دانشگاه تهران )پردیس بین الملل( دکتری حسابداری

تجزیه و تحلیل تجربی روایی و پایایی معیارها و ابعاد کارت امتیازدهی متوازن

تقدیم به استاد گرانقدر جناب آقای دکتر نیکبخت

ترجمه و ارائه: علیرضا رام روز

تجزیه و تحلیل تجربی پایایی و روایی معیارها و ابعاد کارت

امتیازدهی متوازن

چکیده

در ط<ول س<ال ه<ای متم<ادی ، حس<ابداران م<دیریت در •ط<راحی سیس<تم اطالع<اتی ب<رای تص<میم گ<یری دخی<ل

بوده اند.

ب<ه • اثربخش<ی در ط<راحی سیس<تم ، حس<ابداران برای در ، عملک<رد ب<ا متناس<ب و پای<ایی دارای معیاره<ای

چارچوبH ساختار حاوی روایی ، نیاز دارند.

توس<ط ک<اپالن 1992کارت امتی<ازدهی مت<وازن در س<ال •مع<رفی ش<د و ب<ه عن<وان ی<ک م<دل ج<امع عملک<رد ، ه<ر

دو معیارهای مالی و غیر مالی را شامل می شود.

نت<ایج نش<ان می دهن<د ، از نظ<ر روایی محت<وا ، پای<ایی •ثب<ات داخلی و اعتب<ار ع<املی ، ک<ارت امتی<ازدهی مت<وازن

بع<د آن طبق<ه بن<دی ش<ده ان<د ، 4، ب<ا معی<ار ه<ایی ک<ه در یک مدل عملکرد معتبر می باشد.

مطالع<ات گذش<ته ، پای<ایی و روایی به<تری ب<رای معی<ار •های کارت امتیازدهی متوازن ضروری دانستند.

تحقی<ق حاض<ر ، از طری<ق پیش<نهاد مجموع<ه ای از معی<ار •ب<ا ک<ه مرتب<ط 4ه<ایی مت<وازن امتی<ازدهی ک<ارت بع<د

هس<تند ، ب<ه ط<راحی و اج<رای آن در واح<دهای تج<اری ، کمک می کند.

مقدمهبر اساس اتفاق نظر جامعۀY دانشگاهی و شاغلین :•

»ط<راحی و اج<رای سیس<تم س<نجش عملک<ردی ک<ه ب<رای دس<تیابی ب<ه ارزی<ابی عملک<رد به<تر ، ب<ر معیاره<ای غ<یر

مالی تمرکز کند، ضروری مینماید.«

نورت<<ون و ک<<اپالن توس<<ط مت<<وازن امتی<<ازدهی کارت ( مع<رفی ش<ده اس<ت، و ب<ه عن<وان س<اختاری ک<ه 1992)

معیاره<ای م<الی و غ<یر م<الی را ش<امل می ش<ود و م<دل س<نجش عملک<رد ج<امعی را ف<راهم می کن<د ، ب<ه ش<دت

مورد توجه قرار گرفته است.

بعد را برای ارائۀY 4کارت امتیازدهی متوازن ، •عملکرد واحد تجاری پیشنهاد می کند :

مالی –مشتری–کسب و کار داخلی–یادگیری و رشد–

بر اساس تحقیقات کاپالن و نورتون :

»اش<تباهی ک<ه م<دیران در پی<اده س<ازی ک<ارت امتی<ازدهی مت<وازن م<رتکب میش<وند، این اس<ت ع<دم انتخ<اب معی<ار

هایی با پایایی باال می باشد.«

( اهمیتH ف<راهم نم<ودنِ پای<ایی و 1997این<تر و همک<ارانش )•روا<یی ب<رای معیار<ه<ا، پیش از< ط<رح هرگون<ه< م<دل تج<ا<ری را

خاطرنشان کردند.

• ، مت<وازن امتی<ازدهی ک<ارت س<ازی پی<اده ب<ودن پرهزین<ه ض<رورت س<نجش روایی و پای<ایی معیاره<ای انتخ<اب ش<ده را

خاطرنشان می سازد.

معیاره<ای • و ابع<اد تج<ربی آزم<ون از طری<ق حاض<ر، Yمقال<ۀب<ه ، س<ع<ی در کم<ک< مت<و<ازن امتی<ا<زدهی ک<ارت پیش<نها<دیِ

طراحی< و <اجر<ای آن در <واحد های تجار<ی د<ارد.

