Γξάκκαηα από ηα Γαιινγεξκαληθά Χξνληθά: Μαξμ πξνο Ρνύγθε

ην πνηακφπινην, ζην θαλάιη πξνο ηελ Οιιαλδία, Μάξηηνο 1843

Σαμηδεχσ ηψξα ζηελ Οιιαλδία. Όζν κπνξψ λα θξίλσ κε βάζε ηηο νιιαλδηθέο θαη

γαιιηθέο εθεκεξίδεο, ε Γεξκαλία είλαη βαζηά βπζηζκέλε ζηε ιάζπε θαη ζα βπζηζηεί

αθφκε πεξηζζφηεξν. αο δηαβεβαηψ, αθφκα θη αλ θάπνηνο δελ έρεη θαζφινπ αίζζεκα

εζληθήο ππεξεθάλεηαο, έρεη σζηφζν αίζζεκα εζληθήο ληξνπήο αθφκα θαη ζηελ

Οιιαλδία. Ο πην αζήκαληνο Οιιαλδφο είλαη αθφκα έλαο πνιίηεο πνπ κπνξεί λα

ζπγθξηζεί κε ηνλ πην ζεκαληηθφ Γεξκαλφ. Καη ε γλψκε ησλ μέλσλ γηα ηελ Πξσζηθή

θπβέξλεζε! Μηα ηξνκαθηηθή νκνθσλία θπξηαξρεί‟ θαλείο πιένλ δελ εμαπαηάηαη

ζρεηηθά κε ην Πξσζηθφ ζχζηεκα θαη ηελ απιή ηνπ θχζε. Έπεηηα γη‟ απηφ, ην λέν

ζρνιείν ήηαλ θάπσο ρξήζηκν. Ο καλδχαο ηνπ θηιειεπζεξηζκνχ έρεη αθαηξεζεί θαη ν

πην απαίζηνο δεζπνηηζκφο απνθαιχπηεηαη ζε φιε ηνπ ηε γχκληα ζηα κάηηα φινπ ηνπ

θφζκνπ.

Απηφ, επίζεο, είλαη κηα απνθάιπςε, αλ θαη ηνπ αληηζέηνπ είδνπο. Δίλαη κηα αιήζεηα

ε νπνία ηνπιάρηζηνλ, καο δηδάζθεη λα μερσξίδνπκε ηελ θελφηεηα ηνπ παηξησηηζκνχ

καο θαη ην ηεξαηψδεο ηνπ θξαηηθνχ ζπζηήκαηφο καο, θαη καο θάλεη λα θξχβνπκε ηα

πξφζσπά καο απφ ληξνπή. Με θνηηάηε κε έλα ρακφγειν θαη ξσηάηε: Ση θεξδίδεηε απφ

απηφ; Κακία επαλάζηαζε δε θηηάρλεηαη απφ ληξνπή. Απαληψ: Ζ ληξνπή είλαη ήδε κηα

επαλάζηαζε ελφο είδνπο‟ ε ληξνπή είλαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ε λίθε ηεο Γαιιηθήο

Δπαλάζηαζεο έλαληη ηνπ Γεξκαληθνχ παηξησηηζκνχ πνπ ηε λίθεζε ην 1813. Ζ ληξνπή

είλαη έλα είδνο ζπκνχ ν νπνίνο εζσηεξηθεχεηαη. Καη αλ έλα νιφθιεξν έζλνο πξάγκαηη

αηζζάλζεθε ληξνπή, ζα ήηαλ ζαλ έλα ιηνληάξη, πνπ καδεχεηαη έηνηκν λα εθηηλαρζεί.

Παξαδέρνκαη φηη ζηε Γεξκαλία νχηε ην αίζζεκα ηεο ληξνπήο δελ είλαη αθφκε

αηζζεηφ, αληίζεηα, απηνί νη κίδεξνη άλζξσπνη είλαη αθφκα παηξηψηεο. Αιιά πην

ζχζηεκα είλαη ηθαλφ λα εμαθαλίζεη ηνλ παηξησηηζκφ ηνπο, αλ φρη απηφ ην γεινίν

ζχζηεκα ηνπ λένπ Ηππέα [Φξεηδεξίθνο Γνπιηέικνο IV]; Ζ θσκσδία ηνπ δεζπνηηζκνχ

πνπ δηαδξακαηίδεηαη κε καο είλαη ηφζν επηθίλδπλε γη‟ απηφλ, φζν ήηαλ θάπνηε ε

ηξαγσδία γηα ηνπο ηνπαξηο θαη ηνπο Βνπξβψλνπο. Καη αθφκε θαη αλ επί καθξφλ,

απηή ηελ θσκσδία δελ ηελ αληηκεηψπηδαλ σο απηφ πνπ πξάγκαηη είλαη, ζα νδεγήζεη

πάιη ζε επαλάζηαζε. Σν θξάηνο είλαη θάηη πνιχ ζνβαξφ γηα λα κεηαηξαπεί ζε έλα

είδνο παληνκίκαο. Έλα πινίν γεκάην κε ειηζίνπο[1]

ζα κπνξνχζε ίζσο γηα αξθεηφ

ρξφλν λα παξαζχξεηαη ζην έιενο ηνπ αλέκνπ, αιιά ζα νδεγνχληαλ ζην λα

ζπλαληήζεη ηε κνίξα ηνπ, αθξηβψο επεηδή νη ειίζηνη δε ζα ην πίζηεπαλ απηφ. Απηή ε

κνίξα είλαη ε επηθείκελε επαλάζηαζε.

Γξάκκαηα από ηα Γαιινγεξκαληθά Χξνληθά. Μαξμ πξνο Ρνύγθε Κνισλία Μάηνο 1843

Σν γξάκκα ζνπ αγαπεηέ κνπ θίιε είλαη κηα εμαηξεηηθή ειεγεία[2]

, έλα επηθήδεην

ηξαγνχδη πνπ θφβεη ηελ αλάζα‟ αιιά δελ ππάξρεη ηίπνηα απνιχησο πνιηηηθφ ζε απηφ.

Καλέλαο ιαφο δελ απειπίδεηαη εληειψο, θαη αθφκε θη αλ ζπλερίδεη επη καθξφλ λα

ειπίδεη κφλν θαη κφλν ιφγσ ειηζηφηεηαο, σζηφζν κηα κέξα, κεηά απφ πνιιά ρξφληα,

ζα γίλεη μαθληθά ζνθφο θαη ζα εθπιεξψζεη φινπο ηνπο επζεβείο πφζνπο ηνπ.

Παξ‟ φια απηά, κε έρεηο επεξεάζεη, ην ζέκα ζνπ δελ έρεη εμαληιεζεί αθφκε, ζέισ

λα πξνζζέζσ ην θηλάιε, θαη φηαλ ην θαζεηί ηειεηψζεη, δψζε κνπ ην ρέξη ζνπ, ψζηε λα

μεθηλήζνπκε απφ ηελ αξρή. Άθεζε ηνπο λεθξνχο λα ζάςνπλ ηνπο λεθξνχο ηνπο θαη λα

ηνπο ζξελήζνπλ. Απφ ηελ άιιε, είλαη αμηνδήιεπην λα είζαη ν πξψηνο πνπ κπαίλεη ζηε

λέα δσή δσληαλφο‟ απηφ ζα είλαη ην πεπξσκέλν καο.

Δίλαη αιήζεηα φηη ν παιηφο θφζκνο αλήθεη ζην θηιηζηαίν. Αιιά θάπνηνο δελ πξέπεη

λα ζεσξεί ηνλ ηειεπηαίν έλαλ εθηάιηε απφ ηνλ νπνίν μππλά κε θφβν. Αληίζεηα, ζα

έπξεπε λα ηνλ πξνζέρνπκε. Αμίδεη ηνλ θφπν λα κειεηήζνπκε απηφλ ηνλ θχξην ηνπ

θφζκνπ.

Απηφο είλαη ν άξρνληαο ηνπ θφζκνπ, βέβαηα, κφλν επεηδή ηνλ γεκίδεη κε ηελ

θνηλσλία ηνπ φπσο θάλνπλ ηα ζθνπιήθηα κε ην πηψκα. Γη‟ απηφ ε θνηλσλία απηψλ

ησλ αξρφλησλ δελ ρξεηάδεηαη θάηη πεξηζζφηεξν απφ έλαλ αξηζκφ ζθιάβσλ, θαη νη

ηδηνθηήηεο απηψλ ησλ ζθιάβσλ δελ ρξεηάδνληαη λα είλαη ειεχζεξνη. Αλ θαη σο

ηδηνθηήηεο γεο θαη αλζξψπσλ, θαινχληαη άξρνληεο, κε ηελ έλλνηα φηη ππεξέρνπλ, γηα

φια απηά δελ είλαη θαζφινπ ιηγφηεξν θηιηζηαίνη απφ ηνπο ππεξέηεο ηνπο.

ε ζρέζε κε αλζξψπηλα φληα, απηφ ζα ππνλννχζε ζθεπηφκελα φληα, ειεχζεξνπο

αλζξψπνπο, δεκνθξάηεο. Οη θηιηζηαίνη δε ζέινπλ λα είλαη ηίπνηα απφ ηα δχν. Ση κέλεη

ηφηε γη‟ απηνχο λα είλαη θαη λα επηζπκνχλ;

Απηφ πνπ ζέινπλ είλαη λα δνπλ θαη λα αλαπαξάγνπλ ηνλ εαπηφ ηνπο (θαη θαλέλαο

ιέεη ν Γθαίηε δελ πεηπραίλεη ηίπνηα παξαπάλσ) θαη απηφ ζέιεη επίζεο θαη ην δψν. Σν

πνιχ έλαο γεξκαλφο πνιηηηθφο λα κπνξνχζε λα πξνζζέζεη: Ο άλζξσπνο, σζηφζν,

μέξεη φηη ζέιεη απηφ, θαη ν γεξκαλφο είλαη ηφζν ζπλεηφο, ψζηε λα κε ζέιεη ηίπνηα

πεξηζζφηεξν.

Ζ απηνπεπνίζεζε ηνπ αλζξψπηλνπ φληνο, ε ειεπζεξία, έπξεπε πξψηα απ‟ φια λα

μαλαθππληζηεί ζηηο θαξδηέο ησλ αλζξψπσλ. Μφλν απηφ ην αίζζεκα, ην νπνίν

εμαθαλίζηεθε απφ ηνλ θφζκν κε ηνπο Έιιελεο, θαη ππφ ην Υξηζηηαληζκφ

εμαθαλίζηεθε κέζα ζηε κπιε νκίριε ησλ νπξαλψλ, κπνξεί λα κεηαηξέςεη πάιη ηελ

θνηλσλία ζε κηα θνηλφηεηα αλζξσπίλσλ φλησλ ελσκέλσλ γηα ηνπο πςειφηεξνχο ηνπο

ζθνπνχο, ζε έλα δεκνθξαηηθφ θξάηνο.

Απφ ηελ άιιε πιεπξά, νη άλζξσπνη δε ληψζνπλ φηη είλαη αλζξψπηλα φληα πνπ έγηλαλ

ε ηδηνθηεζία ησλ αθεληάδσλ ηνπο, φπσο κηα θπιή ζθιάβσλ ή αιφγσλ. Ο ζθνπφο

φιεο απηήο ηεο θνηλσλίαο είλαη νη θιεξνλνκηθνί αθέληεο. Απηφο ν θφζκνο ηνπο

αλήθεη. Σνλ απνδέρνληαη φπσο είλαη θαη φπσο ηνλ αηζζάλνληαη φηη είλαη. Γέρνληαη

ηνπο εαπηνχο ηνπο φπσο είλαη, θαη ηνπνζεηνχλ ηα πφδηα ηνπο ζηαζεξά ζην ιαηκφ

απηψλ ησλ πνιηηηθψλ δψσλ πνπ δελ μέξνπλ θάηη άιιν απφ ην λα είλαη «ππάθνπνη,

αθνζησκέλνη θαη πξνζεθηηθνί» κε ηνπο αθέληεο ηνπο.

Ο θηιηζηατθφο θφζκνο είλαη έλαο πνιηηηθφο θφζκνο δψσλ, θαη αλ πξέπεη λα

αλαγλσξίζνπκε ηελ χπαξμή ηνπ, δελ κέλεη ηίπνηε άιιν παξά λα ζπκθσλήζνπκε απιά

κ‟ απηφ ην status quo. Αηψλεο βαξβαξφηεηαο ηνλ γέλλεζαλ θαη ηνλ ζρεκάηηζαλ, θαη

ηψξα έξρεηαη αληηκέησπνο κε καο σο έλα ζηαζεξφ ζχζηεκα, ε αξρή ηνπ νπνίνπ είλαη

ν απαλζξσπνπνηεκέλνο θφζκνο. Ωο εθ ηνχηνπ, ν πην πιήξεο θηιηζηατθφο θφζκνο, ε

Γεξκαλία καο, επξφθεηην, βέβαηα λα παξακείλεη πνιχ πίζσ απφ ηε Γαιιηθή

Δπαλάζηαζε, ε νπνία γηα άιιε κηα θνξά απνθαηέζηεζε ηνλ άλζξσπν‟ θαη έλαο

Γεξκαλφο Αξηζηνηέιεο πνπ ζα ήζειε λα αληιήζεη ηα Πνιηηηθά ηνπ απφ ηηο δηθέο καο

ζπλζήθεο ζα έγξαθε ζηελ αξρή ηνπο: «Ο άλζξσπνο είλαη έλα θνηλσληθφ δψν πνπ είλαη

σζηφζν πιήξσο κε πνιηηηθφ» [ ζε αληίζεζε κε ηνλ έιιελα Αξηζηνηέιε πνπ ζηα

Πνιηηηθά ηνπ νλφκαζε ηνλ άλζξσπν πνιηηηθφ δψν- δψνλ πνιηηηθφλ.] αιιά δε ζα

κπνξνχζε λα εμεγήζεη ην θξάηνο νξζφηεξα απ‟ φηη έρεη ήδε γίλεη απφ ηνλ θχξην

Zopfl, ην ζπγγξαθέα ηνπ Constitutionellen Staatsrechts in Deutschland [Zopfl,

Grundsatze des Allgemeinen und Constitutionell- Monarchistischen Staatsrechts].

χκθσλα κε απηφλ, ην θξάηνο είλαη κηα «έλσζε νηθνγελεηψλ» ε νπνία, ζπλερίδεη,

αλήθεη θιεξνλνκηθά θαη ηδηνθηεζηαθά ζηελ πην δηαπξεπή νηθνγέλεηα πνπ ιέγεηαη

δπλαζηεία. Όζν πην παξαγσγηθέο είλαη νη νηθνγέλεηεο, ηφζν πην επηπρηζκέλνη, ιέγεηαη

φηη, είλαη νη άλζξσπνη, ηφζν πην κεγάιν είλαη ην θξάηνο, θαη ηφζν πην ηζρπξή είλαη ε

δπλαζηεία‟ γηα ηνλ ίδην ιφγν επίζεο, ζηελ Πξσζζία, έλα ζπλεζηζκέλν δεζπνηηθφ

θξάηνο, έλα βξαβείν πελήληα απηνθξαηνξηθψλ ηαιήξσλ απνλέκεηαη γηα ηνλ έβδνκν

γην.

Οη Γεξκαλνί είλαη ηφζν κεηξεκέλνη ξεαιηζηέο πνπ φιεο ηνπο νη επηζπκίεο θαη νη πην

κεγαινπξεπείο ηνπο ζθέςεηο δελ μεπεξλνχλ κηα απνγπκλσκέλε χπαξμε. Καη απηή ε

πξαγκαηηθφηεηα –ηίπνηα παξαπάλσ- ιακβάλεηαη ππ‟ φςηλ απφ απηνχο πνπ ηνπο

θπβεξλνχλ. Απηνί νη ηειεπηαίνη είλαη επίζεο ξεαιηζηέο, θαη είλαη πνιχ πέξαλ

νπνηνπδήπνηε είδνπο ζθέςεσλ θαη αλζξψπηλεο κεγαινπξέπεηαο‟ είλαη ζπλεζηζκέλνη

ππάιιεινη θαη γαηνθηήκνλεο ρσξηθνί, αιιά δελ θάλνπλ ιάζνο, είλαη ζσζηνί‟ αθξηβψο

φπσο είλαη, είλαη αξθεηά ηθαλνί λα ρξεζηκνπνηήζνπλ απηφ ην δστθφ βαζίιεην θαη λα

θπξηαξρήζνπλ ζ‟ απηφ, γηαηί εδψ φπσο παληνχ, ε δηαθπβέξλεζε θαη ε δηαρείξηζε

είλαη κφλν κηα ηδέα. Καη φηαλ ε ππνηέιεηα δειψλεηαη ζ‟ απηνχο θαη εξεπλνχλ ηε

ζπλσζηηζκέλε κάδα απηψλ ησλ αλεγθέθαισλ φλησλ, ηη είλαη πηζαλφηεξν λα ζπκβεί ζ‟

απηνχο απφ φηη ε ζθέςε πνπ ν Ναπνιέσλ είρε ζηε Μπεξεδίλα; Λέγεηαη γηα ηνλ

Ναπνιέσλ φηη ππέδεημε ην πιήζνο πνπ είρε ππφ ηηο δηαηαγέο ηνπ θαη είπε ζηε

ζπληξνθηά ηνπ: «Voyez ces crapauds» [Κνηηάμηε κφλν απηνχο ηνπο πξφζηπρνπο!]

Απηφ είλαη πηζαλφλ κηα δηαζηξέβισζε, αιιά είλαη παξ‟ φια απηά αιήζεηα. Ζ κφλε

ηδέα ηνπ Γεζπνηηζκνχ είλαη ε πεξηθξφλεζε πξνο ηνλ άλζξσπν, ηνλ

απαλζξσπνπνηεκέλν άλζξσπν, θαη απηή ε ηδέα έρεη ην πιενλέθηεκα (έλαληη πνιιψλ

άιισλ) λα είλαη ηελ ίδηα ζηηγκή γεγνλφο. Ο δεζπφηεο πάληα βιέπεη εμεπηειηζκέλνπο

αλζξψπνπο. Απηνί βπζίδνληαη κπξνο ζηα κάηηα ηνπ θαη γηα ράξε ηνπ, ζηε ιάζπε ηεο

ζπλεζηζκέλεο δσήο, απφ ηελ νπνία, φπσο νη πξφζηπρνη, θάλνπλ ζπλερψο ηελ

εκθάληζή ηνπο εθ λένπ. Αλ απηή ε άπνςε πηνζεηείηαη αθφκε θαη απφ αλζξψπνπο πνπ

ήηαλ ηθαλνί γηα κεγάινπο ζηφρνπο, φπσο ν Ναπνιέσλ κπξνο ζηε δπλαζηεπηηθή ηνπ

ηξέια, πσο κπνξεί έλαο αξθεηά ζπλεζηζκέλνο βαζηιηάο ζε ηέηνην πεξηβάιινλ λα είλαη

ηδεαιηζηήο.

Ζ κνλαξρηθή αξρή γεληθά είλαη ν πεξηθξνλεκέλνο, επηειήο, απαλζξσπνπνηεκέλνο

άλζξσπνο‟ θαη ν Μνληεζθηέ έθαλε πνιχ ιάζνο ηζρπξηδφκελνο φηη ήηαλ ηηκή.

[Μνληεζθηέ Σν Πλεχκα ησλ Νφκσλ]. Βγαίλεη απφ ηε δπζθνιία δηαθξίλνληαο ηε

κνλαξρία, ην δεζπνηηζκφ θαη ηελ ηπξαλλία. Αιιά απηά είλαη νλφκαηα γηα ην ίδην θαη

ην απηφ πξάγκα, θαη ην πνιχ λα δείρλνπλ δηαθνξέο ζηα έζηκα ελψ ε αξρή παξακέλεη ε

ίδηα. Όπνπ ε κνλαξρηθή αξρή έρεη κηα πιεηνςεθία πίζσ ηεο, ηα αλζξψπηλα φληα

ζπληζηνχλ ηε κεηνςεθία‟ φπνπ ε κνλαξρηθή αξρή δελ αθήλεη ακθηβνιίεο, εθεί ηα

αλζξψπηλα φληα δελ ππάξρνπλ θαζφινπ. Γηαηί ζα έπξεπε θάπνηνο λα ζπκπαζεί ην

βαζηιηά ηεο Πξσζίαο [Φξεηδεξίθν Γνπιηέικν IV] ζηνλ νπνίν δελ έρεη δεηρζεί πνηέ φηη

ν ξφινο ηνπ είλαη πξνβιεκαηηθφο, θαη φηη δελ ζα έπξεπε λα θαζνδεγείηαη

απνθιεηζηηθά απφ ηηο ηδηνηξνπίεο ηνπ; Καη φηαλ δξα θαζ‟ απηφλ ηνλ ηξφπν πνην είλαη

ην απνηέιεζκα; Αληηθαηηθέο πξνζέζεηο; Λνηπφλ, ηφηε ηίπνηε δε ζα πξνθχςεη απφ

απηέο. Αλίθαλεο ηάζεηο; Απηέο είλαη αθφκα ε κφλε πνιηηηθή πξαγκαηηθφηεηα. Γεινίεο

θαη πξνζβιεηηθέο θαηαζηάζεηο; Τπάξρεη κφλν κηα θαηάζηαζε ε νπνία είλαη γεινία

θαη κφλν κηα πνπ είλαη πξνζβιεηηθή, θαη απηή είλαη ε παξαίηεζε απφ ην ζξφλν.

Δθφζνλ ε ηδηνηξνπία δηαηεξεί ηε ζέζε ηεο είλαη ζην ζσζηφ κέξνο. Μπνξεί λα είλαη

ηφζν αζηαζήο, αλφεηε θαη αμηνθαηαθξφλεηε φζν ζέιεη, θαη είλαη αθφκα αξθεηά θαιή

γηα λα θπβεξλήζεη έλα ιαφ πνπ δελ έρεη γλσξίζεη πνηέ θαλέλα άιιν λφκν απφ ηελ

απζαίξεηε δχλακε ησλ βαζηιηάδσλ ηνπ. Γε ιέσ πσο έλα αλεγθέθαιν ζχζηεκα θαη ε

απψιεηα ζεβαζκνχ εληφο ηνπ θξάηνπο θαη εθηφο ζα είλαη άλεπ ζπλεπεηψλ, δελ

αλαιακβάλσ ηελ ππνρξέσζε λα δηαζθαιίζσ ην πινίν ησλ ειηζίσλ, αιιά δηαβεβαηψ:

ν βαζηιηάο ηεο Πξσζίαο ζα παξακείλεη ν άλζξσπνο ηεο επνρήο ηνπ φζν ν

αλαζηαησκέλνο θφζκνο είλαη ν πξαγκαηηθφο θφζκνο.

