1

Η Ελλάδα σε κρίση ένα χρόνο μετά:Η Ελλάδα σε κρίση ένα χρόνο μετά:Οικονομική κρίση και Ευρωπαϊκή διακυβέρνησηΟικονομική κρίση και Ευρωπαϊκή διακυβέρνηση

Μιράντα ΞαφάΜιράντα Ξαφά

Ημερίδα ΙΟΒΕ, 16 Μαίου 2011Ημερίδα ΙΟΒΕ, 16 Μαίου 2011

2

Το Το spreadspread των Ελληνικών ομολόγων παραμένει των Ελληνικών ομολόγων παραμένει το υψηλότερο στην Ευρωζώνητο υψηλότερο στην Ευρωζώνη

Spreads Over the 10-Year German Bond Yield

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

GREECE ITALY PORTUGAL

SPAIN IRELAND FRANCE

3

Γιατί;Γιατί;

Υψηλότερο χρέος και έλλειμμα στην ΕΕΥψηλότερο χρέος και έλλειμμα στην ΕΕΑναξιόπιστα και ελλειπή στατιστικά στοιχείαΑναξιόπιστα και ελλειπή στατιστικά στοιχείαΚακό Κακό track record track record δημοσιονομικής προσαρμογήςδημοσιονομικής προσαρμογήςΦόβοι κοινωνικής αναταραχής λόγω περικοπώνΦόβοι κοινωνικής αναταραχής λόγω περικοπών Χαμηλή ανταγωνιστικότητα, μέτριες προοπτικές Χαμηλή ανταγωνιστικότητα, μέτριες προοπτικές

ανάπτυξηςανάπτυξης““Doing Business” report: Doing Business” report: Η Ελλάδα είναιΗ Ελλάδα είναι 109 109ηη από από 155 155

χώρες, δεν προσελκύει επενδύσειςχώρες, δεν προσελκύει επενδύσεις

4

Η προβλεπόμενη αύξηση της δαπάνης για Η προβλεπόμενη αύξηση της δαπάνης για συντάξεις είναι η υψηλότερη στην Ευρωζώνησυντάξεις είναι η υψηλότερη στην Ευρωζώνη

1/ Incremental aging costs between 2007-60.1/ Incremental aging costs between 2007-60.

Source: IMF Country Report 09/244, August 2009Source: IMF Country Report 09/244, August 2009

0

5

10

15

20

GR NE SP IRE BE GE EU-25

POR AU FR IT

EU: Aging burden (% GDP) 1/

Aging burden (% GDP)

5

Μνημόνιο ΕΕ/ΔΝΤ: ΣτόχοιΜνημόνιο ΕΕ/ΔΝΤ: ΣτόχοιΔημοσιονομικά μέτραΔημοσιονομικά μέτρα

- Μείωση δημοσιονομικών ελλειμμάτων, βιώσιμο δημόσιο χρέος- Μείωση δημοσιονομικών ελλειμμάτων, βιώσιμο δημόσιο χρέος

- - διαρθρωτικές δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις (ασφαλιστικό, διαρθρωτικές δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις (ασφαλιστικό, σύστημα υγείας, ΔΕΚΟ, φοροεισπρακτικός μηχανισμός)σύστημα υγείας, ΔΕΚΟ, φοροεισπρακτικός μηχανισμός)

Αναπτυξιακά μέτραΑναπτυξιακά μέτρα

- διαρθρωτικές παρεμβάσεις για τη διεύρυνση της παραγωγικής - διαρθρωτικές παρεμβάσεις για τη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης, στροφή προς επενδύσεις και εξαγωγέςβάσης, στροφή προς επενδύσεις και εξαγωγές

- - άνοιγμα επαγγελμάτων, ευκαμψία στην αγορά εργασίας άνοιγμα επαγγελμάτων, ευκαμψία στην αγορά εργασίας

- μείωση γραφειοκρατίας, ενίσχυση επιχειρηματικότητας- μείωση γραφειοκρατίας, ενίσχυση επιχειρηματικότητας

6

Πρόοδος μέχρι σήμεραΠρόοδος μέχρι σήμεραΣημαντική μείωση ελλείμματος το 2010 (15Σημαντική μείωση ελλείμματος το 2010 (15½½% → 10% → 10½½% ΑΕΠ) με % ΑΕΠ) με

οριζόντιες περικοπές σε μισθούς-συντάξεις, αύξηση φορολογικών οριζόντιες περικοπές σε μισθούς-συντάξεις, αύξηση φορολογικών συντελεστών, εφάπαξ φορολογία κερδών.συντελεστών, εφάπαξ φορολογία κερδών.

