7/5/2005 1

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ:

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ TΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Αρσένος Παναγιώτης Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων, ΑΤΕΙ Πειραιά

Λαγού Μαρία Περιφεριολόγος ΜΒΑ Πανεπιστήμιο Αιγαίου

7/5/2005 2

ΕισαγωγήΤο περιβάλλον ως αντικείμενο

παγκόσμιου ενδιαφέροντοςΟ άνθρωπος βασίζει την ύπαρξή του και την ευημερία του πρώτα από όλα στους φυσικούς πόρους και ζει σε συμβίωση με το περιβάλλον Η οικονομική ανάπτυξη γεννιέται από την ένταση μεταξύ των ανθρώπινων αναγκών για καταναλωτικά αγαθά και του μετασχηματισμού των φυσικών πόρων

7/5/2005 3

Εισαγωγή• Η ευρύτητα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων

μεταβάλλουν αναπόφευκτα το περιβάλλον προκαλώντας σε πολλές περιπτώσεις μόνιμα ή περιοδικά προβλήματα.

• Τα προβλήματα αυτά ανάλογα με την ένταση και την έκτασή τους διακρίνονται σε:– Παγκόσμια– Περιφερειακά– Τοπικά

7/5/2005 4

Εισαγωγή

Το ερώτημα που τίθεται είναι:

Πως μπορεί να εξασφαλιστεί συνεχής και βιώσιμη αναπτυξιακή διαδικασία διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη παραγωγή κατάναλωτικών αγαθών και ελαχιστοποιώντας τις αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

7/5/2005 5

Στόχος της εργασίας• Συλλογή και αξιολόγηση δεδομένων σε

παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο

• Ανάδειξη του ρόλου των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη διαμόρφωση του– Κοινωνικού– Πολιτικού– Πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος

• Καθορισμός ενός μοντέλου πρότυπης ανάπτυξης

7/5/2005 6

Ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτικήΗ ιδρυτική Συνθήκη της Ε.Ε. προβλέπει:• τη διατήρηση, προστασία και βελτίωση της

ποιότητας του περιβάλλοντος• τη συμβολή στην προστασία της υγείας των

πολιτών• την εξασφάλιση συνετής και ορθολογικής

χρήσης των φυσικών πόρων.• τη προώθηση μέτρων για την αντιμετώπιση

περιβαλλοντικών προβλημάτων σε τοπικό ή διεθνές επίπεδο

7/5/2005 7

Η δράση της Ε.Ε. στηρίζεται:

• σε δράσεις προληπικού χαρακτήρα

• στην επανόρθωση περιβαλλοντικών ζημιών στοχεύοντας στην πηγή του προβλήματος

• στην αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει»

• στον υψηλό βαθμό προστασίας που λαμβάνει υπόψη την πολυμορφία και τις ιδιαιτερότητες που υπάρχουν στις διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές της Κοινότητας

Ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική

7/5/2005 8

Το Συμβούλιο της Ε.Ε. αποφασίζει και θεσπίζει:

• διατάξεις κυρίως φορολογικού χαρακτήρα

• μέτρα που αφορούν τη χωροταξία, τις χρήσεις γης και τη διαχείριση των υδάτινων πόρων

• Δεσμευτικά μέτρα για την επιλογή εναλλακτικών πηγών ενέργειας και τη γενική διάρθρωση του ενεργειακού εφοδιασμού σε ένα κράτος μέλος

Ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική

7/5/2005 9

Δράσεις για στρατηγική ανάπτυξη

• Φυσικό περιβάλλον και βιοποικιλότητα• Υγεία και ποιότητα ζωής των πολιτών

(ατµοσφαιρική ρύπανση, γενετικώς τροποποιηµένοι οργανισµοί, τροφογενείς νόσοι, κλπ).

• Παγκόσμια αλλαγή κλίματος• Διαχείριση υδάτινων πόρων

7/5/2005 10

Δράσεις για στρατηγική ανάπτυξη

• Διαχείριση αποβλήτων για αποφυγή της υποβάθµισης και διάβρωσης του εδάφους

• Προστασία των παράκτιων ζωνών • Παγκοσµιοποίηση και αύξηση των πιέσεων για

χρήση των φυσικών πόρων

7/5/2005 11

Προγράμματα -δράσεις για στρατηγική ανάπτυξη

Εργαλεία άσκησης αποτελεσματικής πολιτικής:

• Νομοθετικές ρυθμίσεις• Οικονομικά μέτρα• Οριζόντια μέσα στήριξης• Μηχανισμούς χρηματοδοτικής στήριξης

7/5/2005 12

Αειφόρος ανάπτυξηΑειφορία σημαίνει συνολική θεώρηση των

οικουμενικών προβλημάτων όπως:• των υδάτων, του εδάφους, του αέρα

• της βιοποικιλότητας

• της οικονομίας, της υγείας, της παιδείας και

• του πολιτικού συστήματος σε οποιαδήποτε επίπεδο αναφοράς

7/5/2005 13

Αειφόρος ανάπτυξηΠροτεραιότητες της ΕΕ για αειφόρο ανάπτυξη•κλιματικές μεταβολέςΑντικειμενικός στόχος είναι να σταθεροποιηθούν οι ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις των αερίων του θερμοκηπίου σε τέτοιο επίπεδο που να μην προκαλούν αφύσικες μεταβολές στο κλίμα της γης. (μείωση κατά 8% των εκπομπών αερίων τύπου θερμοκηπίου σε συνάρτηση με τα επίπεδα του 1990)

7/5/2005 14

Αειφόρος ανάπτυξηΠροτεραιότητες της ΕΕ για αειφόρο

ανάπτυξη•φύση και βιοποικιλότηταΑντικειμενικός στόχος είναι να προστατευτεί η λειτουργία των φυσικών συστημάτων και να σταματήσει η απώλεια βιοποικιλότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στον κόσμο, καθώς και να προστατευτούν τα εδάφη από τη διάβρωση και τη ρύπανση.

7/5/2005 15

Αειφόρος ανάπτυξηΠροτεραιότητες της ΕΕ για αειφόρο ανάπτυξη

•περιβάλλον και υγείαΑντικειμενικός στόχος είναι να επιτευχθεί μια ποιότητα περιβάλλοντος όπου τα επίπεδα των ανθρωπογενών ρυπαντών,συμπεριλαμβανομένων των διαφόρων τύπων ακτινοβολιών, να μην προκαλούν σημαντικές επιπτώσεις ή κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία.

7/5/2005 16

Αειφόρος ανάπτυξηΠροτεραιότητες της ΕΕ για αειφόρο ανάπτυξη

•Βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και των αποβλήτωνΑντικειμενικός στόχος είναι να διασφαλιστεί η ανάλωση των ανανεώσιμων και μη ανανεώσιμων πηγών και να επιτευχθεί αποσύνδεση της χρήσης των πόρων από την οικονομική ανάπτυξη, απεξάρτησης της οικονομίας από τους υλικούς πόρους και πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων

7/5/2005 17

Η περιορισµένη πρόοδος οφείλεται: • Ανεπαρκής εξοικείωση των πολιτών με την

περιβαλλοντική πολιτική της Ε.Ε• Υποτονική δέσµευση των κρατών µελών

στους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης• Ελλιπής ενσωµάτωση της περιβαλλοντικής

πολιτικής στον οικονοµικό τοµέα

Αειφόρος ανάπτυξη και Ε.Ε.

7/5/2005 18

Εργαλεία άσκησης περιβαλλοντικής πολιτικής:• Απαγορεύσεις - κυρώσεις• Χρηματοδοτήσεις – επιδοτήσεις• Φορολογία και τέλη• Περιφερειακές ρυθμίσεις• Πληροφόρηση• Συμβατικές συμφωνίες• Δημιουργία νέων αγορών

Αειφόρος ανάπτυξη και Ε.Ε.

7/5/2005 19

Πολιτικές που θα οδηγούσαν τους ΟΤΑ σε αειφόρο τροχιά:

• Θέσπιση και εφαρμογή σύγχρονης και ρεαλιστικής νομοθεσίας

• Παραγωγή ενέργειας με ανανεώσιμες πηγές • Εισαγωγή περιβαλλοντικής φορολογίας• Έλεγχος τουριστικής ανάπτυξης• Έλεγχος της κατανάλωσης• Θέσπιση ποιοτικού ελέγχου των γεωργικών

προϊόντων

Προτάσεις

7/5/2005 20

• Ανάπτυξη και εφαρμογή ολοκληρωμένων σχεδίων διαχείρισης των παράκτιων περιοχών.

• Ευαισθητοποίηση όλων των ενδιαφερομένων φορέων

• Ενημέρωση των πολιτών και των φορέων της περιοχής ευθύνης των ΟΤΑ

• Μέτρα για την αποτροπή της ρύπανσης του αέρα, του νερού και του εδάφους.

Προτάσεις

7/5/2005 21

Προτάσεις• Βελτίωση της αστικής οικονομίας ως

παράμετρο της βιώσιμης ανάπτυξης.

• Επιδοτήσεις για τη χρήση καθαρών τεχνολογιών

• Επιβράβευση, δημοσιοποίηση και προώθηση βέλτιστων πρακτικών