""Ο ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΛΦΑ ΩΣ ΤΟ Ο ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΛΦΑ ΩΣ ΤΟ

ΔΕΛΤΑ" ΔΕΛΤΑ" για το ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ " ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ" για το ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ " ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ"

Υπεύθ. Σύνταξης: Καθ. ΜαρίαΥπεύθ. Σύνταξης: Καθ. Μαρία ΛαζαρίδουΛαζαρίδου

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΝΕΡΩΝ

Διαθέσιμες ποσότητες νερού: περιορισμένες Διαθέσιμες ποσότητες νερού: περιορισμένες και άνισα κατανεμημένεςκαι άνισα κατανεμημένες

TTο ο 1/3 του πληθυσμού της 1/3 του πληθυσμού της ΓηςΓης ζει σε χώρες όπου τα ζει σε χώρες όπου τα αποθέματα δεν επαρκούν αποθέματα δεν επαρκούν για να καλύψουν τις για να καλύψουν τις ανάγκες, ενώ ανάγκες, ενώ περισσότεροι περισσότεροι από ένα δισ. άνθρωποιαπό ένα δισ. άνθρωποι δεν δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό έχουν πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό. πόσιμο νερό.

OOι αριθμοί αυτοί θ' ι αριθμοί αυτοί θ' αυξηθούν δραματικά την αυξηθούν δραματικά την επόμενη 25ετίαεπόμενη 25ετία

Οι Οι προσβάσιμες πηγές προσβάσιμες πηγές ανανεώσιμου γλυκού νερούανανεώσιμου γλυκού νερού - λίμνες, ποτάμια και - λίμνες, ποτάμια και υδροφορείς- υδροφορείς- αντιπροσωπεύουν μόνο το αντιπροσωπεύουν μόνο το 1/1.0001/1.000 του συνολικού του συνολικού υδάτινου όγκου στη Γη. υδάτινου όγκου στη Γη.

• Έχουμε εξαντλήσει ήδη το 1/2 των αποθεμάτωνΈχουμε εξαντλήσει ήδη το 1/2 των αποθεμάτων αυτών, αυτών, ενώ πολλές από τις μεγάλες υδρολογικές λεκάνες ενώ πολλές από τις μεγάλες υδρολογικές λεκάνες υφίστανται τις συνέπειες της μόλυνσης, της υφίστανται τις συνέπειες της μόλυνσης, της υπερεκμετάλλευσης και των πολιτικών διενέξεων. υπερεκμετάλλευσης και των πολιτικών διενέξεων.

Αποθέματα νερού στην ΕλλάδαΑποθέματα νερού στην Ελλάδα Το Το 85 έως και 90% των αποθεμάτων προέρχεται από ποταμούς85 έως και 90% των αποθεμάτων προέρχεται από ποταμούς και και

λίμνες, με τους πρώτους να κερδίζουν τη μερίδα του λέοντος, λίμνες, με τους πρώτους να κερδίζουν τη μερίδα του λέοντος, συμμετέχοντας με ποσοστό που ξεπερνά το 80συμμετέχοντας με ποσοστό που ξεπερνά το 80%. %.

Τα Τα υπόγεια νερά αντιπροσωπεύουν το 10 έως 15%υπόγεια νερά αντιπροσωπεύουν το 10 έως 15% των συνολικών των συνολικών αποθεμάτων, έχουν όμως σημαντικό ρόλο στις αρδεύσεις αφού αποθεμάτων, έχουν όμως σημαντικό ρόλο στις αρδεύσεις αφού εξασφαλίζουν το 40%.εξασφαλίζουν το 40%.

Οι αρμόδιοι του ΟΟΣΑ χαρακτηρίζουν την Ελλάδα χώρα Οι αρμόδιοι του ΟΟΣΑ χαρακτηρίζουν την Ελλάδα χώρα «πλούσια «πλούσια αλλά σπάταλη»αλλά σπάταλη» με ικανοποιητική ποιότητα νερών.με ικανοποιητική ποιότητα νερών.

Περίπου το 87% των αποθεμάτων νερού της χώρας προορίζεται για Περίπου το 87% των αποθεμάτων νερού της χώρας προορίζεται για γεωργική χρήσηγεωργική χρήση ενώ ενώ οι αρδευόμενες εκτάσεις έχουν αυξηθεί κατά οι αρδευόμενες εκτάσεις έχουν αυξηθεί κατά 40%, με αποτέλεσμα να αντιστοιχούν στο ένα τρίτο της συνολικής 40%, με αποτέλεσμα να αντιστοιχούν στο ένα τρίτο της συνολικής καλλιεργούμενης έκτασης. καλλιεργούμενης έκτασης.

Στο άμεσο μέλλον τέσσερα δισ. άνθρωποι θα Στο άμεσο μέλλον τέσσερα δισ. άνθρωποι θα υποφέρουν από έλλειψη νερούυποφέρουν από έλλειψη νερού

ακόμη κι αν ξοδεύει ο καθένας μόνον ακόμη κι αν ξοδεύει ο καθένας μόνον 40 40 ll/ημέρα/ημέρα

Αύξηση πληθυσμούΑύξηση πληθυσμού Άνοδος βιοτικού επιπέδουΆνοδος βιοτικού επιπέδου ΥπερκατανάλωσηΥπερκατανάλωση ΡύπανσηΡύπανση Κλιματολογικές αλλαγέςΚλιματολογικές αλλαγές

H H σπατάλη νερού πρέπει να σταματήσει.σπατάλη νερού πρέπει να σταματήσει.

TTην ταξινόμηση των υδατικών πόρων σε κατηγορίεςην ταξινόμηση των υδατικών πόρων σε κατηγορίες ανάλογα με τη χρήση ανάλογα με τη χρήση τους (πόσιμο νερό, αρδευτικό, για βιομηχανική χρήση), τους (πόσιμο νερό, αρδευτικό, για βιομηχανική χρήση), τη θέσπιση τη θέσπιση κινήτρων για την κινήτρων για την ανακύκλωοη του νερούανακύκλωοη του νερού και κυρίως την και κυρίως την τιμολόγησή τουτιμολόγησή του ανάλογα με τη διαθέσιμη ποσότητα, προβλέπει ανάλογα με τη διαθέσιμη ποσότητα, προβλέπει το νομοσχέδιο του το νομοσχέδιο του υπουργείου ΠΕΧΩΔΕυπουργείου ΠΕΧΩΔΕ για «την προστασία και διαχείριση των υδάτων», που για «την προστασία και διαχείριση των υδάτων», που έχει ψηφιστεί στη Βουλή 12 Νοεμβρίου έχει ψηφιστεί στη Βουλή 12 Νοεμβρίου 3199/20033199/2003 (ΦΕΚ 280/Α/9-12-2003) (ΦΕΚ 280/Α/9-12-2003) θεσπίζει ένα γενικό νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο ακολουθείται από το θεσπίζει ένα γενικό νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο ακολουθείται από το προεδρικό διάταγμα:προεδρικό διάταγμα:

ΠΔ 51/2007 (ΦΕΚ 54/Α/08-03-2007) “Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών ΠΔ 51/2007 (ΦΕΚ 54/Α/08-03-2007) “Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για την ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση των υδάτων σε για την ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση των υδάτων σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ «για τη θέσπιση συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ «για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων»”πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων»”

Πρόκειται για μια σειρά μέτρων που επεκτείνονται και στη χώρα μας, αφού Πρόκειται για μια σειρά μέτρων που επεκτείνονται και στη χώρα μας, αφού άλλωστε άλλωστε επιβάλλονται από την οδηγία-πλαίσιο της Ε.Ε 2000/60επιβάλλονται από την οδηγία-πλαίσιο της Ε.Ε 2000/60. Σε . Σε θεσμικό επίπεδο δημιουργείται θεσμικό επίπεδο δημιουργείται εθνική επιτροπή διαχείρισηςεθνική επιτροπή διαχείρισης και και εθνικό εθνικό συμβούλιοσυμβούλιο με συμμετοχή φορέων και κομμάτων. Προβλέπονται ανάλογα με συμμετοχή φορέων και κομμάτων. Προβλέπονται ανάλογα όργανα σε επίπεδο περιφέρειας, με στόχο να πάψουν οι... εμφύλιοι πόλεμοι όργανα σε επίπεδο περιφέρειας, με στόχο να πάψουν οι... εμφύλιοι πόλεμοι μεταξύ γειτονικών χωριών για τα νερά.μεταξύ γειτονικών χωριών για τα νερά.

Ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης για τη σημερινή, επιεικώς απαράδεκτη, Ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης για τη σημερινή, επιεικώς απαράδεκτη, εικόνα της διαχείρισης του νερού στη χώρα μας είναι η εικόνα της διαχείρισης του νερού στη χώρα μας είναι η πολυαρχίαπολυαρχία ((οκτώ οκτώ (!) υπουργεία(!) υπουργεία)) και η και η άνιση κατανομήάνιση κατανομή. .

Ο ελληνικός Νόμος 3199/2003Ο ελληνικός Νόμος 3199/2003 Επιπλέον, η Ελλάδα δεν υπέβαλε τις εκθέσεις Επιπλέον, η Ελλάδα δεν υπέβαλε τις εκθέσεις

εφαρμογής που ορίζονται στο άρθρο 3 εφαρμογής που ορίζονται στο άρθρο 3 (προσδιορισμός των επιμέρους λεκανών απορροής (προσδιορισμός των επιμέρους λεκανών απορροής ποταμού και αρμοδίων αρχών) και στο άρθρο 5 ποταμού και αρμοδίων αρχών) και στο άρθρο 5 (ανάλυση χαρακτηριστικών, πίεση, επιπτώσεις στην (ανάλυση χαρακτηριστικών, πίεση, επιπτώσεις στην περιοχή λεκάνης απορροής ποταμού) της οδηγίας. περιοχή λεκάνης απορροής ποταμού) της οδηγίας. Και για τις δύο αυτές περιπτώσεις, η Επιτροπή Και για τις δύο αυτές περιπτώσεις, η Επιτροπή δρομολόγησε διαδικασίες επί παραβάσει δρομολόγησε διαδικασίες επί παραβάσει (Ανακοινωθέν τύπου της Επιτροπής (Ανακοινωθέν τύπου της Επιτροπής IPIP/05/1303 της /05/1303 της 18 Οκτωβρίου 2005).18 Οκτωβρίου 2005).

Οδηγία εσωτερικών υδάτων Οδηγία εσωτερικών υδάτων (2000/60/ΕΚ)(2000/60/ΕΚ)

Προστασία Προστασία όλων των νερώνόλων των νερών: υπογείων και : υπογείων και επιφανειακών, συμπεριλαμβανομένων των επιφανειακών, συμπεριλαμβανομένων των παράκτιωνπαράκτιων

Καλή κατάσταση υδάτωνΚαλή κατάσταση υδάτων (περιβαλλοντικός (περιβαλλοντικός στόχος) ως τον Δεκέμβριο του 2015 και στόχος) ως τον Δεκέμβριο του 2015 και αποτελεσματικά σχέδια διαχείρισης της αποτελεσματικά σχέδια διαχείρισης της λεκάνης απορροής (ΔΣΛΑ)λεκάνης απορροής (ΔΣΛΑ)

Η Η οικολογική κατάσταση των υδατικών οικολογική κατάσταση των υδατικών οικοσυστημάτωνοικοσυστημάτων τονίζεται ιδιαίτερα τονίζεται ιδιαίτερα– Η ποιότητα μετράται σε οικολογικούς όρουςΗ ποιότητα μετράται σε οικολογικούς όρους

Οικολογικά ποιοτικά Οικολογικά ποιοτικά στοιχείαστοιχεία

Τα κράτη μέλη πρέπει να παρακολουθούν Τα κράτη μέλη πρέπει να παρακολουθούν παραμέτρουςπαραμέτρους ενδεικτικές της κατάστασης από τα παρακάτω ενδεικτικές της κατάστασης από τα παρακάτω ποιοτικά στοιχείαποιοτικά στοιχεία::

ΒιολογικάΒιολογικά: ψάρια, βενθικά μακροασπόνδυλα, υδατική : ψάρια, βενθικά μακροασπόνδυλα, υδατική χλωρίδαχλωρίδα

ΥδρομορφολογικάΥδρομορφολογικά: υδρολογικό καθεστώς (ποσότητα & : υδρολογικό καθεστώς (ποσότητα & δυναμική της ροής, σύνδεση με τα υπόγεια νερά), δυναμική της ροής, σύνδεση με τα υπόγεια νερά), συνέχεια του ποταμού, βάθος και πλάτος, δομή της συνέχεια του ποταμού, βάθος και πλάτος, δομή της κοίτης του ποταμού, δομή της παρόχθιας βλάστησηςκοίτης του ποταμού, δομή της παρόχθιας βλάστησης

ΦυσικοχημικάΦυσικοχημικά: συνθήκες θερμοκρασίας και οξυγόνου, : συνθήκες θερμοκρασίας και οξυγόνου, αλατότητα, οξύτητα, θρεπτικά, ουσίες αλατότητα, οξύτητα, θρεπτικά, ουσίες προτεραιότητας, άλλοι ρυπαντές που εισέρχονται στον προτεραιότητας, άλλοι ρυπαντές που εισέρχονται στον ποταμό σε σημαντικές ποσότητεςποταμό σε σημαντικές ποσότητες

Οδηγία εσωτερικών υδάτων Οδηγία εσωτερικών υδάτων (2000/60/ΕΚ)(2000/60/ΕΚ)

Η Η τιμολόγηση του νερούτιμολόγηση του νερού σαν κίνητρο για σαν κίνητρο για λογική χρήση του νερούλογική χρήση του νερού

Η Η ενεργός συμμετοχήενεργός συμμετοχή των πολιτών στη των πολιτών στη σχεδίαση και στη διαδικασία της λήψης των σχεδίαση και στη διαδικασία της λήψης των αποφάσεωναποφάσεων

Η Η αναμόρφωση της νομοθεσίαςαναμόρφωση της νομοθεσίας

Τύποι παρακολουθήσεωνΤύποι παρακολουθήσεων 3 τύποι3 τύποι: εποπτική, επιχειρησιακή και διερευνητική: εποπτική, επιχειρησιακή και διερευνητική

Η συχνότητα παρακολούθησηςΗ συχνότητα παρακολούθησης και και η πυκνότητα του η πυκνότητα του δικτύου τηςδικτύου της είναι αναλογική του ρίσκου και της είναι αναλογική του ρίσκου και της πίεσης που δέχεται ο ποταμόςπίεσης που δέχεται ο ποταμός

Τα κράτη μέλη μπορούν να αυξήσουν τη συχνότητα Τα κράτη μέλη μπορούν να αυξήσουν τη συχνότητα και να προσαρμόσουν το συγχρονισμό της και να προσαρμόσουν το συγχρονισμό της παρακολούθησης ανάλογα με τις εκάστοτε παρακολούθησης ανάλογα με τις εκάστοτε ιδιαίτερες συνθήκες και ανάγκεςιδιαίτερες συνθήκες και ανάγκες

Τα ποτάμια που εξυπηρετούν ανάγκες ύδρευσης Τα ποτάμια που εξυπηρετούν ανάγκες ύδρευσης πρέπει να παρακολουθούνται 4 ως 12 φορές ετησίωςπρέπει να παρακολουθούνται 4 ως 12 φορές ετησίως

Κατηγοριοποίηση της Κατηγοριοποίηση της οικολογικής κατάστασης οικολογικής κατάστασης

Τα ποτάμια κατανέμονται σε Τα ποτάμια κατανέμονται σε 5 5 κατηγορίεςκατηγορίες ποιότητας: άριστη, ποιότητας: άριστη, καλή, μέτρια, ελλιπής, κακήκαλή, μέτρια, ελλιπής, κακή

Παρουσίαση Παρουσίαση αποτελεσμάτωναποτελεσμάτων

Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται σε χάρτες για κάθε Τομέα Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται σε χάρτες για κάθε Τομέα Λεκάνης Απορροής Λεκάνης Απορροής

Χρωματική διαβάθμιση για τα πέντε επίπεδα ποιοτικής Χρωματική διαβάθμιση για τα πέντε επίπεδα ποιοτικής κατάστασηςκατάστασης

Καλή

Μέτρια

Ελλιπής

Κακή

Άριστη

From Peter Pollard, Scotish Environment Prediction Agency

Στοιχεία υδρομορφολογίας

Φυσικοχημικά στοιχεία

Βιοτικός δείκτης

Βενθικών μακροασπον-δύλων

Ελληνικό Σύστημα

Αξιολόγησης (ΕΣΑ)

Ποιότητα νερούΠοιότητα νερού

Ποιότητα νερού και Ποιότητα νερού και ενδιαιτημάτωνενδιαιτημάτωνΠοιότητα νερού και Ποιότητα νερού και ενδιαιτημάτωνενδιαιτημάτων

Ποιότητα Ποιότητα ενδιαιτημάτωνενδιαιτημάτων

Δείκτης τροποποίησης

Δείκτης ποιότητας

Εκτίμηση δομής ενδιαιτημάτων

(RHS)

Στατιστική ανάλυση

Ομαδοποίηση

Fuzzy

Primer

ΤαξιθέτησηCanoco

Βιολογικά δεδομένα

Δεδομένα RHS

Επιστ. Υπεύθυνη : Μ. Λαζαρίδου - Εργαστήριο Ζωολογίας

Σημασία των ενδιατημάτων

Μεγάλη ποικιλότητα ενδιαιτημάτων συνεπάγεται μεγάλη ποικιλότητα ειδών.

Εάν η κατάσταση των ενδιαιτημάτων είναι καλή, δηλαδή φυσική, και ατροποποίητη τότε θα υπάρχει και ποικιλία χλωρίδας και πανίδας….

Εάν δεν είναι καλή προσπαθούμε να τα διαχειριστούμε και να τα αποκαταστήσουμε……

Αποκατάσταση μικρών χειμάρρων

Βιολογικοί ΔείκτεςΒιολογικοί Δείκτες

Συστήματα αξιολόγησης που Συστήματα αξιολόγησης που χρησιμοποιούν διάφορες χρησιμοποιούν διάφορες κατηγορίες οργανισμών και κατηγορίες οργανισμών και αποφαίνονται για την ποιότητα αποφαίνονται για την ποιότητα του νερούτου νερού

Η τελική τους έκφραση είναι μια Η τελική τους έκφραση είναι μια τιμήτιμή

Πολλές ταξινομικές ομάδες με διαφορετικό βαθμό Πολλές ταξινομικές ομάδες με διαφορετικό βαθμό

ευαισθησίαςευαισθησίας

Πλεονεκτήματα βενθικών μακροασπονδύλωνΠλεονεκτήματα βενθικών μακροασπονδύλων::

Είναι πολυπληθή, συλλέγονται και προσδιορίζονται εύκολαΕίναι πολυπληθή, συλλέγονται και προσδιορίζονται εύκολα

Δεν Δεν μετακινούνταιμετακινούνται σε μεγάλες αποστάσεις σε μεγάλες αποστάσεις

Προσοχή :Προσοχή :

Ανομοιογενής κατανομή δύσκολες ποσοτικές δειγματοληψίεςΑνομοιογενής κατανομή δύσκολες ποσοτικές δειγματοληψίες

Ο κύκλος ζωής τους δεν είναι πολύ σύντομοςΟ κύκλος ζωής τους δεν είναι πολύ σύντομος

3+1 ΜΙΝ 3+1 ΜΙΝ KICK AND SWEEP KICK AND SWEEP

ΓαστερόποδαΓαστερόποδα

ΒδέλλεςΒδέλλες

ΟλιγόχαιτοιΟλιγόχαιτοι

ΕφημερόπτεραΕφημερόπτερα ΠλεκόπτεραΠλεκόπτερα

Το διαλυμένο στο νερό οξυγόνο έχει συγκέντρωση 30 φορές χαμηλότερη από αυτήν του αέρα ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

Σαπροβιοτικοί δείκτες (Σαπροβιοτικοί δείκτες (Q-Q-δείκτης, ΒΕΟδείκτης, ΒΕΟLL, Κ 135), Κ 135)(Ολλανδία,Γερμανία, Ανατολική Ευρώπη)(Ολλανδία,Γερμανία, Ανατολική Ευρώπη)

Εκτεταμένος Εκτεταμένος Βιολογικός ΔείκτηςΒιολογικός Δείκτης (ΕΒΙ, Αγγλία, 1978)(ΕΒΙ, Αγγλία, 1978)

Εκτεταμένος Εκτεταμένος Βιολογικός Δείκτης Βιολογικός Δείκτης (ΙΒΕ Ιταλία, 1980)(ΙΒΕ Ιταλία, 1980)

Δείκτης Δείκτης Chandler Chandler ((1970, Σκωτία)1970, Σκωτία)

Βρετανικό Σύστημα Βρετανικό Σύστημα Βαθμολογίας (Βαθμολογίας (BMWPBMWP))((M. M. Βρετανία, 1978)Βρετανία, 1978)

Τροποποιημένος Τροποποιημένος BMWPBMWP(1979, M. B(1979, M. Bρετανία)ρετανία) +ASPT +ASPT

Ιβηρικός Ιβηρικός BMWP’BMWP’(1988, (1988, Ισπανία)Ισπανία)

Βελγικός Βελγικός Βιολογικός ΔείκτηςΒιολογικός Δείκτης

ΒΒΙ, 1983ΒΒΙ, 1983

Trent Trent Βιολογικός Δείκτης Βιολογικός Δείκτης ((TBI, TBI, Αγγλία, 1964)Αγγλία, 1964)Βιολογικός Βιολογικός

Δείκτης ΓαλλίαςΔείκτης Γαλλίας(ΙΒ, 1968)(ΙΒ, 1968)

ΒΔ Γενικής ΒΔ Γενικής ΠοιότηταςΠοιότητας

((IGB, IGB, Γαλλία, Γαλλία, 1982)1982)

ΒΔΒΔ ΠαγκόσμιοςΠαγκόσμιος((IGB, IGB, Γαλλία, 1985Γαλλία, 1985)) Lincoln, ENGLAND

(ASPT+BMWP)

The Hellenic score’The Hellenic score’

(2000, GREECE(2000, GREECE))

Ελληνικό Σύστημα Αξιολόγησης / Hellenic evaluation SystemVassilia Artemiadou and Maria Lazaridou (2005)

P=0-1%, C=1,01-10%, A= >10%. ****Τα Chironomidae (όχι κόκκινα) και Oligochaeta (πλην Tubificidae) βαθμολογούνται όπως παραπάνω αλλά οι κατηγορίες αφθονιών είναι 0-10%, 10,01-20%, >20%.

TaxaTaxa

PP CC AA

Scores of form JScores of form J

a)a) Capniidae, Chloroperlidae, Capniidae, Chloroperlidae, b) b) Siphlonuridae,Siphlonuridae, c) c) Aphelocheiridae, Aphelocheiridae, d) d) BlephariceridaeBlephariceridaee) e) Phryganeidae, Molanidae, Odontoceridae, Bareidae, Lepidostomatidae, Thremmatidae, Brachycentridae, Phryganeidae, Molanidae, Odontoceridae, Bareidae, Lepidostomatidae, Thremmatidae, Brachycentridae,

HelicopsychidaeHelicopsychidae100100 110110 120120

a)a) Leuctridae, Perlodidae, Perlidae, Leuctridae, Perlodidae, Perlidae, b) b) Sericostomatidae, Goeridae, Sericostomatidae, Goeridae, c) c) NeoephemeridaeNeoephemeridae 9090 9797 100100

a)a) Nemouridae, Taeniopterygidae, Nemouridae, Taeniopterygidae, b) b) Ephemeridae, Heptageniidae, Leptophlebiidae,Ephemeridae, Heptageniidae, Leptophlebiidae, c) c) Leptoceridae, Polycentropodidae, Psychomyidae, Philopotamidae, Limnephilidae, Rhyacophilidae, Leptoceridae, Polycentropodidae, Psychomyidae, Philopotamidae, Limnephilidae, Rhyacophilidae,

Glossosomatidae, Ecnomidae, Glossosomatidae, Ecnomidae, d) d) Aeshnidae, Lestidae, Corduliidae, Libelulliidae, Aeshnidae, Lestidae, Corduliidae, Libelulliidae, e) e) Athericidae, Dixidae, Athericidae, Dixidae, f)f) Scirtidae (Helodidae), Gyrinidae, Hydraenidae, Scirtidae (Helodidae), Gyrinidae, Hydraenidae, g)g) Sialidae, Sialidae, h)h) Grapsidae, Potamonidae (Brachyura, Grapsidae, Potamonidae (Brachyura, i)i) Astacidae (Macrura) Astacidae (Macrura)

8080 8686 9090

a)a) Potamanthidae, Potamanthidae, b) b) Calopterygidae, CordulegasteridaeCalopterygidae, Cordulegasteridae, c) , c) Stratiomyidae, Stratiomyidae, d) d) HydrobiidaeHydrobiidae 7070 7575 7878

a)a) Platycnemididae, Gomphidae, Platycnemididae, Gomphidae, b) b) Tabanidae, Ceratopogonidae, Empididae,Tabanidae, Ceratopogonidae, Empididae, c) c) Elminthidae, Elminthidae, d) d) Viviparidae, Neritidae, Viviparidae, Neritidae, e) e) Unionidae,Unionidae, 6060 6464 6767

a)a) Caenidae, Oligoneuriidae, Polymitarcidae, Isonychiidae, Caenidae, Oligoneuriidae, Polymitarcidae, Isonychiidae,b) b) Hydropsychidae,Hydropsychidae, c) c) Ancylidae, Acroloxidae, Ancylidae, Acroloxidae, d) d) Gammaridae, CorophidaeGammaridae, Corophidaee) e) Atyidae, Atyidae, e) e) Planariidae, Dendrocoelidae, Dugesiidae,Planariidae, Dendrocoelidae, Dugesiidae,f)f) Dryopidae, Helophoridae, Hydrochidae, Clambidae, Dryopidae, Helophoridae, Hydrochidae, Clambidae, g)g) Psychodidae, Simuliidae Psychodidae, Simuliidae

5050 5353 5656

a)a) Ephemerellidae, Baetidae, Ephemerellidae, Baetidae, b) b) Hydroptilidae,Hydroptilidae,c) c) Tipulidae, Dolichopodidae, Anthomyidae, Limoniidae, Tipulidae, Dolichopodidae, Anthomyidae, Limoniidae, d) d) Haliplidae, Curculionidae, Chrysomelidae, Haliplidae, Curculionidae, Chrysomelidae,

Hydroscaphidae, Hydroscaphidae, e) e) Hydracarina Hydracarina f)f) Piscicolidae, Glossiphonidae Piscicolidae, Glossiphonidae 4040 3838 3535

a)a) Coenagrionidae, Coenagrionidae, b) b) Chironomidae (not red)Chironomidae (not red)********,, c) c) Dytiscidae, Hydrophilidae, Hygrobiidae, Dytiscidae, Hydrophilidae, Hygrobiidae, d) d) Corixidae, Hebridae, Veliidae, Mesoveliidae, Hydrometridae, Gerridae, Nepidae, Pleidae, Naucoridae, Corixidae, Hebridae, Veliidae, Mesoveliidae, Hydrometridae, Gerridae, Nepidae, Pleidae, Naucoridae,

Notonectidae, Belostomatidae, Notonectidae, Belostomatidae, e) e) Asellidae, Ostracoda,Asellidae, Ostracoda,f) f) Physidae, Bythiniidae, Bythinellidae, Melaniidae (Thiaridae), Ellobiidae, Physidae, Bythiniidae, Bythinellidae, Melaniidae (Thiaridae), Ellobiidae, g)g) Hirudinidae, Hirudinidae, h)h) Sphaeriidae, Sphaeriidae, i)i) Oligochaeta Oligochaeta ***** *****

3030 2525 2020

a)a) Chironomidae (red), Rhagionidae, Culicidae, Muscidae, Thaumaleidae, Ephydridae, Chaoboridae Chironomidae (red), Rhagionidae, Culicidae, Muscidae, Thaumaleidae, Ephydridae, Chaoboridae b) b) Lymnaeidae, Planorbidae, Lymnaeidae, Planorbidae, c) c) ErpobdellidaeErpobdellidae 2020 1212 33

a)a) Tubificidae, Tubificidae, b) b) Valvatidae, Valvatidae, c) c) SyrphidaeSyrphidae 1010 22 11

δείγματα που συλλέχθηκαν από πολλούς τύπους ενδιαιτημάτωνδείγματα που συλλέχθηκαν από πολλούς τύπους ενδιαιτημάτωνsamples collected from many types of habitatsamples collected from many types of habitat

ΕΣΑ ΕΣΑ XX ΜΕΣΑ (ΜΕΣΑ (MMέσος έσος όρος ΕΣΑ)όρος ΕΣΑ)

YY

>1532>15321326-15321326-1532830-1325830-1325341-829341-8290-3400-340

5544332211

>64,72>64,7254,57-64,7254,57-64,7245,82-54,5645,82-54,5631,73-45,8131,73-45,810-31,720-31,72

5544332211

Δείγματα που συλλέχθηκαν από λίγους τύπους ενδιαιτημάτωνΔείγματα που συλλέχθηκαν από λίγους τύπους ενδιαιτημάτωνSamples collected from few types of habitatsSamples collected from few types of habitats

ΕΣΑΕΣΑ XX ΜΕΣΑ (ΜΕΣΑ (MMέσος έσος όρος ΕΣΑ)όρος ΕΣΑ)

YY

>105>10522756-1052756-1052389-755389-755167-388167-3880-1660-166

5544332211

>55,69>55,6945,18-55,6945,18-55,6935,33-45,1735,33-45,1727,50-35,3227,50-35,320-27,490-27,49

5544332211

ΗμιάθροισμαΗμιάθροισμα ΕρμηνείαΕρμηνεία

55 Πολύ καλήΠολύ καλή

4,54,5 Πολύ καλήΠολύ καλή

44 ΚαλήΚαλή

3,53,5 ΚαλήΚαλή

33 ΜέτριαΜέτρια

2,52,5 ΜέτριαΜέτρια

22 ΚακήΚακή

1,51,5 ΚακήΚακή

11 Πολύ κακήΠολύ κακή

Ποταμοί που έχουν μελετηθεί ως προς τις χημικές Ποταμοί που έχουν μελετηθεί ως προς τις χημικές παραμέτρους, τα βενθοασπόνδυλα και τα παραμέτρους, τα βενθοασπόνδυλα και τα

ενδιαιτήματά τουςενδιαιτήματά τους

ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1995ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1995

Yfantis G., Artemiadou V., Lazaridou-Dimitriadou M., Mourelatos S.Yfantis G., Artemiadou V., Lazaridou-Dimitriadou M., Mourelatos S., , 19961996

Φθινόπωρο 2003 και Άνοιξη 2004Φθινόπωρο 2003 και Άνοιξη 2004

Βέροια

Χωριό Γεωργιανοί

Πηγές Μαυρονερίου

Ασπρονέρι

Λιανοβρόχι

Χωριό Τριπόταμος

Στ. 1(PG)

Στ. 2 (MG)

Στ. 3 (M)

Στ. 4 (SM)

Στ. 5 (A)

Στ. 6 (B)

Στ. 7 (L)

Στ. 9 (MB)

Στ. 10 (ST66)

Αλιάκμονας

Τάφρος 66

Στ. 8 (SL)

Άριστη κατάστασηΚαλή κατάστασηΜέτρια κατάστασηΚακή κατάστασηΠολύ κακή κατάσταση

Β

Αστικά λύματα καιβιομηχανικά απόβλητα

Σταθμοί

F A

F A

F A

F A

F A

F A

F A

ΧΕΙΜΩΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ, 2005. Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία

Περιοχή έρευνας

Στ.1

Στ.2 Στ. 3

Στ.4

Στ. 5

Στ. 6

Στ. 7 Στ. 8

Στ. 9

Στ. 10

Ametabola

Collembola (Springtails)

CHILICERATA (ARACHNIDA)

BIVALVIA

OLIGOCHAETA

PLATYELMINTHES COELENTERATA NEMATOMORPHA

INSECTS

Hemimetabola Nymphs: Plecoptera (stone flies) Ephemeroptra (may flies) Odonata (dragon flies)

a) the number of tail appendages

b) the presence or absence of gills

c) the presence of an obvious protrusible labium

Heteroptera (Hemiptera)

The REST of

ARTRODODA

MOLLUSCA

ANNELIDA

POLYZOA TURBELARIA (Tricladida)

Holometabolous Larvae: Diptera Trichoptera Coleoptera Neuroptera (alder flies) Lepidoptera Hymenoptera Pupae: Diptera Coleoptera Trichoptera

CRUSTACEA

GASTERODODA

HIRUDINEA

HYDROZOA GORDIOIDEA

 Πίνακας II Συνολικός αριθμός taxa (ταξινομικές ομάδες )

0-1 2-5 6-10 11-15 15+Eίδη σύμφωνα με τηνευαισθησία τους ως προς το O2(1)νύμφες από Plecoptera

αριθμός ειδών >1 - 7 8 9 10αριθμός ειδών =1 - 6 7 8 9

(2)νύμφες από Ephemeroptera εκτός από το Baetis rhodani*αριθμός ειδών >1 - 6 7 8 9αριθμός ειδών =1 - 5 6 7 8

(3)προνύμφες από Trichoptera και τα Baetis rhodaniαριθμός ειδών >1 - 6 7 8 9αριθμός ειδών =1 4 4 5 6 7

 (4) Oικογένεια Gammaridae (Kαρκινοειδή, Aμφίποδα του γλυκού νερού).Aπουσία των παραπάνω ειδών.

3 4 5 6 7 

(5) Oικογένεια Asellidae (Kαρκινοειδή, Iσόποδα του γλυκού νερού). Aπουσία των παραπάνω ειδών.

2 3 4 5 6 (6) Προνύμφες της οικογένειας Chironomidae (Diptera). Aπουσία των παραπάνω ειδών.

1 2 3 4 5 

(7) Aπουσία όλων σχεδόν των μορφών. (Παρουσία μερικών ανθεκτικών προνυμφών της τάξης Diptera, π.χ. του γένους Eristalis).

0 1 2 - - 

* Tα Baetis rhodani είναι η κοινότερη νύμφη των εφημεροπτέρων. Aυτή όμως δεν είναι τόσο ευαίσθητη στη ρύπανση όσο οι άλλες νύμφες.

http://river.bio.auth.gr/index.http://river.bio.auth.gr/index.htmlhtml

Το νερό είναι εξίσου σημαντικό με τον αέρα.Το νερό είναι εξίσου σημαντικό με τον αέρα. Ας Ας το διαχειριστούμε ορθολογικά για να έχουμε να το διαχειριστούμε ορθολογικά για να έχουμε να

πιούμε. πιούμε.