เศรษฐศาสตร์สุรา : ผลกระทบของ ภาษีสรรพสามิตและนโยบายที่มิใช่ราคา

1

เศรษฐศาสตรสรา : ผลกระทบของ

ภาษ�สรรพสามิ�ตและนโยบายท��มิ�ใช่!ราคา

ต!อการบร�โภคสราในไทยน�พนธ์ พ%วพงศกรคณบดี� คณะเศรษฐศาสตร มิหาว�ทยาล%ย

ธ์รรมิศาสตร

การส%มิมินา ส*าหร%บน%กศ+กษาคณะเศรษฐศาสตร มิ.ธ์ .(ร%งส�ต)

1 กมิภาพ%นธ์ 2551

2

งานว�จั%ย 2 ฉบ%บ • โครงการ “ว�จั%ยพ%ฒนาร/ปแบบเพ1�อการป2องก%นการดี1�มิสราและ

เคร1�องดี1�มิแอลกอฮอล” เสนอต!อ ส*าน%กงานกองทนสน%บสนนการสร4างเสร�มิสขภาพและมิ/ลน�ธ์�สาธ์ารณสขแห!งช่าต�, 2548

• โครงการว�จั%ยการประเมิ�นผลกระทบของภาษ�สราต!อราคาและการบร�โภคสรา, เสนอต!อ ศ/นยว�จั%ยป5ญหาสรา, 2550

•น%กว�จั%ย : น�พนธ์ พ%วพงศกร - ห%วหน4าโครงการ (TU/ TDRI)

การศ+กษาท�� 1: TU ส�ทธ์�ศ%กดี�7 ล�ลหานนท , สมิช่าย สขส�ร�เสร�กล ,และเอ18อมิพร ตสาร�กา

การศ+กษาท�� 1: TDRI สมิเก�ยรต� เร1องจั%นทร, เศก เมิธ์าสราร%กษ การศ+กษาท�� 2 : TU ส�ทธ์�ศ%กดี�7 ล�ลหานนท , เอ18อมิพร ตสาร�กา และ

ดีวงมิณ� เลาวกล การศ+กษาท�� 2: TDRI เศก เมิธ์าสราร%กษ , ท�พาตร� จั�ตตร�ข%นธ์ และ

พรรณน�ภา ร!งเร1องสาร

3

1. ปั�ญหา• ตั้�งแตั้�ปั 2540-2548 แม้�ว่�าจะม้�การปัร�บอั�ตั้ราภาษี�สุ�รา

เพิ่��ม้ขึ้!นหลายคร�ง แตั้�การบร�โภคสุ�ราย�งเพิ่��ม้ขึ้!นอัย�างตั้�อัเน'�อัง

• การดื่'�ม้สุ�ราม้�กเปั)นสุาเหตั้�หล�กขึ้อังอั�บ�ตั้�เหตั้�บนท้�อังถนน ถ!งแม้�ว่�าจะม้�การรณรงค-ปั.อังก�นการเม้าแล�ว่ขึ้�บ

• ปั�ญหาสุ�ขึ้ภาพิ่จากการดื่'�ม้สุ�ราม้�แนว่โน�ม้เพิ่��ม้สุ/งขึ้!น สุ�งผลให�เก�ดื่แรงกดื่ดื่�นตั้�อัค�าใช้�จ�ายดื่�านสุาธารณสุ�ขึ้

• การดื่'�ม้สุ�ราย�งเปั)นสุาเหตั้�หล�กท้��ก�อัให�เก�ดื่ปั�ญหาท้างสุ�งคม้ เช้�น ปั�ญหาครอับคร�ว่, ว่�ยร� �นและผ/�หญ�งน�ยม้ดื่'�ม้สุ�ราเพิ่��ม้ขึ้!น

4

แมิ4ว!าภาษ�สรามิ�การปร%บเพ��มิข+8นหลายคร%8ง แต!การบร�โภคสราก9ย%งเพ��มิข+8นอย!างต!อเน1�อง

273

319

305

276269260

252252243

234

215

188

150

170

190

210

230

250

270

290

310

330

350

2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547

Vo

lum

e (M

illio

n L

PA

s)

Source: IWSR; Average alcohol content from representative products

ปร�มิาณการบร�โภคเคร1�องดี1�มิแอลกอฮอลท%8งหมิดี ป: - 25362547

5

6

7

2. ว่�ตั้ถ�ปัระสุงค-ขึ้อังงานว่�จ�ย : ใช้�ท้ฤษีฎี�เศรษีฐศาสุตั้ร-

ศ!กษีาปัระเดื่8นท้างสุ�งคม้ เพิ่'�อัน9าไปัสุ/�ขึ้�อัเสุนอัดื่�านนโยบาย• การว%ดีผลกระทบของมิาตรการดี4านภาษ�และมิ�ใช่!ภาษ� ต!อการ

บร�โภคสราและจั*าก%ดีการเข4าถึ+งการบร�โภคสรา ความิย1ดีหย!นต!อราคา/ความิย1ดีหย!นไขว4, ความิย1ดีหย!นต!อรายไดี4 การจั*าก%ดีการโฆษณา : โฆษณาเช่�งรกและเช่�งร%บ การว%ดีมิาตรการอ1�นๆท��มิ�ใช่!ราคา : (ก) การจั*าก%ดีอาย, พ18นท��จั*าหน!าย

สรา, การตรวจัเล1อดีและลมิหายใจั, และใบอนญาตการขาย; (ข) การรณรงคและการให4การศ+กษา

อะไรค1อประส�ทธ์�ภาพเช่�งเปร�ยบเท�ยบของมิาตรการเหล!าน�8• ผลกระทบทางส%งคมิ: อ%ตราภาษ�สรรพสามิ�ตท��เหมิาะสมิควรเป?น

เท!าไร ว%ดีผลกระทบภายนอก: การบร�โภค/ ต4นทนสาธ์ารณสขของร%ฐ ข4อพ�จัารณาอ1�นๆของอ%ตราภาษ�ท��เหมิาะสมิ: การบ�ดีเบ1อน (การผ/กขาดี,

การหน�ภาษ�), การควบคมิต%วเอง, ความิแตกต!างของค!าความิย1ดีหย!นต!อราคาและการกระจัายรายไดี4 (ไมิ!ไดี4น*ามิาพ�จัารณาในการศ+กษาน�8)

8

3. ประเดี9นการส%มิมินา•ถึ4าต4องการลดีการดี1�มิสราเพ1�อแก4ป5ญหาส%งคมิ จัะต4องก*าหนดีอ%ตราภาษ�เท!าไร

•การดี1�มิสราก!อให4เก�ดีผลกระทบต!อส%งคมิมิากน4อยเพ�ยงใดี

•โครงสร4างภาษ�สรามิ�ป5ญหาอะไร•ใช่4ทฤษฎี�เศรษฐศาสตรเป?นกรอบและเคร1�องมิ1อในการตอบค*าถึามิ

9

4. ร/ปแบบของการว�จั%ยและว�ธ์�ว�จั%ย :การว�จั%ยพ18นฐานเพ1�อก*าหนดีนโยบาย

(research for policy) ไมิ!ใช่!งานว�จั%ยเช่�งนโยบาย (policy research)

นโยบายราคา / ภาษ� • อ%ตราภาษ�• โครงสร4างภาษ�และการจั%ดีเก9บภาษ�

นโยบายท��มิ�ใช่!ราคา• การโฆษณา• การจั%ดีพ18นท�� (zoning)

• การให4การศ+กษา / การรณรงค

การบร�โภคสรา

10

อปสงคต!อสรา

• ความิย1ดีหย!นต!อราคา

• ความิย1ดีหย!นไขว4

• ความิย1ดีหย!นต!อรายไดี4

• ต%วแปรอ1�นท��มิ�ใช่!ราคา

• ราคาของส�นค4าหน�ภาษ�

• ผลกระทบภายนอกจัากการบร�โภคสรา

• ผลกระทบภายนอกต!อรายจั!ายของร%ฐดี4านสาธ์ารณสข

• การควบคมิต%วเอง• การหน�ภาษ�• การผ/กขาดี• การกระจัายรายไดี4

อ%ตราภาษ�

ว%ตถึประสงค• ภาษ�ลดีการบร�โภคไดี4เท!าไร• ผลกระทบภายนอก 2 ช่น�ดี

ทฤษฎี�เศรษฐศาสตรเก��ยวก%บผลของภาษ�ต!อราคา และผลกระทบภายนอก

ของการบร�โภคสราโครงสร4างภาษ�

ว%ตถึประสงค• รายร%บส/งสดี• การค4มิครองผ/4ผล�ต / การเมิ1องว�ธ์�

ว�จั%ยผลกระทบ•อบ%ต�เหต•การท*างาน

ต4นทนทางส%งคมิ

อ%ตราภาษ�สรรพสามิ�ต

โครงสร4างภาษ�สรรพ

สามิ�ตภาษ�น*าเข4า

FTA

พฤต�กรรมิผ/4ขาย

และผ/4ซื้18อรายไดี4ทาง

ภาษ�

11

4. ผลการว�จั%ย4.1 การประมิาณอปสงคและความิย1ดีหย!นต!อราคา: ข4อมิ/ลอนกรมิเวลา 15 ป: – ใช่4ว�ธ์� OLS ส*าหร%บสรา 5 ประเภท: ว�สก�8ใน

ประเทศ (ว�สก�8ส�), สราขาว, เบ�ยร, ว�สก�8น*าเข4า, ไวนน*าเข4า

– ค!าความิย1ดีหย!น:»สราในประเทศมิ�ความิย1ดีหย!นต!อราคาส/งกว!า

สราน*าเข4า »ส%งเกตไดี4ว!าความิย1ดีหย!นต!อราคาของสรา

ขาวไมิ!ต!างจัากศ/นยมิากน%ก»ความิย1ดีหย!นไขว4ต!อราคามิ�ค!าส/งและเป?น

บวก เช่!น สราขาว , ว�สก�8ส� และเบ�ยร สามิารถึทดีแทนก%นไดี4ดี�

12

– น%ยเช่�งนโยบาย : (ก ) อ%ตราภาษ�สรรพสามิ�ตเพ��มิ 1%จัะลดียอดีขายสราในประเทศมิากกว!าสราน*าเข4า (ข ) เน1�องจัากสราเป?นส�นค4าท��สามิารถึทดีแทนก%นไดี4ส/ง ดี%งน%8นร%ฐบาลควรพ�จัารณาในการเพ��มิภาษ�ของสราทกประเภทพร4อมิๆก%น

–จัดีอ!อน : ต%วแปรตามิ ค1อ ปร�มิาณสราแจั4งเส�ยภาษ� , ไมิ!ใช่!ยอดีขายท��แท4จัร�ง

13

ว�สก�8ในประเทศ

ln 0.64 1.56ln 1.06ln 0.17 ln 1.50ln 0.02ln color color white beer whiskyt t t t t t tQ P P P RGDP A

2

4

6

8

10

12

14

2525 2530 2535 2540 2545

color whisky demand per adult population

70

80

90

100

110

120

130

140

2525 2530 2535 2540 2545

Color whisky price per litre

40

50

60

70

80

90

100

110

120

2525 2530 2535 2540 2545

White whisky price per litre

35

40

45

50

55

60

65

70

2525 2530 2535 2540 2545

Beer price per litre

30

40

50

60

70

80

2525 2530 2535 2540 2545

Real GDP per adult population

0

1

2

3

4

5

6

7

2525 2530 2535 2540 2545

Domestic whisky advertisement per adult population

litre

Baht

Baht

Baht

Baht

ln 0.64 1.56ln 1.06ln 0.17 ln 1.50ln 0.02ln color color white beer whiskyt t t t t t tQ P P P RGDP A

14

สราขาวln 20.54 2.73ln 3.77 ln 1.3ln 2.61ln 0.15ln white white color beer white

t t t t t t tQ P P P RGDP A

4

5

6

7

8

9

10

11

12

2525 2530 2535 2540 2545

White whisky demand per adult population

40

50

60

70

80

90

100

110

120

2525 2530 2535 2540 2545


70

80

90

100

110

120

130

140

2525 2530 2535 2540 2545


35

40

45

50

55

60

65

70

2525 2530 2535 2540 2545


30

40

50

60

70

80

2525 2530 2535 2540 2545


0.2

0.4

0.6

0.8

1.0

1.2

1.4

1.6

2525 2530 2535 2540 2545

Domestic whisky advertisement per adult population

litre

Baht

Baht

Baht

Baht

15

เบ�ยรln 2.1 2.68ln 0.32ln 1.25ln 1.1ln 0.11ln beer beer color white beer

t t t t t t tQ P P P RGDP A

0

5

10

15

20

25

30

2525 2530 2535 2540 2545

Beer demand per adult population

35

40

45

50

55

60

65

70

2525 2530 2535 2540 2545


70

80

90

100

110

120

130

140

2525 2530 2535 2540 2545


40

50

60

70

80

90

100

110

120

2525 2530 2535 2540 2545


30

40

50

60

70

80

2525 2530 2535 2540 2545


0

4

8

12

16

20

24

2525 2530 2535 2540 2545

Beer advertisement per adult population

litre

Baht

Baht

Baht

Baht

16

ว�สก�8น*าเข4าln 1.02 0.61ln 0.29ln 0.24ln whisky whisky whisky

t t t t tQ P RGDP A

0.0

0.2

0.4

0.6

0.8

1.0

1.2

1.4

1.6

2525 2530 2535 2540 2545

Imported whisky demand per adult population

0

100

200

300

400

500

2525 2530 2535 2540 2545

Import whisky price per litre

30

40

50

60

70

80

2525 2530 2535 2540 2545


3

4

5

6

7

8

9

10

11

2525 2530 2535 2540 2545

Imported whisky advertisement per adult population

litre

Bah

tBah

t

17

ไวนน*าเข4าln 11.09 0.6 ln 2.83ln 0.22ln wine wine wine

t t t t tQ P RGDP A

.00

.04

.08

.12

.16

.20

.24

2525 2530 2535 2540 2545

Wine demand per adult population

120

160

200

240

280

320

360

400

2525 2530 2535 2540 2545

Wine price per litre

30

40

50

60

70

80

2525 2530 2535 2540 2545


0.0

0.4

0.8

1.2

1.6

2.0

2.4

2525 2530 2535 2540 2545

Wine advertisement per adult population

litre

Bah

tBah

t

18

4.2 การประมิาณอปสงคต!อสรา โดียการส*ารวจัผ/4บร�โภค

5456 ต%วอย!าง ใน 9 จั%งหว%ดี (ก.ค -. ส.ค . 2548)

–ว�ธ์�ประมิาณการ: quantile regression model

–Hypothesis : ผ/4ดี1�มิมิากและดี1�มิน4อยมิ�ค!าความิย1ดีหย!นต!อราคาต*�ากว!าผ/4ดี1�มิปานกลางประเภทของผ/4ดี1�มิสรา การทดีแทนก%น

Price elasticities ดี1�มิน4อย ดี1�มิปาน

กลาง ดี1�มิมิาก

ว�สก�8ส� -1.6 -0.9 -1.0 เบ�ยร

เบ�ยร -0.6 -0.9 -0.4 ว�สก�8ส�และสราขาว

สราขาว -1.3 -1.5 -1.3 ว�สก�8ส�

ว�สก�8น*าเข4า -0.8 Ns -0.7 ว�สก�8ส�

19

–ส%งเกตไดี4ว!าการประมิาณค!าความิย1ดีหย!นของว�สก�8ส�และว�สก�8น*าเข4า ส*าหร%บผ/4ท��ดี1�มิน4อยและดี1�มิมิากไมิ!เป?นไปตามิท��คาดีไว4

–ค!าความิย1ดีหย!นต!อรายไดี4ต*�า - (0.3 0.5) และส!วนใหญ!ผลท��ไดี4คล4ายก%บข4อมิ/ลอนกรมิเวลา

–น%ย : (ก ) การเพ��มิอ%ตราภาษ�ของสราเท!าๆก%น จัะช่!วยลดีการบร�โภคว�สก�8ส�และสราขาวไดี4มิากกว!าเบ�ยรและว�สก�8น*าเข4า

–(ข ) หากต4องการให4ปร�มิาณการบร�โภคเบ�ยรลดีลง จัะต4องอาศ%ยมิาตรการมิ�ใช่!ภาษ�เป?นต%วช่!วย

–(ค ) เน1�องจัากสราสามิารถึทดีแทนก%นไดี4ดี� ดี%งน%8นร%ฐบาลควรพ�จัารณาในการเพ��มิอ%ตราภาษ�ของสราทกประเภทพร4อมิๆก%น

20

4.3 ต4นทนทางส%งคมิของการบร�โภคสรา •ค*าถึามิแรก การดี1�มิสรามิ�ผลกระทบต!อส%งคมิจัร�งไหมิ–การว�เคราะหดี4วยสมิการถึดีถึอย (Tobit and OLS) เพ1�อย1นย%นว!า การบร�โภคสรา (เป?นประจั*า ) มิ�ผลกระทบทางบวกต!อการเจั9บปCวยและการเก�ดีอบ%ต�เหต

–นอกจัากน�8 คนท��ประสบอบ%ต�เหตอ%นเน1�องมิาจัากการดี1�มิสรา จัะมิ�โอกาสขาดีงานบ!อยข+8น

•ค*าถึามิท�� 2 การดี1�มิสราก!อให4เก�ดีต4นทนส%งคมิเท!าไร

– ถึ4าร/4ต4นทนส%งคมิ ก9หาอ%ตราภาษ�สราไดี4 เพราะว%ตถึประสงคใหมิ!ของการจั%ดีเก9บภาษ�สรรพสามิ�ต ค1อ การลดีต4นทนทางส%งคมิของส�นค4าบาป ไมิ!ใช่!หารายไดี4ส/งสดี

21

•ต4นทนทางส%งคมิของการดี1�มิสรา– ต4นทนประกอบดี4วย (ก) ต4นทนทางการเง�นและต4นทนทางเวลาในการ

บ*าบ%ดีผ/4ปCวยท��เก�ดีจัากการดี1�มิสรา มิ/ลค!า 555.5 ล4านบาท; (ข) ต4นทนการเง�นในการร%กษาผ/4ท��ประสบอบ%ต�เหต อ%นเน1�องมิาจัากการดี1�มิสรา มิ/ลค!า 10,622 ล4านบาท; (ค) มิ/ลค!าของการส/ญเส�ยช่�ว�ตจัากการเจั9บปCวยดี4วยโรคและการเก�ดีอบ%ต�เหตท��เก�ดีจัากดี1�มิสรา มิ/ลค!า 16,184 ล4านบาท และ (ง) ต4นทนค!าเส�ยโอกาสของการขาดีงาน เป?นผลมิาจัากการดี1�มิสรา มิ/ลค!า 206 ล4านบาท

– ต4นทนทางส%งคมิจัากการดี1�มิสรา ประมิาณ 16 337– . พ%นล4านบาท ในป: 2549 หร1อค�ดีเป?นร4อยละ 0.2 – 0.56 ของ GDP ท��แท4จัร�ง

– การประมิาณต4นทนทางส%งคมิน�8 เป?นการประมิาณค!าท��ต*�ากว!าความิเป?นจัร�ง เมิ1�อเท�ยบก%บการศ+กษาในประเทศอ1�น ๆ (1.5%-3.0% of GDP).

– การประมิาณการน�8 ไมิ!รวมิการส/ญเส�ยของทร%พยส�น , ป5ญหาครอบคร%ว เป?นต4น

ต4นทนทางการเง�นค1อค!าใช่4จั!ายท��เก�ดีข+8นจัากระบบการดี/แลสขภาพของร%ฐ

22

•ค*าถึามิท�� 3 : ป5จัจับ%นอ%ตราภาษ�สรรพสามิ�ตส/งหร1อต*�ากว!าต4นทนทางส%งคมิจัากการดี1�มิสรา (สมิมิต�ว!าต4นทนทางส%งคมิมิ�ค!าเท!าก%บ 1.5% ของ GDP )ซื้+�งเท!าก%บ 56%ของมิ/ลค!าสราท%8งหมิดี ณ ราคาหน4าโรงงาน

39.256.7 60.8 61.6

162

259

0

50

100

150

200

250

300

Regency White liquor Mekong Beer Hennessre Importedwhisky

% of Factory price

39.256.7 60.8 61.6

162

259

0

50

100

150

200

250

300

Regency White liquor Mekong Beer Hennessre Importedwhisky

% of Factory price

23

•สรป: 1( ) อ%ตราภาษ�ของสราในประเทศต*�ากว!าต4นทนต!อส%งคมิ เพราะฐานภาษ�สราต*�า ส!วนอ%ตราภาษ�สราน*าเข4าส/งกว!าต4นทนทางส%งคมิจัากการดี1�มิสราน*าเข4า

• (2) อ%ตราภาษ�สราน*าเข4าท��ส/งมิาก ท*าให4มิ�การล%กลอบน*าเข4าว�สก�8ราคาแพง และไวน...ภาษ�จั+งต4องไมิ!ส/งเก�นไป

• (3) ถึ4าต4องการลดีต4นทนทางส%งคมิจัากการดี1�มิสรา จั+งควรใช่4มิาตรการภาษ�ประกอบก%บมิาตรการท��ไมิ!ใช่!ภาษ�

24

•ต4นทนส!วนเพ��มิต!อส%งคมิของการเก9บภาษ� (MSCF) ส/งเก�นไปหร1อไมิ! (1) อ%ตราภาษ�สราโดียเฉล��ยส/งเก�นไป เมิ1�อเท�ยบก%บอ%ตราภาษ�น*8ามิ%นเพราะ MSCFของภาษ�สราส/งกว!า;

(2) the MSCF ของสราจัะต*�าลง ถึ4าน*าผลกระทบภายนอกท��เก�ดีข+8นมิาค*านวณดี4วย

•สรป : การปร%บอ%ตราภาษ�สราต4องค*าน+งถึ+งภาษ�สรรพสามิ�ตส�นค4าอ1�น การหน�ภาษ� อ*านาจัตลาดีและป5ญหาการควบคมิตนเองไมิ!ไดี4

25

44. ป5ญหาบางประการท��เก��ยวข4องก%บโครงสร4างภาษ�ป5จัจับ%น : เศรษฐศาสตรการเมิ1อง•ในช่!วง 10 ป: ท��ผ!านมิา มิ�การปร%บอ%ตราภาษ�สรา - 37 คร%8ง แต!การบร�โภคย%งเพ��มิข+8นอย!างต!อเน1�องในอ%ตราท��ส/งกว!ารายไดี4ทางภาษ� แสดีงว!าการเพ��มิภาษ�ไมิ!ใช่!ว�ธ์�ท��มิ�ประส�ทธ์�ภาพในการลดีการบร�โภคสราหร1อร%ฐบาลต4องการมิ�รายไดี4ส/งสดี

•ต4องว�เคราะหสาเหต: (1) ราคาแท4จัร�งของสรา (2) รายไดี4ต!อห%ว (3) โครงสร4างอาย (4) การบ�ดีเบ1อนโครงสร4างภาษ�สรรพสามิ�ต

26

Total Volume of Alcoholic Beverages, 2536 to 2547 (tax increases indicated by vertical lines)

273

319

305

276269260

252252243

234215

188

150

170

190

210

230

250

270

290

310

330

350

2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547

Vo

lum

e

(Millio

n L

PA

s)


ล�าน

ล�ตั้ร

แอัลก

อัฮอัล

-บร�สุ�ท้ธ

�<

ท้��ม้า :IWSR ; Average alcohol content from representative products จาก บร�ษี�ท้ ร�ช้ม้อันเดื่� (บางกอัก) จ9าก�ดื่

Total Volume of Alcoholic Beverages, 2536 to 2547 (tax increases indicated by vertical lines)

273

319

305

276269260

252252243

234215

188

150

170

190

210

230

250

270

290

310

330

350

2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547

Vo

lum

e

(Millio

n L

PA

s)


ล�าน

ล�ตั้ร

แอัลก

อัฮอัล

-บร�สุ�ท้ธ

�<


ร4อยละ ร4อยละ

-80

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

100

2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547

-80

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

100อั�ตั้ราเพิ่��ม้ภาษี�สุรรพิ่สุาม้�ตั้อั�ตั้ราเพิ่��ม้สุ�ราน9าเขึ้�า

ท้��ม้า : ค9านว่ณโดื่ยน�กว่�จ�ย จากขึ้�อัม้/ลร/ปัท้�� 6.4 ก

ร4อยละ ร4อยละ

-80

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

100

2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547

-80

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

100อั�ตั้ราเพิ่��ม้ภาษี�สุรรพิ่สุาม้�ตั้อั�ตั้ราเพิ่��ม้สุ�ราน9าเขึ้�า

ท้��ม้า : ค9านว่ณโดื่ยน�กว่�จ�ย จากขึ้�อัม้/ลร/ปัท้�� 6.4 ก

การบร�โภคสราน*าเข4า (ล4านล�ตรแอลกอฮอลบร�สทธ์�7)

% increase in tax revenue

% increase in imported liquor

27

526561

818

236

347311

398 415451

24

8,8368,620

9,87610,1409,743

631

1,240

6,010

4,4454,426

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

2540 2541 2542 2543* 2544 2545 2546* 2547 2548 2549

0

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

quantity tax revenue

ยอดีขาย (ล4านล�ตร)

ภาษ� (ล4านบาท)

รายไดี4ภาษ�และยอดีขายสราขาว

28

4.4 โครงสุร�างภาษี� (ตั้�อั)

• ท้ฤษีฎี�และล�กษีณะสุ9าค�ญขึ้อังภาษี�สุรรพิ่สุาม้�ตั้ไท้ย

- สุ�นค�าท้��เสุ�ยภาษี�สุรรพิ่สุาม้�ตั้ 19 ช้น�ดื่ : เหล�า บ�หร�� รถ น9าม้�น แอัร- ฯลฯ

- ว่�ตั้ถ�ปัระสุงค-เดื่�ม้ : หารายไดื่� สุ�นค�าบาปั - ว่�ตั้ถ�ปัระสุงค-ใหม้� : แก�ไขึ้ปั�ญหาผลกระท้บท้างสุ�งคม้ เช้�น

externalities ดื่�านสุ��งแว่ดื่ล�อัม้ สุ�ขึ้ภาพิ่ - ร�ฐตั้�อังการจ9าก�ดื่การใช้�จ�ายขึ้อังผ/�บร�โภค (sumptuary

tax) แตั้�เพิ่'�อัคว่าม้สุะดื่ว่กและลดื่ตั้�นท้�นการจ�ดื่เก8บ จ!งเก8บจากผ/�ผล�ตั้/ผ/�น9าเขึ้�า

29

4.4 โครงสุร�างภาษี� (ตั้�อั)

- ฐานภาษี� 2 ปัระเภท้ (ก) ตั้าม้สุภาพิ่ เช้�น สุ�รา (2) ตั้าม้ม้/ลค�า เช้�น สุ�ราน9าเขึ้�า น9าม้�น รถยนตั้-

- ว่�ธ�ค�ดื่ฐานภาษี�ตั้าม้สุภาพิ่ : ล�ตั้รแอัลกอัฮอัล-บร�สุ�ท้ธ�< - ว่�ธ�ค�ดื่ฐานภาษี�ตั้าม้ม้/ลค�า : ราคาหน�าโรงงาน ราคา

น9าเขึ้�า - ไท้ยย�งใช้�ว่�ธ�ค�ดื่ภาษี�จากสุ/ตั้รฝั�งใน (รว่ม้ม้/ลค�าภาษี�

ก�อันค�ดื่ภาษี�) เพิ่'�อัให�ไดื่�ภาษี�ม้าก ๆ - การบ�าน : ถ�าม้� 2 อั�ตั้สุาหกรรม้ ค'อั แขึ้�งขึ้�นสุม้บ/รณ-

ก�บผ/กขึ้าดื่ (1) หากร�ฐตั้�อังการเก8บให�ไดื่�รายไดื่�ม้ากท้��สุ�ดื่ ตั้ลาดื่ไหนตั้�อังใช้�ภาษี�ตั้าม้สุภาพิ่ตั้ลาดื่ไหนใช้�ภาษี�ตั้าม้ม้/ลค�า (2) หากร�ฐตั้�อังการลดื่การบร�โภคม้ากท้��สุ�ดื่ ตั้ลาดื่ไหนตั้�อังใช้�ภาษี�ปัระเภท้ใดื่

30

•ท*าไมิร%ฐเก9บภาษ�ไดี4น4อย: การบ�ดีเบ1อนโครงสร4างภาษ�สรรพสามิ�ต 1( ) ร/ปแบบของอ%ตราภาษ�ต!างๆ ในสราแต!ละประเภท ไมิ!ส%มิพ%นธ์ก%บนโยบายของร%ฐบาลท��ต4องการรายไดี4ทางภาษ�ส/งสดี

Cif/factory prices % of cif specific value base baht/bottle or factory price

(baht/bottle) (baht/LPA) (%)White liquor (40

.) 34.55 70 25 spec 17.5 50.7

Mekong 115.90 400 50 spec 105.0 90.6

Beer Chang-econmy 27.18 100 55 value 14.9 55.0Singha-standard 36.95 100 55 value 20.3 55.0Heineken-premium 38.90 100 55 value 21.4 55.0

Black 173.3 240 50 value 426.7 177.8Wine (Taylor Port) 173.8 100 60 value 472.4 271.8

tax base applied rate

Maximum and Applied Excise Tax Rates and Factory Prices 2006

31

ท*าไมิร%ฐจั+งเก9บภาษ�ไดี4น4อย : (2) การแจั4งราคาน*าเข4าราคาหน4าโรงงานต*�ากว!า

จัร�ง เป?นผลให4ฐานของภาษ�ต*�า เพราะฐานภาษ�ค�ดีจัากมิ/ลค!าของสรา

(3) การก*าหนดีอ%ตราภาษ�น*าเข4าส/ง และค�ดีภาษ�แบบฝั5งในท*าให4มิ�การล%กลอบว�สก�8ท��มิ�ราคาแพง (11% ของปร�มิาณน*าเข4า) และไวน (40-45%)

(4) ผ/4น*าเข4าเร��มิน*าเข4าว�สก�8จัากสกอตแลนดีผ!านฟิFล�ปปFนสเพราะ AFTA–ผลท��ตามิมิา: ว�สก�8น*าเข4าราคาถึ/กเพ��มิข+8นมิโหฬาร– เหตผล : ราคาเปร�ยบเท�ยบท��เก�ดีจัากภาษ�น*าเข4า

ต!างก%น รายไดี4ต!อห%ว โครงสร4างอาย การโฆษณา

32

• AFTA อัน�ญาตั้�ให�น9าเขึ้�าสุ�ราท้��ม้�ราคาตั้9�า เช้�น ว่�สุก�จากฟิAล�ปัปัAนสุ-

ร/ปแสดีงปร�มิาณน*าเข4าว�สก�8 จั*าแนกตามิกล!มิราคา

0

5

10

15

20

25

2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547

Vo

lum

e (M

illio

n L

PA

s)

Economy Whisky e.g. Master Blend

Other Imported Spirits

Standard Scotch e.g. 100 Pipers

Premium Scotch e.g. Johnnie Walker Red Label

Deluxe Scotch e.g. Johnnie Walker Black Label


ล�านล

�ตั้รแอั

ลกอัฮ

อัล-บร

�สุ�ท้ธ�<


0

5

10

15

20

25

2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547

Vo

lum

e (M

illio

n L

PA

s)







ล�านล


ลกอัฮ

อัล-บร



0

5

10

15

20

25

2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547

Vo

lum

e (M

illio

n L

PA

s)







ล�านล


ลกอัฮ

อัล-บร



ล�านล


ลกอัฮ

อัล-บร



ร/ปแสดีงปร�มิาณน*าเข4าว�สก�8 จั*าแนกตามิกล!มิราคา

0

5

10

15

20

25

2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547

Vo

lum

e (M

illio

n L

PA

s)







ล�านล


ลกอัฮ

อัล-บร



0

5

10

15

20

25

2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547

Vo

lum

e (M

illio

n L

PA

s)







ล�านล


ลกอัฮ

อัล-บร



0

5

10

15

20

25

2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547

Vo

lum

e (M

illio

n L

PA

s)







ล�านล


ลกอัฮ

อัล-บร



ล�านล


ลกอัฮ

อัล-บร



33

(5) ในช่!วง 10 ป: แมิ4จัะมิ�การข+8นภาษ�สรรพสามิ�ต 3 คร%8ง แต!การบร�โภคเบ�ยรเพ��มิข+8นกว!าเท!าต%ว โดียเฉพาะเบ�ยรประหย%ดี (ช่4างและล�โอ)

–อะไรค1อสาเหต ?

34

889 9131,036

1,1121,212 1,223

1,546

1,797

1,929

1,760

44,12345,483

42,749

36,987

31,65029,991

26,43824,992

23,19121,383

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

2540* 2541* 2542 2543 2544* 2545 2546 2547 2548 2549

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

40,000

45,000

50,000

quantity tax revenue

ล4านล�ตร ภาษ� (ล4านบาท)

51. รายไดี4ภาษ�และยอดีขายเบ�ยรเพ��มิเพราะคนทกกล!มิอายโดียเฉพาะหน!มิสาว/

ว%ยฉกรรจั น�ยมิดี1�มิเบ�ยร

35

•5.2 เบ�ยรท��มิ�คณภาพต!างก%นจัะมิ�ฐานภาษ�ท��แตกต!างก%น (ฐานภาษ�เบ�ยร economy ต*�ากว!า standard และ premium)

•กรมิสรรพสามิ�ตก*าหนดีฐานภาษ�ต!างก%น เป?นการสร4างความิไดี4เปร�ยบเส�ยเปร�ยบในการแข!งข%นระหว!างผ/4ผล�ตเบ�ยร

36

• ต%8งแต!เดี1อนส�งหาคมิ 2546 มิ�การปร%บฐานภาษ� ส*าหร%บส�งห 70 ป:และไฮเนเก4น เพ��มิส/งข+8น

Economy Standard Premium

16.74 16.7617.76

22.7622.17

23.46 23.38

0

5

10

15

20

25

ภาษ�(บาท/ขวดี) ก!อน ส.ค.2546 หล%ง ส.ค.2546

ช่4าง ล�โอ ส�งห 70 ป: HeinekenCarlsberg

Carlsberg

Heineken

~

Economy Standard Premium

16.74 16.7617.76

22.7622.17

23.46 23.38

0

5

10

15

20

25

ภาษ�(บาท/ขวดี) ก!อน ส.ค.2546 หล%ง ส.ค.2546

ช่4าง ล�โอ ส�งห 70 ป: HeinekenCarlsberg

Carlsberg

Heineken

~

37

4.5 ทางแก4ไข : การจั%ดีเก9บภาษ�ตามิสภาพอย!างเดี�ยว แทนการจั%ดีเก9บภาษ� 2 ฐานท��เล1อกเก9บจัากฐานท��ไดี4ภาษ�มิากท��สดี จัะท*าให4สามิารถึแก4ไขป5ญหาไดี4

• ไม้�ม้�ปัระโยช้น-ท้��ผ/�ปัระกอับการจะแจ�งราคาตั้9�า หร'อั แจ�งราคาโรงงานตั้9�ากว่�าคว่าม้เปั)นจร�ง

• เจ�าหน�าท้��กรม้สุรรพิ่สุาม้�ตั้ไม้�สุาม้ารถก9าหนดื่ฐานภาษี�ตั้าม้อั9าเภอัใจ เพิ่'�อัเอั'อัปัระโยช้น-ตั้�อัผ/�ปัระกอับการบางราย

• อั�ตั้ราภาษี�ตั้าม้สุภาพิ่ (บาท้ตั้�อัล�ตั้รแอัลกอัฮอัล-) เปั)นเคร'�อังว่�ดื่ตั้�นท้�นสุ�งคม้ขึ้อังการดื่'�ม้สุ�รา เพิ่ราะแอัลกอัฮอัล-ค'อับ�อัเก�ดื่แห�งคว่าม้สุ/ญเสุ�ยท้างสุ�งคม้ จ!งตั้�อังเก8บภาษี�จากแอัลกอัฮอัล-โดื่ยตั้รง แท้นการเก8บภาษี�ตั้าม้ม้/ลค�า

38

5. น%ยเช่�งนโยบาย •สราทกประเภทควรมิ�การจั%ดีเก9บภาษ�ตามิสภาพ

–ปร�มิาณแอลกอฮอลก!อให4เก�ดีต4นทนทางส%งคมิ–อ%ตราภาษ�ควรอย/!ระหว!าง 610-940 บาทต!อ

แอลกอฮอลบร�สทธ์�7 •การเก9บภาษ�อ%ตราก4าวหน4าตามิปร�มิาณแอลกอฮอล ต%วอย!างเช่!น–0.1 – 4 ดี�กร� เส�ยภาษ� 650 บาท/ล�ตร

แอลกอฮอลบร�สทธ์�7(LPA)–4.01 – 20 ดี�กร� เส�ยภาษ� 750 บาท /LPA–20.01 – 30 ดี�กร� เส�ยภาษ� 850 บาท /LPA–เก�น 30 ดี�กร� เส�ยภาษ� 950 บาท /LPA

39

•ข4อควรระว%ง : ป5จัจับ%นอ%ตราภาษ�ว�สก�8และไวนน*าเข4าส/งมิาก เป?นผลให4มิ�การล%กลอบน*าเข4าจัากประเทศเพ1�อนบ4าน ซื้+�งเป?นเขตปลอดีภาษ� ใกล4ช่ายแดีนไทยและการล%กลอบน*าเข4าส�นค4าผ!านแดีนไทย-ลาว ดี%งน%8นอ%ตราภาษ�ใหมิ!ไมิ!ควรจัะส/งเก�นไป เช่!น ต*�ากว!า 940 บาทต!อล�ตรแอลกอฮอลบร�สทธ์�7 นอกจัากน%8น ร%ฐบาลจั*าเป?นต4องเพ��มิความิพยายามิในการป2องก%นและปราบปรามิการล%กลอบน*าเข4าสรา

•ถึ4าร%ฐบาลก%งวลเก��ยวก%บการน*าเข4าส�นค4าฟิ CมิเฟิHอย แนะน*าว!าควรมิ�ภาษ�ส�นค4าฟิ CมิเฟิHอยโดียเก9บภาษ�จัากราคาขายปล�ก

40

6. โฆษณามิ�ผลกระทบต!อพฤต�กรรมิการบร�โภคสราหร1อไมิ! •หล%กฐานย%งไมิ!มิ�ข4อสรปท��แน!ช่%ดี

–การโฆษณามิ�ผลเช่�งบวกเฉพาะอปสงคของว�สก�8น*าเข4าของไทย

–ผลการศ+กษาในประเทศอ1�นๆย%งไมิ!มิ�ข4อสรปแน!ช่%ดี

41

6. โฆษณามิ�ผลกระทบต!อพฤต�กรรมิการบร�โภคสราหร1อไมิ! •จั*านวนประเทศท��ควบคมิการโฆษณาสรา•ประเทศท��ห4ามิไมิ!ให4โฆษณา ไดี4แก! Nordic countries, Belarus, Iceland, Switzerland

•ประเทศท��ปล!อยให4มิ�การโฆษณาเสร� ไดี4แก! Western Europe (Austria, Belgium, Denmark, Germany, Ireland, Netherland, UK)

•ประเทศท��มิ�มิาตรการควบคมิการโฆษณา ไดี4แก! USA, Canada, France, Mexico, New Zealand, Egypt

Measures Tv Radio Tv Radio Tv Radio

Total ban 15 13 12 11 9 8Regulations 14 14 16 15 14 12Gov't request 8 7 8 7 9 9No regulation 3 6 4 7 8 11

Spirit Wine Beer

42

•การควบคมิการโฆษณาสรามิ�ผลให4การบร�โภคสราลดีลงหร1อไมิ! :หล%กฐานท��ข%ดีแย4ง

– การควบคมิโฆษณาไมิ!มิ�ผลกระทบ/มิ�ผลกระทบน4อยต!อการบร�โภคสรา : Duffy 1998, Young 1993; Saffer and Dave 2003 Calfee (1997); Nelson and Yound (2001). เหตผลหล%กมิาจัากผ/4ผล�ตสราสามิารถึว�ธ์�การใหมิ!ๆ ในการส!งเสร�มิการขาย แมิ4แต!ในประเทศท��มิ�การห4ามิโฆษณา เช่!น สว�เดีน , Calfee and Scheroga (1996) พบว!าการห4ามิโฆษณา ไมิ!ไดี4ท*าให4การบร�โภคสราลดีลง

– การควบคมิการโฆษณามิ�ผลให4การบร�โภคลดีลง : Saffer 1990, 2000, Saffer and Dave 2003

43

•ส��งท��ต4องศ+กษาเพ��มิเต�มิ– สมิมิต�ฐาน : (1) การโฆษณาเป?น defensive กล!าวค1อ โฆษณาจัะช่!วยแย!งส!วนแบ!งตลาดีของบร�ษ%ทค/!แข!ง หร1อ (2) เป?น offensive ค1อ shift เส4นอปสงค

–ว�ธ์�การศ+กษา : ระบบสมิการความิส%มิพ%นธ์ท��ไมิ!ปรากฎีของส!วนแบ!งการตลาดีและอปสงค

44

Thank you

Documents

เศรษฐศาสตร์สุรา : ผลกระทบของ ภาษีสรรพสามิตและนโยบายที่มิใช่ราคา