ژمارە ٤٦

الپەڕە: 5

شێخانی نه قشبه ندی و كێشه كه یان له گه ڵ

كۆمه ڵی ئیسالمی

به‌یان.‌تایبه‌ت

به‌‌ ڕاب��ردوودا‌ ڕۆژی‌ چه‌ند‌ له‌‌یاداشته‌كانی‌ ب��اوب��وون��ه‌وه‌ی‌ ه��ۆی‌گۆڤاری‌ له‌‌ ئیسالمی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئه‌میری‌باسی‌ به‌شێكیدا‌ له‌‌ كه‌‌ )لڤین(دا،‌ڕاب��ردوو‌ به‌سه‌رهاتێكی‌ چه‌ند‌ له‌‌نه‌قشبه‌ندی،‌ شێخانی‌ له‌گه‌ڵ‌ كردبوو‌هه‌له‌ی‌ ئ��ه‌و‌ ده‌س��ه‌اڵت‌ م��ی��دی��ای‌ئیسالمی،‌ كۆمه‌ڵی‌ دژی‌ لە‌ قۆسته‌وه‌‌باره‌یه‌وه‌‌ له‌و‌ ئیسالمییش‌ كۆمه‌ڵی‌

ڕوونكردنه‌وه‌ی‌باوکردەوە.وتاربێژی‌ غه‌فور،‌ مامۆستا‌سه‌ید‌یه‌كێك‌ و‌ بیاره‌‌ خانه‌قای‌ مزگه‌وتی‌ته‌ریقه‌تی‌ دی��اری‌ پ��ه‌ی��ڕەوان��ی‌ ل��ه‌‌)به‌یان(‌ بۆ‌ له‌وباره‌وه‌‌ نه‌قشبه‌ندی،‌باپیر‌ عه‌لی‌ مامۆستا‌ »له‌گه‌ڵ‌ ده‌ڵێت‌په‌یامیش‌ هه‌روه‌ها‌ كردووه‌«.‌ قسه‌م‌وتارخوێنانی‌ و‌ پێشنوێژ‌ ئاڕاسته‌ی‌

ته‌ریقه‌ته‌كه‌ی‌ده‌كات.

بڕوانه‌‌الپه‌ڕەی‌هه‌واڵ‌و‌ڕاپۆرت.

Tuesday, No, 46که‌رکوک‌‌‌دهۆک‌‌‌سلێمانی‌‌‌هه‌ولێر‌‌‌که‌ش‌و‌هه‌واFirst Year, July 30, 2013

www.bayanpress.net رۆژنامەیەکى‌سیاسیى‌گشتیى‌ئەهلییە،‌‌ژماره‌‌)46(،‌سێشەممە‌2013/7/30،‌ساڵی‌یەکەم

چاوى‌تۆ‌لەسەر‌ڕووداوەکان

بیروڕا

13

وەرزش

8

پریاسکە

100 پرۆژه یاسا ده كه ونه خولی داهاتووی په رله مان


ئۆپۆزسیۆن‌ فراكسیۆنه‌كانی‌له‌م‌ پرۆژەیاسا‌ ‌100 كه‌‌ ڕایده‌گه‌یه‌نن‌هۆكاری‌ ماونه‌ته‌وه‌،‌ په‌رله‌ماندا‌ خوله‌ی‌ڕێگرییه‌كانی‌ بۆ‌ په‌سه‌ندنه‌كردنیشیان‌سه‌رۆكایه‌تیی‌ و‌ كوردستانی‌ لیستی‌

په‌رله‌مان‌ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌.یه‌كگرتووی‌ فراكسیۆنی‌ سه‌رۆكی‌ڕاب��ردوودا‌ م��اوه‌ی‌ »له‌‌ وتی‌ ئیسالمی‌پڕۆژەكانی‌ به‌‌ ن��ه‌ده‌درا‌ ئه‌وله‌ویه‌ت‌فراكسیۆنی‌ ئه‌ندامێكی‌ ئۆپۆزسیۆن«.‌»سه‌رۆكایه‌تیی‌ ده‌ڵ��ێ��ت‌ گ��ۆڕان��ی��ش‌كوردستانی‌ لیستی‌ و‌ پ��ه‌رل��ه‌م��ان‌جێبه‌جێ‌‌ پارتی‌ و‌ یه‌كێتی‌ بڕیاره‌كانی‌فراكسیۆنی‌ سه‌رۆكی‌ جێگری‌ ده‌كه‌ن«.‌ده‌ك��ات‌ ب��ه‌وه‌‌ ئ��ام��اژە‌ كوردستانییش‌ئه‌و‌ ماونه‌ته‌وه‌،‌ یاسایانه‌ی‌ »ئ��ه‌و‌ كه‌‌سیاسییان‌ ڕەه��ه‌ن��دی‌ كه‌‌ یاسایانه‌ن‌

هه‌یه‌«.بڕوانە‌الپەڕەی‌پەیجور

پێش جه ژن وردبینیی ناوی كاندیده كان یه كالیی ده بێته وه


سه‌ربه‌خۆی‌ ب��ااڵی‌ كۆمسیۆنی‌ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌ك��ان‌ده‌س��ت��ی‌ك��ردووه‌‌الیه‌نه‌‌ كاندیدی‌ ناوی‌ وردبینیی‌ به‌‌سیاسییه‌كان‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌په‌رله‌مانی‌جه‌ژنی‌ پێش‌ بڕیاریشه‌‌ و‌ كوردستان‌

ڕەمه‌زان‌ناوه‌كان‌یه‌كالیی‌بكاته‌وه‌.خه‌لیفه‌،‌ ع��ه‌ب��دول��ڕەح��ان‌به‌رپرسی‌په‌یوه‌ندییه‌‌جه‌ماوه‌رییه‌كانی‌ئه‌م‌ 28ی‌ »له‌‌ ڕایگه‌یاند‌ كۆمیسیۆن‌داهاتوو‌ 8ی‌ مانگی‌ 2ی‌ تا‌ مانگه‌وه‌‌بڕگه‌یه‌كی‌ترمان‌هه‌یه‌،‌ئه‌و‌بڕگه‌یه‌ش‌گۆڕانكاریی‌ بۆ‌ ده‌خایه‌نێت‌ ڕۆژ‌ پێنچ‌ئه‌و‌كاندیدانه‌ی‌كه‌‌مه‌رجه‌كانیان‌تێدا‌هاوكاریی‌ ڕێگه‌ی‌ له‌‌ ئه‌مه‌شیان‌ نییه.‌پاشان‌ قه‌واره‌‌سیاسییه‌كانه‌وه‌‌ده‌بێت،‌ڕۆژی‌ له‌‌ ده‌خرێنه‌وه‌‌ یه‌ك‌ لیسته‌كان‌ده‌نێردرێن‌ و‌ ‌8 مانگی‌ 7ی‌ بۆ‌ ‌2بۆ‌ كۆمیسیاران‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ب��ۆ‌په‌سه‌ندكردن.‌دوای‌ئه‌مه‌ش‌له‌‌ماوه‌ی‌سێ‌ڕۆژدا‌ڕاده‌گه‌یه‌ندرێت‌و‌كاتێكیش‌ده‌ستپێكردنی‌ بۆ‌ ده‌كرێت‌ دی��اری‌

بانگه‌شه‌ی‌هه‌ڵبژاردن«.

5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە 403642 42413743 43423844 44211726 23201824 21221926 22

بایی‌)750(‌دینارە

هەرێمێکى بیمار لە سایەى سیاسەتى ناتەندروستدا

9

دکتۆر‌سه‌ردار‌عه‌زیز‌بۆ‌بەیان:

له هه رێمى کوردستان ده بێت ملكه چ و چاوشۆڕی قۆرغكه رانی

داهاتی گشتی بیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ل.‌گفتوگۆ

خامنەئى گوێ لە بیتهۆڤن دەگرێت

گاریس بێڵ دەست بە مانگرتن دەکات


شۆڕش‌ئیساعیل،‌ئه‌ندامی‌مه‌كته‌بی‌سیاسی‌و‌به‌رپرسی‌مه‌كته‌بی‌هه‌ڵبژاردنی‌گفتوگۆیه‌كی‌ له‌‌ نیشتیانی،‌ یه‌كێتیی‌هه‌ڵبژاردنی‌ پرسی‌ له‌سه‌ر‌ )ب��ه‌ی��ان(دا‌چه‌ند‌ كوردستان‌ په‌رله‌مانی‌ داهاتووی‌به‌رپرسی‌ ده‌خ��ات��ه‌ڕوو.‌ زان��ی��اری��ی��ه‌ك‌

عیسا‌عه‌بدولقه‌هار.‌هه‌ولێر

ده‌ست‌ زانیارییانه‌ی‌ ئه‌و‌ به‌پێی‌)به‌یان(‌كه‌وتوون،‌قوربانییانی‌ده‌رزیی‌ئاڤاستین‌داوای‌قه‌ره‌بوو‌له‌‌حكومه‌تی‌چوارچێوه‌دا‌ ل��ه‌و‌ ده‌ك��ه‌ن.‌ هه‌رێم‌‌)500( نزیكه‌ی‌ داوای‌ هه‌ریه‌كێكیان‌ده‌‌ ب��ه‌‌ ك��ه‌‌ ده‌ك��ه‌ن،‌ دۆالر‌ ه��ه‌زار‌قوربانییه‌كه‌‌ده‌كاته‌‌پێنج‌ملیۆن‌دۆالر.

له‌‌ ن��زی��ك‌ س��ه‌رچ��اوه‌ی��ه‌ك��ی‌ناوی‌ نه‌یویست‌ كه‌‌ قوربانییه‌كان‌ڕاگه‌یاند‌ )به‌یان(ی‌ به‌‌ بكه‌ین،‌ ئاشكرا‌

مه‌كته‌بی‌هه‌ڵبژاردنی‌یه‌كێتیی‌نیشتیانی‌ده‌بین‌ یه‌كه‌م‌ لیستی‌ »ئێمە‌ رایگەیاند‌له‌‌‌40 زیاتر‌ و‌ له‌سه‌رتاسه‌ری‌كوردستاندا‌له‌باره‌ی‌ ده‌به‌ینه‌وه‌«.‌ په‌رله‌مان‌ كورسیی‌متانه‌به‌خۆبوونه‌شه‌وه‌،‌ ئه‌و‌ هۆكاری‌ده‌ڵ��ێ��ت‌»ی��ه‌ك��ێ��ت��ی‌ده‌ن��گ��ه‌‌زوی��ر‌و‌

ناڕازییه‌كانی‌خۆی‌گه‌ڕاندووه‌ته‌وه‌«.به‌وه‌ش‌ ئاماژە‌ ئیساعیل‌ ش��ۆڕش‌

كه‌‌ ئاڤاستین‌ ده‌رزیی‌ قوربانییانه‌ی‌ »ئه‌و‌ژماره‌یان‌ده‌‌كه‌سه‌‌ قه‌ره‌بوو‌ده‌كه‌ن،‌ داوای‌له‌ده‌ستداوه‌،‌ چاوی‌ هه‌ردوو‌ یه‌كێكیان‌ و‌ده‌رنه‌هاتووه‌،‌ چاوه‌كانی‌ تریشیان‌ یه‌كێكی‌داوایه‌كیان‌ هیچ‌ له‌ده‌ستداوه.‌ بینایی‌ به‌اڵم‌ده‌رزییه‌كه‌ی‌ كه‌‌ نه‌كردووه‌‌ كۆمپانیایه‌‌ له‌و‌هێناوه‌،‌به‌ڵكو‌داوای‌قه‌ره‌بوو‌له‌‌حكومه‌تی‌ه��ه‌رێ��م‌ده‌ك��ه‌ن.‌داواك��اری��ی��ه‌ك��ه‌ش��ی��ان‌كردووه‌،‌ ته‌ندروستی‌ وه‌زاره‌تی‌ پێشكه‌شی‌نزیكه‌ی‌ داوای‌ قوربانییه‌كیان،‌ هه‌ر‌ بۆ‌ كه‌‌وه‌زاره‌تی‌ كردووه‌،‌ دۆالریان‌ هه‌زار‌ ‌)500(بكاته‌وه‌‌ به‌رزی‌ داوه‌‌ به‌ڵێنی‌ ته‌ندروستیش‌

ده‌كات‌كه‌‌یه‌كێتی‌به‌‌هیچ‌جۆرێك‌داوای‌نه‌كردووه‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌دوابكه‌وێت.‌له‌‌باره‌ی‌پرسی‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ده‌ستووریشه‌وه‌،‌یه‌كێتی‌ نێوان‌ له‌‌ كێشه‌‌ بووه‌ته‌‌ ئێستا‌ كه‌‌به‌رپرسێك‌ و‌ ڕۆژە‌ ه��ه‌ر‌ و‌ پارتیدا‌ و‌وتی‌ ناوبراو‌ ده‌دات،‌ جیاواز‌ لێدوانێكی‌ده‌ستوور‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ به‌رانبه‌ر‌ »یه‌كێتی‌م��اوه‌ی‌ داوه‌‌ ب��ڕی��اری‌ پ��ه‌رل��ه‌م��ان‌ ب��ۆ‌

حكومه‌تی‌ وه‌زی��ران��ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ب��ۆ‌هه‌رێم«.

م��ه‌ح��م��ود،‌ ڕە‌ش��ی��د‌ دارا‌ دك��ت��ۆر‌ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‌گ��ش��ت��ی��ی‌ك��اروب��اری‌»بۆ‌ رایگه‌یاند‌ )به‌یان(ی‌ به‌‌ ته‌ندروستی‌لیژنه‌یه‌ك‌ پێویسته‌‌ قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌یان‌چونكه‌‌ ب��ك��ات،‌ ب��ۆ‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌منوونه‌‌ بۆ‌ نین،‌ یه‌ك‌ وه‌كو‌ قوربانییه‌كان‌وه‌كو‌ له‌ده‌ستداوه‌،‌ چاوی‌ هه‌ردوو‌ ئه‌وه‌ی‌له‌ده‌ستداوه‌،‌ چ��اوی‌ یه‌ك‌ كه‌‌ نییه‌‌ ئ��ه‌وه‌‌وه‌كو‌ نه‌داوه‌،‌ له‌ده‌ست‌ چاویان‌ ئه‌وانه‌شی‌ئه‌وانه‌‌نین‌كه‌‌ته‌نها‌ئازاریان‌پێگه‌یشتووه‌«.

درێژبكاته‌وه‌«.‌ هه‌رێم‌ سه‌رۆكایه‌تیی‌نیشتانی‌ یه‌كێتیی‌ ب��ه‌رپ��رس��ه‌ی‌ ئ��ه‌و‌بااڵی‌ كۆمسیۆنی‌ له‌‌ تووندیش‌ ڕەخنه‌ی‌و‌ ده‌گرێت‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‌ سه‌ربه‌خۆی‌پێیوایه‌‌نه‌یتوانیوه‌‌پڕۆفیشنااڵنه‌‌ئیشه‌كانی‌

به‌ڕێوه‌به‌رێت«.

بڕوانە‌الپەڕەی‌ڕۆژ

كاروباری‌ گشتیی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌خۆی‌ »حكومه‌ت‌ وتیشی‌ ته‌ندروستی‌م��اددی‌ ق��ه‌ره‌ب��ووی‌ پ��ێ��دان‌ به‌ڵێنی‌قه‌ره‌بووه‌‌ بكاته‌وه.‌ مه‌عنه‌وییان‌ و‌نه‌كراوه‌،‌ دیاریی‌ هێشتا‌ ماددییه‌كه‌‌به‌ڵێنیدا‌ ته‌ندروستی‌ وه‌زی��ری‌ پێشرت‌چاره‌سه‌ریان‌ و‌ بكاته‌وه‌‌ قه‌ربوویان‌بۆیه‌‌ بیاننێرێت،‌ بێت‌ هه‌ركوێ‌‌ له‌‌قۆناغه‌كانی‌قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌‌جێبه‌جێ‌كراون.‌له‌وانه،‌‌نه‌خۆشه‌كان‌پێویستیان‌بۆیه‌‌ هه‌بوو،‌ پێشكه‌وتوو‌ واڵتێكی‌ به‌‌

برانه‌‌ئه‌ڵانیا«.

‌شۆڕش‌ئیساعیل،‌به‌رپرسی‌مه‌كته‌بی‌هه‌ڵبژاردنی‌یه‌كێتی‌بۆ‌به‌یان:

زیاتر له 40 كورسیی په رله مان ده به ینه وه

بەڕێوەبەرى‌كاروباری‌ته‌ندروستی:‌قۆناغه‌كانی‌قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌‌جێبه‌جێ‌كراون

قوربانییانی ئاڤاستین داوای پێنج ملیۆن دۆالر له حكومه ت ده كه ن

كه‌‌ ئاگادارده‌كه‌ینه‌وه‌‌ خۆشه‌ویست‌ خوێنه‌رانی‌پیرۆزه‌وه،‌ ڕە‌مه‌زانی‌ جه‌ژنی‌ هاتنه‌وه‌ی‌ به‌بۆنه‌ی‌و‌ ده‌رناچێت‌ ڕۆژنامه‌كه‌مان‌ داهاتووى‌ ژماره‌ی‌پاش‌جه‌ژن‌له‌‌‌8/13دێینه‌وه‌‌خزمه‌تتان.‌جه‌ژنتان‌

پیرۆز‌و‌هه‌ر‌له‌‌خۆشیدا‌بن.ڕۆژنامه‌ی‌به‌یان

www.bayanpress.netژماره )46(، سێشه ممه 2013/7/30، ساڵی یەکەم

3

نه ماوه. ئێستا به اڵم بوو، هه مان كورد له رۆژئاوا هێزێكی گه وره یه. كێشه ی ئێمه له گه ڵ به شار ئه سه د نه ماوه ، به شار مبێنێت و نه مێنێت به داننانه ئێمه مه به ستی ته نیا ك��ورددا. مافه كانی شه رعییه تی بكات ق��ب��وڵ ئێمه ه��ه رالی��ه ك ده مانه وێت ده كه ین، پشتگیریی ڕژێ��م��ی ب��ه ع��س ب��ڕووخ��ێ��ت، گرنگ به شار خ��ودی ڕووخ��ان��ی كه سێكه ، ته نیا ئه و چونكه نییه ، ئه سه دمان به شار سیستمی به اڵم سیستمێكی ك��ه ڕەف��زه ل��ه ال بزانین گرنگه به اڵم پاوانخوازییه . ماوه ، ناوی ته نیا سوریا شۆڕشی هاوكێشه ی شۆڕشی سوریا گۆڕانی گه وره ی به سه ردا هاتووه ، ئێمه ش نێوه نده دا كار بۆ دیموكراسی له م و مافه كانی گه لی كورد له ڕۆژئاوا

ده كه ین«.

سه ید نامی

ڕەوش��ی س��وری��ا ڕۆژب��ه ڕۆژ و ده چێت زیاتر خراپیی ب��ه ره و شه ڕ و پێكدادانی الیه نه كان له گه ڵ ڕژێمی سوریا له الیه ك و له نێوان خ��ۆی��ان��دا ل��ه الی��ه ك��ی دی��ك��ه وه، هه ر له ئێستادا په ره ده ستێنێت. كه وتووه ته واڵت��ه ك��ه به شێكی ژێ��ر ده س��ه اڵت��ی الی��ه ن��ێ��ك��ه وه . پێشبینییه كان بۆ داهاتووی سوریا، حكومه ته چ��وار دروستبوونی به رپرسێكی خاكه كه ی. له سه ر سوریا ك��وردی دیموكراتی پارتی )پ��ه ی��ه ده (ش ل��ه دی��ان��ه ی��ه ك��ی )به یان( دا سه ره ڕای ئاشكراكردنی چ��ه ن��د زان��ی��اری��ی��ه ك��ی گ��رن��گ و شۆڕشی رایده گه یه نێت هه ستیار، ئه وه ی و ماوه به ناو ته نیا سوریا ش��ه ڕی ب��ه ڕێ��وه دەچ��ێ��ت، ئێستا

)ئیرهاب(ە .س��ه ب��اره ت ب��ه ڕەوش��ی و كوردستان ڕۆژئ��اوای ئێستای پارتی به ده ست ناوچانه ی ئه و )پ��ه ی��ه ده ( دی��م��وك��رات یه كێتی پارتی س��وری��ای سیاسیی باڵی ك��رێ��ك��اران��ی ك��وردس��ت��ان��ه وه ی��ه ، نوێنه ری ح��ه ن��ان( )ج��ه ع��ف��ه ر هه رێمی كوردستانی پارتی یه كێتی دیموكرات له دیانه یه كی )به یان(رۆژئاوا رایده گه یه نێت »دۆخی دا ل��ه ب��اری گشتی به شێوه یه كی له هه ریه ك دژواردای��ه ، شه ڕێكی )نوسڕە( ی به ره ی و ئازاد سوپای له م قاعیده ، ڕێكخراوی به سه ر قورسیان هێرشی رۆژەدا چه ند ئاڵۆزییان و یه كرت س��ه ر ك��رده ب��ۆردوم��ان��ی ڕژێمیش ن��ای��ه وه ،

ئاسانیی كرد«.ئاشكراشیكرد ن��اوب��راو كوردییه كان ناوچه »س��ه راپ��ای

دیانه كه دا، دیكه ی به شێكی له )ج��ه ع��ف��ه ر ح��ه ن��ان( داخ��س��ت��ن��ی س��ن��ووره ك��ان��ی خ��ۆرئ��اوا ل��ه الی��ه ن كوردستانه وه ، هه رێمی حكومه تی ناوده بات دوژمن( )به رژەوه ندیی به له ئێمه »ب��ارودۆخ��ی ده ڵ��ێ��ت و ش��ه ڕە، ب��ه ره ی و هه ستیاره ڕۆژئ��اوا له ك��ورد وه ك ئێمه ئیمكانیاتی ده بێت س��ن��وورداره ، زۆر س��وری��ا كوردستان هه رێمی له ئێمه میلله تی بڕیاره كه ی به رامبه ر له هه ڵوێستی گشتیی ڕایه كی و هه بێت حكومه ت داخستنی چونكه دروستبكرێت، بۆ نییه ، ك��ورد به رژەوه ندیی له سنوور تێكچوونی ڕۆژئاوا شۆڕشی تێكچوونی دۆخی كورده به گشتی، داخستنی ئه و دوژمندایه به رژەوه ندیی له سنوورانه

نه ك له به رژەوه ندیی كورد«.توركیاش یارمه تییه كانی له باره ی نوێنه ره كه ی كوردستان، ڕۆژئ��اوای بۆ پ��ه ی��ه ده ڕوون��ی��ك��رده وه »ت��ورك��ی��ا ده روازه ی ه��ه ن��دێ��ك ب��ه ڵ��ێ��ن��ی��داوه یارمه تیی لێیه وه و بكاته وه سنووریی ئێمه ی توركیا بكات، پێشكه ش مرۆیی توركیا زانیوه ، ئێمه ی ڕای و ناسیوه ناوچه بۆ كاتی ئیداره ی پێكهێنانی كوردییه كان تا كێشه ی سوریا چاره سه ر

ده بێت، به باش ده زانێت«. ئه وه ی جێگه ی سه رنجه ، زانیارییه به وه ئاماژە سوریا ڕۆژنامه وانییه كانی شۆڕشی درێژایی به )په یه ده ( ده كه ن ڕژێمی به باشی په یوه ندیی سوریا سه ركرده كانی ه��ه ب��ووه ، س��وری��اوه ن��اوب��ه ن��او س��ه ردان��ی م��ۆس��ك��ۆی ڕژێمی ده كه ن. دیمه شق هاوپه یانی ناوچه سه رجه م به ئاشتییانه سوریاش ده ست دایه و چۆڵكرد كوردییه كانی نوێنه ری ب��ه رام��ب��ه ردا ل��ه حزبه كه . كوردستان هه رێمی ل��ه )پ��ه ی��ه ده ( په یوه ندییه كان هیچ »ئێمه ده ڵێت پێشرت نییه . سوریا ڕژێمی له گه ڵ

كورد له گه ڵ ده ڵێن ئ��ازادن، سوپای له شه ڕدا نین. بیروبۆچوون و پێكهاته ی كه سانێك جیاوازه ، ش )نورسە( به ره ی به په یوه ندییان سلێانییه وه شاری له واڵتێكی چه ند له كردووه ، به ره كه وه و لوبنان من��وون��ه ی ل��ه دی��ك��ه ش��ه وه میرس، كه سانێك چوونه ته ڕیزی به ره ی و كافره پێ كوردیان هه یانه )نورسە(،

سه ر و ماڵیان حه اڵڵ كردووه «.)پ��ه ی��ه ده ( مامه ڵه ی ده رب��اره ی ل��ه گ��ه ڵ ئ��ه و چ��ه ك��داران��ه ی ب��ه دیل به وه ئاماژە ده گیرێن، جه عفه ر حه نان ده كات له هه وڵدان بگه نه وه اڵمێك كه )په یه ده ( دژی بۆچی چه كدارانه ئه و یاسا به پێی مامه ڵه شیان له شه ڕدان؟ »مامه ڵه ی وتی ڕووه وه له و ده بێت، ئێمه له گه ڵیان به و شێوه یه یه كه ده بێت ئه وانه دا له گه ڵ لێبكه ین، پارێزگارییان و بیانناسین تاوه كو ده كه ین گفتوگۆ ئامانجیان و هاتوون بۆچی بزانین ژنێڤ په یاننامه ی به گوێره ی چییه ؟

مامه ڵه ی دیلیان له گه ڵ ده كه ین«.

قبووڵی و ن��اڕازی��ن ك��وردی ئ��ی��داره ی كوردی ناوچه ی به ڕێوه بردنی ناكه ن و ئ��ه وان بێت. ك��ورده وه ب��ه ده س��ت دژایه تیی سه قامگیركردنی ئازاد سوپای ده كه ن، كوردییه كان له ناوچه ئاسایش ده ی��ان��ه وێ��ت ب��ارودۆخ ب��ه ئ��اڵ��ۆزی قبووڵ پێ ئه وه مان ئێمه ش مبێنێته وه ،

نییه «.سه باره ت به ڕۆڵی به ره ی )نورسە( س��وری��ادا، ش��ۆڕش��ی هاوكێشه ی ل��ه ئه و له وه ده كات باس حه نان جه عفه ر و ئازاده سوپای شوێنگره وه ی به ره یه وه ك ئازاد سوپای واقیعدا »له ده ڵێت نه ماوه ، تۆكمه سه ربازی پێكهاته یه كی یه ، )نورسە( جه بهه ی ئێستا هه مووی ئۆپۆزسیۆنی ئیئتیالفی ملمالنێیه دا له و نه ماوه ، سوریا وه ك هێزێكی سه ربازی شۆڕشگێڕان به گشتیی پشتگیری به ره ی )نورسە( ده كه ن، له ژێر ناوی جۆراوجۆر له هه ندێكیان دروستده كه ن، كه تیبه ناكه ن، دوو و سێ كورددا كافركردنی كه الیه نگری دیكه یان به اڵم هه ندێكی

ئێمه وه ن، به ده ست ئیداره كانیان و و ئاسایش و گشتی به ڕێوه به ری وه ك ناوچه ی گه لێك سه ربازی. كاروباری باره گای كه گوند هه ندێك و كوردی تێدا )نوسڕە(ی به ره ی و ئازاد سوپای

بووه ، كۆنتڕۆڵكراون«.ل��ه ب��اره ی م��ان��ه وه ی ده س��ه اڵت��ی ل��ه قامیشلۆ، ئ��ه س��ه د ڕژێ��م��ه ك��ه ی »سوپای ده ڵ��ێ��ت ح��ه ن��ان جه عفه ر نیزامی له قامیشلۆ ته نیا وه ك پاسه وانی له ب��ه اڵم ه��ه ی��ه ، خ��ۆی باره گاكانی به ڕێوه بردنی شاره كه و دامه زراوه كانی ڕۆڵیان نییه ، هه مووی له الیه ن )په یه ده ( له هێزه كامنان ب��ه ڕێ��وه ده ب��رێ��ن. وه هه رشوێنێك بن، ئاسایشی ئه و ناوچه یه ده پ��ارێ��زن، دادگ��ا و دام��ه زراوه ك��ان

هه موو به ده ست ئێمه وه ن«.هۆكاری و ورده ك��اری ل��ه ب��اره ی له س��ه ره��ه ڵ��دان��ی ش��ه ڕ و ك��وش��ت��ار )نوسڕە(، ب��ه ره ی و )په یه ده ( نێوان كوردستانی هه رێمی نوێنه ره كه ی )پ��ه ی��ه ده ( وت��ی »ئ��ه وان )ن��ورسە( له

»كورد‌كێشه‌ی‌له‌گه‌ڵ‌به‌شار‌ئه‌سه‌د‌نه‌ماوه‌«سه ركرده یه كی )په یه ده ( ورده كاریی ڕە وشی ڕۆژئاوای كوردستان ئاشكرا ده كات

به ڕێوه به ر دان��ان��ی بۆ نییه ج��ددی به قوتابخانه كان ی��اری��ده ده ری و له ده ویسرتێت به ڵكو تاقیكردنه وه ، یه كێتی ناوچه كانی و كۆمیته ڕێگه ی حزب ده ستی دابرنێن. پارتییه وه و و به ڕێوه به ر دیاریكردنی به ته نانه ت ئه مه ش گه یشتووه ، یاریده ده ره كانیش قوتابخانه كۆمه ڵێك بێزارییه. مایه ی و به ڕێوه به ر پۆستی كه ده كرێنه وه

ئه نجامی تێدایه . سیاسیی ده ستی به ڕێوه به ر مافی كه ده بینین ئه وه ش مامۆستایه كی تاكه به یاریده ده ر و هیچ بۆیه نابیرنێت، ڕەوا ئۆپۆزسیۆن ئه و به تایبه ت نییه ، پێی ئومێدێكم چاوپێكه وتن ب��ه ن��اوی من��ره ی��ه ی 40بردنه پێشه وه ى ب��ۆ ه��ێ��ڵ��راوه ت��ه وه ،

مامۆستا حزبییه كانه «. سه رۆكی ك��ه رك��وك��ی، ئه حمه د مامۆستایان مافی له داكۆكی لیژنه ی كوردستان، مامۆستایانی یه كێتیی له »ئێمه ڕای��گ��ه ی��ان��د )ب��ه ی��ان( ب��ۆ ل��ه س��ه ره ت��اوه داوام��ان��ك��رد ه��ه ر 2007 ساڵی دوای ب��ه ڕێ��وه ب��ه رێ��ك بۆ تاقیكردنه وه ی ده بێت دانرابێت، به سیستم دانانه كه ش و بكرێته وه دوای ب��ه ڕێ��وه ب��ه رێ��ك ه��ه ر ب��ێ��ت، دانرابێت، تاقیكردنه وه بێ 2007ڕابردووش ساڵی سیستمه . پێچه وانه ی نه مانبینی ب��ه اڵم تاقیكردنه وه كرا، تاقیكردنه وه به پێی كه سێك هیچ به ڕێوه به ره ده بێت له ڕاستیدا دانرێت، ك��ۆن��ه ك��ان��ی��ش ب��ه ت��اق��ی��ك��ردن��ه وه دا له مامۆستایان گله یی چونكه تێپه ڕن،

كۆمه ڵێك و به تاڵه یاریده ده ره كانیان ده كرێن، خانه نشین به ڕێوه به ریش حزبه كانی ده ستوه ردانی به هۆی به اڵم دڵخۆشكه ر شتێكی هیچ ده سه اڵته وه ، تاقیكاریی له مامۆستایانه ی ئه و بۆ هێناوه ، گونجاویان پله ی كه فائه دا

له ئارادا نییه «. الی خۆیه وه عیسمه ت محه مه د، وه زیری په روه رده ی هه رێم بۆ )به یان( ئاماژەیكرد »من هیچ وه اڵمێكم پێ نییه ده كرێت تاقیكردنه وه ئه مساڵ ئایا كه به چ شێوازێك نا؟ كه ی و چۆن و یان كه سیستمه به پێی ئه مه ده كرێت؟ سیستم ته نیا ئێمه نییه ، م��ن الی ئه نجومه نی ك��ه جێبه جێده كه ین

وه زیران په سه ندیكردووه «.به وه شدا دانی په روه رده وه زیری منره ڕەچاوی ڕەهایی به ئه وان كه نا ڕۆڵ چاوپێكه وتنیش به ڵكو ناكه ن،

ده بینێت.دواكه وتنی ه��ۆك��اری ل��ه ب��اره ی وه زی��ری تاقیكردنه وه كانیشه وه ، ته نیا و ده رب��ڕی بێئاگایی پ��ه روه رده

به ڵێنیدا به دواداچوونی بۆ بكات.

به ڕێوه به ره كۆنه كانه كه له سه ر بنه مای حزبیی دانراون«.

سه رۆكی لیژنه ی داكۆكی له مافی مامۆستایانی یه كێتیی له مامۆستایان ك��وردس��ت��ان ئ��ه وه ش��ی ئ��اش��ك��راك��رد به ڕێوەبه ر دانانی بۆ »پرۆژەیه كان و ی��ارده ده ره ك��ان ئ��ام��اده ك��ردووه و وه زاره ت��ی ئ��اڕاس��ت��ه ی به منزیكانه ده كه ین، به اڵم تا ئێستا هیچ هه وڵێكی

زریان جه وهه ر

س��اڵ��ی راب��ردوو وه زاره ت��ی تاقیكردنه وه ی هه رێم پ��ه روه رده ی به ڕێوه به ر ژم��اره ی��ه ك به كه فائه ی س��ه ره ڕای ئه نجامدا، ی��اری��ده ده ر و مامۆستایانی زۆری ن��ی��گ��ه ران��ی��ی ب��ه ش��داری��ش ك��ه دووپ��ات��ی��ان��ك��رده وه به شی ده س��ه اڵت حزبه كانی ده ستی هه ڵده سووڕاند، پڕۆسه كه ی زۆری ئه نجامی به ك��ار شوێنیش زۆر له

تاقیكردنه وه كه نه كرا.له كه خویندنیش ئه مساڵی بۆ نزیكدەبێته وه ، پشووه كه ی كۆتایی كه فائه تاقیكردنه وه ی كه ی دیارنییه ب��ۆ ب��ه ڕێ��وه ب��ه ر و ی��اری��ده ده ره ك��ان

سازده كرێت.باوه ڕ بڵباس، كه مامۆستای یه كێك وتی )به یان( بۆ قوتابخانه كانه ، له تاقیكردنه وه یه به و قه ناعه تم »هیچ هه بوو مامۆستا راب��ردوو ساڵی نییه. هێنا، یه كه می پله ی خوێندنگه یه ك له به ڕێوه به ر. كرایه دووه مه كه كه چی

پڕۆسه كه وت��راوه پێی ب��ه ئاشكرا

تاقیكردنه‌وه‌ی‌به‌ڕێوه‌به‌ر‌و‌یاریده‌ده‌ری‌قوتابخانه‌كان‌دیزه‌به‌ده‌رخۆنه‌‌ده‌كرێت

««

««شۆڕشی سوریا لە

ڕووى مەیدانییەوە ته نیا ناوی ماوه

داخستنی سنووره كانی رۆژئاوا

له به رژەوه ندیی دوژمندایه

به ڕێز: ستافی ڕۆژنامه ی به یان

بابه ت: ده ستله كاركێشانه وه

ب��ه ه��ۆی س��ه رق��اڵ��ی��م

تایبه تی ك��اری هه ندێك به

خۆكاندیدكردنم و خۆمه وه

په رله مانی هه ڵبژاردنی بۆ

لیستێكی له سه ر كوردستان

به ڕێزتان له داوا دیاریكراو،

ئه ندامێتیی ئه ركی ده ك��ه م

)به یان( رۆژنامه ی له بۆردم

هه ر كه وه رب��گ��رن��ه وه ، لێ

پڕۆژەیه وه ئه م سه ره تای له

ل��ه س��ه ر ش��ان��م ب��ووه و

ك��ردووه . خزمه متان پێكه وه

ه��ه ر ل��ێ��ره ش��ه وه ه��ی��وای

ده خ��وازم. بۆ سه ركه وتنتان

كارێكی بتوانن ئومێده وارم

پیشه ییانه سه ربه خۆییانه ی

ئه نجام بده ن.

