سواالت باز:

سواالتی هستند که پاسخگو را محدود به انتخاب پاسخهای از سواالتی هستند که پاسخگو را محدود به انتخاب پاسخهای از پیش طراحی شده نمیکند بلکه محقق دست پاسخگو را پیش طراحی شده نمیکند بلکه محقق دست پاسخگو را

داند، ارائه داند، ارائه باز میگذارد تا هر چه در رابطه با پاسخ الزم میباز میگذارد تا هر چه در رابطه با پاسخ الزم میدهد.دهد.

سواالت بسته:سواالت بسته:

سواالتی هستند که محقق بر اساس پاسخهای سواالتی هستند که محقق بر اساس پاسخهای کند و پاسخگو از بین آنها پاسخ کند و پاسخگو از بین آنها پاسخ فرضی تنظیم میفرضی تنظیم می

مورد نظر آن را انتخاب نموده عالمت میزند.مورد نظر آن را انتخاب نموده عالمت میزند.

انواع سواالت انواع سواالت بستهبسته

سواالت دو گزینهایسواالت دو گزینهای

سواالت چند سواالت چند گزینهایگزینهای

سواالت طیفی یا سواالت طیفی یا درجهبندیدرجهبندیسواالت سواالت

ترتیبیترتیبیسواالت

لفظیسواالت مقایسهایسواالت مقایسهای

سواالت ترکیبی:سواالت ترکیبی:

پرسشنامههایی هستند که حاوی سواالت گوناگون میباشند پرسشنامههایی هستند که حاوی سواالت گوناگون میباشند که از دو گروه سواالت باز و بسته تشکیل شدهاند.که از دو گروه سواالت باز و بسته تشکیل شدهاند.

نکاتی را که محقق در تنظیم نکاتی را که محقق در تنظیم پرسشنامه باید رعایت کند عبارتند از:پرسشنامه باید رعایت کند عبارتند از:

کننده پرهیز نماید.کننده پرهیز نماید.(از درج سواالت غیر ضروری و خسته(از درج سواالت غیر ضروری و خسته11 (اصل اختصار و رسایی بیان را در نظر داشته باشد.(اصل اختصار و رسایی بیان را در نظر داشته باشد.22 (مجموعه سواالت مربوط به یک متغیر را یک بعد مساله تحقیق را به ترتیب در (مجموعه سواالت مربوط به یک متغیر را یک بعد مساله تحقیق را به ترتیب در 33

کنار یکدیگر قراردهد.کنار یکدیگر قراردهد.ساز استفاده نماید.ساز استفاده نماید.(در شروع پرسشنامه از سواالت ساده و انگیزه(در شروع پرسشنامه از سواالت ساده و انگیزه44 ای نیاز به به راهنمایی دارد که هم پرسشگران و هم پاسخگویان با ای نیاز به به راهنمایی دارد که هم پرسشگران و هم پاسخگویان با (هر پرسشنامه(هر پرسشنامه55

مطالعه آن نسبت به تکمیل پرسشنامه توجیه و ارشاد شوند.مطالعه آن نسبت به تکمیل پرسشنامه توجیه و ارشاد شوند.(در آغاز پرسشنامه به مشخصات پاسخگو اشاره شود.(در آغاز پرسشنامه به مشخصات پاسخگو اشاره شود.66 (در آغاز پرسشنامه طی برگی جداگانه اهداف و مقاصد تحقیق برای پاسخگو بیان (در آغاز پرسشنامه طی برگی جداگانه اهداف و مقاصد تحقیق برای پاسخگو بیان 77

شود.شود.(محقق باید به پاسخگو اطمینان دهد که اطالعات مندرج در پرسشنامه محرمانه (محقق باید به پاسخگو اطمینان دهد که اطالعات مندرج در پرسشنامه محرمانه 88

باقی خواهد ماند.باقی خواهد ماند.ای ای نماید، باید به گونهنماید، باید به گونه(حساسیت برانگیز نباید مطرح شود یا اگر ضرورت ایجاب می(حساسیت برانگیز نباید مطرح شود یا اگر ضرورت ایجاب می99

غیر مستقیم در پرسشنامه درج گردد.غیر مستقیم در پرسشنامه درج گردد.دهنده و هدایت کننده است، باید پرهیز شود.دهنده و هدایت کننده است، باید پرهیز شود.(از بیان پرسشهایی که جهت(از بیان پرسشهایی که جهت1010 های مسبتا طوالنی، محقق نباید سواالت کلیدی و اصلی را در پایان های مسبتا طوالنی، محقق نباید سواالت کلیدی و اصلی را در پایان (در پرسشنامه(در پرسشنامه1111

قرار دهد.قرار دهد.(محقق باید ظاهر پرسشنامه را جذاب نماید.(محقق باید ظاهر پرسشنامه را جذاب نماید.1212

::سواالت تعاقبیسواالت تعاقبی

درپی و مرتبط با درپی و مرتبط با این سواالت معموال به صورت پیاین سواالت معموال به صورت پی..یکدیگر مطرح میشوندیکدیگر مطرح میشوند

پرسشگران باید از ویژگیهای زیر پرسشگران باید از ویژگیهای زیر برخوردار باشند:برخوردار باشند:

(دارای تحصیالت کافی در حد انجام پرسشگری باشند.(دارای تحصیالت کافی در حد انجام پرسشگری باشند.11(از تجربه الزم برخوردار باشند.(از تجربه الزم برخوردار باشند.22(از هوش، زیرکی و فراست الزم برخوردار باشند.(از هوش، زیرکی و فراست الزم برخوردار باشند.33(دارای سرعت عمل کافی برای انجام فعالیتهای پرسشگری باشند.(دارای سرعت عمل کافی برای انجام فعالیتهای پرسشگری باشند.44(زبان مردمی را که پاسخگو هستند بفهمند یا بتوانند بخوبی تکلم کنند.(زبان مردمی را که پاسخگو هستند بفهمند یا بتوانند بخوبی تکلم کنند.55(قدرت برقراری روابط دوستانه و صمیمی با افراد را داشته باشند.(قدرت برقراری روابط دوستانه و صمیمی با افراد را داشته باشند.66(معتقد به آداب اجتماعی و عامل به آن باشند.(معتقد به آداب اجتماعی و عامل به آن باشند.77(با مفاهیم اولیه روش تحقیق علمی آشنا باشند.(با مفاهیم اولیه روش تحقیق علمی آشنا باشند.88(آموزش الزم را درباره طرح تحقیق، اهداف پرسشنامه و روش تکمیل (آموزش الزم را درباره طرح تحقیق، اهداف پرسشنامه و روش تکمیل 99

آن دیده باشند.آن دیده باشند.

ریزی و اجرای پرسشنامه:ریزی و اجرای پرسشنامه:برنامهبرنامه

(روش اجرا ی پرسشنامه(روش اجرا ی پرسشنامه11

بینی مرجع و مرکز هدایت کننده و ناظربینی مرجع و مرکز هدایت کننده و ناظر(پیش(پیش22

بینی نحوه ورود به میدان و محیط بینی نحوه ورود به میدان و محیط (پیش(پیش33پرسشگریپرسشگری

بینی اقدامات بعد از مرحله پرسشگریبینی اقدامات بعد از مرحله پرسشگری(پیش(پیش44

روش اجرای پرسشنامه:روش اجرای پرسشنامه:

(تکمیل پرسشنامه توسط پرسشگر(تکمیل پرسشنامه توسط پرسشگر11

(تکمیل پرسشنامه به وسیله پاسخگو(تکمیل پرسشنامه به وسیله پاسخگو22

(تکمیل پرسشنامه از طریق ارتباط تلفنی(تکمیل پرسشنامه از طریق ارتباط تلفنی33

(ارسال پرسشنامه با پست(ارسال پرسشنامه با پست44

در روش ارسال پرسشنامه از طریق در روش ارسال پرسشنامه از طریق پست باید نکات زیر رعایت شود:پست باید نکات زیر رعایت شود:

(روی پاکت آدرس گیرنده و فرستنده به طور کامل نوشته (روی پاکت آدرس گیرنده و فرستنده به طور کامل نوشته 11شود.شود.

(پرسشنامه و راهنمای آن در پاکت قرار داده شود.(پرسشنامه و راهنمای آن در پاکت قرار داده شود.22

(برای سهولت کار عودت پرسشنامه تکمیل شده، پاکت (برای سهولت کار عودت پرسشنامه تکمیل شده، پاکت 33ای که روی آن آدرس محقق نوشته شده ضمیمه کند.ای که روی آن آدرس محقق نوشته شده ضمیمه کند.تمبرزدهتمبرزده

ای یادگاری به ای یادگاری به (در صورت امکان نامه جداگانه یا کارت یا نشانه(در صورت امکان نامه جداگانه یا کارت یا نشانه44عنوان هدیه برای پاسخگو بفرستد.عنوان هدیه برای پاسخگو بفرستد.

خالصه نهایی پاسخها خالصه نهایی پاسخها را فراهم سازیدرا فراهم سازید دادهها را برای تجزیه و دادهها را برای تجزیه و

تحلیل آماده نماییدتحلیل آماده نمایید

اولین نامه یادآوری را به کسانی که پاسخ ندادهاند اولین نامه یادآوری را به کسانی که پاسخ ندادهاند پست نماییدپست نمایید

پرسشنامه ها، نامههای همراه و پرسشنامه ها، نامههای همراه و پاکتهای پاسخ را درون پاکت بیرونی پاکتهای پاسخ را درون پاکت بیرونی

قرار دهید قرار دهید

پاکتهای برگشت پاکتهای برگشت را تهیه نموده را تهیه نموده آدرس خود را آدرس خود را نوشته و تمبر نوشته و تمبر الصاق نماییدالصاق نمایید

برچسبهای آدرس و برچسبهای آدرس و شماره سریال را شماره سریال را

تهیه کرده و آنها را تهیه کرده و آنها را به پاکت بیرونی به پاکت بیرونی

الصاق نماییدالصاق نمایید

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پرسشنامهها و پرسشنامهها و

نامهها همراه را نامهها همراه را تهیه کنیدتهیه کنید

شماره سریال را از برچسبها شماره سریال را از برچسبها

ها و نامههای ها و نامههای به پرسشنامهبه پرسشنامههمراه وارد کنیدهمراه وارد کنید

پاکت بیرونی را بسته و پاکت بیرونی را بسته و تمبر الصاق نماییدتمبر الصاق نمایید

پست پست کنیدکنید

اولین نامه یادآوری را به کسانی که پاسخ اولین نامه یادآوری را به کسانی که پاسخ ندادهاند پست نماییدندادهاند پست نمایید

پرسشنامه تکمیل شده را بر اسا پرسشنامه تکمیل شده را بر اسا شماره سریال ثبت نماییدشماره سریال ثبت نمایید

آغازآغاز

پیش بینی نحوه ورود به میدان و محیط پیش بینی نحوه ورود به میدان و محیط پرسشگری:پرسشگری:

(قبل از ورود و برقراری ارتباط با پاسخگویان.(قبل از ورود و برقراری ارتباط با پاسخگویان.11(در هنگام ورود و شروع پرسشگری باید آداب و احترامات (در هنگام ورود و شروع پرسشگری باید آداب و احترامات 22

الزم را مراعات کنند.الزم را مراعات کنند.(توضیحات الزم درباره تحقیق، اهداف، نتایج و بویژه (توضیحات الزم درباره تحقیق، اهداف، نتایج و بویژه 33

تاثیراتی که بر جامعه خواهد داشت، ارائه دهند.تاثیراتی که بر جامعه خواهد داشت، ارائه دهند.ها به آنها اطمینان بدهند.ها به آنها اطمینان بدهند.(از محفوظ ماندن اطالعات و داده(از محفوظ ماندن اطالعات و داده44(اعتماد و همکاری پاسخگویان را جلب کنند.(اعتماد و همکاری پاسخگویان را جلب کنند.55(خود را با شرایط فردی و محیطی پاسخگویان هماهنگ (خود را با شرایط فردی و محیطی پاسخگویان هماهنگ 66

کرده.کرده.(ازهمکاری پاسخگویان و نیز مقامات و مسئولین موسسه و (ازهمکاری پاسخگویان و نیز مقامات و مسئولین موسسه و 77

مقامات محلی تشکر کنند.مقامات محلی تشکر کنند.

پيشبيني اقدامات بعد از مرحله پيشبيني اقدامات بعد از مرحله پرسشگری:پرسشگری:

ها.ها.(گردآوری و تمرکز پرسشنامه(گردآوری و تمرکز پرسشنامه11

های تکمیل شده.های تکمیل شده.(بازنگری پرسشنامه(بازنگری پرسشنامه22

ها از شهرها و استانها.ها از شهرها و استانها.( بستهبندي و انتقال پرسشنامه( بستهبندي و انتقال پرسشنامه33

ها به گروه کدگذار برای بررسی و ها به گروه کدگذار برای بررسی و (ارسال پرسشنامه(ارسال پرسشنامه44کدگذاری.کدگذاری.

های تشکر برای افراد.های تشکر برای افراد.(ارسال نامه(ارسال نامه55

ها و هدایای مربوط به ها و هدایای مربوط به (پرداخت حق الزحمه(پرداخت حق الزحمه66پرسشگران.پرسشگران.

مالحظات مربوط به پرسشگری:مالحظات مربوط به پرسشگری:

(تمایل شدید پاسخگو به دادن پاسخهای مشابه.(تمایل شدید پاسخگو به دادن پاسخهای مشابه.11

افکنی یک رفتار بر سایر رفتارها.افکنی یک رفتار بر سایر رفتارها.(هاله(هاله22

(تمایل به استفاده از حد متوسط مقیاسها.(تمایل به استفاده از حد متوسط مقیاسها.33

ها در پرسشنامه.ها در پرسشنامه.(بروز اشتباه در ثبت داده(بروز اشتباه در ثبت داده44

نقاط قوت پرسشنامه:نقاط قوت پرسشنامه:

(با پرسشنامه اطالعات وسیع و حجیمی را با سرعت (با پرسشنامه اطالعات وسیع و حجیمی را با سرعت 11کنند.کنند.زیاد گردآوری میزیاد گردآوری می

(به زمان کمتری برای پاسخگویی و تکمیل نیاز دارد.(به زمان کمتری برای پاسخگویی و تکمیل نیاز دارد.22

های آن نسبتا پایین است.های آن نسبتا پایین است.(هزینه(هزینه33

توان مورد پرسش قرار داد.توان مورد پرسش قرار داد.(افراد زیادتری را می(افراد زیادتری را می44

ها به کمیت و سپس تجزیه و تحلیل ها به کمیت و سپس تجزیه و تحلیل (امکان تبدیل داده(امکان تبدیل داده55دهد.دهد.و سنجش همبستگی گوناگون بین آنها را میو سنجش همبستگی گوناگون بین آنها را می

نقاط ضعف پرسشنامه:نقاط ضعف پرسشنامه:

(این روش برای مطالعات عمیق کارآمد نیست.(این روش برای مطالعات عمیق کارآمد نیست.11

(احتمال بازنگشتن پرسشنامه زیاد است.(احتمال بازنگشتن پرسشنامه زیاد است.22

(احتمال عدم درک مفاهیم و محتوای سواالت و (احتمال عدم درک مفاهیم و محتوای سواالت و 33بروز ابهام برای پاسخگو وجود دارد.بروز ابهام برای پاسخگو وجود دارد.

(امکان خطا و اشتباه وجود دارد که باعث (امکان خطا و اشتباه وجود دارد که باعث 44شود.شود.کاهش درجه اعتبار و اعتماد این روش میکاهش درجه اعتبار و اعتماد این روش می

مصاحبه:مصاحبه:

روشی است که اطالعات مورد نیاز تحقیق از طریق ارتباط روشی است که اطالعات مورد نیاز تحقیق از طریق ارتباط مستقیم بین پرسشگر یا محقق با پاسخگو گردآوری میشود.مستقیم بین پرسشگر یا محقق با پاسخگو گردآوری میشود.

مصاحبهگر در جریان مصاحبه باید مصاحبهگر در جریان مصاحبه باید به نکات زیر توجه کند:به نکات زیر توجه کند:

شونده شونده (مصاحبه نباید برای تندرستی و مناعت طبع مصاحبه(مصاحبه نباید برای تندرستی و مناعت طبع مصاحبه11تهدیدی به حساب آید.تهدیدی به حساب آید.

شونده را از اهداف مصاحبه آگاه شونده را از اهداف مصاحبه آگاه گر باید مصاحبهگر باید مصاحبه(مصاحبه(مصاحبه22کند.کند.

گر باید تالش خود را به کار برد تا اعتماد گر باید تالش خود را به کار برد تا اعتماد (مصاحبه(مصاحبه33شونده را جلب نماید.شونده را جلب نماید.مصاحبهمصاحبه

ها مطلع باشد.ها مطلع باشد.شونده باید از روش ثبت و ضبط دادهشونده باید از روش ثبت و ضبط داده(مصاحبه(مصاحبه44گر باید تالش کند تا جو حاکم بر محیط مصاحبه گر باید تالش کند تا جو حاکم بر محیط مصاحبه (مصاحبه(مصاحبه55

انگیز باشد.انگیز باشد.صمیمانه، دوستانه و شوقصمیمانه، دوستانه و شوقکننده باید در جریان مصاحبه هوشیاری و زیرکی و کننده باید در جریان مصاحبه هوشیاری و زیرکی و (مصاحبه(مصاحبه66

تفاوتی خود را نسبت به مسائل مطرح شده حفظ کند.تفاوتی خود را نسبت به مسائل مطرح شده حفظ کند.بیبیکننده باید از دادن پاسخ مستقیم و صریح که مبین کننده باید از دادن پاسخ مستقیم و صریح که مبین (مصاحبه(مصاحبه77

شونده باشد، شونده باشد، اش در خصوص مورد سوال مصاحبهاش در خصوص مورد سوال مصاحبهعقیدهعقیدهپرهیز کند.پرهیز کند.

ابزار سنجش مصاحبه:ابزار سنجش مصاحبه:

(ابزار استاندارد شده (ابزار استاندارد شده 11

(ابزار محقق ساخته یا غیر (ابزار محقق ساخته یا غیر 22استاندارداستاندارد

ابزار استاندارد شده:ابزار استاندارد شده:

این ابزار که روایی و پایایی آنها تائید شده و حاوی این ابزار که روایی و پایایی آنها تائید شده و حاوی تعدادی سوال برای مطالعات خاص است؛ این تعدادی سوال برای مطالعات خاص است؛ این

ابزار کار تحقیق را سادهتر میسازد.ابزار کار تحقیق را سادهتر میسازد.

ابزار محقق ساخته یا غیر ابزار محقق ساخته یا غیر استاندارد:استاندارد:

این ابزار در صورت نبودن ابزار میزان شده و این ابزار در صورت نبودن ابزار میزان شده و استاندارد به کار گرفته میشود.استاندارد به کار گرفته میشود.

این سواالت را محقق طراحی، تعریف، این سواالت را محقق طراحی، تعریف، سازماندهی میکند یا میسازد که باید از روایی سازماندهی میکند یا میسازد که باید از روایی

و پایایی الزم برخوردار باشند.و پایایی الزم برخوردار باشند.