Όπσο μέξεηο, έρσ ζθεθηεί πνιχ γη‟ απηφλ ηνλ άλζξσπν. Ήδε απφ ηελ επνρή πνπ είρε

κφλν ην Berliner politische Wochenblatt σο φξγαλφ ηνπ, αλαγλψξηζα ηελ αμία ηνπ θαη

ην ξφιν ηνπ. Ήδε απφ φηαλ δφζεθε ν φξθνο πίζηεο ζην Konisberg, δηθαηνιφγεζε ηελ

ππφζεζή κνπ φηη ην δήηεκα ζα γηλφηαλ ηψξα έλα ακηγψο πξνζσπηθφ δήηεκα [3]

.

Γηαθήξπμε φηη ε θαξδηά ηνπ θαη ν ηξφπνο ζθέςεο ηνπ ζα ήηαλ ν κειινληηθφο

ζεκειηψδεο λφκνο ηνπ βαζηιείνπ ηεο Πξσζίαο, ηνπ θξάηνπο ηνπ, θαη πξαγκαηηθά,

ζηελ Πξσζία ν βαζηιηάο είλαη ην ζχζηεκα. Δίλαη ην κφλν πνιηηηθφ πξφζσπν. Με ηνλ

έλα ηξφπν ή κε ηνλ άιιν, ε πξνζσπηθφηεηά ηνπ θαζνξίδεη ην ζχζηεκα. Όηη θάλεη ή

ηνπ επηηξέπεηαη λα θάλεη, φηη ζθέθηεηαη ή απνδίδεηαη ζε απηφλ, είλαη απηφ πνπ ζηελ

Πξσζία ην θξάηνο ζθέθηεηαη ή θάλεη. Γη‟ απηφ ν παξψλ βαζηιηάο πξνζέθεξε

πξαγκαηηθά θάηη δειψλνληαο ην ηφζν αλακθηζβήηεηα.

Αιιά ην ιάζνο πνπ νη άλζξσπνη έθαλαλ γηα θαηξφ ήηαλ λα δίλνπλ ζεκαζία ζηηο

επηζπκίεο θαη ζηηο ζθέςεηο πνπ ζα εθθξάδνληαλ απφ ην βαζηιηά. Απηφ δελ κπνξνχζε

λα αιιάμεη ηελ θαηάζηαζε ζην ειάρηζην: ν θηιηζηαίνο είλαη ην πιηθφ ηεο κνλαξρίαο,

θαη ν κνλάξρεο πάληα παξακέλεη κφλν ν βαζηιηάο ησλ θηιηζηαίσλ‟ δελ κπνξεί λα

κεηαηξέςεη νχηε ηνλ εαπηφ ηνπ νχηε ηνπο ππνθείκελνπο ηνπ ζε ειεχζεξα, πξαγκαηηθά

αλζξψπηλα φληα ελψ θαη νη δχν πιεπξέο παξακέλνπλ σο έρνπλ.

Ο βαζηιηάο ηεο Πξσζίαο έρεη πξνζπαζήζεη λα αιιάμεη ην ζχζηεκα κέζσ κηαο

ζεσξίαο ηελ νπνία ζ‟ απηή ηε κνξθή δελ είρε πξαγκαηηθά ν παηέξαο ηνπ

[Φξεηδεξίθνο Γνπιηέικνο ΗΗΗ]. Ζ κνίξα απηήο ηεο πξνζπάζεηαο είλαη γλσζηή. Ήηαλ

κηα πιήξεο απνηπρία. Απηφ ήηαλ αλακελφκελν. Δθφζνλ θάπνηνο έθηαζε ζηνλ

πνιηηηθφ θφζκν ησλ δψσλ, ε αληίδξαζε δελ κπνξεί λα πξνρσξήζεη πεξαηηέξσ, θαη

δελ κπνξεί λα ππάξρεη θακία άιιε εμέιημε απφ ηελ εγθαηάιεηςε ηεο βάζεο απηνχ ηνπ

θφζκνπ θαη ηελ κεηάβαζε ζηνλ αλζξψπηλν θφζκν ηεο δεκνθξαηίαο.

Ο παιηφο βαζηιηάο δελ είρε παξάινγεο επηζπκίεο, ήηαλ έλαο θηιηζηαίνο θαη δελ είρε

θακία αμίσζε ζηε δηάλνηα. Απηφο ήμεξε φηη ην θξάηνο ησλ ππεξεηψλ ηνπ θαη ε θηήζε

ηνπ απαηηνχζε κφλν κηα πεδή ήξεκε χπαξμε. Ο λεαξφο βαζηιηάο ήηαλ πην άγξππλνο

θαη έμππλνο θαη είρε κηα πνιχ πςειή γλψκε γηα ηελ παληνδπλακία ηνπ κνλάξρε, πνπ

πεξηνξίδεηαη κφλν απφ ηελ θαξδηά θαη ην κπαιφ ηνπ. Σν παιηφ άθακπην θξάηνο ησλ

ππεξεηψλ θαη ησλ ζθιάβσλ ηνλ αεδίαδε. Ήζειε λα ην αλαδσνγνλήζεη θαη λα ην

δηαπνηίζεη πιήξσο θαη νινθιεξσηηθά κε ηηο δηθηέο ηνπ επηζπκίεο, ζπλαηζζήκαηα θαη

ζθέςεηο‟ θαη ζην θξάηνο ηνπ ζα κπνξνχζε λα ην απαηηήζεη απηφ, κφλν αλ απηφ

επξφθεηην λα δεκηνπξγεζεί. Γη‟ απηφ θαη νη θηιειεχζεξνη ιφγνη ηνπ θαη ηα

μερεηιίζκαηα ηεο θαξδηάο ηνπ. Όρη λεθξνί λφκνη, αιιά νιφθιεξε ε ζζελαξή θαξδηά

ηνπ βαζηιηά ζα έπξεπε λα θπβεξλά φια ηα ππνθείκελά ηνπ. Ήζειε λα ζέζεη ζε θίλεζε

φιεο ηηο θαξδηέο θαη ηα κπαιά πξνο φθεινο ησλ επηζπκηψλ θαη ησλ πνιχρξνλσλ

ζρεδίσλ, ηεο δηθήο ηνπ θαξδηάο. Έλα θίλεκα φλησο πξνέθπςε‟ αιιά νη ππφινηπεο

θαξδηέο δε ρηππνχζαλ φπσο απηή ηνπ βαζηιηά, θαη απηνί, ηνπο νπνίνπο θπβεξλνχζε,

δελ κπνξνχζαλ λα αλνίμνπλ ηα ζηφκαηά ηνπο δίρσο λα κηιήζνπλ γηα ηελ θαηάξγεζε

ηεο παιηάο θπξηαξρίαο. Οη ηδεαιηζηέο πνπ έρνπλ ηελ ηφικε λα ζέινπλ λα κεηαηξέςνπλ

ηνπο αλζξψπνπο ζε αλζξψπηλα φληα, κίιεζαλ θσλαρηά, θαη ελψ ν βαζηιηάο έπιαζε

θαληαζίεο κε ηνλ παιηφ γεξκαληθφ ηξφπν, απηνί ζεψξεζαλ φηη έρνπλ ην δηθαίσκα λα

θηινζνθήζνπλ κε ην λέν γεξκαληθφ ηξφπν. Φπζηθά, απηφ ήηαλ ζνθαξηζηηθφ γηα ηελ

Πξσζία. Γηα κηα ζηηγκή ε παιηά ηάμε πξαγκάησλ θαηλφηαλ λα είλαη άλσ θάησ‟

πξάγκαηη ηα πξάγκαηα άξρηζαλ λα κεηαηξέπνληαη ζε αλζξψπηλα φληα, εκθαλίζηεθαλ

αθφκε θαη θεκηζκέλα άηνκα, παξ‟ φιν πνπ ε αλαθνξά νλνκάησλ δελ επηηξέπεηαη ζηηο

Δζλνζπλειεχζεηο. Αιιά νη ππεξέηεο ηνπ παιηνχ δεζπνηηζκνχ ζχληνκα έζεζαλ έλα

ηέξκα ζ‟ απηή ηελ αληη-Γεξκαληθή δξαζηεξηφηεηα. Γελ ήηαλ δχζθνιν λα

δεκηνπξγήζνπλ κηα εζηηαζκέλε ζχγθξνπζε κεηαμχ ησλ επηζπκηψλ ηνπ βαζηιηά, ν

νπνίνο είλαη ελζνπζηψδεο κε ην παιηφ έλδνμν παξειζφλ ην γεκάην κε ηεξείο, ηππφηεο

θαη θενπδαξρηθνχο δνπινπάξνηθνπο, θαη ηνπο ζθνπνχο ησλ ηδεαιηζηψλ, νη νπνίνη

ήζειαλ κφλν ηα επαθφινπζα ηεο Γαιιηθήο Δπαλάζηαζεο θαη γη‟ απηφ, ζηελ ηειηθή,

πάληα κηα δεκνθξαηία θαη κηα νξγάλσζε ειεχζεξσλ αλζξψπσλ αληη γηα έλα ζχζηεκα

απφ λεθξά αληηθείκελα. Όηαλ απηή ε δηακάρε είρε γίλεη επαξθψο νμεία θαη δπζάξεζηε

θαη ν επεξέζηζηνο βαζηιηάο ήηαλ επαξθψο αθππληζκέλνο, νη ππεξέηεο ηνπ, νη νπνίνη

πξνεγνπκέλσο θαζνδεγνχζαλ ηφζν εχθνια ηελ πνξεία ησλ ππνζέζεψλ, ηνλ

πιεζίαζαλ θαη ηνλ δηαβεβαίσζαλ φηη δελ έπξαηηε ζνθά παξνηξχλνληαο ηνπο

πθηζηακέλνπο ηνπ λα βγάδνπλ άρξεζηνπο ιφγνπο, θαη φηη νη ππεξέηεο ηνπ δε ζα ήηαλ

ηθαλνί λα θπβεξλήζνπλ απηή ηε θπιή θσλαθιάδσλ αλζξψπσλ. Δπηπιένλ, ν εγεκφλαο

φισλ ησλ κεηαγελέζηεξσλ Ρψζσλ παξνηξχλζεθε απφ ηελ θίλεζε ζηα κπαιά ησλ

πξνεγνχκελσλ Ρψζσλ [Ο Μαξμ εηξσληθά απνθαιεί ηνπο Πξψζνπο ζηα ιαηηληθά

Borussen, Vorderrusen- πξνεγνχκελνπο Ρψζνπο, θαη ν Νηθφιανο ν Η, ν εγεκφλαο

φισλ ησλ Hinterrusen-κεηαγελέζηεξσλ Ρψζσλ] θαη απαηηνχζε ηελ απνθαηάζηαζε

ηεο παιηάο ήξεκεο ηάμεο πξαγκάησλ. Καη έηζη ην απνηέιεζκα ήηαλ κηα λέα είδεζε

ηεο παιηάο πξνγξαθήο φισλ ησλ επηζπκηψλ θαη ζθέςεσλ ησλ αλζξψπσλ ζε ζρέζε κε

ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα θαη θαζήθνληα, πνπ ζεκαίλεη κηα επηζηξνθή ζην παιηφ

άθακπην θξάηνο ππεξεηψλ, ζην νπνίν ν δνχινο ππεξεηεί ζησπειά, θαη ν ηδηνθηήηεο

γεο θαη αλζξψπσλ θπβεξλά φζν ζησπειά γίλεηαη, απιά ζε κηα ηάμε

θαιναλαζξεκκέλσλ, πεηζαξρεκέλα ππάθνπσλ ππεξεηψλ. Γελ είλαη δπλαηφ γηα

θαλέλαλ απφ απηνχο λα πεη φηη ζέιεη: ν ζθιάβνο δελ κπνξεί λα πεη φηη ζέιεη λα γίλεη

έλα αλζξψπηλν φλ, νχηε κπνξεί ν θπβεξλήηεο λα πεη φηη δελ έρεη θακία ρξεζηκφηεηα

γηα ηα αλζξψπηλα φληα ζηε ρψξα ηνπ. Σν λα είζαη ζησπειφο επνκέλσο, είλαη ν κφλνο

ηξφπνο. Muta pecora, prona et ventri oboedientia. [Ζ αγέιε είλαη αλφεηε,

εμαληιεκέλε θαη ππαθνχεη ζηελ θνηιηά ηεο]

Απηή ήηαλ ε αλεπηηπρήο πξνζπάζεηα θαηάξγεζεο ηνπ θηιηζηατθνχ θξάηνπο πάλσ

ζηε βάζε ηνπ‟ ην απνηέιεζκα ήηαλ λα απνδεηρζεί ζε φιν ηνλ θφζκν φηη γηα ην

δεζπνηηζκφ ε βηαηφηεηα είλαη κηα αλαγθαηφηεηα θαη ε αλζξσπηά αδχλαηε. Μηα

θηελψδεο ζρέζε κπνξεί κφλν λα δηαηεξεζεί κε βίαηα κέζα. Καη ηψξα ηειείσζα κε ην

θνηλφ καο θαζήθνλ, απηφ ηνπ λα θνηηάμσ ζηα κάηηα ην θηιηζηαίν θαη ην θξάηνο ηνπ.

Γε ζα πεηο φηη έρσ κηα πνιχ θαιή γλψκε γηα ηελ παξνχζα επνρή‟ θαη αλ παξ‟ φια

απηά δελ απειπίδνκαη απφ απηή, απηφ είλαη κφλν γηαηί είλαη αθξηβψο ε θαηάζηαζε

απφγλσζεο πνπ κε γεκίδεη κε ειπίδα. Γε κηιάσ γηα ηελ αληθαλφηεηα ησλ αξρφλησλ

θαη ηελ αδηαθνξία ησλ ππεξεηψλ θαη ησλ πθηζηακέλσλ πνπ αθήλνπλ ηα πάληα λα

ζπκβνχλ φπσο ζέιεη ν Θεφο‟ παξ‟ φιν πνπ θαη ηα δχν καδί ζα επαξθνχζαλ ήδε γηα λα

θέξνπλ κηα θαηαζηξνθή. Απιά εθηζηψ ηελ πξνζνρή ζαο ζην γεγνλφο φηη νη ερζξνί

ηνπ θηιηζηατζκνχ, ελ ζπληνκία, φινη νη άλζξσπνη πνπ ζθέθηνληαη θαη πνπ

ππνθέξνπλ, έρνπλ θηάζεη ζε κηα εξκελεία, γηα ηελ νπνία πξνεγνπκέλσο ηα κέζα

εμέιεηπαλ εληειψο, θαη φηη αθφκε θαη ην παζεηηθφ ζχζηεκα αλαπαξαγσγήο ησλ

πθηζηακέλσλ ηνπ παιηνχ ηχπνπ θαζεκεξηλά εληάζζεη λέα κέιε ζηελ ππεξεζία ηνπ

λένπ ηχπνπ αλζξσπφηεηαο. Σν ζχζηεκα ηεο βηνκεραλίαο θαη ηνπ εκπνξίνπ, ηεο

ηδηνθηεζίαο θαη ηεο εμαπάηεζεο ησλ αλζξψπσλ, σζηφζν νδεγεί αθφκε πην γξήγνξα

απ‟ φηη ε αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ ζε κηα ξσγκή ζηε ζχγρξνλε θνηλσλία, κηα ξσγκή

ηελ νπνία ην παιηφ ζχζηεκα δελ κπνξεί λα ζεξαπεχζεη, γηαηί δε γηαηξεχεη θαη δε

δεκηνπξγεί θαζφινπ, αιιά απιά ππάξρεη θαη θαηαλαιψλεη. Αιιά ε χπαξμε

αλζξψπηλσλ φλησλ πνπ ππνθέξνπλ, πνπ ζθέθηνληαη, θαη ζθεπηφκελσλ αλζξψπσλ πνπ

θαηαπηέδνληαη, πξέπεη αλαπφθεπθηα λα γίλεη δπζάξεζηε θαη δχζπεπηε γηα ηνλ δσψδε

θφζκν ηνπ θηιηζηατζκνχ ν νπνίνο παζεηηθά θαη απεξίζθεπηα θαηαλαιψλεη.

Απφ κέξνπο καο εκείο πξέπεη λα εθζέζνπκε ηνλ παιηφ θφζκν ζην ιακπξφ θσο ηεο

εκέξαο θαη λα ζρεκαηίζνπκε ην λέν κε έλαλ ζεηηθφ ηξφπν. Όζν πεξηζζφηεξν απηά ηα

γεγνλφηα επηηξέπνπλ ζηε ζθεπηφκελε αλζξσπφηεηα λα δηαηεξεί ηε ζέζε ηεο, θαη ζην

ππνθέξνλ αλζξψπηλν είδνο λα επηζηξαηεχεη ηηο δπλάκεηο ηνπ, ηφζν πην ηέιεην θαηά

ηελ είζνδφ ηνπ ζην λέν θφζκν ζα είλαη ην πξντφλ πνπ ε ζχγρξνλε επνρή εγθπκνλεί.

Γξάκκαηα από ηα Γαιινγεξκαληθά Χξνληθά. Μαξμ πξνο Ρνύγθε Kreuznach, επηέκβξηνο 1843

Υαίξνκαη πνπ απνθάζηζεο θαη παχνληαο λα θνηηάο πίζσ ζην παξειζφλ, ζηξέθεηο ηε

ζθέςε ζνπ, κπξνζηά, ζε έλα λέν εγρείξεκα. Κη έηζη, - ζην Παξίζη, ζην παιηφ

παλεπηζηήκην ηεο θηινζνθίαο- absit omen! [Μπνξεί λα κελ είλαη έλαο θαθφο νησλφο]-

θαη ζηε λέα πξσηεχνπζα ηνπ θαηλνχξγηνπ θφζκνπ! Ό,ηη είλαη αλαγθαίν πεξληέηαη. Γελ

έρσ θακία ακθηβνιία γη‟ απηφ, φηη ζα είλαη δπλαηφ λα μεπεξαζηνχλ φια ηα εκπφδηα,

ηε βαξχηεηα ησλ νπνίσλ δελ παξαιείπσ λα αλαγλσξίζσ.

Αιιά είηε ην εγρείξεκα πξαγκαηνπνηεζεί είηε φρη, ζε θάζε πεξίπησζε ζα είκαη ζην

Παξίζη ζην ηέινο απηνχ ηνπ κήλα [4]

, εθφζνλ ε αηκφζθαηξα εδψ θάλεη θάπνηνλ

δνπινπάξνηθν, θαη ζηε Γεξκαλία δε βιέπσ θαλέλα απνιχησο πεδίν ειεχζεξεο

δξαζηεξηφηεηαο.

ηε Γεξκαλία, ηα πάληα θαηαζηέιινληαη κε ηε βία‟ κηα πξαγκαηηθή αλαξρία ηεο

ζθέςεο, ε βαζηιεία ηεο ειηζηφηεηαο ηεο ίδηαο, θπξηαξρεί εθεί, θαη ε Επξίρε ππαθνχεη

ζηηο εληνιέο ηνπ Βεξνιίλνπ. Γη„ απηφ γίλεηαη φιν θαη πεξηζζφηεξν πξνθαλέο φηη έλα

λέν αλαδσνγνλεηηθφ ζεκείν πξέπεη λα αλαδεηεζεί γηα ηα πξαγκαηηθά ζθεπηφκελα θαη

αλεμάξηεηα κπαιά. Δίκαη πεπεηζκέλνο φηη ην ζρέδηφ καο ζα απαληνχζε ζε κηα

πξαγκαηηθή αλάγθε, θαη έπεηηα πξέπεη λα είλαη εθηθηφ γηα ηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο λα

ηθαλνπνηεζνχλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα. Ωο εθ ηνχηνπ δελ έρσ θακία ακθηβνιία γηα ην

εγρείξεκα, αλ αληηκεησπηζηεί ζνβαξά.

Οη εζσηεξηθέο δπζθνιίεο θαίλεηαη λα είλαη ζρεδφλ κεγαιχηεξεο απφ ηα εμσηεξηθά

εκπφδηα. Γηαηί αλ θαη θακία ακθηβνιία δελ ππάξρεη ζην δήηεκα ηνπ «Απφ πνπ», φιν

θαη κεγαιχηεξε ζχγρπζε επηθξαηεί ζην δήηεκα «Ωο πνπ». Όρη κφλν κηα θαηάζηαζε

γεληθήο αλαξρίαο επηθξαηεί αλάκεζα ζηνπο κεηαξξπζκηζηέο, αιιά θαη θαζέλαο ζα

πξέπεη λα παξαδερζεί ζηνλ εαπηφ ηνπ, φηη δελ έρεη θακία ζπγθεθξηκέλε ηδέα γηα ην

πνην ζα πξέπεη λα είλαη ην κέιινλ. Απφ ηελ άιιε, είλαη αθξηβψο ην πιενλέθηεκα ηεο

λέαο ηάζεο φηη εκείο δελ αληηκεησπίδνπκε δνγκαηηθά ηνλ θφζκν, αιιά κφλν ζέινπκε

λα βξνχκε ην λέν θφζκν κέζα απφ ηελ θξηηηθή ηνπ παιηνχ. Έσο ηψξα νη θηιφζνθνη

είραλ ηε ιχζε φισλ ησλ αηληγκάησλ ζηα γξαθεία ηνπο θαη ν ειίζηνο, εμσηεξηθφο

θφζκνο έπξεπε κφλν λα αλνίμεη ην ζηφκα ηνπ έηζη ψζηε ηα ςεηά πεξηζηέξηα ηεο

απφιπηεο γλψζεο λα πεηάμνπλ κέζα ζε απηφ. Σψξα ε θηινζνθία έρεη γίλεη γήηλε, θαη

ε πην ιακπξή απφδεημε απηνχ είλαη φηη ε θηινζνθηθή ζπλείδεζε ε ίδηα, έρεη πληγεί

ζηα βάζαλα ηεο κάρεο, φρη κφλν εμσηεξηθά αιιά θαη εζσηεξηθά. Αιιά αλ ην λα

νηθνδνκήζνπκε ην κέιινλ θαη λα ζηαζεξνπνηήζνπκε ηα πάληα, γηα φιεο ηη επνρέο, δελ

είλαη δηθή καο ππφζεζε, είλαη φιν θαη πην θαζαξφ ην ηη πξέπεη λα πεηχρνπκε ζην

παξφλ. Αλαθέξνκαη ζηελ αλειέεηε θξηηηθή, φισλ φζσλ ππάξρνπλ, αλειέεηε θαη απφ

ηελ άπνςε ηνπ λα κε θνβφκαζηε ηα απνηειέζκαηα πνπ θηάλεη, θαη απφ ηελ άπνςε

ηνπ λα θνβφκαζηε πνιχ ιίγν ηε ζχγθξνπζε κε ηηο δπλάκεηο πνπ ππάξρνπλ.

Γη‟ απηφ δελ είκαη ππέξ ηνπ λα ζεθψζνπκε νπνηαδήπνηε δνγκαηηθή ζεκαία.

Αληίζεηα πξέπεη λα πξνζπαζήζνπκε λα βνεζήζνπκε ηνπο δνγκαηηθνχο λα

δηεπθξηλίζνπλ ηηο πξνηάζεηο ηνπο ζηνπο εαπηνχο ηνπο. Έηζη ν θνκκνπληζκφο,

ζπγθεθξηκέλα είλαη κηα δνγκαηηθή αθαίξεζε‟ κε ηελ έλλνηα απηή, σζηφζν δελ

ζθέθηνκαη θάπνηνλ θαληαζηηθφ θαη πηζαλφ θνκκνπληζκφ, αιιά ηνλ πξαγκαηηθά

ππαξθηφ θνκκνπληζκφ, φπσο δηδάρζεθε απφ ηνπο Cabet, Dezamy, Weitling θηι.

Απηφο ν θνκκνπληζκφο είλαη κφλν κηα ηδηαίηεξε έθθξαζε ηεο νπκαληζηηθήο αξρήο,

κηα έθθξαζε πνπ αθφκα κνιχλεηαη απφ ην αληίζεηφ ηεο, ην ζχζηεκα ηεο ηδηνθηεζίαο.

Ωο εθ ηνχηνπ ε θαηάξγεζε ηεο ηδησηηθήο ηδηνθηεζίαο θαη ν θνκκνπληζκφο δελ είλαη

κε θαλέλα ηξφπν ηαπηφζεκα, θαη δελ είλαη ηπραίν, αιιά αλαπφθεπθην φηη ν

θνκκνπληζκφο έρεη δεη άιιεο ζνζηαιηζηηθέο ζεσξίεο- φπσο εθείλεο ηνπ Φνπξηέ, ηνπ

Πξνπληφλ θηι- λα πςψλνληαη γηα λα ηνλ αληηκεησπίζνπλ, επεηδή είλαη ν ίδηνο κφλν

κηα ηδηαίηεξε, κνλφπιεπξε πξαγκάησζε ηεο ζνζηαιηζηηθήο αξρήο.

Καη φιε ε ζνζηαιηζηηθή αξρή κε ηε ζεηξά ηεο, είλαη κφλν κηα άπνςε πνπ αθνξά ηελ

πξαγκαηηθφηεηα ηνπ αιεζηλνχ αλζξψπηλνπ φληνο. Αιιά πξέπεη λα πξνζέμνπκε ην ίδην

ηελ άιιε πιεπξά, ηελ ζεσξεηηθή χπαξμε ηνπ αλζξψπνπ, θαη έηζη λα θάλνπκε ηε

ζξεζθεία, ηελ επηζηήκε, θηι, ην αληηθείκελν ηεο θξηηηθήο καο. Δπηπιένλ, ζέινπκε λα

επεξεάζνπκε ηνπο ζπγρξφλνπο καο, ηδηαίηεξα ηνπο Γεξκαλνχο ζπγρξφλνπο καο. Σν

εξψηεκα πξνθχπηεη: πσο ζα ην επηηχρνπκε; Τπάξρνπλ δχν είδε γεγνλφησλ πνπ είλαη

αλακθηζβήηεηα. Πξψηα ε ζξεζθεία, θαη δίπια ζ‟ απηήλ ε πνιηηηθή, είλαη ηα ζέκαηα

πνπ ζπληζηνχλ ην θχξην ελδηαθέξνλ ηεο Γεξκαλίαο ζήκεξα. Πξέπεη λα πάξνπκε απηά,

ζε νπνηαδήπνηε κνξθή ππάξρνπλ, σο ην ζεκείν αθεηεξίαο καο, θαη λα κελ ηα

αληηκεησπίζνπκε κε θάπνην εθ ησλ πξνηέξσλ έηνηκν ζχζηεκα φπσο γηα παξάδεηγκα

«Σν ηαμίδη ζηελ Ηθαξία» [Etienne Cabet, Voyage en Icarie. Roman philosophique et

social]

Ζ Λνγηθή πάληνηε ππήξρε, αιιά φρη πάληα ζε κηα ινγηθή κνξθή. Ζ θξηηηθή κπνξεί

γη‟ απηφ λα μεθηλήζεη απφ νπνηνδήπνηε είδνο ζεσξεηηθήο θαη πξαθηηθήο ζπλείδεζεο

θαη απφ ηηο παξάμελεο κνξθέο γηα ηελ ππάξρνπζα πξαγκαηηθφηεηα, πνπ αλαπηχζζνπλ

ηελ αιεζηλή πξαγκαηηθφηεηα σο ππνρξέσζή ηνπο θαη ηειηθφ ηνπο ζηφρν. ρεηηθά κε

ηελ αιεζηλή δσή, είλαη αθξηβψο ην πνιηηηθφ θξάηνο –ζε φιεο ηηο κνληέξλεο κνξθέο

ηνπ- ην νπνίν αθφκε θαη φπνπ δελ έρεη ζπλεηδεηά δηαπνηηζηεί κε ηηο ζνζηαιηζηηθέο

απαηηήζεηο, πεξηέρεη ηηο απαηηήζεηο ηεο ινγηθήο. Καη ην πνιηηηθφ θξάηνο δελ ζηακαηά

εθεί. Παληνχ πξνυπνζέηεη φηη ε ινγηθή έρεη ζπλεηδεηνπνηεζεί. Αιιά αθξηβψο ιφγσ

απηνχ παληνχ εκπιέθεηαη ζηελ αληίθαζε αλάκεζα ζηελ ηδαληθή ηνπ ιεηηνπξγία θαη

ηηο πξαγκαηηθέο πξνυπνζέζεηο ηνπ.

Απφ απηή ηε ζχγθξνπζε ηνπ πνιηηηθνχ θξάηνπο κε ηνλ εαπηφ ηνπ, είλαη ινηπφλ

δπλαηφ λα αλαπηπρζεί παληνχ ε θνηλσληθή αιήζεηα, αθξηβψο φπσο ε ζξεζθεία είλαη

έλαο θαηάινγνο ησλ ζεσξεηηθψλ αγψλσλ ηεο αλζξσπφηεηαο, έηζη ην πνιηηηθφ θξάηνο

είλαη έλαο θαηάινγνο ησλ πξαθηηθψλ αγψλσλ ηεο αλζξσπφηεηαο. Γη‟ απηφ, ην

πνιηηηθφ θξάηνο εθθξάδεη κέζα ζηα φξηα ηεο κνξθήο ηνπ sub specie rei publicae [σο

έλα ηδηαίηεξν είδνο θξάηνπο ] φιεο ηηο θνηλσληθέο δηακάρεο, αλάγθεο θαη αιήζεηεο. Γη‟

απηφ, ην λα πάξνπκε σο αληηθείκελν θξηηηθήο έλα πην εμεηδηθεπκέλν πνιηηηθφ δήηεκα

- φπσο ε δηαθνξά ελφο ζπζηήκαηνο πνπ βαζίδεηαη ζηελ θνηλσληθή ηάμε θαη έλα πνπ

βαζίδεηαη ζηελ αληηπξνζψπεπζε- δελ είλαη κε θαλέλα ηξφπν θαηψηεξν ηνπ επηπέδνπ

αξρψλ. Γηαηί απηφ ην δήηεκα εθθξάδεη κφλν κε έλαλ πνιηηηθφ ηξφπν ηε δηαθνξά

αλάκεζα ζηελ δηαθπβέξλεζε απφ ηνλ άλζξσπν θαη ηελ δηαθπβέξλεζε απφ ηελ

ηδησηηθή ηδηνθηεζία. Γη‟ απηφ ε θξηηηθή φρη κφλν κπνξεί, αιιά πξέπεη λα αζρνιεζεί

κε απηά ηα πνιηηηθά δεηήκαηα (ηα νπνία ζχκθσλα κε ηνπο αθξαίνπο ζνζηαιηζηέο

είλαη αλάμηα πξνζνρήο). ηελ αλάιπζε ηεο ππεξνρήο ηνπ αληηπξνζσπεπηηθνχ

ζπζηήκαηνο ζε ζρέζε κε ην ζχζηεκα ησλ θνηλσληθψλ ηάμεσλ, ε θξηηηθή κε έλα

πξαθηηθφ ηξφπν θεξδίδεη ην ελδηαθέξνλ κηαο κεγάιεο κεξίδαο. Αλπςψλνληαο ην

αληηπξνζσπεπηηθφ ζχζηεκα απφ ηελ πνιηηηθή ηνπ κνξθή, ζηελ παγθφζκηα κνξθή θαη

απνθαιχπηνληαο ηελ αιεζηλή ζεκαζία πνπ ππνθξχπηεηαη ζε απηφ ην ζχζηεκα, ε

θξηηηθή ηαπηφρξνλα ππνρξεψλεη απηή ηε κεξίδα λα πάεη πέξαλ ησλ δηθψλ ηεο νξίσλ,

γηαηί ε λίθε ηεο είλαη ηαπηφρξνλα ε ήηηα ηεο.

Ωο εθ ηνχηνπ, ηίπνηα δε καο εκπνδίδεη απ‟ ην λα θάλνπκε θξηηηθή ζηελ πνιηηηθή,

ζηε ζπκκεηνρή ζηελ πνιηηηθή, θαη ζπλεπψο ζηνπο αιεζηλνχο αγψλεο, ζην ζεκείν

εθθίλεζεο ηεο θξηηηθήο καο, θαη λα ηαπηίζνπκε ηελ θξηηηθή καο κε απηνχο. ‟ απηήλ

ηελ πεξίπησζε δελ αληηκεησπίδνπκε ηνλ θφζκν κε έλαλ ζρνιαζηηθφ ηξφπν κε κηα λέα

αξρή: Δδψ είλαη ε αιήζεηα, γνλάηηζηε κπξνζηά ηεο! Αλαπηχζζνπκε λέεο αξρέο γηα

ηνλ θφζκν απφ ηηο αξρέο ηνπ θφζκνπ. Γελ ιέκε ζηνλ θφζκν: ηακαηήζηε ηνπο αγψλεο

ζαο, είλαη ειίζηνη΄ ζα ζαο δψζνπκε ην αιεζηλφ ζχλζεκα ηεο κάρεο. Απιά δείρλνπκε

ζηνλ θφζκν ηη πξαγκαηηθά είλαη λα αγσλίδεηαη, θαη ε ζπλείδεζε είλαη θάηη πνπ πξέπεη

λα απνθηήζεη αθφκα θαη αλ δε ην ζέιεη.

Ζ αιιαγή ηεο ζπλείδεζεο ζπλίζηαηαη κφλν ζην λα θάλεηο ζηνλ θφζκν γλσζηή, ηε

ζπλείδεζή ηνπ, ζην λα ηνλ μππλάο απφ ην φλεηξν γηα ηνλ εαπηφ ηνπ, ζην λα εμεγείο ζε

απηφλ ηε ζεκαζία ησλ πξάμεψλ ηνπ. Σν πιήξεο αληηθείκελφ καο κπνξεί κφλν λα είλαη

– φπσο είλαη επίζεο ζηελ θξηηηθή ηνπ Φφηεξκπαρ γηα ηε ζξεζθεία- λα δψζνπκε ζηα

ζξεζθεπηηθά θαη θηινζνθηθά δεηήκαηα ηε κνξθή πνπ ηαηξηάδεη ζηνλ άλζξσπν πνπ

έρεη ζπλείδεζε ηνπ εαπηνχ ηνπ.

Ωο εθ ηνχηνπ ην ζχλζεκά καο πξέπεη λα είλαη: αιιαγή ηεο ζπλείδεζεο φρη δηακέζνπ

ησλ δνγκάησλ, αιιά αλαιχνληαο ηε κπζηηθή ζπλείδεζε πνπ είλαη αθαηαλφεηε γηα ηνλ

εαπηφ ηεο, είηε απηή εθδειψλεη ηνλ εαπηφ ηεο κε κηα ζξεζθεπηηθή ή πνιηηηθή κνξθή.

Πξέπεη λα απνδεηρηεί κεηά, φηη ν θφζκνο έρεη γηα πνιχ θαηξφ νλεηξεπηεί λα

θαηαθηήζεη θάηη, γηα ην νπνίν έπξεπε απιά λα έρεη ζπλείδεζε γηα λα ην απνθηήζεη

ζηελ πξαγκαηηθφηεηα. Θα απνδεηρηεί φηη δελ είλαη δήηεκα ηνπ λα ηξαβήμεηο κηα

κεγάιε δηαλνεηηθή δηαρσξηζηηθή γξακκή αλάκεζα ζην παξειζφλ θαη ην κέιινλ, αιιά

λα ζπλεηδεηνπνηήζεηο ηηο ζθέςεηο ηνπ παξειζφληνο. Σέινο ζα απνδεηρηεί φηη ε

αλζξσπφηεηα δελ μεθηλά κηα λέα δνπιεηά, αιιά ζπλεηδεηά θάλεη απνηειεζκαηηθή ηελ

παιηά ηεο δνπιεηά.

Δλ ζπληνκία, ινηπφλ, κπνξνχκε λα δηαηππψζνπκε ηελ ηάζε ηεο εθεκεξίδαο καο σο

εμήο: ε απηνγλσζία (θξηηηθή θηινζνθία) λα απνθηεζεί απφ ηε ζχγρξνλε επνρή, απφ

ηνπο αγψλεο ηεο θαη ηηο επηζπκίεο ηεο. Απηή είλαη κηα δνπιεηά γηα ηνλ θφζκν θαη γηα

καο. Μπνξεί λα είλαη κφλν ε δνπιεηά ελσκέλσλ δπλάκεσλ. Δίλαη δήηεκα νκνινγίαο

θαη ηίπνηε άιιν. Γηα λα δηαζθαιίζεη ηελ άθεζε ακαξηηψλ, ε αλζξσπφηεηα πξέπεη

κφλν λα ηηο θαηαγγείιεη γηα απηφ πνπ πξαγκαηηθά είλαη.

Άξζξα ζηελ Εθεκεξίδα ηνπ Ρήλνπ -1842

Δηαδηθαζίεο ηεο 6εο

πλέιεπζεο ηεο Πνιηηείαο ηνπ Ρήλνπ

Σξίην άξζξν

πδεηήζεηο ζρεηηθά κε ην λόκν γηα ηηο θινπέο μπιείαο

Εθεκεξίδα ηνπ Ρήλνπ, Παξάξηεκα Νν 298, 25 Οθηωβξίνπ 1842

Σημείωμα της Σύνταξης:

«Λσπούμαζηε ποσ δεν μπορέζαμε να δημοζιεύζοσμε ηο 2ο άρθρο για ηοσς αναγνώζηες

μας. Σσνηακηική Επιηροπή ηης Εθημερίδας ηοσ Ρήνοσ» [5]

Μέρξη ηψξα έρνπκε πεξηγξάςεη δχν πνιχ ζεκαληηθέο πξάμεηο ηεο πλέιεπζεο ηεο

Πνιηηείαο, δειαδή ηε ζχγρπζή ηεο γηα ηελ Διεπζεξία ηνπ Σχπνπ θαη ηελ αλειεπζεξία

ηεο ζρεηηθά κε ηε ζχγρπζε απηή[6]

. Έρνπκε θαηέβεη ηψξα ζην έδαθνο. Πξηλ

πξνρσξήζνπκε ζην πξαγκαηηθά επίγεην δήηεκα ζε φιν ην κέγεζνο ηεο δσήο ηνπ, ην

δήηεκα ηνπ κνηξάζκαηνο ηεο γαηνθηεζίαο, ζα δψζνπκε ζηνπο αλαγλψζηεο καο

θάπνηεο θαζεκεξηλέο εηθφλεο νη νπνίεο αληηθαηνπηξίδνπλ κε πνιινχο ηξφπνπο ην

πλεχκα θαη, ίζσο κπνξνχκε λα πνχκε λα πνχκε, αθφκα θαη ηελ αιεζηλή εγγελή θχζε

ηεο πλέιεπζεο.

Δίλαη αιήζεηα, φηη ν λφκνο γηα ηηο θινπέο μπιείαο, φπσο ν λφκνο ησλ θπλεγεηηθψλ,

δαζηθψλ θαη ρνξηνιηβαδηθψλ παξαβάζεσλ, αμίδεη λα ζπδεηεζεί φρη κφλν ζηε ζρέζε

ηνπ κε ηε πλέιεπζε, αιιά θαη θαζ‟ εαπηφο. Ωζηφζν δελ έρνπκε ην πξνζρέδηφ ηνπ

λφκνπ κπξνζηά καο. Σν πιηθφ καο πεξηνξίδεηαη ζε θάπνηεο πξνζζέζεηο πνπ

ππνδείρηεθαλ αφξηζηα απφ ηε πλέιεπζε θαη ηελ λνκηθή επηηξνπή, θαη

παξνπζηάδνληαη κφλν σο αξηζκνί παξαγξάθσλ. Οη απνθάζεηο ηεο πλέιεπζεο νη ίδηεο

αλαθέξνληαη ηφζν ειάρηζηα, αζπλάξηεηα θαη απφθξπθα πνπ ε αλαθνξά ε ίδηα

κνηάδεη ζαλ κηα πξνζπάζεηα κπζηηθνπνίεζεο. Κξίλνληαο απφ ηνλ θνπηζνπξεκέλν

θνξκφ ζηε δηάζεζή καο, ε πλέιεπζε ήζειε κε απηή ηελ παζεηηθή εξεκία λα δείμεη

ην ζεβαζκφ ηεο ζηελ Πνιηηεία καο.

Δληππσζηάδεηαη θαλείο απφ έλα γεγνλφο πνπ είλαη ραξαθηεξηζηηθφ απηψλ ησλ

ζπδεηήζεσλ. Ζ πλέιεπζε δξα σο έλαο ζπκπιεξσκαηηθφο λνκνζέηεο παξάιιεια κε

ηνλ θξαηηθφ λνκνζέηε. Θα απνδεηρηεί αθφκα πην ελδηαθέξνπζα ε εμέηαζε ησλ

λνκνζεηηθψλ πξνζφλησλ ηεο πλέιεπζεο δηακέζνπ ελφο παξαδείγκαηνο. Δλ φςεη

απηνχ, ν αλαγλψζηεο ζα καο ζπγρσξήζεη πνπ απαηηνχκε απφ απηφλ ππνκνλή θαη

αληνρή, δχν αξεηέο πνπ έπξεπε λα αζθνχληαη ζπλερψο ζηελ αλάιπζε ηνπ άγνλνπ

αληηθεηκέλνπ- ζέκαηνο. Απφ ηε κεξηά καο ζρεηηθά κε ηηο ζπδεηήζεηο ηεο πλέιεπζεο

γηα ηηο θινπέο, πεξηγξάθνπκε άκεζα ηηο ζπδεηήζεηο ηεο πλέιεπζεο θαηά ηε

λνκνζεηηθή ηεο ιεηηνπξγία.

ηελ αξρή ηεο ζπδήηεζεο, έλαο απφ ηνπο αζηνχο αληηπξνζψπνπο πξνέβαιε

αληηξξήζεηο ζρεηηθά κε ηνλ ηίηιν ηνπ λφκνπ, ν νπνίνο επεθηείλεη ηελ θαηεγνξία ηεο

«θινπήο», πεξηιακβάλνληαο απιέο παξαβηάζεηο ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ. Έλαο

αληηπξφζσπνο ηεο αξηζηνθξαηηθήο θνηλσληθήο ηάμεο απάληεζε: «Αθξηβψο επεηδή ε

κηθξνθινπή μπιείαο δελ ζεσξείηαη θινπή, απηή ζπκβαίλεη ηφζν ζπρλά».

ε αλαινγία ν λνκνζέηεο ζα έπξεπε λα θαηαιήμεη ζην ζπκπέξαζκα: Δπεηδή έλα

ηξάβεγκα ηνπ απηηνχ δελ ζεσξείηαη θφλνο, έρεη γίλεη απηφ ηφζν ζπρλφ. Θα έπξεπε γη‟

απηφ λα δηαηαρζεί φηη ην ηξάβεγκα ηνπ απηηνχ είλαη θφλνο.

Έλαο άιινο αληηπξφζσπνο ηεο αξηζηνθξαηηθήο θνηλσληθήο ηάμεο ζεσξεί φηη «είλαη

αθφκα πην επίθνβν ην λα κελ πξνθέξνπκε, ηε ιέμε «θινπή» γηαηί άλζξσπνη πνπ

πιεξνθνξνχληαη γηα ηε ζπδήηεζε επί απηήο ηεο ιέμεο ζα κπνξνχζαλ εχθνια λα

πηζηέςνπλ φηη ε πλέιεπζε δελ ζεσξεί ηε κηθξνθινπή μπιείαο επίζεο θινπή».

Ζ πλέιεπζε πξέπεη λα απνθαζίζεη αλ ζεσξεί ηε κηθξνθινπή μπιείαο θινπή αιιά

αλ ε πλέιεπζε δελ ηελ αλαθεξχμεη θινπή, νη άλζξσπνη ζα κπνξνχζαλ λα πηζηέςνπλ

φηη ε πλέιεπζε πξαγκαηηθά δε ζεσξεί ηε κηθξνθινπή μπιείαο, θινπή. Ωο εθ ηνχηνπ

είλαη θαιχηεξν λα αθήζνπκε απηφ ην ρξήδνλ ιεπηήο κεηαρείξηζεο αληηθαηηθφ δήηεκα.

Δίλαη ζέκα επθεκηζκνχ θαη νη επθεκηζκνί ζα έπξεπε λα απνθεπρζνχλ. Ο ηδηνθηήηεο

δάζνπο εκπνδίδεη ην λνκνζέηε λα κηιήζεη, γηαηί θαη νη ηνίρνη έρνπλ απηηά.

Ο ίδηνο αληηπξφζσπνο πάεη αθφκα παξαπέξα. Θεσξεί φιε απηήλ ηελ εμέηαζε ηεο

έθθξαζεο «θινπή» σο «κηα επηθίλδπλε ελαζρφιεζε κε δηνξζσηηθέο δηαηππψζεηο, απφ

κέξνπο ηεο νινκέιεηαο ηεο πλέιεπζεο».

Μεηά απφ απηέο ηηο δηαθσηηζηηθέο δειψζεηο, ε πλέιεπζε ςήθηζε ηνλ ηίηιν ηνπ

λφκνπ.

Απφ ηελ πιεπξά ηεο άπνςεο πνπ πξνηάζεθε παξαπάλσ, ε νπνία ζθάιεη ζηελ

κεηαηξνπή ελφο πνιίηε ζε θιέθηε, εμαηηίαο κηαο απιήο ακέιεηαο, ζηε δηαηχπσζε θαη

απνξξίπηεη φιεο ηηο αληηδξάζεηο γη‟ απηφ, ζαλ γξακκαηηθή θαζαξφηεηα, είλαη

πξνθαλέο φηη αθφκα θαη ε κηθξνθινπή ησλ πεζκέλσλ μχισλ ή ζπιινγή πγξψλ

μχισλ, πεξηιακβάλεηαη θάησ απφ ηελ επηθεθαιίδα ηεο θινπήο, θαη ηηκσξείηαη εμίζνπ

απζηεξά φπσο ε θινπή δσληαλήο αλαπηπζζφκελεο μπιείαο.