محه مه د جه مال ئه حمه دئه ندامی بۆردی ڕۆژنامه ی به یان

دەستلەکارکێشانەوە

سه رۆكی لیژنه ی داكۆكی له مافی مامۆستایان: وه زاره تی په روه رده ده یه وێت به ڕێوه به ر و

یاریده ده ره كان له كۆمیته و ناوچه كانی یه كێتی و پارتییه وه دیاری بكرێن

مامۆستایه ك: ئه و تاقیكرنه وه یه چاوبه سته و لێی بێهیوام

www.bayanpress.net ژماره )46(، سێشه ممه 2013/7/30، ساڵی یەکەم

2

په رله مانی به ستوه ته وه به ئه نجامدانی پارێزگاكان. ئه نجومه نی هه ڵبژاردنی ل��ه وب��اره ی��ه وه ی��وس��ف م��ح��ه م��ه د، ڕێكخه ری ژووری توێژینه وه ی سیاسیی ب��زووت��ن��ه وه ی گ��ۆڕان ب��ه )ب��ه ی��ان(هه ڵبژاردنی پرسی »ت��ا ڕاگه یاند ی یه كالنه بێته وه ، پارێزگاكان ئه نجومه نی ئێمه قسه ی كۆتایی ناكه ین. ئه گه ریش پارێزگاكان ئه نجومه نی هه ڵبژاردنی بایكۆتی زۆره ئ��ه گ��ه ری نه كرێت، بكه ین«. په رله مانیش هه ڵبژاردنی ل��ه ب��اره ی ئ��ه گ��ه رى ب��ه ش��داری��ی دوو له ئۆپۆزسیۆن دیكه ی الیه نه كه ی هه ڵبژاردنی په رله ماندا، یوسف محه مه د دیكه الیه نه كه ی دوو »ئه گه ر وتی بڕیاری به شدارییان دا، ئه وكات ئێمه ش

قسه ی خۆمان ده كه ین«.

به تایبه ت كاربكه ین، پێكه وه ده كرێت شتانه ش ئه و ئێستادا. واقیعه ی له م به رچاوی خه ڵك لێڵ ناكه ن، چونكه ئێمه مه به ستامنه ئامانجی گه وره ی چاكسازی بێنین، به دی هه رێمه له م پاكسازی و ئه و ئامانجه گه وره یه ش به مجۆره شتانه

له بیری خه ڵك ناچێته وه «.پێشهاتانه ی له و دیكه یه كێكی كێشه وه ك وایه پێی ئیسالمی كۆمه ڵی دروستكراوه ، ئۆپۆزسیۆن له به شێك بۆ بۆ كورسییه كه ته نیا ته رخانكردنی له یه كگرتوو و كۆمه ڵ له هه ریه ك نه ته وه یی چاوه ڕوانكراوی كۆنگره ی

كورددا.عه بدولستار ل��ه وب��اره ی��ه ش��ه وه یه كرت ئه نجامی له »ئێمه وتی مه جید دروستی و ڕاس��ت نه خوێندنه وه ی بایكۆتی ده س��ه اڵت��ه وه ب��راده ران��ی كۆنگره كه مان كرد. به رنامه ی پێشوه ختی بایكۆتی كۆنگره كه شامن نه بووه ، چونكه ده زانین باش به نه ته وه یی كۆنگره ی به اڵم ده بین، ده ستبارگری و هاوكار و هه نگاوی پڕۆژەیه ك به مشێوه یه . نه ك ی��ه ك��ه م��ی ب��ه م ش��ێ��وه ن��ادادگ��ه ری��ی��ه ب��رێ��ت، پ��ێ��امن وان��ی��ی��ه س��ه رك��ه وت��ن

به ده ستبهێنێت«.ناوبراو له باره ی دوایین هه ڵوێستیان له سه ر به شداریی له و كۆنگره یه دا، وتی حه قیقی و دروست خوێندنه وه ی »تا نه كرێت، ب��ۆ خ��ۆم��امن��ان واقیعی و بڕیارمانداوه وه ك الیه نه كانی ئۆپۆزسیۆن

بایكۆتی كۆنگره ی نه ته وه یی بكه ین«.

به تایبه ت الی��ه ن��ه ك��ان، م��ام��ه ڵ��ه ی ده سه اڵت، به رامبه ر ئۆپۆزسیۆن ڕێچكه ی ناواقیعی ده گرێتەبەر. ئه و نادروست و الیه نانه ئێستاش و ئه وساش له هه وڵدان به میكانیزمی ناته ندروست و به ڕێگه ی كێشانه دا ئه و دامێنی له ناشه رعی، ده یانه وێت بپێكن. خۆیان مه رامی هه م ده نگێكی ناڕازی به رامبه ر كۆمه ڵی هه میش راستبكرێته وه ، ئیسالمی مه سه له یه ك بۆ خه ڵكانێك عاتیفه ی هیچ خۆیان له بنه مادا كه ڕابكێرشێت

ده ربه ستی نین«.ئ��ه و ئ��ه ن��دام��ه ی م��ه ك��ت��ه ب��ی »ڕابردوومان وتیشی كۆمه ڵ سیاسیی و ڕێ��ز هه میشه س��ه مل��ان��دووی��ه ت��ی ته ریقه ت شێخانی بۆ خۆشه ویستیامن هه بووه ، ئێستاش په یوه ندیامن له گه ڵیان و ه��ه وادار كاتدا هه مان له پته وه ، شێخانی له نزیك هه یه ئه ندامامن خه ڵكامن نه قشبه ندی، ته ریقه تی له گه ڵه كۆڵه كه و دامه زرێنه ری كۆمه ڵی ئیسالمیین و له شێخانی نه قشبه ندییه وه زۆر نزیكن، وه ك جه نابی مامۆستا شێخ كۆمه ڵی پێشه وای به رزنجی، محه مه د

ئیسالمی«.راشیگه یاند مه جید عه بدولستار میلله تی ل��ه گ��ه ڵ ك��ه »سرتاتیژمانه خۆمان به چین و توێژە جیاجیاكانیه وه ، وایه پێامن هاوهه ڵوێستین. و هاوكار له سه ر تێبینیشامن و ڕەخنه ئه گه ر كۆمه ڵێك به رامبه ردا له هه بێت، یه كرت خ��اڵ��ی ه��اوب��ه ش��ی زۆرم��ان ه��ه ی��ه و

وری��ای��ه ، و زان��ای��ه ه��ه ی��ه ، خزمه تی نیگه رانكردنی یاداشته كانی مه به ستی تێبینی شتانه شی ئه و نه بووه . كه س هه بوون، خۆی كاتی و وان ك��ردوون بگێڕیته وه ، خه وێك تۆ وایه ئه وه وه ك به وجۆره بۆچی بڵێن كه سانێك كه چی

ده یگێڕیته وه «.عه بدولستار دیكه وه ، له الیه كی سیاسیی مه كته بی ئه ندامی مه جید، وتی )ب��ەی��ان( بۆ ئیسالمی كۆمه ڵی هه ڵبژاردنێكدا هه ر سه روبه ندی »له

چاكسازیی ل��ه ب��ه رده م ڕێ��گ��ره ئ��ه م��ه ش ڕەشبینیی به وهۆیه وه تێیاندا. ڕیشه یی ئه منییه تی باشرتبوونی به رانبه ر له خۆی ئه وه شی ن��ه ش��ارده وه . ك��ه رك��وك ش��اری ئه منییه كان، ده زگ��ا بێپالنیی خسته ڕوو، له ب��ردووه. هه ڵدێر ب��ه ره و كه ركوكی ڕۆژنامه وانییه كه شه وه كۆنگره ڕێگه ی كه ركوكی ئاسایشی به رده م مه ترسییه كانی

به حكومه تی عێراق گه یاند.

له و چوارچێوه یه دا و له كۆنگره یه كی له كه شار ئه نجومه نی ڕۆژنامه وانیدا، الیه نه و ن��ه ت��ه وه س��ه رج��ه م نوێنه رانی پێكدێت، كه ركوك ش��اری سیاسییه كانی تووندوتیژی په ره سه ندنی له نیگه رانیی كه ركوك ئه منیی ڕەوش��ی داڕووخ��ان��ی و

ده ربڕی.ئه نجومه نی سه رۆكی قافڵی، مونیر شار، له كۆنگره ڕۆرژنامه وانییه كه دا ئاماژەی

ن��ه ك��ردووه ، ی��اداش��ت��ی خ��ۆی��ه ت��ی و چوومه ته سااڵنه دا له و من وتوویه تی به غدا و ئه وه م دیوه و چه ند تێبینییه كم

ال دروست بووه «.ته ریقه تی پ��ه ی��ڕەوك��اره ی ئ��ه و یاده وه رییه كانی له سه ر نه قشبه ندی ئاڕاسته ی په یامێك كۆمه ڵ ئه میری ته ریقه تی وتارخوێنه كانی و پێشنوێژ »په یامی ده ڵێت و نه قشبه ندی ده كات بابه ته ئه م له سه ر ئه وه نده ئه وه یه من پیاوێكه باپیر عه لی مامۆستا نه ڕۆین.

گۆڕینی داوای جار چه ندین ك��رد، ب��ه وه له كه مته رخه میان و بێتوانا ئه فسه رانی ك��ردووه ، ك��ه رك��وك ئه منییه كانی ده زگ��ا وه اڵم بووه و بێهوده هه وڵه كانیان به اڵم

نه دراونه ته وه . هاوكات قافڵی هۆكاره كه شی بۆ ئه وه گه ڕانده وه كه وه ك سه رجه م داموده زگاكانی ئه منییه كانی ده زگ��ا ده وڵ��ه ت، دیكه ی كه ركوك له الیه ن حزبه كانه وه ته شكیلكراون،

شڤان جه باری

شاری ئه منیی دۆخ��ی ناجێگیریی پێكهاته كانی و الیه ن سه رجه م كه ركوك، به شێكی زۆری نیگه ران كردووه. شاره كه ی ده خرێته تووندوتیژییه كانیش و كوشتار تۆمه تبارن كه ئه منییه كان ده زگا ئه ستۆی ماڵی و سه ر پاراستنی ئاست له ب��ه وه ی

هاوواڵتیان بێتوانان.

وا نابینین«.سیاسیی مه كته بی ئه ندامه ی ئ��ه و »له ئێستادا وت��ی درێ��ژەدا له یه كگرتوو له سه ر ئه م باسه له گه ڵ الیه نه كانی دیكه ی ئ��ه وه ی ب��ۆ له گفتوگۆداین ئۆپۆزسیۆن

دواقسه ی خۆمان بكه ین«.مه كته بی ئه ندامی كه ریم، تۆفیق له وباره یه وه ئیسالمییش كۆمه ڵی سیاسیی ب��ه )ب��ه ی��ان(ی ڕاگ��ه ی��ان��د »ئ��ێ��م��ه زۆر هه ڵبژاردن ه��ه ردوو جه ختده كه ینه وه ته نیا هه ر ئه گه ر ب��ه اڵم بێت، به یه كه وه به شداری بكرێت، په رله مانیش هه ڵبژاردنی ده ك��ه ی��ن، ب��ه م��ه رج��ی پ��اك��ك��ردن��ه وه و ناوه له ده نگده ران تۆماری ساغكردنه وه ی

دووباره و زیاد و مردووه كان«.گۆڕان بزووتنه وه ی به رامبه ردا له ئه یلولی ی 21 هه ڵبژاردنه كانی به شداریی

ڕوونی به ده سه اڵته وه میدیاكانی له به ركه ناركردنی هه وڵی ده گاته تا بیرا، له و و ك��ورد نه ته وه یی كۆنگره ی له ڕێ��ی��ه ش��ه وه پ��ه رت��ك��ردن��ی ڕی��زه ك��ان��ی

ئۆپۆزسیۆن.نه قشبه ندی شێخانی له به رانبه ردا هیچ ئ��ه وان دووپ��ات��ی��ده ك��ه ن��ه وه ئیسالمی كۆمه ڵی له گه ڵ كێشه یه كیان دووب��ه ره ك��ی ن��اده ن ڕێگه ش و نییه

بخرێته نێوانیان.له وباره یه وه مامۆستا سه ید غه فور، و بیاره خانه قای مزگه وتی وتاربێژی یه كێك له په یڕەوكارانی دیاری ته ریقه تی »كێشه وت )به یان(ی به نه قشبه ندی، باپیر عه لی مامۆستا و ئێمه نێوان له خۆی یاده وه رییه كی ته نیا ئه و نییه ، گ��ێ��ڕاوه ت��ه وه . ئ��ه و س��ه رده م��ه ش 30 به سه ردا زۆری و بووه له مه وبه ر ساڵ

تێپه ڕیوه «.ڕاشیگه یاند غه فور سه ید مامۆستا قسه م باپیر عه لی مامۆستا »له گه ڵ ئه و له باره ی شتم هه ندێك و كردووه ڕوون��ك��ردووەت��ە وه ، بۆ یاده وه رییانه مامۆستاش سوپاسی كردم. به ڵێنیشی دا ئه و قسانه ی من بنووسێت و به هه ندیان

وه ربگرێت«.بیاره خانه قای مزگه وتی وتاربێژی و وتاربێژ له »زۆرێ��ك ئاشكراشیكرد هیچ ئاگاداركردووه ته وه مامۆستاكانم یاده وه رییانه ی ئه و له سه ر قسه یه ك چونكه نه كه ن، باپیر عه لی مامۆستا قسانه ی ئ��ه و به مه به ست مامۆستا

فه رمان ڕەشاد

ئیسالمی یه كگرتووی له هه ریه ك و كۆمه ڵی ئیسالمی بڕیاریانداوه ئه گه ر پارێزگاكانیش ئه نجومه نی هه ڵبژاردنی هه ڵبژاردنی ب��ه ش��داری��ی نه كرێت، په رله مانی كوردستان بكه ن. بزووتنه وه ی گۆڕانیش ڕایده گه یه نێت ئه گه ر هه ردوو هه ڵبژاردنه كه به یه كه وه ئه نجام نه درێن،

ئه گه ر زۆره بایكۆتی بكات.ئه ندامی م��ه الس��اڵ��ح، ف��ه ره��اد مه كته بی سیاسیی یه كگرتووی ئیسالمی، له سه ر حزبه كه ی بۆچوونی ده رب��اره ی وتی )به یان( بۆ هه ڵبژاردن بایكۆتی بایكۆتی ل��ه گ��ه ڵ یه كگرتوو »وه ك هه ڵبژاردن نین ئه گه ر ته نیا هه ڵبژاردنی په رله مانیش بێت، چونكه ئێمه چاره سه ر

شڤان عه لی. سلێامىن

هه ڵبژاردنه كانی سه روبه ندی له باس ئۆپۆزسیۆن كوردستان، هه رێمی ده سه اڵت الیه نه كانی كه له وه ده كات هه ڵبژاردنیان پێشوه ختی ش��ه ڕی چوارچێوه یه شدا له و ده ستپێكردووه . هه وڵده درێت ئۆپۆزسیۆن، وت��ه ی به و الوه ك��ی كێشه ی گ��ه وره ك��ردن��ی به وێنەی گومان، و تۆمه ت خوڵقاندنی ڕێگه ی له و بشێوێندرێ ئۆپۆزسیۆن كه سان و ده زگای سێبه ری ده سه اڵته وه ، شه ڕێكی البه ال به ئۆپۆزسیۆن بگێڕدرێ. پێی كه الیه نانه شدا ئ��ه و له نێو و هه ڵده به سرتێ ب��ۆ تۆمه تی وای��ه كراوه ته الیه كه وه له چه ند ماوه یه كه شه خسی و ئیسالمی كۆمه ڵی ئامانج، گێڕانه وه ی دوای كه ئه میره كه یه تی، له یاده وه رییه كانی له دیكه به شێكی شێوازی له باس كه »لڤین«دا، گۆڤای نه قشبه ندی شێخانی ك��ۆڕگ��ێ��ڕان��ی كه س چه ندین له وێ لێره و ده ك��ات، شێخانی خه مخۆری و ده مڕاست وه ك هاتوونه تە نه قشبه ندی، ته ریقه تی كردووەتە مه سه له یه یان ئه و و ده نگ بۆ هێرش ده ستپێكردنی بۆ ده رفه تێك

سه ر ئەمیرى کۆمەڵ.ئیسالمی كۆمه ڵی به رانبه ریشدا له له الیه نێكه وه ده ستێك زیاد له ده ڵێت بدات، حیزبەکەى له ده یه وێت هه یه نێوانی خستنه كه لێن هه وڵی له هه ر كۆمه ڵ و شێخانی نه قشبه ندی، كه ئه مه

وتاربێژی خانه قای بیاره : مامۆستا عه لی باپیر پیاوێكه خزمه تی هه یه ، زانایه و وریایه ، ئه و

شتانه شی تێبینیی كردوون وان و كاتی خۆی هه بوون

عه بدولستار مه جید: ڕابردوومان سه ملاندوویه تی هه میشه ڕێز و خۆشه ویستیامن بۆ شێخانی ته ریقه ت هه بووه

»دەسەاڵت هەوڵى شێواندنى وێنەى ئۆپۆزسیۆن دەدات«

ئه نجومه نی شار له كه ركووك: )موحاسه سه ( هۆکارى داڕووخانی ڕەوشی ئه منییە

ئه گه رەکاىن بەردەم هه ڵبژاردنی پەرلەمان

كۆمه ڵ و یه كگرتوو به شدار دەبن و گۆڕان باس له بایكۆت ده كات


5

كۆمسیۆنی بااڵى هه ڵبژاردنەکان لەپڕ

بڕیارى سەیروسەمەرە دەدات

بەهیج جۆرێک یەکێتى داواى نەکردووە هەڵبژاردنەکان

دوابخرێن

««««

گوێگرتن له هاوواڵتییانله عێراقی )ال��ع��امل(ی ڕۆژن��ام��ه ی ڕاپۆرتێكیدا ئاشكرای ده كات كه وه زاره تی ناوخۆی عێراق هه ڵده سنت به گوێگرتن له هاوواڵتییان ته له فۆنییه كانی په یوه ندییه له سه ر قسانه ئه و كۆپییه كی پاشان و كاغه ز، ته سلیم به الیه نی بااڵتر ده كرێت، تا ده پارێزرێت ده نگییه كه ش تۆماره له و تۆمه تباره كه دا فایلی له گه ڵ دواتر دادوه ر. بدرێته هاوپه یوه نده دا، كێشه ناوخۆ وه زاره ت��ی س��ه رچ��اوه ی��ه ی ئ��ه و مه رج به كاره ئه و كه كردووه ئاشكرای به ڕێوه تایبه ت، ئاسایشیی ڕێكخستنی و

ده چێت.ده كات به وه ش ئاماژە سه رچاوه كه فه رمانی چاوه ڕێی ئه منییه كان ده زگا كه دادوه ر ناكه ن بۆ گوێگرتن له په یوه ندییه ته له فۆنییه كان كه بۆ مه به ستی ئاسایشی نیشتامنیی ئه نجامده درێن، ئه و كه سانه ش زۆر بازنه یه كی ده ك��ه ن ك��اره ئ��ه و كه ته سكی ئاسایشن و هیچ كه س بۆی نییه ئاگاداری یان بێت، كاره كانیان ئاگاداری ته له فۆنییانه په یوه ندییه ئه و ناوه رۆكی هه روه ها لێده گیرێت. گوێی كه بێت ئه و كه سانه به ته واویی له ده وروبه ریان كاره كانیانه وه باره ی له زۆر داب��ڕاون و

نادوێن.ناوخۆ وه زاره ت��ی س��ه رچ��اوه ك��ه ی

هاوپه یامنه كانی دژی ئه وه بوون؟وه ك ئێمه ئیسامعیل: ش��ۆڕش كردووه ، زۆرمان ئاماده كاریی یه كێتی ئه نجومه نی ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ی ب��ۆ ه��ه م پارێزگاكان، هه م بۆ په رله مان، تا له كاتی خۆیاندا بكرێن، به اڵم ئه مه ته نیا ئه ركی په رله مان نییه ، ئه ركی هه موو الیه نه كانی یه كێتی ئه ركی چ��ۆن كوردستانیشه . به به رانبه ر به رپرسیارێتیی كه ب��ووه به ڕێوه چوونی هه ڵبژاردنێكی ته ندروست ئه ستۆ، بگرێته نێوده وڵه تی پێوه ری به خه ریك دیكه ش الیه نه كانی ده بێت الوه به خ��ۆم ده نگی چ��ۆن من ب��ن. الوه به به رانبه ره كه شم ده نگی گرنگه ، نابێت، دروست كێشه ئه وكاته گرنگه ، به وه یه ب��ڕوام��ان هه موومان چونكه هه ڵبژاردنێك پاك و بێگه رد و ته ندروست تانه ی نه توانین به ڕێوه بچێت، كه سامن قبوڵ ئه نجامه كه ی وات��ه بده ین، لێ لیسته ئه م ئێستاوه له به اڵم ده كه ین. ناو ده چێته كێشه یه وه هه موو به م كه چاره سه ر ئه گه ر هه ڵبژاردنه كانه وه ، ده نگدانه كه بنكه ی له ده بێت نه كرا،

گوێگرتن ب��اره ی له »قسه كردن ده ڵێت ل��ه پ��ه ی��وه ن��دی��ی��ه ت��ه ل��ه ف��ۆن��ی��ی��ه ك��ان، الیه نێك هیچ ك��راوه ، تێدا زیاده ڕەویی هه ره زۆری ژماره یه كی له گوێ ناتوانێت ته له فۆنییانه په یوه ندییه هه موو ئه و الیه نه نه وه زاره ت��ه ك��ان، نه بگرێت، ئه منییه كان، نه تۆڕەكانی په یوه ندیی واته وه زاره تی ته نانه ت خۆشیان. كۆمپانیاكان ناتوانێت ئه و كاره بكات، په یوه ندییه كان یاسای ده ستوور و له گه ڵ له به رئه وه ی

عێراقیدا دژیه ك ده وه ستێت«.چاودێریی ئینته رنێت ناكرێت

له الیه كی دیكه وه وه زاره تی ناوخۆی عێراق به ده ست تاوانه ئه لیكرتۆنییه كانه وه گیرۆده یه ، ده یان هاوواڵتی سكااڵی ئه وه الی بنكه كانی پۆلیس ده كه ن كه له ڕێی به پێی لێكراوه . هه ڕەشه یان ئیمه یله وه عێراق ناوخۆی وه زاره ت��ی سه رچاوه كه ناتوانێت تاوانباران ده ستگیر بكات، له به ر ئینته رنێت چاودێریی ناتوانێت ئه وه ی كه نییه یاسایه ك هیچ هه روه ها بكات، به دوای بتوانێت ڕێگه یه وه له وه زاره ت

سه رچاوه ی ئیمه یله كاندا بگه ڕێت.ع��ه وادی، ئیحسان خ��ۆی��ه وه الی لیژنه ی له عێراق په رله مانی ئه ندامی )العامل(ی ڕۆژنامه ی به خزمه تگوزاریی، دیموكراتیی ده وڵه تێكی له كه ڕاگه یاند سه ره كیی پایه یه كی كه عێراقدا وه ك

ده نگدانی تۆماری لیستی الیه نه كان الی ته نیا نه ك البێت، بنكه یه یان ئه و ئه و كه سه ی پێی ده تورێت )ته عریفی(، بۆ ئه وه ی چه ند كه سێك پێكه وه ئۆكه ی یه كێتی وه ك ئێمه بكه ین. ل��ه س��ه ر ئه لكرتۆنی ده نگدانه كه كرد داوام��ان بێت، نیمچه ئه لكرتۆنی ی��ان بێت، ڕێگرتن بۆ ده بێت ئێستا نه كرا. هیچی له م ساخته كاری دووباره كردنه وه ی له كردن، باسامن ئه وانه ی هه ڵبژاردنه دا، هه مووشیانه وه ، س��ه روو له بكرێن،

چاودێرییه كی توندی بنكه كان بكرێت.نه كردووه داوای یه كێتی به یان:

ئازادییه كان، له ڕێزگرتن له بریتییه ببه زێرنێت. تاكه كان ژیانی ناتوانرێت حكومه ت و نه پێیوایه په رله مانتاره ئه و نییه ئه وه یان نیازی دیكه ش، كه سانی نه گوێ له په یوه ندییه ته له فۆنییه كان بگرن. هه اڵوێر كه نه یشارده وه عه وادیی به اڵم هه یه ، واته هه ندێكجار گوێ له ته له فۆنی هاوواڵتییان ده گیرێت، به اڵم ئه گه ر تاوانی دادوه ر فه رمانی به پێی بن و دیاریكراو

بێت.سه باره ت به تاوانه ئه لیكرتۆنییه كان، نیشتامنیی ئیئتیالفی په رله مانتاره كه ی ده ڵ��ێ��ت »ئ��ه و ت��اوان��ان��ه ڕێ��ك��خ��راوی مافیاكان قاعیده و وه ك تیرۆریستیی به ڵگه نامه ی به كارهێنانی ڕێ��ی ل��ه ئه لیكرتۆنییه وه ده یكه ن بۆ هه ڕەشه كردن به دواداچوونی ده ڵێت ئه و دزیی«. یان دانانی به پێویستیی زانیاریی، تاوانی ت��ۆڕە چ��اودێ��ری��ك��ردن��ی هه یه و یاسا ئه لیكرتۆنیی پۆستی كۆمه اڵیه تییه كان و چوارچێوه ی له هاوواڵتییان، به تایبه ت

گرنگیپێدانی ده زگا ئاسایشییه كاندا نییه .لیژنه ی 2012دا ت��ه م��م��وزی ل��ه خ��زم��ه ت��گ��وزاری��ی پ��ه رل��ه م��ان داوای��ان ب��دات ڕێگه داب��رنێ��ت ی��اس��ای��ه ك ك��رد بواری وه به رهێنانی كۆمپانیاكانی به په یوه ندیی، گوێ له په یوه ندیی ته له فۆنی

و نامه ی مۆبایل بگرن.

هه ڵبژاردنه كان دوابكه وێت؟جۆرێك، به هیچ ئیسامعیل: شۆڕش كۆبوونه وه ی سێ دوو به الغی له ئێمه ناوه ڕاستی له سیاسییامندا، مه كته بی هه ردوو كردووه داوامان چوار، مانگی هه ڵبژارنه كه ، به تایبه تی هه ڵبژاردنه كانی په رله مانی و پ��ارێ��زگ��ا ئه نجومه نی

كوردستان له یه ك كاتدا بكرێن.له به رپرسه كێ وایه پێتان به یان: تۆماری گرفتانه ی ئه و ئاشكرانه بوونی

ده نگده ران، تا گه یشتووه به ئێستا؟بڵێم ناتوانم ئیسامعیل: ش��ۆڕش كۆمسیۆن م��ادام ب��ه اڵم به رپرسه . كێ

پێگه ق��ه ده غ��ه ك��ردن��ی ب��اره ی ل��ه به دژ سێكسییه كان و ئه لیكرتۆنییه ئیحسان ئیسالمییه كان، به ها ڕەوشت و له ئێستا تا كرد به وه ئاماژەی عه وادیی نه كراوه ، په سه ند یاسایه ئه و په رله مان

ته نها ده نگدانێكی الوه كی بۆ كراوه .حكومه ت زانیاریی له سه ر به كارهێنه رانی

ئینته رنێت هه یه سه رچاوه یه كی دیكه وه له الیه كی گشتیی ك��ۆم��پ��ان��ی��ای ل��ه ئ��اگ��ادار نێوده وڵه تیی ت��ۆڕی خزمه تگوزاریی په یوه ندییه كان وه زاره ت��ی له ئینته رنێت ئاشكرای كرد »سه نته ری خه زنی زانیاریی، كۆنتڕۆڵی له ژێر سه ره كیی( )سێرڤه ری توانای ب��ه اڵم عێراقیدایه ، حكومه تی چاودێریی بۆ نییه له به رده ستدا ته واو

ناوه رۆكه كه ی«.)العامل( ڕۆژنامه ی به سه رچاوه كه

داتایه ك زانیاری و »چه ند ڕاگه یاند ی به شداربووانی له وانه له به رده ستدا هه ن، پێگه كۆمه اڵیه تییه كان، یان سه ردانكه رانی ژم��اره ی��ان و ئه لیكرتۆنییه كان و پێگه شوێنی نیشته جێبوونیان، به اڵم چاودێریی

تایبه تیی كه ئه م سێرڤه ره بیكات، نییه ».ناتوانرێت وتیشی سه رچاوه یه ئه و فلته ر یان قفڵی ئه لیكرتۆنیی بخرێته سه ر یاسایه ك له وباره تا پێگه ئه لیكرتۆنییه كان

ده رنه چێت.

سه ربه خۆیه ، پیشه یی ده زگایه كی خۆی ئاستێكدا له ئیشه كانی خۆی ده بێت بهێڵێته وه ، كه لێن و درز كه مرتین بێت، ب��ۆ ئ��ه وه ی گ��زی و س��اخ��ت��ه ك��اری له هه روه ها نه كرێت، هه ڵبژارنه كاندا یاسای ب��ه بێت م��ول��زه م كۆمسیۆن كه به اڵم په رله مانه وه ، هه ڵبژارنه كانی بڕیاری له پڕ كۆمسیۆن ده كه یت، سه یر

سه یر و سه مه ره ده دات.چی یه كێتی كۆتایی ڕای به یان: ده ب��ێ��ت ئ��ه گ��ه ر ئ��ه و ه��ه اڵن��ه ڕاس��ت

نه كرانه وه ؟له داوام ئیسامعیل: ش��ۆڕش له دوور سیاسییه كانه الیه نه هه موو دروس��ت دۆخ��ه ی ئ��ه و و هه ڵچوون هه روه ها حیزبه كاندا، نێوان له بووه هێمنی به گشتی، ب��ه رژەوه ن��دی��ی بۆ ئه و پرسه بكرێت و هه وڵ له سه ر قسه چاره سه ر كه موكووڕییه كانی بده ین له وه بیر قه ت یه كه م؛ قۆناغی بكه ین. دوابكه وێت، هه ڵبژاردن نه كه ینه وه هه وڵ بده ین فشار له كۆمسیۆن بكه ین.

به یان: ئه م كێشانه له هه ڵبژارنه كانی

ئینته رنێته وه خێرایی ل��ه ب��اره ی گشتیی كۆمپانیای س��ه رچ��اوه ك��ه ی ئاماژەی ئینته رنێت خزمه تگوزاریی به عێراقدا، له ئینته رنێت ده كرد به وه ئینته رنێت خێرایی قه باره و به به راورد ته نانه ت الوازه ، دراوسێدا، واڵتانی له ئه لیكرتۆنییان قفڵی كه ده وڵه تانه ی ئه و ئه لیكرتۆنییه كان، پێگه سه ر خستووه ته عێراق، له زیاتره ئینته رنێتیان خێرایی هونه ریی و هۆكاریی به هۆی ئ��ه وه ش

ماددییه وه كه ناكرێت باسی بكرێت.ئاشكرا ئه وه یشی سه رچاوه یه ئه و ئه لیكرتۆنیی قفڵی یاسای ئه گه ر كه كرد جێبه جێبكرێت و سێرڤه ره وه له الیه ن پێگه گه لی دیاریكراو قه ده غه بكرێن، ئه وا خێرایی ئینته رنێت زۆر خاو ده بێته وه و تا

ڕێژەی 35% داده به زێت.م��ۆب��ای��ل و 2003وه س��اڵ��ی ل��ه كار، خراونه ته عێراقدا له ئینته رنێت به پێی داتای فه رمیی ساڵی 2011، 78%ی

عێراقییه كان مۆبایل به كارده هێنن.به پێی هه مان داتا، 5%ی هاوواڵتییانی عێراق ئینته رنێت به كارده هێنن، داتایه كی ئاشكرای 2012 ساڵی نافه رمیی دیكه ی فه یسبووك به كارهێنانی ژماره ی ده كات ملیۆن و یه ك نزیكه ی ده گاته عێراق له

پێنجسه د هه زار كه س.

لێی یه كێتی و هه بووه ڕاب��ردووش دروست ئێستا یان ب��ووه ؟ بێده نگ

بوون؟به شێكی ئیسامعیل: ش��ۆڕش

هه بووه .به یان: ئه ی بۆچی پێشرت قسه تان

له سه ر نه كردووه ؟پێشرتیش ئیسامعیل: ش��ۆڕش قسه مان له سه ر كردووه ، به اڵم قۆناغی سه رقاڵی ئێمه بووه ، قۆناغێك پێشرت كێشه ی ناوخۆمان بووین، كه هێزێك كێشه ی ج��ی��اب��ووب��ووه وه ، ئێمه له كه مرت ه��ه ب��وو، حیزمبان ن��اوخ��ۆی ئێستا ئه وه . ده په رژایه سه ر سه رمان باشی ته ندروستییه كی هه م یه كێتی هه م سنووره ، بێ هێزێكی و هه یه كردووه ، چاره سه ر خۆی كێشه كانی ناڕازییه كانی و زوی��ر ده نگه هه م هه موو گ��ه ڕان��دووه ت��ه وه ، خ��ۆی كردووه ته وه ، یه كێتیدا به باوه شیان ئه وه ی بۆ ده مانپه رژێت زیاتر ئێستا و ببینین شت خۆمان ده ره وه ی له كه موكووڕییه كان ده ستنیشان بكه ین.

سه رچاوه یه ك له وه زاره تی ناوخۆی حكومه تی عێراق ئاشكرای ده كات »بازنه یه كی ته سكی پیاوانی ئاسایش« گوێ له ته له فۆنی هاوواڵتییان ده گرن و ئامانجیشیان ئاسایشی نیشتمانییه ، كۆپییه كی ئه و قسانه ش ده درێته »الیه نی بااڵتر«.

ڕاپۆرت: الپه ڕەی عێراق

گوێ له په یوه ندییه ته له فونییه كانی هاوواڵتیان ده گیرێت

حكومه‌ت‌ئاگاداری‌فه‌یسبووكه‌كه‌ته‌

سته مكاران سته میان كرد و تیرۆریستانیش

سه ركه وتنیه ك هه فته به ر له داگیركردنی

كوه یت، سه دام حوسێن كۆبوونه وه ی له گه ڵ باشرتین زیاتر له بیست له

ئه فسه ره هه ره گه وره و لێهاتووه كانی سوپا كرد كه زۆربه یان له مامۆستایانی

ئه كادیمیای سه ربازی به كر بوون، داوای لێكردن كه ڕاپۆرتی خۆیان

بنووسن و باسی پێشهاته كانی خۆیانی تێدا بخه نه ڕوو له مه ڕ

ئه گه ری به رپابوونی جه نگ له گه ڵ ئه مه ریكا به هه ر هۆیه كه وه بێت،

هه شت له و ئه فسه رانه كه مامۆستای پێشكه وتووترین زانكۆكانی جیهان بوون ڕاستیه كانیان خستبووه ڕوو

)كه سه دام هیچ كاتێك نه یده ویست بیبیستێت( كه ئه گه ر جه نگ له گه ڵ ئه مه ریكا هه ڵگیرسێت كاره ساتێكی

گه وره ی مرۆیی و ئابووری و سه ربازی ڕوو له واڵت ده كات، ته نها دوای

یه ك ڕۆژ له نووسینی ئه م ڕاپۆرته یان هه ر هه شتیان به كه مرتین مووچه خانه نشین كران و له سه ره تاییرتن مافه كانیان بێبه ش كران و هه موو ئیمتیازێكیان لێسه ندرایه وه ، به اڵم

ئه وانی تر به هۆی نووسینی ڕاپۆرتی هه ڵه و چه واشه كارییه وه مووچه یان

چه ندبه رامبه ر كرا و پاداشتی زۆر گه وره یان پێدرا. سه ره نجام

بۆچوونه كانی هه شت ئه فسه ره كه ڕاست ده رچوون و عێراق خاپوور كرا

و ئه مه ریكا سه ركه وت و سه دام و سوپاكه ی تێكشكان.

ئه مڕۆ چه نده له دوێنێ ده چێت له ڕووی جیاوازی نێوان مالیكی و سه دام، دوای هه موو كاره ساتێكی

ئه منی به ڕێز فه رمانده ی گشتی هێزه چه كداره كان ده رده كه وێت له گه ڵ

پۆلێك له ئه فسه رانی سوپای پێشوو كه خاوه نی چه ندین به رژەوه ندیی

و مووچه ی زه به الحن و تا یه ك ڕۆژ پێش ڕووخانی سه دامیش له

خزمه تیدا بوون، سه یر ئه وه یه تا ئێستا نه مانبینی سه رۆكوه زیران له گه ڵ

كۆمه ڵێك ئه فسه ری لێهاتووی خاوه ن هه ڵوێستی جوامێر ده ربكه وێت،

ئه وانه ی له سه نگه ری شۆڕشدا بوون دژی سه دام و ڕژێمه كه ی و

سه ركردایه تی ڕاپه ڕینی شه عبانی ساڵی 1991یان ده كرد، خوومان به وه وه گرتووه كه دوای هه ر كاره ساتێكی

ئه منی كۆمه ڵێك ده موچاو الده برێن و كۆمه ڵێك ده موچاوی تر دێنه پێشێ

و هۆكاره كانیش زۆر به لێزانانه و پاساوی الوازه وه دیزه به ده رخۆنه

ده كرێن.بۆ منوونه پاساوه كان له

كاره ساتی زیندانی ئه بوغرێبدا مایه ی شه رمه زارین و هیچ ڕهه ندێكی

بابه تییان له خۆ نه گرتووه و هه ڵمه تی ڕاگه یاندنی چه واشه كاریشیان بۆ ئه نجام ده درێت، وتار و ڕاپۆرت ده نوورسێن و تیایاندا ده وترێت: واڵتانی ئیقلیمی پیالنیان گێڕاوه و ملیاران دۆالریان بۆ شكاندنی

زیندانی ئه بوغرێب خه رج كردووه . له ڕاستیدا ئه م پاساوانه هیچ واتا و

ناوه رۆكێكیان تێدا نییه و ده بێت دان به شكسته كاندا برنێت و بوترێت:

سته مكاران سته میان كرد و جارێكی تر تیرۆریسته كان سه ركه وتن.

وه رگێڕانی: جهانگیر ئه حمه د

حه سه ن خه فاجی

ژماره )46(، سێشه ممه 2013/7/30، ساڵی یەکەم

4www.bayanpress.net

ئێمه له چه ند به شێكی گرنگ پێكهاتووه ، ڕاپرسییه ، و ئامار به شی له وانه یه كێك به شی وه ك و خۆمان بۆ ئێمه ب��ه اڵم ڕاپرسییه كامن هیچ خۆمان تایبه تی ڕاپرسییانه ی ئه و هه موو ن��ه ك��ردووه ، سه ربه خۆن، الیه نی هی كردوومانن، ڕاسته وخۆ بیانییش الیه نی ته نانه ت ڕاپرسی بۆ كردووین، هه رسێ پارێزگاكه له سه ر پێكه وه . كوردستانیش و جیا به ئاستی كوردستانیش تازه ترین ڕاپرسیامن ئه وه یه كه یه كێتی به ڕێژەیه كی به رچاو ده نگه كانی زیادی كردووه ، دڵنیام له چاو ده نگێكی پێشووتردا هه ڵبژاردنه كانی زۆر ده هێنین، دڵنیاشم كه لیستی یه كه م

ده بین.به یان: به پێی ئه و ڕاپرسییانه ، وه كو

یه كێتی چه ند كورسی ده به نه وه ؟شۆڕش ئیسامعیل: له سه روو )40(

كورسییه وه .به یان: به چ پێوه رێك؟

ئاستی له سه ر ئیسامعیل: شۆڕش گ��ه وره م��ان ده ستكه وتی نیشتیامنی له ساڵه ی چ��وار له و به ده ستهێناوه . حكومه ت و په رله ماندا بووین، زۆربه ی كوردستانیامن لیستی به رنامه ی زۆری كه می به شێكی ك��ردووه ، جێبه جێ ئاینده شدا له ده ده ی��ن ه��ه وڵ م��اوه ، به رنامه ی بكه ین. جێبه جێ ئه وانه ده نگده ری به رنامه ی ئه مجاره شامن، ك��وردس��ت��ان��ه ، ك��ه ك��ان��دی��ده ك��امن��ان خه ڵكییان و ئۆرگانه كان متامنه ی كوردستان خه ڵكی به ده ستهێناوه . به وات��ه به رنامه یه دا، ل��ه و ب��ه ش��داره سایته كاندا له داینه ناوه . حزب ته نیا خه ڵكی پرۆژەی كردووه ته وه ، باڵومان ب��ه رژوه ن��دی��ی ل��ه ك��ه كوردستانیش به رنامه كه وه . ده یخه ینه بێت، گشتیدا زیاتر متامنه یه كی ده كات وا ئه مه ش ببێت. دروست یه كێتی لیسته كه ی به

خولی له كوردستان په رله مانی له چواره مدا هه موار ده كرێته وه . سه رۆكی ده ربڕی بۆ پشتیوانیی خۆی هه رێمیش و داوای له په رله مانی كوردستان كردووه كه ئه م پڕۆژەی ده ستووره له په رله ماندا پاش ئه وه ی بۆ بكرێت، له سه ر سازانی ئیرت ڕاپرسییه وه . بخرێته هه مواركردن، هه ركه سه و ده وترێت، كه تری ئه وه ی حیزب چاوی له ئه وه ی خۆیه تی. ڕای حزبه وه هه ندێك ب��ه رژەوه ن��دی��ی و لێكدانه وه ی ده توانێت ده یخوێنێته وه ،

تری بۆ بكات.دووباره ناوی به سه باره ت به یان: له م��ردووه ك��ان ن��اوی نه سڕینه وه ی و تۆماری ده نگده راندا، باس له وه ده كرێت له ماوه ی چه ند ساڵی ڕابردوودا )178( ناو )440( ته نیا به اڵم م��ردوون، كه س ده نگده راندا. تۆماری له سڕدراونه ته وه دراونه ته كه سیدی دوو له هه روه ها دروستی پ��ه رل��ه م��ان لیژنه یه ی ئ��ه و له گرفتانه ، له و لێكۆڵینه وه بۆ كردووه یه كیاندا )1700( ناو و له ئه وی تریاندا هه موو به دووب��اره ن، ناو هه زار )11(چیتان یه كێتی وه ك زانیارییه كانیانه وه . كردووه بۆ ئه وه ی ئه و زانیارییانه كاریان

له سه ر بكرێت؟پرسیارێكی ئیسامعیل: ش��ۆڕش زۆر زۆر بابه تێكی و ج��وان��ه زۆر گرنگیشه ، چونكه ئه گه ر لیستی تۆماری یه كالكه ره وه و پاكی به ده ن��گ��ده ران و سیاسییه كان الی��ه ن��ه ه��ه م��وو الی ده نگده رانی كوردستان نه بێت، ئه نجامی نابێت. ئه وتۆی شتێكی هه ڵبژاردنه كان پێویسته ئه و لیستی تۆماری ده نگده رانه لیستێك بێت، كه دڵنیایی الی ده نگده ر و حزب و الیه نه سیاسییه كانیش دروست هه ڵبژاردن ده زگ��ای وه ك ئێمه بكات. ماوه یه كی نیشتامنی، یه كێتیی و ده ك��ه ی��ن، ئه مه ل��ه س��ه ر ئیش زۆره

نه ته وایه تی ئاستی سه ر له پاشانیش ئێمه توانیومانه هه موو ئه و دروشامنه ی كوردستاندان، و كورد به رژەوه ندیی له بێت. سه رمه شق تیایاندا یه كێتی نه ته وه یی كۆده نگییه كی توانیویه تی دروشمه كانی، له سه ر بكات دروس��ت هه موو ئه و پێشبینییانه ی له سه ر ئاستی واده رچ��وون. كردوومانن، كوردستان هه موو به ڵێنه كانیشی كه پێشرت داومانن هه موویامنان كوردستان، خه ڵكی به گه یاندووه . به ئه نجام ڕاستگۆیانه ل��ه ب��ه رده م گونجاویش م��اوه ی��ه ك��ی له دیاریكردنی ته نانه ت بووه ، یه كێتیدا هێناوه ته تازه ی مۆدیلێكی كاندیدیشدا كایه وه ، كه له كوردستاندا كه موێنه بووه .

هه ڵوێستی دوایین ئایا به یان: درێژكردنه وه ی به سه باره ت یه كێتی بۆ گرفتێك نابێته بارزانی، ویالیه تی

ده نگه كانی یه كێتی؟كوردستان ئیسامعیل: ش��ۆڕش ب��ووب��وو، ق��ووڵ قه یرانێكی ت��ووش��ی به قه د نه بوو ئ��ام��اده الیه نێك هیچ خۆی داواكانی له ته نازول موویه كیش كوردستاندا له سیاسی پرۆسه ی بكات، یه كێتی ده چوو. چه قبه ستوویی به ره و پێناوی ل��ه ب��ووه حزبێك هه میشه داوه ، قوربانی خه ڵكدا ده ستكه وتی وه رچه رخانه ، ئه م ئه گه ر ئه مجاره ش ئه م و یه كێتی كرانه وه یه ی ئه م یان نه بوایه ، یه كێتی ده ستپێشخه رییه ی كوردستان چه قبه ستووییه ی ئ��ه و سیاسی حزبی ده ڕۆیشت؟ كوێ به ره و و هه ستیار زۆر قۆناغێكی له پێویسته چاره نووسساز بڕیاری چه قبه ستوودا، داوه بڕیاره ی ئه م كه یه كێتی ب��دات، درێژ هه رێم سه رۆكایه تی م��اوه ی كه ده ستوور بووه ئه وه به رانبه ر بكاته وه ،

بگه ڕێته وه بۆ په رله مان.بارزانی نێچیرڤان ب��ه اڵم به یان:

له سه ر كه الیه نیشین یه كه م پێموایه یاساییامن سكااڵی جار دوو شته ئه م ئه م گرنگی به شێكی ك��ردووه . تۆمار توێژینه وه یه و ئامار به شی ده زگایه ش كه ئه وه ی گه یشتووینه ته ئامار، له سه ر لیسته كه كێشه ی زۆر زۆری تێدایه ، هه ر ناوی ئه وه شه وه پێش و 2006 له وه ی ئه وانه ی نه كوژێرناونه ته وه . مردووه كان گوازراونه ته وه ، كوردستان هه رێمی له ناوی ن��ه گ��وازراوه ت��ه وه ، ناوه كانیان دووباره ی زۆر تێدایه ، ته نانه ت تا ئێستا له ئه وانه ی نازانێت بااڵ كۆمسیۆنی كه سن، چه ند ده ژین، واڵت ده ره وه ی كه پێویسته كۆمسیۆنی بااڵ كۆمسیۆنێك به رپرسیارێتییه ئ��ه م ئاست له بێت دڵنیا هه موومان و بێت گ��ه وره ی��ه دا كه سێك هیچ ده زگایه كه ئه مه كه بین به اڵم س��ه ر، بخاته گومانی ناتوانێت شێوه یه كی به نه یتوانیوه ده زگایه ئه م پ��ڕۆف��ی��ش��ن��ااڵن��ه ئ��ی��ش��ه ك��ان��ی خ��ۆی به ڕێوه به رێت. پێویست بوو كۆمسیۆنی هه ڵبژاردنه كانی سه ربه خۆی ب��ااڵی لیستی خۆیدا سایته كه ی له عێراق، بكردایه ته وه ، باڵو ده نگده رانی تۆماری ده نگده رێكی ه��ه م��وو ئ��ه وه ی ب��ۆ بیانتوانیانه الیه نه كانیش و كوردستان به راورد بكه ن كه كێ ماوه ، كێ مردووه ڕاستكردنه وه ی له به شداربوونایه و هه ڵه كاندا. له الیه كی دیكه وه ، ده بوایه ئێستا پێش مانگ دوو مانگێك، به له تایبه ت ده نگده رانی كه مبانزانیبایه له سایته كه دا كوردستاندا چه ند كه سن، هه موو ئه وه ی بۆ بكردایه ته وه ، باڵوی به راوردیان سیاسییه كان الیه نه و حزب له مبانزانیبایه ئ��ه وه ی بۆ بكردایه ، سڕدراوه ته وه ، ناویان گشتیدا تۆماری ئه گه ر نه سڕدراونه ته وه ، به شداربووینایه كۆمسیۆن ب��ه اڵم ب��دای��ه . تانه مان و ده دات ناوه كان ئه وه پێش هه فته یه ك به الیه نه كان، یان باڵوی ده كاته وه ، ئه مه ئه وه ی بۆ ناهێڵێته وه ، ده رفه تێك هیچ من ڕەخنه یه كی به جێ بگرم. له به ر ئه وه توند ڕەخنه ی ڕووب��ه ڕووی كۆمسیۆن داوایانه و پرس ئه م ده بێت ده بێته وه ،

چاره سه ر بكات.ماوه یه دا له و ئایا ب��ه اڵم به یان: ده كه وێت، چاره سه ر فریای لیژنه كه ته نیا ل��ی��ژن��ه ی��ه ئ��ه و ك��اری ی��ان

ئاگاداركردنه وه یه ؟شۆڕش ئیسامعیل: ئێمه به ڕەسمی كردوونه ته وه ، ئاگادارمان نووسین به و له كۆبوونه وه شدا له گه ڵیان پێامن وتوون

كه ئه م كێشانه هه یه .فریا م��اوه ، له وماوه یه ی به یان:

ده كه وێت ئه و هه اڵنه ڕاست بكاته وه ؟ئه و ئ��ه وه ئیسامعیل: ش��ۆڕش ئه و وه اڵم��ی كه سه ره كییه به رپرسی پرسیاره بداته وه ، ده بوو پێشرت بیكردایه ، بیكات، ده بێت ن��ه ی��ك��ردووه ، ئه گه ر توانای له به رده ستدایه ، له جیاتی تیمێك له بكات، كار تیم سه د با بكات، كار هه زار ده با كارمه ند، ه��ه زار جیاتی كارمه ند دانێت. ده بێت كۆمسیۆن گوێ له حزب و الیه نه كان بگرێت، كارئاسانی به پێی ئه و پێوه ره نێوده وڵه تییانه بكات، هه ڵبژاردنه كان ئه نجامی سبه ینێ كه ده رچوو، ئه م تانه و سكااڵیانه هه موویان

جێبه جێ كرابێنت.و یه كێتی ده وت��رێ��ت ب��ه ی��ان: ئۆپۆزسیۆن داوایان كردووه ماوه ی كاری له و لێكۆڵینه وه بۆ په رله مان لیژنه كه ی ئه گه ر ته نانه ت درێژبكرێته وه ، كێشانه كاتی بكه وێته هه رێم هه ڵبژاردنه كانی پارتی به اڵم عێراقیش، هه ڵبژاردنه كانی

و به شێك له

پاڵێوراوه كانی زۆرت��ری��ن به یان: په رله مانی بۆ نیشتیامنی یه كێتیی كه سلێامنیدان، سنووری له كوردستان 52%ی كاندیده كانن، ئه م ڕێژەیه له سه ر

چ بنه مایه ك دانراوه ؟داوه هه وڵامن ئیسامعیل: شۆڕش ژماره ی ده نگده ران دابه شكردنی به پێی دابه ش كاندیده كامنان كوردستان له بكه ین، به و حوكمه ی سلێامنی زۆرترین ژماره یه ی ئه و بۆیه هه یه ، ده نگده ری

به ركه وتووه .به یان: به اڵم ئایا ژماره كه به به راورد زیاتر سلێامنی دانیشتوانی ژماره ی به

نییه ؟هیچ ئ��ی��س��امع��ی��ل: ش��ۆڕش نه كردووه دروس��ت ناهاوسه نگییه كی ل��ه ن��ێ��وان ه��ه رس��ێ پ��ارێ��زگ��اك��ه دا. به نه داوه ته گوێامن ئێمه پێچه وانه وه ئه وه ، بۆ منوونه ئێمه له دهۆكدا ده زانین دابه ش شێوه یه ك چ به ده نگده ره كان ده نگده ری ژماره ی به پێی به اڵم بوون، هه ولێر و دهۆك و سلێامنی هاوسه نگی

باشامن پاراستووه .ب��ه ی��ان: ئ��ه وه ه��ۆك��اره ك��ه ی یه كێتی نفوزی ئه وه ی بۆ ناگه ڕێته وه زیاتر له سنووری سلێامنییه و پارتیش له

هه ولێر و دهۆك؟وای ئێمه ئیسامعیل: ش��ۆڕش ئه مجاره هه ڵبژاردنی ڕەنگه نابینین، ده نگده ری بێت، تر شێوه یه كی به كوردستانیش له ماوه ی ئه م چوار ساڵه دا هاتووه . به سه ردا به رچاوی گۆڕانكاریی له به ر ئه وه ئه وه ی ئێمه زیاتر ته ركیزمان ل��ه س��ه ر ك��ردووه ، ڕێ��ژە و ژم��اره ی بووه ، پارێزگاكه هه رسێ ده نگده رانی ناوچه هه موو هه م ژن، ڕێ��ژەی هه م

جوگرافییه كانیشامن له به ر چاو گرتووه .له ده ڵێت ئۆپۆزسیۆنیش به یان: سنووری سلێامنی له هه ردوو پارته كه ی ئایا ده هێنین. ده نگ زیاتر ده سه اڵت یه كێتیی به زی��ان دابه شكردنه ئ��ه م

نیشتیامنی ناگه یه نێت؟شۆڕش ئیسامعیل: ئێمه بۆچوومنان وایه لیستی یه كه م ده بین له سه رتاسه ری

كوردستاندا.هیچ مه به سته ئ��ه و ب��ۆ ب��ه ی��ان: ده ستدایه ؟ له به ر ڕاپرسییه كتان و ئامار هه روه ها پێشبینی به ده ستهێنانی چه ند

كورسی ده كه ن؟ده زگایه ی ئه م ئیسامعیل: شۆڕش

باره یه وه له و پارتی هه ڵوێستی دوایین ڕایگه یاند؟

كه ئێمه ئیسامعیل: ش��ۆڕش ئ��ه وه م��ان ك��ردووه ، ب��ۆ ئ��ه وه ب��ووه چوارچێوه یه كی بچێته ده س��ت��وور هه ڵچوونی هه ندێك ئه گه ر یاساییه وه . حیزبی و ده ستكه وتی حیزبی و تایبه تی لێده ربكه یت، یه كێتی شتێكی كردووه كه ده ستكه وتێكی گه وره یه بۆ گه له كه مان. چ��وارده وری ك��ه ده بینێت یه كێتی و كێشه ده دات، قوڵپ كوردستان برسێتی و شه ڕ و كوشنت و بڕین هه یه ، ئێمه ئه مه مان كردووه بۆ چاره سه رێكی یاساییانه بۆ مه سه له ی ئه وه ی ده ستوور ناگه ڕێته وه . ده ستوور و ده گه ڕێته وه به پێی ئه م یاسایه ی په رله مانی كوردستان به رپرسه چواره م خولی كردووه ، ده ری بۆ بكات ده ستوور له سه ر س��ازان كه ه��ه م��وارك��ردن��ه وه ی. ئ��ه م ده س��ت��ووره س��ه رۆك��ی قسه كانی ل��ه پ��ڕۆژەی��ه ، پڕۆژەی ده ڵێت و هاتووه هه رێمیشدا ده ستوور، ناڵێت هه رێم، ده ستووری و ده ستكاریكردن قابیلی پڕۆژەیه كه

هه مواركردنه وه یه .ئه مه وانییه پێتان ب��ه اڵم به یان:

زیانه كانی زیاتره له قازانجی؟شۆڕش ئیسامعیل: نه خێر. بۆ منوونه

زیانه كانیم پێ بڵێ .له ده وت��رێ��ت منونه ب��ۆ ب��ه ی��ان: كوردستان دیموكراتی پارتی ئێستادا ڕای خۆی سه پاندووه ، ده ڵێت ده ستوور

ناگه ڕێته وه بۆ په رله مان.باسی ئێمه ئیسامعیل: ش��ۆڕش ناكه م خۆمان باسی من ده كه ین، یاسا بڵێم ناشتوانم بڵێم یه كێتی وای وت، و ده كه م، یاسا باسی من وای وت. پارتی ده زگایه كی كه ده كه م په رله مان باسی په رله مانی یاسای یاسادانانه . ب��ااڵی سازان به ده ستوور ده ڵێت كوردستان

یه كێتی نیشتمانى زیاتر له )40(

كورسیی په رله مان ده باته وه

یه كێتی به رانبه ر گه ڕانه وه ی ده ستوور

بڕیاری دا ماوه ی سه رۆكایه تی درێژ بكاته وه

كۆمسیۆنی بااڵى هه ڵبژاردن نه یتوانیوه پڕۆفیشنااڵنه ئیشه كانی

به ڕێوه به رێت

یه كێتی ده نگه زویر و

ناڕازییه كانی خۆی گه ڕاندووه ته وه

شۆڕش ئیسامعیل، به رپرسی مه كته بی هه ڵبژاردنی یه كێتیی نیشتیامنی بۆ به یان:

ئێمه لیستی یه كه م ده بین له سه رتاسه ری كوردستاندا««««««««

له م گفتوگۆیه دا، شۆڕش ئیسماعیل، ئه ندامی مه كته بی سیاسی و به رپرسی مه كته بی هه ڵبژاردنی یه كێتیی نیشتیمانیی كوردستان له سه ر چه ند پرسێكی تایبه ت به هه ڵبژاردنه كان و ئاینده ی ده نگه كانی یه كێتی و كاریگه ری هه ڵوێسته كانیان له سه ر داه بشبوونی كورسییه كان ده دوێت.

گفتوگۆ، به یان. تایبه ت


7

په یجور: سه اڵح ساالر

ته نانه ت و گرووپ و الیه ن سه رجه م به نه ته وه یی كۆنگره ی ك��ورد، تاكه كانی خه ونێكی له مێژینە و ده ستكه وتێكی گرنگ و نین هیوابه خش ئاماژەكان به اڵم ده زانن، له ئێستاشه وه درز و ناكۆكیی خستووه ته ناو دیدی به ئه گه ر كورده وه ، نه ته وه یی ماڵی ته ماشای كوردییه كان الیه نه سۆسیۆلۆژییای بكه ین، ئاینده یه كی گه ش به مه حاڵ ده بینین

بۆ سه ركه وتنی كۆنگره كه .ئه ندامانی كورسیی دابه شكردنی كوردستانی له كۆنگره ئاماده كاری لیژنه ی خستووته وه كێشه ی ڕۆژهه اڵت، و باشوور دیاریكردنی كوردییه كانه وه هێزه ن��او كوردستان پارچه كانی بۆ كورسییه كان باشوور: ،7 باكوور: كوردستانی به مشێوه یه : 5، ڕۆژهه اڵت: 5، ڕۆژئاوا: 4. كێشه كه ئه وه یه ئه و 21 كورسییه ناتوانێت پێگه ی ئه و هه موو

الیه نه كوردییانه پڕبكاته وه .بۆ كورسییه ك باشوور كوردستانی له پارتی و یه ك بۆ یه كێتی و یه ك بۆ گۆڕان و یه ك دانه ش به هاوبه شی بۆ كۆمه ڵ و یه كگرتوو و دانه یه كیش بۆ سه رجه م الیه نه كانی دیكه . ئه م دابه شكردنه ناڕەزایی حزبه كانی لێ كه وته وه . كۆمه ڵی ئیسالمی ناڕەزایی ده ربڕی و ده ڵێت كورسی یه كگرتووش و كۆمه ڵیش ده بێت بایكۆتكردنی به هۆی هه ر هه بێت. جیایان بایكۆتی یه كگرتووش و گۆڕانیش كۆمه ڵەوە،

دانیشتی لیژنه كانیان كرد.له وباره یه وه محه مه د حه كیم، وته بێژی بۆ ئیسالمی كۆمه ڵی سیاسیی مه كته بی ئ��ه وه وه ب��ه ه��ۆی »ئێمه ده ڵ��ێ��ت ب��ه ی��ان ئۆپۆزیسیۆن ته ماشای به كه م كه نیگه رانین ئێمه بزانن، ده بێت هه یه ڕاستییه ك كراوه . وه رنه گرتووه هه ڵوێستامن ئه وه وه به هۆی به ڵكو دانه نرابێت، كۆمه ڵ بۆ كورسی كه ئه وه یه كه بۆ ئێمه و یه كگرتوو یه ك كورسی دانراوه ، واته نیگه رانییه كه بۆ هه ردوو المانه ، چونكه ئه و كورسییه یه كالنه بووه ته وه و ئێمه كێشه مان كورسییه كه نییه ، كێشه مان حساب

منوونه بۆ سیاسییه كانه ، سه رنجی جێگه ی ملیۆن 10 له زیاد ڕۆژه��ه اڵت كوردستانی كه سن پێنج كورسییان بۆ دانراوه و كوردستانی چوار ملیۆنێكن چه ند ته نیا كه ڕۆژئ��اواش باشوور كوردستانی ل��ه وه ی جگه كورسی، قه وراه یه كی و سیاسییه پێگه ی خاوه نی

یاسایی هه یه، به اڵم پێنج كورسیی هه یه .كۆمه ڵ سیاسیی مه كته بی وته بێژی دابه شكردنی بنه ڕەته وه له »هه ر ده ڵێت باشووری ده ب��وو هه ڵه بوو، كورسییه كان سیاسیی پێگه یه كی خاوه نی كه كوردستان هه یه، په رله مانی و حكومه ت و گه وره یە تایبه تی بۆ كرابا، پاشان ده سه اڵت حساباتی دوان دان��اب��وو، كورسییان چ��وار س��ه ره ت��ا ئۆپۆزسیۆن، بۆ دوانیش و ده س��ه اڵت بۆ بكه ن، السه نگی ئ��ه وه ی بۆ دوای��ی ب��ه اڵم كورسییه كیشیان زیاد كرد بۆ ئه و حزبانه ی له

حكومه تدان و هاوپه یامنی خۆیانن«.پێدانی پ��ێ��وه ری ب��ه س��ه ب��اره ت كورسییه كانیش كه ئایا له سه ر چ بنه مایه كه ،

بۆ نه كردنه «.له گه ڵ هاوهه ڵوێستییان ده رب��اره ی ئه ندامی ئیرباهیم، خه لیل ك��ۆم��ه ڵ��دا، ئیسالمی یه كگرتووی س��ه رك��ردای��ه ت��ی��ی له ڕۆژەی »ئ��ه و ده ڵ��ێ��ت )ب��ه ی��ان( ب��ۆ دابه شكردنی ش��ێ��وازی ك��ۆب��وون��ه وه ك��ه دا كورسییه كانیان ڕاگه یاند، وتیان ئێوه و كۆمه ڵ یه ك كورسیتان هه یه و خۆتان و الیه نه كانی دانرابوو، بۆ هاوبه شیان كورسیی كه تریش له گه ڵ ئێمه ڕێكبكه ون. و بكه ن وتوێژ بۆ كه نه كردووه قسه مان كۆمه ڵ برایانی كێامن بێت، به ڵكو له وێ ناڕەزاییامن پیشان دا و ئه وانیش وتیان ئه وه قسه ی كۆتایی نییه و ده كرێت قسه ی لێ بكه ینه وه و ئێمه ش و گۆڕانیش له به رخاتری برایانی كۆمه ڵ بایكۆتی ئایا كه به وه ی سه باره ت كرد«. لیژنه كه مان یه كگرتووی و كۆمه ڵ كورسییه ی ئه و كێ یه كالیی كردووه ته وه ؟ خه لیل ئیرباهیم وتی »سه ره تا لیژنه كه هیچیان نه وت، به اڵم دواتر یه كێتی و پارتی و په كه كه ش به ئێمه یان وت

خه باتی یان په رله مان، كورسیی ڕی��ژەی ئه ندامه كه ی نه ته وه یی؟ خه باتی و شاخ و »ئێمه ده ڵێت یه كگرتوو سه ركردایه تیی و نه كردووه باس پێوه رێكامن هیچ كۆمه ڵ ئه گه ر ئه وه ش بكرێته پێوه ر، ئێمه مانعامن بێت، كۆمه ڵ برایانی بۆ كورسییه كه نییه له سه ر كێشه نێوامناندا له ئێمه چونكه له وه یه حساباتی نیگه رانیامن نییه ، كورسی ته واو نه كراوه ، ده نا برایانی كۆمه ڵ خاوه نی خه باتن، چ له ڕابوردوودا له شاخ و چ پاش ڕاپه ڕینیش و ئێستاش سه نگی خۆیان هه یه

و مه عقوول نییه حساب نه كرێن«.له الیه كی دیكه وه بزووتنه وه ی ئیسالمی به تووندی نیگه رانیی خۆی ده ربڕیوه و شوان له بزووتنه وه فه رمیی وته بێژی قه الدزێیی، ئاماده ئێمه »كاتێك ده ڵێت به یاننامه یه كدا دژی شه ڕ و كوردكوژی ش��ه ڕی نه بووین په كه كه بكه ین، زۆر كه سی تر كردیان و ئێمه باجی ئه و هه ڵوێسته مان دا كه بیست ساڵه نووسینگه مان له توركیا به وهۆیه وه داخراوه،

هه مواركردنه وه ی په رله مان، په یڕەوی هاوتاكردنه وه ی خۆپیشاندان، یاسای كه مكردنه وه ی فه رمانبه ران، مووچه ی هاوتاكردنەوەی پله بااڵكان، مووچه ی زیادكردنی ئاسایش، و پۆلیس مووچه ی هه مواركردنه وه پله نزمه كان، مووچه ی یاسای ده ستووری هه رێم، په سه ندكردنی ی��اس��ای م��ووچ��ه ب��ۆ ك��اب��ان��ی م��اڵ، بودجه ی حزبه كان، یاسای په سه ندكردنی هه مواركردنه وه ی یاسای داواكاری گشتی،

هه مواركردنه وه ی یاسای پارێزگاكان.نوره دینی، عومه ر به رانبه ردا له فراكسیۆنی كوردستانی جێگری سه رۆكی ئه و كه پێیوایه په رله مانی كوردستان، له ئۆپۆزسیۆن فراكسیۆنه كانی قسانه ی ده یكه ن تۆمه ته و هیچ بنه مایه كی نییه و هه میشه له ماوه ی چوار ساڵی ڕابوردوو، له بنه ما و دوور بێ ئۆپۆزسیۆن گوتاری

ئه گه ر هه ر یاسایه ك كه

ڕەهه ندی نیشتمانیی هه یه و هه موار

نه كرابێته وه ، ئۆباڵه كه ی

ده كه وێته ئه ستۆی فراكسیۆنه كانی

ده سه اڵت و ئۆپۆزسیۆن

لۆژیك بووه .یاسایانه ی »ئه و ده ڵێت نووره دینی ڕەه��ه ن��دی ك��ه یاسایانه ن ئ��ه و م��اوه تریشی به شێكی ه��ه ی��ه ، سیاسییان په یوه ندیی به و لیژنانه وه هه یه كه كاریان تێدا نه كردووه ، ئێمه به لیژنه كامنان وتووه هه موو له سه ر ڕاپۆرتتان ئێوه ده بێت تۆمه تبار ب��ۆئ��ه وه ی هه بێت یاساكان له سه ر خیالفیان به هۆی به اڵم نه كرێن، ئه نجام، نه گه یشتوونه ته ی��اس��اك��ان ئه ندامانی لیژنه كاندا هه موو له چونكه خیالفیش كه دی��اره ه��ه ن، ئۆپۆزسیۆن

هه بوو ڕاپۆرته كان زوو ئاماده ناكرێن«.ڕاگه یاندنی ڕاوێ��ژك��اری هه روه ها كوردستان، په رله مانی سه رۆكایه تیی پێیوایه كه ئه و قسانه ی كه په رله مانتارانی په سه ندنه كردنی له باره ی ئۆپۆزسیۆن بانگه شه ی ب��ۆ ده ك��ه ی��ن ی��اس��اك��ان

چونكه ئێوه له په رله مان كورسیتان زیاترە، با بۆ ئێوه بێت«.

دیاریكردنه، ئ��ه و ده رب��اره ی ب��ه اڵم مه كته بی ئه ندامی پیره ، ئه حمه د سه عدی بۆ لیژنه كه ب��ااڵی ئه ندامی و سیاسی دیاریامن »ئێمه وتی )به یان( ڕۆژنامه ی نه كردووه كه بۆ كامیان بێت، ئێمه حه قامن چییه ؟ ئه وه په یوه ندیی به خۆیانه وه هه یه و كۆمه ڵ و یه كگرتوو خۆیان چۆن ڕێكده كه ون

په یوه ندیی به خۆیانه وه هه یه «.ئێوه ئایا كه پرسیاره ی ئه و له وه اڵمی یان بنبه ست گه یشتوونه ته كۆمه ڵ له گه ڵ ڕێگه چاره تان دۆزیوه ته وه ؟ پیره وتی »به ڵێ ڕێگه چاره مان هه یه و ئه و ڕۆژەش سه ردانی به اڵم ك��ردووه ، باسامن ك��ردووه كۆمه ڵامن چۆنه ، ناڵێم تۆی به من ڕێگه چاره یه ئه و ڕێگه ی له كۆمه ڵ نییه مه عقوول چونكه بزانن، ئێمه پێشنیازه كه ی ڕۆژنامه كانه وه

به ڵكو به خۆیانی ده ڵێین«.كورسییه كان دابه شكردنی شێوازی

هه روه ها ن��ه ك��راوه «. بۆ حسامبان كه چی حزبی شیوعیی كوردستانیش ڕایگه یاند كه س نوێنه رایه تیی ئێمه ناكات و ئه و كورسییه ی بۆ الیه نه كان دانرابوو، نوێنه ری ئێمه نییه و به

نوێنه ری خۆشامنی نازانین.كوردستانی له ناڕەزاییه كان و كێشه به یاننامه ی ڕۆژانه و زیاتره زۆر ڕۆژهه اڵت ناڕەزایی باڵوده كه نه وه . حزبه كانی ڕۆژهه اڵت ده ڵێن: دوو دیموكراته كان و سێ كۆمه ڵه كان قۆرخ خۆیان بۆ كورسییه كه یان پێنج هه ر سه رۆكی بۆ په نایان ته نانه ت ك��ردووه ، هه رێمیش برد و كێشه كه به ویش چاره سه ر ماوه ته وه . گرێكوێره یی به هه ر و نه كرا پارێزگای نوێنه رانی و یارسانه كان هه روه ها ئیدانه كردنی به یاننامه ی كرماشان و ئیالم

میكانیزمی لیژنه كه یان باڵوكردەوه .كورد نه ته وه یی كۆنگره ی له ئه وه ی چاوه ڕێ ده كرێت، له ڕسته یه كدا كۆده بێته وه، ئه ویش یه كخستنی ناوماڵی كورد و جواڵندنی

كه یسی مافه نه ته وه ییه كانی كورده .یه كڕیزیی ب��ه ك��ۆن��گ��ره ده ب��ێ��ت كۆنگره ده بێت ببه سرتێت، الیه نه كانه وه كۆنگره ده بێت یه كبخات، كورد ناوماڵی م��ه س��ه ل��ه ی پ��ه رچ��ه م��ی ن��ه ت��ه وه ی ك��ورد و شێوه زار و زمان ده بێت یه كالبكاته وه ، كوردی زمانی ڕێنووسی و ستاندار زمانی التینی و كوردی ئێستای ئیمالی نێوان له مارشی و رسوود ده بێت بكات، چاره سه ر نه ته وه یی و مامه ڵه ی دراوسێ و پارچه كانی دیكه ی كوردستان و زۆر پرسی دیكه ی كورد

و كوردستان یه كالیی بكاته وه .ئەوەیە پرسیاره ، جێگه ی ئه وه ی به اڵم ڕێكده كه ون تر الیه نه كانی و په كه كه ئایا التینی پیتی ئایا كورد؟ ئااڵی یه ك له سه ر ئه م ئایا یه كده خرێت؟ ئێستا ك��وردی و ده سته به ر ك��ورد یه كڕیزیی كۆنگره یه ناو ماڵی تر ده خاته یان كه لێنێكی ده كات، كوردییه وه ؟ ئه مانه ئه و مه ترسی و له مپه ره مانگی له ده بێت كه چاوه ڕاونكراوانه ن كورددا نه ته وه یی كۆنگره ی له نێو و ئاب

وه اڵمه كه ی وه ربگرینه وه .

ئۆپۆزسیۆن لیستی كوردستانی و سه رۆكایه تیی په رله مان به ڕێگریكردن له په سه ندكردنی یاساكان تۆمه تبار ده كات

نزیكه ی 100 پڕۆژەیـاســا ده كــــه ونه خولی چواره می په رله مان

كۆنگره ی نه ته وه یی، گردبوونه وه یان په رتكردن؟

««

هه ڵبژاردنه . ت��اری��ق ج��وه��ه ر، ڕاوێ��ژك��اری په رله مانی سه رۆكایه تیی ڕاگه یاندنی »م��ه رج وت��ی )ب��ه ی��ان( بۆ كوردستان ل��ه م پ��ڕۆژەی��اس��اك��ان ه��ه م��وو نییه خ��ول��ه دا پ��ه س��ه ن��د ب��ك��رێ��ن، زۆرج��ار خولی ب��ۆ ده م��ێ��ن��ن��ه وه هه ندێكیان به پێویستی هه ندێكیشیان و دوات��ر دیراسه ی زیاتر هه یه ، بۆیه ئه و قسانه ی بانگه شه ی بۆ ده یكات ئۆپۆزسیۆنیش

هه ڵبژاردنه و ئه سڵ و ئه ساسی نییه «.وتیشی »ئه گه ر هه ر یاسایه كیش كه هه موار و هه یه نیشتامنیی ڕەهه ندی ده كه وێته ئۆباڵه كه ی ئه وه نه كرابێته وه ، ده س��ه اڵت فراكسیۆنه كانی ئه ستۆی نه گه یشتوونه ته ك��ه ئۆپۆزسیۆن و ڕێككه وتن له سه ری، نه ك سه رۆكایه تیی

په رله مان به ئه نقه ست دوایخستبێت«.

یه كگرتوو: پارتی و یه كێتی وتیان كورسییه كه بۆ ئێوه یهسه عدی ئه حمه د پیره : ئێمه نه مانوتووه ئه و كورسییه بۆ یه كگرتووه یان بۆ كۆمه ڵ

سه ندیكاش پ��ه ی��ڕەوی ل��ه و كۆنگره ته نفیزی مه كته بی ئه ندامانی هاتووه كه 34 كه سن، ڕاسته وخۆ ده بنه ئه ندامی

كۆنگره «.هادی لێدوانه كه یدا درێ��ژەی له فه ریق وتی »ئێمه تانه مان له و بڕیاره ی بیبه ینه وه ، وای��ه پێامن و داوه دادگ��ا ئاماژەیان كه خاڵه كان سه رجه م چونكه

بۆ كراوه، خاڵی الوازن«. تێبینیی خاڵه كاىن به س��ه ب��اره ت دادگا، ناوبراو وتی »یه كێك له وانه ناوی نه بووه، ده ڵێت كه ئه ندامانه تۆماری سه رجه م هه یه لقامن چوار ئێمه به اڵم ده ڵێت یان هه یه ، لقه كاندا له ناوه كان دادوه ر به اڵم نه بووه ، ئاماده دادوه ر پارێزگا بۆ نوورساومان ئێمه ئاماده بووه ، دادگای بۆ نوورساوی پارێزگاش كردووه تێهه ڵچوونه وه ی هه ولێر كرد و ئه وانیش

ئاكار شیره یی

دوای ئه وه ی ئه نجامه كانی كۆنگره ی ته ندروستیی كارمه ندانی سه ندیكای كارگێڕیی دادگ��ای له الیه ن كوردستان له ئێستادا هه ڵوه شێندرایه وه ، هه ولێرەوە له یه كێتی و پارتی ته ندروستكارانی بڕیاره ی ئه و ته میزكردنه وه ی هه وڵی پاساوه كانی ڕایده گه یه نن و دادگ��ادان

هه ڵوه شاندنه وه ی كۆنگره الوازن.كارمه ندانی سه ندیكای كۆنگره ی 2012 /1/12 ڕۆژی له ته ندروستی به هۆی ب��ه اڵم ب��ه س��را، ه��ه ول��ێ��ر ل��ه به كه ئۆپۆزسیۆن الیه نه كانی ئ��ه وه ی كردبوو، به شدارییان هاوبه ش لیستی ئه نجامه كانی و كرد كۆنگره یان بایكۆتی و كرد وه سف ناشه رعی به كۆنگره یان و كوردستانی لیستی له سه ر سكااڵیان دوو حیزبی ده سه اڵتدار تۆماركرد، دوای كارگێڕیی دادگای مانگ، )16( له زیاتر دادگ��ادا دانیشتنی كۆتا ل��ه هه ولێر كۆنگره ی هه ڵوه شاندنه وه ی بڕیاری ته ندروستی كارمه ندانی سه ندیكای گۆنگره ی ناو بڕیاره كانی سه رجه م و كۆنگره شه رعیبوونی ب��ۆ ده رك��رد. ئه و بۆ دا كه تری بڕیاری كۆنگره یه كی

سه ندیكایه ببه سرێت. محه مه د، عه باس ل��ه وب��اره ی��ه وه ته ندروستكارانی ڕێكخراوی سكرتێری ك��وردس��ت��ان، ك��ه ڕێ��ك��خ��راوه ك��ه ی��ان له )به یان(ی به هاوبه شدابوو، لیستی بڕیاری سه ندیكا ئه وه ی »پاش ڕاگه یاند كوردستان له سه رتاسه ری كۆنگره ی دا ببه سرێت، چونكه ئه مه یه كه م كۆنگره ی بكرێت، هه رێم له ب��وو سه رتاسه ری هاته كۆنگره 2012/1/12 له ئه وه بوو ئه نجامدان، ئێمه ش تێیدا به شداریامن كرد له سه دا توانییان ئۆپۆزسیۆن الیه نه كانی برده وه، ده نگه كانیان بۆ سه ره وه ى 36یه كه مان پله ی سلێامنی پاریزگای له كه ئیستیحقاقی به پێی بۆیه به ده ستهێنا، لق به رپرسی ویستامن ئێمه هه ڵبژاردن له وێ بدرێت به ئۆپۆزسیۆن، به اڵم ئه وان ئه وه یان قبوڵ نه بوو، بۆیه ئێمه هه رسێ

به كیتابی فه رمی نوێنه ری خۆیان ناردووه بۆ كۆنگره كه و سه رپه رشتیی كۆنگره كه ی كردووه ، بۆیه پێامن وایه ئه و سێ خاڵه له ڕووی یاساییه وه ته ندروسته و شه رعیه تی

كۆنگره یه «.پ��ارێ��زه ری س��ورچ��ی، بێستون بۆ ته ندروستكاران، هاوبه شی لیستی دوای »له ده ڵێت )به یان( ڕۆژنامه ی سه ندیكای گۆنگره ی ئه نجامدانی پێكهاتبوون كه ته ندروستی كارمه ندانی ته ندروستیی كارمه ندانی لیستی له پارتی و یه كێتی و سه ربه خۆ و ئاینده و لیستی هاوبه ش، كه لیستی هاوبه ش له كۆمه ڵ و گۆڕان و یه كگرتوو پێكهاتبوو، كۆنگره یان كورسیی 76 هه رسێكیان به مانگی له له كۆی 200 كورسی، هه بوو به اڵم به ست، كۆنگره ی خۆیان 2012/1لیستی و لیستی هاوبه ش ئه وه ی دوای

بایكۆتی بڕیارماندا ئۆپۆزسیۆن الیه نی كۆنگره كه بكه ین«.

تری به شێكی ل��ه ب��اره ی ن��اوب��راو »هه ندێك وتی بایكۆته كه یان هۆكاری مه كته بی ن��اوی به پێشر كه ئه ندام ڕاسته وخۆ كه سن، 34 كه ته نفیزییه وه پارتی له 17 كۆنگره، ئه ندامی به بوون كه هه ڵبژاردن، به بێ یه كێتی، له و17 چونكه كارمه ند، 3400 ده نگی ده كاته ده نگ 300 كۆنگره ئه ندامێكی هه ر بۆ ده نگی ده یانویست بۆیه بوو، پێویست كۆنگره ئه ندامی بكه نه كارمه ند 3400ئه ندام 34 كه ڕاسته وخۆیی، به هه ر ده نگی كۆنگره ی پێ یه كالیی ده كرایه وه هه روه ها ویستبایان. كه شتێك هه ر بۆ ده ره وه، هاتینه كۆنگره كه له دوای��ی

كۆنگره كه ڕێژەی یاسایی له ده ست دا«.سكرتێری ڕێكخراوی ته ندروستكاران

كرد، كۆنگره یان بایكۆتی پێكه وه ئاینده كه چی لیستی پارتی و یه كێتی به رده وام كۆنگره ی ئه نجامدانی له سه ر ب��وون 76 نوێنه رایه تیی به بۆیه من سه ندیكا، ئه ندامی كۆنگره هه ستام به تۆماركردنی داوایه ك له دوای 16مانگ و بینینی 25 كارگێڕیی دادگ��ای له دادگا دانیشتنی ه��ه ول��ێ��ر، دواج��ار دادگ��ا ه��ات��ه ئه و قه ناعه ته ی كه كۆنگره كه به شێوه یه كی

نایاسایی تێپه ڕێندراوه «. س��ه ب��اره ت ب��ه و ه��ۆك��اران��ه ی كه پارێزه ره ئه و پێهێناون قه ناعه تی دادگا په سندكراو ت��ۆم��اری »نه بوونی وت��ی ئه ندامانی به تایبه ت دادن��ووس له كه ته ندروستی كارمه ندانی سه ندیكای كۆنگره ی ئه ندامانی بۆ بناغه یه ك ببێته بۆ ته ندروستی كارمه ندانی سه ندیكای نه بوونی هه روه ها كۆنگره ، ئه ندامانی دادوه ر له كۆنگره كه دا كه سه رپه رشتیی پاشان بكات، هه ڵبژاردنه كه پرۆسه ی و پارتی له الیه ن ئه ندام 34 زیادكردنی یه كێكی نایاسایی. به شێوه یه كی یه كێتی تر له خاله كان كه دادگا قه ناعه تی پێهات یاسای كۆنگره كه، هه ڵوه شاندنه وه ی بۆ بوو ته ندروستی كارمه ندانی به تایبه ت كه له په رله مانی كوردستان ده رچووه ، كه پێویسته بۆ به ستنی كۆنگره )دوو له سه ر ئاماده بن، كۆنگره ئه ندامانی سێ(ی به اڵم لیستی پارتی و یه كێتی به )نیوه + یه ك( كۆنگره یان تێپه ڕاندبوو، بۆیه دادگا له به رژەوه ندیی لیستی هاوبه ش بڕیاری و كۆنگره هه ڵوه شاندنه وه ی به دا سه رجه م كار و بڕیاره كانی ناو گۆنگره ی هه ڵبژاردنی له وانه ش هه ڵوه شانده وه . و سه ندیكا ئه نجومه نی و نه قیب

گۆڕانكارییه كانی په یڕەو و پڕۆگرام«.به ستنه وه ی دووباره به سه باره ت »دادگا وتی سورچی بێستون گۆنگره ، كۆنگره ی به ستنه وه ی دووب��اره داوای ڕەسه نی ئه ندامانی له الیه ن ك��ردووه ئێستا ئ��ه ن��دام��ن ، 200 ك��ه كۆنگره ، دادگای له ته میزكراوه ته وه بڕیاره كه ئێستادا له زۆرینه ش لیستی و ته میزه

تانه یان لێداوه تا مانگێكی تر«.

بایكۆتكردنی ڕاگ��ه ی��ان��د ئ��ه وه ش��ی هاوبه شەوە لیستی له الیه ن كۆنگره ببێته كۆنگره كه ئ��ه وه ی ه��ۆی ب��ووه ڕێژەی چونكه ناشه رعی، كۆنگره یه كی یاسایی ئه ندامان ئاماده ی نه بوون و به و پارتی ته ندروستكارانی بااڵده ستیی

یه كێتی كاره كانیان تێپه ڕاند. س��ه ب��اره ت ب��ه ه��ه ڵ��وێ��س��ت��ی دوای یه كێتی و پارتی ته ندروستكارانی له الیه ن گۆنگره كه هه ڵوه شاندنه وه ی هادی هه ولێرەوە، كارگێڕیی دادگ��ای ڕاگه یاندنی به شی لێپررساوی فه ریق، به ته ندروستی، كارمه ندانی سه ندیكای )به یان(ی ڕاگه یاند »له هیچ شوێنێك نییه كۆنگره بكرێت و ئه ندامانی به ڕێوه به ری و تیێدا ئه ندام نه بنه سه ندیكایه ئه و ده سته ی ئه وانه ی بۆیه كۆنگره ، نه چنه سه ندیكا به پێی په یڕەو و پڕۆگرام چوونه


6

سه رۆكایه تیی په رله مان و لیستی كوردستانی بڕیاره كانی پارتی و یه كێتی جێبه جێ ده كه ن

په یجور: عیسا عه بدولقه هار

ف��راك��س��ی��ۆن��ه ك��ان��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن پڕۆژەیاسا 100 نزیكه ی كه ڕایده گه یه نن و م��اوه ت��ه وه په رله ماندا خوله ى ل��ه م یاساكانیش په سه ندنه كردنی هۆكاری و كوردستانی لیستی ڕێگرییه كانی بۆ

سه رۆكایه تیی په رله مان ده گه ڕێننه وه .عه بدولعه زیز، عومه ر له وباره یه وه له یه كگرتوو فراكسیۆنی س��ه رۆك��ی پ��ه رل��ه م��ان��ی ك��وردس��ت��ان ب��ۆ )ب��ه ی��ان( بوو سه ره نج جێگای »ئه وه ی رایگه یاند نه ده درا ئه وله ویه ت ڕابوردوو له ماوه ی له به رئه وه ئۆپۆزسیۆن، پرۆژەكانی به له به رده می له مپه ر ده ك��رد هه ستامن كوردستانی فراكسیۆنی له الیه ن داده نرا سه رۆكایه تیی له گه ڵ هه ماهه نگی به پڕۆژەكانی دره ن��گ��ر بۆیه پ��ه رل��ه م��ان،

به رنامه ی ده خسته ئۆپۆزسیۆنیان كاره وه «.

»ڕایگشتی وت ئه وه شی ن��اوب��راو له هه ندێك ك��ه ده ك��ه ی��ن��ه وه ئ��اگ��ادار ئێمه بایكۆتكردنی له كاتی پڕۆژەیاساكان هه ندێكی تێپه ڕێرناوه ، و قۆزراوه ته وه كراوه ، بۆ یه كه می خوێندنه وه ی تریش له باره وه ڕاپۆرتی هه ندێكیشی ب��ه اڵم ئه مه پێموایه بۆیه ئ��ام��اده ن��ه ك��راوه، دروست یاسایی بۆشایی كه وایكردووه

ببێت«.محه مه د، كوێستان ه��ه روه ه��ا ئه ندامی فراكسیۆنی گۆڕان له په رله مانی په سه ند هۆكاری )به یان( بۆ كوردستان گه ڕانده وه ئه وه بۆ یاساكانی نه كردنی لیستی و په رله مان سه رۆكایه تیی كه په سه ند یاساكان ناهێڵن كوردستانی بۆ ده س��ت��ك��ه وت نه بنه ت��اك��و بكرێن

ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن. ئ��ه و وت��ی »ه��ۆك��اری ئه و په سه ندنه كردنی ل��ه س��ه ره ك��ی كه په رله مانه سه رۆكایه تیی یاسایانه، هه روه ها كار. به رنامه ی نه یخستوونه ته ئاماده نه كراوه ، بۆ ڕاپۆرتی هه ندێكیان ئه مه ش ئۆباڵه كه ی له ئه ستۆی لیژنه كانه، سه رۆكلیژنه كان زۆربه ی دواجار چونكه ئێمه بۆیه كوردستانین، فراكسیۆنی له ئه و ڕاپ��ۆرت��ی مه به ست به پێامنوایه نه خرێنه تاكو ئاماده ناكه ن، یاسایانه سه رۆكایه تیی وات��ه ك��اره وه ، به رنامه ی په رله مان و لیستی كوردستانی بڕیاره كانی

پارتی و یه كێتی جێبه جێ ده كه ن«. له گرنگرین ئه و یاسایانه ی كه تائێستا خوله ی له م ناكرێت چ��اوه ڕوان و ماوه ئه مانه ن: بكرێت، په سه ند په رله مان ئه نجومه نی یاسای هه مواركردنه وه ی یاسای ه��ه م��وارك��ردن��ه وه ی ئ��اس��ای��ش،

ئۆپۆزسیۆن لیستی كوردستانی و سه رۆكایه تیی په رله مان به ڕێگریكردن له په سه ندكردنی یاساكان تۆمه تبار ده كات

نزیكه ی 100 پڕۆژەیـاســا ده كــــه ونه خولی چواره می په رله مان

دواى هەڵوەشانەوەى كۆنگره ی سه ندیكای كارمه ندانی ته ندروستی؛ لیستى دەسەاڵت لە هه وڵى تەمیزکردنەوەیدان

پارتی و یه كێتی 34 کورسییان بۆ خۆیان زیادكردبوو

««

9www.bayanpress.net


ئا: الس هه ورامی

جه نگی دووه می جیهانی

وێنه یه كی چ��ه ن��د وێ��ن��ان��ه ئ��ه م جه نگی دیمه نێكی چه ند و ده گمه ن كامێرای ب��ه ك��ه جیهانین، دووه م��ی و سیڤیل كه سانی و سه رباز كه سوكاری نه ك گیراون، فۆتۆگرافه ران له هه ندێك

به كامێرای حكومه ت و واڵتان.ڕۆژی له جیهانی دووه می جه نگی سه د له زیاتر و ده ستیپێكرد 1939/9/1و تێداكرد به شدارییان سه رباز ملیۆن پێهات. كۆتایی 1945/9/2ش ڕۆژی له هه رچه نده زۆرێك له واڵتان له و جه نگه دا به شدارییان كرد، به اڵم به تایبه ت له نێوان ئه ڵامنیای نازی و هاوپه یامنیی به ریتانیی بریتیبوو ئاكامه كه شی بوو. ئه مریكیدا به كه س ملیۆن )85-50( كوژرانی له كه مه ده نییه وه ، هاوواڵتیانی و سه رباز ده كاته ڕێژە ی 2.5%ی كۆی دانیشتووانی

جیهان له وكاته دا.

لێكۆڵینه وه یه به م پزیشكانه ی ئه و دا )سیركیولیشن( گۆڤاری له هه ستاون، باڵویان كردووەته وه كه ئه و به كرتیایانه ی درێژخایه نی ئیلتیهابی هۆكاری ده بنه تووشی و خوێن سوڕی ناو ده چنه پوك، ده ب��ن، ل��ه ش به شه كانی هه موو و دڵ ئه و گه یشتنی له ڕێگرن ئه وه شدا له گه ڵ و دڵ به به خشن، سوود كه ماددانه ی

تازه بوونه وه به ژووره که ده دات.ماڵه که ت فراوان بکه

ژوورێکی زیاد له پێویست قه ره باڵغ ژووره که ت بکات، زیاتر له سه ر فشارت هێنده بده ه��ە وڵ به ڵکو مه که وه ، پڕ ڕێ تیایدا دڵنیاییه وه به که فراوانبێت

بکه یت.که شێكی رسوشتی دروست بکه

نێو بێته تیشکی خۆر که بده ڕێگه ماڵه که ت، با گوڵ و داری ڕاستیشت له نێو

ماڵدا هە بێت.ماڵه که ت نه رمی پۆش بکه

مێزی دانانی به حه ز زۆر ڕەنگە ئه وه جێی له به اڵم بکه یت؟ شووشه نه رم قه نه فه ی یان کورسی ده توانی که لوپه لی چونکه به کاربهێنیت، به ماڵ ئ��اس��ووده ی��ی و ئ��ارام��ی ن��ه رم

ده به خشێت.

ده بێته ئ��ه م��ه ش ده ك��ات، زی��ات��ری��ان هۆكارێكی به هێز بۆ تووشبوونی وه ستانی ئه و ئ��ام��اژەی��ه جێگای ده م��اغ. و دڵ هه ڵگری و زیاتره ته مه نیان كه سانه ى زیاتریان مه ترسیی ده من، ناو به كرتیای له وه ش باس لێكۆڵه ره وه كان له سه ره ، ده كه ن كه ئه مه یه كه م لێكۆڵینه وه یه له م

بواره دا ئه نجامدرابێت.

چۆن ئه مه بکه ین؟ڕەنگی ئاوی به کاربهێنه

م��رۆڤ ل��ه ڕە ن��گ��ه ک��ان هە ندێک و چاالکی منوونه بۆ ده ک��ه ن��ه وه ، ئ��ارام به خته وه ری له تۆنه کانی ڕەنگی شیندایه .

ه ه ستی س��ه وز ڕەنگی ه��اوک��ات

ده ب��ێ��ت م��اڵ��ه ک��ه ت کاتێک بێت به شێوه یه ک گه ڕایته وه ماڵه وه ڕزگارت ده ره وه و دونیای له بکا پێ به خته وه رییت زیاتر ئه ی باشه ببه خشێت،

ته نها ددان پ��اك��ك��ردن��ه وه ی ده م ناو ته ندروستیی له پارێزگاری له دڵیش به ڵكو ن��اك��ات، پ��وك و ئه مه ده پارێزێت، نه خۆشییه كان لێكۆڵه ره وانی كه ڕاستییه یه ئه و ئه مه ریكی ی )مینیسوتا( زانكۆی كه ت��ازه دا لێكۆڵینەوەیە كی له داوه، ئه نجامیان دواییه دا له م

داكۆكی له سه ر ده كه ن.ئ��ه وان دۆزی��ی��ان��ه وه كه ده مدا له ناو به كرتیایه ك جۆره تووشبوونی مه ترسیی هه یه ن��ه خ��ۆش��ی��ی��ه ك��ان��ی دڵ ب��ه ك��ارده ك��ات��ه و ل��ێ��ده ك��رێ��ت خوێن شاده ماره كانی سه ر گ��رژب��وون��ه وه ی تووشی و

شیفابەخشرتین لەگەڵ ده توانین زیاتر ئێستا و بکەین جوان ڕووخسارمان چایی، پێویسته ترین ئ��ەوەی ببەخشین، پێ بیکەین ئامادەکردنی 2 تێکەڵەیه . گەر ئامادەن با تەندروستیی م.ل پێستت به هێز بکه دەست پێ بکەین: 100 ناو بکه رە که وچک چای سه وز ده بێته وه ، ئاوی کواڵو، بۆماوه ی پێنج خوله ک لێی گه ڕێ تا 1 سارد پاشان و ده بن یه ک به و تێکه اڵوی لۆکه پێستتان پارچه یه ک به له دواییدا گه رم ماسکی پاککه ره وه گیراوه یه بسڕن. سه وزی چای له گه ڵ قوڕ که وچک هه یه ئ��ه وا ڕووخسارت و بۆ ماوه ی نیو کاتژمێر چاوه ڕێ بکه .تێکه ڵ بکه ، له شێوه ی چینێکی ته نک دا بیده له 2 چ��اوه ڕوان��ی��ت تاقه تی به گ��ه ر ئاو، به ڕووخسارت شتنی جێی له باس کردوون، پێستت پاکبکه ره وه .به هێزکه ری چا سه وزه که ی که له سه ره وه بۆمان ده توانیت

و: ئیامن ناصح

وێنە جیهانییەکان

جوانیی ئه فسوناویی له چای سه وزه وه

و: جیهانگیر ئه حمه د

سەریاس محەمەد

ئاگری 1996 س��اڵ��ی دوای حاجی ماڵی گه یشته ناوخۆ شه ڕی مزگه وتی مناره ی سه ر له قله قه كانی هێالنه كه ی و هه ولێر خانه قای حاجی له وكاته وه ئیدی تێكدان. و تۆراون مناره یه له و له قله قه كان

نه گه ڕاونه وه .

پێناو ل��ه ه��ه وڵ چ��ه دی��ن دوای و م��ن��اره و هه ولێر ئ��اش��ت��ك��ردن��ه وه ی له هه ریه ك دواجار له قله قه كان، حاجی و رۆشنبیری سه نته ری له نوری هوشیار و شێروانی زیاد مام و به هره كلتووریی شاره زا باغه مره یی سامیل مه ال ده شتی راهێنانی و پ��ه روه رده ك��ردن ب��واری له له قله ق، حاجی به تایبه تیش و باڵنده به ڕێوه به ری له گه ڵ كۆبوونه وه یان دوای

پارێزگای په یوه ندییه كانی و راگه یاندن له سه ركه وتووبوون ڕایانگه یاند: هه ولێر، كه له قله ق حاجی جووتێك دابینكردىن ته مه نیان كه مرت له سالێكه بۆ دانانه وه یان له گه ڵ راهێنانیان و هێالنه كه له سه ر دابینكردنی ده وروب��ه ره ك��ه و ژینگه ی بۆیان خ��ۆراك و بژێوی و پێداویستی چاودێری بۆ كه سانێك ته رخانكردنی و جه ژنی له به ر سه رپه رشتیكردنیان، و

پ��ی��رۆزی��ش ج��ووت��ه حاجی ره م��ه زان��ی نیشته جێ و داده ن��رێ��ن له قله قه كه

ده كرێن.پارێزگای راگه یاندنی به ڕێوه به ری هه ولێر، وتیشی: كه پارێزگاری هه ولێر زۆر په رۆشی ئه م كاره یه و پشتیوانیی لێده كات، ئه وه په رۆشی هه ولێر خه ڵكی سااڵنێكه بگه ڕێته وه له قله ق حاجی دووباره بوون

به ژیانی تێكه ڵ مناره یه و ئه و سه ر راشیگه یاند ببێته وه ، هه ولێر خه ڵكی كه ژماره یه كی زۆرتر له حاجی له قله ق پاركی و مزگه وته كه ده ورووبه ری بۆ شار و ئه و پاركانه ی تری شاری هه ولێر ده هێرنێن و راده هێرنێن بۆ مانه وه یان ب��ه ش��ێ��وه ی ه��ه م��ی��ش��ه ی��ی، وه ك��و

كلتوورێكی ره سه نی شاری هه ولێر.

‌پێش‌جه‌ژن‌حاجی‌له‌قله‌قه‌كان‌ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌

ددان شووشتن له نه خۆشیی دڵ ده تپارێزێت خامنه ئی گوێ له بتهۆڤن ده گرێت

له ماڵه که تدا به خته وه رتر بژیو: بەیان

ئێران و ڕابه ری شۆڕشی عه لی خامنه ئیی

له و واڵته ، ئاینی و حوكمڕانی پێگه ی بااڵترین

گوێی و كڕیوه بتهۆڤنی مۆسیقای كۆلێكشنی

لێده گرێت، ئه مه له كاتێكدا كه مشتومڕ گه رمه

� یان حه اڵڵبوونی مۆسیقا سه باره ت به حه رام

الی ئیسالمییه كان.

سیناریستێكی پرسیارێكی له میانه ی

سه رۆكوه زیرانی مالیكیی ن��وری له عێراقی

عێراق كه ئاخۆ ئه و وه ك ئه ندامی حیزبێكی ئیسالمی باوه ڕی به مۆسیقا هه یه ،

مالیكی له وه اڵمدا ده ڵێت »ئیسالم مۆسیقا و وێنه ی حه رام نه كردووه و خامنه ئی

كۆلێكشنی مۆسیقای بتهۆڤنی كڕیوه بۆ گوێ لێگرتن«.

ئه ڵامنیای ئه وروپا و به ناوبانگه كانی مۆسیقاره له یه كێكه بیتهۆڤن

سه ده ی هه ژده و نۆزده و خاوه نی نۆ سەمفۆنیای به ناوبانگه . هه روه ك عه لی

پۆستی به رزترین و ئێرانه ڕۆحیی ڕابه ری ئاینی و كه سایه تییه كی خامنه ئی

واڵتی به ده سته و پله ی له سه رۆك كۆماری ئێران به رزتره .

له ڕۆژنامه ی »العامل«�ه وه


8

مه تین

هه ردی عه زیز

تاتا ئایا تاكتیكییه وه ، رووی له

ده بێت، سه ركه وتوو به رشه لۆنه دا له گه ڵ

تیكی له گه ڵ جیاوازه بیروبۆچوونی یان

نییه تاپۆ تاكا تیكی سه ره تاوه ، له تاكا؟

ئیسپانیا هه ڵیژارده ی به رشه لۆنه ، له سه ر

ئه راگۆنێز له گه ڵ )2008(ە وه ساڵی له

یاریی پێده كات، له پێش هاتنی گواردیۆال

زۆرترین كه تیپه ی ئه و به رشه لۆنه . بۆ

ده ستبه سه راگرتن و تۆپ المانه وه له گه ڵ

ئیجابی. پاسدانی له ئه ندازه گه وره ترین

جوانه كان، پاساته بۆ گ��واردی��ۆال پیپ

فشاری له گه ڵ كرد زیاد نائاسایی هێزی

ئێمه له به رئه وه ركابه ر. له سه ر ب��ه رز

یارییه كی چه ند له كه بینی تیپێكامن

ئه و بارسا نه ده كه وت. نه بێت، كه مدا

هیچ ده یكرد تیتۆدا له گه ڵ كه یارییه ی

په یوه ندیی به تیكی تاكاوه نه بوو، به ڵكو

كه سلبی، پاسی كۆمه ڵێك له بوو بریتی

تیپه كه ده ینااڵند به ده ست كه میی توانای

جه سته یی و پێكانه بێ ئه ندازه كانه وه .

ت��ات��ا م��ارت��ی��ن��ۆ ك��ارێ��ك��ی گ��ران��ی

توانای له به رزكردنه وه ی له به رده مدایه ،

هه ندێ هێنانی و تیپه كه جه سته یی

بگونجێن. پالنه كه یدا له گه ڵ كه یاریزان

ن��اوچ��ه ی ل��ه ده ت��وان��ێ��ت ماسكیرانۆ

ناوه ڕاستدا ڕۆڵ ببینێت، هه روه ها تیپه كه

و سانچێز له ده توانێت سوودوه ربگرێت

له خێراكردن و فشارخستنه تیۆ و پیدرۆ

سه ر تۆپ هه ڵگر.

ه��ه وڵ��ده دات تاتا كه وای��ه ب��ڕوام

منوونه یه كی نزیك له به رشه لۆنه ی 2008�

بكات. دروست سیانی وه رزی 2009ى

له گه ڵ ناوه ڕاستی خێرا و مه هاری هێڵی

الكان فشار دروست ده كه ن، جۆراوجۆری

له یاری كردن له نێوان قوواڵیی و الكاندا.

ت��ی��ك��ی ت��اك��ا ك��ۆت��ای��ی ن��ای��ه ت،

ده بینین ئه وه په ره پێدراوی نوسخه یه كی

المانه وه تۆپ له گه ڵ بایه رمیونیخ له

ئه م له وانه یه الك��ان. به كارهێنانی و

تایبه مته ندییه كی ئه رژە نتینییه سه ركێشه

تۆماركردنه كان گۆڵ بۆ بكات زیاد نوێ

راسته وخۆ یاریی و خێرا گواستنه وه ی و

گرانه و گرێخواردوو كاره كه گۆڵ. به ره و

و هه موو چاوه ڕێین بزانین ئه م پیاوه چی

ده مێنێته وه ئ��ه وه ی ده ك��ات، پێشكه ش

وێستگه ی یه كه م به رشه لۆنه كه ئه وه یه

ئه وروپییه بۆ تاتا.

تیكی‌تاكا‌له‌گه‌ڵ‌تاتا‌چی‌به‌سه‌ردێت؟

ته‌نها‌به‌خته‌وه‌ری‌نازناو‌به‌ده‌ست‌ناهێنێت

ب��ه ڕێ��ز ج��ۆزێ م��ۆری��ن��ۆى تۆ چێڵسی، نوێی راهێنه ری وتت و راتكرد مه درید ریاڵ له ئه وه یش له وێ، نیم به خته وه ر كه ئ��ه وه ی بۆ پاساوێك وه ك وه رزی رابردوو بۆ سێهه م وه رز یانه كه نه تتوانی یه ك له سه ر كۆتایی ی��اری��ی بگه یه نیته ئه و و پاڵه وانه كان یانه خولی بۆی، هاتبووی تۆ ئامانجه ی ریاڵ گه یاندنی له بوو بریتی ده یه می نازناوی به مه دید خ��ول��ی ی��ان��ه پ��اڵ��ه وان��ه ك��ان��ی خه ونی ب��ووەت��ه كه ئ��ه ورپ��ا، هه موو هانده رێكی ئه و یانه شاهانه یه .

ری��اڵ ب��ۆ مۆرینۆ ج��ۆزێ ئ��ه وه ی

بوو گ��ه وره شتێیه كی ك��رد، م��ه دری��دی

وه ك هه رگیز من به اڵم یانه یه ، ئه و بۆ

مه درید له راهێنه ره م ئه و ده ڵێت، خۆی

به اڵم نه بینی، ت��ه واو خۆشحاڵیی به

شكسته كانی هۆكاری به خته وه رنه بوونی

نه بوو، پێچه وانه ی رای خێزانه كه ی كه پێی

نه بوونی سه رنه كه وتنت هۆكاری وتووه

به خته وه رییه لێره )مه درید(.

زۆر گرفتی رووب��ه ڕووی مۆرینۆ

له ب��ه اڵم نه بوو، به خته وه ر و ب��ووه وه

له گه ڵ زۆری كێشه ی مۆرینۆ ئیتاڵیایش

بۆ زۆری كێشه ی هه بوو، رۆژنامه كان

له یانه كه ی هانده ری به اڵم دروستكرا،

پشتی بوون. ئه وه شی كه وایكرد هانده ری

یانه ی ریاڵ مه درید پشتی تێبكه ن، خۆی

بوو، كه دیاره له سه ر كاسیاس و هه ندێك

شتی له و شێوه یه بوو.

و رۆشت و له الیه ك ئه وانه هه موو

به سه ر چوو، ئه وه ی جێی تێڕامانه مۆرینۆ

نازناوه كانی به خته وه ری كه وایه بڕوای

چێڵسی، یانه ی له گه ڵ كۆده كاته وه بۆ

مۆرینۆ ئێستای چێڵسییه ی ئه م ب��ه اڵم

2007-2004 كه ل��ه وه ی ج��ی��اوازه زۆر

سه ركردایه تیی ده كرد. ركابه ره كانی خولی

ئینگلیزیش زۆر ماندووكه ر و كه مه رشكێنه،

ناكرێت ب��ه راورد ئیتاڵی خولی به كه

میالن ئینته ر له گه ڵ له وه ی ب��ه راورد به

سااڵنه ی له م ئینگلیزیش خولی كردی.

پێشوو سااڵنی له زیاتر و زیاتر پێشوودا

ده بێت. به هێزتریش و بووه به هێز تر

ئه و تیپه یش كه به مۆرینۆیه، هه رچه نده

نییه ئ��ه وه ی گره نتیی ب��ه اڵم تۆكمه یه،

مۆرینۆدا به خته وه رییه كه ی له گه ڵ

به ده ستبهێنێت، پریمه رلیگ ن��ازن��اوی

به ده ستبهێنێت لیگیش پریمه ر ئه گه ر

ماندووكردنی به هۆی بتوانێت زه حمه ته

ئه نجامێكی خوله دا، له و تیپه كه یه وه

یانه پاڵه وانه كانی له هه بێت له به رچاوی

ئه ورپادا. هه روه ك چۆن پێشرت له چێڵسی

هۆكاری و بهێنێت به ده ستی نه یتوانی

سه ره كی دوورخستنه وه ی بوو له و كاته دا

له یانه كه .

چێڵسی 2004، مۆرینۆ بناغه دانه ری

كه بكڕێت یاریزان یانزه توانی ئه و بوو،

سه رجه میان خاوه نی توانايەكی جه سته یی

ته واو بوون و له گه ڵ تاكتیكی ئه ودا زۆر

ئه وه یش هۆكاری سه ره كيی بوو، گونجاو

ئێستای تیپه كه ی به اڵم بوو. سه ركه وتنی

له و ماون یاریزانێكی چوار سێ ته نها

ئه و ئه وانیش كه پێشوو، پێكهاته ی

توانایه ی پێشوویان نه ماوه، ئه گه ر نه شبنه

گرفت بۆی. له م وه رزه شدا ته نها تا ئێستا

دوو گرێبه ستی كردووه و له وانه یشه دوو

گرێبه ستی تریش بكات.

رووب��ه ڕووی وه رزه ئ��ه م مۆرینۆ

كه ده بێته وه سه ره كی ركابه ری چه ندین

ركابه ریيان زۆر قورسه، به تایبه ت هه ردوو

و ئارسیناڵ و مانچسته ر شاری یانه كه ی

یانه كانی به شێوه یه كی گشتیش تۆتنهام.

به رده وام و هه یه گه وره یان هێزێكی تر

ئه گه ری ئه وه هه یه به رامبه ریان شكست

بهێنێت، به تایبه ت یانه كانی ئیڤه رتۆن و

سه نده رالند و سوانزی سیتی.

له جامی زێڕینی واڵتانی ئه مریكای باكوور و ناوه ڕاست، یاریی له توانی ئه مریكا هه ڵبژارده ی كۆنكاكاف، به نارساو كۆتاییدا له هه ڵبژارده ی په نه ما بباته وه، به گۆڵێكی بێبه رامبه ر

له خوله كی 69دا كه شیا تۆماریكرد.پاڵه وانێتییه له م نازناوه كانی ژماره ی ئه مریكا جۆره به و دوای له نازناوێك و نازناو پێنج گه یانده نێوده ڵه تییه دا

مه كسیكه وه یه كه شه ش جار به ده ستی هێناوه . مه كسیك له نیوه ی كۆتاییدا به رامبه ر هه ڵبژارده ی په نه ما شكستی هێنا بوو، كه په نه ما شكستی هێنا له وه ی بۆ یه كه م

جار له مێژوویدا ببێته پاڵه وانی جامه كه .

كه ك��رده وه باڵویان رۆژنامه وانی راپۆرتێكی چه ند توانیویه تی هه ردوو ئه ستێره ی پاریس سان جێرمان یانه ی به رازیلی به رگریكاری سێلڤای و ئیتاڵی ڤیراتیی یانه كه ی، بوون، كراو داوا ئیسپانییه وه به رشه لۆنه ی له الیه ن كه بۆ ساڵی 2018، بۆنده كانیان نوێكردنه وه ی به بكات رازی ئه وه یش به به رز كردنه وه ی مووچه كانیان. به و جۆره یانه فه ره نسییه كه رێگریی كرد له و یانانه ی كه له هه وڵی كڕینی

و ئه و دوو یاریزانه دا بوون.

سێلڤا و ڤیراتی گرێبه سته كانیان نوێده كه نه وه

گاریس بێڵ ده ست به مانگرتن ده كاتبێڵی گاریس كه كرده وه باڵوی میركاتۆ تۆ تۆ رۆژنامه ی مه دریده وه ریاڵ یانه ی له الیه ن كه تۆتنهام یانه ی یاریزانی یانه كه ی دۆستانه ی یاریی له ره تیكردووەته وه كراوه ، داوا ئه وه ی به هۆی ئه وه یش بكات، به شداریی هۆنكۆنگ له یانه كه ی گرێبه ستێكی یانه ئیسپانییه كه ی كه بریتی بووه له

93 ملیۆن یۆرۆ، ره تكردووەته وه .دوای شاهانه وه، یانه ی به په یوه ندیكردن له سووره بێڵ ئه ویش ره تكردووەته وه، ریاڵیان گرێبه ستی تۆتنهام ئه ویش نایه وێت به رده وام بێت له یاری كردن له و یانه دا و له ئێستادا

راگه یاندووه . مانگرتنی

ئه مریكا پاڵه وانی ئه مریكا بوو

ژنێك:‌ئه‌وسا‌سیامی‌ڕە‌مه‌زان‌هه‌موو‌دونیای‌داگیرده‌كرد،‌ئێستا‌ئه‌وه‌‌نه‌ماوه‌

نه ریته كانی پێشوازی و به ڕێكردنی ڕه مه زان له تیاچووندان

ڕاپۆرت:‌ڕەزا‌هه‌ورامی‌

ج��اران‌ه��ه‌م��وو‌مانگی‌ هاتنی‌ تایبه‌مته‌ندییه‌كانی‌مانگه،‌‌ ئه‌م‌ ئاماژەكانی‌ و‌ ڕەمه‌زان‌و‌ ڕۆح��ی‌ و‌ ده‌روون��ی‌ ڕووی‌ ل��ه‌‌جیاواز‌ ئێستا‌ له‌‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه،‌‌به‌‌ گ��ون��ده‌ك��ان‌ ل��ه‌‌ خه‌ڵك‌ ب��وون،‌چه‌شنێك‌كه‌‌كولتووری‌ئه‌و‌ناوچه‌یه‌‌پێی‌گونجاو‌بوو،‌ده‌كه‌وتنه‌‌پێشوازیی‌كاتی‌ له‌‌ ه��ه‌روه‌ه��ا‌ و‌ مانگه‌‌ ئ��ه‌م‌مانگه‌که‌شدا‌ كۆتایی‌ و‌ به‌ڕێكردن‌بۆ‌ ئه‌نجامده‌دا‌ تایبه‌تی‌ رسووت��ی‌ناوچه‌ی‌ ڕاپۆرته‌دا‌ له‌م‌ كۆتاییه‌.‌ ئه‌و‌كه‌‌ وه‌رگیراوه‌‌ منوونه‌‌ به‌‌ هه‌ورامان‌كۆمه‌ڵێك‌ڕەسم‌و‌نه‌ریتی‌تایبه‌ت‌به‌‌

ڕەمه‌زان‌له‌‌سه‌ره‌تا‌و‌كۆتاییه‌كه‌یدا‌له‌م‌ناوچه‌یه‌‌هه‌ر‌له‌‌دێرزه‌مانه‌وه‌‌هه‌بوون،‌

كه‌‌ئێستا‌نه‌ماون.حاجی‌ڕەحامن‌زه‌ڵمی،‌یه‌كێكه‌‌له‌و‌پیاوانه‌ی‌نزیكه‌ی‌دوو‌تا‌سێ‌‌ده‌یه‌‌ئیشی‌ئاگاداركردنه‌وه‌ی‌خه‌ڵكی‌ و‌ لێدان‌ ته‌پڵ‌نیشته‌جێ‌‌ تیایدا‌ كه‌‌ بووه‌‌ گونده‌‌ ئه‌و‌وتی‌ پیشه‌یه‌وه‌‌ ئ��ه‌م‌ ل��ه‌ب��اره‌ی‌ ب��ووه‌،‌ده‌ژیان‌ كه‌‌ له‌و‌شوێنه‌ی‌ »جاران‌خه‌ڵك‌كه‌مرت‌ ب��وون،‌ گونده‌كان‌ زۆری‌ به‌‌ و‌ئامێری‌ئاگاداركردنه‌وه‌‌و‌هۆی‌ڕووناكی‌لێبوو،‌بۆیه‌‌ده‌بوو‌كه‌سێك‌ئه‌وه‌ی‌كردبا‌كه‌‌ ل��ه‌وه‌ی‌ بكردبا‌ ئاگادر‌ خه‌ڵكی‌ و‌ئه‌وه‌شی‌ حاجی‌ پارشێوكردنه‌«.‌ كاتی‌نه‌ریتانه‌‌شتێكی‌زۆر‌ ئه‌و‌ كه‌‌ خسته‌ڕوو‌تایبه‌مته‌ندیی‌ و‌ بوون‌ كاته‌‌ ئه‌و‌ جوانی‌

ئێستا‌ كه‌‌ به‌رچاو،‌ ده‌هاتنه‌‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌خه‌ڵك‌پێویستی‌به‌و‌كارانه‌‌نییه‌.‌

بانگبێژی‌ ئه‌حمه‌د،‌ سان‌ به‌هجه‌ت‌به‌‌ ك��ه‌‌ ب��ی��اره،‌‌ خانه‌قای‌ و‌ م��زگ��ه‌وت‌ناوچه‌كه‌ی‌ ل��ه‌‌ ده‌ف��ل��ێ��دان‌ و‌ رسوود‌له‌‌ڕەمه‌زاندا‌خه‌ریك‌بووه‌،‌وتی‌ خۆیان‌ئه‌م‌ وازهێنانی‌ بۆ‌ هه‌یه‌‌ هۆكار‌ »دوو‌پشتگوێخسنت‌ ئه‌ویش‌ دێرینانه‌،‌ نه‌ریته‌‌كولتوور‌ له‌مه‌ڕ‌ خه‌ڵكن‌ ته‌مه‌ڵیی‌ و‌دوات��ری��ش‌ و‌ خ��ۆی‌ ڕەسه‌نایه‌تیی‌ و‌بۆ‌ كاره‌‌ ئه‌م‌ توانیویه‌تی‌ ته‌كنه‌لۆجیا‌

خه‌ڵكی‌ئێستا‌بكات«.»له‌‌ كرد‌ له‌وه‌ش‌ باسی‌ به‌هجه‌ت‌ ‌خانه‌قای‌بیاره‌‌و‌له‌‌هه‌ورامان،‌هه‌ندێك‌كولتووریی‌ و‌ ئایینی‌ تایبه‌مته‌ندیی‌به‌اڵم‌ ماون،‌ هێشتا‌ ڕەمه‌زان‌ به‌‌ تایبه‌ت‌

وه‌ك‌جاران‌ئه‌و‌گڕوتینه‌‌نه‌ماوه‌‌بۆ‌ئه‌م‌خه‌ڵكی‌ ڕۆحییشه‌وه‌‌ ڕووی‌ له‌‌ و‌ مانگه‌‌مانگه‌یان‌ ئه‌م‌ پێشوازیی‌ زیاتر‌ ئه‌وسا‌

ده‌كرد«.خه‌ڵكی‌ ئ��ه‌ح��م��ه‌دی��ان،‌ م��ه‌ه��دی‌هه‌ورامانی‌ڕۆژهه‌اڵته،‌‌ده‌ڵێت‌»زۆربه‌ی‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی‌ و‌ ئایینی‌ نه‌ریته‌‌تایبه‌ت‌به‌‌ڕەمه‌زان،‌وه‌ك‌جاران‌نه‌ماون‌،‌به‌‌ تایبه‌ت‌ منایشی‌ و‌ رسوود‌ ئه‌وسا‌پێشوازیی‌ڕەمه‌زان‌هه‌بوون،‌خه‌ڵك‌دڵی‌به‌م‌مانگه‌‌خۆشبوو‌ئه‌گه‌رچی‌خۆراك‌و‌داهاتی‌وه‌ها‌نه‌بوو،‌هه‌روه‌ها‌له‌‌ڕووی‌

ڕۆحییه‌وه‌‌له‌‌ئاستێكی‌به‌رزدا‌بوون«.‌پاشه‌كشه‌ی‌ ل��ه‌‌ باسی‌ م��ه‌ه��دی‌هه‌ورامانی‌ ناوچه‌ی‌ تایبه‌تییه‌كانی‌ بۆنه‌‌پارشێواندا‌ ل��ه‌‌ ك��ه‌‌ ك��رد‌ ڕۆژه��ه‌اڵت‌

ئه‌و‌ ده‌فی‌ و‌ رسوود‌ بۆ‌ خۆیان‌ خه‌ڵك‌و‌ هه‌ستان‌ بۆ‌ كه‌‌ ده‌كرد‌ ئاماده‌‌ كه‌سه‌‌بۆنه‌‌ سه‌رجه‌م‌ دیاریكرابوو.‌ ئاماده‌بوون‌ن��اوازه‌‌ و‌ ج��وان‌ ئه‌وسا‌ ڕەسمه‌كانی‌ و‌بوون،‌ئێستا‌هیچیان‌نه‌ماون‌و‌شتێكیش‌

نییه‌‌جێگره‌وه‌یان‌بێت.‌65 ته‌مه‌ن‌ ژنێكی‌ ئه‌سام‌ خاتوو‌سااڵن‌بوو،‌كه‌‌به‌مشێوه‌یه‌‌باسی‌ئه‌وسای‌بۆنه‌كانی‌ڕەمه‌زانی‌كرد‌»بۆنه‌‌و‌ڕەسمه‌‌كه‌‌ كردبوو‌ وایان‌ ئه‌وسا‌ تایبه‌تییه‌كانی‌پێوه‌‌ ڕەمه‌زانی‌ سیامی‌ شوێنێك‌ هه‌موو‌مانه‌وه‌‌ و‌ ته‌راویح‌ و‌ بێت.‌رسوود‌ دیار‌بۆ‌ بانگكردنی‌خه‌ڵك‌ و‌ قه‌در‌ له‌‌شه‌وی‌و‌ ده‌ف‌ به‌‌ ئاگاداركردنه‌وه‌یان‌ و‌ پارشێو‌بوون‌ ئه‌وه‌‌ به‌ڵگه‌ی‌ هه‌موو‌ تر،‌ ئامێری‌هه‌بوو،‌ تایبه‌تی‌ مانای‌ ڕەم��ه‌زان‌ كه‌‌

سیامی‌ ه��ه‌ن��دێ��ك‌ ئێستا‌ ب��ه‌اڵم‌ئێستا‌ ڕاسته‌‌ نابیرنێت،‌ ڕەم��ه‌زان‌شه‌وانی‌ و‌ قه‌رەباڵغرت‌ مزگه‌وته‌كان‌قه‌دریش‌ئاوه‌دانرته‌،‌به‌اڵم‌ئه‌و‌بۆن‌و‌به‌رامه‌ی‌پێشوو‌گۆڕانی‌به‌سه‌ردا‌زۆری‌ ڕەسه‌نایه‌تییه‌كی‌ كه‌‌ هاتووه‌‌

ناوچه‌كه‌بوون«.‌خ��ات��وو‌ئ��ه‌س��ام‌ئ��ه‌م��ه‌ی‌بۆ‌له‌به‌ینچوونی‌ و‌ ژی��ان‌ گ��ۆڕان��ی‌دونیاگه‌ری‌ زاڵبوونی‌ و‌ ساده‌یی‌»خه‌ڵكی‌ گ��ێ��ڕای��ه‌وه‌‌ خه‌ڵك‌ الی‌كۆتاییه‌كانی‌ له‌‌ ئێمه‌‌ سه‌رده‌می‌خودا‌ به‌شكو‌ ده‌گریان،‌ ڕەمه‌زاندا‌پێی‌ داهاتوو‌ له‌‌ بدات‌ ته‌مه‌نیان‌شاد‌ببنه‌وه‌،‌به‌اڵم‌ئێستا‌خواخوایانه‌‌زوو‌بڕوات‌و‌ڕزگاریان‌ببێت‌لێی«.

www.bayanpress.netژماره‌‌)46(،‌سێشه‌ممه‌‌2013/7/30،‌ساڵی‌یەکەم

11

ئابووریناسێك:‌پێشكه‌وتنی‌مافی‌ژنان‌كه‌یسی‌میراتی‌هێناوه‌ته‌‌پێشه‌وه‌‌

ڕاپۆرت:‌ئیره‌م‌ڕەئووف‌

و‌ سه‌روه‌ت‌ و‌ ماڵ‌ ئه‌و‌ میرات،‌سامانه‌یه‌‌كه‌‌له‌‌دوای‌مردنی‌كه‌سێكه‌وه‌‌به‌جێده‌مێنێت‌و‌ئه‌و‌كه‌سانه‌ی‌خۆیان‌ده‌بێت‌ به‌شیان‌ ده‌زانن،‌ میراتگری‌ به‌‌ئه‌و‌ ج��ا‌ ب��ه‌ج��ێ��اموه‌دا،‌ میراته‌‌ ل��ه‌و‌میراتگرانه‌‌كوڕ‌و‌كچی‌مردووه‌كه‌‌بن،‌یان‌ژن‌و‌برا‌و‌‌كه‌سانی‌تری‌نزیكی‌خاوه‌ن‌ كه‌سی‌ جار‌ هه‌ندێك‌ یان‌ بن.‌مردنی‌ پێش‌ س��ام��ان‌ و‌ س��ه‌روه‌ت‌وه‌سیه‌تێكه‌وه‌‌ ڕێگه‌ی‌ له‌‌ سامانه‌كه‌ی‌دنیای‌ له‌‌ ئه‌مه‌ش‌ ده‌ك��ات،‌ داب��ه‌ش‌پێده‌درێت‌ بایه‌خی‌ زۆر‌ ئێمه‌دا‌پێی‌ ب��ه‌‌ كاته‌كاندا‌ زۆرب��ه‌ی‌ ل��ه‌‌ و‌دابه‌ش‌ ئیسالم‌ ئایینی‌ بۆچوونه‌كانی‌زۆربه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ س��ه‌ره‌ڕای‌ ده‌كرێت،‌له‌سه‌ر‌ ئێمه‌دا‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ له‌‌ خه‌ڵكی‌به‌اڵم‌هێشتا‌ ئیسالمن،‌ پیرۆزی‌ ئایینی‌ناكۆكی‌و‌ملمالنێ‌‌له‌‌نێوان‌وارسه‌كانی‌مردووه‌كه‌دا‌دروست‌ده‌بێت،‌ئێمه‌ش‌ده‌مانه‌وێت‌هۆكاره‌كانی‌ئه‌م‌ناكۆكی‌و‌ملمالنێیانه‌‌له‌‌ڕێگه‌ی‌بۆچوونی‌چه‌ند‌

به‌پێی‌ ئه‌مه‌ش‌ ده‌بێت،‌ دروست‌ پشێوی‌ و‌كه‌سه‌كان‌ده‌گۆڕێت«.

ڕەئووف‌مه‌جید‌له‌و‌باره‌یه‌وه‌‌ده‌ڵێت‌»ئه‌گه‌ر‌موڵك‌و‌ماڵه‌‌به‌جێاموه‌كه‌‌زۆر‌بێت،‌زیاتر‌كێشه‌‌دروست‌ده‌كات،‌به‌اڵم‌له‌وانه‌یه‌‌باشی‌ ڕۆڵێكی‌ بۆخۆی‌ خێزانی‌ په‌روه‌رده‌ی‌هه‌بێت‌و‌هاوكات‌یه‌كسانی‌له‌‌دابه‌شكردنی‌میراته‌كه‌دا‌دیسان‌ڕۆڵی‌ده‌بێت،‌به‌اڵم‌من‌ماڵێكی‌ و‌ موڵك‌ كه‌سه‌ی‌ ئه‌و‌ باشه‌‌ پێم‌بكات‌ به‌شی‌ ب��دات‌ ه��ه‌وڵ‌ پێشرت‌ هه‌یه،‌‌به‌سه‌ر‌وارسه‌كانیدا،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌كه‌مرت‌گرفت‌دروست‌بكات.‌زۆر‌جاریش‌ئه‌وه‌‌ڕوویداوه‌‌به‌شی‌ له‌‌ واز‌ میراتگره‌كان‌ له‌‌ كه‌‌هه‌ندێك‌به‌بێ‌‌ تر،‌ كه‌سه‌كانی‌ بۆ‌ ده‌هێنن‌ خۆیان‌ئه‌وه‌ی‌هیچ‌گرنگ‌بێت‌به‌الیانه‌وه‌،‌ئه‌مه‌ش‌زۆربه‌ی‌كات‌له‌و‌حاڵه‌تانه‌دا‌ڕوو‌ده‌دات‌كه‌‌

میراته‌كه‌‌كه‌م‌بێت«.شێوه‌ی‌ به‌‌ موڵكه‌كه‌‌ جار‌ »هه‌ندێك‌ئه‌گه‌ر‌ واته‌‌ ناكرێت،‌ دابه‌ش‌ نه‌خت‌ پاره‌ی‌عه‌رزه‌‌بێت‌یان‌هه‌ر‌موڵكێكی‌تر‌له‌‌نێوان‌میراتگره‌كاندا‌به‌شده‌كرێت‌و‌پێیان‌حه‌یفه‌‌هه‌ندێك‌ له‌وانه‌یه‌‌ ئه‌مه‌ش‌ بیفرۆشن،‌به‌ر‌ و‌ ‌ تر‌ له‌وانی‌ باشرتبن‌ موڵكانه‌‌ له‌و‌

خێزان‌ ئه‌ندامانی‌ له‌‌ هه‌ركه‌سێك‌ئه‌مه‌‌ بنێته‌وه‌«.‌ ناكۆكی‌ بكه‌وێت‌بوو،‌ حه‌سه‌ن‌ ڕەم��ه‌زان‌ بۆچوونی‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ »له‌‌ وتی‌ ئه‌و‌ هه‌روه‌ها‌ئێمه‌دا‌شتێكی‌شوره‌ییه‌‌‌ئه‌گه‌ر‌له‌سه‌ر‌كه‌سه‌‌ و‌ ب��را‌ نێوان‌ له‌‌ دونیا‌ ماڵی‌ببێت،‌ دروس��ت‌ كێشه‌‌ نزیكه‌كاندا‌كۆمه‌اڵیه‌تییان‌ پێگه‌ی‌ له‌سه‌ر‌ چونكه‌‌زۆری‌ زیانی‌ ئه‌مه‌ش‌ ده‌ك��ه‌وێ��ت،‌گه‌یاندووه‌‌به‌‌په‌یوه‌نديی‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌

له‌‌خێزانه‌كان«.ئابووریناس‌ سه‌المی‌ ئه‌حمه‌د‌هه‌مووكات‌ م��ی��رات‌ ك��ه‌‌ وای��ه‌‌ پێی‌خێزانی‌ و‌ ك��ۆم��ه‌اڵی��ه‌ت��ی‌ كێشه‌ی‌ئێستا‌ تا‌ ئێمه‌‌ چونكه‌‌ ده‌خ��ات��ه‌وه‌،‌نه‌جواڵوینه‌ته‌وه‌‌ ن��وورساو‌ به‌پێی‌الم��ان.‌ ن��ه‌ب��ووه‌‌ ب��ای��ه‌خ‌ جێگه‌ی‌ و‌و‌ ژنان‌ مافی‌ پێشكه‌وتنی‌ »دواتریش‌چوونه‌پێشه‌وه‌ی‌كه‌یسه‌كه‌یان،‌بووه‌ته‌‌تری‌ جارێكی‌ پێشه‌وه‌ی‌ هێنانه‌‌ هۆی‌هه‌ر‌ به‌‌ زۆرج��ار‌ مافه‌كه‌‌ و‌ میرات‌هۆیه‌ك‌بووه‌،‌لێیان‌زه‌وتكراوه‌،‌زۆرجار‌

كێشه‌ش‌ده‌خاته‌وه‌«.‌

هاوواڵتيیه‌كه‌وه‌‌بزانین.كه‌سانه‌ی‌ ل��ه‌و‌ یه‌كێكه‌‌ س��ه‌الم‌ ش��اد‌و‌ باوكی‌ موڵكه‌كه‌ی‌ فرۆشتنی‌ دوای‌ له‌‌براكانیدا‌ و‌ خوشك‌ نێوان‌ له‌‌ به‌شكردنی‌ئێستا‌ ئیسالم،‌ پ��ی��رۆزی‌ ئایینی‌ به‌پێی‌له‌سه‌ر‌ براكانی‌ نێوان‌ كه‌وتووه‌ته‌‌ ناكۆكی‌یه‌كدا‌ له‌گه‌ڵ‌ قسه‌‌ و‌ باوكیان‌ سامانه‌كه‌ی‌دروستبوونی‌ »هۆكاری‌ وتی‌ ئه‌و‌ ناكه‌ن،‌بێت‌ ئه‌وه‌‌ له‌وانه‌یه‌‌ میرات‌ له‌سه‌ر‌ ناكۆكی‌میراته‌دا،‌ له‌و‌ به‌شدارن‌ كه‌‌ كه‌سانه‌ی‌ ئه‌و‌وه‌كو‌یه‌ك‌بیرنه‌كه‌نه‌وه‌.‌یه‌كێكیان‌ته‌ماحی‌شیاوتر‌ به‌‌ خۆی‌ و‌ بێت‌ زیاتر‌ تر‌ له‌وانی‌بزانێت‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌زیاتری‌به‌ربكه‌وێت،‌یان‌له‌وانه‌یه‌‌ئه‌گه‌ر‌میراتگره‌كان‌زۆر‌بن‌كێشه‌ی‌بوونی‌هه‌بووه‌،‌دووباره‌‌ پێشرت‌ تایبه‌تی‌كه‌‌مه‌سه‌له‌یه‌‌ به‌م‌ تێكه‌ڵ‌ و‌ هه‌ڵبداته‌وه‌‌ سه‌ر‌

بكرێت«.ئه‌حمه‌د‌مه‌حموود،‌ژن‌به‌‌هۆكارێكی‌سه‌ره‌كی‌ده‌زانێت‌بۆ‌دروستبوونی‌ناكۆكی‌له‌‌نێوان‌براكان‌له‌كاتی‌دابه‌شكردنی‌میراتدا‌و‌ده‌ڵێت‌»ژنه‌كان‌ده‌چنه‌‌وێزه‌ی‌پیاوه‌كانیان‌و‌هانیان‌ده‌ده‌ن‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌زیاتر‌بایه‌خ‌به‌‌ده‌نگه‌ده‌نگ‌ لێره‌شه‌وه‌‌ ب��ده‌ن،‌ میراته‌كه‌‌

میرات هه میشه له بۆسەى په یوه ندییه كۆمه اڵیه تییه كاندایه

یه كێك له و گرفت و دیارده كۆمه اڵیه تییانه ی سه رده مانێكه له كۆمه ڵگای ئێمه دا ڕیشه ی خۆی

داكوتاوه و چه ندین ڕووداو و كاره ساتی ناخۆش و جیابوونه وه ی

خێزانیی به دوای خۆیدا هێناوه و تائێستاش هه ستی پێده كرێت

له نێو زۆربه ی زۆری خێزانه كاندا، دڵپیسییه . ئه ڵبه ت دڵپیسی

هه ر له نێوان ژن و پیاوه كاندا ڕوونادات، به ڵكو وه ك فرۆید

ده ڵێت، له ناو خێزانه كانیش، یان مندااڵن، یان نێوانی دوو خوشك،

یان دوو برا ڕووده دات.

راپۆرت: دڵشاد ساڵح

ژنێك: مێرده كه م ته نیا ژماره ی كچانی پێیه، ئیرت چۆن لێی دڵنیابم!

دڵپیسی‌له‌‌شێرپه‌نجه‌‌خراپتره‌

متمانه‌،‌نواندنێكی‌مرۆیی‌و‌به‌هایه‌كی‌كۆمه‌اڵیه‌تی

ناهیده عه بدولڕەحیم، ژنی ماڵه وه یە، دەڵێت »غیره له پیاوه كه م ده كه م چونكه له كۆمپانیا ئیش ده كات له گه ڵ كۆمه ڵێك ئێواره و ده ڕوات به یانی كچدا، و ژن دێته وه . ماوه یه كیشه هه ست ده كه م زۆر به نه من به نه ن��ادات. ئێمه به مه یل منداڵه كان و هه ر باسی كۆمپانیا و سه یران و گه شت ده كات، به مه رجێك ئێمه داوای لێ چوونه ده ره وه یه كی یان سه یرانێك، بۆ بیانوومان ی��ه ك و ه��ه زار بكه ین، ده دۆزێته وه ، پیاوه كه م قۆزه، چاوی شینه ، بااڵی به رزه و ئۆتۆمبیلێكی ئاخر مۆدیلی حه زی بیبینێت كچێك هه موو پێیه، لێیه تی، خۆشی دایم قۆز ده كات و له وه دا

لێی ده ترسم«.خاوه نی ماڵه وه یه، ژنی كه هه تاو، كرد له وه باسی به م شێوه یه منداڵه ، )3(هه یه ، كه مالیاتی دوكانی »پیاوه كه م دوكانه كه ی سه ردانی كچ و ژن ڕۆژان��ه كۆمه ڵێك س��ه ره ڕای ئ��ه م��ه ده ك��ه ن.

ئیرباهیم حاجی زه ڵمی

كوردییدا زاری له متامنه چه مكی به كاربراوه، و ده ربڕاوه وشه چه ند به ئارخه یان ی��ان )خاترجه می، له وانه ک��ە زی��ات��ر ل��ه ش��ێ��وه زاری ه��ه ورام��ی ئاسووده بوون، دڵ یان به كارده برێت( بێ بێرتسبوون، یان بێخه مبوون، یان دوو دلێ و ڕاڕاییبوون، مومته ئین بوون،

بڕوایی بوون(.جۆرێك م��ت��امن��ه ب��وون چه مكی و پێڕ یان تاكه، به خشینی به ها له

مه عمیلی تایبه تی خۆی، واهه ست ده كه م له گه ڵ هه بێت په یوه ندیی پیاوه كه م لێی دڵم به رده وامی به بۆیه كچێكدا،

پیسه «.له ی��ه ك��ێ��ك الی چ��ووی��ن��ه دوات��ر به رهه م ئ��ه وی��ش ئاڵتوونفرۆشه كان، مه حموود بوو كه به م شێوه باسی له غیره كرد، كه ڕۆژانه پیاوان و ژنان ڕوو ده كه نه و الم دێته هه یه وا »ژن��ی دوكانه كه ی هه زار و یه ك سوێندم پێده خوات، ده ڵێت شتكڕین؟ بۆ ئێره دێته مێرده كه م توخوا ئاڵتوون الی نایه ت مێرده كه ی ئایا كه بكرێت بۆ ژنێكی تر، یان كچێكی هاوه ڵی، كێشه ، دروستنه بوونی له به ر منیش ئیرت پیاوه كه ی كه ده ڵێم بێت ڕاست ئه وه ی شتی وه ها ناكات. ئیرت ئه مه غیره نه بێت كامه غیره یه؟!«. پاشان ئه و زه ڕنگه ره وتی »غیره نه خۆشییه كه و هه ر له دێرزه مانه وه بوونی هه یه له نێو ئه م كۆمه ڵگایه ی ئێمه دا و ڕۆشنبیر خێزانه له غیره هه رچه نده

ڕەفتار و كردار به كه سانێكه و كۆمه ڵ و هه ڵسوكه وتی ئه وانی تر. سا ئیرت ئه و و گرووپ و پێڕ و تاك له تره ئه وانی هه ر تا بیگره كه سانه وه و كۆمه ڵ تری بوویه كی هه ر یان گیاندارێك،

ماددی یان مه عنه وی«.چه مكی متامنه به ده ر له وه ی وه ك ده توانێت كۆمه اڵیه تی به هایه یه كی هه مانكاتدا له بكات، منایان خ��ۆی ده روونیشه ، و كۆمه اڵیه تی چه مكێكی چونكه خودی متامنه مانای كۆمه اڵیه تی كۆمه اڵیه تی بابه تێكی وه ك و ده دات وه خته كارێك ده ب��ێ��ت، كاریگه ریی خۆی ڕەنگی و شوێنه وار ده توانێت له سه ر جۆر و بڕ و چۆنێتی په یوه ندییه له سه ر و دابنێت كۆمه اڵیه تییه كان كۆمه ڵگه كۆمه اڵیه تییه كانی جومگه

كاریگه ریی جۆراوجۆر دابنێت. متامنه تریش واتایه كی به یانی و هه یه كۆمه اڵیه تی تاپۆی و ڕەنگ دێت كۆمه اڵیه تیی چه مكێكی وه ك وه خته كارێك ده ك��ات. منایان خۆی و له سه ر كاریگه ری متامنه ده توانێت و دابنێت په یوه ندییه كۆمه اڵیه تییه كان په یوه ندیی ڕاسته وانه ی هه بێت له سه ر و هه بوون به یانی په یوه ندییه كان. كۆمه ڵگه ، له ناو متامنه گه شه كردنی په یوه ندیی تاكه كان و گرووپه كانی..هتد

فراوانرت و ده بێت پته وتر كۆمه ڵگه ناو پێچه وانه شه وه ، به ده بێت. به هێزتر و هه ر كزبوون و الوازبوون و خه له لێك له متامنه ئاماده باشیی بڕی و بوون سه ر كۆمه ڵگه دا گرووپه كانی و تاك له ناو ڕوو بدات، ڕاسته وخۆ دیارده ی نائارامی خراپبوونی و بێزاربوون و پشێوی و لێ كۆمه اڵیه تییه كانی په یوه ندییه

به رهه م دێت. كۆمه ڵگادا ل��ه متامنه ب��وون��ی كه ده ب��ێ��ت، جوانی مانای خ��ۆی بۆ و ئاسووده یی و سه قامگیری به رهه می ڕەزامه ندبوونی زیاتری تاكه كان به یه كرت دواج��ار و یه كدی ڕەفتاره كانی به و خۆشه ویستی و ڕێ��ز ب��اوب��وون��ه وه ی ده بێت. متامنه زیاتر چه مكێكی گشتی كون به هه موو ڕەهه نده ، خۆی فره و كۆمه اڵیه تیدا ژیانی قوژبنه كانی و ڕەفتاره له هه ریه كه له سه ر و ده كات ده وه ستێت. مرۆڤییه كان جۆربه جۆره هه ڵوێسته ده رگ��ای له متامنه خودی ئینسانییه كاندا به لۆژیكییانه ده وه ستێت له سه ر خۆی ڕێژەی و خۆی مۆركی و ئینسانییه كان ده بێت جۆری هه ڵوێسته هه ڵوێسته چۆنیه تی و شێواز و بڕ و س��ن��ووردار و دی��اری ئینسانییه كان وه خته كارێك متامنه چه مكی ده كات. ئینسانیی كۆمه اڵیه تی وه كو چه مكێكی

و ك��ردووه كه می له ڕووی كراوەكاندا به ره و نه مان ده چێت، به اڵم هێشتا له زۆر

خێزاندا وه ك خۆی ماوه «.ف��ات��ی��ح ئ��اواره ك��ه ه��ه م خ��ۆی و فه رمانبه ره خێزانه كه شی و فه رمانبه ره له دوو فه رمانگه ی جیاوازن، به م شێوه یه و فه رمانبه ره »خێزانه كه م دوان هاته نییه ، به و شێوه یه به اڵم لێده كه م، غیره ی و به یه كه وه ین ساڵه چه ند ئێمه چونكه

خاوه نی )4(منداڵین«.پ��اش و ف��ه رم��ان��ب��ه ره س��اب��ات به »پیاوه كه م وتی ئاهێك، هه ڵكێشانی و ڕۆژنامه نووسه و ڕۆشنبیره حیساب ده ك��ه م، لێ غیره ی ب��ه اڵم فه رمانبه ره ، كچ ن��اوی له پ��ڕە مۆبایله كه ی چونكه نووسیوه ئه نقه ست به ك��وڕی ن��اوی و ئه مه بۆ به ڵگه شم كچه كان. ناوی له بری ته له فۆنێكی به ڕێكه وت جارێك ئه وه یه ب��ۆ ه��ات ن��وورساب��وو ف��ه ت��اح، كه چی فان مۆبایلی وتی بوو كچێك ده نگی

ده یهێنینه ئه ژماردن، كه مرۆڤ بۆخۆی مانا و ڕۆح و واتای پێده به خشێت.

ی��ان��ی ئ��ه وه خ��ودی م��رۆڤ��ه ، متامنه ب��ه به ها و وات��ا ده ت��وان��ێ��ت سلووك له نێو وه خته كارێك ببه خشێت. ده بێت، ڕەنگدانه وه ی ڕەفتاره كانیدا و و چۆنی و چه ندی و كار جۆری و بڕ ده سكراوه یی زیاتر له نواندنی ڕەفتار و ئه وانی به رانبه ر له كرداره كانیدا وته و پرۆسه ی له ده كه ن به شداری كه تردا

متامنه كه دا، دیاری ده بێت. م��ت��امن��ه ب��ۆخ��ۆی پ��رۆس��ه ی��ه ك��ه به خشین كه زیاتردا، یان دوو له نێوان و سه ندن و پێدان به ده ستهێنان، و ده گونجێت یانی ه��ه ی��ه . وه رگ��رت��ن به خشه ری خ��ۆی م��رۆڤ ب��وت��رێ��ت: ئ��ه وه ب��ه اڵم ت��ر، ب��ه وان��ی متامنه یه ئاماده یی و ئاماده باشیی زیاتری ئه و و ئه وانی تره له پرۆسه ی متامنه بوونه كه دا به رهه می زۆرترین و مانا زیاترین تا ئازادی و ئینسانی ڕەفتاری و ئینسانی به خشه ر بۆ زیاتر ده ستكراوه یی و متامنه كه پرۆسه ی نێو به خرشاوی و

فه راهه م ده كات . حاڵه تێكدا ه��ه م��وو ل��ه ده ب��ێ��ت خودی كه بێت له به رچاو ڕاستییه ئه و له الیه ن ئینسانییه ، كرده یه كی متامنه سه رهه ڵده دات كۆمه ڵگه وه و مرۆڤ

پێ ب��وون��ی م��ان��او م��رۆڤ تیایدا و متامنه سه رچاوه كانی ده به خشێت. و گ��ه وره ت��ر ده گونجێت م��رۆڤ ب��ۆ بۆ ب��ه اڵم بن، مرۆڤه وه ده ره وه ی له جێگه گرتن و مانابه خشین پێیان، دواجار و كولتوور و كۆمه ڵگه بێنه وه ده بێت كۆمه ڵگاكه ی ڕەنگ و بۆی خۆیانی پێدا متامنه به خشینه كه پرۆسه ی و بكه ن

ته واو كارامه بكه ن. كۆمه ڵگاكانیشدا و مرۆڤ له نێو له مرۆڤه كان توانای زیاتری هه رچی خۆشه ویستی به هاجوانه كانی نواندنی و ڕاستگۆیی و كردن خۆشه ویستی و په یامنداری و ڕووخۆشی و دروستكردنی ..ه��ت��د، و پ��ه ی��وه ن��دی��ی دۆس��ت��ان��ه وه ك دژەكانیان به ها له دووركه وتنه وه خیانه ت و دزی و بۆخۆویستی و فرت هه موو ..هتد، و هه لپه رستی و فێڵ و بۆ هێنانه دی فه زایه كی سازاو و گونجاو به متامنه كردنن پرۆسه ی سازدانی بۆ

یه كرت.ڕۆحێكی م��ت��امن��ه ل��ه ك��ات��ێ��ك��دا دواجار و له به ردایه سایكۆلۆژییانه ی ئه وه ده روونی سازاوی تاكه كانه متامنه كۆمه ڵگاش و ده كات شكۆفه تیایاندا و چه ندێتی له خ��ۆی ب��ۆی و ڕەن��گ چاندنی و دروستكردنی چۆنیه تی

فه راهه م ده كات.

تۆكێی؟ وتی به ڵێ، وتم: منیش كه سه ، من وتی: ئه وم، خێزانی من وتم: منیش ئه و له گه ڵ ئیرت ئ��ه وم. خۆشه ویستی قسه كردنه كامنان ئه نجامی له كچه دا گرژی كه وته نێوامنانه وه . پاشان پیاوه كه م گێڕایه وه ، بۆ ڕووداوه كه م منیش هاته وه ڕەفیقمه ، كوڕێكی مۆبایلی ئه وه وتی هه ڵیده گرێ ، خوشكه كه ی جاروبار به اڵم به هاوڕێ، بووین براكه یه وه به هۆی

وه كوو خوشكی خۆم سه یری ده كه م«.شادان عه بدولكه ریم وه ك توێژەرێكی دیارده یه ئه و ده رب��اره ی كۆمه اڵیه تی، هه بێت كه م ڕێژەیه كی به »غیره ده ڵێت

و نه بێته هۆی گرژی به مه رجێك ئاساییه، ئاڵۆزی و دروستبوونی كێشه . ئه و غیره یه ی كه من باسی ده كه م هه بێت به ڕێژەیه كی بێت، لێپرسینه وه یه ك شێوازه وه ك كه م، پیاو ب��ه رده وام دوورب��ی��ن وه ك ن��ه ك یان خێزانه كه ی، سه ر بخاته چاودێری خوشكه كه ی چی ده كات، چی ده ڵێت، یان له بپرسێته وه پیاوه كه ی له هه میشه ژن كوێ بوویت، چیت كرد؟ غیره له ناخه وه دروست ده بێت، پاشان له الیه ن یه كێك له دوو ڕەگه زه كه وه ده دركێرنێت، ئێستا له و خێزانانه دا دروست ده بێت كه جۆرێك له

متامنه نییه له نێوانیاندا«.


10

‌‌‌كۆمه‌ڵناسیی‌‌‌‌‌‌خۆمانە

چاره نووسی )نا(كان

وتنی )نا( هه میشه پڕیه تی له ده رده سه ر. )نا(كردن

واتای فزوولیكردنه به سه ر مانا شاراوه كانی ئه ودیو دڵنیاییه وه . نا

به چه واشه كاری و كه لێنخستنه نێو بیر و باوه ڕ و ئه زموونه

چه سپاوه كانه وه ده نارسێته وه . له جیهانبینیی كۆمه اڵیه تی ئێمه دا، نا

مانای ڕەفزكردنێكه كه چوارچێوه یه كی فه ردی گوزارشتی لێوه ده كات.

واته )نا(كان هه میشه جۆرێك له ده ستپێكردنی فه ردین. نا بۆ خۆی، ڕەدكردنه وه ی پێشنیار و بۆچوونه ،

نه كردن و هه ڵنه ستانه به كرده یه ك به ر له هه ڵسه نگاندنی، كوشتنی

یه كڕیزیی گوتاره . نا له خۆیدا توانایه كی شاراوه ی قه تیسكراوه ، كه دێت په یامێكی یه كالكه ره وه ی پێیه ،

بۆیه زۆرجار ئه و گوتانه ی كه )نا(یان به دواوه نییه ، گومان له ڕاستی و حاشا

هه ڵنه گرییان ناكرێت. نا سه ره تای كردنه وه ی ده رگایه كه بۆ شپرزه كردنی ئه و گوتراوانه ی ویستی ئه وه یان هه یه وه ك حه قیقه ت و وه ك به ڵگه نه ویست

خۆیان نیشان بده ن. پالنه سیاسییه كان هه میشه له

دووی )نا( ده گه ڕێن. ئامۆژگارییه كان دوای )نا(كردن ئیرت ته واو له گه یاندن و جێگیربوونی خۆیان دڵنیا ده بنه وه .

له كۆمه ڵگای ئێمه دا هه میشه )نا( وه ك ئه ودیوی تری بۆچوون

ئاماده یی هه بووه ، نا بۆخۆی، هه ڵهاتن بووه له یه كڕیزی، ده ستكاریكردنی

قه ده ری خود بووه له نێو ئه و چاره نووسه تاریكه ی كه چاوه ڕێی

كردووه . )نا(كان الی ئێمه هه ر هه بوون، به اڵم به شه رمنییه كی

زۆره وه . كۆمه ڵگا زۆرجار )نا(ی وه ك سه رچه شمه ی ماڵوێرانی و ئاژاوه

ناساندووه . له كاتێكدا مرۆڤ بۆی هه یه به رانبه ر هه ر شتێك كه لێی

تێناگات، پێشوه خت له ئاوه زیدا شیكار ناكرێت، )نا( بكات.

ئێمه زۆرجار به كردنی )نا(یه ك و ده ربڕینی بۆچوونێكی

هاوشێوه له پرسه كۆمه اڵیه تی و ئایینی و سیاسییه كان، ته نانه ت شته

بچووكه كانی دونیای ڕۆژانه شامن كه وتووینه ته به رپرسیارێتییه كی

سه خته وه . ناكردن بۆ ئه وانه ی كه ده یانه وێت دونیا به چه شنێكی تر

ببینن، هه میشه قه ده رێكی به د بووه . قه ده رێك كه كۆمه ڵگا دوای ئه م

چه شنه جیهانبینییه بۆیان ده تاشێت.وتنی )نا(یه ك له كۆمه ڵگای فه زا ئازاده بچووكه كان، هه میشه كاریگه ریی خراپی به جێهێشتووه .

شۆڕشه كان سه رجه میان له هه ستانه وه ی )نا(كانه وه په یدابوون،

قودره تی )نا(كردن هه میشه دۆخی به خشیوه به گۆڕانكاری

و نوێبوونه وه ی سیسته م. له گه ڵ ئه وه شدا )نا(كان هه میشه پێویستیان

به ئۆبژەی جیاواز هه بووه كه بیانخاته ده ره وه ، له كۆتوبه ندی گوته ڕزگاریان بكات و بتوانێت خۆی بكاته خاوه نیان.

ڕایان عوسامن دەینووسێت

وا هەست دەکەم پیاوەکەم پەیوەندیی هەبێت لەگەڵ کچێکدا بۆ یە دڵم لێى پیسە

سۆكرات،‌فه‌لسه‌فه‌ی‌ئه‌خالق

هه‌رێمێكی‌بیمار‌له‌‌سایه‌ی‌سیاسه‌تی‌ناته‌ندروستدا

هه ڵسوكه وتی و ب��ی��رك��ردن��ه وه ف��ێ��ری گرفتاری پێناوه شدا له م بكات. دروستیان تا ناحه زانی، له گه ڵ بوو زۆر دوژمنایه تی سه ره نجام ساڵی 399پ.ز دادگایی كرا، ئه و و خودایانه دژی كه پاڵ خرایه تۆمه ته ی بڕیاری بۆیه هه ر الده دا، ڕێ له گه نجان مه رگیان به سه ردا سه پاند و ژە هرخواردیان منوونه ی بووه سۆكرات له وساته وه كرد. خۆی بیروبڕوای له سه ر كه كه سه ی ئه و نییه رازی و بكات گیانفیدایی ئاماده یه ده ستبه رداری هه ڵوێست و بۆچوونه كانی

ببێت.ته وه ری سه ره كيی فه لسه فه كه ی ئه م )agathon ( بوو: چاكه پرسه گرنگه دوو له م چییه ؟ ) arête( شكۆمه ندیی چییه ؟ به رزكرده وه گوته یه ی ئه م ده ستپێكه وه

»به خۆت خۆت بناسه «.تاقیكردنه وه ی وات��ه خۆناسین ده ستنیشانكردنی و مرۆڤ زانسته كانی هه ر چاكه یه ك كه ده درێته پاڵی. كه دێته

به یۆنان كالسیكی فه لسه فه ی شێوه یه كی كرده یی له سۆكرات )470-به 399پ.ز(ە وه ده ستپێده كات. ئه و دامه زرێنه ری راسته قینه ی فه لسه فه ی له ئاگاداربوون بۆ نارساوه . ئه خالق سه رچاوه ی ته نها بیروبۆچوونه كانی، دایه لۆگه كانی له بریتییه به رده ست ئ��ه ف��الت��وون. ل��ه م دای��ه ل��ۆگ��ان��ه دا خۆی هاونشینانی سۆكرات ده بینین ده یه وێت ب��ه رده وام و ده دوێنێت

سه ر باسی شكۆمه ندیی مرۆڤ، بڕوای وایه كه گیان وه ك به هره یه كی خودایی كانگای ئه وه ، شكۆمه ندیی و مرۆڤ ماهییه تی شكۆمه ندیی له بریتییه چاكه كردن واته تایبه ت به مرۆڤ. كه وابێ ناسینی ره فتاری چاك و گه یشنت پێی، به رزترین ئه ركێكه كه

پێویسته مرۆڤ ئه نجامی بدات.به بڕوای سۆكرات هه رچه نده خه ڵك هه موو بڕوایان به چاكه و به شكۆمه ندیی كۆیله ی زۆری��ان ك��رده به ب��ه اڵم هه یه ، ئه گه ر كه رواڵه تین. و رووكه ش زانستی توانای بكرێ، له گه ڵ جیددییان گفتوگۆی

رووبه ڕووبوونه وه یان نابێت.شێوازێكی سۆكرات پیناوه دا له م شیوازه ئه م داڕش��ت، تایبه تی جه ده لیی كه سی تا ده ستپێده كات، پرسیاركردن به كه قه ناعه ته ی ئ��ه و ده گاته به رامبه ر خاڵی ده بێته ئه مه ش كه نییه ، زانا ئه و و ئ��ه ودا تێگه یشتنی له وه رچ��ه رخ��ان و وه رگرتنی فێربوون بۆ ئاماده ی ده كات

زانست، ده یخاته سه ر رێگای توێژینه وه و گه ڕان به دوای زانستدا.

دی��ال��ۆگ، ل��ه س��ۆك��رات ئامانجی كه كرده ییه ، زانستێكی به ده ستهێنانی بریتییه له ده ستنیشانكردنی چاك و خراپ.ئه زموونكردنی به لێی دڵنیابوون دواتر بگه ینه پراكتیكدا له تا ره خنه گرانه .

هه ڵسوكه وتی دروست.ناساندنی توانای خه ڵك زۆرینه ی به نییه ی��ان )الفضیله ( شكۆمه ندیی ناتوانن وات��ه نه بێت، منوونه هینانه وه ماهییه ته كه ی و چه مكه كه ی پێناسه ی له خۆگری سۆكرات شێوازی بۆیه بكه ن، چه ند ب��وو. ب��ی��رك��ردن��ه وه ل��ۆگ��ۆس��ی به گه یشنت بۆ پێویست هه نگاوێكی

بیروبۆچوون و هه ڵوێستی ره وا.واته شكۆمه ندیدا، ب��ه دوای گ��ه ڕان گرنگیدان به گیان، واته باش مامه ڵه كردن ته نها مرۆڤیش گیانی خه ڵك، له گه ڵ ته واوی كاتێك ده توانێت شكۆمه ندییه كی

بره وی ژیریی و بیركردنه وه كه هه بێت، هه بێت، نه ك نه زانی، چونكه هه ر كاتێك شكۆمه ندیی گیان ئه وا بێت، زاڵ نه زانی هه ڵه ده كه وێته و له ده ستده دات خۆی سه رچاوه ی پێودانگه به م ت��اوان��ه وه . و هه موو چاكه و خراپه یه ك بریتییه له گیان. مرۆڤێك »هیچ وتی له مباره وه سۆكرات به خواستی نادات ئه نجام هه ڵه و تاوان خۆی، چونكه هه ر خراپه یه ك له نه زانییه وه كه كه سه وه له و واته سه رهه ڵده دات«. نازانێت چاكه چییه و خراپه چییه . ئه گه رنا خۆی بۆ زاناییه كه ی، له به ر زانا كه سی

كه سێكی خێرخواز و چاكه كاره .خه ڵك زۆرینه ی كه وابوو رای ئه و له هه ڵسه نگاندنی ریزبه ندییه كانی ژیاندا

ده كه ونه هه ڵه وه ، كاتێك وتی تا كه ناكه ی خۆت له شه رم »ئه وه و ده وڵه مه ندی ب��ه دوای ده كرێت پێت ناوبانگ و ده ركه وتندا ده ڕۆی، له كاتێكدا و ناده یت راستی به گرنگییه ك هیچ

له خۆت ته نانه ت لێناكه یته وه ، بیری ناڕوانیت و بیری لێناكه یته وه تا به پێی

توانا راست و دروست بێت!«.دایكی ئ��ه وه ی حوكمی ب��ه ، ب��ووه مامانی پیشه ی س��ۆك��رات شێوه ه��ه م��ان ب��ه فه لسه فه كه شی دێنێت ب��ه وه ل��ه د راستی و زانست )التولید(، ئه و بڕوای وابوو كه فه لسه فه ته نها یاریده ری مرۆڤه بۆ هێنانه بوونی ئه و راستییانه ی كه مرۆڤێك له خودی

خۆیدا هه ڵیگرتوون.توانی فه لسه فه كه ی به سۆكرات شێوه یه كی به ره فتار و بیر یه كێتیی كاره ش ئه م بۆ بسه ملێنێت. منوونه یی وه اڵمده ره وه ی ئه و ده نگه ده روونییه ی ئه وی ره فتاری رێنامیی كه بوو ناخی س��ن��ووره ئ��ه و نیشانه ی و ده ك��رد

خوداییه یه كه بۆ گیان دانراوه .

هەفتانە دەینووسێت

[email protected]ژماره )46(، سێشه ممه 2013/7/30، ساڵی یەکەم

13

كوردستانیش بكه ین و به چاوێكی زانستی نه خۆشییه كانیدا، شوێن به بگه ڕێین جه سته یه كی الیه نه كاندا زۆرب��ه ی له ڤایرۆس جۆره ها كه ده بینیت نه خۆش لێیداوه ، تر شتی و ك��ه ڕو و به كرتیا و پزیشكێكی نه له وه دایه مه ترسییه كه ش ده ستنیشان نه خۆشییه كانی هه یه كارا كوردستاندا له وا ده رمانێكی نه بكات، هه یه كه هیوابه خش بێت بۆ چاكبوونه وه ، باسی ك��ه ب��ارودۆخ��ه ش��ی ئ��ه و چونكه وه زاره ت��ی دۆخی هه مان وه ك ده كه ین، له گه ڵ مامه ڵه چۆن كه وایه ته ندروستی ئاسایشی ته ندروستی ده كات له هه رێمی وه زاره ت��ه ئه م كه له كاتێكدا كودستاندا. دابینكردنی له ك��ه م به الن��ی به رپرسه له نوێ ، و دروست و بێخه وش ده رمانی ئه و نه خۆشخانه و بنیاتنانی كاتدا هه مان پێیه تی پێویستی نه خۆش كه به شانه ی چاره سه ری هۆكاری و ته كنۆلۆژیا له پێگه یاندنی له هه مانكاتدا له ن��وێ ، و ك��ارا پزیشكی له تایبه تی نه وعیه تی مرۆڤدۆست و هه ڵگری ئه خالقی پزیشكی كاتێكدا له مه خابن سه د به اڵم به توانا، و حه قیقه تی ده دات، روو رووداوێ��ك كه ئاستی ده رده ك��ه وێ��ت، وه زاره ت��ه ئ��ه م بۆ ده بیرنێت، مرۆڤدۆستیی خه مخۆری و رووداوه كه ی له ده توانی مه به سته ش ئه م ده رزی )ئاڤاستین( و هه ڵوێستی وه زاره ت پزیشكانیش سه ندیكای و حكومه ت و له م كه هه ڵسه نگێنیت، راستییانه ئه و حكومه تی بڵێین ده توانین روانگه یه وه ه��ه رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان وه زاره ت��ێ��ك��ی پێویستی و هه یه نه خۆشی ته ندروستیی

به چاره سه ره . حكومه تێكدا له ده پرسین لێره دا بێت، نه خۆش ته ندروستی وه زاره ت��ی كه له م ببه ین؟ بۆ كوێ په نا بۆ چاره سه ر ئایا ته ندروستی ئاسایشی كه روانگه یه وه ، ئه وه ته ندروستیدا له ژێر سایه ی وه زاره تی حاڵی بێت، ئایا ده بێت وه زاره ته كانی تر چ حاڵه تێكیان هه بێت؟ ئه و چین و توێژانه ی ژیانێكیان چ لێیان، به رپرسه ئ��ه و كه

هه بێت؟!ره هه ندی كوردستان، نه خۆشییه كانی هه ریه كه یان ه��ه ی��ه ، ج��ۆرب��ه ج��ۆری��ان

عومه ر عه لی محه مه د

دواكه وتوویی و نه خۆشی دیارده یه كی كۆمه ڵگه یه كدا هه ر له جیهانیین ، مرۆیی هه یه ، بوونیان جۆره كان له جۆرێك به و شێواز به هه ریه كه یاندا له له به رئه وه نه خۆشی ده رده كه وێت، تایبه تی فۆرمی هه موو رووده كاته گشتی شێوه یه كی به م��رۆڤ ل��ه الی ب��ه اڵم زی��ن��ده وه ران، تایبه مته ندیی خۆی هه یه ، چونكه سه ره ڕای كائینێكی مرۆڤ بایۆلۆژییه كه ی، حاڵه ته سیستمه دا ئ��ه و له ناو و كۆمه اڵیه تییه په یوه ندییه كانی ده ب��ات، به سه ر ژی��ان جۆربه جۆردا سیستمی له ناو خۆی ژیانی الی نه خۆشی له به رئه وه رێكده خات، وا مرۆڤ حاڵه تێكی هه مه الیه نه و گشتگیری سایكۆلۆژیا عه قڵ و و جه سته كه هه یه ، و زۆر بواری تر ده گرێته وه ، دواكه وتوویی یه كێكه له دیارده كانی نه خۆش، كه یه كێك حه قیقه تی به هه ستكردنه ماناكانی له ئه مه ش هۆشیارانه ، به شێوه یه كی شته كان به ڵكو نییه ، نه زانی هۆكاری به ته نها به هۆی نه بوونی بیركردنه وه یه كی عه قاڵنیی كاریگه ریی ژێر كه وتووه ته كه دروسته كۆمه ڵێك هۆكاری ناعه قاڵنیی، به شێوه یه ك دواكه وتووه وه ترادسیۆنێكی به په یوه ندی توانای گوزه ركردنی و ره خنه لێ هه یه كه

گرتنی نییه .سلبیی دیارده یه كی تری به شێكی پراگامتیی مرۆڤێكی كه مۆدێرنه مرۆڤی روانگه ی له ته نها و به رژە وه ندپه رسته خۆیه وه مامه ڵه له گه ڵ دیارده كاندا ده كات، به ره و كه ده رده كه وێت كاتێك نه خۆشی ده بێته وه ، ده ره كییه كان مه ترسییه رووی تاقیده بێته وه به رگری سیستمی به مه ش له م هه یه ، به رگریی توانای تاچه ند كه هه رێمی سه یری ئه گه ر روان��گ��ه ی��ه وه

رووب��ه ڕووی میدیایه ، عه سكه ری و و ئاستی تا ده بێته وه ، دڵسۆزانه ئیراده ئه و كوشتنی سه ر، ده كاته هێرشیان كوشنت خۆپیشانده رانی ئاشتیخواز له 17ی شوبات، رۆژنامه نووسان و كوشتنی و ئه شكه نجه ئۆپۆزسیۆنه كان پارته باره گای سووتاندنی و هێنانی هێزی چه كدار بۆ سه رای ئازادی ئاماژە ی زۆر مه ترسیدار له 17ی شوباتدا، بوون. چونكه ئه و كارانه كوشتنی سیستمی به رگری بوو له جه سته ی نه خۆشی هه رێمی ئه و كۆنرتۆڵكردنی به كوردستاندا، چونكه نه خۆشییه كه ئیرت دام��ه زراوان��ه الیه ن و سیاسی سیستمی جه سته ی سه رجه می به داده گرێت، كۆمه اڵیه تی ئابوری و و ده بات. مردن به ره و جه سته كه ت��ه واوی هه رێمی جه سته ی له نه خۆشییه ی ئه و له مه خابن سه د ده بیرنێت، كوردستاندا نه خۆشییه ڤایرۆسییه مه ترسیداره كانه ، ئه و ڤایرۆسانه ته واوی خانه كانی به رگری له ناو ده به ن، مردن به ره و جه سته كه ده به ن و كوردستان هه رێمی نه خۆشییه كەی ئه و ئایدزه . چونكه نه خۆشیی هاوشێوه ی كه سه ی هه ڵگری نه خۆشیی ئایدزه، چه ندان ساڵ پێش ده ركه وتنی نیشانه كی، هه ڵگری هه ستی نه خۆشه كه به اڵم ڤایرۆسه كه یه ، له وباره دا ده توانین ئه مه ش ناكات، پێ هه رێمی نه خۆشه كه ی جه سته كه ببینین نه خۆشییه ی ه��ه م��وو ب��ه و ك��وردس��ت��ان ده كه ینه هه ولێر ده ڵێت هه یه تی، كه دیموكراسیه كه مان ئه زموونه دوب��ه ی و ده گوازینه وه بۆ ناوچه كه ، نه خۆشیی ئایدز كه نیشانه كانی ده ركه وتن، ئیرت ئه مه مانای مه رگی نه خۆشه ، چونكه هه تا ئێستاش به و هه موو دامه زراوه پزیشكی و ته كنۆلۆژییه پێشكه وتووانه وه ، نه توانراوه چاره سه رێكی ڤایرۆسه ئه م له به رئه وه بدرۆزرێته وه ، بۆ هه ر چونكه بكرێت، بنه بڕ ناتوانرێت له ش به رگریی سیستمی س��ه ره ت��اوه له ناهێڵێت و پاشان خانه كانی له شی مرۆڤ به رهه مهێنانه وه ی سه رچاوه ی ده كاته ڤایرۆس، ئه م ڤایرۆسه ی ئێستا له سیستمی داوه ، كوردستانی هه رێمی سیاسیی هه مان ڤایرۆس بوو كه له رژێمه تاكڕە و و

عه سكه رتاره كانی ناوچه كه ی دابوو.رژێمه كه ی رووخانی پێش ئه گه ر

قه زافی، موباره ك و بن عه لی یه كێك بیوتایه نه خۆشه ، ئێوه ده وڵه تانه ی ئه م جه سته ی چۆن وه اڵمیان ده دایه وه ؟ ئایا وه اڵمه كان به فیشه ك و زیندانی و ئه شكه نجه نه ده بوون؟ ئه و جه سته ی ڤایرۆسه كه دواج��ار به اڵم كۆتایی داڕزان��د و زه به الحانه ی ده وڵه ته به رپرسانی ده بوایه هێنا، ته مه نیان به مردنی كوردستان هه رێمی له سیاسی وه ربگرتایه به هه ند سه ركردانه یان ئه و بكردایه ڤایرۆسه یان ئه و ده ستنیشانی و له جیاتی ده بوایه م��ردن، پێ ئه وانی كه رێبازی هه مان له سه ر ب��ه رده وام��ب��وون نه خۆشی ئه وان، نه خشه رێگه ی چاره سه ر

و چاكسازیان هه ڵبژادایه .به اڵم به داخه وه ، نه مه رگی ئه وان بووه مایه ی به خۆداچوونه وه ، نه نه خۆشییه كانی رێگه ی له بیركردنه وه مایه ی بووه ئه وان ئه و نه خۆشی جه سته ی چونكه چاسه ر، جه سته ی وه ك عه سكه رتارانه سه ركرده چاره نووسیان یه ك ئایدز، نه خۆشه كانی ه��ه ب��وو، ن��ه خ��ۆش��ه ك��ان��ی ئ��ای��دز له بێزار ده بێت سه ره مه رگیاندا هه موو كه س رێگه چاره باشرتین دواج��اری��ش لێیان، هه تا بسوتێرنێت، جه سته یان كه ئه وه یه كۆتایی به و ڤایرۆسانه بێت و نه گوازرێنه وه

بۆ كه سی تر.له دیكتاتۆره كانیش چاره نووسی به بووه ، چونكه رێگه هه مان به مێژوودا ئازادیی ژیان و هه ناسه ی خه ڵك مردنیان هه ڵمژیوه ، هه موو ئه وه ی كه ئه و سه ركرده نه خۆشانه تووشی بوون، به ده ست خۆیان بووه ، چونكه ده كرا نه خۆشێكی ئایدز خۆی نه خۆشییه به و توشبوون هۆكاره كانی له ده كرێت نه بێت، تووشی تا بپارێزێت له و خ��ۆی سیاسیش س��ه رك��رده ی��ه ك��ی چاره نووسه بپارێزێت به گرتنه به ری رێگه ی دیموكراسی چه سپاندنی چاكسازی و هه رێمی ك��ۆم��ه اڵی��ه ت��ی، ع��ه دال��ه ت��ی و دووڕیانێكدایه ، له ئێستا كوردستانیش سیستمی به هێزكردنی بۆ گوێگرتن یان ئۆپۆزسیۆن و ئ��ازاد میدیای كه به رگری مه ده نی و كۆمه ڵگه ی رێكخراوه كانی و ئه م كوشتنی یان ناڕازییه ، هاوواڵتیانی ك��اره ب��ه م خۆشی دواج��ار و سیستمه

ده مرێت.

بكاته پزیشكه كه كه هه بێت هۆشیارت جێی متامنه ی خۆی و به دڵسۆزی له قه ڵه م به ده رمانه كان چاره سه ره كان و ب��دات، به كاربهێنێت، خۆیدا كاتی له باشی و كوردستاندا له ره وشه كه مه ترسیی به اڵم نه خۆشه كان كه ده بینێته وه خۆی له وه دا نانێن، نه خۆشییه كانیاندا بوونی به دان ده كه ن ته ندروست جه سته یه كی باسی دروستییه ش حاڵه ته ئ��ه و خ��ۆی��ان، ب��ۆ ده یانه وێت بیكه ن به ئه زموونێك بۆ عێراق و ناوچه كه ، نه خۆشه كانی ئێمه ، نه ك خۆیان نازانن، به ڵكو به بێ خوێندن و به نه خۆش هیچ ئه كادیمیا و زانستێك خۆیان له پزیشك بۆ چاره سه ری قه ڵه م ده ده ن له به تواناتر

نه خۆشه كان.له خۆی ئێستا ك��وردی كۆمه ڵگه ی ئه م بارودۆخه ناهه مواره دا ده بینێته وه ، له جه سته ی سه رتاپای نه خۆشی كه كاتێكدا وه زاره ته كان و په رله مان و حكومه ت و چ ده بێت ئایا داگرتووه . به رپرسه كانی هیوایه ك هه بێت بۆ چاره سه ری قه یرانه كان ل��ه ك��وردس��ت��ان��دا؟ ن��ه ك��ه س ده زان��ێ��ت به چین، هۆكاره كانی كێن و نه خۆشه كان كه سه هۆكاره كان و ده ستنیشانكردنی بێ نه خۆشه كان ده یانه وێت چاكسازی بكرێت. ده ستنیشانكردنی بێ نه خۆشێك ئایا بۆ ده رمانێك بوونی بێ نه خۆشییه كه ، چاره سه ری خۆی نه خۆش ئایا چاره سه ر، ئه وكاته ی هه تا ده ك��رێ��ت؟ پ��ێ خ��ۆی نه خۆشییه كه یدا بوونی به دان نه خۆش نه نێت و نه چێته به رده م پزیشك، ئه سته مه

چاره سه ركردن كه چاكسازییه، بێته ئارا.ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن و م��ی��دی��ای ئ��ازاد و م��ه ده ن��ی، كۆمه ڵگه ی رێكخراوه كانی سیستمی نه خۆشی جه سته ی دڵسۆزی ده یانه وێت كوردستان، هه رێمی سیاسیی هه نگاو بنێت و نه خۆشییه كه یدا به دان له چاكبوونه وه ، و چاره سه ر به ره و بنێت ئه وانه ی هه موو دیموكراسیشدا سیستمی كۆی پاراستنی له پێناو كردن، باسامن كه تاكڕە وی و گه نده ڵی و له سیستمه كه دایه

سته مكاری.الی ئ��ه وه ی پێچه وانه وه ، به ب��ه اڵم كه نه خۆشه جه سته ئه و ده بیرنێت ئێمه ئه منی زه به الحی دام��ه زراوه ی خاوه نی

دیاریكراودا زه مه نیی له حزه یه كی له ساته وه ختانه دا ل��ه و س��ه ره��ه ڵ��ده ده ن، رێژه كه ی و نه خۆشییه كه ئاستی تۆ نین ئه و بكه یت، دی��اری ه��ۆك��اره ك��ان��ی و رووداوانه ی كه ئاستی نه خۆشییه كان دیاری ده كه ن له رووی قه باره و جۆره وه جیاوازن، له كاتێكدا كه شه ڕی ناوخۆی كورد به كورد كه ده كه یت، سه یری و هه ڵده سه نگێنی ساڵی ده یان بۆ ده گه ڕێته وه مێژووه كه ی رزگاریخوازی بزووتنه وه ی له له وه وپێش ئه م شه ڕەكانی ده گاته تا ك��ورد، گه لی كه سنه زان و حه مه ئاغا كه پكی له دواییه نه خۆشی عه قڵی ده توانی گۆ، گ��ردی و هه موو به كورد سیاسیی سه ركردایه تی له و ب��ه ش��دارب��وو سیاسییه كانی الیه نه عه قڵێكی چ كه هه ڵسه نگێنی، شه ڕانه دا بزووتنه وه ئ��ه م رابه رایه تیی نه خۆش سیاسییه ی كردووه ، چۆن تووشی چه نده ها نا سرتاتیجیی كردووه ، ئامانج و شه ڕی بێ ه��ه زاران خوێنی پێناوه شدا ل��ه م چ��ۆن

مرۆڤی بێ تاوان رژاوه .درێ��ژە ی ب��ه رده وام نه خۆشییه ئه م كردووه ، ته شخیسی پزیشكێك نه هه بووه ، زۆربه ی و به كارهێناوه چاره سه رێكی نه نه خۆشییه وه به و هه ر سه ركرده كانیش م��ردوون و ب��وون��ه ره م��زی خ��ه ب��ات و سه ركرده الی نه خۆشییه ی ئه م به رخۆدان. سیاسییه كانی كورد فره ڕە هه نده ، قه یرانه كان له كوردستاندا مه ترسیی ئه م نه خۆشییانه مان بۆ ده رده خه ن. ئه و قه یرانانه ی كه هه ڕە شه له ئاینده ی ئێستا و ئاینده ی گه لی كورد و شوێنكاری ده كه ن، سیاسییه كه ی ئه زموونه عه قڵی له كه ترسناكن نه خۆشیی چه ندان كارمه ند پزیشك و ئه كادیمی و سیاسی و هه رێمه شی ئه م هاوواڵتیانی ته نانه ت و بێجگه نه خۆشانه ، عه قڵه ئ��ه م داوه ، تر شتێكی هیچ ناتوانن نه خۆشی، له سیستمی له ئه مه شه هه ر باڵوبكه نه وه ، هیوایه ك كوردستاندا هه رێمی سیاسیی چاكسازی چونكه نییه ، چاكسازی بۆ كۆتایهێنانه نه خۆشی و له چاكبوونه وه یه به شوێنكاری ڤایرۆس و به كرتیا. ئه وكاته ش دێت ئه وانه رۆڵی كاریگه ری و به كۆتایی كه له الیه ك پزیشكی به توانا نه خۆشییه كان نه خۆشێكی هه مانكاتدا له بكات، دیاری

د. سه باح به رزنجی *

(12)

ڕوانین

ئه وه ی به سه ر ئیخوانی میرس هات له سه ر ده ستی شێخانی كه نداو، نه یه كه م

جاره و نه دواجاری ئه و خیانه تانه یه ، ئه وانه به ڕاستی پاسه وانی سایكس پیكۆ

و ئاسایشی نه ته وه ی ئیرسائیلن به ئاشكرا، بۆ ئه و مه به سته ، چه ندین هاوپه یامنیی

ڕۆژئاوا له گه ڵ شێخه كانی كه نداو، به مه به ستی دروستكردنی ده وڵه تۆكه به پێی

ستانداردی به ریتانیا مۆركرا، له پێش هه موویان ڕێكه وتنی قه تیف ساڵی 1915، هه روه ها ڕێكه وتنی تر له گه ڵ شێخه كانی

كه نداو، له وانه : به ریتانیا و قواسمه كان ساڵی 1806، دووه م ساڵی 1820 له گه ڵ

شێخه كانی ره ئسولخه یمه ، ئه بوزه بی، به حره ین، ... تاد. دوای هاوپه یامنێكی

تر له گه ڵ ئه بوزه بی له 1892، به ڵێنیان به به ریتانیا دا كه ئه و برا گه وره یان بێت له

هه موو ئیشوكارێكی ناوه وه و ده ره وه ، به تایبه تی كاری نه وت، پێشرتیش له 1737

به سه رپه رشتبی به ریتانیا ڕێكه وتنامه یه ك له نێوان حه مدی كوڕی ئال سعود و

محه ممه د كوڕی عه بدولوه هاب كرا، له ساڵی 1915 ڕێكه وتنی شه ریف له گه ڵ

ماكامهۆنی به ریتانی مۆركرا، بووه هۆی سه ركه وتنی گه وره ی به ریتانیا به سه ر

خیالفه تی عوسامنی، زۆربه ی ئه و شێخانه له ژێر سایه ی عوسامنی بوون،

به اڵم مووچه یان له به ریتانیا هه بوو به خیانه ت، یه كه م جار گۆڤارێكی به هێزی

ئه و سه رده م به ناوی )شۆون خارجیه ( كه لە له نده ن ده رده چوو، له 1927

له ژێر ناونیشانی )امراء العرب وداوتنغ بسكریت( لیستێكی مووچه ی مانگانه ی

ئه میر و شێخ و كه سایه تیی عه ره بی تێدا باڵوكرایه وه »ئینب سعود 100.000

جونه ی، شه ریفی مه ككه 100.000 جونه ی، فه هد هه زال 140.000 روپێ،

...« له كاتێكدا ئه و مووچه بۆ شێخ مه حمودی حه فید پیشنیار كرا ڕە تی

كرده وه ، بۆ هه ندێ زانای ئاینیی تری شیعی و سوننه دانرا ڕە تیان كرده وه ،

یه كه م پێگه ی ئیستعامریش له جیهانی ئیسالمی هه ر له كه نداو بوو، به رامبه ر

ئه و خزمه ته سرتاتیژییه ی بۆ به ریتانیا ده یكه ن، به ریتانیا بڕیاری دا له پاداشی

ئه و هه موو چاكه یه ی بنه ماڵه ی )شه ریفی مه ككه ( بۆ هێزه كانی هاوپه یامنان له

دژی عوسامنی كردیان، خه اڵتی بكه ن. ئه وكات هه ر واڵتێك بۆ سه رۆك یان

مه لیكێكی عه ره بی دیاری بكرابایه ، ده بوایه پاڵپشتێك له الی ڕێكخراوی

زایۆنی بهێنێت، بۆ ئه وه ی یه هودییه كان بتوانن بێ ڕێگری بۆ فه له ستین كۆچ بكه ن، تا ده بنه زۆرینه و حوكمیشی

ده گرنه به ر، به هه مان ئاڕاسته مه لیك فه یسه ڵ له 1919/5/3 ڕێكه وتنێكی

له گه ڵ )حایم وایزمان( مۆر كرد، پێكهاتبوو له نۆ مادده ، تا ئه و ساته ش

شێخه كانی كه نداو ئه و ڕۆڵه ده بینن، له هێرشه كه ی ئیرسائیل بۆ سه ر حه ماس دیسان به ماڵ و سامانی ئه و شێخانه

بوو، ئیستاش ئه و ئینقالبه ی میرس هه ر ئه وانن، ئه وه ی جێی سه رسوڕمانه ،

الیه نه ئیسالمییه كانی كوردستان زۆر حه ز ناكه ن خۆ له و بابه تانه بده ن، كه

شێخه كانی كه نداو مێژوویان ئاوا خیانه ته و به ته ریبیش كۆمه ڵێك زانای ئاینییان له خزمه ت بووه ، خۆپیشاندان دژ به موباره ك حه رام و ده رچوون بووه له

وه لی ئه مر، كه چی كوده تا و خۆپیشاندان دژ به مورسییه كی قورئانخوێن ئه ركه ، به فتوای ئه وانه یه سه ركه وتنی بزاڤه

ئیسالمییه كان له بار ده چێت.

[email protected] ژماره )46(، سێشه ممه 2013/7/30، ساڵی یەکەم

12

خیانه ته كانی شێخانی كه نداو

مه سعود عه بدولخالق

ئیسالمییه‌كانی‌كوردستان‌و‌گرووپه‌‌تووندڕه‌وكانحیزبانه یه ، ئه م سیاسیی جووڵه یه كی ده توانین حاڵه تیشدا هه ندێك ل��ه ڕاوبۆچوونی له نییه گوزارشت بڵێین ئه وه شی ئه گه ری ئه ندامانیان، هه موو تۆڕە و خه ڵك فشاری له ژێر هه یه به یاننامانه ئه م كۆمه اڵیه تییه كاندا ده ركرابن، نه ك ڕەنگدانه وه ی تێڕوانینی پێكه وه ژیان ب��ۆ ب��ن الی��ه ن��ان��ه ئ��ه و له گه ڵ دادپ��ه روه ران��ه مامه ڵه ی و گرنگه كه ئه وه ی مرۆڤه كاندا. هه موو به كه ئه وه یه بیكه ن، ئیسالمییه كان و گه وره كردن مه نهه جیه تی له ئاشكرا په روه رده كردنی ئه ندامانیاندا بێ پێچ و په نا ته ئسیلی ناشه رعیبوونی ئه م جۆره بیكه نه به شێك له تووندوتیژی بكه ن و و ژی��ان بونیادی فه لسه فه یه ی ل��ه و تێڕوانینی خۆیان و ئه ندامانیانی له سه ر

ده نێن. هه بن هۆكارێك چه ند ڕەن��گ��ه ئیسالمییه كانی پارته كه ئ��ه وه ی بۆ نه یانتوانیبێت ته واوه تی به كوردستان ل��ه ڕێ��ی ده زگ��ا ئ��اش��ك��را و ب��ه ج��ۆراوج��ۆره ك��ان��ی��ان��ه وه ه��ه س��ن به بناغه ڕیشه كێشكردنی و هه ڵته نكاندن

فیكرییه كانی تووندڕەوی، له وانه :حیزبه مامه ڵه كردنی ی��ه ك��ه م: هه مبه ر له كوردستان ئیسالمییه كانی و لێره ت��وون��دڕەوان��ه ی گ��رووپ��ه ئ��ه و تووندوتیژی شێوازی قێزه ونرتین له وێ به كارده هێنن له سه ر بناغه ی »ئیسالمی«

جه الل حه سه ن

ت��وون��دڕەوی��ی و ت��وون��دوت��ی��ژی ئیسالمییه كان، گرووپه له هه ندێك ته نها بۆ منوونه له سوریا و تونس بووه به پێویستی به رچاو، دیارده یه كی به بزانین تا هه یه وردت��ر لێكۆڵینه وه ی ه��ۆك��اری س��ه ره��ه ڵ��دان و گ��ه ش��ه و لێره دا ئه وه ی به اڵم چییه ، چاره سه ری ده مه وێت ئاماژەی پێ بكه م، هه ڵوێستی الوازی حیزبه ئیسالمییه كانی كوردستانه ئه م دیارده یه و هه وڵنه دانی ده رباره ی بناغه هه ڵته كاندنی جیدییانه یانه بۆ په ڕپووته كانی فیكری تووندوتیژیی ئه م ئێستای بارودۆخی ئه وه ی گرووپانه . بووەته و كردووه ئاڵۆز تونسی واڵتی حكومه ته كه ی ئیحراجكردنی ه��ۆی گرووپێكی ك��ه ئ��ه وه ی��ه غ��ه ن��وش��ی، به هه ستاون ت��وون��دڕەو ئیسالمیی سیاسیی سه ركرده ی دوو تیرۆركردنی له ئه و ده وڵه ته و ڕەنگه ئه م منوونه یه كوردستانیشدا دووباره ببێته وه ، ئه وكات تووشی كوردستان ئیسالمییه كانی پارته

ئیحراجییه كی گه وره تر نه بن.ڕەن��گ��ه ب��وت��رێ��ت ك��ه ئ��ه وه ت��ا به یاننامه ی كوردستان ئیسالمییه كانی ن��اڕەزای��ی ده رده ك��ه ن ب��ه رام��ب��ه ر سوریا، له گرووپانه ئه م تووندوتیژیی ته نها به یاننامه ده رك��ردن��ی ب��ه اڵم

پێیانوایه ده بێت بوونی هه ردوو الیانه ، به وه ی بپارێزن له گه ڵ برایه تییان مافی لۆمه یان ته نها حاڵه تدا خراپرتین له بكه ن، ئه و بناغه فیكرییانه ی له ڕێیه وه ت��وون��دڕەوی بۆ په نا گرووپانه ئ��ه و ده به ن، به ناشه رعی و ناجائیز له قه ڵه م لێره دا ده بێت ڕوونی بكه مه وه نه ده ن. فیكرییه كانی بناغه له مه به ستم كه ته ئسیلكردن شێوازی گرووپانه ئه م نه ك كاره كانیانه ، شه رعیه تپێدانی و

سه رچاوه كانی ته رشیع. دووه م: هه ندێك له ئیسالمییه كانی له هه ركات كه ده بینن وای كوردستان الیه ن ئه و گرووپانه وه به ڵگه ی قورئان و سوننه ت و بۆچوونی زانایان هێرنایه وه ، ڕەدی ناكرێت ئه مان بۆ ئیرت ئ��ه وا ئه م له ڕاستیدا بكه نه وه . به ڵگانه ئه و بۆچوونه له كاڵفامی و هه ژاریی فیكری هیچی به والوه زانستی بێده ره تانیی و ناكرێت فه رمووده و قورئان نییه . تر مامه ڵه یان ئینتیقائی شێوه یه كی به له گه ڵ بكرێت، واته ناكرێت دانه دانه و به كاربهێرنێن سیاقدا ده ره وه ی له بزانرێت ده بێت ئه وه ی بقۆزرێنه وه . هێنانه دی ب��ۆ ق��ورئ��ان ك��ه ئ��ه وه ی��ه كۆمه ڵێك مه به ست هاتووەته خواره وه ، كه ئه مه ش زۆر به ڕوونی له ئایه ته كاندا ئه و من��وون��ه ی له پێكراوه . ئ��ام��اژەی مه به ستانه پێكه وه ژیانی ڕەنگ و ده نگه جیاوازه كانه )و جعلناكم شعوبا و قبائل

لتعارفوا(، نه ك له ناوبردن و له باربردنی ژیانی له مانایه ش ئه م جیاوازییه كان، داب��ووه وه ، ڕەنگی خۆیدا پێغه مبه ر مه دینه دا ده س��ت��ووری له منوونه بۆ و ژیان مافی به ئاماژە ڕوونی به زۆر یه هودییه كان به ندایه تیی و ڕاده ربڕین

ده كات، هۆز هۆز ناویان ده هێنێت.ئه وه یه ، تر هۆكارێكی سێیه م: ئه ندامانی و سه ركردایه تی له به شێك قه ناعه تیان ئیسالمییانه حیزبه ئه و وای��ه ك��ه ئ��ه م پ��ێ��ك��ه وه ژی��ان��ه ی كه هه یه ، كوردستاندا له ڕاده ی��ه ك تا به كه وایه ئه سڵ و ناچارییه حاڵه تی له ژیان كایه كانی هه موو هێز زه بری نێن وه ده ریان و بگرن »عه ملانییه كان« ته رشیعی. و سیاسی پرۆسه ی كۆی له له گه ڵ مامه ڵه له بنه ڕەت ئه مان، الی بێباوه ڕەكاندا« و مورشیك »عه ملانییه ئه وه یه كه لووله ی چه كیان به رامبه ریان ئێستا دۆخه ی ئه م ده بینن وای بێت. ده ره كی هێزی موئامه ره ی و ناچارییه و ناوه كییه له سه ریان. هه رچه ند ڕەنگه كوردستاندا ئیسالمییه كانی نێوان له به اڵم نه بێت، زاڵ تێڕوانینی ئه مه گه شه ی و گه وره تربوون پێش پێویسته ڕاستبكرێته وه . ئاڕاسته یان ڕەوته، ئه م به ئاخێرناو ئیسالمیی ئه ده بیاتێكی و به رده ست بخرێته پێكه وه ژیانیان بۆ فیكرییه كانیان خه له له زانستییانه

ڕێكبكرێته وه .ئه ندام ئاینی زانایانی چ��واره م: لێ وایان ئیسالمییه كاندا، پارته له ناو داینه مۆی كه ده ك��رێ��ت چ��اوه ڕوان ب��ه رده وام ب��ن، ئاینی ت��ازه گ��ه ری��ی بن لێكۆڵینه وه و خوێندنه وه خه ریكی مه به ستانه ی ئه و و قورئان ده رب��اره ی داخه جێی به اڵم خوار، هاتووه ته بۆی سه رقاڵی خۆیان ئه ركه ، ئه م له بری كه

خه ریكی و ك��ردووه سیاسی ك��اری هه ندێكیشیان و ڕێكخستنن ك��اری په رله مان ئه ندام بوونه ئاواته خوازی ئه مه ش حكومین. پۆستی وه رگرتنی و كۆمه ڵێك بۆ ك��ردووه ت��ه وه ده رگ��ای خه ڵك كه ئاستی زانستییان الوازه و بێ لێكۆڵینه وه و به پشت به سن به فتوای خه ریكی ك��ه ن��داو، شێخی هه ندێك ڕەنگه و ئاین دژایه تیی تۆخكردنه وه ی

جیاوازه كان بن.ئیسالمییه كان پ��ارت��ه پێنجه م: كۆمه ڵێك ده رب��اره ی ناڕوونن هێشتا چه مك، سه ریان لێ شێواوه له چۆنیه تی ئه مه ش كه له گه ڵیان، مامه مه ڵه كردن كاریگه ریی هه بووه له سه ر گه شه كردنی باوه ڕی كه مرت كه تووندوتیژ ڕەوتێكی ئ��ه وه ن��ده ش هه یه ، پێكه وه ژیان به خوێندنه وه یه كی كه نییه جورئه تیان له خۆیان بكه ن، ده ق��ه ك��ان بۆ ن��وێ ڕابردوو میراتی به بێمه رج پشتبه ستنی ئایه تانه ی ئه و منوونه بۆ بكه ن. قوتار باس له ئاشتی و ئازادی و پێكه وه ژیانی ئایه ته ، ده یان ژماره یان ده كه ن، ئاینی كه چی دین(، لی و دینكم )لكم وه ك زه قه هه ڵه ئه و ناكه ن ئه وه جورئه تی ده یان ئه و پێیوایه كه ڕاستبكه نه وه نه سخبوونه ته وه هه موویان ئایه ته ئایه تی چونكه پێناكرێت، كاریان و

شه ڕ)قتال( هاتووه ته خوار.خه رمانی له بوو مشتێك ئه مه هه ڵوێستی له الوازییه ی هۆكاری ئه و كوردستاندا ئیسالمییه كانی پ��ارت��ه هه ندێك تووندوتیژیی به رامبه ر هه یه ئه مه وێت ب��ه اڵم ئیسالمی، گرووپی به هێزیی و الوازی كه بڵێم ئ��ه وه ش هه ڵوێستی دژ به و گرووپه تووندڕەوانه ، یه كێكی بۆ ئیسالمییه وه پارتێكی له

تریان جیاوازه .

قبوڵكردنی درێژكردنه وه ی ماوه ی سه رۆكایه تیی هه رێم له الیه ن بارزانییه وه ، بووه لوتكه ی شكاندنی شكۆی ئه و سه رۆكه

پارته ئیسالمییه كان جورئه تیان نییه خوێندنه وه یه كی نوێ بۆ ده قه كان بكه ن و

خۆیان له میراتی ڕابردوو قوتار بكه ن

راسته پیرۆزه كه ى هه ڵگرتووه ، حه ره مه رۆشنبیر و سیاسی نوخبه ی الی له ئه م حوكمرانێتیی جۆری و ن��اوه رۆك هی له زۆرت��ر و نییه ش��اراوه واڵت��ه به اڵم ده چێت، ناوه ڕاست سه ده كانی كوده تای 30ی حوزه یرانی سوپای میرس كه حكومه تێك و سه رۆكایه تی به سه ر ئیخوانه كان پێكیان هێنابوو، پشتیگیریی له كوده تای ئه و میرنشینه راسته وخۆی و ناوناوبانگ عه ملانییه كان، و سوپا ئاستی ل��ه ئ��ه م واڵت��ه ی ش��ك��ۆداری��ی جه ماوه ری گشتیدا وێرانكرد، ده وڵه تێك پشتیوان كه ده دات نیشان خۆی وا جیهانه ، موسڵامنانی پشتگیری و و سوپا پشتیوانی و پشتگیری ب��ه اڵم رووخاندنی بۆ ده ك��ات عه ملانییه كان دێرینرتین و ره سه نرتین هێزی ئیسالمی.

ئه م هه ڵوێسته ی سعودیه كۆمه ڵێك ده وڵه تی كه ك��رد، ئ��اوه ژوو چه مكی یه كێكیان بیاترناوه ، له سه ر سعودیه ی حاكم دژی له هه ڵسان له وه ی بریتییه له الحكام( )خروج واڵت سه رۆكی و هیچ بارێكدا حه اڵڵ و رێگه پێدراو نییه ، له پشتیگرییان خۆیان ده بیرنێت به اڵم هه ڵسان و دژایه تیی حاكم و سه رۆكێكی

موسڵامن و ئیسالمی كرد.دووه : كۆماری ئیسالمیی ئێران

كۆماری 1979 ساڵی له كاتێك كێرڤی راگ��ه ی��ه ن��را، ئێران ئیسالمیی شكۆداری و ناو و نابانگیان له لوتكه دا

حوكمی كه ل��ه وه ی جگه ئه مه ب��وو، دیكتاتۆری و گه نده ڵ پادشایه تییه كی رووخاندبوو، له هه مانكاتدا ئه م كۆماره نوێیه وه ك هێزێكی پشتگیر و پشتیوانی بێ و زه حمه تكێش و چ��ه وس��اوه مافه كانی دونیا خۆی ناساند، له زۆربه ی كۆمه كی و پشتگیری دونیا واڵتانی له وانه ده كرد، ئازادیخوازه كانی شۆڕشه باشوور، كوردستانی له ك��ورد ش��ۆڕی به اڵم له و مێژووه به دواوه هێدی هێدی

كێرڤی شكۆدارییان له دابه زیندایه .ئیسالمیی ك��ۆم��اری پشتگیریی ئێران له رژێمی به عس و به شار ئه سه د گه النی ئازادیخوازی شۆڕشی دژی له گورزه قورسرتین و گه وره ترین سوریا، كه له ئاستی جه ماوه ردا به ر شكۆداری ئیسالمی كۆماری ناوبانگی و ناو و ئه م دروشمبازیی ئیرت ده ك��ه وێ��ت، كۆماره كۆتایی هات، ئیرت ئینساندۆستی ه��ات، كۆتایی چ��ه وس��اوه دۆس��ت��ی و كه ده زانێت دونیا هه موو چۆن ئێستا ده كات دیموكراسییه ت باسی ئه مریكا

ئێران ئاواش هه ر گه وره یه ، درۆیه كی به رژەوه ندییه كانی جه نگی ته نها به خۆی ده كات، حیزبوڵاڵ هه مان پێوه ری

كۆماری ئێران ده یگرێته وه .سێیه م: سه ركرده كانی كورد

ساڵی 1991 كه راپه ڕین كرا، شكۆی دوو سه ركرده كورده كه له لوتكه دا بوو، له ناوخۆ گورزێكی گه وره بوو جه نگی »جه الل سه ركرده یه دوو ئه و شكۆی

تاڵه بانی و مه سعود بارزانی«.داوای په رله مان له كاتێك به اڵم پاكانه ی و هه ریه كه یان کرد لێبوردنیان خه ڵكی ده كرد، تر ئه وی بۆ بێتاوانیی كوردستان هیوایه كیان بۆ دروستبوو كه ئه م دوو سه ركرده یه وه ك ئه زموونێك له رابووردوویان به سه ره تایه كی كوردانه و به اڵم ده ستپێده كه نه وه ، كوردستانییانه ئه م سایه ی له ده رچوو، پێچه وانه كه ی دوو سه ركرده دا، گه وره ترین گه نده ڵی و تااڵنی، گه وره ترین نادادی و نایه كسانی، گه ورترین یاسا، پشێلكردنی زۆرترین فه راهه م خۆسه پاندن و قۆرخكاری

شكۆداریی ئه مانه ش هه موو ه��ات، له شكاند، شكۆیه یان خاوه ن دوو ئه و گۆڕان جیابوونەوه ی سه وز هه رێمی مام شكۆی شكاندنی ته واكه ری بووه جه الل، به جۆرێك كه هه موو سه ركه وتن مام گه وره بوونه كانی و س��ه روه ری و هه رێمی ل��ه ك��رده وه . نیوه ج��ه الىل درێژكردنه وه ی قبوڵكردنی زه ردی��ش الیه ن له هه رێم سه رۆكایه تیی ماوه ی شكاندنی لوتكه ی بووه بارزانییه وه، چیرۆكی ئیرت س��ه رۆك��ه ، ئ��ه و شكۆی ده نگی حیكایه تی ب��وون، پێشمه رگه دیموكراسی دروشمبازیی و جه ماوه ر سه رۆكه ئه و ئێستا ئیرت هات، كۆتایی له سه ر بێت نرخێك هه ر به ده یه وێت زه مه نێك له وانه یە مبێنێته وه ، كورسی بێت قوربانیی زیاتر به شكۆ و ناوبانگی

خۆی بدات بۆ مانه وه ی زیاتر.به اڵم گرفتی گه وره لێره ئه وه یه كه به شكاویش خاوه ن شكۆكان ده شكێن، به اڵم حاكمن، هه ر ده مێننه وه ، هه ر كاته ی ئ��ه و دیموكراسی واڵت��ان��ی له ئیرت ده شكێت، خاوه نشكۆ شكۆی سه رۆك ئه و وه ك ماڵه وه ، ده چێته وه ئه ورپییانه ی و ئه مریكی سه ركرده و خوارد، شكستیان حوكمڕانێتیدا له كه یاخود كاری ئابڕوبه رانه یان لێده ركه وت، ماڵه وه ، چوونه و مبێننه وه نه یانتوانی سیستمی ن��ێ��وان ج��ی��اوازی��ی ئ��ه وه

دیكتاتۆری و سیستمی دیموكراسییە.

كامه ران حه سه ن

ده وڵه تان ناوبانگی و شكۆداری س��ه رك��رده ك��ان، و ك��ه س��ای��ه ت��ی و كه پێوه ر، كۆمه ڵێك به په یوه ستبوونه و رێزگرتن پێوه رانه ئه و جه وهه ری مرۆڤەوە، مافه كانی به پابه ندبوونه مافی هاوواڵتیبوون، به شداریی سیاسی، واڵت، خێروبێری و داه��ات له ماف به رده م له یه كسانبوون ئازادییه كان، ال پێوه رانه له و كاته ی ئه و یاسادا. و ناو و شكۆداری ئه وجا ده درێ��ت، ناوبانگی هه ره س دێنن، ئه وجا دروشم بێئه رزش و بێپێز گه وره كان وشه ی و دواییدا ساڵه ی دوو یه ك له م ده ب��ن. له سه ر ئاستی ده وڵه تان و سه رۆكه كان، كه بینی شكۆداریامن و ناوبانگ زۆر

ته خت بوون.سعودیه ، میرنشینی ی��ه ك��ه م: و ئیسالمی واڵتێكی وه ك واڵت��ه ئه م ده كات، منایش خۆی سوننه نوێنه ری دوو »خزمه تكاری نازناوی پاشانیش

خاوه‌نشكۆكان‌ده‌شكێن

به كورتی، ئه ویش هه رێم، له رسوشتی سامانی رسوشتی داهاتی دابه شكردنی وه ك قه ڵه مدانی له و خه ڵكدا به سه ر گه ڵ له پاشان تاكه كه سی، داهاتی هه ر داهاتێكی تردا باج بخرێته سه ری گشتییه كان، ك��اره به ڕێوه بردنی بۆ رێگاوبان ته ندروسی، خوێندن، وه ك ه��ه ژاری ئێمه مۆدیله كه ی سوپا. و ناهێڵێت، بێ شوێنی ناهێڵێت، برسێتی ده رفه تی هه مانكاتدا له ناهێڵێت، په یوه ندییه كی كه ده ڕخسێنێت ئه وه و حكومه ت نێوان له ته ندروست هه روه هابواریش ئاراوه . بێته خه ڵكدا ده دات به بووژانه وه ی بواری كه لتوور مرۆڤایه تی. هه ر و و جوانی و هونه ر كه سێك ئازادانه ده توانێت ژیانی خۆی ته رخان بكات بۆ ئه وه ی خوازیاریه تی. كه وه ك سیسته می سه رمایه داری نه ك ناچارت ده كات به وه ی ژیانێك بژیت كه داده ڕێژێت، بۆت ئابووری سیسته می زۆر جار دژ به خواستی خۆت. یان له ده بێت هه رێمدا سیسته می مۆدێلی ژیانێك بژیت به ملكه چی و چاوشۆڕی

بۆ قۆرغكه رانی داهاتی گشتی.سامانی و )حكومه ت كتێبی له به یان: كوردستان(، هه رێمی له رسوشتی به كه ده كه ن وزه گرنگیی به ئاماژە شێوه یه كی كاریگه ر ڕۆڵی هه یه له سه ر و حكومه ت په یوه ندیی و حوكمكردن هه رێمی له دیده ئه م ئه گه ر خه ڵك، تیۆرییه وه ئاستی ل��ه كوردستاندا بگوێزینه وه بۆ ئاستی كرده یی، شوناس

و تایبه مته ندییه كانی چین؟خوێنی وزه عه زیز: س��ه ردار د. ئ��ه م ژی��اری و ژی��ان و ئ��اب��ووری سه رده مه یه . بۆ كورد سه رباری ئه مانه، تاكه سه رچاوه ی داهاته ، به شێوه یه كی زۆر. سامانی رسوشتی، سامانی هه موانه ، ناوه نده ئه و حكومه ت ده بێت بۆیه بۆ خه ڵكدا، و رسوشت نێوان له بێت ئه وه ی ئه م سامانه رسوشتییه به سوود به كاربهێرنێت. هه موان قازانجی و گرنگه . به اڵم ساده یه ، دیدێكی ئه مه سامانێك كه هه یه هی هه موانه ، به اڵم سوودی به ئه وه ی له بری ئێستا هه تا پێچه وانه وه به به كاربێت، هه موان به كاردێت. هه موان كۆنرتۆڵكردنی بۆ ره حمه ته یان رسوشتی سامانی بۆیه ئاستی له و بێت ئه گه ر نه عله ت. یان عه مه لی، بۆ بیگوێزینه وه تیۆرییه وه ئه وا ده بێت كۆمه ڵگایه ك بێته ئاراوه كه مرۆڤ ناچار نه كرێت، هه ژار نه كرێت، نه خرێت. پ��ه راوێ��ز نه كرێت، برسی كه هه یه واڵمت��ان من��وون��ه ی چونكه نه رویج، وه ك كردووه . وه هایان كاری به رامبه ردا له دیاره ئه السكا. بۆتسوانا، زۆر وه ك هه یه ، خراپیش منوونه ی رسوشتی. سامانی خاوه ن تری واڵتانی له كوێدا خه ڵك وه ك مرۆڤ به كورتی

له رسوشتی سامانی لێگیرا، رێزیان كوێدا له به ڕێوه ده برێت، خزمه تیاندا به سه ر ته ماشاكران بارێك وه ك خه ڵك حكومه ته وه ، ئه وا سامانی رسوشتی دژ به خه ڵك به كاردێت. حكومه تی هه رێم خه ڵكی له گه ڵ مامه ڵه بارێك وه ك كاتێك ته نها بۆیه ده كات. كوردستاندا سامانی داهاتی له ده كات به شداریان مافه ك��ه ده س��ت��ب��ه رداری رسوش��ت��ی،

رسوشتییه كانیان بنب.وه ك كوردستان هه رێمی لە به یان: توركیا، وزه ی دابینكردنی جێگای و نراوه بونیاد چۆن په یوه ندییه ئه و و ئه رێنی كاریگه رییه به كاربراوه ؟ نه رێنییه كانی له سه ر ئێستا و داهاتووی

ئه م هه رێمه چۆن ده بێت؟رۆژانه توركیا عه زیز: سه ردار د. پێویستی به 700 هه زار به رمیل نه وت غاز. له زۆری��ش بڕێكی به و هه یه له رووی توركیا خۆی واڵتێكی هه ژاره پێویستی بۆیه رسوشتییه وه ، سامانی به وه یه كه هه موو ئه م بڕە له ده ره وه زۆره بارێكی زۆره بڕە ئه م بهێنێت. سااڵنه كه واڵت��ه وه ، ئابووریی به سه ر بودجه . كه مهێنانی مایه ی ده بێته توركیا ناتوانێت ببێته واڵتێكی كاریگه ر گه شاوه ئابووریی گه ر ناوچه كه دا، له نه بێت. ئابووریی توركیا گه شاوه نابێت، گه ر وزه مسۆگه ر نه بێت. توركیا پالنی هه یه كه ئه م وزه یه له رووی نه وت و غازه وه له هه رێم بۆخۆی دابین بكات له داهاتوودا. به جۆرێك كه مسۆگه ره ، هه رێم پێیه ب��ه م ه��ه رزان��ه . نزیكه ، ئابووریی خوێنی دابینكه ری ده بێته توركیا. بۆیه توركیا پێویستی به وه یه كه هه رێم به خۆیه وه بلكێنێت. ئایا ئه مه روون هێشتا وه رده گرێت؟ فۆرمێك چ نه وت، بۆریی راكێشانی به اڵم نییه . هێڵی پالنی هه بوونی غ��از، بۆریی و سنوور كاڵبوونه وه ی شه مه نده فه ر، رێگا ئه مانه هه موو باكوور، ئاشتیی بۆ خۆشده كات توركیادا ب��ه رده م له به كوردستان باشوری پێكه وه لكانی سرتاتیژی له ئۆغلۆ داود توركیاوه . ده كاته وه ، له سه ر جه ختی قووڵدا، دیداره كانیشیدا. دوا له ه��ه روه ه��ا رۆژنامه ی له گه ڵ دیدارێكی به تایبه ت مانگی پانزه ی له شه فه ق« »یه نی توركیا پالنی به ئه گه ر ئه مساڵ. سێی توركیا، پاشكۆی ده بێته هه رێم بێت، توركیا وزه ی جێگایه ك ده بێته كه تێدا توركیی ك��ااڵی و دابینده كات یانی تر، مانایه كی به ساغده بێته وه . سامانی له سه ر ژی��او كۆمه ڵگایه كی توركی، ك��ااڵی ب��ه رخ��ۆری رسوش��ت��ی، له رۆژ ت��ورك��ی، ده وڵ��ه ت��ی پاشكۆی دوای رۆژ زیاتر و زیاتر به تورككراو له الیه ن قوتابخانه و زانكۆكانی گویالن و

كۆمپانیاكان و میدیاكانه وه .

گوتاری له گه ڵ سامانی رسوشتیدا به یان: به ده وڵه تبوون ئاماده یی هه یه ، ئه م گوتاره تا چه ند واقیعییه بۆ دۆخی ئێمه ؟ یاخود ئه و ده توانێت رسوشتییه سامانه ئه و

ئه گه ره بكات به واقیع؟ كتێبه كه مدا له عه زیز: سه ردار د. رووی له وروژان��دووه ، تێزه م ئه م من به اڵم كۆمه اڵیه تییه وه . و ئ��اب��ووری گومانم نێوده وڵه تییه وه رووی له له یه كێكه ن��ه وت دی��اره ه��ه ی��ه . له ده وڵ��ه ت به ب��وون ئامرازه كانی كه هه رێم، به ده وڵه تبوونی تیۆره ی ئێستای بۆ بیانی شاره زایانی الیه ن له روودان��ی ب��ه اڵم داڕێ��ژراوه . هه رێم بۆ چونكه مه حاڵه، ئێستادا له ئه مه به پێویستی دی، بێته ئه وه ئ��ه وه ی

هه یه . دۆخه كه ت��ه واوی تێكچوونی عێراق كه ئه وه یه تر تیۆره یه كی دیاره توركیا به اڵم هه ڵوه شێت. سه رله به ر كوردستانی زیندووكردنه وه ی نیازی ده بێته هه رێم ئایا هه یه . عوسامنیی توركیا س��ه ت��ه الی��ت��ی ده وڵ��ه ت��ێ��ك��ی كه واڵتانه یه جۆره ئه و »سه ته الیت له منوونه بۆ ت��رن، واڵتێكی به سه ر كاتی سه رده می جه نگی سارددا واڵتانی سه ته الیتی رۆژه��ه اڵت ئ��ه وروپ��ای

یه كێتیی سۆڤیه ت بوون«.

به ت��اك خواستی بااڵده ستی رۆڵ��ی ب��ه ڕێ��وه ب��ردن��دا. س��ه ر س��ی��اس��ه ت و بۆ زیاتر هه میشه تاكه كه س چونكه داروده سته كه ی و خۆی به رژەوه ندیی یانی نییه ، ده زگا كاتێك ده ك��ات. كار هه بێت، یاساش ئه گه ر نییه . یاساش رۆڵێكی هیچ ئ��ه وا نوورساوێك وه ك له ته نها چونكه نییه ، پیاده كه رانه ی ده كرێت. پیاده یاسا ده زگ��اوه رێگای كه ده زگا و یاسا له گۆڕێ نییه ، كه واته حوكمی شه خسه . حكومی حوكمكردن ناسه قامگیره ، مه گه ر شه خس هه میشه كه سی بێت. دیكتاتۆر كه سه ئ��ه و ده بێته سایه یدا له ژێر حوكم دیكتاتۆر

ئه مرێكی سه خت بۆ خه ڵكی. گه ر له رووی سامانی رسوشتییه وه یانی ده زگ��ا نه بوونی بنواڕین، لێی كرێخۆری. سیسته می ئ��ارای هاتنه كڕینی بۆ هه وڵدان یانی كرێخۆری خه ڵكی، ده ن��گ��ی خه ڵكی، وه الئ��ی ل��ه س��ه ر خ��ه ڵ��ك��ی سیاسیی ژی��ان��ی سامانی ده ستبه سه راگیرانی پ��اره ی مرۆڤ كرێخۆری سیسته می رسوشتی. كورتده كاته وه بۆ ئاستی ئاژەڵ، ده بێت به خواردن و جێگا و پۆشاك رازی بێت، سیاسیی مافێكی هیچ ئ��ه وه ی به بێ ده ربڕین، له ب��ڕی��اردان، له هه بێت به شداریكردن. له بیركردنه وه ، له سیسته مێكی له نیفاقه مایه ی ئه وه ی پشتبه ستو به سامانی رسوشتی نا ئازاد، به كاردێت خه ڵكی سامانی كه ئه وه یه له پێناو خه ڵكی خ��ه ڵ��ك��ی. ب��ه دژ سامانی خۆیان، له بڕێك ده ستكه وتنی له رووی باجێكی گه وره بده ن ده بێت ئازادی، كه رامه ت و حورمه ته وه . مرۆڤ كاتێك له وه ده خرێت كه بوونه وه رێكی له ژیانی یانی كورتی به بێت، سیاسی چه ندین له واڵت��دا، حاكامنی ده ست مافێكی هیچ بوونی بێ به ئاستدا

داكۆكیكردن.رسوشتی سامانی به كاربردنی به یان: په یوه ندی له كوردستاندا، هه رێمی له ئ��ارای هێنانه و دادپ��ه روه ری ب��ه چۆن دادپ��ه روه ره وه سیسته مێكی

ده بینن؟دی��اره ع��ه زی��ز: س��ه ردار د. زۆره . ش��ێ��وازی دادپ��ه روه ری سیاسی، ئ��اب��ووری، دادپ��ه روه ری��ی ك��ۆم��ه اڵی��ه ت��ی. ه��ه ری��ه ك ل��ه م ئۆرگانی شێوه یه كی به دادپه روه رییانه تر، مانایه كی به گرێدراون. پێكه وه و هه بێت دادپه روه رییه ك ئه سته مه دیاره نه بێت. تر دادپه روه رییه كی بێته مه حاڵه ره ه��ا دادپ��ه روه ری دادپ��ه روه ری هه مانكاتدا ل��ه دی. گه ر هه یه . قه یرانی ئازادیدا له گه ڵ دادپ��ه روه ری ئ��ه وا هه بێت، ئ��ازادی مۆدیله ی ل��ه و ب��ه اڵم نییه . ئ��اس��ان سامانی بۆ ك��ردووه پێشنیارمان ئێمه

منوونه وه ربگرین؟كوردستان له عه زیز: سه ردار د. زاڵه . كه سایه تی چونكه نییه ، ده زگ��ا رێگای له به ڕێوه بردن یانی ده زگ��ا ده زگ��ا ده زگ��ادا. میانه ی له یاساوه نه هێشتنی كه س، رۆڵی نه مانی یانی


15

خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر: هاوژین عومەر کەریم

[email protected]

بەڕێوەبەرى هونەرى:ڕەوشت محەمەد

[email protected]

بەڕێوەبەرى کارگێڕى:جیهانگیر ئەحمەد

[email protected]

ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت:www.bayanpress.net

E.mail: [email protected]/bayanpres

ئەنداماىن بۆرد:سەاڵح ساالر

ئیدریس سیوەیىل

ناونیشان: سلێامىن - شەقامى ئیرباهیم پاشا - تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم - شوقەى ژمارە 3. تەلەفۆن: 07480605181 بایی )750( دینارە

رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە

گفتوگۆ

ئامرازی وه ك ده زگا نه بوونی به یان: كوردستاندا، هه رێمی له به ڕێوه بردن ب��ه ب��ێ گ��ه ڕان��ه وه ب��ۆ ڕەه��ه ن��ده ئێستاییه كانی هۆكاره مێژووییه كه ی، ده زگا نه بوونی ده رئه نجامی چین؟ چی ده بێت ئه گه ر سامانی رسوشتی به

له م زانكۆ، مامۆستای نووسه ر و عه زیز، سه ردار دكتۆر كوردستان هه رێمی سروشتیی سامانی له باس دیداره دا بۆ سروشتی سامانی ئه وه ی له بری وایه پێی ئه و ده كات، سوودی هه موان به كاربێت، به پێچه وانه وه بۆ كۆنترۆڵكردنی هه موان به كاردێت. سه باره ت به مامه ڵه ی حكومه تی هه رێمیش له گه ڵ خه ڵكی ئه و نووسه ره رای وایه كه حكومه تی هه رێم وه ك بارێك مامه ڵه له گه ڵ خه ڵكی كوردستاندا ده كات. بۆیه ته نها كاتێك به شداریان ده كات له داهاتی سامانی سروشتی

كه ده ستبه رداری مافه سروشتییه كانیان ببن.

فازیل ئه حمه د

د. سه ردار عه زیز، نووسه ر و مامۆستای زانكۆ:

له هه رێمى کوردستان ده بێت ملكه چ و چاوشۆڕی قۆرغكه رانی داهاتی گشتی بیت

««

««حكومه ت كاتێك خه ڵك

له داهاتی سامانی سروشتی به شدار ده كات،

كه ده ستبه رداری مافه سروشتییەكانیان ببن

له بری ئه وه ی سامانی سروشتی بۆ سوودی هه موان به كاربێت، به پێچه وانه وه بۆ

كۆنترۆڵكردنی هه موان به كاردێت

www.bayanpress.net


14

مودریك عه لی عارف

چاره كه سه ده یه كه نزیكه ی ماوه ی حكومه تێكی كوردستاندا به شه ی له م دوعای دڵ به كوڵ و به هه یه ، ساوامان هه موومانه وه به ده خوێنین، به سه ردا له گه ڵ زیاتر له وه ش گرتووه ، ده ستیامن هه موو )وڕككردن( و بڕوبیانوو عه جولی و گه نده ڵی و ناعه داله تی و زه ره روزیانه كانیدا پێی دڵممامن ئه ندازیه كیش تا سازاوین، ئومێدمان، جێی كردوومانه ته خۆشه و زۆر جاریش به بااڵی كورتیدا هه ڵامنداوه ، ده ریچه یه كی بممه هۆنیومانه ته وه و سه ربه ستیی ئمممازادی و بممۆ ده زانممیممن كوردستانی جه سته ی دیكه ی پارچه كانی

گه وره ی په رتكراومان.هه رێمه ئه م هاوواڵتیانی ئێمه ی دزی و كممه ممموكممورتممی و پێنه گرتووه ، ده سه اڵته ئه م سته مه كانی گه نده ڵی و گه وج و نه كوێرین، و كه ڕ نه ده بینین،

ساویلكه و نه ترسنۆكیشین، به اڵم هه ر به و ده سه اڵته ئه م ڕۆژێك به ڵكو ئومێده وه ، نادادپه روه ره بفامێت و بێته وه به خۆیدا و پێ له هه ڵه كانی بنێت، ئاوڕێك له خه م و خه ون و خواسته كانی ئه م خه ڵكه بداته وه ، به شمه ینه ته گه له ئه م كه بزانێ به ڵكو په نای كێ دژی له كرد، خه باتی بۆچی ئه نفال و ته حه مولی چیاكان و به ر برده به هه ڵبژارد، ئاواره یی كرد، كیمیاییبارانی ڕاپه ڕین و كۆڕە ویش ئه وپه ڕی دڵسۆزی و

بوێری و نه به ردیی خۆی نیشاندا.بمممه اڵم وادیممممماره ئمممه م ده سممه اڵتممه خۆی گوێی تێبگات و نایه وێ تێناگات، نوقاندووه ، چاویشی خممه وانممدووه ، لێ سته م، گه نده ڵی، ڕۆژانه ئه وه تا چونكه سامانی بممه هممه ده ردانممی ناعه داله تی، ده سممه اڵتممه كممان، قممۆرخممكممردنممی واڵت، پێشێلكردنی هاوواڵتیان، چه وساندنه وه ی پشتگوێخسنت و ئازادییه كان، ممماف و

شكاندنی حورمه تی یاسا ده بینین.كاتێك به ئاشكرا و بۆ چه نده مین جار ده بینین له هه ردوو زۆنی زه رد و سه وزدا دیموكراسییه ت ئه تك ده كرێت، به تایبه ت زه ردی زۆنی له دیموكراسی ئه تككردنی و كولتوور بووه ته وه خته هه رێمه دا ئه م به ده گمه ن كه چه سپاو، باوی نه ریتێكی مانگ و هه فته و ته نانه ت ڕۆژ ده گوزه رێ دیموكراسی ئه تككردنی زه قی حاڵه تێكی

دوو دیمماره كممانممی همممه ره سیام لممه زۆنممی به گشتی و هممه رێممم زۆنممه كممه ی ئه تككردنی له مه ڕ تایبه تی، به زه رد مافی ئمممازادی و دیموكراسی و پرسی له بریتییه سمممه روه ری، یاسا مممرۆڤ و وه ك: ناشیرینی منمموونممه ی چممه نممدیممن ده سه اڵتی خووگرتنی ئاسایبوونه وه و ئه شكه نجه دانی گرتن و به زۆنممه ئه م گرتن ڕاگه یاندنكاره كان، ڕۆژنامه نووس و سنوورداركردنی ده ستبه سه ركردن و و جیاوازه كان و بیروڕا ئازادیی چاالكی و ئه ندام و كادیری الیه نه سیاسییه كانی دیكه ، كۆمه اڵیه تی پێكدادانی شه ڕ و سازكردنی دیاره كانی كه سایه تییه پاكتاوكردنی و ڕۆژنامه نووس و ڕفاندنی خێڵه كان، ناو كوشنت و سیاسه توانه كان و چاالكوان و سیناریۆ پاشرت سه روشوێنكردنیان و بێ بنكه و سووتاندنی دروستكردنیان، بۆ كوشنت و سیاسییه كان و الیه نه باره گای كادیره كانیان، سه ركرده و برینداركردنی

ئیدی نه بینین، مرۆڤ مافی ئازادی و و چاكبوونی له ده بین بێهیوا خه ریكه ئممه م ده سممه اڵتممه و بممه خممۆداچمموونممه وه و تووشی ڕۆژێك هه موو ڕاستبوونه وه ی، زیاترمان ڕە شبینییه كی نائومێدی و كه ئینتیامیه شامن كه مه ئه و ده كات و كاڵده بێته وه و تممه واو خه ریكه ممماوه،

له ناوده چێت .هه مووانیش باش ده زانین، تاكه خاڵی هاوبه شی نێوان زۆنی زه رد و زۆنی سه وز له به ڕێوه بردنی ئه م هه رێم و ده سه اڵته دا، له ئێستا و چ و چ ڕابممردودا ماوه ی له چ من و بۆ )یه ك له بریتییه داهاتووشدا، قووتی واڵت و سامانی تممۆ(ی بۆ یه ك ده ستبه سه راگرتنی پاراسنت و خه ڵك، گومرگه كان و داهاتی نه وته كان و چاڵه ناوه ندی و حكومه تی بودجه ی )17%(ی ئه تككردنی دیموكراسییه ت و پێشێلكردنی ئابووری مافه كانی هاوواڵتی و گه نده ڵیی

و سیاسی و ... هتد.

دانیشه ( )دانیشه مه هزه له ی هه روه ها په رله مان ناو فرسه ت(ە كه ی )فرسه ته و درێژكردنه وه ی یاساكان و تێپه ڕاندنی و دواخستنی سممه رۆك، ویالیه تی ممماوه ی پارێزگاكان ئه نجوومه نی هه ڵبژاردنی بۆكسه كه ی شممه ڕە نممادیممار، كاتێكی بۆ ئه مانه هتد، ... پارێزه ران و هه ڵبژاردنی ئه و خه روارێك(ی له )مشتێك منوونه ی له كه دیموكراسییه تن ئه تككردنه ی سنووری زۆنی زه رد و ژێر ده سه اڵتی ئه و

ده ڤه ره دا ئه نجامدراون.دواجار و دوا منوونه ی ئه م ده سه اڵته ئه گه رچی عه یاره !( ته واو )دیموكراسییه پێی سمماوایممه و هێشتا حكومه ته كه ی له بریتیبوو داره یه تی، داره نه گرتووه و ته ماته و )گه رده لولی جه نگی هێرش و هێلكه !( كه بۆ كه سی تاوانلێكراو )كه مال سیناریۆ ئه و ئه نجامدرا، قممادر( سه ید نه زۆكه ی كه به مه به ستی په رده پۆشكردنی هه روه ك داڕێژرابوو، نامرۆڤانه كه ی كاره كه نممه زۆكممه ی قێزه ون و سیناریۆ ئممه و عوسامنی سممه رده شممت تیرۆركردنی بۆ

ڕۆژنامه نووس و هاوشێوه كانی ساز كرا.نائه خالقی نادیموكراسی و كاره ئه م ئه م درێممژایممی بممه كممه نامرۆییانه ی و دوایین ئممه م ده ده ن، ڕوو ساڵه چه ند هاوواڵتی و سه ر هێرشكردنه منوونه یه ی هه رێمه ش، ئه م زانستیی كه سایه تییه كی

پێی الیه نێك ده زگممما و كممه س و هممه ر هه ستابێت و بۆ هه ر ئامانجێكی نادروست

بووبێت، له م دوو حاڵه ته به ده ر نییه :1م یممان ئممه وه تمما خممودی ده سممه اڵت ناوچه كه بااڵده ستی سیاسیی الیه نی و پێی شممه رمممكممردن سڵه مینه وه و بممێ به رنامه ی پالن و به ئه ڵبه ته هه ڵده سێ ، به مه به ستی پێشوه خته وه ، داڕێژراوی بۆ ڕە نگ ده نگ و به ئاگاییدان ترساندن و و بیروڕا جیاوازه كان و بێده نگ كردنیان و خه یاڵیاندا به كه ئه وانه ش چاوترساندنی هاتووه و دێت، ده نگ و ڕە نگی جیاوازیان له كه كاته دا له م تایبه ت به هه بێت، هه ڵبژاردنی نزیكبوونه وه ی سه روبه ندی

په رله مانی كوردستانداین.مممافممیممای گممرووپممێممكممی یمممان 2م حیزبی ده سممه اڵت و ناو ده ستڕۆشتووی هه ڵده سن، كارانه به م كه فه رمانڕە وان ده ترسێ لێیان خۆیشی بۆ ده سه اڵت كه لێیانه ئاگای ته نها چه ند كه سێكی كه م و ئه مه ش وه رده گممرن، فه رمان له وانه وه و كورسیی )نانی ئه منی پاراستنی له پێناوی بیره چه وری زۆر )تیكه ی ده سممه اڵت( و گومرگ( دۆالری و )دینار نه وته كان( و

پۆست(ە كان، خۆشی )چێژی ە كممان و به ده ده ن شه رعییه ت ڕە وایی و به مه ش هه موو كارێكی ناڕە وا و هه موو هه وڵێكی

ترسنۆكانه و به ڵته جییانه و ئاژاوه گێڕانه .

با‌چیدی‌دیموكراسی‌ئه‌تك‌نه‌كرێت‌www.bayanpress.net

سه اڵح ساالر

هه ر له كتێب وه رگێڕانی پڕۆسه ی كارێكی دیكه، زمانێكی بۆ زمانێكه وه مه رجێك به نرخاندنه ، جێگه ی و مه زن به رهه می وه رگێڕاو كه ڵكێكی بۆ نه ته وه ی دووه م هه بێت، وه رگێڕانه كه ش سه رپێیی

نه بێت.هه ڵوه سته ی ده مه وێت من ئه وه ی كتێبی وه رگێڕاوی هه ندێك بكه م، له سه ر كوردستاندا كتێبخانه كانی له كه فارسییه ده یانبینین. له ماوه ی ئه م یه ك دوو ساڵه دا مێژووی به تایبه ت كتێبێكی كۆمه ڵه بیره وه ریی و ئێران پاشایه تیی ده وڵه تی ئه و دیاره كانی كه سایه تییه و سه ركرده ده وڵه ته بۆ سه ر زمانی كوردی وه رگێڕدران، پله كه سایه تییه كتێبه كان نووسه رانی كه ئێران شاهه نشاهیی دووه كانی و یه ك شای ڕە زا محه مه د خودی له وانه : بوون، ئێران، شاژنی دیبای فه ره ح په هله وی، و فممه ره ح شاژنه )دایكی دیبا فه ریده

خه سووی شا( و... تاد.ته پوتۆزی كۆمه ڵێك كتێبانه ئه م كتێبی تایبه تی به له سه ره ، گومانیان و دیبا( )فه ریده فممه ره ح(ی )كچه كه م )فه ره ح فممه ره ح(ی و شا )نهێنییه كانی ڕە تی بۆخۆی دیبا فه ره ح كه په هله وی(. ده كاته وه كه دایكی نه ك خاوه نی ئه و كتێبه ئه سڵه ن »دایكم ده ڵێت ته نانه ت نییه ، نه نووسیوه ته وه «. خۆی بیره وه ریی هه ر دیباش فه ره ح بیروه رییه كانی كتێبه كه ی و كتێب ئممه و و دیممارا(یممه )كهن نمماوی نوورساوانه ی دیكه ش ڕە تده كاته وه كه به نوورساون. بنه ماڵه كه یانه وه و ئه و ناوی به اڵم ئه و كتێبانه هه ر كه س نووسیبێتنی

تا نمماوی زانیارییه كانی ئه وه یه گرنگ به وردی سه رده می سه ڵته نه تی ڕاده یه ك بۆیه ده گێڕنه وه . بۆ په هله ویامن شای ڕێكوپێكی به ئه گه ر كوردیكردنیشیان به پاڵ هه موو گومانه كانیشیاندا له بكرابان، نوێی نمممه وه ی ده كمممرد، خزمه تێكیان ئاشنا مێژووه به و باشووریان كوردستانی

ده كرد.كه سی وه رگێڕ به وه نده به س نییه كه شاره زاییه كی كه می له زمانی نووسه ره كه ئه ركێكی به ر بداته شان ئیرت هه بێت، له خۆی كه وه رگێڕان، وه ك سه نگینی ئه و زانینی گه وره یه . ئه مانه تێكی خۆیدا چه ند نمموورساوه پێ كتێبه كه ی زمانه ی پێویسته ، شاره زایی و ئاگابوون به مێژووی و جوگرافیاكه ی و نه ته وه و واڵت ئه و هێنده كه سایه تییه كانیشیان به ئاگایی

پێویسته . شاره زاییه كی كه كه سێك زۆرجممار و ده سممتممه واژە و وشممه له نییه وردی خۆی كه چی نمماوه كممانممیممش، تممه نممانممه ت وه رگێڕان، ده ریای مه له وانی به ده كات فه رهه نگی قوواڵیی چوونه توانای نه ك له به ڵكه نییه ، واڵته یشی و زمان ئه و

ته نكاوه كانیشدا په له قاژە ده كات.»سه میر ناوی به به ڕێزێك ئه مساڵ فممه ره ح(ی )كچه كه م كتێبی حسێن« زمانی سه ر وه رگێڕایه دیبای فه ریده فارسی به كتێبه كه كرد، چاپی و كوردی بیروه رییه كانی فممرح(ە ، )دخممرتم نمماوی شاژنی دایممكممی كممه دیممبممایممه فممه ریممده فه ره ح یاخود په هله وی، فممه ره ح ئێران له باسكردنه كتێبه ، له م به شێك دیبایه . كه سایه تیی سه رۆكوه زیرانی ئێران )ئه میر نه یزانیوه وه رگێڕ كاكی هوه یدا(، عه باس هوه یدایه ناوی دیاره كه سایه تییه ئه و له مسه ری وه ریگێڕاوه ، )هه ویدا( به و به هوه یدای ناوی ئه وسه ر بۆ كتێبه كه

هه ویدا نووسیوه .كتێبی وه رگێڕ هه مان ئه مساڵ هه ر )وه اڵم بۆ مێژوو(ی وه رگێڕایه سه ر زمانی كتێبه ، ئممه م كمممرده وه ، بمماوی و كمموردی

ناوه كانی و كمموردانممدووه شێوه یه ك به تێكوپێك شكاندووه به سه ر یه كدا.

زه ق هێنده هه ڵه ی كتێبه دا، له م دێت گریانت كه ده بینیت كوشنده و ڕۆشنبیریی دۆخی و وه رگێڕان حاڵی بۆ له وانه یه كوردستان. سممه رده مممه ی ئه م یان بێت هه ویدا نییه گرنگ بڵێیت تۆ هوه یدا، به اڵم جگه له وه ی الی من گرنگه ، سیازده نزیكه ی پیاوێك ئممه وه ی له به ر به شێكی بووبێت، سه رۆكوه زیران ساڵ ده وڵه تی شای مێژووی له بێت سه ره كی قوربانیی بووه كه په هله وی، دووه مممی گه نده ڵییه كانی ئینقالب، و شا نێوان

پاش له په هله وی شای ڕە زا محه مه د ده ربه رده ری و له ئاواره ییدا نووسیویه تی. نییه كتێبه كه ته واوی له سه ر قسه م من ئه وه ناكه م، چونكه بۆ و خوێندنه وه شی

ده رفه تی زیاتری ده وێت، كه من نیمه .كتێبه شدا لممه م وه رگممێممڕ، كمماكممی دیممسممانممه وه نمماوی همموه یممدای هممه ر به هه ویدا نووسیوه ، ئه م هۆكاره ش بۆ ئه وه )هویدا( فارسییدا زمانی له ده گه ڕێته وه ئه ویش چونكه ده نوورسێت، به مشێوه یه ئێران مێژووی له شاره زاییه كی هیچ گه وره كانیشی كه سایه تییه و نه بووه نه ناسیون، بۆیه هه ر له خۆیه وه وشه كه ی

تێداچوونی سه ره كیی فاكته ری خۆیشی خۆی ناوه كه ی ئێمه ئه گه ر بوون، خۆی به هه ڵه بنووسین، ئیدی چۆن متامنه به

نووسین و وه رگێڕانه كانی تر بكه ین؟!ناوه كه مێژوو( بۆ )وه اڵم كتێبی )پاسخ له بریتییه فارسییه كی ڕاسته قینه دووه مممی به رگی له كه چی تاریخ( به به )پاسخم نمموورساوه وه رگێڕانه كه دا تاریخ( ئه مه ش واته وه اڵمم بۆ مێژوو، كه هه ڵه یه كی وه رگێڕە ، ته نانه ت له پێشه كیی كتێبه كه ی ناوی تر جارێكی وه رگێڕدا شێواندووه به ناوی )وه اڵمێك بۆ مێژوو(، كراوه ته حاڵه وه به و كه كتێبه دا له م ده زگای باسی شا ڕە زا محه مه د كوردی، )ساواك( ده كات، كه ده زگایه كی ئه منی و سیخوڕی و سه ركوتكه ر بوو له سه رده می كه وتووه ته وه رگێڕ خۆیدا، حوكمڕانیی هه ڵه ی زۆر سه یر و سه مه ره وه ، شا باس ساواكیان ده زگممای چۆن ده كممات لممه وه به ختیار ته یموور و كممردووه دروسممت سه رۆكی یه كه م و دامه زرێنه ر كراوه ته )255( الپممه ڕە بچینه با ده زگممایممه ، ئه و مێژوو، بۆ وه اڵم كوردییه كه ی كتێبه ی له وێدا ڕوویداوه ! كاره ساتێك بزانین چی به سممماواك، »دروستكردنی نممموورساوه و چاالكی له گه ڵ ملمالنێ مه به ستی ده ره كییه كانی و ناوخۆیی جواڵنه وه بوو. ئێران خاكی سه ربه خۆیی دژی له ساواك دامه زراندنی به رپرسیاریه تی به ختیار، ته یمور به درا 1953 ساڵی له هاوكاری داوای كمماره دا له م ئه ویش خۆشه ویست، خوێنه ری كرد«. )ڕە ش( ده خوێنیته وه په ره گرافه ئه و كاتێك تۆ كه چییه )ڕە ش( ئایا بپرسیت ده بێت

ساواك پێویستی پێی بووه ؟!ده بێت بمممه رده وام وه رگممێممڕ كاكی نووسیه تی به مشێوه و ڕە ش باسی له »ژماریه كی زۆر له كارمه ندانی ساواك له و ئه مریكا بۆ ڕۆیشنت ڕاهێنانیان ماوه ی له ناو ده زگای ناوه ندی )ڕە ش( خه ریكی

ڕاهێنان بوون«.)ڕە ش( بزانین لێره دا پێویسته ئیرت

من كه وانه وه ؟ ناو كراویشه ته كه چییه به بممده م، پێ درێممژە ی زۆر نامه وێت كورتی و به كوردی وشه ی )ڕە ش( وه رگێڕ بریتییه وشه كه ده نا نه بووه ، حاڵی لێی زاینامن ئێستا ،)C.I.A( واته )سیا( له ئه ی( ئای )سی ده زگممای و نییه ڕە ش زۆرجار فارسه كان به اڵم ئه مریكایه ، ی )سیا(، ده نممووسممن فارسی به وشه كه ،)C.I.A( ئینگلیزییه پیته سێ به و نه ك ده بوو فارسیزان وه رگێڕی كاكی به اڵم ڕە ش مانای )سیا( فارسییدا له بیزانیبا نابه خشێت، به ڵكو )سیاه( یانی ڕە ش، ئیرت به بێ خۆماندووكردن و گه ڕان بۆ مانای كردووه . سه یره ی هه ڵه ئه م وشه یه ئه و پاشرتیش له الپه ڕە )274( دیسانه وه ئه م »چه ند وه رگممێممڕاوه ئمماوا شای قسه یه ی هه فته یه ك پێش ئه وه ی نوێنه ری )ڕە ش( لێره شدا الم..تمممد«. بۆ ئێران بۆ بێت دیسانه وه كتێبه كه ی ڕە شپۆش كردووه به ئایا كه بكاته وه له وه بیرێك ئه وه ی بێ و كێیه ڕە ش نوێنه ری و یانی چی ڕە ش ئه م سه یر و سه مه ره یه چییه من ده یكه م وه رگێڕانی ده نێم نمماوی و كمموردی به

كتێب؟!ئمممه م پممه تممای وشمممه نممه نمماسممیممن و له گه وره یه ، زۆر كاره ساتێكی وه رگێڕانه ، ڕووخاندنی و هاوپه یامنان هاتنی پاش حممكممومممه تممی بممه عممس، لممه ڕۆژنممامممه ی وه رگێڕابوو بابه تێكی كه سێك )هاواڵتی( عممه ره ب، سه رانی له بمموو تممانممه دان كه سه رانی بۆ )جنب(ی وشه ی نووسه ره كه مه به ستی كه به كارهێنابوو، عممه ره ب وه رگێڕە كه وشه كه كه چی بوو، ترسنۆكی ئه و سه رتاپای تێگه یشتبوو، )په نیر( به بابه ته ش پڕ بوو له په نیر، نووسه ر وتبووی یه كێك له خه سڵه ته كانی سه رانی عه ره ب ترسنۆكییه ، وه رگێڕ نووسیبووی یه كێك له په نیره ! عه ره ب سه رانی خه سڵه ته كانی سه ر وه ره تۆش ئازیز خوێنه ری ئه وجا بارودۆخی ده ربكه یت، ڕە ش و په نیر له ڕۆشنبیریی كوردیی تۆش دڵت خۆش بێت

كتێبخانه كان پڕن له به رهه م!

سه‌مه‌ره‌كانی‌وه‌رگێڕان‌له‌‌كوردستان

ئه تككردنی دیموكراسی له زۆنی زه ردی ئه م هه رێمه دا بووه ته كولتوور و

نه ریتێكی باوی چه سپاو

وه رگێڕ هه ڵه ی هێنده زه ق و كوشنده ی كردووه كه گریانت دێت بۆ حاڵی وه رگێڕان و دۆخی ڕۆشنبیریی ئه م سه رده مه ی كوردستان

www.bayanpress.net

www.facebook.com/bayanpres

www.twitter/bayan2press

Tuesday, No.46First Year, July 30, 2013

political general Newspaper

پارتی؛‌سازان‌و‌نه‌سازان!هه رجارێك قه یرانی سیاسی له م كوردستانه سه رهه ڵده دات، ده سه اڵت ده یخاته ئه ستۆی له ئه م هه رێمه ئه وان ناده ن ئۆپۆزسیۆنن ڕێگه ئه وه الیه نه كانی پێی وایه ئه و ئۆپۆزسیۆن. كه ناری ئارامی و هێنانه دیی ئامانجە ڕەواكانی نزیك بخه نه وه . به اڵم هه رجارێك قه یرانی نێوان ده بینه شایه تحاڵی ئه وا ده ڕوات، یان چاره سه ر به ره و خاوبوونه وه ، ئۆپۆزسیۆن و ده سه اڵت ڕاستییه ش ئه م پارتی! و یه كێتی خۆی، ده سه اڵت نێوان قه یرانی ئه ویش نوێ ، قه یرانێكی تۆمه ته كه ی ده سه اڵت هه ڵده وه شێنێته وه ، به وه ی ئۆپۆزسیۆن سه رچاوه ی هه موو قه یرانه كانه .

و پارتی نێوان قه یرانی هه رێم، سیاسیی قه یرانی سه ره كیی ناونیشانی دوێنێ تا ئۆپۆزسیۆن بوو، سه باره ت به ده ستوور، كاندیدكردنه وه ی بارزانی، ساخته كاریی و دواخستنی هه ڵبژاردنه كان. ئه مه تا ڕادده یه ك ئاساییه ، به تایبه ت كاتێك ئه و قه یرانه له نێوان دوو الیه نی سیاسیی نه یاردا ده بێت. به اڵم زۆر نائاساییه كاتێك ئه و قه یرانه ده كه وێته نێوان هاوپه یامنه كان خۆیانه وه ، یه كێتی و پارتی، به تایبه تیش سه باره ت به بابه تێك كه كرابێته به هانه ی سه ره كی بۆ

سه پاندنی حاڵه تێكی زۆر نایاسایی، كه ئه ویش درێژكردنه وه ی ویالیه تی بارزانییه .یه كێتی ده یزانی كه قه بوڵكردنی درێژكردنه وه ی ویالیه تی بارزانی هێنده ئاسان نییه بۆ گه ڕانه وه ی به بوو پارتی ڕازییكردنی ئه وه ، قه بوڵكردنی بۆ به هانه ی به اڵم جه ماوه ره كه ی، پرۆژەی ده ستوور بۆ په رله مان. ئه مه شیان به مادده یه كی گه وره بۆ دروستكردنی جه ماوه ر و چه كی هه ڵبژاردنه كان ده زانی. به اڵم زۆری نه برد، ئه م حیزبه ش تووشی شۆك و موفاجه ئه یه كی گه وره بوو له الیه ن هاوپه یامنه كه یه وه . هێنده ی نه برد، پارتی به ڕوون و ڕاشكاوی به یه كێتیی ڕاگه یاند، ئه وان هه رگیز باسیان له گه ڕانه وه ی ده ستوور بۆ په رله مان نه كردووه ، ئه وان ته نها

له سه ر سازان پێكهاتوون!یان گه ڕانه وه ی له گه ڵی ڕێكه وتووه ، له سه ر سازان پارتی یه كێتی خۆیه تی ئه وه گرفتی ده ستوور. گرفتی گه وره ئه وه یه ؛ ئایا پارتی مه به ستی له سازان چییه ؟ من لێره دا ئاماژە به سێ

خاڵ ده که م:له سازان، هه مواركردنه وه ی ده ستووره ، پارتی مه به ستی به ڕاستی ئه گه ر هه ر یه كه م: ئیرت بۆ پشت له وه هه ڵده كات ئه و ڕەشنووسه له په رله مان هه موار بكرێته وه و جه خت له وه ده كاته وه له ده ره وه ی په رله مان بكرێت؟ ئه ی هه ر ئه و نه بوو ده یوت یه كێتی و ئۆپۆزسیۆنیش ده یانه وێت هه یبه تی په رله مان نه هێڵن؟! كه وابێ پارتی مه به ستی هه مواركردنی ده ستوور نییه .دووه م: ئه گه ریش پارتی مه به ستی له سازان، خۆدزینه وه یه له و به ڵێنه ی له گه ڵ یه كێتی هه یه تی، ئه مه ش هیچ ته فسیرێك هه ڵناگرێت، جگه له خۆدزینه وه له هه مواركردنی ده ستوور.بیانووی نایاساییه ، به سێیه م: ئه گه ر پارتی پێشیوایه گه ڕانه وه ی ده ستوور بۆ په رله مان درێژكردنه وه ی كه بزانن ئه وه ش ده بێت خۆ داوه ، له سه ر ده نگی په رله مان پێشرت ئه وه ی

ویالیه تی بارزانی، ئه ویش هه ر نایاساییه .نزیك و دوور له سیاسی، قه یرانی سه رهه ڵدانی یه كه م: ڕاستی. دوو ده گه ینه لێره وه ئه م ئه وه یه : نییه . دووه میش ده ره وه ی ده سه اڵته وه و الیه نه كانی ئۆپۆزسیۆن به په یوه ندی نییه . ئاماده ی هه مواركردنه وه ی ده ستوور پارتی ده یسه ملێنێت كه ئه و هه رگیز هه ڵوێسته ی

كه وابێ چاوه ڕوانی قه یرانێكی قووڵرت بن.

هاوژین عومه ر

ئەى میواندارى بە ڕەحم و ڕەحمەتمیوانى ســـفرەى ڕەمەزانى تــۆمالقدر«ت »لـیلة نـوربارانى لــە ڕەنجەڕۆم دڵـى چــاوى بکەرەو

ئەحمەدى موفتى زادە

بەدەستکارییەوە

Documents

ژمارە ٤٦