انواع روشهای مصاحبه:انواع روشهای مصاحبه:

(مصاحبه منظم (مصاحبه منظم 11

(مصاحبه نامنظم(مصاحبه نامنظم22

مالحظات اجرایی در روش مالحظات اجرایی در روش مصاحبه:مصاحبه:

(از روایی و پایایی ابزار سنجش مطمئن شود.(از روایی و پایایی ابزار سنجش مطمئن شود.11

(شرایط مساوی را از هر حیث برای (شرایط مساوی را از هر حیث برای 22شوندگان رعایت نماید.شوندگان رعایت نماید.مصاحبهمصاحبه

(سعی کند از ابزارهای کمکی برای ثبت و نگهداری (سعی کند از ابزارهای کمکی برای ثبت و نگهداری 33اطالعات استفاده کند.اطالعات استفاده کند.

گران در دوره گران در دوره (همانند روش پرسشنامه باید مصاحبه(همانند روش پرسشنامه باید مصاحبه44توجیهی شرکت نمایند.توجیهی شرکت نمایند.

(محقق بهتر است ابزار سنجش را قبال تست نماید.(محقق بهتر است ابزار سنجش را قبال تست نماید.55

های های بینیبینی(برای ورود به میدان و صحنه مصاحبه باید پیش(برای ورود به میدان و صحنه مصاحبه باید پیش66الزم صورت پذیرد.الزم صورت پذیرد.

محاسن روش مصاحبه:محاسن روش مصاحبه:

(برای مطالعات عمیق، ژرفانگر و موردی روش مناسب (برای مطالعات عمیق، ژرفانگر و موردی روش مناسب 11است.است.

ای که سواد الزم را ندارند بسیار ای که سواد الزم را ندارند بسیار (برای مطالعه افراد جامعه(برای مطالعه افراد جامعه22مفید است.مفید است.

شونده یا پاسخگو بخوبی شونده یا پاسخگو بخوبی (مصاحبه باعث می شود که مصاحبه(مصاحبه باعث می شود که مصاحبه33نسبت به اهداف و اغراض و مقاصد پرسشها و نیز تحقیق نسبت به اهداف و اغراض و مقاصد پرسشها و نیز تحقیق

آگاه شود.آگاه شود.

گر و گر و ای بین مصاحبهای بین مصاحبه(محیط مناسب و فضای صمیمانه(محیط مناسب و فضای صمیمانه44شود.شود.شونده فراهم میشونده فراهم میمصاحبهمصاحبه

شود که پاسخگو یا مصاحبه شونده شود که پاسخگو یا مصاحبه شونده (مصاحبه باعث می(مصاحبه باعث می55اش را با آزادی و عالقه زیادتری بیان کند.اش را با آزادی و عالقه زیادتری بیان کند.اندیشهاندیشه

معایب روش مصاحبه:معایب روش مصاحبه:

(این روش وقتگیر و پر خرج است و زمان زیادی را طلب (این روش وقتگیر و پر خرج است و زمان زیادی را طلب 11نموده.نموده.

توان توان (اطالعات بدست آمده از طریق روش مصاحبه را نمی(اطالعات بدست آمده از طریق روش مصاحبه را نمی22همانند روش پرسشنامه به جامعه بزرگتری تعمیم داد.همانند روش پرسشنامه به جامعه بزرگتری تعمیم داد.

(قابلیت تعبیر و تفسیر اطالعات بویژه در مصاحبه آزاد (قابلیت تعبیر و تفسیر اطالعات بویژه در مصاحبه آزاد 33پایین است.پایین است.

گران مجرب و کارآزموده نیاز است.گران مجرب و کارآزموده نیاز است.(به مصاحبه(به مصاحبه44

شونده شونده کننده و مصاحبهکننده و مصاحبه(تماسهای شخصی که بین مصاحبه(تماسهای شخصی که بین مصاحبه55گردد.گردد.شود باعث توسعه روابط عاطفی میشود باعث توسعه روابط عاطفی میبرقرار میبرقرار می

ابزار مشاهده:ابزار مشاهده:

(ابزار استاندارد(ابزار استاندارد11

(ابزار محقق ساخته(ابزار محقق ساخته22

انواع روشهای مشاهده:انواع روشهای مشاهده:

(طرحهای مشاهده کنترل نشده(طرحهای مشاهده کنترل نشده11(طرحهای مشاهده کنترل شده(طرحهای مشاهده کنترل شده22(طرح مشاهده مشارکتی(طرح مشاهده مشارکتی33(طرح مشاهده غیر مشارکتی(طرح مشاهده غیر مشارکتی44(طرح مشاهده فردی(طرح مشاهده فردی55(طرح مشاهده گروهی یا جمعی(طرح مشاهده گروهی یا جمعی66(طرح و مشاهده علنی(طرح و مشاهده علنی77(طرح و مشاهده غیر علنی (طرح و مشاهده غیر علنی 88

از یادداشتهای خود،دادهها را از یادداشتهای خود،دادهها را برای تجزیه و تحلیل آماده نماییدبرای تجزیه و تحلیل آماده نمایید

بالفاصله بعد از رخداد از مشاهده بالفاصله بعد از رخداد از مشاهده خود یادداشت برداریدخود یادداشت بردارید

همدم و سازگار آنان شوید؛ خود را همدم و سازگار آنان شوید؛ خود را ناپیدا سازید تا در جو و طرز کار عادی ناپیدا سازید تا در جو و طرز کار عادی

آنها مداخله ننمایندآنها مداخله ننمایند

جدول مشاهده را جدول مشاهده را تهیه کنیدتهیه کنید

برای مشاهده اجازه برای مشاهده اجازه کسب کنیدکسب کنید

خود را به اشخاصی که رفتار آنها را مورد مشاهده قرار

خواهید داد، معرفی کنید

مشاهده را انجام مشاهده را انجام دهیددهید

از عالمتهایی که گذاشتهاید ، از عالمتهایی که گذاشتهاید ، دادهها را برای تجزیه و تحلیل دادهها را برای تجزیه و تحلیل

تهیه نمایید تهیه نمایید

محاسن روش مشاهده:محاسن روش مشاهده:

(بهترین روش در بین سایر روشهای گردآوری (بهترین روش در بین سایر روشهای گردآوری 11..اطالعات استاطالعات است

..رسدرسدتری به دست محقق میتری به دست محقق می(حجم اطالعات وسیع(حجم اطالعات وسیع22(این روش برای شناخت افرادی که قادر به بیان (این روش برای شناخت افرادی که قادر به بیان 33

وضعیت خود از طرق دیگری نیستند، نظیر کودکان، وضعیت خود از طرق دیگری نیستند، نظیر کودکان، ..بیماران روانی روش مناسبی استبیماران روانی روش مناسبی است

تواند به عنوان روش کنترلی برای سایر تواند به عنوان روش کنترلی برای سایر (این روش می(این روش می44..روشهای گردآوری اطالعات مورد استفاده قرار گیردروشهای گردآوری اطالعات مورد استفاده قرار گیرد

تر اطالعات و فهم مستقیم تر اطالعات و فهم مستقیم آوری واقعیآوری واقعی(کار جمع(کار جمع55رفتارها و رویدادها با این روش بیشتر امکان پذیر رفتارها و رویدادها با این روش بیشتر امکان پذیر

..استاست(در مشاهده بویژه اگر غیر علنی باشد،مقاومت و (در مشاهده بویژه اگر غیر علنی باشد،مقاومت و 66

جدل و ممانعت احتمالی بر سر راه گردآوری جدل و ممانعت احتمالی بر سر راه گردآوری ..اطالعات وجود ندارداطالعات وجود ندارد

محدودیتهای روش مشاهده:محدودیتهای روش مشاهده:

ای محدود در مطالعات موردی کاربرد دارد و ای محدود در مطالعات موردی کاربرد دارد و (در جامعه(در جامعه11..تر متناسب نیستتر متناسب نیستبرای مطالعات وسیعبرای مطالعات وسیع

..(امکان ثبت فوری مشاهدات مقدور نیست(امکان ثبت فوری مشاهدات مقدور نیست22

شود که شرایط شود که شرایط گر باعث میگر باعث می(وجود محقق و مشاهده(وجود محقق و مشاهده33..عادی و طبیعی آن تغییر نمایدعادی و طبیعی آن تغییر نماید

(مشاهده برای تحقیقات تداومی روشی مقرون به (مشاهده برای تحقیقات تداومی روشی مقرون به 44..صرفه نیستصرفه نیست

شود که شود که گر مانع از این میگر مانع از این می(محدودیت قلمرودید مشاهده(محدودیت قلمرودید مشاهده55..تمام صحنه و میدان را مشاهده کندتمام صحنه و میدان را مشاهده کند

منظور از کدگذاری:منظور از کدگذاری:

اختصاص دادن شماره یا عددی خاص به هر یک از اختصاص دادن شماره یا عددی خاص به هر یک از اقالم مندرج ابزار گردآوری اطالعات اعم از اقالم مندرج ابزار گردآوری اطالعات اعم از

صفحات، سواالت، گزینهها وغیره است تا به کمک صفحات، سواالت، گزینهها وغیره است تا به کمک ..آن امکان انتقال اطالعات به کامپیوتر فراهم آیدآن امکان انتقال اطالعات به کامپیوتر فراهم آید

آنچه باید محقق در زمان طراحی آنچه باید محقق در زمان طراحی پرسشنامه و قبل از اجرای عملیات پرسشنامه و قبل از اجرای عملیات

میدانی کدگذاری نماید:میدانی کدگذاری نماید:

(پرسشنامه(پرسشنامه11

(منطقه و ناحیه(منطقه و ناحیه22

(صفحات(صفحات33

(سواالت(سواالت44

هاها(گزینه(گزینه55

هاها‌‌(ستون کد پاسخ(ستون کد پاسخ66

استخراج دادههااستخراج دادهها

استخراج دادهها به استخراج دادهها به شیوه دستیشیوه دستی

استخراج دادهها به شیوه استخراج دادهها به شیوه ماشینیماشینی

سواالت سواالت بازباز

سواالت سواالت بستهبسته

سواالت سواالت بازباز

سواالت سواالت بستهبسته

درامر خالصهسازی پاسخها، محقق باید درامر خالصهسازی پاسخها، محقق باید به نکات زیر توجه داشته باشد:به نکات زیر توجه داشته باشد:

ها و سواالت ویژه تحقیق توجه ها و سواالت ویژه تحقیق توجه (به هدف و فرضیه(به هدف و فرضیه11..داشته باشدداشته باشد

(پاسخهای خالصه شده باید از یکدیگر متمایز بوده و (پاسخهای خالصه شده باید از یکدیگر متمایز بوده و 22..تداخل نداشته باشندتداخل نداشته باشند

تر بوده پاسخی تر بوده پاسخی تر در بر گیرنده عناوین جزئیتر در بر گیرنده عناوین جزئی(عنوان کلی(عنوان کلی33..ازقلم نیفتدازقلم نیفتد

..(گزینش عناوین کلی آنقدر وسیع و فراگیر نباشد(گزینش عناوین کلی آنقدر وسیع و فراگیر نباشد44(فراوانیهای عناوین جزئی را با همدیگر جمع کند و (فراوانیهای عناوین جزئی را با همدیگر جمع کند و 55

..مجموع را به عنوان کلی درنظر بگیردمجموع را به عنوان کلی درنظر بگیرد

شماشماره ره

ردیردیفف

شرح پاسخهای مربوط به شرح پاسخهای مربوط به سوال شمارهسوال شماره

شماره شماره پرسشنامههاپرسشنامهها

درصد توزیعدرصد توزیعفراوانیفراوانی

استخراج سوال بازاستخراج سوال باز

شماره شماره ردیف ردیف

سوالسوال

شرح شرح سوالسوال

خیرخیربلیبلی

آیا سواد آیا سواد داریددارید

آیا شاغل آیا شاغل هستیدهستید

11

22

نمونه جدول استخراج مرحله اول پاسخهای نمونه جدول استخراج مرحله اول پاسخهای سواالت دو گزینهای)بسته(سواالت دو گزینهای)بسته(

انواع شیوههای تجزیه و تحلیل انواع شیوههای تجزیه و تحلیل دادههادادهها

(تجزیه و تحلیل (تجزیه و تحلیل 11کیفیکیفی

(تجزیه و تحلیل (تجزیه و تحلیل 22کمیکمی

تحلیل منطقی و عقالنی در موارد زیر تحلیل منطقی و عقالنی در موارد زیر کاربرد موثر دارد:کاربرد موثر دارد:

های تحقیق کیفی که در واقع های تحقیق کیفی که در واقع (در تجزیه و تحلیل داده(در تجزیه و تحلیل داده11تنها روش و موثرترین روش تجزیه و تحلیل است.تنها روش و موثرترین روش تجزیه و تحلیل است.

..(در کنترل نتایج تحلیلهای آماری(در کنترل نتایج تحلیلهای آماری22

(در مطالعات مقدماتی طرحهای تحقیق به منظور (در مطالعات مقدماتی طرحهای تحقیق به منظور 33..ها و مانند آنها و مانند آنسازماندهی کار و تعریف مساله، فرضیهسازماندهی کار و تعریف مساله، فرضیه

شیوه تجزیه و تحلیل کمی:شیوه تجزیه و تحلیل کمی:

(تجزیه و تحلیل با استفاده از آمار (تجزیه و تحلیل با استفاده از آمار 11 توصیفیتوصیفی

(تجزیه و تحلیل با استفاده از آمار (تجزیه و تحلیل با استفاده از آمار 22 استنباطیاستنباطی

آمار توصیفی:آمار توصیفی:

::مفاهیمی از قبیلمفاهیمی از قبیل

(جدول توزیع فراوانی و نسبتهای (جدول توزیع فراوانی و نسبتهای 11توزیع.توزیع.

(نمایش هندسی و تصویری توزیع.(نمایش هندسی و تصویری توزیع.22

های گرایش به مرکز.های گرایش به مرکز.(اندازه(اندازه33

..های پراکندگیهای پراکندگی(اندازه(اندازه44

روشهای متداول برای نمایش تصویری روشهای متداول برای نمایش تصویری ::نحوه توزیع صفت در جامعه عبارتند ازنحوه توزیع صفت در جامعه عبارتند از

(روش هیستوگرام یا نمودارهای ستونی ساده و (روش هیستوگرام یا نمودارهای ستونی ساده و 11ترکیبی.ترکیبی.

(روش پلی کون یا نمودارهای چند ضلعی ساده و (روش پلی کون یا نمودارهای چند ضلعی ساده و 22ترکیبی.ترکیبی.

های تراکمی و تجمعی.های تراکمی و تجمعی.(روش منحنی برای داده(روش منحنی برای داده33

ای ساده و ترکیبی.ای ساده و ترکیبی.(روش قطاعی یا شعاعی و دایره(روش قطاعی یا شعاعی و دایره44

..(روش نمودار مثلثی(روش نمودار مثلثی55

ی زمانی.ی زمانی.%%(روش منحنی نمایش سریها(روش منحنی نمایش سریها66

(روش نمایش فضایی و پراکندگی پدیده در فضا.(روش نمایش فضایی و پراکندگی پدیده در فضا.77

اندازههای گرایش به مرکز عبارتند اندازههای گرایش به مرکز عبارتند از:از:

(میانگین(میانگین11

(میانه(میانه22

(نما(نما33

::میانگینمیانگین

از تقسیم حاصل جمع نمرهها بر تعداد آنها به دست از تقسیم حاصل جمع نمرهها بر تعداد آنها به دست میآید:میآید:

n

xxxxx n...321

معدل نمرههای طبقهبندی شده:معدل نمرههای طبقهبندی شده:

n

fiXx i

==fifi فراوانی فراوانیهر طبقههر طبقه

iX نمره هر طیقه یا نقطه = نمره هر طیقه یا نقطه =میانی هر طبقهمیانی هر طبقه

::مد یا نمامد یا نمابه عنوان یک اندازه گرایش به مرکز در یک توزیع به عنوان یک اندازه گرایش به مرکز در یک توزیع

نمرهای است که بیشتر از بقیه نمرهها تکرار شده نمرهای است که بیشتر از بقیه نمرهها تکرار شده باشدباشد

)(21

1

dd

dcLmo

کرانه پایین طبقهای که نما در آن قرار کرانه پایین طبقهای که نما در آن قرار LL==دارد.دارد.

مد یا مد یا mo=mo=نمانما

1d تفاضل فراوانی مطلق طبقه =تفاضل فراوانی مطلق طبقه=نمادار از طبقه مابعدنمادار از طبقه مابعد

فاصله فاصله ==ccطبقاتطبقات

2d== تفاضل فراوانی مطلق طبقه تفاضل فراوانی مطلق طبقهنمادار از طبقه ما قبلنمادار از طبقه ما قبل

میانه:میانه:فراوانی مقادیر یا توزیع نمرهها را به دو گروه تقسیم فراوانی مقادیر یا توزیع نمرهها را به دو گروه تقسیم

میکند و خود نمره میانی را تشکیل میدهد.میکند و خود نمره میانی را تشکیل میدهد.

CF

FCN

LMdi

2

تعداد تعداد NN==دادههادادهها M=M=میانهمیانهdd

iF== فراوانی مطلق طبقهای که میانه در فراوانی مطلق طبقهای که میانه درآن قرار داردآن قرار دارد

کرانه پایین طبقهای که در آن قرار کرانه پایین طبقهای که در آن قرار LL==دارددارد

فاصله فاصله C=C=طبقاتطبقات

فراوانی تجمعی ماقبل طبقهای که میانه در فراوانی تجمعی ماقبل طبقهای که میانه در FCFC==آن قرار داردآن قرار دارد

::انحراف استاندارد یا انحراف معیارانحراف استاندارد یا انحراف معیار

پراکندگی است که به موقعیت نسبی هر نمره در پراکندگی است که به موقعیت نسبی هر نمره در ..توزیع فراوانی بستگی داردتوزیع فراوانی بستگی دارد

N

X

2

n

XXS

2

برای برای ::جامعهجامعه

برای برای ::نمونهنمونه

واریانس جامعه:واریانس جامعه:

به مجذور انحراف معیار واریانس جامعه گفته به مجذور انحراف معیار واریانس جامعه گفته میشود.میشود.

n

XXS

2

2

N

X

2

2

برای برای ::نمونهنمونه

برای جامعه برای جامعه ::آماریآماری

::منحنی طبیعیمنحنی طبیعی

منحنی قرینهای است که شکلی شبیه زنگ یا منحنی قرینهای است که شکلی شبیه زنگ یا یعنی اکثر نمرهها در وسط یعنی اکثر نمرهها در وسط زنگوله دارد؛زنگوله دارد؛

انباشته شده به طوری که در انتهای دو طرف، انباشته شده به طوری که در انتهای دو طرف، دنباله نسبتا طویلی به وجود میآورد.دنباله نسبتا طویلی به وجود میآورد.

تجزیه و تحلیل با استفاده از آمار تجزیه و تحلیل با استفاده از آمار استنباطی:استنباطی:

همواره نظر بر این است که نتایج حاصل از همواره نظر بر این است که نتایج حاصل از مطالعه گروه کوچکی به نام نمونه چگونه به مطالعه گروه کوچکی به نام نمونه چگونه به

گروه بزرگتری به نام جامعه تعمیم داده میشود.گروه بزرگتری به نام جامعه تعمیم داده میشود.

::همبستگیهمبستگی

به بررسی ارتباط بین دو یا چند متغیر پرداخته به بررسی ارتباط بین دو یا چند متغیر پرداخته همبستگی بین همبستگی بین ضریب آن را محاسبه مینماید.ضریب آن را محاسبه مینماید.

متغیرها ممکن است مثبت یا منفی باشد.متغیرها ممکن است مثبت یا منفی باشد.

++

++

++++++++++++++++ ++

همبستگی مثبت همبستگی مثبت و کاملو کامل

همبستگی کامل و همبستگی کامل و منفیمنفی

همبستگی همبستگی مثبتمثبت

نمایش انواع مدلهای نمایش انواع مدلهای همبستگیهمبستگی

yy yy yy

xxxx xx

++++++++++

++++

++++++++++

++++++

++++++++++++++++++++++++++

++ ++++++++

++++++++

++

++ ++++ ++ ++ ++++

++

++++

نمایش انواع مدلهای نمایش انواع مدلهای همبستگیهمبستگی

فاقد فاقد همبستگیهمبستگی

فاقد فاقد همبستگیهمبستگی

همبستگی همبستگی منفیمنفی

xx xx xx

yy yy yy

آزمون همبستگی پیرسون:آزمون همبستگی پیرسون:

این آزمون یکی از متداولترین آزمونهای تعیین ضریب این آزمون یکی از متداولترین آزمونهای تعیین ضریب همبستگی بین متغیرهای دارای اندازههای فاصلهای همبستگی بین متغیرهای دارای اندازههای فاصلهای

و نسبی است.و نسبی است.

برای محاسبه ضریب همبستگی از برای محاسبه ضریب همبستگی از فرمول زیر استفاده میشود:فرمول زیر استفاده میشود:

yxyx sNs

xyr ,

yxr =همبستگی بین =همبستگی بین ,yy و و xxمتغیرهای متغیرهای تعداد تعداد ==NNآزمودنیهاآزمودنیها

xs انحراف استاندارد =انحراف استاندارد=xxهای های نمرهنمره

ys انحراف استاندارد =انحراف استاندارد=yyهای های نمرهنمره xy مجموع حاصلضرب تفاضل نمرهها از =مجموع حاصلضرب تفاضل نمرهها از=

میانگینمیانگین

برای محاسبه ضریب همبستگی برای محاسبه ضریب همبستگی پیرسون میتوان از فرمولهای زیر نیز پیرسون میتوان از فرمولهای زیر نیز

استفاده کرد:استفاده کرد:

22,yyxx

yyxxr yx

22,yx

xyr yx

آزمون رو یا ضریب همبستگی آزمون رو یا ضریب همبستگی اسپیرمن: اسپیرمن:

این آزمونی زمانی به کار میرود که دادهها از نوع این آزمونی زمانی به کار میرود که دادهها از نوع رتبهای است و اندازههای متغیر به صورت رتبهای است و اندازههای متغیر به صورت

رتبهای تنظیم شده است.رتبهای تنظیم شده است.

برای تعیین ضریب همبستگی اسپرمن برای تعیین ضریب همبستگی اسپرمن از فرمول زیر استفاده میشود:از فرمول زیر استفاده میشود:

1

61

2

2

NN

DRrho

= = DDتفاضل رتبهتفاضل رتبه xx yyاز از NN == تعداد جفت تعداد جفت

آزمودنیها است.آزمودنیها است.

آزمون یا ضریب همبستگی آزمون یا ضریب همبستگی (:(:ØØفای)فای)

این آزمون برای محاسبه ضریب همبستگی بین این آزمون برای محاسبه ضریب همبستگی بین متغیرها و دادههایی استفاده میشود که از نوع متغیرها و دادههایی استفاده میشود که از نوع

اسمی یا کیفی و ارزشی هستند.اسمی یا کیفی و ارزشی هستند.

برای محاسبه ضریب همبستگی برای محاسبه ضریب همبستگی فای:فای:

شود.شود.(جدول دو بعدی تشکیل داده می(جدول دو بعدی تشکیل داده می11

شود.شود.(آزمون خی دو یا مجذورکا یا کای اسکوئر محاسبه می(آزمون خی دو یا مجذورکا یا کای اسکوئر محاسبه می22

توان ضریب همبستگی فای توان ضریب همبستگی فای (پس از محاسبه مجذور کا می(پس از محاسبه مجذور کا می33را محاسبه کرد.را محاسبه کرد.

محدودیتهای آزمون خی دو:محدودیتهای آزمون خی دو:

تواند تواند (تنها در مورد اطالعات مربوط به فراوانی می(تنها در مورد اطالعات مربوط به فراوانی می11..هاهامورد استفاده قرار گیرد و نه در مورد نمرهمورد استفاده قرار گیرد و نه در مورد نمره

گیریهای فردی از یکدیگر گیریهای فردی از یکدیگر (باید رویدادها و اندازه(باید رویدادها و اندازه22مستقل باشند.مستقل باشند.

55(به طور کلی هیچ فراوانی مورد انتظار نباید از (به طور کلی هیچ فراوانی مورد انتظار نباید از 33کمتر باشد.مگر تحت شرایط خاص و آن اینکه از کمتر باشد.مگر تحت شرایط خاص و آن اینکه از

تصحیح استفاده شود.تصحیح استفاده شود.

از فرمول زیر از فرمول زیر 22برای محاسبه خی برای محاسبه خی شود:شود:استفاده میاستفاده می

e

e

F

FF 202

0F فراوانی مشاهده شده که =فراوانی مشاهده شده که=..واقعیت داردواقعیت دارد

eF فراوانی مورد = فراوانی مورد =انتظارانتظار

با تصحیح ییتس از با تصحیح ییتس از 22برای محاسبه خی برای محاسبه خی شود:شود:فرمول زیر استفاده میفرمول زیر استفاده می

e

e

F

FF2

02 5/

برای محاسبه ضریب همبستگی فای از برای محاسبه ضریب همبستگی فای از فرمول زیر استفاده میشود:فرمول زیر استفاده میشود:

N

2

هایی که کامپیوتر با استفاده از هایی که کامپیوتر با استفاده از دادهدادهدر اختیار محقق قرار در اختیار محقق قرار SPSSSPSS برنامه برنامه

دهد عبارتند از:دهد عبارتند از:میمی

(درجه آزادی.(درجه آزادی.77

(سطح معنی دار.(سطح معنی دار.88

(حداقل فراوانی مورد (حداقل فراوانی مورد 99 انتظار.انتظار.

های با های با (تعداد خانه(تعداد خانه1010 انتظار انتظار مقادیر مورد مقادیر مورد

کمتر از پنج مورد کمتر از پنج مورد فراونی.فراونی.

(تعداد فراوانی فاقد (تعداد فراوانی فاقد 1111 اطالعات.اطالعات.

(فراوانی مشاهده شده.(فراوانی مشاهده شده.11

(فراوانی مورد انتظار.(فراوانی مورد انتظار.22

(درصدهای (درصدهای 33سطری)افقی(.سطری)افقی(.

(درصدهای (درصدهای 44ستونی)عمودی(ستونی)عمودی(

بدون تصحیح بدون تصحیح 22(خی (خی 55ییتس.ییتس.

با تصحیح ییتس. با تصحیح ییتس.22(خی (خی 66

رگرسیون:رگرسیون:

بینی در بینی در کاربرد یک متغیر برای عمل پیشکاربرد یک متغیر برای عمل پیشخصوص متغیر دیگر را رگرسیون گویند.خصوص متغیر دیگر را رگرسیون گویند.

فرمول رگرسیون:فرمول رگرسیون:

baXy

==XX.مقادیر مستقل.مقادیر مستقل

مقادیر متغیر تابع و مقادیر متغیر تابع و ==yy..وابستهوابسته

ضرایبی ضرایبی ==..a,ba,bهستندهستند

محاسبه ضریب رگرسیون:محاسبه ضریب رگرسیون:

xx

yyxxa

xayb

::TTآزمون آزمون

برای مقایسه و تشخیص تفاوت و برای مقایسه و تشخیص تفاوت و TTاز آزمون از آزمون شود.شود. رابطه علی استفاده میرابطه علی استفاده می

::TTکاربرد آزمون کاربرد آزمون

(آزمون فرض درباره میانگین جامعه.(آزمون فرض درباره میانگین جامعه.11

های دو جامعه.های دو جامعه. برای مقایسه میانگین برای مقایسه میانگینTT(آزمون (آزمون 22

های همبسته.های همبسته. برای گروه برای گروهTT(آزمون (آزمون 33

آزمون فرض درباره میانگین آزمون فرض درباره میانگین جامعه:جامعه:

هدف از آزمون فرضیه صفر درباره نبود تفاوت بین هدف از آزمون فرضیه صفر درباره نبود تفاوت بین ای است که از ای است که از میانگین نمونه یا میانگین جامعهمیانگین نمونه یا میانگین جامعه

آن برگزیده شده است.آن برگزیده شده است.

1

N

Sx

T

های دو های دو برای مقایسه میانگینبرای مقایسه میانگینTTآزمون آزمون گروه مستقل:گروه مستقل:

هدف مطالعه تاثیر متغیرهای آزمایشی بر دو گروه هدف مطالعه تاثیر متغیرهای آزمایشی بر دو گروه آزمایش است که بدین وسیله تفاوت تاثیر متغیرها آزمایش است که بدین وسیله تفاوت تاثیر متغیرها

شود.شود. سنجیده میسنجیده می

221

22

21

21

112 NNNN

xx

xxT

های همبسته:های همبسته: برای گروه برای گروهTTآزمون آزمون

برای مطالعه تاثیر یک متغیر مستقل بر برای مطالعه تاثیر یک متغیر مستقل بر TTاز آزمون از آزمون شود در حالی که متغیر تابع شود در حالی که متغیر تابع ‌‌متغیر تابع استفاده میمتغیر تابع استفاده می

گیری گیری ‌‌در دو زمان یا تحت شرایط مورد اندازهدر دو زمان یا تحت شرایط مورد اندازهگیرد:گیرد:‌‌قرار میقرار می

1

22

N

DDN

DT

::FFآزمون آزمون

برای تشخیص تفاوت و اثرگذاری چند متغیر یا انتخاب برای تشخیص تفاوت و اثرگذاری چند متغیر یا انتخاب دار دار های معنیهای معنی و در تشخیص تفاوتو در تشخیص تفاوت بهترین آنهاست.بهترین آنهاست.

نماید.نماید. ها و تاثیر متغیر بر آنها کمک میها و تاثیر متغیر بر آنها کمک می بین گروهبین گروه

ها:ها: ارزیابی نظریهارزیابی نظریه

(در تحقیقات تاریخی، توصیفی، نظری، موردی و (در تحقیقات تاریخی، توصیفی، نظری، موردی و 11تحقیق محتوا.تحقیق محتوا.

(در تحقیقات همبستگی.(در تحقیقات همبستگی.22

(تحقیقات علی و تجربی.(تحقیقات علی و تجربی.33

در تحقیقات تاریخی، توصیفی، نظری و در تحقیقات تاریخی، توصیفی، نظری و موردی و تحلیل محتوا محقق از روش:موردی و تحلیل محتوا محقق از روش:

(استدالل و تحلیل عقالنی.(استدالل و تحلیل عقالنی.11

(روشهای آمار توصیفی.(روشهای آمار توصیفی.22

. . 22(آزمون خی(آزمون خی33

در رابطه با تحقیقات همبستگی در رابطه با تحقیقات همبستگی محقق از روش: محقق از روش:

های همبستگی های همبستگی در این تحقیقات محقق از آزموندر این تحقیقات محقق از آزموننماید.نماید. به تناسب نوع مقیاس استفاده میبه تناسب نوع مقیاس استفاده می

در رابطه با تحقیقات علی و تجربی در رابطه با تحقیقات علی و تجربی محقق از روش:محقق از روش:

کند و نتایج حاصل کند و نتایج حاصل استفاده می استفاده می FF و وTTمحقق از آزمون محقق از آزمون شود.شود. از محاسبه با جداول مربوط مقایسه میاز محاسبه با جداول مربوط مقایسه می

های آماری شامل:های آماری شامل: آزمونآزمون

های همبستگی.های همبستگی. (آزمون(آزمون11

..22(خی (خی 22

. . FF و وTTهای های (آزمون(آزمون33

اظهار نظر و پیشنهادات:اظهار نظر و پیشنهادات:

های مزبور و های مزبور و محقق باید با در نظر داشتن هر یک از هدفمحقق باید با در نظر داشتن هر یک از هدفبراساس نتایج حاصل از تحقیق، نظریه خود را اعالم دارد.براساس نتایج حاصل از تحقیق، نظریه خود را اعالم دارد.

عناصر و ساختار گزارش تحقیق:عناصر و ساختار گزارش تحقیق:

(عنصر متن(عنصر متن33

(عنصر کتابنامه(عنصر کتابنامه44

(عنصر مقدمات(عنصر مقدمات11

(عنصر فهرستها(عنصر فهرستها22

(عنصر پیوستها(عنصر پیوستها55

::عنصر مقدماتعنصر مقدمات

(صفحه تائیدها(صفحه تائیدها55

(پیشگفتار(پیشگفتار66

(چکیده به زبان اصلی(چکیده به زبان اصلی77

(جلد(جلد11

(صفحه بسم الله (صفحه بسم الله 22الرحمان الرحیمالرحمان الرحیم

(صفحه عنوان(صفحه عنوان33

(صفحه تقدیم و تشکر(صفحه تقدیم و تشکر44

::عنصر فهرستهاعنصر فهرستها

(فهرست مطالب(فهرست مطالب11

(فهرست پیکرها)جدولها، نمودار، نقشه، (فهرست پیکرها)جدولها، نمودار، نقشه، 22عکس(عکس(

::عنصر متنعنصر متن

ها و اطالعاتها و اطالعات(بیان داده(بیان داده44

هاها(تجزیه و تحلیل داده(تجزیه و تحلیل داده55

گیری و اظهار نظرگیری و اظهار نظر(نتیجه(نتیجه66

(مقدمه(مقدمه11

(روش تحقیق(روش تحقیق22

(ادبیات و سوابق موضوع(ادبیات و سوابق موضوع33

::عنصر کتابنامهعنصر کتابنامه

(کتب)فارسی، عربی، التین((کتب)فارسی، عربی، التین(11

(مقاالت)فارسی، عربی، التین((مقاالت)فارسی، عربی، التین(22

::عنصر پیوستهاعنصر پیوستها

ها و گزارشهای ها و گزارشهای (داده(داده55تفضیلیتفضیلی

آماری و کامپیوتری آماری و کامپیوتری

(چکیده به زبان خارجی(چکیده به زبان خارجی66

(سایر(سایر77

(طرح تحقیق(طرح تحقیق11

(پرسشنامه یا ابزار گردآوری (پرسشنامه یا ابزار گردآوری 22اطالعاتاطالعات

(نقشه و تصاویر خارج از (نقشه و تصاویر خارج از 33متنمتن

(اسناد و مدارک(اسناد و مدارک44

نگارش و ویرایش:نگارش و ویرایش:

شود که نوشته روان و شود که نوشته روان و رعایت نکات ویرایشی و نگارشی باعث میرعایت نکات ویرایشی و نگارشی باعث میهمراه با رعایت قواعد و مطالعه آن برای خواننده راحت باشد.همراه با رعایت قواعد و مطالعه آن برای خواننده راحت باشد.

شماره شماره

ردیفردیف

ویرگول یا درنگ ویرگول یا درنگ 11نمانما

،،

عالمعالمتت

نشانه مکث کوتاه است و تابع نشانه مکث کوتاه است و تابع لحن کالم.لحن کالم.

مثال

نقش و کارکرد نقش و کارکرد اصلیاصلی

نام نام نشانهنشانه

امام، اسالم را امام، اسالم را زنده کرد.زنده کرد. نقطه ویرگول نقطه ویرگول 22

یا یا

جدائی نماجدائی نما

نشانه مکث طوالنی است و نشانه مکث طوالنی است و ؛؛حدفاصل حدفاصل

ویرگول و نقطهویرگول و نقطه

الهی،در جالل رحمانی؛الهی،در جالل رحمانی؛

در کمال سبحانیدر کمال سبحانی

نقطه یا نقطه یا 33نمانما ایستایست

نشانه مکث کامل است ودر نشانه مکث کامل است ودر ..پایانپایان

های خبری و امری های خبری و امری جملهجملهآید.آید. میمی

امروز به مسافرت امروز به مسافرت رویم.رویم. میمی

دو نقطه یا دو نقطه یا 44هشدار نما:هشدار نما:

نشانه توضیحات پس از نشانه توضیحات پس از ::آن است.آن است.

تنها ره سعادت:ایمان، تنها ره سعادت:ایمان، جهاد، شهادتجهاد، شهادت

55نشانه نشانه

عاطفی یا عاطفی یا

نما:نما: هیجانهیجان

های احساسی های احساسی نشانه بیان حالتنشانه بیان حالت!!و عاطفی موکد.و عاطفی موکد.

عجب همتی!عجب همتی!

نشانه نشانه 66پرسش یا پرسش یا

نمانما پرسشپرسش

نشانه حالت سوال و پرسش نشانه حالت سوال و پرسش ؟؟آید.آید. که در پایان جمله میکه در پایان جمله می

ات را ات را چرا وظیفهچرا وظیفهانجام ندادی؟انجام ندادی؟

نشانه نشانه 77حذف یا حذف یا

افتادگی نماافتادگی نما

نشانه حذف کلمه، نشانه حذف کلمه، ......عبارت یا جمله یا عبارت یا جمله یا

بخشی از متن.بخشی از متن.

فقر و بیکاری فقر و بیکاری و... از عوامل و... از عوامل فساد جامعه فساد جامعه

است.است. گیومه یا گیومه یا 88نمانما برجستهبرجسته

) (() (())

نشانه مشخص کردن نشانه مشخص کردن عبارت و متنی نظیر نقل عبارت و متنی نظیر نقل

و قولو قول

او پرسید))آیا او پرسید))آیا کتابخانه ملی را کتابخانه ملی را

اید((.اید((. دیدهدیده

شماره شماره

ردیفردیفپرانتز یا دو پرانتز یا دو 99

کمانکمان) () (

عالمعالمتت

های های نشانه جدا کردن توضیحنشانه جدا کردن توضیحنسبتا اضافی استنسبتا اضافی است

مثال

نقش و کارکرد نقش و کارکرد اصلیاصلی

نام نام نشانهنشانه

ای شهید)ای-ش-ای شهید)ای-ش-هید(،شهادتت مبارک.هید(،شهادتت مبارک.

1100

قالب یا قالب یا کروشهکروشه

شما]خانواده شما]خانواده شهدا[ چشم و شهدا[ چشم و چراغ این ملتیدچراغ این ملتید

1111

--خط فاصلهخط فاصله

نشانه اضافه کردن مظلبی نشانه اضافه کردن مظلبی یا توضیحی در ضمن نوشته یا توضیحی در ضمن نوشته

یا سخن مشخص دیگری یا سخن مشخص دیگری استاست

ممیزممیز

نشانه جداسازی جمله نشانه جداسازی جمله یا عبارت معترضه از یا عبارت معترضه از

متن اصلی استمتن اصلی است

حضرت محمد- صلی حضرت محمد- صلی الله و علیه وآله وسلم-الله و علیه وآله وسلم-خوشخوی و خوشروی خوشخوی و خوشروی

بود.بود.

1122

پیکانپیکان1313

//نشانه اعشار در ریاضی و نشانه اعشار در ریاضی و

هاستهاست ))یا(( نوشته))یا(( نوشته

–حروف –حروف 45/1245/12ایرانیک/ایتالیکایرانیک/ایتالیک

به کتاب...به کتاب...نشانه ارجاع استنشانه ارجاع است

شیوه استفاده از آثار دیگران:شیوه استفاده از آثار دیگران:

های دیگران استفاده نماید یا های دیگران استفاده نماید یا محقق ناگزیر است از آثار و نوشتهمحقق ناگزیر است از آثار و نوشتهبرداری قرار دهد.برداری قرار دهد. حاصل زحمت و دسترنج سایرین را مورد بهرهحاصل زحمت و دسترنج سایرین را مورد بهره

ذکر استفاده از منابع دیگران از این رو ذکر استفاده از منابع دیگران از این رو ضرورت دارد:ضرورت دارد:

رود.رود. (ارزش کار تحقیق باال می(ارزش کار تحقیق باال می11

(عناوین مربوط به یک موضوع تحقیق را گردآوری (عناوین مربوط به یک موضوع تحقیق را گردآوری 22دهد که محقق بر تحقیق خود دهد که محقق بر تحقیق خود نماید و نشان مینماید و نشان می میمی

مسلط بوده است.مسلط بوده است.

(احترام به حقوق دیگران است.(احترام به حقوق دیگران است.33

نقل و قول نقل و قول مطالبمطالب

(نقل و قول (نقل و قول 11مستقیم.مستقیم.

نقل و قول غیر نقل و قول غیر (2(2..مستقیممستقیم

نقل و قول مستقیم:نقل و قول مستقیم:

عبارت است از انتقال بخشی از متن یا نوشته، منبع عبارت است از انتقال بخشی از متن یا نوشته، منبع مورد نظر به گزارش تحقیق، بدون کم و کاست.مورد نظر به گزارش تحقیق، بدون کم و کاست.

نکاتی در مورد نقل و قول مستقیم:نکاتی در مورد نقل و قول مستقیم:

(اگر نقل و قول در حد یک یا دوجمله باشد.(اگر نقل و قول در حد یک یا دوجمله باشد.11

(اگر نقل و قول بیش از دو جمله باشد.(اگر نقل و قول بیش از دو جمله باشد.22

اگر نقل و قول کمتر از دوجمله اگر نقل و قول کمتر از دوجمله ::باشدباشد

آورد ولی باید ابتدا و آورد ولی باید ابتدا و محقق آن را در متن نوشته میمحقق آن را در متن نوشته میانتهای آن را به وسیله گیومه یا برجسته نما ببندد.انتهای آن را به وسیله گیومه یا برجسته نما ببندد.

اگر نقل و قول بیشتر از دوجمله اگر نقل و قول بیشتر از دوجمله ::باشدباشد

(محقق ممکن است آن را با حروف کوچکتر بنویسد.(محقق ممکن است آن را با حروف کوچکتر بنویسد.11

(ممکن است طول خطوط آن کمتر از خطوط گزارش (ممکن است طول خطوط آن کمتر از خطوط گزارش 22باشد.باشد.

(ممکن است محقق در پایان نقل و قول و باالی سمت (ممکن است محقق در پایان نقل و قول و باالی سمت 33چپ آخرین حرف از آخرین کلمه نشانه ارجاع بگذارد.چپ آخرین حرف از آخرین کلمه نشانه ارجاع بگذارد.

قول غیر مستقیم:قول غیر مستقیم: نقل ونقل و

در نقل و قول غیر مستقیم محقق ناچار نیست عین در نقل و قول غیر مستقیم محقق ناچار نیست عین مطلب را که از منبع یا اثر برگرفته ذکر کند. بلکه مطلب را که از منبع یا اثر برگرفته ذکر کند. بلکه آورد.آورد. برداشت خود را از مطلب به رشته تحریر در میبرداشت خود را از مطلب به رشته تحریر در می

مشخصات منبع یا مرجع در پاورقی مشخصات منبع یا مرجع در پاورقی یا پایان فصل:یا پایان فصل:

ها:نام خانوادگی و نام پدید آورنده یا نویسندگان؛ نام یا عنوان مقاله؛نام مترجم یا مترجمین؛ها:نام خانوادگی و نام پدید آورنده یا نویسندگان؛ نام یا عنوان مقاله؛نام مترجم یا مترجمین؛ (مقاله(مقاله11نام مجله؛دوره یا سال؛شماره مجله)تاریخ(؛شماره صفحه. نام مجله؛دوره یا سال؛شماره مجله)تاریخ(؛شماره صفحه.

ها:نام خانوادگی و نام پدید آورندگان یا صاحب کتاب؛نام و عنوان کتاب؛نام مترجم یا ها:نام خانوادگی و نام پدید آورندگان یا صاحب کتاب؛نام و عنوان کتاب؛نام مترجم یا (کتاب(کتاب22مترجمین؛عنوان سلسله انتشارات و شماره آن؛شماره جلد؛شهر محل انتشار اثر؛ناشر؛نوبت مترجمین؛عنوان سلسله انتشارات و شماره آن؛شماره جلد؛شهر محل انتشار اثر؛ناشر؛نوبت

چاپ؛ تاریخ نشریه؛ شماره صفحه.چاپ؛ تاریخ نشریه؛ شماره صفحه.

ها:نام موسسه، عنوان نشریه، شماره نشریه، تاریخ نشر، محل انتشار، شماره صفحه.ها:نام موسسه، عنوان نشریه، شماره نشریه، تاریخ نشر، محل انتشار، شماره صفحه. (نشریه(نشریه33

های تحقیق:نام خانوادگی و نام نویسنده؛عنوان رساله یا گزارش؛های تحقیق:نام خانوادگی و نام نویسنده؛عنوان رساله یا گزارش؛ های تحصیلی و گزارشهای تحصیلی و گزارش نامهنامه (پایان(پایان44نام ناظر یا استاد راهنما؛وضعیت گزارش از حیث انتشار یا علوم انتشار؛مقطع تحصیلی،نام نام ناظر یا استاد راهنما؛وضعیت گزارش از حیث انتشار یا علوم انتشار؛مقطع تحصیلی،نام

دانشگاه یا موسسه مجری تحقیق،محل موسسه، تاریخ انجام تحقیق، شماره صفحه.دانشگاه یا موسسه مجری تحقیق،محل موسسه، تاریخ انجام تحقیق، شماره صفحه.

های درسی:نام خانوادگی و نام نویسنده، عنوان جزوه، وضعیت انتشار، نام دانشکده یا های درسی:نام خانوادگی و نام نویسنده، عنوان جزوه، وضعیت انتشار، نام دانشکده یا (جزوه(جزوه55دانشگاه مربوط، محل ان؛ تاریخ انتشار؛ شماره صفحه.دانشگاه مربوط، محل ان؛ تاریخ انتشار؛ شماره صفحه.

(یادداشتهای درسی در کالس:نام خانوادگی و نام استاد؛ عنوان درس, نام دانشکده یا دانشگاه (یادداشتهای درسی در کالس:نام خانوادگی و نام استاد؛ عنوان درس, نام دانشکده یا دانشگاه 66مربوط،تاریخ.مربوط،تاریخ.

مشخصات منبع یا مرجع در پاورقی مشخصات منبع یا مرجع در پاورقی ::یا پایان فصلیا پایان فصل

ها:نام خانوادگی و نام نویسنده؛ سمت و عنوان نویسنده؛ تاریخ تحریر؛ محل تحریر.ها:نام خانوادگی و نام نویسنده؛ سمت و عنوان نویسنده؛ تاریخ تحریر؛ محل تحریر. (نامه(نامه77

(اسناد و مدارک:نام موسسه مربوط، نوع سند و مدرک؛ شماره ثبت؛ تاریخ تحریر؛ محل (اسناد و مدارک:نام موسسه مربوط، نوع سند و مدرک؛ شماره ثبت؛ تاریخ تحریر؛ محل 88تحریر.تحریر.

های جمعی:نام و عنوان رسانه)رادیو و تلویزیون(؛ساعت پخش خبر؛ روز پخش های جمعی:نام و عنوان رسانه)رادیو و تلویزیون(؛ساعت پخش خبر؛ روز پخش (اخبار رسانه(اخبار رسانه99خبر.خبر.

گر؛ گر؛ ها:نام خانوادگی و نام مصاحبه شونده؛ سمت مصاحبه شونده؛ نام مصاحبهها:نام خانوادگی و نام مصاحبه شونده؛ سمت مصاحبه شونده؛ نام مصاحبه (مصاحبه(مصاحبه1010عنوان مصاحبه؛ تاریخ مصاحبه؛ محل مصاحبه.عنوان مصاحبه؛ تاریخ مصاحبه؛ محل مصاحبه.

(مقاله چاپ نشده سمینارها:نام و نام خانوادگی نویسنده, عنوان مقاله یا تحقیق چاپ (مقاله چاپ نشده سمینارها:نام و نام خانوادگی نویسنده, عنوان مقاله یا تحقیق چاپ 1111نشده؛ وضعیت ارائه در سمینار علمی؛محل سمینار، مجری سمینار، تاریخ برگزاری نشده؛ وضعیت ارائه در سمینار علمی؛محل سمینار، مجری سمینار، تاریخ برگزاری

سمینار.سمینار.

دالیل توجیهی تهیه طرح تحقیق:دالیل توجیهی تهیه طرح تحقیق:

ریزی اجرایی تحقیق.ریزی اجرایی تحقیق. (تسهیل برنامه(تسهیل برنامه11

(کسب حمایت دیگران.(کسب حمایت دیگران.22

(آگاه کردن کسانی که در تصویب طرح موثرند.(آگاه کردن کسانی که در تصویب طرح موثرند.33

دالیل تسهیل برنامهریزی اجرایی دالیل تسهیل برنامهریزی اجرایی تحقیقتحقیق

کند.کند.(ترتیب زمانی هر فعالیت را مشخص می(ترتیب زمانی هر فعالیت را مشخص می11کند که چه فعالیتهایی در عرض یکدیگر و به کند که چه فعالیتهایی در عرض یکدیگر و به (مشخص می(مشخص می22

موازات هم باید انجام پذیرد.موازات هم باید انجام پذیرد.گردد که محقق تصویری کامل از گردد که محقق تصویری کامل از (طرح باعث می(طرح باعث می33

مجموعه اقدامات و امور مربوط به پژوهش علمی را مجموعه اقدامات و امور مربوط به پژوهش علمی را تهیه کند.تهیه کند.

شود تا فهرست کاملی از کلیه نیازهای شود تا فهرست کاملی از کلیه نیازهای (باعث می(باعث می44ای، نیروی انسانی، وسایل و امکانات که برای ای، نیروی انسانی، وسایل و امکانات که برای بودجهبودجه

تحقیق الزم است فراهم شود.تحقیق الزم است فراهم شود.(از سرگردانی و بالتکلیفی در انجام بعضی از مراحل و (از سرگردانی و بالتکلیفی در انجام بعضی از مراحل و 55

آورد.آورد.امور مربوط به طرح جلوگیری به عمل میامور مربوط به طرح جلوگیری به عمل می

کسب حمایت دیگران:کسب حمایت دیگران:

محقق در هر نوع تحقیق نیازمند مساعدت و کمک افراد یا محقق در هر نوع تحقیق نیازمند مساعدت و کمک افراد یا موسسات دیگر است. این کمکها ممکن است مالی و موسسات دیگر است. این کمکها ممکن است مالی و

ای یا صدور مجوز و مساعدتهای گوناگون باشد.ای یا صدور مجوز و مساعدتهای گوناگون باشد. بودجهبودجه

آگاه کردن کسانی که در تصویب آگاه کردن کسانی که در تصویب طرح موثرند:طرح موثرند:

های تحقیق نیاز به تصویب و تائید های تحقیق نیاز به تصویب و تائید معموال اکثر طرحمعموال اکثر طرحهای کاربردی و عملی های کاربردی و عملی صالح دارد.مثال طرحصالح دارد.مثال طرح مقامات ذیمقامات ذی

را موسسات بخش خصوصی و دولتی پیشنهاد را موسسات بخش خصوصی و دولتی پیشنهاد کنند.کنند. میمی

های اساتید و های اساتید و دالیل تصویب طرحدالیل تصویب طرحدانشجویان توسط مقامات ذی صالح دانشجویان توسط مقامات ذی صالح

دانشگاه:دانشگاه:

خواهد اعتبار و بودجه مورد نیاز را خواهد اعتبار و بودجه مورد نیاز را (زیرا دانشگاه می(زیرا دانشگاه می11تامین کند.تامین کند.

خواهد از سرمایه معنوی دانشگاه استفاده کند و خواهد از سرمایه معنوی دانشگاه استفاده کند و (می(می22این طرح به نام دانشگاه انجام یا نتایج آن منتشر شود.این طرح به نام دانشگاه انجام یا نتایج آن منتشر شود.

خواهد حاصل کار استاد را در سرنوشت استخدامی خواهد حاصل کار استاد را در سرنوشت استخدامی (می(می33و ارتقای مرتبه وی دخالت دهد.و ارتقای مرتبه وی دخالت دهد.

های تحقیق:های تحقیق: انواع طرحانواع طرح

(بر اساس ماهیت و اهمیت تحقیق.(بر اساس ماهیت و اهمیت تحقیق.11

(بر اساس مراحل پیشرفت کار تحقیق.(بر اساس مراحل پیشرفت کار تحقیق.22

بر اساس ماهیت و اهمیت تحقیق:بر اساس ماهیت و اهمیت تحقیق:

های کوچک.های کوچک. (طرح(طرح11

های بزرگ.های بزرگ. (طرح(طرح22

نامه تحصیلی.نامه تحصیلی. (طرح تحقیق پایان(طرح تحقیق پایان33

های کوچک:های کوچک: ویژگی طرحویژگی طرح

(در تحقیقات کوچک و موردی و عموما در (در تحقیقات کوچک و موردی و عموما در 11ها استفاده ها استفاده تحقیقات عملی از اینگونه طرحتحقیقات عملی از اینگونه طرح

شود.شود. میمی

(هدف از تهیه آن آگاه کردن افرادی است که به (هدف از تهیه آن آگاه کردن افرادی است که به 22نحوی در تحقیق مشارکت خواهند داشت.نحوی در تحقیق مشارکت خواهند داشت.

ها نیاز به توضیح و تفصیل زیاد ندارد.ها نیاز به توضیح و تفصیل زیاد ندارد. (این طرح(این طرح33

صفحه(. صفحه(.1515 تا تا 1010(اندازه آنها کوچک است)بین (اندازه آنها کوچک است)بین 44

های بزرگ:های بزرگ: ویژگی طرحویژگی طرح

ها به منظور انجام تحقیقات بزرگ ها به منظور انجام تحقیقات بزرگ (از این طرح(از این طرح11شود.شود. استفاده میاستفاده می

های مالی و های مالی و (هدف از تهیه طرح کسب حمایت(هدف از تهیه طرح کسب حمایت22ها و صدور مجوز است.ها و صدور مجوز است. موافقتموافقت

ها نظریات کارفرما و یا موسسه مهم ها نظریات کارفرما و یا موسسه مهم (در این طرح(در این طرح33است.است.

تا حتی تا حتی 1515(اندازه آن زیاد است و ممکن است بین (اندازه آن زیاد است و ممکن است بین 44 صفحه را شامل شود. صفحه را شامل شود.100100

نامه:نامه: ویژگی طرح تحقیق پایانویژگی طرح تحقیق پایان

ها اختصاص به مراکز علمی و دانشگاهی ها اختصاص به مراکز علمی و دانشگاهی (اینگونه طرح(اینگونه طرح11دارد.دارد.

(هدف طرح انجام یک تکلیف تحصیلی و به منظور فارغ (هدف طرح انجام یک تکلیف تحصیلی و به منظور فارغ 22التحصیل شدن دانشجو.التحصیل شدن دانشجو.

صفحه است. صفحه است.2525 تا تا 1010ها بین ها بین (اندازه اینگونه طرح(اندازه اینگونه طرح33

بر اساس مراحل پیشرفت کار بر اساس مراحل پیشرفت کار تحقیق:تحقیق:

(طرح تحقیق مقدماتی.(طرح تحقیق مقدماتی.11

(طرح تحقیق تفصیلی.(طرح تحقیق تفصیلی.22

(طرح تحقیق واقعی و نهایی.(طرح تحقیق واقعی و نهایی.33

::طرح تحقیق مقدماتیطرح تحقیق مقدماتی

های کوچک یا بزرگ، های کوچک یا بزرگ، طرحی است که محقق اعم از طرحطرحی است که محقق اعم از طرحها ها کند. این طرحکند. این طرح دانشجویی و غیر دانشجویی تهیه میدانشجویی و غیر دانشجویی تهیه می

براساس مطالعات اولیه و تصورات محقق به رشته تحریر براساس مطالعات اولیه و تصورات محقق به رشته تحریر آید.آید. در میدر می

طرح تحقیق تفصیلی:طرح تحقیق تفصیلی:

پس از آنکه طرح مقدماتی به تصویب رسید، محقق پس از آنکه طرح مقدماتی به تصویب رسید، محقق پردازد.این طرح پردازد.این طرح به تهیه طرح تحقیق تفصیلی میبه تهیه طرح تحقیق تفصیلی می

شود.شود. به صورت مفصل و دقیق نوشته میبه صورت مفصل و دقیق نوشته می

::طرح تحقیق واقعی و نهائیطرح تحقیق واقعی و نهائی

محقق در پایان کار تحقیق باید نسبت به اصالح طرح محقق در پایان کار تحقیق باید نسبت به اصالح طرح بینی شده و واقعی کردن آن اقدام کند. چنین بینی شده و واقعی کردن آن اقدام کند. چنین پیشپیش

طرح اصالح شده را طرح نهائی و واقعی گویند.طرح اصالح شده را طرح نهائی و واقعی گویند.

عناصر و ساختار طرح تحقیق:عناصر و ساختار طرح تحقیق:

(روش تجزیه و تحلیل اطالعات.(روش تجزیه و تحلیل اطالعات.1010 (زمان و طول اجرای مدت (زمان و طول اجرای مدت 1111

تحقیق.تحقیق.(مدیر و عوامل اجرایی تحقیق.(مدیر و عوامل اجرایی تحقیق.1212 های تحقیق.های تحقیق. (هزینه(هزینه1313 (ابزارها،وسایل و شرایط مورد (ابزارها،وسایل و شرایط مورد 1414

نیاز تحقیق.نیاز تحقیق.(مشکالت و تنگناهای احتمالی (مشکالت و تنگناهای احتمالی 1515

تحقیق.تحقیق.(تعریف واژگان و اصطالحات (تعریف واژگان و اصطالحات 1616

اختصاصی طرح.اختصاصی طرح.(فهرست منابع و ماخذ تحقیق.(فهرست منابع و ماخذ تحقیق.1717 (ضمایم.(ضمایم.1818

(سوال اصلی تحقیق و (سوال اصلی تحقیق و 11 بیان مسئله.بیان مسئله.

(سوابق و ادبیات مربوط.(سوابق و ادبیات مربوط.22 (اهداف تحقیق.(اهداف تحقیق.33 ها.ها. (فرضیه(فرضیه44 (نوع تحقیق.(نوع تحقیق.55 (جامعه آماری.(جامعه آماری.66 (حجم نمونه و روش (حجم نمونه و روش 77

گیری.گیری. نمونهنمونه(روش گردآوری (روش گردآوری 88

اطالعات.اطالعات.(ابزار گردآوری اطالعات.(ابزار گردآوری اطالعات.99