Δίλαη αιήζεηα φηη ν παξαπάλσ αζηηθφο αληηπξφζσπνο ζρνιηάδεη: «Δθφζνλ ε

ηηκσξία ζα κπνξνχζε λα ζεκαίλεη κηα καθξφρξνλε θπιάθηζε, ηέηνηα απζηεξφηεηα ζα

νδεγνχζε αλζξψπνπο πνπ δηαθνξεηηθά ζα αθνινπζνχζαλ έλα έληηκν δξφκν, ζην

κνλνπάηη ηνπ εγθιήκαηνο. Απηφ ζα ζπλέβαηλε επίζεο επεηδή ζηε θπιαθή ζα ήηαλ

ζηελ παξέα καλησδψλ θιεθηψλ‟ γη΄ απηφ ζεψξεζε φηη ε ζπιινγή ή ε κηθξνθινπή

πγξψλ πεζκέλσλ μχισλ ζα έπξεπε λα ηηκσξεζεί κε κηα απιή αζηπλνκηθή ηηκσξία.»

Έλαο άιινο αζηηθφο αληηπξφζσπνο, σζηφζν ηνλ αληέθξνπζε κε ην βαζχ επηρείξεκα

«φηη ζηηο δαζηθέο πεξηνρέο ηνπ ηφπνπ ηνπ, αξρηθά κφλν πιεγψλνληαλ ηα λεαξά

δέληξα θαη αξγφηεξα, φηαλ ήηαλ λεθξά, ζεσξνχληαλ πεζκέλα μχια».

Θα ήηαλ αδχλαηνλ λα βξεζεί κηα πην θνκςή θαη ηαπηφρξνλα πην απιή κέζνδνο ψζηε

ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα, λα παξακεξίζνπλ κπξνζηά ζε απηά ησλ λέσλ δέλδξσλ.

Απφ ηε κηα, κεηά ηελ πηνζέηεζε απηήο ηεο παξαγξάθνπ, είλαη αλαπφθεπθην φηη

πνιινί άλζξσπνη ρσξίο θάπνηα εγθιεκαηηθή πξνδηάζεζε, θφβνληαη απφ ην πξάζηλν

δέλδξν ηεο εζηθήο θαη κνηάδνπλ κε πεζκέλα μχια ζηελ θφιαζε ηνπ εγθιήκαηνο, ηεο

αηηκίαο θαη ηεο κηδέξηαο. Απφ ηελ άιιε, κεηά ηελ απφξξηςε ηεο παξαγξάθνπ, ππάξρεη

πηζαλφηεηα κεξηθά λέα δέλδξα λα θαηαζηξαθνχλ, θαη ειάρηζηα ρξεηάδεηαη λα εηπσζεί

φηη ηα μχιηλα είδσια ζξηακβεχνπλ θαη ηα αλζξψπηλα φληα ζπζηάδνληαη!

Ο ππέξηαηνο πνηληθφο θψδηθαο [7]

πεξηιακβάλεη ππφ ηνλ φξν θινπή μπιείαο κφλν

ηελ κηθξνθινπή θιαδεκέλσλ μχισλ θαη ηελ θνπή μχισλ κε ζθνπφ ηελ θινπή.

Πξάγκαηη –ε πλέιεπζε ηεο Πνιηηείαο καο δε ζα ην πηζηέςεη- δειψλεη φηη –«Αλ

σζηφζν, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κέξαο θάπνηνο παίξλεη θξνχηα γηα λα ηα θάεη θαη κε

ηελ αθαίξεζή ηνπο δελ θάλεη θάπνηα κεγάιε δεκηά, ηφηε, ιακβάλνληαο ππ‟ φςηλ ηελ

πξνζσπηθή ηνπ ζέζε θαη ηηο θαηαζηάζεηο, πξέπεη λα ηηκσξεζεί βάζε αζηηθψλ (θη έηζη,

φρη πνηληθψλ!) δηαδηθαζηψλ.»

Ο αλψηαηνο πνηληθφο θψδηθαο ηνπ 16νπ

αηψλα, καο δεηά λα ηνλ ππεξαζπηζηνχκε

ελάληηα ζηελ θαηεγνξία ηεο ππεξβνιηθήο αλζξσπηάο πνπ ηνπ απαγγέιζεθε, απφ κηα

πλέιεπζε ηεο Πνιηηείαο ηνπ Ρήλνπ ηνπ 19νπ

αηψλα, θαη εκείο εθπιεξψλνπκε απηή

ηελ απαίηεζε.

Ζ ζπιινγή πεζκέλσλ μχισλ θαη ε πην ζχλζεηε θινπή μπιείαο! Καη ηα δχν έρνπλ

έλα θνηλφ πξνζδηνξηζκφ. Σελ ηδηνπνίεζε μπιείαο απφ θάπνηνλ άιιν. Γη‟ απηφ θαη ηα

δχν είλαη θινπή. Απηφ είλαη ην φινλ θαη ε νπζία ηεο ππέξκεηξεο ινγηθήο, ε νπνία

κφιηο εμέδσζε λφκνπο.

Αξρηθά, γη‟ απηφ εθηζηνχκε ηελ πξνζνρή ζηε δηαθνξά κεηαμχ ηνπο, αλ θαη πξέπεη

λα γίλεη απνδεθηφ φηη νη δχν πξάμεηο είλαη νπζησδψο δηαθνξεηηθέο, κπνξεί κφιηο θαη

κεηά βίαο λα ππνζηεξηρζεί φηη απηέο είλαη ηαπηφζεκεο απφ ηε λνκηθή ζθνπηά.

Γηα λα ηδηνπνηεζεί θαλεηο ηελ αλαπηπζζφκελε μπιεία, πξέπεη λα γίλεη βίαηνο

δηαρσξηζκφο ηεο απφ ηελ νξγαληθή ηεο ζπζρέηηζε. Δθφζνλ απηφ είλαη κηα πξνθαλήο

πξάμε ελάληηα ζην δάζνο, είλαη ινηπφλ θαη κηα πξνθαλήο πξάμε ελάληηα ζηνλ

ηδηνθηήηε ηνπ δέληξνπ.

Δπηπιένλ αλ ην θιαδεκέλν μχιν θιέβεηαη απφ έλα ηξίην πξφζσπν, απηφ ην πεζκέλν

μχιν είλαη πιηθφ πνπ έρεη παξαρζεί απφ ηνλ ηδηνθηήηε. Σν θιαδεκέλν μχιν είλαη μχιν

ην φπνην έρεη επεμεξγαζηεί. Ζ θπζηθή ζχλδεζε κε ηελ ηδηνθηεζία έρεη αληηθαηαζηαζεί

απφ κηα ηερλεηή. Γη‟ απηφ φπνηνο αθαηξεί θιαδεκέλα μχια αθαηξεί ηδηνθηεζία.

ηελ πεξίπησζε ησλ πεζκέλσλ μχισλ, αληίζεηα, ηίπνηα δελ έρεη δηαρσξηζηεί απφ

ηελ ηδηνθηεζία. Δίλαη κφλν φηη έρεη ήδε δηαρσξηζηεί απφ ηελ ηδηνθηεζία, πνπ

δηαρσξίδεηαη απφ απηή. Ο θιέθηεο μπιείαο απνθαίλεηαη κε ηελ εμνπζία ηνπ κηα

θαηαδίθε ζηελ ηδηνθηεζία. Ο ζπιιέθηεο πεζκέλσλ μχισλ απιά εθηειεί κηα θαηαδίθε

πνπ έρεη ήδε δηαηππσζεί απφ ηελ ίδηα ηε θχζε ηεο ηδηνθηεζίαο, γηαηί ν ηδηνθηήηεο ηεο

θαηέρεη κφλν ην δέληξν, αιιά ην δέληξν δελ θαηέρεη πιένλ ηα θιαδηά πνπ έρνπλ πέζεη

απφ απηφ.

Ζ ζπιινγή πεζκέλσλ μχισλ θαη ε θινπή μπιείαο είλαη γη‟ απηφ νπζησδψο

δηαθνξεηηθά πξάγκαηα. Σα αληηθείκελα πνπ εκπιέθνληαη είλαη δηαθνξεηηθά, νη

πξάμεηο ζρεηηθά κε απηά είλαη φρη ιηγφηεξν δηαθνξεηηθέο, θαη σο εθ ηνχηνπ ν ηξφπνο

ζθέςεο πξέπεη λα είλαη επίζεο δηαθνξεηηθφο, γηαηί πνην αληηθεηκεληθφ δεδνκέλν

κπνξεί λα εθαξκνζηεί ζηνλ ηξφπν ζθέςεο, πέξαλ ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο πξάμεο θαη

ηεο κνξθήο ηεο; Αιιά παξ‟ φιε απηή ηελ νπζηαζηηθή δηαθνξά, εζείο απνθαιείηε θαη

ηα δχν θινπή θαη ηηκσξείηε θαη ηα δχν σο θινπή. Πξάγκαηη, εζείο ηηκσξείηε ηε

ζπιινγή πεζκέλσλ μχισλ πην απζηεξά απφ ηελ θινπή μπιείαο, γηαηί ηελ ηηκσξείηε

ήδε αλαθεξχζζνληάο ηελ θινπή, κηα ηηκσξία ηελ νπνία πξνθαλψο δελ εθαξκφδεηε

ζηελ πξαγκαηηθή θινπή μπιείαο. Θα έπξεπε λα ηελ απνθαιέζεηε θφλν ηνπ δάζνπο

θαη λα ηελ ηηκσξήζεηε σο θφλν. Ο λφκνο δελ εμαηξείηαη ηεο γεληθήο ππνρξέσζεο λα

ιέεη ηελ αιήζεηα. Δίλαη δηπιά ππνρξεσκέλνο λα ην θάλεη, γηαηί απηφο είλαη ν δηεζλήο

θαη απζεληηθφο δείθηεο ηεο λφκηκεο θχζεο ησλ πξαγκάησλ. Ωο εθ ηνχηνπ ε λφκηκε

θχζε ησλ πξαγκάησλ δελ κπνξεί λα ξπζκηζηεί ζχκθσλα κε ην λφκν‟ αληίζεηα ν

λφκνο πξέπεη λα ξπζκηζηεί ζχκθσλα κε ηε λφκηκε θχζε ησλ πξαγκάησλ. Αιιά αλ ν

λφκνο δίλεη ηνλ ραξαθηεξηζκφ θινπή ζε κηα πξάμε πνπ είλαη ζπάληα αθφκα θαη

παξαβίαζε ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ, ηφηε ν λφκνο ςεχδεηαη θαη νη θησρνί

ζπζηάδνληαη γηα έλα λφκηκν ςέκα.

«Τπάξρνπλ δχν είδε δηαθζνξάο» ιέεη ν Μνληεζθηέ, «κηα φηαλ νη άλζξσπνη δελ

ηεξνχλ ηνπο λφκνπο, θαη ε άιιε φηαλ δηαθζείξνληαη απφ ηνπο λφκνπο: έλα

αζεξάπεπην θαθφ γηαηί είλαη ζηε ζεξαπεία ηελ ίδηα.» [Μνληεζθηέ, Σν Πλεχκα ησλ

Νφκσλ]

Γε ζα πεηχρεηε πνηέ λα καο πείζεηε φηη ππάξρεη έγθιεκα εθεί πνπ δελ ππάξρεη, απιά

ζα πεηχρεηε λα κεηαηξέςεηε ην έγθιεκα ην ίδην ζε κηα λφκηκε πξάμε. Έρεηε ζβήζεη

ηα φξηα κεηαμχ ηνπο, αιιά θάλεηε ιάζνο αλ πηζηεχεηε φηη ην θάλαηε απηφ κφλν πξνο

φθειφο ζαο. Ο ιαφο βιέπεη ηελ ηηκσξία, αιιά δελ βιέπεη ην έγθιεκα, θη επεηδή

βιέπεη ηηκσξία φπνπ δελ ππάξρεη έγθιεκα, δε ζα δεη ην έγθιεκα φπνπ ππάξρεη

ηηκσξία. Δθαξκφδνληαο ηελ θαηεγνξία ηεο θινπήο εθεί πνπ δελ ζα έπξεπε λα

εθαξκνζηεί, ηελ έρεηε επίζεο αθαηξέζεη απφ εθεί πνπ ε θαηεγνξία απηή έπξεπε λα

εθαξκνζηεί.

Καη δελ πξνθαιέη απηή ε ζθιεξή άπνςε ε ίδηα, ε νπνία ζέηεη έλαλ θνηλφ νξηζκφ γηα

δηαθνξεηηθά είδε πξάμεσλ θαη αθήλεη ηε δηαθνξά εθηφο ππνινγηζκνχ, ηελ

απηνθαηαζηξνθή ηεο; Αλ θάζε παξαβίαζε ηεο ηδηνθηεζίαο ρσξίο δηάθξηζε, ρσξίο έλα

πην αθξηβή νξηζκφ, νλνκάδεηαη θινπή, δελ ζα είλαη φιε ε ηδησηηθή ηδηνθηεζία θινπή;

Με ηελ ηδησηηθή κνπ ηδηνθηεζία δελ εμαηξψ θάζε άιιν πξφζσπν απφ απηήλ ηελ

ηδηνθηεζία; Γελ παξαβηάδσ έηζη ην δηθαίσκα ηεο ηδηνθηεζίαο; Αλ αξλείζηε ηε

δηαθνξά κεηαμχ νπζηαζηηθά δηαθνξεηηθψλ εηδψλ ηνπ ίδηνπ εγθιήκαηνο αξλείζηε φηη

ην έγθιεκα ην ίδην είλαη δηαθνξεηηθφ απφ ην δηθαίσκα, θαηαξγείηε ην δηθαίσκα ην

ίδην, γηαηί θάζε έγθιεκα έρεη κηα πηπρή θνηλή κε ην δηθαίσκα. Ωο εθ ηνχηνπ είλαη

γεγνλφο, επηβεβαησκέλν εμίζνπ απφ ηελ ηζηνξία θαη ηε ινγηθή, φηη ε αδηαθνξνπνίεηε

απζηεξφηεηα θάλεη ηελ ηηκσξία νινθιεξσηηθά αλεπηηπρή, γηαηί μεκπιέθεη κε ηελ

ηηκσξία σο κηα επηηπρία ηνπ δηθαηψκαηνο.

Αιιά γηαηί δηαθσλνχκε; Ζ πλέιεπζε, είλαη αιήζεηα απνθεξχζζεη ηε δηαθνξά

κεηαμχ ζπιινγήο πεζκέλσλ μχισλ, παξαβίαζεο ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ, θαη ηεο

θινπήο μπιείαο. Απνθεξχζζεη ηε δηαθνξά κεηαμχ απηψλ ησλ πξάμεσλ αξλνχκελε λα

ηε ζεσξήζεη σο απνθαζηζηηθή γηα ην ραξαθηήξα ηεο πξάμεο, φηαλ πξφθεηηαη γηα έλα

δήηεκα ζπκθεξφλησλ ησλ παξαβαηψλ ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ, αιιά αλαγλσξίδεη

ηε δηαθνξά φηαλ πξφθεηηαη γηα έλα δήηεκα ζπκθεξφλησλ ησλ ηδηνθηεηψλ δάζνπο.

Γη‟ απηφ ε επηηξνπή πξνηείλεη ηελ αθφινπζε πξνζζήθε: «λα ζεσξείηαη σο πξφζζεην

επηβαξπληηθφ ζηνηρείν ην αλ ε αλαπηπζζφκελε μπιεία θιαδεχεηαη ή θφβεηαη κε

θνπηηθά εξγαιεία θαη ην αλ ρξεζηκνπνηείηαη πξηφλη αληη γηα ηζεθνχξη».

Ζ πλέιεπζε εγθξίλεη απηή ηε δηάθξηζε. Ζ ίδηα δηαπεξαζηηθή φξαζε πνπ ηφζν

ζπλεηδεηά δηαρσξίδεη έλα πξηφλη απφ έλα ηζεθνχξη φηαλ είλαη δήηεκα ησλ δηθψλ ηεο

ζπκθεξφλησλ ζηεξείηαη ηφζν ζπλείδεζεο ψζηε λα αξλείηαη ηε δηαθνξά πεζκέλσλ

μχισλ θαη αλαπηπζζφκελσλ δέληξσλ φηαλ είλαη δήηεκα ζπκθεξφλησλ άιισλ

αλζξψπσλ. Ζ δηαθνξά βξέζεθε φηη ήηαλ ζεκαληηθή, σο επηβαξπληηθφ ζηνηρείν, αιιά

ρσξίο θακία ζεκαζία σο ειαθξπληηθφ ζηνηρείν, παξ‟ φιν πνπ ε πξνεγνχκελε δελ

κπνξεί λα ππάξμεη αλ ε ηειεπηαία είλαη αδχλαηε.

Ζ ίδηα ινγηθή ζπλαληάηαη θαη‟ επαλάιεςε, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπδήηεζεο.

ρεηηθά κε ηελ παξάγξαθν 65, έλαο αζηφο αληηπξφζσπνο επηζπκνχζε ην εμήο: « ε

αμία ηεο θιεκκέλεο μπιείαο ζα έπξεπε επίζεο λα ρξεζηκνπνηεζεί σο κέηξν γηα ηνλ

νξηζκφ ηεο ηηκσξίαο», «πξάγκα ην νπνίν ζπλάληεζε ηελ αληίδξαζε ηνπ εθπξνζψπνπ

ηεο επηηξνπήο σο θαζφινπ πξαθηηθφ.»

Ο ίδηνο απηφο αληηπξφζσπνο ζεκείσζε ζε ζρέζε κε ηελ παξάγξαθν 66: «γεληθά

φινο ν λφκνο ζηεξείηαη κηαο δήισζεο ηεο αμίαο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ε ηηκσξία ζα

έπξεπε λα απμάλεη ή λα κεηψλεηαη».

Ζ ζεκαζία ηεο αμίαο ζηελ απφθαζε ηεο ηηκσξίαο γηα ηηο παξαβηάζεηο ηεο

ηδηνθηεζίαο είλαη απηαπφδεηθηε.

Αλ ε έλλνηα ηνπ εγθιήκαηνο πεξηιακβάλεη απηή ηεο ηηκσξίαο, ην πξαγκαηηθφ

έγθιεκα δεηά έλα κέηξν ηεο ηηκσξίαο. Έλα πξαγκαηηθφ έγθιεκα έρεη ηα φξηά ηνπ. Ζ

ηηκσξία ζα πξέπεη γη‟ απηφ λα πεξηνξηζηεί ψζηε λα είλαη πξαγκαηηθή, πξέπεη λα

πεξηνξηζηεί ζχκθσλα κε κηα αξρή ηνπ λφκνπ γηα λα είλαη δίθαηε. Σν πξφβιεκα είλαη

λα θάλεηο ηελ ηηκσξία ηελ πξαγκαηηθή ζπλέπεηα ηνπ εγθιήκαηνο. Πξέπεη λα ηε δεη ν

εγθιεκαηίαο σο ηελ αλαγθαία ζπλέπεηα ηεο πξάμεο ηνπ, θαη γη‟ απηφ σο δηθή ηνπ

πξάμε. Ωο εθ ηνχηνπ ην φξην ηεο ηηκσξίαο ηνπ πξέπεη λα είλαη ην φξην ηεο πξάμεο ηνπ.

Σν ζπγθεθξηκέλν πεξηερφκελν κηαο παξαβίαζεο ηνπ λφκνπ είλαη ην φξην ελφο θπζηθνχ

εγθιήκαηνο. Σν κέηξν απηνχ ηνπ πεξηερνκέλνπ, είλαη γη‟ απηφ ην κέηξν ηνπ

εγθιήκαηνο. ηελ πεξίπησζε ηεο ηδηνθηεζίαο απηφ ην κέηξν είλαη ε αμία ηεο, θαη ελψ

ε πξνζσπηθφηεηα, νπνηαδήπνηε θαη αλ είλαη ηα φξηα ηεο, είλαη πάληα έλα ζχλνιν, ε

ηδηνθηεζία πάληα ππάξρεη κφλν κέζα ζε έλα νξηζκέλν φξην πνπ δελ είλαη κφλν

δηαθξηηφ, αιιά απνθαζηζηηθφ, φρη κφλν κεηξήζηκν αιιά κεηξεκέλν. Ζ αμία είλαη ν

αζηηθφο ηξφπνο χπαξμεο ηεο ηδηνθηεζίαο, ε ινγηθή έθθξαζε δηακέζνπ ηεο νπνίαο

αξρηθά γίλεηαη θνηλσληθά θαηαλνεηή θαη ζπλεηδεηή. Δίλαη ζαθέο φηη απηφ ην

αληηθεηκεληθφ θαζνξηζηηθφ ζηνηρείν, πνπ δίλεηαη απφ ηε θχζε ηνπ αληηθεηκέλνπ ηνπ

ίδηνπ, πξέπεη νκνίσο λα είλαη αληηθεηκεληθφ θαη νπζηαζηηθφ θαζνξηζηηθφ ζηνηρείν γηα

ηελ ηηκσξία. Αθφκα θαη αλ ε λνκνζεζία, εδψ, πνπ πξφθεηηαη γηα έλα δήηεκα

αξηζκψλ, κπνξεί λα θαζνδεγεζεί κφλν απφ εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ψζηε λα κε

ραζεί ζε άπεηξνπο πξνζδηνξηζκνχο, πξέπεη ηνπιάρηζηνλ λα ζέζεη ηνλ θαλφλα. Γελ

είλαη δήηεκα ελφο εμαληιεηηθνχ πξνζδηνξηζκνχ ησλ δηαθνξψλ, αιιά ησλ βαζηθψλ

δηαθνξψλ. Αιιά ε πλέιεπζε δελ ήηαλ θαζφινπ δηαηεζεηκέλε λα εζηηάζεη ηελ

εμαηξεηηθή πξνζνρή ηεο ζε ηέηνηα κεδακηλά πξάγκαηα.

Αιιά κεηά ζθέθηεζηε φηη κπνξείηε λα ζπκπεξάλεηε φηη ε πλέιεπζε παξέιεηςε

νινθιεξσηηθά ηελ αμία ζηελ απφθαζε ηεο ηηκσξίαο; Απηφ ζα ήηαλ έλα θαθφ, κε

πξαθηηθφ ζπκπέξαζκα! Ο ηδηνθηήηεο ηνπ δάζνπο- ζα αζρνιεζνχκε κε απηφ αξγφηεξα

κε πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο- δελ απαηηεί κφλν λα απνδεκησζεί απφ ηνλ θιέθηε γηα

ηελ απιή γεληθή αμία. Γίλεη αθφκα ζε απηήλ ηελ αμία έλαλ ηδηαίηεξν ραξαθηήξα, θαη

βαζίδεη ηελ απαίηεζε ηνπ γηα εηδηθή απνδεκίσζε ζ‟ απηή ηελ πνηεηηθή ηδηαηηεξφηεηα.