واح<د تج<اریِ کان<ادایی 90برای رس<یدن ب<ه این ه<دف ، •را مورد بررسی قرار دادیم.

ابت<دا معیاره<ای مش<ترک ک<ارت امتی<ازدهی مت<وازن ، –از ی<ک ه<ر ب<ا انتخ<اب 4ک<ه بودن<د، آن مرتب<ط Hبع<د

شدند.

بر اس<اس تحقیق<ات ، فق<ط معیاره<ای مش<ترک ب<ه عن<وان ارزی<ابی عملک<رد محس<وب می ش<وند و معیاره<ای خ<اص

H یک واحد ، معموال نادیده گرفته می شوند.

را • مش<ترک معیاره<ای این پای<اییِ ، دوم Yمرحل<ۀ در بررسی کردیم.

این • ع<املی H رواییِ آزم<ون ب<ه آخ<ر Yبع<د 4در مرحل<ۀ مورد پرداختیم.

رواییِ ع<املی ، ب<ه درج<ۀY انس<جام بین انتظ<ارات نظ<ری از این ابعاد و نتایج تجربی ، اشاره دارد.

در بخش دوم این مقال<ه م<روری ب<ر ادبی<ات ارائ<ه ش<ده •است.

بخش سوم روش تحقیق را شرح می دهد.•

، پای<ایی معیاره<ای ک<ارت امتی<ازدهی مت<وازن 4در بخش •و <اعتبار عامل<ی اب<عاد آن م<ورد بحث< قرار می <گیرد.

ک<ار • راه و ک<رده بررس<ی را ه<ا آخ<ر مح<دودیت بخش ارائه می کند.

- مروری بر مطالعات گذشته2

ح<اوی • معیاره<ای اهمیت ، روانشناس<ی س<ازمانی ادبی<ات پای<ایی را ب<رای س<نجشِ عملک<رد را خ<اطر نش<ان می کند.

بط<ور مث<ال، معیاره<ای ذه<نی ب<رای ارزی<ابی عملک<رد، دقت و رواییH کم<تر<ی نس<بت< ب<ه <معیاره<ای< ذه<نی< دارن<د.< زی<را< ممکن

است معی<ار ذه<نی تح<ت تاثیر <تعصباتH <ارزیاب قر<ار گیرند.

پای<ایی • و روایی بررس<ی امتی<ازدهی 4برای ک<ارت بع<د مت<وازن، تجزی<ه تحلی<ل را ب<ا آزم<ونِ رواییِ محت<وا ، آغ<از

می کنیم.

روایی محتوا : انتخاب معیارهای 1-2(BSCمشترک کارت امتیازدهی متوازن)

ب<رای بررس<ی • اعتب<ار اس<ت ک<ه معم<وال ن<وعی روایی محت<وا اج<زا<ی تش<کیل ده<ن<ده ی ی<ک اب<زا<ر بک<ار ب<رد<ه می< ش<ود و ب<ه م<ا ک<افی< ت<ع<دا<د< ب<ه< نظ<ر م<ورد< ا<ب<زار< ک<ه ده<د ا<طمی<ن<ان <می< پ<رسش<ه<ای< من<اس<ب< ب<رای< <ان<دازه <گ<یر<ی< مفه<و<م م<ورد< <س<نجش د<رب<ر د<ا<رد. <ا<گ<ر س<و<ال< ه<ای اب<زار< مع<رف و<ی<ژگیه<ا< و مهارت<ه<ای< وی<ژ<ه ای< باش<د ک<ه م<حق<ق <قص<د <ا<ن<دازه گ<یر<ی آ<ن< ه<ا <ر<ا داش<ته

با<شد،آ<زمون د<ارای روا<یی محتوا< است.

بع<درا مط<رح می کن<د :م<الی ، مش<تریان ، 4، ابت<دا BSCادبی<ات •فر<این<دهای کس<ب و< ک<ار دا<خلی، <ی<ادگیری و ر<ش<د. این ابع<اد

تق<ریبا <برای <تما<می <سا<زما<ن<ها ضر<وری ش<ناخت<ه شده< <اند.

در گ<ام دوم ، فهرس<تی از معی<ار ه<ای مرتب<ط ب<ا ه<ر ی<ک •از این ابعاد ارائه می گردد.

تج<اری • واح<دهای ک<ه نمودن<د بی<ان نورت<ون و کاپالن از مش<ترک ای مجموع<ه اهدافش<ان، از نظ<ر ص<رف معیاره<ای ک<ارت امتی<ازدهی ه<ای مت<وازن را انتخ<اب می

کنند.

شرکت کنن<دگان در آزم<ون ، عملک<ردH بخش خودش<ان •را ص<رفا ب<ر اس<اس معیاره<ای مش<ترک ارزی<ابی نمودن<د و معیاره<ای خ<اص ، هیچ ت<اثیری ب<ر قض<اوت در ارزی<ابی

نداشته است.

معیاره<ای • و BSCما ک<اپالن ه<ای گفت<ه ب<ر مبت<نی نورتون ، کاپالن و اتکینسون را انتخاب کردیم.

( که برای بررسی پایایی و روایی BSC معیار های )1جدول-انتخاب شدند

معیارهاابعاد

بازده دارایی مالیحاشیه سود خالص

نسبت سرمایۀY در گردش

هزینه های بازاریابی به درآمدمشتری رشد درآمد

تعداد کاالهای جدید کسب و کار داخلی تعداد کاالهای پیشنهادی

هزینه های تحقیق و توسعه به درآمد

نرخ غیبت از کار پرسنل یادگیری و رشد نرخ گردش مالی کارمندان

هزینه های آموزش به درآمد درآمد به ازای هرکارمند

ی<ا • ، م<الی عملک<رد Yنش<انۀ اس<ت ممکن درآم<د رش<د را ب<ازار نس<بی م<وقعیت و س<هم ک<ه رق<ابت، Yنش<انۀ

منعکس می کند ، باشد.ابع<اد متف<اوت • در مطالع<ات مختل<ف ، رش<د درآم<د در

و لینچ عملک<رد ه<رم م<دل در مثال ش<ود. می پدی<دار م<الی بع<د ب<ا اینک<ه ج<ای ب<ه ، درآم<د رش<د ، ک<راس

مرتبط باشد ، با بعد بازار مرتبط است.

در بع<د فرآین<دهای کس<ب و ک<ار داخلی ، تع<داد کااله<ای •س<ال گذش<ته مع<رفی ش<ده ان<د ، 3جدی<دی ک<ه در ط<ول

تع<داد کااله<ای پیش<نهادی ب<ه ب<ازار و هزین<ه ه<ای تحقی<ق و توس<عه ب<ه درآم<د ، منعکس کنن<دۀY ابتک<ار و ن<وآوری می

باشند.

گ<ردش • ن<رخ و غیبت ن<رخ ، رش<د و ی<ادگیری بع<د در مالی کارمندان ، رضایت کارمند را منعکس می کند.

هزین<ۀY آم<وزش ب<ه درآم<د ، تالش ه<ای آموزش<ی کارمن<د •را نش<ان می ده<د و درآم<د ب<ه ازای ه<ر کارمن<د ، به<ره

وری هر کارمند را انعکاس می دهد.

-روش شناسی تحقیق3

برای جم<ع آوری اطالع<ات ، تحقی<ق زمین<ه ی<ابی ب<ه ک<ار •گرفته شد.

ب<ا • تج<اری واح<دهای ب<ه 100فق<ط بیش<تر ی<ا کارمن<د عن<وان واح<دهای مناس<ب ب<رای تجزی<ه و تحلی<ل انتخ<اب بعی<د ، تع<داد کارمن<د کم<تر ب<ا ش<دند. زی<را واح<د ه<ایی مشخص<ی Yش<دۀ تعری<ف مس<ئولیت Yح<وزۀ ک<ه اس<ت

داشته باشند.

ازش<رکت کنن<دگان خواس<ته ش<د ت<ا اطالع<ات م<الی و غ<یر • Yمعیاره<ای ب<ازده دارایی ، حاش<یۀ Yم<الی را ب<رای محاس<بۀس<ود خ<الص، نس<بت س<رمایۀY در گ<ردش، رش<د درآم<د، ب<ه درآم<د، تع<داد کااله<ای جدی<د، بازاری<ابی هزین<ه ه<ای تع<داد کااله<ای پیش<نهادی، هزین<ه ه<ای تحقی<ق و توس<عه ب<ه ب<ه درآم<د و درآم<د آم<وزش ب<ه درآم<د، هزین<ه ه<ای

ازای هر کارمند ، ارائه کنند.

همچ<نین از ش<رکت کنن<دگان خواس<ته ش<د ک<ه اطالع<ات •از نظ<ر اس<تاندارد بن<دی ب<رای طبق<ه درآم<د س<االنه را

های صنعتی ارائه کنند.

% ن<رخ پاس<خگویی 24 پرسش<نامه ب<ا 90نمون<ه ش<امل •بود.

شرح وضعیت یک پاسخ دهندۀY معمول :•یک رییس ک<ل ب<ا درج<ۀY کارشناس<ی در زمین<ۀY بازرگ<انی

او متوس<ط س<ن ک<ه ی<ک س<مت حس<ابداری 42ب<ا س<ال اس<ت. در س<طح واح<د تج<اری متوس<ط تع<داد

میلی<ون دالر 22 نف<ر ب<ا متوس<ط درآم<د 156کارکن<ان کانادایی است.

%( و 53 واح<د تولی<دی )48نمون<ۀY واح<د تج<اری ش<امل •%( میباشد.47 واحد خدماتی)42

– آمار توصیفی معیارهای جمع آوری شده2جدول

اطالعات کسب شده از پاسخ دهندگانمینیمم ماکسیمم دامنۀS.D. Y معیارها میانگین

نظری درخصوص این معیارها به9/49 6/52 4/70- 31/40 (ROA)بازده دارایی

- کار 5/05 5/36 3/00- 35/00 (NPM)حاشیه سود خالصبسته نمی شود.

1/73 1/25 0/19 10/90 (WC)نسبت سرمایۀY در گردش0/32 0 0/04 0/02 هزینه های بازاریابی

((MRKبه درآمد

6/81 18/04 38/5 71/2 (REVRG)رشد درآمد 15/29 19/64 0 50 (NEWP )تعداد کاالهای جدید

90 1 35/36 20/28تعداد کاالهای پیشنهادی (POFF)

0/12 0 0/0158 0/0095هزینه های تحقیق و (R&D)توسعه به درآمد

0/12 0 0/0056 0/0026هزینه های آموزش به درآمد ( TRAI )

300,254 233 , 465 000 , 25 4277992 (PRE )درآمد به ازای هر کارمند5/41 1/25 2 7 7-1 (ABS) نرخ غیبت کارکنان

5/24 1/63 1 7 7-1 (TURN)نرخ گردش مالی کارکنان

، م<اتریس همبس<تگی اس<ت ک<ه ب<رخی 3جدول •رواب<ط پیش بی<نی ش<ده بین معیاره<ارا نش<ان می

دهد.

به ط<ور مث<ال ،همبس<تگی ب<االیی بین معیاره<ای •مرتب<ط ب<ا ابع<اد م<الی و رش<د و ی<ادگیری مش<اهده

شده است.

-ماتریس همبستگی3جدول

پایایی ثبات داخلی معیارها و روایی - 4عاملی ابعاد کارت امتیازدهی متوازن

روش • ت<رین ش<ده ش<ناخته ، کرونب<اخ آلف<ای ضریب برآرود پایایی در تحقیقات حسابداری مدیریت است.

ما ب<ا اس<تفاده از ض<ریب آلف<ای کرونب<اخ ، پای<ایی معیاره<ا • معیاره<ای ک<ارت امتی<ازدهی 4راب<رآورد ک<ردیم. ج<دول

مت<وازن را هم<راه ب<ا ض<ریب آلف<ای کرونب<اخ ب<رای ه<ر بع<د ارائه می کند.

– معیارهای کارت امتیازدهی با ضریب آلفای کرانباخ به 4جدولازای هر بعد

ضریب آلفای نهاییآلفا، اگر موردی حذف شود ضریب آلفای معیارها ابعاد کرونباخ

0/21مالی بازده دارایی 0/640/050/64 حاشیه سود خالص

0/82 نسبت سرمایۀY در گردش

0/510/23 هزینه های بازاریابی به مشتری0/51

درآمد 0/03 رشد درآمد

0 کسب و کار داخلی تعداد کاالهای جدید0/010/55 0/42 تعداد کاالهای پیشنهادی

0/55 هزینه های تحقیق و دومین تکراراولین تکرار توسعه به درآمد

0 00 0 0یادگیری و رشد نرخ غیبت از کار پرسنل

0/580/58 0 نرخ گردش مالی کارمندان حذف شد0/43 هزینه های آموزش هر کارمند

نش<ان داده ش<ده اس<ت، ب<ه 4هم<انطور ک<ه در ج<دول • معی<ار از بع<د م<الی دس<ت 3 ب<رای 0/64ض<ریب آلف<ای

یافتیم.

اگ<ر نس<بت س<رمایۀY در گ<ردش را ح<ذف می ک<ردیم ، •رواییِ ب<ه خ<اطر ام<ا بیش<تر می ش<د، مق<دار ض<ریب مراح<ل در ک<ه علت این ب<ه و آن محت<وای منطقیِ

آ<لف<ا< نزدی<ک ب<ه< معق<ول و منطقی 0/6ا<ولی<ه ، <ض<ریب تلقی می شد، آن را حذف نکردیم.

عم<ل 2 ، در بع<د رش<د و ی<ادگیری ، 4با توج<ه ب<ه ج<دول•تکراری ضروری است :

ب<ه 1. ت<ا ک<نیم ح<ذف را کارمن<د ه<ر ازای ب<ه درآم<د معی<ار = دست یابیم.0/43

معیارهای هزینه آموزش به درآمد را حذف کنیم تا به2.= برسیم.0/58

امتی<ازدهی • ، مناس<ب ک<ارت � تنه<ا معی<اری ک<ه مشخص<امت<وازن نیس<ت ، معی<ارH نس<بت س<رمایۀY در گ<ردش اس<ت

ب<رای بع<دH ی<ادگیری 0/275 ب<رای بع<د م<الی و 0/268ب<ا و رشد.

با این ح<ال ، این معی<ار را ب<رای بع<د م<الی حف<ظ ک<ردیم. •ب<ه خ<اطر پای<ایی منطقی محت<وای آن و ارتب<اط ض<عیفش

با بعد رشد و یادگیری.

معی<ار مش<ترک 8 ، پای<ایی ثب<ات داخلی 5اطالع<ات ج<دول •کارت امتیازدهی متوازن را اثبات می کند.

بع<د ک<ارت 4 همچ<نین نش<ان دهن<دۀY س<اختار خاص<ی از •روایی ب<ر ِ دال� ک<<ه باش<د می مت<وازن امتی<ازدهی ع<ام<لی)ب<ه <معن<ای انس<جام< بین ان<تظ<ارات <نظ<ری و< نت<ایج

تجربی( است.

این نت<ایج دس<تاوردهای الیپ و س<التریو را تایی<د می کن<د •، 4ک<ه م<دیران ب<رای ، مت<وازن امتی<ازدهی ک<ارت بع<د

جهت ارزیابی عملکرد اهمیت دارد.

- نتیجه ومحدودیت ها5ک<ارت • ه<ای معی<ار پای<اییِ بررس<یِ تحقی<ق این هدف

امتیازدهی متوازن و روایی ساختارآن بود.

•( ق<<ابلیت 2003چنه<<ال و پای<<ایی اف<<زایش اهمیت )را <ب<رای مت<و<ازن امتی<ازدهی ک<ارت مع<یاره<ای اطمین<ا<ن

را خ<اطر نش<ان می BSCبهب<ود س<ازگاری بین تحقیق<ات کند.

از • ای مجموع<ه پیش<نهاد طری<ق از ، حاض<ر پژوهش خ<اصِ س<اختار ب<ا مرتب<ط بع<دِ 4معیاره<ای BSC ب<ه ،

در سازمان ها کمک می کند.BSCطراحی و اجرای

سنجشِ حاوی پایایی و روایی ، شرط الزم علم است.•

پژوهش حاضر محدودیت هایی بر سر راه داشت •که ما مهمترین آن ها را بر می شماریم:

.1 Hدشواری در دستیابی به اطالعات مالی و غیر مالی BSC واحدهای تجاری باعث محدود شدن تعداد معیارهای

در طول زمان آزمون می شد.

با وجود اختصار و شفافیت پرسشنامه ها ، پاسخ 2.دهندگان در مورد ابزار تحقیق دچار سوءتفاهم می

شدند.

محدودیتH مفاهیم منسجم پایایی و روایی. 3.

پایان