Τα μέτρα αυτά είναι μη επαναλαμβανόμενα.Τα μέτρα αυτά είναι μη επαναλαμβανόμενα.Η κυβέρνηση καλείται τώρα να εξειδικεύσει μέτρα που θα μειώσουν Η κυβέρνηση καλείται τώρα να εξειδικεύσει μέτρα που θα μειώσουν

το έλλειμμα κατά 23δις (8% του ΑΕΠ) το 2012-14.το έλλειμμα κατά 23δις (8% του ΑΕΠ) το 2012-14.

ΑλλάΑλλά::Καθυστέρηση σε θεσμικές μεταρρυθμίσειςΚαθυστέρηση σε θεσμικές μεταρρυθμίσεις

- Ηλεκτρονική συνταγογράφησηΗλεκτρονική συνταγογράφηση- Διπλογραφικό σύστημα στα νοσοκομείαΔιπλογραφικό σύστημα στα νοσοκομεία- Ενιαία αρχή πληρωμών στο ΔημόσιοΕνιαία αρχή πληρωμών στο Δημόσιο

Μετατάξεις αντί απολύσειςΜετατάξεις αντί απολύσειςΧρειάζεται περαιτέρω ασφαλιστική μεταρρύθμισηΧρειάζεται περαιτέρω ασφαλιστική μεταρρύθμισηΧρειάζεται ενίσχυση της επιχειρηματικότηταςΧρειάζεται ενίσχυση της επιχειρηματικότητας

7

Προϋποθέσεις για έξοδο από την κρίσηΠροϋποθέσεις για έξοδο από την κρίση

Άμεση και αποφασιστική συρρίκνωση του κράτους Άμεση και αποφασιστική συρρίκνωση του κράτους και των παρεμβάσεών του στην οικονομίακαι των παρεμβάσεών του στην οικονομία

Μείωση προσωπικού με κλείσιμο ζημιογόνων Μείωση προσωπικού με κλείσιμο ζημιογόνων επιχειρήσεων και άχρηστων δημόσιων οργανισμώνεπιχειρήσεων και άχρηστων δημόσιων οργανισμών

Εκτεταμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων Εκτεταμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων (εισηγμένων και μη) και συμβάσεων παραχώρησης (εισηγμένων και μη) και συμβάσεων παραχώρησης σε ιδιώτες (αεροδρόμια, λιμάνια, εκτάσεις για σε ιδιώτες (αεροδρόμια, λιμάνια, εκτάσεις για τουριστική αξιοποίηση)τουριστική αξιοποίηση)

Μείωση φορολογίας κερδών, απλοποίηση Μείωση φορολογίας κερδών, απλοποίηση διαδικασίας αδειοδότησης επιχειρήσεωνδιαδικασίας αδειοδότησης επιχειρήσεων

8

Ιρλανδία και Πορτογαλία έχουν πολύ Ιρλανδία και Πορτογαλία έχουν πολύ χαμηλότερο χρέος από την Ελλάδαχαμηλότερο χρέος από την Ελλάδα

Greece, Ireland, Portugal: General Government Deficit, 2009-15 (% GDP)

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Greece Ireland Portugal

0%20%40%60%80%

100%120%140%160%

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Greece, Ireland, Portugal: General Government Debt, 2009-15 (%GDP)

Greece Ireland Portugal

Source: IMF and EurostatSource: IMF and Eurostat

9

Ακόμα και αν τηρηθεί το ΜνημόνιοΑκόμα και αν τηρηθεί το Μνημόνιο……

Source: IMF Staff Report, Feb 2011 update; and EurostatSource: IMF Staff Report, Feb 2011 update; and Eurostat

Greece: General Government Deficit

05

10152025303540

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

0.0%

5.0%

10.0%

15.0%

20.0%

Deficit, EUR bl (left) Deficit/GDP (right)

10

……το χρέος θα σταθεροποιηθεί μόνο το το χρέος θα σταθεροποιηθεί μόνο το 2013 2013 στοστο 160% 160% του ΑΕΠτου ΑΕΠ

Source: IMF Staff Report, Feb 2011 and EurostatSource: IMF Staff Report, Feb 2011 and Eurostat

Greece: General Government Debt(billion euros, left scale; %GDP, right scale)

0

100

200

300

400

500

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

0%

50%

100%

150%

200%

Gen. Gov. Debt Debt/GDP

11

……δημιουργόντας την προσδοκία δημιουργόντας την προσδοκία αναδιαπραγμάτευσης του χρέουςαναδιαπραγμάτευσης του χρέους……

Ξεκινόντας από πρωτογενές Ξεκινόντας από πρωτογενές έλλειμμα 10% του ΑΕΠ το έλλειμμα 10% του ΑΕΠ το 2009, 2009, η Ελλάδα χρειάζεταιη Ελλάδα χρειάζεται πρωτογενές πλεόνασμα 6% πρωτογενές πλεόνασμα 6% του ΑΕΠ για να του ΑΕΠ για να σταθεροποιηθεί το χρέος.σταθεροποιηθεί το χρέος.

Η απαιτούμενη προσαρμογή Η απαιτούμενη προσαρμογή ειναι 16% του ΑΕΠ, δηλ. ειναι 16% του ΑΕΠ, δηλ. περίπου 40δις την περίοδο περίπου 40δις την περίοδο 2010-20152010-2015. .

Αλλά το πρωτογενές ισοζύγιο Αλλά το πρωτογενές ισοζύγιο θα παραμείνει ελλειμματικό το θα παραμείνει ελλειμματικό το 2011!2011!

Greece: Overall and Primary Balance/GDP

-20.0%

-15.0%

-10.0%

-5.0%

0.0%

5.0%

10.0%

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Overall balance/GDP Primary balance/GDP

interestinterest

12

...αλλά το άμεσο «κούρεμα» ομολόγων ...αλλά το άμεσο «κούρεμα» ομολόγων προσκρούει σε σημαντικά εμπόδιαπροσκρούει σε σημαντικά εμπόδια

Επαναπρόσβαση στις κεφαλαιαγορέςΕπαναπρόσβαση στις κεφαλαιαγορές θα γίνει μόνο όταν το θα γίνει μόνο όταν το χρέος καταστεί βιώσιμο, δηλ. όταν επιτευχθεί ένα σημαντικό χρέος καταστεί βιώσιμο, δηλ. όταν επιτευχθεί ένα σημαντικό πρωτογενές πλεόνασμα ικανό να καλύψει σημαντικό μέρος πρωτογενές πλεόνασμα ικανό να καλύψει σημαντικό μέρος των τόκων.των τόκων.

Το άμεσο «κούρεμα» δεν θα έπειθε τις αγορές ότι το Το άμεσο «κούρεμα» δεν θα έπειθε τις αγορές ότι το υπόλοιπο χρέος θα εξυπηρετηθεί κανονικά, διότι η επιτυχία υπόλοιπο χρέος θα εξυπηρετηθεί κανονικά, διότι η επιτυχία του προγράμματος σταθεροποίησης δεν είναι δεδομένη.του προγράμματος σταθεροποίησης δεν είναι δεδομένη.

Οι τράπεζες δεν είναι έτοιμες να υποστούν τις ζημίες, καθώς Οι τράπεζες δεν είναι έτοιμες να υποστούν τις ζημίες, καθώς τα ομόλογα του Ελληνικού δημοσίου αποτιμώνται τα ομόλογα του Ελληνικού δημοσίου αποτιμώνται στην στην ονομαστική τους αξία στους ισολογισμούςονομαστική τους αξία στους ισολογισμούς τους.τους.

13

Σωστή χρονική σειρά:Σωστή χρονική σειρά:

Εξάλειψη πρωτογενούς ελλείμματος: Εξάλειψη πρωτογενούς ελλείμματος: 2009 = -2009 = -€€24δις 24δις 2010 = -2010 = -€10€10δις δις 2011 = -2011 = -€€2δις 2δις

Δημιουργία σημαντικού πρωτογενούς πλεονάσματος Δημιουργία σημαντικού πρωτογενούς πλεονάσματος (πρόβλεψη Μνημονίου)(πρόβλεψη Μνημονίου)2012 = +2012 = +€2€2διςδις2013 = +2013 = +€€8δις8δις

Έναρξη διαπραγματεύσεων για αναδιάρθρωσηΈναρξη διαπραγματεύσεων για αναδιάρθρωσηΕπιστροφή στις κεφαλαιαγορέςΕπιστροφή στις κεφαλαιαγορές

14

Ένα «κούρεμα» Ένα «κούρεμα» (haircut) 30% (haircut) 30% στην αξία των στην αξία των GGBs GGBs θα εξανέμιζε τα δύο τρίτα του κεφαλαίου θα εξανέμιζε τα δύο τρίτα του κεφαλαίου

των Ελληνικών τραπεζώντων Ελληνικών τραπεζών

Το δάνειο Το δάνειο €€110δις ΕΕ/ΔΝΤ περιλαμβάνει 110δις ΕΕ/ΔΝΤ περιλαμβάνει €10€10δις για τη δις για τη δημιουργία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής δημιουργία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για τη στήριξη της κεφαλαιακής επάρκειας Σταθερότητας για τη στήριξη της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών.των τραπεζών.

Το ποσό αυτό δεν θα επαρκούσε στην περίπτωση Το ποσό αυτό δεν θα επαρκούσε στην περίπτωση σημαντικής απομείωσης της αξίας των ομολόγων σημαντικής απομείωσης της αξίας των ομολόγων Ελλληνικού Δημοσίου (Ελλληνικού Δημοσίου (GGBsGGBs).).

Οι Ελληνικές τράπεζες κατέχουν Οι Ελληνικές τράπεζες κατέχουν €55€55διςδις GGBs GGBs, σχεδόν , σχεδόν το σύνολο των οποίων εμφανίζεται στην ονομαστική το σύνολο των οποίων εμφανίζεται στην ονομαστική τους αξία στους ισολογισμούςτους αξία στους ισολογισμούς τους.τους.

Τα ασφαλιστικά ταμεία, που κατέχουν Τα ασφαλιστικά ταμεία, που κατέχουν €26€26διςδις GGBs, GGBs, επίσης θα υποστούν μεγάλες απώλειες.επίσης θα υποστούν μεγάλες απώλειες.

15

Η «ομαλοποίηση» της νομισματικής πολιτικής Η «ομαλοποίηση» της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ θα δημιουργούσε πρόβλημα στον της ΕΚΤ θα δημιουργούσε πρόβλημα στον

τραπεζικό τομέατραπεζικό τομέα

Η ΕΚΤ θα αποσύρει σταδιακά τα μέτρα απεριόριστης παροχής Η ΕΚΤ θα αποσύρει σταδιακά τα μέτρα απεριόριστης παροχής ρευστότητας:ρευστότητας:

- - επιστροφή στις εβδομαδιαίες δημοπρασίες για παροχή επιστροφή στις εβδομαδιαίες δημοπρασίες για παροχή ρευστότηταςρευστότητας

- - επιστροφή στο ελάχιστο επιστροφή στο ελάχιστο ratingrating Α- για την αποδεκτή Α- για την αποδεκτή εγγύησηεγγύηση

Μάρτιος 2010Μάρτιος 2010: Η ΕΚΤ ανακοινώνει ότι θα συνεχίσει να δέχεται : Η ΕΚΤ ανακοινώνει ότι θα συνεχίσει να δέχεται ομόλογα με ομόλογα με rating rating κάτω του Α- ως εγγύηση για παροχή κάτω του Α- ως εγγύηση για παροχή ρευστότητας και μετά το 2010. Χωρίς αυτή την διευκόλυνση, η ρευστότητας και μετά το 2010. Χωρίς αυτή την διευκόλυνση, η παροχή ρευστότητας στις Ελληνικές τράπεζες θα είχε διακοπεί.παροχή ρευστότητας στις Ελληνικές τράπεζες θα είχε διακοπεί.

16

Η Ευρωπαϊκή διάσταση: Γιατί χρειάζεται Η Ευρωπαϊκή διάσταση: Γιατί χρειάζεται «ελεγχόμενη χρεοκοπία» ;«ελεγχόμενη χρεοκοπία» ;

Ρήτρα περί «μη διάσωσης»: Τι σημαίνει πρακτικά;Ρήτρα περί «μη διάσωσης»: Τι σημαίνει πρακτικά;

Εφόσον η «Ένωση μεταφοράς πόρων» (Εφόσον η «Ένωση μεταφοράς πόρων» (Fiscal unionFiscal union, δηλ. , δηλ. απεριόριστες μεταφορές πόρων από πλεονασματικές σε απεριόριστες μεταφορές πόρων από πλεονασματικές σε ελλειμματικές χώρες της ΕΕ) είναι πολιτικά απαράδεκτη, ένα ελλειμματικές χώρες της ΕΕ) είναι πολιτικά απαράδεκτη, ένα θεσμικό πλαίσιο ελεγχόμενης χρεοκοπίας είναι απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο ελεγχόμενης χρεοκοπίας είναι απαραίτητο ώστε:ώστε:

Να αποτρέψει την επιβάρυνση των φορολογούμενων, Να αποτρέψει την επιβάρυνση των φορολογούμενων, επιβάλοντας τη συμμετοχή των επενδυτών στις ζημίεςεπιβάλοντας τη συμμετοχή των επενδυτών στις ζημίες

Να επιβάλει την πειθαρχία στις αγορές μειώνοντας τον ηθικό Να επιβάλει την πειθαρχία στις αγορές μειώνοντας τον ηθικό κίνδυνο που προκύπτει από την προσδοκία διάσωσηςκίνδυνο που προκύπτει από την προσδοκία διάσωσης

Να ελαχιστοποιήσει τη διατάραξη της πραγματικής οικονομίας με Να ελαχιστοποιήσει τη διατάραξη της πραγματικής οικονομίας με την αποφυγή παρατεταμένης αναδιαπραγμάευσης χρέουςτην αποφυγή παρατεταμένης αναδιαπραγμάευσης χρέους

17

«Συνολική λύση»«Συνολική λύση»Ανακοίνωση Μέρκελ/Σαρκοζί (Ανακοίνωση Μέρκελ/Σαρκοζί (DeauvilleDeauville, Οκτ. 2010):, Οκτ. 2010): Συμμετοχή Συμμετοχή

επενδυτών στις ζημίες σε μελοντικές αναδιαρθρώσεις χρέους επενδυτών στις ζημίες σε μελοντικές αναδιαρθρώσεις χρέους εντός της Ευρωζώνης. εντός της Ευρωζώνης.

Σύνοδος Κορυφής 28-29 Οκτωβρίου 2010:Σύνοδος Κορυφής 28-29 Οκτωβρίου 2010: Απόφαση να Απόφαση να τροποποιηθεί η Συνθήκη (Άρθρο 122) για να επιτρέψουν την τροποποιηθεί η Συνθήκη (Άρθρο 122) για να επιτρέψουν την παροχή βοήθειας σε χώρες-μέλη προκειμένου να διατηρηθεί η παροχή βοήθειας σε χώρες-μέλη προκειμένου να διατηρηθεί η σταθερότητα στην Ευρωζώνη.σταθερότητα στην Ευρωζώνη.

Δημιουργήθηκε η προσδοκία ότι ο προσωρινός (ΕΔημιουργήθηκε η προσδοκία ότι ο προσωρινός (ΕFSFFSF) η ο ) η ο μόνιμος (μόνιμος (ESM)ESM) μηχανισμός στήριξης θα επαναγοράζει ομόλογα μηχανισμός στήριξης θα επαναγοράζει ομόλογα των αδύναμων χωρών.των αδύναμων χωρών.

Σύνοδος Κορυφής 24-25 Μαρτίου 2011: Σύνοδος Κορυφής 24-25 Μαρτίου 2011: Τελικές αποφάσεις για Τελικές αποφάσεις για τη δημιουργία μόνιμου μηχανισμού στήριξης (τη δημιουργία μόνιμου μηχανισμού στήριξης (ESM)ESM), που θα , που θα διαδεχθεί τον προσωρινό μηχανισμό (Εδιαδεχθεί τον προσωρινό μηχανισμό (ΕFSFFSF) στην λήξη του τον ) στην λήξη του τον Ιούνιο του 2013. Οι ομολογιούγοι θα επομίζονται τις ζημίες από Ιούνιο του 2013. Οι ομολογιούγοι θα επομίζονται τις ζημίες από τυχόν αναδιαρθρώσεις χρέους. τυχόν αναδιαρθρώσεις χρέους.

18

Τρία προβλήματαΤρία προβλήματα

Η δήλωση ότι το υπάρχον χρέος δεν θα υπόκειται σε Η δήλωση ότι το υπάρχον χρέος δεν θα υπόκειται σε αναδιάρθρωση δεν είναι πιστευτή.αναδιάρθρωση δεν είναι πιστευτή.

Η πρόβλεψη ότι οι αξιώσεις ιδιωτών πιστωτών θα έχουν Η πρόβλεψη ότι οι αξιώσεις ιδιωτών πιστωτών θα έχουν μειωμένη εξασφάλιση έναντι των απαιτήσεων των κρατών-μειωμένη εξασφάλιση έναντι των απαιτήσεων των κρατών-μελών θα δυσχεράνει την επαναπρόσβαση των μελών θα δυσχεράνει την επαναπρόσβαση των υπερχρεωμένων χωρών στις κεφαλαιαγορές.υπερχρεωμένων χωρών στις κεφαλαιαγορές.

Δεν επιλύεται η συστημική αλληλοεξάρτηση μεταξύ των Δεν επιλύεται η συστημική αλληλοεξάρτηση μεταξύ των τραπεζικών κρίσεων και κρίσεων δημοσίου χρέους, για την τραπεζικών κρίσεων και κρίσεων δημοσίου χρέους, για την οποία απαιτείται αύξηση της κεφαλαιακής επάρκειας των οποία απαιτείται αύξηση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών.Τα τραπεζών.Τα stress testsstress tests των Ευρωπαϊκών τραπεζών δεν των Ευρωπαϊκών τραπεζών δεν περιλαμβάνουν σενάριο κουρέματος του χρέους, διότι περιλαμβάνουν σενάριο κουρέματος του χρέους, διότι αυτό το σενάριο δεν είναι στην ατζέντα.αυτό το σενάριο δεν είναι στην ατζέντα.

19

Η αβεβαιότητα αυξάνει τα Η αβεβαιότητα αυξάνει τα spreadsspreads των των χωρών της περιφέρειαςχωρών της περιφέρειας

Η αβεβαιότητα ως προς το μέγεθος και τον χρόνο των Η αβεβαιότητα ως προς το μέγεθος και τον χρόνο των ζημιών που τελικά θα προκύψουν εκτίναξε τα ζημιών που τελικά θα προκύψουν εκτίναξε τα spreadsspreads σε σε ιστορικά υψηλό επίπεδο τις τελευταίες εβδομάδες.ιστορικά υψηλό επίπεδο τις τελευταίες εβδομάδες.

Η αδυναμία της κυβέρνησης να πετύχει τον στόχο για το Η αδυναμία της κυβέρνησης να πετύχει τον στόχο για το έλλειμμα του 2011 και να συμφωνήσει σ΄ένα αξιόπιστο έλλειμμα του 2011 και να συμφωνήσει σ΄ένα αξιόπιστο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής πυροδοτεί σενάρια για άμεση αναδιάρθρωση χρέους.πυροδοτεί σενάρια για άμεση αναδιάρθρωση χρέους.

Η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας υποβαθμίστηκε στο Β, Η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας υποβαθμίστηκε στο Β, εκεί όπου βρισκόταν η Αργεντινή όταν χρεοκόπησε.εκεί όπου βρισκόταν η Αργεντινή όταν χρεοκόπησε.

20

Δανειακές ανάγκες και πηγές Δανειακές ανάγκες και πηγές χρηματοδότησης, 2011-13χρηματοδότησης, 2011-13

20112011 20122012 20132013 2012-132012-13

Δανειακές ανάγκεςΔανειακές ανάγκες 5959 6767 6161 128128

o/w:o/w: (Χρεολύσια) (Χρεολύσια) (28)(28) (35)(35) (29)(29) (65)(65)

Χρηματοδότηση από Χρηματοδότηση από τρόικατρόικα

4747 2424 88 3232

Χρηματοδότηση από Χρηματοδότηση από αγορέςαγορές

00 2727 3838 6565

Χρηματοδότηση από Χρηματοδότηση από άλλες πηγέςάλλες πηγές

1212 1616 1515 3131

21

Δύο ενδεχόμεναΔύο ενδεχόμενα

(1) Πρόσθετο δάνειο (1) Πρόσθετο δάνειο (EFF) (EFF) ύψους τουλάχιστον ύψους τουλάχιστον €€65 δις 65 δις (πέρα από τα (πέρα από τα €€57δις του δανείου των 57δις του δανείου των €€110δις που δεν 110δις που δεν έχουν ακόμη εκταμιευτεί) έχουν ακόμη εκταμιευτεί)

(2) Αναβολή της αποπληρωμής των ομολόγων που (2) Αναβολή της αποπληρωμής των ομολόγων που λήγουν το 2012-13, ώστε να εξοινονομηθούν λήγουν το 2012-13, ώστε να εξοινονομηθούν €€65 δις65 δις

Η δεύτερη λύση προσκρούει στις έντονες αντιρήσεις της Η δεύτερη λύση προσκρούει στις έντονες αντιρήσεις της ΕΚΤ, η οποία κατέχει σχεδόν ΕΚΤ, η οποία κατέχει σχεδόν €€200δις ομόλογα του 200δις ομόλογα του Ελληνικού δημοσίου (Ελληνικού δημοσίου (€€144δις ως εγγύηση για την παροχή 144δις ως εγγύηση για την παροχή ρευστότητας ύψους ρευστότητας ύψους €€91δις και 91δις και €€50δις μέσω της 50δις μέσω της δευτερογενούς αγοράς)δευτερογενούς αγοράς)

22

Πρόταση Πρόταση Gros-Mayer Gros-Mayer

Βήμα 1Βήμα 1: : Ο προσωρινός μηχανισμός διάσωσης (Ο προσωρινός μηχανισμός διάσωσης (EFSFEFSF)) αγοράζει το σύνολο αγοράζει το σύνολο του χρέους των υπερχρεωμένων χωρών του χρέους των υπερχρεωμένων χωρών (PIGs)(PIGs) εκδίδοντας ομόλογα ΑΑΑ. εκδίδοντας ομόλογα ΑΑΑ. Η ανταλλαγή του χρέους γίνεται στην τιμή της δευτερογενούς αγοράς τη Η ανταλλαγή του χρέους γίνεται στην τιμή της δευτερογενούς αγοράς τη στιγμή που η κάθε χώρα υιοθέτησε πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από στιγμή που η κάθε χώρα υιοθέτησε πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από ΕΕ/ΔΝΤ.ΕΕ/ΔΝΤ.

Βήμα 2Βήμα 2: : Εξετάζεται η βιωσιμότητα του χρέους κάθε χώρας:Εξετάζεται η βιωσιμότητα του χρέους κάθε χώρας:

- - Αν το χρέος είναι βιώσιμο, η χώρα αποπληρώνει κανονικά το Αν το χρέος είναι βιώσιμο, η χώρα αποπληρώνει κανονικά το (μειωμένο) χρέος της προς το (μειωμένο) χρέος της προς το EFSF.EFSF.

- Αν το χρέος δεν είναι βιώσιμο, τότε το ΕΑν το χρέος δεν είναι βιώσιμο, τότε το ΕFSF FSF μειώνει το επιτόκιο όσο μειώνει το επιτόκιο όσο χρειάζεται για να επιτευχθεί βιωσιμότητα. Το ΔΝΤ προσφέρει χρειάζεται για να επιτευχθεί βιωσιμότητα. Το ΔΝΤ προσφέρει χρηματοδότηση έως ότου ολοκληρωθεί η δημοσιονομική χρηματοδότηση έως ότου ολοκληρωθεί η δημοσιονομική προσαρμογή.προσαρμογή.

Προϋπόθεση για την επιτυχία του εγχειρήματος είναι τα ομόλογα του ΕΠροϋπόθεση για την επιτυχία του εγχειρήματος είναι τα ομόλογα του ΕFSFFSF να μήν έχουν αυξημένη εξασφάλιση σε σχέση με τους ιδιώτες επενδυτές.να μήν έχουν αυξημένη εξασφάλιση σε σχέση με τους ιδιώτες επενδυτές.

23

Πλεονεκτήματα της πρόοτασηςΠλεονεκτήματα της πρόοτασης Gros-MayerGros-Mayer

Αποτρέπει τη στάση πληρωμών που θα δημιουργούσε πίεση Αποτρέπει τη στάση πληρωμών που θα δημιουργούσε πίεση στις τράπεζες και στο κοινό νόμισμα.στις τράπεζες και στο κοινό νόμισμα.

Αποφεύγει και το άλλο άκρο, την «ένωση μεταφοράς πόρων» Αποφεύγει και το άλλο άκρο, την «ένωση μεταφοράς πόρων» που δεν είναι αποδεκτή από την Γερμανία και τις άλλες που δεν είναι αποδεκτή από την Γερμανία και τις άλλες πλεονασματικές χώρες.πλεονασματικές χώρες.

Λύνει το πρόβλημα σε μόνιμη βάση προσφέροντας ένα σταθερό Λύνει το πρόβλημα σε μόνιμη βάση προσφέροντας ένα σταθερό κανόνα επιμερισμού των ζημιών μεταξύ πιστωτών, οφειλετών, κανόνα επιμερισμού των ζημιών μεταξύ πιστωτών, οφειλετών, και φορολογούμενων. Καμία ομάδα δεν επωμίζεται όλο το και φορολογούμενων. Καμία ομάδα δεν επωμίζεται όλο το βάρος της προσαρμογής.βάρος της προσαρμογής.

Επιτρέπει την επιστροφή στις αγορές, προσφέροντας Επιτρέπει την επιστροφή στις αγορές, προσφέροντας διακρατικά δάνεια με την ίδια εξασφάλιση (διακρατικά δάνεια με την ίδια εξασφάλιση (pari passupari passu) ) που που έχουν οι ιδιώτες επενδυτές.έχουν οι ιδιώτες επενδυτές.

24

Ομόλογα Ομόλογα Brady Brady στην Ευρώπη?στην Ευρώπη? Η πρόταση Η πρόταση Gros & Mayer Gros & Mayer είναι παρόμοια με τα ομόλογα είναι παρόμοια με τα ομόλογα Brady Brady που έδωσαν που έδωσαν

οριστική λύση στην κρίση των χρεών της Λατινικής Αμερικής την δεκαετία οριστική λύση στην κρίση των χρεών της Λατινικής Αμερικής την δεκαετία του 1980. του 1980.

Το 1989 το Μεξικό αντάλλαξε το υπάρχον χρέος του με νέα τρικονταετή Το 1989 το Μεξικό αντάλλαξε το υπάρχον χρέος του με νέα τρικονταετή ομόλογα Brady, με εγγύηση ομόλογα μηδενικού κουπονιού του ομόλογα Brady, με εγγύηση ομόλογα μηδενικού κουπονιού του Αμερικανικού δημοσίου ίδιας διάρκειας. Ακολούθησαν πολλές άλλες χώρες. Αμερικανικού δημοσίου ίδιας διάρκειας. Ακολούθησαν πολλές άλλες χώρες.

Nicholas Brady Nicholas Brady ««History of the Brady Plan”History of the Brady Plan”::

““Χρειάστηκε κουράγιο και διορατικότητα για να σχεδιαστεί μια Χρειάστηκε κουράγιο και διορατικότητα για να σχεδιαστεί μια στρατηγική που θα έλυνε το πρόβλημα με ομαλό τρόπο. Το στρατηγική που θα έλυνε το πρόβλημα με ομαλό τρόπο. Το εναλλακτικό σενάριο ήταν μία στάση πληρωμών με απρόβλεπτες εναλλακτικό σενάριο ήταν μία στάση πληρωμών με απρόβλεπτες συνέπειες».συνέπειες».

Από την αρχή της κρίσης το 1982 μέχρι την έκδοση των ομολόγων Από την αρχή της κρίσης το 1982 μέχρι την έκδοση των ομολόγων Brady Brady μεσολάβησαν επτά χρόνια. Αυτό το διάστημα έδωσε την ευκαιρία στις μεσολάβησαν επτά χρόνια. Αυτό το διάστημα έδωσε την ευκαιρία στις τράπεζες να θωρακιστούν με νέα κεφάλαια ώστε να αντέξουν τις ζημίες.τράπεζες να θωρακιστούν με νέα κεφάλαια ώστε να αντέξουν τις ζημίες.

25

ΕυχαριστώΕυχαριστώ!!