Μπνξνχκε ηψξα λα αληηιεθζνχκε ηη ελλνεί ν πξφεδξνο ηεο επηηξνπήο κε ηελ έλλνηα

πξαθηηθφο. Ο πξαθηηθφο ηδηνθηήηεο δάζνπο επηρεηξεκαηνινγεί σο εμήο: Απηφο ν

λνκηθφο πξνζδηνξηζκφο είλαη θαιφο σο εθεί πνπ είλαη ρξήζηκνο γηα κέλα, γηαηί φηη

είλαη ρξήζηκν γηα κέλα είλαη θαιφ. Αιιά απηφο ν λνκηθφο πξνζδηνξηζκφο είλαη

πεξηηηφο, είλαη επηδήκηνο, είλαη κε πξαθηηθφο ζην βαζκφ πνπ πξφθεηηαη λα εθαξκνζηεί

ζηνλ θαηεγνξνχκελν ζηε βάζε κηαο θαζαξά ζεσξεηηθήο λνκηθήο ηδηνηξνπίαο.

Δθφζνλ ν θαηεγνξνχκελνο είλαη επηδήκηνο γηα κέλα, είλαη ινγηθφ φηη θαζεηί πνπ

κεηψλεη ηε δεκηά πνπ πιήηηεη απηφλ, είλαη επηδήκην γηα κέλα. Απηφ ιέγεηαη πξαθηηθή

ζνθία.

Δκείο νη κε πξαθηηθνί άλζξσπνη σζηφζν, απαηηνχκε γηα ηελ πιεηνλφηεηα ησλ

θησρψλ, ησλ πνιηηηθά θαη θνηλσληθά απφξσλ, απηφ, πνπ ε εκπεδσκέλε θαη

δηδαζθφκελε δνπιηθφηεηα ησλ επνλνκαδφκελσλ ηζηνξηθψλ, έρεη αλαθαιχςεη φηη

απνηειεί ηελ αιεζηλή θηινζνθηθή ιίζν, γηα λα κεηαηξαπεί, θάζε ρπδαία απαίηεζε,

ζηνλ αιεζηλφ ρξπζφ ηνπ δηθαίνπ. Απαηηνχκε γηα ηνπο θησρνχο έλα εζηκηθφ δίθαην,

θαη πξάγκαηη έλα πνπ δελ είλαη ηνπηθνχ ραξαθηήξα αιιά είλαη έλα εζηκηθφ δίθαην ησλ

θησρψλ ζε φιεο ηηο ρψξεο. Πξνρσξνχκε αθφκα παξαπέξα θαη ππνζηεξίδνπκε φηη έλα

εζηκηθφ δίθαην απφ ηελ ίδηα ηνπ ηε θχζε, κπνξεί κφλν λα είλαη έλα δίθαην απηήο ηεο

ηαπεηλφηαηεο, αθηήκνλνο θαη ζηνηρεηψδνπο κάδαο.

Σα επνλνκαδφκελα έζηκα ησλ πξνλνκηνχρσλ ηάμεσλ θαηαλννχληαη σο έζηκα

αληίζεηα ζην λφκν. Ζ πξνέιεπζή ηνπο ρξνλνινγείηαη απφ ηελ πεξίνδν ζηελ νπνία ε

αλζξψπηλε ηζηνξία ήηαλ κέξνο ηεο θπζηθήο ηζηνξίαο, θαη ζηελ νπνία ζχκθσλα κε ηνλ

Αηγππηηαθφ ζξχιν, φινη νη ζενί έθξπβαλ ηνλ εαπηφ ηνπο ζε κνξθέο δψσλ. Ζ

αλζξσπφηεηα εκθαληδφηαλ λα μεπέθηεη ζε ζπγθεθξηκέλα είδε δψσλ, ηα νπνία

ζπλδένληαλ φρη ηζφηηκα, αιιά άληζα κε κηα αληζφηεηα πνπ θαζνξηδφηαλ απφ λφκνπο.

Ζ θαηάζηαζε αλειεπζεξίαο ηνπ θφζκνπ, απαηηνχζε λφκνπο πνπ εμέθξαδαλ απηή ηελ

αλειεπζεξία, γηαηί ελψ ν αλζξψπηλνο λφκνο είλαη ε κνξθή χπαξμεο ηεο ειεπζεξίαο,

απηφο ν δσψδεο λφκνο είλαη ε κνξθή χπαξμεο ηεο αλειεπζεξίαο. Ο θενπδαιηζκφο

είλαη κε ηελ επξχηεξε έλλνηα, ην πλεπκαηηθφ δσψδεο βαζίιεην, ν θφζκνο ηεο

δηαηξεκέλεο αλζξσπφηεηαο, ζε αληίζεζε κε ηνλ αλζξψπηλν θφζκν πνπ δεκηνπξγεί ηηο

δηθέο ηνπ δηαθξίζεηο θαη ηνπ νπνίνπ ε αληζφηεηα, δελ είλαη ηίπνηα παξά κηα

δηαζιψκελε κνξθή ηεο ηζφηεηαο. ηηο ρψξεο ηνπ πξψηκνπ θενπδαιηζκνχ, ζηηο ρψξεο

ηνπ ζπζηήκαηνο θαζηψλ φπνπ κε ηελ θπξηνιεθηηθή ζεκαζία ηεο ιέμεο νη άλζξσπνη

ηνπνζεηνχληαη ζε μερσξηζηά θνπηηά[8]

θαη ηα επγελή, ειεχζεξα ελαιιαζφκελα κέιε

ηνπ κεγάινπ ηεξνχ ζψκαηνο, ηνπ αγίνπ Αλζξψπνπ, θφβνληαη θαη ζρίδνληαη ζε

θνκκάηηα, δηαρσξίδνληαη βίαηα, βξίζθνπκε επίζεο ηε ιαηξεία ησλ δψσλ, ηε ζξεζθεία

ησλ δψσλ, ζηελ πξσηφγνλε κνξθή ηεο, γηαηί ν άλζξσπνο πάληα ζεσξεί σο ηελ

ππέξηαηε χπαξμή ηνπ απηήλ πνπ είλαη ε αιεζηλή χπαξμή ηνπ. Ζ κφλε ηζφηεηα πνπ

κπνξεί λα βξεζεί ζηελ πξαγκαηηθή δσή ησλ δψσλ είλαη ε ηζφηεηα κεηαμχ ελφο δψνπ

κε ηα άιια δψα ηνπ ηδίνπ είδνπο‟ είλαη ε ηζφηεηα ηνπ δνζκέλνπ είδνπο κε ηνλ εαπηφ

ηνπ αιιά φρη ε ηζφηεηα ηνπ γέλνπο. Σν δσηθφ γέλνο ην ίδην είλαη νξαηφ κφλν ζηελ

ερζξηθή ζπκπεξηθνξά ησλ δηαθνξεηηθψλ δσηθψλ εηδψλ, ηα νπνία επηβεβαηψλνπλ ηα

ηδηαίηεξα δηαθξηηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ελφο ελάληηα ζην άιιν. ην ζηνκάρη ηνπ

ζαξθνθάγνπ, ε θχζε έδσζε ην πεδίν κάρεο ηεο ελφηεηαο, ηε ρνάλε ηεο εγγχηεξεο

ζπληεμεο, ην φξγαλν πνπ ζπλδέεη ηα πνηθίια είδε δψσλ.

Οκνίσο, ζηνλ θενπδαιηζκφ ην έλα είδνο ηξέθεηαη κε ην άιιν είδνο, έσο ην είδνο ην

νπνίν, φπσο ν πνιχπνδαο, κεγαιψλεη ζην έδαθνο, θαη έρεη κφλν αλαξίζκεηα πφδηα, κε

ηα νπνία απνκπδά ηνπο ρπκνχο ηεο γεο, γηα ηα αλψηεξα είδε, ελψ ην ίδην ηξέθεηαη κε

ζθφλε, γηαηί ελψ ζην θπζηθφ δσηθφ βαζίιεην νη εξγάηξηεο κέιηζζεο ζθνηψλνπλ ηνπο

θεθήλεο, ζην πλεπκαηηθφ δσηθφ βαζίιεην νη θεθήλεο ζθνηψλνπλ ηηο εξγάηξηεο

κέιηζζεο, θαη ζπγθεθξηκέλα κε ηελ εξγαζία. Όηαλ νη πξνλνκηνχρεο ηάμεηο

πξνζθεχγνπλ απφ ην λνκηθφ δίθαην ζηα εζηκηθά ηνπο δηθαηψκαηα, απαηηνχλ αληί ηνπ

αλζξψπηλνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ δηθαίνπ, ηε δσψδε κνξθή ηνπ, ε νπνία έρεη ράζεη ηψξα

ηελ πξαγκαηηθφηεηά ηεο θαη έρεη γίλεη κηα απιή δσψδεο κάζθα.

Εθεκεξίδα ηνπ Ρήλνπ Παξάξηεκα Νν300, 27 Οθηωβξίνπ 1842

Σα εζηκηθά δηθαηψκαηα ηεο αξηζηνθξαηίαο, ζπγθξνχνληαη ιφγσ ηνπ πεξηερνκέλνπ

ηνπο, κε ηε κνξθή ηνπ παγθφζκηνπ λφκνπ. Γελ κπνξνχλ λα απνθηήζνπλ ηε κνξθή

ηνπ λφκνπ επεηδή είλαη εθαξκνγέο ηεο αλνκίαο. Σν γεγνλφο πσο ην πεξηερφκελφ ηνπο

είλαη αληίζεην ζηε κνξθή ηνπ λφκνπ- θαζνιηθφηεηα θαη αλαγθαηφηεηα, απνδεηθλχεη

φηη είλαη εζηκηθά ιάζε θαη δελ κπνξνχλ λα δηεθδηθεζνχλ ζε αληίζεζε κε ην λφκν,

αιιά ζαλ αληίζεηα ζην λφκν, πξέπεη λα θαηαξγεζνχλ θαη αθφκα λα ηηκσξεζνχλ αλ

πξνθχςεη ε δπλαηφηεηα, γηαηί θαλελφο ε πξάμε δελ παχεη λα είλαη ιάζνο γηαηί ηελ

θάλεη απφ ζπλήζεηα, φπσο ν ζπκκνξίηεο γηφο ελφο ιεζηή δελ δηθαηνινγείηαη γηαηί ε

ιεζηεία είλαη κηα νηθνγελεηαθή ηδηνζπγθξαζία. Αλ θάπνηνο ζπλεηδεηά δξα αληίζεηα

ζην λφκν ηηκσξείηαη γηα ην δηθφ ηνπ ζθνπφ‟ αλ δξα απφ ζπλήζεηα, απηή ε ζπλήζεηά

ηνπ ηηκσξείηαη ζαλ κηα θαθή ζπλήζεηα. Σελ επνρή πνπ νη θαζνιηθνί λφκνη ζα

θπξηαξρήζνπλ, ην ινγηθφ εζηκηθφ δίθαην δελ είλαη ηίπνηα παξά ην έζηκν ηνπ λφκηκνπ

δηθαίνπ, γηαηί ην δίθαην δελ ζηακάηεζε λα είλαη έζηκν επεηδή έρεη ελζσκαησζεί ζην

λφκν, παξ‟ φιν πνπ ζηακάηεζε λα είλαη απιά έζηκν. Γηα θάπνηνλ πνπ δξα ζχκθσλα

κε ην δίθαην, ην δίθαην γίλεηαη ζπλήζεηά ηνπ, αιιά εθαξκφδεηαη κε βία ελάληηα ζε

θάπνηνλ πνπ ην παξαβηάδεη, παξ‟ φιν πνπ δελ είλαη ε δηθηά ηνπ ζπλήζεηα. Σν δίθαην

δελ εμαξηάηαη πιένλ απφ ηελ ηχρε, απ‟ ην αλ ην έζηκν είλαη ινγηθφ ή φρη, αιιά ην

έζηκν γίλεηαη ινγηθφ επεηδή ην δίθαην είλαη λφκηκν, γηαηί ην έζηκν έγηλε έζηκν ηνπ

θξάηνπο.

Σν εζηκηθφ δίθαην σο κηα μερσξηζηή πεξηνρή παξάιιεια ζην λφκηκν δίθαην είλαη γη‟

απηφ ινγηθφ, κφλν φπνπ ππάξρεη παξάιιεια θαη επηπξνζζέησο κε ηνλ λφκν, φπνπ ην

έζηκν είλαη ε πξφλνηα ηνπ λφκηκνπ δηθαίνπ. Ωο εθ ηνχηνπ θάπνηνο δελ κπνξεί λα

κηιήζεη γηα εζηκηθά δηθαηψκαηα ησλ πξνλνκηνχρσλ θνηλσληθψλ ηάμεσλ. Ο λφκνο

αλαγλσξίδεη φρη κφλν ην ινγηθφ ηνπο δίθαην αιιά ζπρλά αθφκα θαη ηηο παξάινγεο

απαηηήζεηο ηνπο. Οη πξνλνκηνχρεο θνηλσληθέο ηάμεηο δελ έρνπλ θαλέλα δηθαίσκα

πξφλνηαο ζρεηηθά κε ην λφκν, γηαηί ν λφκνο έρεη πξνβιέςεη φια ηα πηζαλά

απνηειέζκαηα ηνπ δηθαίνπ ηνπο. Ωο εθ ηνχηνπ επίζεο ηα εζηκηθά δηθαηψκαηα

απαηηνχληαη κφλν σο κηα πεξηνρή γηα ην θάηη παξαπάλσ, ψζηε ην ίδην ην πεξηερφκελν

ην νπνίν αληηκεησπίδεηαη ζην λφκν κέζα ζηα ινγηθά ηνπ φξηα λα βξεη ζην έζηκν

έξεηζκα γηα ηηο ηδηνηξνπίεο θαη απαηηήζεηο εθηφο απηψλ ησλ ινγηθψλ νξίσλ.

Αιιά ελψ απηά ηα εζηκηθά δηθαηψκαηα ηεο αξηζηνθξαηίαο, είλαη έζηκα ηα νπνία

είλαη αληίζεηα κε ηελ ηδέα ηνπ ινγηθνχ δηθαίνπ, ηα εζηκηθά δηθαηψκαηα ησλ θησρψλ

είλαη δηθαηψκαηα ηα νπνία είλαη αληίζεηα ζηα έζηκα ηνπ ζεηηθνχ λφκνπ. Σν

πεξηερφκελφ ηνπο δελ έξρεηαη ζε ζχγθξνπζε κε ηε λφκηκε κνξθή, αιιά πεξηζζφηεξν

κε ηελ έιιεηςε κνξθήο ηνπο. Ζ κνξθή ηνπ δελ έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ην πεξηερφκελν

απηφ, αληίζεηα, ην ηειεπηαίν δελ έρεη θηάζεη αθφκα ζε απηή ηε κνξθή. Λίγε ζθέςε

ρξεηάδεηαη γηα λα ζπιιάβεη θαλείο πσο κηα κνλφπιεπξα δηαθσηηζκέλε λνκνζεζία έρεη

ζπκπεξηθεξζεί θαη έρεη ππνρξεσζεί λα ζπκπεξηθεξζεί ζηα εζηκηθά δηθαηψκαηα ησλ

θησρψλ, εθ ησλ νπνίσλ ηα πνηθίια Γεξκαληθά δηθαηψκαηα [9]

κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ

ε πην γφληκε πεγή.

ε ζρέζε κε ηνλ αζηηθφ λφκν, νη πην θηιειεχζεξεο λνκνζεζίεο έρνπλ πεξηνξηζηεί ζην

λα δίλνπλ κνξθή θαη λα πςψλνπλ ζε έλα παγθφζκην επίπεδν εθείλα ηα δηθαηψκαηα ηα

νπνία βξήθαλ ήδε λα ππάξρνπλ. Όπνπ δελ βξήθαλ θαζφινπ ηέηνηα δηθαηψκαηα δελ

δεκηνχξγεζαλ θάπνηα. Καηάξγεζαλ ζπγθεθξηκέλα έζηκα, αιιά θάλνληαο απηφ,

μέραζαλ φηη ελψ ην ιάζνο ησλ θνηλσληθψλ ηάμεσλ πήξε ηε κνξθή απζαίξεησλ

απαηηήζεσλ, ην δίθαην εθείλσλ ρσξίο θνηλσληθή ηάμε εκθαλίζηεθε ζηε κνξθή

ηπραίσλ παξαρσξήζεσλ. Απηφο ν ηξφπνο δξάζεο ήηαλ ζσζηφο ζρεηηθά κε εθείλνπο νη

νπνίνη, πέξαλ ηνπ δηθαίνπ, απνιάκβαλαλ έζηκα, αιιά ήηαλ ιαλζαζκέλε ζε ζρέζε κε

εθείλνπο πνπ είραλ κφλν έζηκα ρσξίο δηθαηψκαηα. Αθξηβψο φπσο απηέο νη λνκνζεζίεο

κεηέηξεςαλ απζαίξεηεο απαηηήζεηο ζε λφκηκνπο ηζρπξηζκνχο, ζην βαζκφ πνπ θάπνην

ινγηθφ πεξηερφκελν ηνπ δηθαίνπ επξφθεηην λα βξεζεί ζ‟ εθείλεο ηηο απαηηήζεηο,

έπξεπε επίζεο λα κεηαηξέςνπλ ηηο ηπραίεο παξαρσξήζεηο ζε αλαγθαίεο. Μπνξνχκε λα

ην μεθαζαξίζνπκε απηφ παίξλνληαο ηα κνλαζηήξηα σο έλα παξάδεηγκα. Σα

κνλαζηήξηα θαηαξγήζεθαλ, ε ηδηνθηεζία ηνπο δεζκεχηεθε, θαη ήηαλ δίθαην λα γίλεη

έηζη. Αιιά ε ζπκπησκαηηθή ππνζηήξημε ηελ νπνία νη θησρνί βξήθαλ ζηα κνλαζηήξηα

δελ αληηθαηαζηάζεθε απφ θάπνηα άιιε ζεηηθή πεγή εηζνδήκαηνο. Όηαλ ε ηδηνθηεζία

ησλ κνλαζηεξηψλ κεηαηξάπεθε ζε ηδησηηθή ηδηνθηεζία θαη ηα κνλαζηήξηα έιαβαλ

θάπνηα απνδεκίσζε, νη θησρνί πνπ δνχζαλ απφ ηα κνλαζηήξηα δελ απνδεκηψζεθαλ.

Αληίζεηα, έλαο λένο πεξηνξηζκφο ηνπο επηβιήζεθε, ελψ απνζηεξήζεθαλ ηνπ αξρηθνχ

δηθαίνπ. Απηφ ζπλέβε ζε φιεο ηηο κεηαηξνπέο ησλ πξνλνκίσλ ζε δηθαηψκαηα. Μηα

ζεηηθή πηπρή απηψλ ησλ θαηαρξήζεσλ εμνπζίαο- πνπ ήηαλ αθφκα κηα θαηάρξεζε,

γηαηί κεηέηξεπε ην δίθαην ηεο κηαο πιεπξάο ζε θάηη ηπραίν- θαηαξγήζεθε φρη κε ηελ

κεηαηξνπή ηεο ηπραίαο χπαξμεο ζε κηα αλαγθαηφηεηα, αιιά κε ηελ παξάβιεςή ηεο.

Απηέο νη λνκνζεζίεο ήηαλ αλαγθαζηηθά κνλφπιεπξεο, γηαηί φια ηα εζηκηθά

δηθαηψκαηα ησλ θησρψλ βαζίδνληαλ ζην γεγνλφο φηη ζπγθεθξηκέλεο κνξθέο

ηδηνθηεζίαο ήηαλ αθαζφξηζηεο ζην ραξαθηήξα, γηαηί δελ ήηαλ μεθάζαξα-

απνθιεηζηηθά ηδησηηθή ηδηνθηεζία, αιιά νχηε ήηαλ μεθάζαξα θνηλή ηδηνθηεζία, φληαο

έλα κίγκα ηδησηηθνχ θαη δεκνζίνπ δηθαίνπ, φπσο βξίζθνπκε ζε φινπο ηνπο ζεζκνχο

ηνπ Μεζαίσλα. Γηα ην ζθνπφ ηεο λνκνζεζίαο, ηέηνηεο ακθίβνιεο κνξθέο ζα

κπνξνχζαλ λα γίλνπλ αληηιεπηέο κφλν κε ηε λφεζε, θαη ε λφεζε δελ είλαη κφλν

κνλφπιεπξε, αιιά έρεη ηελ νπζηψδε ιεηηνπξγία λα θάλεη ηνλ θφζκν κνλφπιεπξν, κηα

κεγάιε θαη αμηνζαχκαζηε δνπιεηά, γηαηί κφλν ε κνλφπιεπξε άπνςε κπνξεί λα

απνζπάζεη ην ζπγθεθξηκέλν απφ ηελ αλνξγάλσηε κάδα ηνπ φινπ θαη λα δψζεη ζε

απηφ ζρήκα. Ο ραξαθηήξαο ελφο πξάγκαηνο είλαη έλα πξντφλ ηεο λφεζεο. Κάζε

πξάγκα πξέπεη λα δηαρσξίζεη ηνλ εαπηφ ηνπ θαη λα δηαρσξηζηεί γηα λα είλαη θάηη.

Πεξηνξίδνληαο θάζε έλα απφ ηα πεξηερφκελα ηνπ θφζκνπ κε κηα ακεηάβιεηε

νξηζηηθφηεηα, θαη ζηεξενπνηψληαο ηελ πγξή νπζία απηνχ ηνπ πεξηερνκέλνπ, ε λφεζε

απνθαιχπηεη ηελ πνιχκνξθε πνηθηιία ηνπ θφζκνπ, γηαηί ν θφζκνο δελ ζα ήηαλ

πνιχπιεπξνο ρσξίο λα είλαη πνιιέο θνξέο κνλφπιεπξνο.

Ζ λφεζε ινηπφλ θαηάξγεζε ηηο λφζεο, αλαπνθάζηζηεο κνξθέο ηεο ηδηνθηεζίαο,

εθαξκφδνληαο ζ‟ απηέο ηηο ππάξρνπζεο θαηεγνξίεο ηνπ αθεξεκέλνπ αζηηθνχ λφκνπ,

ην πξφηππν ησλ νπνίσλ ήηαλ δηαζέζηκν ζην Ρσκατθφ λφκν. Ζ λνκνζεηηθή ζθέςε

ζεψξεζε φηη ήηαλ δηθαηφηεξν λα θαηαξγήζεη ηηο ππνρξεψζεηο απηήο ηεο

αλαπνθάζηζηεο ηδηνθηεζίαο απέλαληη ζηελ ηάμε ησλ πνιχ θησρψλ, επεηδή θαηάξγεζε

επίζεο ηα θξαηηθά πξνλφκηα ηεο ηδηνθηεζίαο. Ξέραζε, σζηφζν, φηη αθφκε θη απφ ηελ

νπηηθή γσλία ηνπ αζηηθνχ λφκνπ ππήξρε εδψ έλα δηπιφ ηδησηηθφ δηθαίσκα: έλα

ηδησηηθφ δηθαίσκα ηνπ ηδηνθηήηε, θαη έλα ηδησηηθφ δηθαίσκα ηνπ κε ηδηνθηήηε, θαη

απηφ, παξά ην γεγνλφο φηη θακία λνκνζεζία δελ θαηαξγεί ηα πξνλφκηα ηεο

ηδηνθηεζίαο ζηα πιαίζηα ηνπ ζπληαγκαηηθνχ δηθαίνπ, αιιά απιά ηα μεηπιίγεη απφ ηνλ

πεξίεξγν ραξαθηήξα ηνπο, θαη ηνπο δίλεη έλαλ πνιηηηθφ ραξαθηήξα. Αλ, σζηφζν,

θάζε κεζαησληθή κνξθή δηθαηψκαηνο, θαη επνκέλσο θαη ηδηνθηεζίαο, ήηαλ απφ θάζε

άπνςε πβξηδηθή, δπαδηθή, δηαηξεκέλε ζηα δχν, θαη ε λφεζε νξζά επηβεβαίσζε ηε

δηθή ηεο αξρή ηεο ελφηεηαο, ζρεηηθά κε απηφλ ηνλ αληηθαηηθφ θαζνξηζκφ, παξέβιεςε

σζηφζν ην γεγνλφο, φηη εθεη ππήξραλ αληηθείκελα ηεο ηδηνθηεζίαο ηα νπνία, απφ ηελ

ίδηα ηνπο ηε θχζε, δελ κπνξνχλ πνηέ λα απνθηήζνπλ ην ραξαθηήξα ηεο

πξναπνθαζηζκέλεο ηδησηηθήο ηδηνθηεζίαο, αληηθείκελα ηα νπνία απφ ηελ ζηνηρεηψδε

ηνπο θχζε θαη ηελ ηπραία κνξθή χπαξμήο ηνπο, αλήθνπλ ζηε ζθαίξα ησλ

επαγγεικαηηθψλ δηθαησκάησλ, θαη γη‟ απηφ ηνπ επαγγεικαηηθνχ δηθαηψκαηνο απηήο

ηεο ηάμεο, πνπ αθξηβψο ιφγσ απηψλ ησλ επαγγεικαηηθψλ δηθαησκάησλ, απνθιείεηαη

απφ φιε ηελ άιιε ηδηνθηεζία, θαη ε νπνία έρεη ηελ ίδηα ζέζε ζηελ αζηηθή θνηλσλία κε

απηή πνπ έρνπλ απηά ηα αληηθείκελα ζηε θχζε.

Θα βξεζεί ηφηε φηη ηα έζηκα πνπ είλαη έζηκα φιεο ηεο θησρήο ηάμεο βαζίδνληαη κε

έλα ζίγνπξν έλζηηθην ζηελ αθαζφξηζηε πηπρή ηεο ηδηνθηεζίαο. Θα βξεζεί φηη φρη

κφλν απηή ε ηάμε ληψζεη κηα παξφξκεζε λα ηθαλνπνηήζεη κηα θπζηθή αλάγθε, αιιά

εμίζνπ φηη ληψζεη ηελ αλάγθε λα ηθαλνπνηήζεη κηα δίθαηε παξφξκεζε. Σα πεζκέλα

μχια δίλνπλ έλα ηέηνην παξάδεηγκα. Απηή ε μπιεία έρεη ηφζν ιίγε νξγαληθή ζρέζε κε

ην αλαπηπζζφκελν δέληξν φζν ην πεζκέλν δέξκα ηνπ θηδηνχ έρεη κε ην θίδη. Ζ θχζε

ε ίδηα παξνπζηάδεηαη ζαλ λα ήηαλ έλα κνληέιν ηεο αληίζεζεο κεηαμχ ηεο θηψρεηαο

θαη ηεο επεκεξίαο, ζηε κνξθή ησλ μεξψλ ζπαζκέλσλ θισλαξηψλ θαη θιαδηψλ πνπ

απνρσξίζηεθαλ ηελ νξγαληθή δσή, ζε αληίζεζε κε ηα δέληξα θαη ηνπο κίζρνπο νη

νπνίνη είλαη ζηαζεξά ξηδσκέλνη θαη γεκάηνη κε ππφγεηεο ξίδεο, νξγαληθά

αλαδσνγνλεηηθφ αέξα, θσο, λεξφ θαη ρψκα γηα λα αλαπηχμνπλ ηε δηθή ηνπο

θαηάιιειε κνξθή θαη αηνκηθή δσή. Δίλαη κηα θπζηθή αληηπξνζψπεπζε ηεο θηψρεηαο

θαη ηνπ πινχηνπ. Ζ αλζξψπηλε θηψρεηα αηζζάλεηαη απηή ηε ζπγγέλεηα θαη ζπλάγεη ην

δηθαίσκα ηεο ζηελ ηδηνθηεζία απφ απηφ ην αίζζεκα ηεο ζπγγέλεηαο. Αλ, ινηπφλ,

δηεθδηθεί ην θπζηθφ νξγαληθφ πινχην γηα ηνπο πξνθαζνξηζκέλνπο ηδηνθηήηεο,

δηεθδηθεί ηε θπζηθή θηψρεηα γηα ηελ αλάγθε θαη ηελ ηχρε ηεο. ‟ απηφ ην παηρλίδη

ησλ ζηνηρεησδψλ δπλάκεσλ, ε θηψρεηα αηζζάλεηαη κηα επεξγεηηθή δχλακε πην

αλζξψπηλε απφ ηελ αλζξψπηλε δχλακε. Ζ ηπραία απζαίξεηε δξάζε ησλ

πξνλνκηνχρσλ αηφκσλ, αληηθαζίζηαηαη απφ ηελ ηπραία δξάζε ησλ ζηνηρεησδψλ

δπλάκεσλ, νη νπνίεο αθαηξνχλ απφ ηελ ηδησηηθή ηδηνθηεζία, απηφ απφ ην νπνίν ε

ηειεπηαία παξαηηείηαη πιένλ κε εζεινληηθά. Αθξηβψο φπσο δελ είλαη πξέπνλ γηα ηνπο

πινχζηνπο λα επηβνπιεχνληαη ηηο ειεεκνζχλεο πνπ κνηξάδνληαη ζηνπο δξφκνπο, ην

ίδην ηζρχεη επίζεο ζρεηηθά κε απηέο ηηο ειεεκνζχλεο ηεο θχζεο. Αιιά είλαη κε ηε

δξαζηεξηφηεηά ηεο επίζεο πνπ ε θηψρεηα απέθηεζε ην δίθαηφ ηεο. Με ηελ πξάμε ηεο

ζπιινγήο, ε ζηνηρεηψδεο ηάμε ηεο αλζξψπηλεο θνηλσλίαο αλαζέηεη ζηνλ εαπηφ ηεο λα

πξνάγεη ηελ ηάμε αλάκεζα ζηα πξντφληα ηεο ζηνηρεηψδνπο δχλακεο ηεο θχζεο. Ζ

θαηάζηαζε είλαη παξφκνηα ζρεηηθά κε εθείλα ηα αγαζά ηα νπνία, ιφγσ ηεο άγξηαο

αλάπηπμήο ηνπο, είλαη έλα ζπλνιηθά ηπραίν, πξνζάξηεκα ηεο ηδηνθηεζίαο θαη κφλν

ιφγσ ηεο κε ζεκαληηθφηεηάο ηνπο, δελ είλαη έλα αληηθείκελν ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ

πξαγκαηηθνχ ηδηνθηήηε. Σν ίδην πξάγκα ηζρχεη επίζεο ζε ζρέζε κε ηε ζπιινγή κεηά

ην ζεξηζκφ θαη παξφκνηα εζηκηθά δηθαηψκαηα.

ε απηά ηα έζηκα ηεο θησρήο ηάμεο, ινηπφλ, ππάξρεη έλα ελζηηθηψδεο αίζζεκα

δηθαίνπ‟ νη ξίδεο ηνπ είλαη ζεηηθέο θαη γλήζηεο, θαη ε κνξθή ηνπ εζηκηθνχ δηθαίνπ εδψ

πξνζαξκφδεηαη φιν θαη πεξηζζφηεξν ζηε θχζε γηαηί κέρξη ηψξα ε χπαξμε ηεο θησρήο

ηάμεο ηεο ίδηαο ήηαλ έλα απιφ έζηκν ηεο αζηηθήο θνηλσλίαο, έλα έζηκν ην νπνίν δελ

έρεη βξεη κηα θαηάιιειε ζέζε ζηε ζπλεηδεηή νξγάλσζε ηνπ θξάηνπο.

Ζ ζπδήηεζή καο αληέρεη έλα παξάδεηγκα ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν ζπκπεξηθέξνληαη

ζ‟ απηά ηα εζηκηθά δηθαηψκαηα, έλα παξάδεηγκα ην νπνίν εμαληιεηηθά δείρλεη ηε

κέζνδν θαη ην πλεχκα ηεο φιεο δηαδηθαζίαο.

Έλαο αζηφο αληηπξφζσπνο αληηηάρζεθε ζηε δηάηαμε κε ηελ νπνία ε ζπιινγή

ζακλφκνπξσλ θαη θνχκαξσλ αληηκεησπίδεηαη σο θινπή. Μίιεζε αξρηθά εθ κέξνπο

ησλ παηδηψλ ησλ θησρψλ, ηα νπνία καδεχνπλ ηα θξνχηα γηα λα θεξδίζνπλ έλα

κεδακηλφ πνζφ γηα ηνπο γνλείο ηνπο‟ κηα δξαζηεξηφηεηα ε νπνία έρεη επηηξαπεί απφ

ηνπο ηδηνθηήηεο απφ ακλεκνλεχησλ ρξφλσλ θαη έδσζε δσή ζε έλα εζηκηθφ δίθαην ησλ

παηδηψλ. Απηφο ν ηζρπξηζκφο θαηαπνιεκήζεθε απφ έλαλ άιιν αληηπξφζσπν, ν νπνίνο

παξαηήξεζε φηη: «ζηελ πεξηνρή ηνπ απηά ηα κνχξα έρνπλ ήδε γίλεη αληηθείκελα

εκπνξηθήο ζπλαιιαγήο θαη απνζηέιινληαη ζηελ Οιιαλδία κε ην βαξέιη.»

ε κηα επαξρία, επνκέλσο ηα πξάγκαηα έρνπλ πάεη ηφζν καθξηά ψζηε έλα εζηκηθφ

δηθαίσκα ησλ θησρψλ λα κεηαηξαπεί ζε κνλνπψιην ησλ πινπζίσλ. Απηή είλαη ε

εμαληιεηηθή απφδεημε φηη ε θνηλή ηδηνθηεζία κπνξεί λα κνλνπσιεζεί, απ‟ ην νπνίν

θπζηθά έπεηαη φηη πξέπεη λα κνλνπσιεζεί. Ζ θχζε ηνπ αληηθεηκέλνπ δεηά κνλνπψιην

γηαηί ηα ζπκθέξνληα ηεο ηδησηηθήο ηδηνθηεζίαο έρνπλ επηλνήζεη εδψ απηφ ην

κνλνπψιην. Ζ κνληέξλα ηδέα πνπ ζπλειήθζε απφ θάπνηνπο θηινρξήκαηνπο κηθξνχο

εκπφξνπο γίλεηαη αλακθηζβήηεηε φηαλ πξνζθέξεη θέξδνο ζην καθξαίσλν ηεπηνληθφ

ρζφλην ζπκθέξνλ.

Ο ζνθφο λνκνζέηεο ζα εκπνδίζεη ην έγθιεκα γηα λα κε ρξεηαζηεί λα ην ηηκσξήζεη,

θαη ζα ην θάλεη απηφ φρη παξεκπνδίδνληαο ηε ζθαίξα ηνπ δηθαίνπ, αιιά κε ην λα

μεθνξησζεί ηελ αξλεηηθή πηπρή θάζε ελζηίθηνπ δηθαίνπ, δίλνληαο ζην ηειεπηαίν κηα

ζεηηθή ζθαίξα δξάζεο. Γε ζα πεξηνξηζηεί ζην λα απαιείςεη ην αλέθηθην γηα ηα κέιε

ηεο κηαο ηάμεο, λα αλήθνπλ ζε κηα αλψηεξε ζθαίξα δηθαίνπ, αιιά ζα πςψζεη ηελ

ηάμε ηνπο ηελ ίδηα, ζηελ πξαγκαηηθή δπλαηφηεηα λα απνιαχζεη ηα δηθαηψκαηά ηεο.

Αιιά αλ ην θξάηνο δελ είλαη αλζξψπηλν, πινχζην θαη αξθεηά ππεξήθαλν γηα θάηη

ηέηνην, είλαη ηνπιάρηζηνλ απφιπην θαζήθνλ ηνπ λνκνζέηε λα κελ κεηαηξέςεη ζε

έγθιεκα φηη νη πεξηζηάζεηο θαη κφλνλ έθαλαλ παξάβαζε. Πξέπεη λα δείμεη ηελ

ππέξηαηε πξαφηεηά ηνπ, δηνξζψλνληαο σο κηα θνηλσληθή αλσκαιία, φηη ζα ήηαλ γη‟

απηφλ, ε θνξχθσζε ηεο αδηθίαο λα ηηκσξήζεη, σο έλα αληηθνηλσληθφ έγθιεκα.

Αιιηψο ζα πνιεκά ην θνηλσληθφ έλζηηθην ελψ ππνηίζεηαη φηη πνιεκά ηελ

αληηθνηλσληθή ηνπ κνξθή. Δλ ζπληνκία, αλ ηα δεκνθηιή εζηκηθά δηθαηψκαηα

θαηαζηέιινληαη, ε πξνζπάζεηα λα εθαξκνζηνχλ κπνξεί κφλν λα αληηκεησπηζηεί σο

απιή θαηαπάηεζε ελφο αζηπλνκηθνχ θαλνληζκνχ, αιιά πνηέ λα ηηκσξεζεί σο

έγθιεκα. Ζ ηηκσξία κε αζηπλνκηθέο πνηλέο είλαη θαηάιιειε γηα ρξήζε ελάληηα ζε κηα

πξάμε ηελ νπνία νη πεξηζηάζεηο ραξαθηήξηζαλ σο κηα επηθαλεηαθή αλσκαιία ρσξίο

λα ζπληζηά θάπνηα παξάβαζε ηεο αηψληαο θπξηαξρίαο ηνπ λφκνπ. Ζ ηηκσξία δελ

πξέπεη λα εκπλέεη πεξηζζφηεξε αληηπάζεηα απ‟ φηη ε παξάβαζε, ν εμεπηειηζκφο ηνπ

εγθιήκαηνο δελ πξέπεη λα κεηαηξαπεί ζε εμεπηειηζκφ ηνπ λφκνπ, ε βάζε ηνπ θξάηνπο

ππνζθάπηεηαη αλ ε δπζηπρία γίλεηαη έγθιεκα ή ην έγθιεκα γίλεηαη δπζηπρία. Πνιχ

καθξηά απφ ην λα ππνζηεξίμεη απηήλ ηελ άπνςε ε πλέιεπζε ηεο Πνιηηείαο δελ

παξαηεξεί νχηε ηνπο βαζηθνχο θαλνληζκνχο ηεο λνκνζεζίαο.

Σν πνηαπφ, μχιηλν, άζιην θαη εγσηζηηθφ πλεχκα ηνπ ζπκθέξνληνο βιέπεη κφλν ηε

κηα άπνςε, ηελ άπνςε θαηά ηελ νπνία ζίγεηαη, φπσο έλα ρπδαίν άηνκν πνπ ζεσξεί

έλαλ πεξαζηηθφ σο ηελ πην θαθφθεκε, ρπδαία χπαξμε θάησ απφ ηνλ ήιην επεηδή απηή

ε δχζηπρε χπαξμε έρεη παηήζεη πάλσ ζηα ζηηεξά ηνπ. Κάλεη ηα ζηηεξά ηνπ ηε βάζε

γηα ηηο απφςεηο ηνπ θαη ηελ θξίζε ηνπ, θάλεη ην έλα ζεκείν φπνπ ν πεξαζηηθφο

έξρεηαη ζε επαθή κε απηφ ην κφλν ζεκείν φπνπ ε θχζε φινπ ηνπ αλζξψπνπ απηνχ

έξρεηαη ζε επαθή κε ηνλ θφζκν. Αιιά έλαο άλζξσπνο κπνξεί πνιχ θαιά λα ηχρεη λα

παηήζεη πάλσ ζηα ζηηεξά κνπ, ρσξίο απφ απηήλ ηελ άπνςε λα ζηακαηήζεη λα είλαη

έλαο εηιηθξηλήο, πξαγκαηηθά εμαηξεηηθφο άλζξσπνο. Όπσο αθξηβψο δελ πξέπεη λα

θξίλεηο ηνπο αλζξψπνπο κε βάζε ηα ζηηεξά ζνπ, δελ πξέπεη λα ηνπο βιέπεηο κέζα απφ

ηα κάηηα ηνπ ηδησηηθνχ ζπκθέξνληνο. [a]

Σν ηδησηηθφ ζπκθέξνλ κεηαηξέπεη ηε κηα

ζθαίξα ζηελ νπνία έλαο άλζξσπνο ζπγθξνχεηαη κε απηφ ην ζπκθέξνλ, ζε φιε ηε

ζθαίξα ηεο δσήο ηνπ αλζξψπνπ απηνχ. Κάλεη ην λφκν κηα πνληηθνπαγίδα, πνπ ζέιεη

κφλν λα θαηαζηξέςεη παξάζηηα, γηαηί απηφ δελ είλαη θπζηνδίθεο θαη γη‟ απηφ ζεσξεί

ηα πνληίθηα κφλν σο παξάζηηα. Αιιά ην θξάηνο πξέπεη λα ζεσξήζεη ηνλ παξαβάηε

ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ σο θάηη πεξηζζφηεξν απφ έλαλ κηθξνθιέθηε μχισλ, θάηη

πεξηζζφηεξν απφ έλαλ ερζξφ ηνπ μχινπ. Γελ είλαη ζπλδεδεκέλν ην θξάηνο κε θάζε

έλαλ απφ ηνπο πνιίηεο ηνπ κε ρίιηα δσηηθά λεχξα, θαη έρεη ην δηθαίσκα λα θφςεη φια

απηά ηα λεχξα γηαηί απηφο ν πνιίηεο κφλνο ηνπ απζαίξεηα έθνςε έλα απφ απηά; Γη‟

απηφ ην θξάηνο ζα ζεσξήζεη αθφκα θαη έλαλ παξαβάηε ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ σο

έλα αλζξψπηλν φλ, έλα δσληαλφ κέινο ηνπ θξάηνπο, θάπνηνλ κέζα ζηνλ νπνίν ην αίκα

ηεο θαξδίαο ηνπ ξέεη, έλαλ ζηξαηηψηε πνπ πξέπεη λα ππεξαζπηζηεί ηελ Παηξίδα ηνπ,

έλαλ κάξηπξα ηνπ νπνίνπ ε θσλή πξέπεη λα αθνπζηεί ζην δηθαζηήξην, έλα κέινο ηεο

θνηλφηεηαο κε δεκφζηα θαζήθνληα, ηνλ παηέξα κηαο νηθνγέλεηαο ηεο νπνίαο ε χπαξμε

απεηιείηαη, θαη πάλσ απ‟ φια έλαλ πνιίηε ηνπ θξάηνπο. Σν θξάηνο δε ζα εμαηξέζεη κε

ειαθξά ηε θαξδία έλα απφ ηα κέιε ηνπ απφ φιεο απηέο ηηο δηαδηθαζίεο, γηαηί ην

θξάηνο αθξσηεξηάδεη ηνλ εαπηφ ηνπ φπνηε κεηαηξέπεη έλαλ πνιίηε ηνπ ζε

εγθιεκαηία. Πάλσ απ‟ φια, ν εζηθφο λνκνζέηεο ζα ην ζεσξήζεη σο έλα πνιχ ζνβαξφ,

πνιχ νδπλεξφ, θαη πνιχ επηθίλδπλν δήηεκα αλ κηα πξάμε πνπ πξνεγνπκέλσο δελ

ζεσξνχληαλ αμηφπνηλε ηαμηλνκεζεί αλάκεζα ζηηο εγθιεκαηηθέο ελέξγεηεο.

Σν ζπκθέξνλ, σζηφζν, είλαη πξαθηηθφ, θαη ηίπνηα ζηνλ θφζκν δελ είλαη πην

πξαθηηθφ απφ ην λα ξίμεηο θάησ ηνλ αληίπαιφ ζνπ. «Μηζεί θαλείο απηφ πνπ δε ζα

ζθφησλε;» καο ιέεη ήδε ν άηινθ. Ο αιεζηλφο λνκνζέηεο ζα έπξεπε λα κε θνβάηαη

ηίπνηα παξά ην ιάζνο, αιιά ην ζπκθέξνλ πνπ λνκνζεηεί γλσξίδεη κφλν ην θφβν ησλ

ζπλεπεηψλ ησλ δηθαησκάησλ, θφβν ησλ θαθψλ ελάληηα ζηνπο νπνίνπο έγηλαλ νη λφκνη.

Ζ βαλαπζφηεηα είλαη έλα ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ησλ λφκσλ πνπ ζεζπίζηεθαλ απφ

δεηιία, γηαηί ε δεηιία κπνξεί λα είλαη ελεξγεηηθή κφλν κε ην λα είλαη βάλαπζε. Σν

ηδησηηθφ ζπκθέξνλ, σζηφζν, είλαη πάληα δεηιφ, γηαηί ε θαξδηά ηνπ, ην πλεχκα ηνπ,

είλαη έλα εμσηεξηθφ αληηθείκελν ην νπνίν κπνξεί πάληα λα παξακνξθσζεί θαη λα

ηξαπκαηηζηεί, θαη πνηνο δελ ηξέκεη κπξνζηά ζηνλ θίλδπλν λα ράζεη θαξδηά θαη

πλεχκα; Πσο ζα κπνξνχζε ν εγσηζηήο λνκνζέηεο λα είλαη αλζξψπηλνο φηαλ θάηη

απάλζξσπν, κηα μέλε πιηθή νπζία, είλαη ε ππέξηαηε νπζία ηνπ. “ Όηαλ θνβάηαη, είλαη

απαίζηνο ” ιέεη ε National γηα ηνλ Guizot. Απηέο νη ιέμεηο ζα κπνξνχζαλ λα

θαηαρσξεζνχλ σο ζχλζεκα πάλσ απφ φιε λνκνζεζία πνπ εκπλεχζηεθε απφ ην

αηνκηθφ ζπκθέξνλ, θαη ζπλεπψο απφ ηε δεηιία.

Όηαλ νη Samoyeds ζθφησλαλ έλα δψν, πξηλ ην γδάξνπλ ην δηαβεβαίσλαλ ζηνπο πην

ζνβαξνχο ηφλνπο, φηη κφλνλ νη Ρψζνη πξνμέλεζαλ απηή ηε δεκία, φηη δηακειίδεηαη κε

ξψζηθν καραίξη, θαη γη‟ απηφ ζα έπξεπε λα πάξεη εθδίθεζε γηα ηνλ εαπηφ ηνπ κφλν

απφ ηνπο Ρψζνπο. Αθφκε θαη δελ είζαη έλαο Samoyed, είλαη δπλαηφλ λα κεηαηξέςεηο

ην λφκν ζε έλα ξψζηθν καραίξη. Αο δνχκε πσο γίλεηαη απηφ.

ρεηηθά κε ηελ παξάγξαθν 4, ε επηηξνπή πξφηεηλε: « ε απνζηάζεηο κεγαιχηεξεο

ησλ δχν κηιίσλ, ν θχιαθαο πνπ απαγγέιεη ηελ θαηεγνξία απνθαζίδεη ηελ αμία

ζχκθσλα κε ηελ ππάξρνπζα ηνπηθή ηηκή.»

Έλαο αζηφο αληηπξφζσπνο αληηηέζεθε ζ‟ απηφ σο εμήο: «Ζ πξφηαζε λα επηηξέςνπκε

ηελ εθηίκεζε ηεο θιεκκέλεο μπιείαο απφ ην δαζνθχιαθα πνπ είλαη ν θαηαγγέιισλ

πξνθαιεί ζνβαξέο ακθηβνιίεο. Φπζηθά, απηφο ν ππάιιεινο έρεη ηελ πιήξε

εκπηζηνζχλε καο, αιιά κφλν ζρεηηθά κε ην γεγνλφο, κε θαλέλα ηξφπν ζρεηηθά κε ηελ

αμία. Ζ ηειεπηαία ζα έπξεπε λα απνθαζίδεηαη ζχκθσλα κε κηα εθηίκεζε ησλ ηνπηθψλ

αξρψλ θαη λα επηβεβαηψλεηαη απφ ηνλ πξφεδξν ηεο πεξηνρήο. Δίλαη αιήζεηα φηη έρεη

πξνηαζεί, πσο ε παξάγξαθνο 14 ζχκθσλα κε ηελ νπνία ε πνηλή πνπ επηβάιιεηαη ζα

έπξεπε λα πξνθχπηεη απ‟ ηνλ ηδηνθηήηε δάζνπο, δελ ζα έπξεπε λα πηνζεηεζεί» θηι.

«Αλ ε παξάγξαθνο 14 πηνζεηνχληαλ ε πξνηεηλφκελε δηάηαμε ζα ήηαλ δηπιά

επηθίλδπλε. Γηαηί, απφ ηε θχζε ησλ πξαγκάησλ, ν δαζνθχιαθαο πνπ πξνζιακβαλεηαη

απφ ηνλ ηδηνθηήηε ηνπ δάζνπο θαη πιεξψλεηαη απφ απηφλ ζα έπξεπε ζίγνπξα λα

νξίζεη ηελ αμία ηεο θιεκκέλεο μπιείαο φζν ςειφηεξα γίλεηαη.» Ζ πλέιεπζε ηεο

Πνιηηείαο ελέθξηλε ηελ πξφηαζε ηεο επηηξνπήο.

Βιέπνπκε εδψ ηελ εθαξκνγή παηξνγνληθήο δηθαηνδνζίαο. Ο παηξνγνληθφο θξνπξφο

είλαη ηαπηφρξνλα ελ κέξεη έλαο θξηηήο. Ζ εθηίκεζε είλαη κέξνο ηεο θαηαδίθεο. Ωο εθ

ηνχηνπ ε θαηαδίθε είλαη ήδε ελ κέξεη πξνθαζνξηζκέλε ζην πξαθηηθφ ηνπ

θαηεγνξεηεξίνπ. Ο θχιαθαο πνπ απήγγεηιε ηηο θαηεγνξίεο θάζεηαη ζην θνιιέγην ησλ

θξηηψλ είλαη έλαο εηδηθφο, ηνπ νπνίνπ ε απφθαζε είλαη δεζκεπηηθή γηα ην δηθαζηήξην,

εθηειεί κηα δξαζηεξηφηεηα κε ηελ νπνία άιινη θξηηέο απνθιείνληαη απφ απηφλ. Δίλαη

αλφεην λα αληηζηέθεηαη θαλείο ζηηο αλαθξηηηθέο κεζφδνπο φηαλ ππάξρνπλ

παηξνγνληθνί ρσξνθχιαθεο θαη θαηήγνξνη πνπ ηελ ίδηα ζηηγκή, δξνπλ σο θξηηέο.

Πέξαλ απηήο ηεο ζεκειηψδνπο παξάβαζεο ησλ ζεζκψλ καο, είλαη πξνθαλέο απφ κηα

εμέηαζε ησλ πξνζφλησλ ηνπ θχιαθα πνπ θαηαγγέιιεη, πφζν ιίγν είλαη αληηθεηκεληθά

ηθαλφο λα είλαη ηαπηφρξνλα ν εθηηκεηήο ηεο θιεκκέλεο μπιείαο.

Ωο θχιαθαο πξνζσπνπνηεί ην πλεχκα πξνζηάηε ηνπ δάζνπο. Ζ πξνζηαζία,

ηδηαίηεξα ε πξνζσπηθή, θπζηθή πξνζηαζία, έγθεηηαη ζε κηα απνηειεζκαηηθή,

ελεξγεηηθή θαη ζηνξγηθή ζπκπεξηθνξά ζην αληηθείκελν ππφ ηε θξνληίδα ηνπ, κηα

ζπκπεξηθνξά ζαλ απηφο λα ήηαλ ελσκέλνο κε ηα αλαπηπζζφκελα δέληξα. Σν δάζνο

πξέπεη λα είλαη ην παλ γη‟ απηφλ, ε αμία ηνπ δάζνπο πξέπεη λα είλαη απφιπηε. Ζ

ζπκπεξηθνξά ηνπ εθηηκεηή πξνο ηελ θιεκκέλε μπιεία, απφ ηελ άιιε, είλαη

ζπκπεξηθνξά ζθεπηηθηζηηθήο δπζπηζηίαο. Σε κεηξά κε έλα δξηκχ, αδηάθνξν κάηη, κε

έλα ζπλεζηζκέλν κέηξν, θαη εθηηκά πφζν αμίδεη ζε ηάιηξα θαη ζειίληα. Έλαο θχιαθαο

θαη έλαο εθηηκεηήο είλαη ηφζν δηαθνξεηηθνί φζν ν νξπθηνιφγνο θαη έλαο έκπνξνο

νξπθηψλ. Ο δαζνθχιαθαο δελ κπνξεί λα εθηηκήζεη ηελ αμία ηεο θιεκκέλεο μπιείαο,

γηαηί ζε θάζε πξαθηηθφ γηα ην δηθαζηήξην πνπ δίλεη ηελ εθηίκεζε ηνπ γηα ηελ αμία ηνπ

θιεκκέλνπ πιηθνχ, απηφο ππνινγίδεη ηελ δηθή ηνπ αμία, γηαηί είλαη ε αμία ηεο

δξαζηεξηφηεηάο ηνπ, θαη πηζηεχεηε φηη δε ζα πξνζηάηεπε ηελ αμία ηνπ αληηθεηκέλνπ

ππφ ηε θξνληίδα ηνπ ηφζν φζν θαη ηελ νπζία ηνπ;

Οη ιεηηνπξγίεο πνπ αλαηέζεθαλ ζε έλαλ άλζξσπν, γηα ηνλ νπνίν ε απζηεξφηεηα

είλαη έλα ππαιιειηθφ θαζήθνλ, είλαη αληηθαηηθέο φρη κφλν ζρεηηθά κε ην αληηθείκελν

ππφ ηελ πξνζηαζία ηνπ, αιιά θαη ζρεηηθά κε ηα εκπιεθφκελα πξφζσπα.

Ωο θξνπξφο ηνπ δάζνπο, ν θχιαθαο πξέπεη λα πξνζηαηεχζεη ηα ζπκθέξνληά ηνπ

ηδηνθηήηε, αιιά σο εθηηκεηήο έρεη εμίζνπ λα πξνζηαηεχζεη ηα ζπκθέξνληα ηνπ

παξαβάηε ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ ελάληηα ζηηο ππεξβνιηθέο απαηηήζεηο ηνπ

ηδηνθηήηε. Δλψ πξέπεη, πηζαλψο λα ρξεζηκνπνηήζεη ηηο γξνζηέο ηνπ γηα ινγαξηαζκφ

ηνπ δάζνπο, πξέπεη ακέζσο κεηά λα ρξεζηκνπνηήζεη ην κπαιφ ηνπ γηα ινγαξηαζκφ

ηνπ ερζξνχ ηνπ δάζνπο. Δλψ πξνζσπνπνηεί ηα ζπκθέξνληα ηνπ ηδηνθηήηε ηνπ δάζνπο

πξέπεη ηαπηφρξνλα λα είλαη έλαο εγγπεηήο ελάληηα ζ‟ απηά ηα ίδηα ζπκθέξνληα.

Ο θχιαθαο, επνκέλσο, είλαη ν θαηαγγέιισλ. Ζ θαηεγνξία πνπ πξνζάπηεη είλαη κηα

θαηαγγειία. Ζ αμία ηνπ αληηθεηκέλνπ, ινηπφλ γίλεηαη ην βαζηθφ ζέκα ηεο θαηαγγειίαο.

Ο θχιαθαο ράλεη ηελ αμηνπξέπεηά ηνπ σο θξηηήο, θαη ην ιεηηνχξγεκα ηνπ θξηηή

εμεπηειίδεηαη πνιχ, γηαηί ηαπηφρξνλα είλαη αδηαρψξηζην απφ ηε ιεηηνπξγία ηνπ

θαηαγγέιινληνο.

Σειηθά, απηφο ν θαηαγγέιισλ θχιαθαο, πνπ δελ κπνξεί λα θαηαηαρζεί ζηνπο

εηδηθνχο, είηε κε ηελ ηδηφηεηά ηνπ σο θαηαγγέιισλ, είηε σο θχιαθαο, είλαη ζηηο

ππεξεζίεο θαη ππφ ηελ πιεξσκή ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο. Κάπνηνο ίζσο επίζεο

εθρσξνχζε ηελ εθηίκεζε ππφ φξθν ζηνλ ηδηνθηήηε δάζνπο ηνλ ίδην, εθφζνλ ζην

πξφζσπν ηνπ θχιαθά ηνπ, έρεη κνλάρα πάξεη ηε κνξθή ελφο ηξίηνπ πξνζψπνπ.

Αληί, σζηφζν, λα βξεη απηή ηε ζέζε ηνπ θαηαγγέιινληνο θχιαθα έζησ θαη ιίγν

χπνπηε, ε πλέιεπζε ηεο Πνιηηείαο, αληίζεηα, ζεψξεζε σο χπνπηε ηε κφλε δηάηαμε

πνπ ζπληάζζεη ηελ ηειεπηαία πηζηνπνίεζε ηεο θξαηηθήο δχλακεο ζην βαζίιεην ηεο

δφμαο ηνπ δάζνπο, δειαδή, ην δηνξηζκφ ησλ θαηαγγειιφλησλ θπιάθσλ εθ‟ φξνπ

δσήο. Απηή ε πξφηαζε πξνθάιεζε ηε πην θινγεξή δηακαξηπξία, θαη ε θαηαηγίδα πνιχ

ιίγν θαίλεηαη λα έρεη θνπάζεη απφ ηε δηεπθξίλεζε ηνπ εηζεγεηή «φηη ήδε

πξνεγνχκελεο πλειεχζεηο ηεο Πνιηηείαο δήηεζαλ ν δηνξηζκφο εθ‟ φξνπ δσήο ησλ

θπιάθσλ λα θαηαξγεζεί, αιιά ε θπβέξλεζε δε ζπκθψλεζε κε απηφ θαη ζεψξεζε ην

δηνξηζκφ εθ‟ φξνπ δσήο σο κηα πξνζηαζία ησλ ππνθεηκέλσλ ηνπ θξάηνπο.»

Παιαηφηεξα, ινηπφλ, ε πλέιεπζε ηεο Πνιηηείαο είρε ήδε πξνζπαζήζεη λα

δηαπξαγκαηεπζεί κε ηελ θπβέξλεζε ψζηε λα θαηαξγήζεη ηελ πξνζηαζία ησλ

ππνθεηκέλσλ, αιιά ε πλέιεπζε δελ πξνρψξεζε πέξαλ ηεο δηαπξαγκάηεπζεο. Αο

εμεηάζνπκε ηα επηρεηξήκαηα, πνπ είλαη ηφζν γελλαηφδσξα φζν είλαη αλακθηζβήηεηα

πξνσζεκέλα, ελάληηα ζην δηνξηζκφ εθ‟ φξνπ δσήο.

Έλαο αληηπξφζσπνο απφ ηηο αγξνηηθέο θνηλφηεηεο «ζεσξεί φηη ν δηνξηζκφο εθ‟ φξνπ

δσήο ησλ θπιάθσλ σο φξνο γηα ηελ εκπηζηνζχλε ζε απηνχο, είλαη πνιχ επηδήκηνο γηα

ηνπο κηθξνχο ηδηνθηήηεο δαζψλ‟ θαη έλαο άιινο αληηπξφζσπνο επηκέλεη φηη ε

πξνζηαζία πξέπεη λα είλαη εμίζνπ απνηειεζκαηηθή γηα ηνπο κηθξνχο θαη κεγάινπο

ηδηνθηήηεο δάζνπο.»

Έλα κέινο ηεο αξηζηνθξαηηθήο θνηλσληθήο ηάμεο παξαηήξεζε «φηη ν δηνξηζκφο εθ‟

φξνπ δσήο απφ ηδηψηεο δελ ζπληζηάηαη, θαη ζηε Γαιιία δελ έρεη ζεσξεζεί θαζφινπ

αλαγθαίνο γηα λα εμαζθαιηζηεί ε εκπηζηνζχλε πξνο ηα πξαθηηθά θαηαγγειίαο ησλ

θπιάθσλ, αιιά θάηη πξέπεη αλαγθαζηηθά λα γίλεη γηα λα εκπνδηζηεί ε αχμεζε ησλ

παξαβάζεσλ.»

Έλαο αζηφο αληηπξφζσπνο είπε: «Δκπηζηνζχλε πξέπεη λα ππάξρεη ζε φιεο ηηο

θαηαζέζεηο θαλνληθά δηνξηζκέλσλ θαη νξθηζκέλσλ δαζηθψλ ππαιιήισλ. Ο δηνξηζκφο

εθ‟ φξνπ δσήο είλαη, λα ην πνχκε, θάηη ην αδχλαην γηα πνιιέο θνηλφηεηεο θαη

ηδηαίηεξα γηα ηδηνθηήηεο κηθξψλ θηεκάησλ. Μηα απφθαζε ζχκθσλα κε ηελ νπνία

κφλν ππάιιεινη ηνπ δάζνπο πνπ έρνπλ δηνξηζηεί εθ‟ φξνπ δσήο ζα έπξεπε λα

ζεσξνχληαη έκπηζηνη, ζα ζηεξνχζε ηνπο ηδηνθηήηεο απφ θάζε δαζηθή πξνζηαζία. ε

έλα κεγάιν κέξνο ηεο Πνιηηείαο, νη θνηλφηεηεο θαη νη ηδηνθηήηεο ζα έπξεπε

αλαγθαζηηθά λα εκπηζηεπηνχλ ηελ πξνζηαζία ησλ δαζηθψλ πεξηνρψλ ηνπο ζε

αγξνθχιαθεο, γηαηί ε δαζηθή ηνπο πεξηνρή δελ είλαη ηφζν κεγάιε ψζηε λα κπνξνχλ

λα δηνξίζνπλ εηδηθνχο δαζνθχιαθεο γη‟ απηή. Θα ήηαλ πξαγκαηηθά πεξίεξγν αλ απηνί

νη αγξνθχιαθεο, νη νπνίνη επίζεο έδσζαλ φξθν λα πξνζηαηεχνπλ ηα δάζε, δελ

απνιάκβαλαλ πιήξνπο εκπηζηνζχλεο, φηαλ αλέθεξαλ κηα θινπή μπιείαο, αιιά ηνπο

εκπηζηεχνληαλ φηαλ θαηέζεηαλ γηα ηελ παξαβίαζε ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ.»

Εθεκεξίδα ηνπ Ρήλνπ Παξάξηεκα Νν 303, 30 Οθηωβξίνπ, 1842

Έηζη ε πφιε, ε χπαηζξνο θαη ε αξηζηνθξαηία έιαβαλ ην ιφγν. Αληί λα γεθπξψζνπλ

ηε δηαθνξά κεηαμχ ησλ δηθαησκάησλ ηνπ παξαβάηε ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ θαη

ησλ ηζρπξηζκψλ ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο, ζεψξεζαλ φηη απηή ε δηαθνξά δελ ήηαλ

αξθεηά κεγάιε. Γελ ππήξμε πξνζπάζεηα λα εθαξκνζηεί ηζφηηκε πξνζηαζία ζηνλ

ηδηνθηήηε δάζνπο θαη ζηνλ παξαβάηε δαζηθψλ θαλνληζκψλ, αλαδεηήζεθε κνλάρα

ηξφπνο λα γίλεη ε πξνζηαζία ησλ κηθξψλ ηδηνθηεηψλ δάζνπο ίζε κε απηή ησλ

κεγάισλ ηδηνθηεηψλ δάζνπο. ‟ απηή ηελ ηειεπηαία πεξίπησζε, ε ηζφηεηα σο ηελ πην

κηθξνζθνπηθή ιεπηνκέξεηα είλαη επηηαθηηθή, ελψ ζηελ πξνεγνχκελε πεξίπησζε, ε

αληζφηεηα είλαη έλα αμίσκα. Γηαηί απαηηεί ν κηθξφο ηδηνθηήηεο δάζνπο ηελ ίδηα

πξνζηαζία κε ην κεγάιν ηδηνθηήηε δάζνπο; Γηαηί θαη νη δχν είλαη ηδηνθηήηεο δάζνπο.

Αιιά δελ είλαη θαη νη ηδηνθηήηεο θαη νη παξαβάηεο ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ πνιίηεο

ηνπ θξάηνπο; Αλ νη κηθξνί θαη νη κεγάινη ηδηνθηήηεο δάζνπο έρνπλ ην ίδην δηθαίσκα

ζηελ πξνζηαζία απφ ην θξάηνο, δελ εθαξκφδεηαη απηφ πην πνιχ ζε κηθξνχο θαη

κεγάινπο πνιίηεο ηνπ θξάηνπο;

Όηαλ ην κέινο ηεο αξηζηνθξαηηθήο ηάμεο αλαθέξεηαη ζηε Γαιιία –γηαηί ην

ζπκθέξνλ δελ γλσξίδεη θαζφινπ πνιηηηθέο αληηπάζεηεο- απηφ απιά μερλά λα

πξνζζέζεη φηη ζηε Γαιιία ε θαηαγγειία ηνπ θχιαθα αθνξά ην γεγνλφο, αιιά φρη ηελ

αμία. Οκνίσο, ν αμηφηηκνο απηφο νκηιεηήο μερλά φηη είλαη απαξάδεθην λα βαζηζηείο

ζε έλαλ αγξνθχιαθα εδψ, γηαηί είλαη δήηεκα φρη κφλν θαηαγξαθήο ηεο θινπήο

μπιείαο αιιά επίζεο νξηζκνχ ηεο αμίαο ηεο μπιείαο.

Πνην είλαη ην θχξην ζεκείν φισλ ησλ επηρεηξεκάησλ πνπ κφιηο αθνχζακε; Δίλαη φηη

ν κηθξφο ηδηνθηήηεο δάζνπο δελ έρεη ηα κέζα λα δηνξίζεη έλα θχιαθα εθ‟ φξνπ δσήο.

Ση έπεηαη απηνχ; Έπεηαη φηη ν κηθξφο ηδηνθηήηεο δάζνπο δελ είλαη ππνρξεσκέλνο λα

εθηειέζεη απηφ ην θαζήθνλ. Αιιά ηη ζπκπέξαζκα ζπλάγεηαη απφ ηνλ κηθξφ ηδηνθηήηε

δάζνπο; Όηη είλαη ππνρξεσκέλνο λα δηνξίζεη έλα θχιαθα σο εθηηκεηή ν νπνίνο κπνξεί

λα απνιπζεί. Ζ έιιεηςε κέζσλ, ηνπ πξνζθέξεη έλα πξνλφκην.

Δπηπιένλ, ν κηθξφο ηδηνθηήηεο δάζνπο δελ έρεη ηα κέζα λα ππνζηεξίμεη έλα

αλεμάξηεην ζψκα θξηηψλ. Γη‟ απηφ αθήζηε ην θξάηνο θαη ηνλ θαηεγνξνχκελν λα ηα

βγάινπλ πέξα ρσξίο έλα αλεμάξηεην ζψκα θξηηψλ, αθήζηε έλαλ ππεξέηε ηνπ κηθξνχ

ηδηνθηήηε δάζνπο λα πάξεη κηα ζέζε ζην δηθαζηήξην, ή αλ δελ έρεη ππεξέηε, αο γίλεη

ην δηθαζηήξην, ν ππεξέηεο ηνπ‟ θαη αλ δελ έρεη ππεξέηε, αο θαζίζεη απηφο εθεί. Γελ

έρεη ην ίδην δηθαίσκα ν θαηεγνξνχκελνο ζρεηηθά κε ηελ εθηειεζηηθή εμνπζία, ε νπνία

είλαη έλα φξγαλν ηνπ θξάηνπο, φπσο θαη κε ηε δηθαζηηθή εμνπζία; Γηαηί ηφηε, πξέπεη

λα νξγαλσζεί επίζεο ην δηθαζηήξην ζχκθσλα κε ηα κέζα ηνπ κηθξνχ ηδηνθηήηε

δάζνπο;

Μπνξεί ε ζρέζε κεηαμχ ηνπ θξάηνπο θαη ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ λα αιιάμεη ιφγσ ησλ

πεληρξψλ πφξσλ ελφο ηδησηηθνχ πξνζψπνπ, ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο; Σν θξάηνο έρεη έλα

δηθαίσκα ζρεηηθά κε ηνλ θαηεγνξνχκελν επεηδή ηνλ αληηκεησπίδεη σο ην θξάηνο. Έλα

άκεζν απνηέιεζκα απηνχ, είλαη ην θαζήθνλ ηνπ λα δξα ζε ζρέζε κε ηνλ παξαβάηε

ηνπ λφκνπ ζαλ ην θξάηνο θαη κε ηνλ ηξφπν ηνπ θξάηνπο. Σν θξάηνο δελ έρεη, κνλάρα,

ηα αλαγθαία κέζα γηα λα δξα κε έλαλ ηξφπν πνπ είλαη ηφζν ζχκθσλνο κε ηε ινγηθή

ηνπ, ηελ παγθνζκηφηεηά ηνπ, ηελ αμηνπξέπεηά ηνπ, φζν θαη κε ην δίθαην, ηε δσή θαη

ηελ ηδηνθηεζία ηνπ ελνρνπνηεκέλνπ πνιίηε‟ είλαη ην απφιπην θαζήθνλ ηνπ λα

θαηαθηήζεη θαη λα εθαξκφζεη απηά ηα κέζα. Καλείο δελ έρεη απηήλ ηελ απαίηεζε απφ

ηνλ ηδηνθηήηε δάζνπο, ηνπ νπνίνπ ην δάζνο δελ είλαη ην θξάηνο θαη ηνπ νπνίνπ ε

ςπρή δελ είλαη ε ςπρή ηνπ θξάηνπο. –Αιιά ηη ζπκπέξαζκα ζπλάγεηαη απφ απηφ;

πκπεξαίλεηαη φηη εθφζνλ ε ηδησηηθή ηδηνθηεζία δελ έρεη ηα κέζα λα πςψζεη ηνλ

εαπηφ ηεο ζην επίπεδν ηνπ θξάηνπο, ην ηειεπηαίν είλαη ππνρξεσκέλν λα ρακειψζεη

ηνλ εαπηφ ηνπ ζηα παξάινγα θαη παξάλνκα κέζα ηεο ηδησηηθήο ηδηνθηεζίαο.

Απηφο ν ηζρπξηζκφο απφ κέξνπο ηνπ ηδησηηθνχ ζπκθέξνληνο, ην πνηαπφ πλεχκα ηνπ

νπνίνπ πνηέ δελ δηαθσηίζηεθε θαη δελ ζπγθηλήζεθε ζηε ζθέςε ηνπ θξάηνπο, είλαη

έλα ζνβαξφ θαη θαιφ κάζεκα γηα ην ηειεπηαίν. Αλ ην θξάηνο, έζησ θαη ζε κηα πηπρή,

πέθηεη ηφζν ρακειά ψζηε λα δξα κε ηνλ ηξφπν ηεο ηδησηηθήο ηδηνθηεζίαο αληί κε ην

δηθφ ηνπ ηξφπν, ην άκεζν απνηέιεζκα είλαη φηη πξέπεη λα πξνζαξκφζεη ηνλ εαπηφ ηνπ

ζηελ κνξθή ησλ κέζσλ θαη ησλ ζηελψλ νξίσλ ηεο ηδησηηθήο ηδηνθηεζίαο. Σν ηδησηηθφ

ζπκθέξνλ είλαη επαξθψο δφιην γηα λα ελδπλακψζεη απηή ηε ζπλέπεηα, κέρξη ην

ζεκείν πνπ ην ηδησηηθφ ζπκθέξνλ ζηελ πην πεξηνξηζκέλε θαη πνηαπή κνξθή, θάλεη

ηνλ εαπηφ ηνπ ην φξην θαη ηνλ θαλφλα γηα ηε δξάζε ηνπ θξάηνπο. Ωο απνηέιεζκα

απηνχ, πέξαλ ηεο νινθιεξσηηθήο ππνβάζκηζεο ηνπ θξάηνπο, έρνπκε ην αληίζηξνθν

απνηέιεζκα φπνπ ηα πην παξάινγα θαη παξάλνκα κέζα ηίζεληαη ζηελ ππεξεζία θαηά

ησλ θαηεγνξνπκέλσλ, γηαηί ην ππέξηαην ελδηαθέξνλ γηα ηα ζπκθέξνληα ηεο

πεξηνξηζκέλεο ηδησηηθήο ηδηνθηεζίαο αλαγθαία κεηαηξέπεηαη ζε απεξηφξηζηε έιιεηςε

ελδηαθέξνληνο γηα ηα ζπκθέξνληα ησλ θαηεγνξνπκέλσλ. Αιιά αλ μεθάζαξα

απνδεηρηεί εδψ, φηη ην ηδησηηθφ ζπκθέξνλ πξνζπαζεί λα ππνβαζκίζεη, θαη πξφθεηηαη

λα ππνβαζκίζεη, ην θξάηνο ζε έλα κέζν πνπ δξα πξνο φθεινο ηεο ηδησηηθήο

ηδηνθηεζίαο, πσο κπνξεί λα απνηχρεη λα αθνινπζήζεη, ην φηη έλα ζψκα πνπ

αληηπξνζσπεχεη ηα ηδησηηθά ζπκθέξνληα, νη θνηλσληθέο ηάμεηο, δελ ζα πξνζπαζήζεη

λα ππνβαζκίζεη θαη δελ ζα ππνβαζκίζεη ηειηθά, ην θξάηνο ζηηο ζθέςεηο ηνπ ηδησηηθνχ

ζπκθέξνληνο; Κάζε ζχγρξνλν θξάηνο, φζν ιίγν θη αλ αληαπνθξίλεηαη ζηελ έλλνηα

ηνπ, ζα ππνρξεσζεί λα αλαθσλήζεη ζηελ πξψηε πξαθηηθή πξνζπάζεηα κπξνο ζε κηα

ηέηνηα λνκνζεηηθή δχλακε: Οη ηξφπνη ζαο δελ είλαη νη δηθνί κνπ, νη ζθέςεηο ζαο δελ

είλαη νη δηθέο κνπ!

Πφζν νινθιεξσηηθά δηεθζαξκέλε είλαη ε ζχγρξνλε εθκίζζσζε ελφο

θαηαγγέιινληνο θχιαθα δελ κπνξεί λα δεηρηεί πην θαλεξά απφ φηη κε έλα επηρείξεκα

πνπ ηίζεηαη ελάληηα ζηνλ δηνξηζκφ εθ‟ φξνπ δσήο, ην νπνίν δελ κπνξεί λα απνδνζεί

ζε έλα νιίζζεκα ηεο γιψζζαο, γηαηί δηαβάζηεθε δπλαηά. Ζ αθφινπζε παξαηήξεζε

ζπγθεθξηκέλα, δηαβάζηεθε απφ έλαλ αζηφ αληηπξφζσπν:

«Οη θνηλνηηθνί δαζνθχιαθεο δηνξηζκέλνη εθ‟ φξνπ δσήο δελ είλαη, θαη δελ κπνξνχλ

λα είλαη, ππφ ηέηνην απζηεξφ έιεγρν φπσο νη βαζηιηθνί ππάιιεινη. Κάζε θίλεηξν γηα

βαζηιηθή ηθαλνπνίεζε ηνπ θαζήθνληνο παξαιχεηαη απφ ην δηνξηζκφ εθ‟ φξνπ δσήο.

Αλ ν δαζνθχιαθαο εθηειεί ην θαζήθνλ ηνπ κφλν θαηά ην ήκηζπ θαη ιακβάλεη ππ‟

φςηλ ηνπ φηη δελ κπνξεί λα θαηεγνξεζεί γηα θάπνηα παξάβαζε, ζα βξίζθεη πάληα

επαξθή ζπλεγνξία πξνο φθειφο ηνπ, γηα πξνηείλεη θαλείο ηελ απφιπζή ηνπ ζχκθσλα

κε ηελ παξάγξαθν 56, θαζηζηψληαο ηελ άρξεζηε. ε ηέηνηεο πεξηζηάζεηο ηα

ελδηαθεξφκελα κέξε δελ ζα ηνικήζνπλ νχηε λα θέξνπλ ζην πξνζθήλην κηα ηέηνηα

πξφηαζε.»

Θπκφκαζηε πσο απνθαζίζηεθε φηη ν θχιαθαο πνπ πξνζάπηεη ηελ θαηεγνξία ζα

έπξεπε λα είλαη πιήξσο έκπηζηνο, φηαλ ήηαλ δήηεκα λα εκπηζηεπηνχλ ζ‟ απηφ ην

θαζήθνλ ηεο εθηίκεζεο. Θπκφκαζηε φηη ε παξάγξαθνο 4 ήηαλ κηα ςήθνο

εκπηζηνζχλεο ζην θχιαθα.

Μαζαίλνπκε ηψξα γηα πξψηε θνξά φηη ν θαηαγγέιισλ θξνπξφο ρξεηάδεηαη λα

ειέγρεηαη θαη απζηεξά κάιηζηα. Γηα πξψηε θνξά παξνπζηάδεηαη φρη κφλν σο

άλζξσπνο, αιιά σο άινγν, εθφζνλ νη ζπηξνπληέο θαη ε θφξβε είλαη ηα κφλα θίλεηξα

ηεο ζπλείδεζεο ηνπ, θαη νη κχεο γηα ηελ εθηέιεζε ηνπ θαζήθνληνο ηνπ δελ

πεξηνξίδνληαη απιά, αιιά παξαιχνπλ νινθιεξσηηθά, απφ ηνλ δηνξηζκφ εθ‟ φξνπ

δσήο. Βιέπνπκε φηη ν εγσηζκφο έρεη δηπιά κέηξα θαη ζηαζκά γηα λα δπγίζεη θαη λα

κεηξήζεη ηνπο αλζξψπνπο, θαη δχν αληηιήςεηο γηα ηνλ θφζκν, δχν δεπγάξηα γπαιηά,

έλα πνπ ηα δείρλεη φια καχξα θαη ην άιιν πνπ ηα δείρλεη ζε απνρξψζεηο ηνπ ξνδ.

Όηαλ είλαη δήηεκα ηνπ λα θάλεη άιινπο αλζξψπνπο ην ζχκα ησλ εξγαιείσλ ηνπ θαη

λα δψζεη κηα επλντθή εκθάληζε ζε ακθίβνια κέζα, ν εγσηζκφο βάδεη ηα ξνδ γπαιηά

ηνπ, πνπ δίλνπλ κηα θαληαζηηθή ιάκςε ζ‟ απηά ηα εξγαιεία θαη κέζα, θαη εμαπαηά

ηνλ εαπηφ ηνπ θαη ηνπο άιινπο κε ηελ κε πξαθηηθή, επράξηζηε θαη ζηνξγηθή

αλαπφιεζε ελφο ζηνξγηθνχ θαη έκπηζηνπ πλεχκαηνο. Κάζε ξπηίδα ηεο έθθξαζήο ηνπ

εθθξάδεη γεινία απιντθφηεηα. Πηέδεη ην ρέξη ηνπ αληηπάινπ ηνπ κέρξη λα πνλέζεη,

αιιά ην θάλεη απηφ σο έλδεημε ηεο εκπηζηνζχλεο ηνπ ζ‟ απηφλ. Αιιά μαθληθά είλαη

δήηεκα πξνζσπηθνχ πιενλεθηήκαηνο, ην λα ειέγμεηο πξνζεθηηθά ηε ρξεζηκφηεηα ησλ

εξγαιείσλ θαη ησλ κέζσλ, πίζσ απφ ηε ζθελή, φπνπ ηα εθέ ηεο παξάζηαζεο

απνπζηάδνπλ. Όληαο έλαο απζηεξφο θξηηήο ησλ αλζξψπσλ, επηθπιαθηηθά θαη

δχζπηζηα θνξά ηα έκπεηξα, εγθφζκηα, καχξα γπαιηά ηεο πξαθηηθήο ηνπ. Όπσο έλαο

έκπεηξνο έκπνξνο αιφγσλ, ζέηεη ηνπο αλζξψπνπο ζε κηα εθηεηακέλε επνπηεία, ρσξίο

λα παξαβιέςεη θακία ιεπηνκέξεηα, θαη θαίλεηαη λα είλαη ηφζν κηθξφο, αμηνζξήλεηνο,

θαη ηφζν βξψκηθνο, φζν ν εγσηζκφο ν ίδηνο.

Γελ ζθνπεχνπκε λα αληηπαξαηεζνχκε ζηελ θνζκνζεσξία ηνπ εγσηζκνχ, αιιά

ζέινπκε λα ηνλ ππνρξεψζνπκε λα είλαη ζπλεπήο. Γε ζέινπκε απηφο λα θπιάμεη φιε

ηε ζνθία ηνπ θφζκνπ γηα ηνλ εαπηφ ηνπ θαη λα αθήζεη κφλν θαληαζηψζεηο γηα ηνπο

άιινπο. Θέινπκε λα θάλνπκε ην ζνθηζηηθφ πλεχκα ηνπ ηδησηηθνχ ζπκθέξνληνο λα

ζπκκνξθσζεί γηα κηα ζηηγκή κε ηα ζπκπεξάζκαηά ηνπ.

Αλ ν θχιαθαο πνπ πξνζάπηεη ηελ θαηεγνξία είλαη ηέηνηνο άλζξσπνο φπσο ηνλ

πεξηγξάθεηε, έλαο άλζξσπνο ηνπ νπνίνπ ν δηνξηζκφο εθ‟ φξνπ δσήο αληί λα ηνπ

δψζεη έλα αίζζεκα αλεμαξηεζίαο, αζθάιεηαο θαη αμηνπξέπεηαο ζηελ ηέιεζε ηνπ

θαζήθνληφο ηνπ, ηνπ αθαίξεζε αληίζεηα, θάζε θίλεηξν λα θάλεη ην θαζήθνλ ηνπ, πσο

κπνξνχκε λα πεξηκέλνπκε απφ απηφ ηνλ άλζξσπν λα ζπκπεξηθέξεηαη ακεξφιεπηα

πξνο ηνλ θαηεγνξνχκελν, φηαλ είλαη άλεπ φξσλ ζθιάβνο ηεο απζαίξεηεο δχλακήο

ζαο. Αλ κφλν νη ζπηξνπληέο σζνχλ απηφλ ηνλ άλδξα λα θάλεη ην θαζήθνλ ηνπ, θαη αλ

είζηε απηφο πνπ θνξά ηα ζπηξνχληα, ηη πξέπεη λα πξνθεηέςνπκε γηα ηνλ

θαηεγνξνχκελν πνπ δελ θνξά ζπηξνχληα; Αλ αθφκε θη εζείο νη ίδηνη δελ κπνξείηε λα

αζθήζεηε επαξθψο απζηεξφ έιεγρν ζ‟ απηφλ ην θχιαθα, πσο κπνξεί ην θξάηνο ή ην

θαηεγνξνχκελν κέξνο ζηελ πεξίπησζή καο λα ηνλ ειέγμεη; Γελ εθαξκφδεηαη

αληίζεηα, φ,ηη ιέηε γηα ην δηνξηζκφ εθ‟ φξνπ δσήο, ζηνλ πξνζσξηλφ δηνξηζκφ: «αλ ν

δαζνθχιαθαο ηειεί ην θαζήθνλ ηνπ θαηά ην ήκηζπ κφλν, ζα βξίζθεη πάληα επαξθή

ζπλεγνξία πξνο φθειφο ηνπ γηα λα θαηαζηήζεη κηα πξφηαζε απφιπζήο ηνπ ζχκθσλα

κε ηελ παξάγξαθν 56 άρξεζηε;» Γε ζα είζηε φινη εζείο ζπλήγνξνί ηνπ φζν απηφο

εθηειεί ην ήκηζπ ησλ θαζεθφλησλ ηνπ, δειαδή, ηελ πξνζηαζία ησλ ζπκθεξφλησλ

ζαο;

Ζ κεηαηξνπή ηεο αθεινχο, ππεξβνιηθήο εκπηζηνζχλεο ζην δαζνθχιαθα ζε

πβξηζηηθή, επηθξηηηθή δπζπηζηία απνθαιχπηεη ηελ νπζία ηνπ δεηήκαηνο. Γελ είλαη ζην

δαζνθχιαθα, αιιά ζηνπο εαπηνχο ζαο πνπ έρεηε απηή ηε θνβεξή εκπηζηνζχλε ηελ

νπνία ζέιεηε ην θξάηνο θαη ν παξαβάηεο ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ λα απνδερζεί σο

δφγκα.

Γελ είλαη ε ππεξεζηαθή ζέζε ηνπ θχιαθα, ή ν φξθνο ηνπ, ή ε ζπλείδεζή ηνπ πνπ ζα

έπξεπε λα είλαη ε εγγχεζε ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ ελαληίνλ ζαο‟ αληίζεηα, ε αίζζεζε

ηεο δηθαηνζχλεο ζαο, ε αλζξσπηά ζαο, ε αδηαθνξία ζαο, ε κεηξηνθξνζχλε ζαο ζα

έπξεπε λα είλαη ε εγγχεζε ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ ελάληηα ζην θχιαθα ηνπ δάζνπο. Ο

έιεγρφο ζαο είλαη ε χζηαηε θαη κφλε εγγχεζή ηνπ. Γηαπνηηζκέλνη κε κηα αζαθή

ζεσξία ηεο πξνζσπηθήο ζαο ππεξνρήο, ηπιηγκέλνη ζε πνηεηηθή απηαξέζθεηα,

πξνζθέξεηε ζηα κέξε ηεο πεξίπησζεο, ηα αηνκηθά ζαο ραξαθηεξηζηηθά σο κέζα

πξνζηαζίαο ελάληηα ζηνπο λφκνπο ζαο. Οκνινγψ φηη δε ζπκκεξίδνκαη απηή ηε

ξνκαληηθή άπνςε ησλ ηδηνθηεηψλ δάζνπο. Γελ πηζηεχσ θαζφινπ φηη πξφζσπα

κπνξνχλ λα είλαη εγγχεζε ελάληηα ζηνπο λφκνπο, αληίζεηα πηζηεχσ φηη λφκνη πξέπεη

λα είλαη εγγχεζε ελάληηα ζηνπο αλζξψπνπο. Καη δελ κπνξεί αθφκε θαη ε πην ηνικεξή

θαληαζία λα νλεηξεπηεί, φηη άλζξσπνη πνπ ζηελ επγεληθή δνπιεηά ηεο λνκνζεζίαο,

δελ κπνξνχλ γηα κηα ζηηγκή λα πςσζνχλ πάλσ απφ ην ζηελφ, πξαθηηθά βαζηθφ ζεκείν

ηνπ εγσηζκνχ, ζην ζεσξεηηθφ χςνο κηαο παγθφζκηαο θαη αληηθεηκεληθήο άπνςεο,

άλζξσπνη πνπ ηξέκνπλ αθφκε θαη ζηε ζθέςε ησλ κειινληηθψλ κεηνλεθηεκάησλ, θαη

αξπάδνληαη απφ νηηδήπνηε γηα λα ππεξαζπηζηνχλ ηα ζπκθέξνληά ηνπο, κπνξνχλ απηνί

νη άλζξσπνη λα γίλνπλ θηιφζνθνη, κπξνζηά ζε πξαγκαηηθφ θίλδπλν; Αιιά θαλέλαο,

νχηε θαη ν πην έμνρνο λνκνζέηεο, δελ επηηξέπεηαη λα ηνπνζεηήζεη ηνλ εαπηφ ηνπ πάλσ

απφ ην λφκν πνπ έθηηαμε. Καλέλαο δελ έρεη ην δηθαίσκα λα απαηηεί ςήθν

εκπηζηνζχλεο ζηνλ εαπηφ ηνπ φηαλ πξνθαιεί ζπλέπεηεο ζε ηξίηα πξφζσπα.

Αιιά ην αλ ζαο επηηξέπεηαη αθφκα λα ηζρπξηζηείηε, φηη νη άλζξσπνη ζα έρνπλ

ηδηαίηεξε εκπηζηνζχλε ζε εζάο ζα θξηζεί, απφ ηα αθφινπζα γεγνλφηα.

«Πξέπεη λα αληηηαρζψ ζηελ παξάγξαθν 87» δήισζε έλαο αζηφο αληηπξφζσπνο

«εθφζνλ νη δηαηάμεηο ηεο ζα πξνμελήζνπλ εθηεηακέλεο θαη άθαξπεο έξεπλεο, σο

απνηέιεζκα ησλ νπνίσλ ε πξνζσπηθή ειεπζεξία θαη ε ειεπζεξία ζπλαλαζηξνθήο ζα

παξαβηαδφηαλ. Γελ είλαη απνδεθηφ εθ ησλ πξνηέξσλ λα ζεσξείο ηνλ θαζέλα σο

εγθιεκαηία θαη λα ηνπ πξνζάπηεηο έλα έγθιεκα πξηλ λα έρεηο απφδεημε φηη απηφ έρεη

δηαπξαρζεί.»

Έλαο άιινο αζηφο αληηπξφζσπνο είπε φηη ε παξάγξαθνο έπξεπε λα δηαγξαθεί. Ζ

εμνξγηζηηθή δηάηαμε πνπ πξνέβιεπε φηη «ν θαζέλαο έπξεπε λα απνδείμεη πνπ

απέθηεζε ηελ μπιεία ηνπ», κε απνηέιεζκα ν θαζέλαο λα είλαη χπνπηνο θινπήο θαη

απφθξπςεο μπιείαο, ήηαλ κηα θαηαθαλήο θαη ηξαπκαηηθή αδηαθξηζία ζηε δσή ηνπ

πνιίηε. Ζ παξάγξαθνο πηνζεηήζεθε.

ηελ πξαγκαηηθφηεηα, βαζίδεζηε πνιχ ζηελ αζπλεηδεζία ησλ αλζξψπσλ αλ

πεξηκέλεηε απφ απηνχο λα δηαθεξχμνπλ σο αμίσκα φηη ε δπζπηζηία είλαη πξνο φθειφο

ηνπο, θαη ε εκπηζηνζχλε είλαη πξνο φθειφο ζαο, θαη αλ πεξηκέλεηε ε εκπηζηνζχλε θαη

ε δπζπηζηία ηνπο λα δνπλ κέζα απφ ηα κάηηα ηνπ ηδησηηθνχ ζαο ζπκθέξνληφο θαη λα

αηζζαλζνχλ ηελ θαξδηά ηνπ.

Αθφκε, έλα άιιν επηρείξεκα εγέξζεθε ελάληηα ζην δηνξηζκφ εθ‟ φξνπ δσήο, έλα

επηρείξεκα γηα ην νπνίν είλαη αδχλαην λα εηπσζεί αλ είλαη πξννξηζκέλν λα

πξνθαιέζεη πεξηζζφηεξε πεξηθξφλεζε ή εηξσλεία.

«Δίλαη επίζεο αδηαλφεην ην φηη ε ειεχζεξε ζέιεζε ησλ ηδησηψλ ζα πξέπεη λα

πεξηνξηζηεί ηφζν πνιχ θαη‟ απηφλ ηνλ ηξφπν, θαη ζπλεπψο κφλν αλαθιεηνί δηνξηζκνί

ζα έπξεπε λα επηηξαπνχλ.»

Σα λέα φηη ν άλζξσπνο θαηέρεη ειεχζεξε βνχιεζε πνπ δελ πξέπεη λα πεξηνξηζηεί κε

θαλέλα ηξφπν, είλαη ζίγνπξα ηφζν παξήγνξα φζν θαη απξνζδφθεηα. Οη ρξεζκνί πνπ

έρνπκε αθνχζεη κέρξη ηψξα ζπκίδνπλ ην αξραίν καληείν ηεο Γσδψλεο[5]. Δθθέξνληαη

απφ ην μχιν. