ΔΗΜΟΣ ΑΥΛΩΝΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ

Διερεύνηση των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων του Δήμου Αυλώνος.

Δημιουργία μηχανισμού επιλογής/υποστήριξης των αναπτυξιακών

προτεραιοτήτων του Δήμου

Σ υ ν ο π τ ι κ ή Π α ρ ο υ σ ί α σ η

2008

1

2

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

Κ. Βαλεριάνου

Ε. Κλαμπατσέα

Π. Μουκούλης

Γ. Πανόπουλος

Π. Σαμαρτζής

Ι. Τσεβρένη

Επιστημονική Υπεύθυνη: Ε. Παναγιωτάτου

3

Περιεχόμενα Σελ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 4

I ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 7

II ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΜΕ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟ ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΛΕΓΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 13

III ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ 15

IV ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ 18

4

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

5

Το ερευνητικό έργο Διερεύνηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων του Δήμου

Αυλώνος. Δημιουργία μηχανισμού επιλογής/ υποστήριξης των αναπτυξιακών

προτεραιοτήτων του Δήμου αποτελεί αντικείμενο της από 25/04/2007

προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Ε.Μ.Π. και Δήμου Αυλώνος. Το έργο

διαρθρώνεται σε 3 Φάσεις και έχει συνολική διάρκεια 19 μήνες.

Με το ερευνητικό έργο επιδιώκουμε να απαντήσουμε στα ερωτήματα:

Ποιά είναι η καταλληλότερη στρατηγική για να προγραμματιστεί η

ανάπτυξη της περιοχής στην κατεύθυνση της προστασίας και ανάδειξης του

φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος, της οικιστικής φυσιογνωμίας, του

τουρισμού και της αξιοποίησης του τοπικού παραγωγικού δυναμικού και εν τέλει

της συγκράτησης του πληθυσμού;

Πως θα μπορέσει ο Δήμος να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για

διαχρονική παρακολούθηση των εξελίξεων και ανάδειξη των κρίσιμων

ζητημάτων; Ποιος είναι ο κατάλληλος μηχανισμός;

Με ποιες διαδικασίες είναι δυνατόν ο Δήμος να ενισχύσει τη συμμετοχή των

πολιτών στη διαμόρφωση και υλοποίηση αναπτυξιακών δράσεων;

Για να διερευνήσουμε τα παραπάνω αξιοποιήσαμε, επεξεργαστήκαμε περαιτέρω και

ερμηνεύσαμε στοιχεία από τις απογραφές της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της

Ελλάδος, τις επίσημες ιστοσελίδες της τοπικής αυτοδιοίκησης και των κρατικών

υπηρεσιών, τις υπάρχουσες μελέτες, σχέδια και πλαίσια ανάπτυξης που αφορούν το

Δήμο, τα δημοσιεύματα και τις περιοδικές εκδόσεις του τοπικού τύπου1. Το έργο

επεκτάθηκε σε επιτόπια έρευνα η οποία ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2007.

Καθοριστική ήταν η συμβολή των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου στους οποίους

απευθυνθήκαμε2. Η εικόνα που διαμορφώσαμε για την περιοχή, ολοκληρώθηκε

περαιτέρω με συνεντεύξεις που μας παραχώρησαν οι Πρόεδροι των Τοπικών

1 Ιδίως μέσω των ιστοσελίδων www.servitoros.gr , www.cuma.gr, Περιοδικό Το Ρόπτρο. 2 Δήμαρχο κ. Δ. Κατσούλη, Δημοτικούς Συμβούλους κ.κ. Ε. Καρυστινού, Ε. Κέκη, Α. Κοτρόζου, Ε. Λαγού – Τσερόλα, Ν. Μπιμπλή, Ι. Παππά, Α. Ποθητάκη, Α. Σατήρη – Παναγιώτου, Γ. Τζόκα, Ε. Φλώρου – Πασσά.

6

Συμβουλίων του Δήμου3. Οι Διευθυντές του Γυμνασίου και του Λυκείου4, μας

έδωσαν μια ενεργή εικόνα της συμμετοχικής δουλειάς που γίνεται στην

δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Οι Διευθυντές των Δημοτικών Σχολείων5, στήριξαν το

καινοτόμο πρόγραμμα που εκπονήσαμε με τους μαθητές του Δήμου Αυλώνος, στο

πλαίσιο του ερευνητικού έργου, προκειμένου να τροφοδοτηθεί ο Δήμος με τις

απόψεις των παιδιών για τον τόπο τους. Οι εκπρόσωποι πολιτιστικών6 και αθλητικών7

συλλόγων καθώς και καινοτόμων πολιτιστικών δράσεων8 που λαμβάνουν χώρα στο

Δήμο, μας έδωσαν μια συνολική εικόνα ύπαρξης νησίδων δραστήριας τοπικής

κοινωνίας που αγαπά τον τόπο της και αγωνίζεται για ένα καλύτερο μέλλον. Σε αυτό

προστέθηκαν οι συνεντεύξεις - συζητήσεις που κάναμε με επαγγελματίες της

περιοχής9, επεκτείνοντας την αγάπη και τη δημιουργικότητα και σε επιχειρηματική

δράση, ώστε να δημιουργηθεί τοπικό οικονομικό πλεονέκτημα στην περιοχή. Η

ανταπόκριση που βρήκαμε από Δημότες που έχουν ειδική γνώση για τον τόπο τους,

ειδικά όσον αφορά το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον10 εμβάθυνε σε ζητήματα

που είχαν εντοπισθεί από την επιτόπια έρευνα.

Τέλος καθοριστική ήταν η συνεργασία των στελεχών του Δήμου Αυλώνος11 καθόλη

τη διάρκεια υλοποίησης του έργου. Η άμεση ανταπόκριση, η γνώση για τα τοπικά

ζητήματα αλλά και η διάθεση με την οποία συμμετείχαν, αποτέλεσαν καταλυτικούς

παράγοντες στην ολοκλήρωση της προσπάθειας.

Το ερευνητικό αυτό έργο αποτέλεσε επομένως τον καρπό μιας συλλογικής

προσπάθειας, όπου όλοι οι παραπάνω συμμετέχοντες συνέβαλαν στην ολοκλήρωσή

του και τους οποίους θερμά ευχαριστούμε. Παρακάτω γίνεται συνοπτική παρουσίαση

του έργου.

3 Συμμετείχαν οι κ.κ. Κ. Δημητρίου, Κ. Κρόκος, Δ. Μπάνος, Φ. Νικολής, Ι. Σαμπάνης, Ε. Σταμέλος,. Για το Δημοτικό Διαμέρισμα Ωρολογίου, απευθυνθήκαμε στην κα Ε. Φλώρου – Πασσά. 4 κκ. Δ. Γκιζελής και Αικ. Κοτρόζου αντίστοιχα. 5 κκ. Ν. Δρακούλα, Ζ. Ντούρα, Αικ. Χατζή. 6 κκ. Ι. Αθανασοπούλου, Ε. Φραγκή, Κ. Καρυστινό. 7 κ. Ι. Σαμπάνης. 8 κκ. Π. Αγαπητού, Δ. Σγούρο. 9 κκ. Λ. Γκούμας, Π. Ζαργάνης, Σ. Κοτρόζου. 10 κκ. Ν. Τσερόλας, Δ. Κωνστάντιος αντίστοιχα. 11 κκ. Β. Αρμαανίδης, Μ. Μπονού, Β, Κωνσταντοπούλου, Μ. Μακρή, Δ. Μπάστας, Α. Τόλιζα, Α. Φυλακτός.

7

I ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Υπό το πρίσμα του τετράπτυχου: ενίσχυση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της

περιοχής, «χωρικές» συνεργασίες, συμμετοχή των πολιτών, προγραμματισμός

δράσης:

• Διερευνήσαμε το θεσμικό- προγραμματικό πλαίσιο λειτουργίας της

πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης και αποτυπώσαμε τα κύρια ζητήματα που

αντιμετωπίζει η περιοχή, σε χωρικό επίπεδο αναφοράς το Δημοτικό Διαμέρισμα και

το Δήμο. Διαπιστώσαμε κρίσιμα ζητήματα μείωσης του νέου πληθυσμού, αύξηση της

ανεργίας, αλλαγές στους κλάδους απασχόλησης με διαφορετική ένταση σε κάθε

Δημοτικό Διαμέρισμα. Διευρύναμε την περιοχή μελέτης με τους όμορους ως προς το

Δήμο Αυλώνος πρωτοβάθμιους Ο.Τ.Α. (Ταμιναίων, Διστύων, Κονιστρών και

Κύμης), προβάλλοντας ομοιότητες και αλληλεξαρτήσεις με το ευρύτερο κοινωνικο –

οικονομικό περιβάλλον του Δήμου. Μια σειρά χαρτών παρουσιάζουν την εικόνα.

Ενδεικτικά, οι Χάρτες 8 και 9 δείχνουν με διαφοροποιημένη ένταση το πρόβλημα

μείωσης του νεανικού πληθυσμού, όχι μόνο στο Δήμο Αυλώνος αλλά και στους

όμορους Δήμους. Για μια πληθώρα θεμάτων υποστηρίξαμε ότι ο γεωγραφικός χώρος

του Δήμου, αποτελεί ενδεικτικό χώρο ενεργοποίησης και δράσεων και ότι τα

ζητήματα απαιτούν προσεγγίσεις που οδηγούν σε διαδημοτικές συνεργασίες.

• Πραγματοποιήσαμε τις συνεντεύξεις με Δημοτικούς Συμβούλους και με τους

Προέδρους των Τοπικών Συμβουλίων καθώς και με στελέχη του Δήμου και

προτείναμε ένα καταρχήν οργανωτικό πλαίσιο διαμόρφωσης και διαχείρισης των

αναπτυξιακών προοπτικών του Δήμου (Δεκέμβρης 2007), το οποίο ολοκληρώσαμε

στη Β΄ Φάση του Έργου (Σεπτέμβρης 2008)

• Σχεδιάσαμε βάση δεδομένων για το έργο και χάρτες που συνοδεύουν την

ανάλυση και τις προτάσεις μας.

10

• Καταγράψαμε και ιεραρχήσαμε: τα χαρακτηριστικά του Δήμου στους

τομείς του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος, της αξιόλογης οικιστικής

φυσιογνωμίας, του τουρισμού, των καινοτόμων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Δώσαμε ιδιαίτερη σημασία στην αποτύπωση μορφών και τρόπων με τους οποίους οι

πολίτες του Δήμου Αυλώνος συμμετέχουν. Ειδικότερα διαπιστώσαμε ότι:

Το φυσικό περιβάλλον του Δήμου, μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε 3 ομάδες

που αποτελούν και τους φυσικούς κόμβους της περιοχής: Το εσωτερικό υδατικό

πλέγμα, τις παραλίες και τον ορεινό όγκο. Κάθε ένας από αυτούς τους φυσικούς

κόμβους, δέχεται πιέσεις και χρήζει προστασίας ενώ έχει δυνατότητες ανάπτυξης. Το

εσωτερικό υδατικό πλέγμα που διατρέχει όλο το Δήμο, με άξονα τον Νηλέα, έχει

υψηλή οικολογική και αισθητική αξία. Σήμερα, δέχεται έντονη ρύπανση από αστικά

και άλλα λύματα. Οι παραλίες δέχονται κυρίως οικιστική πίεση ( σε διαφορετικό

βέβαια βαθμό η κάθε μια), ενώ αποτελούν τον κύριο πόλο έλξης τουριστών –

επισκεπτών. Ο ορεινός όγκος έχει άμεσα απειληθεί από ασύμβατες χρήσεις γης, ενώ

μπορεί να αποτελέσει ιδανικό τόπο ανάπτυξης μονοπατιών – διαδρομών σύνδεσης

σημείων θέας. Ο Χάρτης 1 που ακολουθεί δίνει μια εικόνα της κατάστασης του

φυσικού περιβάλλοντος.

Το πολιτισμικό περιβάλλον του Δήμου Αυλώνος, αποτελείται από μνημεία-

Ιερούς Ναούς, Μονές, Τοπόσημα (βρύσες -μύλοι), αξιόλογα οικιστικά σύνολα.

Σημαντικό ρόλο παίζουν οι εκδηλώσεις- γιορτές αλλά και άλλες σύγχρονες

πολιτισμικές δραστηριότητες. Αυτά υπάρχουν με διαφορετική έμφαση σε κάθε

Δημοτικό Διαμέρισμα και απαιτείται μια σειρά άμεσων δράσεων είτε προστασίας

μνημείων είτε αποκατάστασης – δικτύωσής τους με τους φυσικούς κόμβους της

περιοχής καθώς και με τους όμορους Δήμους.

Η οικιστική φυσιογνωμία παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η αποτύπωσή

της έγινε βάσει ειδικά σχεδιασμένου συστήματος αξιολόγησης, από όπου προέκυψαν

οι οικισμοί- κλειδί: Αυλωνάρι, Χάνια, Νεοχώρι, Οκτωνιά. Γύρω από αυτούς μπορούν

να αναδειχθούν και να δικτυωθούν και οι άλλοι οικισμοί του Δήμου.

Ελαία

Όριο

Οκτωνιά

Αυλωνάρι

ΣυκιέςΔάφνη

Πυργί

Περιβόλια

Αχλαδερή

Νεοχώρι

Ωρολόγιο

Λοφίσκος-Χάνια Λοφίσκου

Αγ. Γεώργιος

Κορασίδα

Μουρτερή

Πρινάκι

Αγ. Θέκλα

Αυλωνάρι (Τμήμα Β',Χάνια)

Μυρτιά

Μουρτερή (Β' Τμήμα)

Κάλαμος

Δ.Δ. ΟΚΤΩΝΙΑΣ

Δ.Δ. ΑΧΛΑΔΕΡΗΣ

Δ.Δ. ΑΥΛΩΝΑΡΙΟΥ

Δ.Δ. ΩΡΟΛΟΓΙΟΥ

Δ.Δ. ΝΕΟΧΩΡΙΟΥ

Δ.Δ. ΟΡΙΟΥ

Δ.Δ. ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

Δ.Δ. ΠΥΡΓΙΟΥ

Δ. ΑΥΛΩΝΟΣ

Δ. ΚΟΝΙΣΤΡΩΝ

Δ. ΤΑΜΙΝΑΙΩΝ

Δ. ΚΥΜΗΣ

Δ. ΔΥΣΤΙΩΝ

Νηλέας

Χόνδρος

Μανικιώτης

Κάναλης

Κρυόρεμ

α

Ρολογιάτης

Ξηρόρεμα

Νηλέα

ς

Χόνδρος

Αγ. Μερκούριος

Μονή Αγ. Χαραλάμπους Λευκών

Αϊλή

Καλάμι

Κάλαμος

Μουρτερή

Μπουρνιά

Κορασίδα

Μάγειρας

Αγ. ΔημήτριοςΑγ. Μερκούριος

ΥπόμνημαΌριο ΔήμουΌριο Δημοτικού Διαμερίσματος

Οδικό ΔίκτυοΚύριο Επαρχιακό ΔίκτυοΔευτερεύον Επαρχιακό ΔίκτυοΑγροτική Οδοποιία - ΧωματόδρομοςΜονοπάτι

Όριο ΟικισμούΘεσμοθετημένοΥπό Θεσμοθέτηση

Υδρογραφικό ΔίκτυοΒασικόΔευτερεύον

Πυρκαϊές 2007

Καταφύγιο Θηραμάτων

Λατομείο

Παραλία

Ανεμογεννήτρια

Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού ΚάλλουςΑξιόλογο Παρόχθιο Τοπίο

Ασύμβατες Χρήσεις / Συγκρούσεις

Αξιόλογα Περιβαλλοντικά Διαθέσιμα

Παράγοντες Περιβαλλοντικής Υποβάθμισης / Φυσικές Καταστροφές

ΧΑΔΑ

0 750 1.500 2.250 3.000m

Χάρτης 1, Φυσικό Περιβάλλον Δήμου Αυλώνος. Δεδομένα: Καταγραφή και Επεξεργασία Ερευνητικής Ομάδας, Ιανουάριος - Σεπτέμβριος 2008.

© Ε.Μ.Π. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Τομέας Πολεοδομίας Χωροταξίας Εργαστήριο Σχεδιαστικής Μεθοδολογίας και Ρύθμισης του Χώρου - Δήμος Αυλώνος, Διερεύνηση των Αναπτυξιακών Δυνατοτήτων του Δήμου Αυλώνος. Δημιουργία Μηχανισμού Επιλογής & Υποστήριξης των Αναπτυξιακών Προτεραιοτήτων του Δήμου Αυλώνος Β΄ΦΑΣΗ - Σεπτέμβρης 2008

12

Όσον αφορά τον τουρισμό, φαίνεται ότι αναπτύσσεται στα παράλια,

ασκώντας ιδιαίτερες οικιστικές πιέσεις κυρίως στον Κάλαμο και τελευταία και στην

Κορασίδα. Παρατηρήσαμε, επίσης, ότι η επισκεψιμότητα στις Μονές δεν έχει

οδηγήσει σε τουριστική ανάπτυξη, ενώ νέες δυνατότητες τουριστικού προϊόντος

μπορούν να αναδειχθούν.

Η συμμετοχή των κατοίκων ιδιαίτερα μέσα από τα σχολεία, τους συλλόγους,

τους συνεταιρισμούς και τις πρωτοβουλίες για πολιτιστικές δράσεις πολιτών του

Δήμου, φανερώνουν την έντονη αγάπη των κατοίκων για τον τόπο τους. Αποτελεί τη

μεγαλύτερη πρόκληση να μετατραπεί αυτή η αγάπη σε συντονισμένο τρόπο

διεκδίκησης και προσφοράς για την ανάπτυξη όλου του Δήμου.

Νέες και καινοτόμες επιχειρηματικές δραστηριότητες έχουν κάνει την

εμφάνισή τους στο Δήμο. Η στήριξη και η διάχυση των προσπαθειών αυτών αποτελεί

ένα ακόμη στοίχημα για τον Δήμο Αυλώνος.

Η συμμετοχή των παιδιών μέσα από τη συγγραφή ιστορίας με θέμα ο τόπος

των ονείρων μου, ανέδειξε μια υγιή και ζωντανή νέα γενιά που έχει ελπίδες, αγάπη

και όνειρα για τον τόπο της. Γνωρίζοντας τι την «πληγώνει» διεκδικεί περισσότερες

προσπάθειες από τους ενήλικες και περισσότερο χώρο ώστε να ακούγεται η άποψή

της.

Πρόταση για:

πιλοτική αναπτυξιακή διαδρομή με κέντρο το υδατικό πλέγμα της περιοχής,

και,

διαχρονική διερεύνηση εξελίξεων για την ανάδειξη κρίσιμων ζητημάτων και

δημιουργία μηχανισμού παρατήρησης.

13

ΙΙ ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΜΕ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟ ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΛΕΓΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Υπό το πρίσμα της αξιολόγησης του φυσικού, πολιτισμικού περιβάλλοντος και της

οικιστικής φυσιογνωμίας του Δήμου, επιλέξαμε έναν από τους σημαντικότερους

φυσικούς πόρους του Δήμου, το Νηλέα με το σύνολο των χειμάρρων – ρεμάτων, ως

άξονα και πιλοτική αναπτυξιακή διαδρομή για την κινητοποίηση των δυναμικών

πόρων του Δήμου. Τα βήματα υλοποίησης έχουν ως εξής:

• Οριοθέτηση ζώνης του εσωτερικού υδατικού πλέγματος της περιοχής

• Προστασία

• Ανάδειξη παρόχθιας ζώνης

• Δικτύωση με την «ενδοχώρα» και τους οικισμούς- κλειδί

• Δικτύωση με τους άλλους φυσικούς κόμβους, Χάρτης 8

• Δικτύωση με τους πολιτισμικούς κόμβους, Χάρτης 8

• Συνέργειες σε διαδημοτικό επίπεδο (όμορων Δήμων).

Η καταρχήν αυτή αναπτυξιακή χαρτογράφηση της περιοχής δίνει τη δυνατότητα στο

Δήμο:

να ιεραρχήσει τις επιλογές του,

να μελετήσει και να προσδιορίσει τις δυνατότητες της παραγωγικής βάσης,

να επιλέξει περιοχές, οικισμούς, τομείς για να σχεδιάσει πολιτικές με κατάλληλη

κατά περίπτωση διερεύνηση και μελέτη,

να αναπτύξει σενάρια για τη χωρική ενότητα της παραλίας,

να αναπτύξει σενάρια για τους λοιπούς οικισμούς του Δήμου.

Ελαία

Αγ. Μερκούριος

Μονή Αγ. Χαραλάμπους Λευκών

Όριο

Οκτωνιά

Αυλωνάρι

ΣυκιέςΔάφνη

Πυργί

Περιβόλια

Αχλαδερή

Νεοχώρι

Ωρολόγιο

Λοφίσκος-Χάνια Λοφίσκου

Αγ. Γεώργιος

Κορασίδα

Μουρτερή

Πρινάκι

Αγ. Θέκλα

Αυλωνάρι (Τμήμα Β',Χάνια)

Μυρτιά

Μουρτερή (Β' Τμήμα)

Κάλαμος

Δ.Δ. ΟΚΤΩΝΙΑΣ

Δ.Δ. ΑΧΛΑΔΕΡΗΣ

Δ.Δ. ΑΥΛΩΝΑΡΙΟΥ

Δ.Δ. ΩΡΟΛΟΓΙΟΥ

Δ.Δ. ΝΕΟΧΩΡΙΟΥ

Δ.Δ. ΟΡΙΟΥ

Δ.Δ. ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

Δ.Δ. ΠΥΡΓΙΟΥ

Δ. ΑΥΛΩΝΟΣ

Δ. ΚΟΝΙΣΤΡΩΝ

Δ. ΤΑΜΙΝΑΙΩΝ

Δ. ΚΥΜΗΣ

Δ. ΔΥΣΤΙΩΝ

Νηλέας

Χόνδρος

Μανικιώτης

Κάναλης

Κρυόρεμ

α

Ρολογιάτης

Ξηρόρεμα

Αϊλή

Καλάμι

Κάλαμος

Μουρτερή

Μπουρνιά

Κορασίδα

Μάγειρας

Αγ. ΔημήτριοςΑγ. Μερκούριος

0 750 1.500 2.250 3.000m

© Ε.Μ.Π. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Τομέας Πολεοδομίας Χωροταξίας Εργαστήριο Σχεδιαστικής Μεθοδολογίας και Ρύθμισης του Χώρου - Δήμος Αυλώνος, Διερεύνηση των Αναπτυξιακών Δυνατοτήτων του Δήμου Αυλώνος. Δημιουργία Μηχανισμού Επιλογής & Υποστήριξης των Αναπτυξιακών Προτεραιοτήτων του Δήμου Αυλώνος Β΄ΦΑΣΗ - Σεπτέμβρης 2008

Χάρτης 8, Ενδεικτικές Αναπτυξιακές Διαδρομές Δήμου Αυλώνος. Δεδομένα: Καταγραφή και Επεξεργασία Ερευνητικής Ομάδας, Ιανουάριος - Σεπτέμβριος 2008.

Αξιόλογα Πολιτιστικά Διαθέσιμα / Πολιτιστικοί ΚόμβοιΑξιόλογα Οικιστικά Σύνολα

Κάστρο - Πύργος

Μονή

Ναός

Αθλητικός Σύλλογος

Εξωραϊστικός - Πολιτιστικός Σύλλογος;

Εργαστήριο Ζωγραφικής

Περιοδικό Ρόπτρο

Χορωδία Αυλωναρίου

Αρτεμίσια

Λαϊκό Πανηγύρι

Παζάρι

Παραδοσιακός Γάμος

Ανεμόμυλος - Νερόμυλος

Γεφύρι

Πηγή

ΥπόμνημαΌριο ΔήμουΌριο Δημοτικού Διαμερίσματος

Οδικό ΔίκτυοΚύριο Επαρχιακό ΔίκτυοΔευτερεύον Επαρχιακό ΔίκτυοΑγροτική Οδοποιία - ΧωματόδρομοςΜονοπάτι

Όριο ΟικισμούΘεσμοθετημένοΥπό Θεσμοθέτηση

Υδρογραφικό ΔίκτυοΒασικόΔευτερεύον

Καταφύγιο Θηραμάτων

Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού ΚάλλουςΠαραλία

Αξιόλογα Περιβαλλοντικά Διαθέσιμα

Ενδεικτικές Διαδρομές με Άξονα το Φυσικό ΠεριβάλλονΕνδεικτική Διαδρομή με Άξονα τα Κάστρα - ΠύργουςΕνδεικτική Διαδρομή με Άξονα τον Θρησκευτικό Τουρισμό

Ενδεικτικές Αναπτυξιακές Διαδρομές

15

ΙΙΙ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ • Αναγκαιότητα Δημιουργίας Παρατηρητηρίου. Σχεδιασμός Πλέγματος

Δεικτών (Δείκτες Οικιστικής Ανάπτυξης, Δείκτες Ανάδειξης Δυναμικού του Φυσικού

και Πολιτισμικού Περιβάλλοντος, Δείκτες Τουριστικής Ανάδειξης, Δείκτες

Επιχειρηματικών Πρωτοβουλιών, Δείκτες Οικονομικών Θεμάτων, Δείκτες Διοικητικής

Αποτελεσματικότητας).

Το έργο έθεσε ως καίριο ζήτημα την προσπάθεια εδραίωσης ανοικτής και

εξωστρεφούς κουλτούρας σε πολιτικο- διοικητικό επίπεδο. Ο διάλογος μέσα και έξω

από το Δήμο και η θεμελίωση ενός Παρατηρητηρίου με στόχο την τεκμηρίωση

κρίσιμων ζητημάτων αποτελούν τις προϋποθέσεις εδραίωσης και υποστήριξης

ενδογενών πρωτοβουλιών και ευρύτερων διαδημοτικών συνεργασιών. Με βάση τα

στοιχεία του Παρατηρητηρίου, θα γίνεται καταγραφή και αξιολόγηση της

υφιστάμενης κατάστασης και θα προτείνονται κατάλληλες δράσεις. Σκόπιμο και

αποτελεσματικότερο θα είναι το Παρατηρητήριο του Δήμου να αποτελεί μέρος

Παρατηρητηρίου της ευρύτερης περιοχής. Για την εκκίνηση της λειτουργίας του,

κρίθηκε σκόπιμο στο ερευνητικό έργο να ακολουθηθούν πιλοτικά τα παρακάτω

βήματα:

Εντοπισμός των φυσικών και πολιτισμικών κόμβων που χρήζουν

παρέμβασης και σύμφωνα με αυτόν:

δράσεις αποκατάστασης φυσικών και πολιτιστικών κόμβων

δράσεις ανάδειξης φυσικών και πολιτιστικών κόμβων.

Εντοπισμός των διαδρομών σύνδεσης φυσικών και πολιτισμικών κόμβων

και σύμφωνα με αυτόν:

δημιουργία μονοπατιών / διαδρομών σύνδεσης φυσικών – πολιτιστικών

κόμβων

δράσεις «κατασκευής» της ιστορίας του τόπου μέσα από τα μονοπάτια /

διαδρομές.

Εντοπισμός αξιόλογων οικιστικών συνόλων και σύμφωνα με αυτόν:

καταγραφή κτισμάτων

16

διερεύνηση άμεσων παρεμβάσεων (π.χ. υπογειοποίηση καλωδίων ΔΕΗ στο

Αυλωνάρι, ανάπλαση οικισμού στην Οκτωνιά κ.λπ.).

Εντοπισμός κρίσιμων επιχειρήσεων υποστήριξης των δράσεων και

σύμφωνα με αυτόν:

δράσεις συνέργειας και συντονισμού των τοπικών επιχειρηματιών για την

αλληλέγγυα στήριξη του εγχειρήματος. Εντοπισμός σημείων στήριξης των

επιχειρηματιών από το Δήμο

διερεύνηση δημιουργίας νέων επιχειρηματικών δράσεων.

«Άνοιγμα» των αναπτυξιακών δράσεων, με δράσεις δημοσιοποίησης των

παρεμβάσεων.

Η πρόταση μελλοντικής δημιουργίας παρατηρητηρίου και μηχανισμού

παρακολούθησης των εξελίξεων συνδυάζεται με τη δημιουργία χώρου διαλόγου και

επικοινωνίας.

• Δημιουργία Χώρου Διαλόγου και Επικοινωνίας για τα αναπτυξιακά

προβλήματα της περιοχής και την αναζήτηση ευρύτερων συνεργασιών με στόχο την

διεκδίκηση επίλυσης των προβλημάτων. Το πλαίσιο οργάνωσης των συζητήσεων θα

είναι ευθύνη του Δημοτικού Συμβουλίου σε συνεργασία με τα Τοπικά Συμβούλια και

με συμμετοχή τοπικών φορέων και πολιτών. Ο χώρος προτείνουμε να υποστηριχθεί

με την:

Ομάδα Διοίκησης Έργου (Ο.Δ.Ε.), η οποία θα λειτουργήσει σε μεταβατικό

στάδιο.

Δημιουργία Αναπτυξιακού Συμβουλίου στο Δήμο. Πρόκειται για ένα σώμα

το οποίο θα απαρτίζεται από τους αιρετούς του Δήμου, πρώην Δημάρχους,

εκπροσώπους όλων των συλλογικών φορέων του Δήμου, εκπροσώπους της

εκπαιδευτικής και της επιχειρηματικής κοινότητας, αλλά και πρόσωπα που με τη

δράση τους έχουν συνεισφέρει στον τόπο. Το Αναπτυξιακό Συμβούλιο θα

διαμορφώνει προτάσεις για τις κατευθύνσεις ανάπτυξης της περιοχής, θα αξιολογεί

τις δράσεις, θα συντονίζει και θα συμβάλει στην υλοποίηση των προτάσεων αυτών.

Θα λειτουργεί ως σώμα διαβούλευσης για την ανάπτυξη της περιοχής.

17

Λειτουργία Αναπτυξιακής Επιχείρησης στο Δήμο με συμμετοχή

πολιτιστικών συλλόγων, μεμονωμένων επαγγελματιών και φορέων της περιοχής. Ο

ρόλος της Αναπτυξιακής αυτής Επιχείρησης είναι να συνδέσει και να συντονίσει στην

πράξη τα βήματα της ανάπτυξης. Βήματα, που μπορούν να έχουν μια συγκεκριμένη

ακολουθία, βάσει κατάλληλα μελετημένου επιχειρησιακού προγράμματος. Έως την

στελέχωσή της, η Ομάδα Διοίκησης Έργου θα μπορούσε να τροφοδοτεί με τα

απαραίτητα στοιχεία την Αναπτυξιακή Επιχείρηση ενώ σημαντική θα ήταν και η

διερεύνηση της πιθανής εθελοντικής συμμετοχής μελών των φορέων που θα

απαρτίζουν το Διοικητικό της Συμβούλιο. Στο πλαίσιο των παραπάνω ο Δήμος

αναλαμβάνει τα έργα υποδομής και τη δρομολόγηση των αναγκαίων μελετών, των

θεσμικών παρεμβάσεων και την υλοποίηση των δράσεων που θα στηρίζουν το έργο

των παραπάνω δομών.

Ιδιαίτερης σημασίας είναι η υλοποίηση δράσεων συνέργειας με όμορους

Δήμους, με εθελοντικές οργανώσεις, και άλλους φορείς. Στην κατεύθυνση αυτή,

δράσεις διαδημοτικής συνεργασίας σε ζητήματα υποδομών, αλλά και διαμόρφωσης

κοινής στρατηγικής γύρω από ζητήματα ανάπτυξης (αισθητικής αναβάθμισης και

οικονομικής αξιοποίησης) των φυσικών και πολιτιστικών πόρων της περιοχής προς

όφελος των τοπικών κοινωνιών αποτελούν ζητήματα πρώτης προτεραιότητας.

18

IV ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

• Προσεγγίσαμε τα ζητήματα αναπτυξιακών δυνατοτήτων του Δήμου

εστιάζοντας στο εγγενές φυσικό, πολιτισμικό και οικιστικό του πλούτο με άξονα το

υδατικό πλέγμα του Νηλέα, ως κινητήριο μοχλό ανάπτυξης. Σχεδιάσαμε πιλοτική

αναπτυξιακή διαδρομή, ανοικτή σε διαχρονική διερεύνηση για διαμόρφωση

δράσεων και πολιτικών όσον αφορά τις δυνατότητες της παραγωγικής βάσης

καταρχήν στους οικισμούς κλειδί, την προστασία της χωρικής ενότητας της

παραλίας, την αναζωογόνηση, όπου είναι δυνατόν των μικρότερων οικισμών.

• Η σύγκλιση της προσπάθειας στοχεύει στη βελτίωση της εικόνας όσον

αφορά τη συγκράτηση του νεανικού και παραγωγικού πληθυσμού, την παραγωγική

αναδιάρθρωση και εξασφάλιση απασχόλησης, την αειφόρο αξιοποίηση και

ανάδειξη φυσικών, πολιτισμικών και ανθρωπογενών πόρων.

• Στηρίξαμε την πρότασή μας με το σχεδιασμό συγχρόνων μορφών

οργάνωσης του διοικητικού μηχανισμού του Δήμου για παρακολούθηση των

εξελίξεων και διαμόρφωση προτάσεων.

• Η εμπειρία από την υλοποίηση της πιλοτικής προσπάθειας θα έχει πολλά

θετικά αποτελέσματα για την περιοχή και αλυσιδωτή ανάδραση σε πολυδιάστατα

επίπεδα. Η παρατήρηση λοιπόν των εξελίξεων είναι πολύ σημαντική για την

αξιολόγηση των δράσεων και για διορθωτικές παρεμβάσεις.

• Αποδώσαμε μεγάλη σημασία στην κινητοποίηση των κατοίκων, η οποία

μπορεί να φέρει νέο περιεχόμενο στην αναπτυξιακή προσπάθεια. Ο

μετασχηματισμός της αγάπης τους για τον τόπο σε συλλογική δημιουργική

προσφορά αποτελεί πιθανώς και τον καθοριστικό καταλύτη για το μέλλον της

περιοχής.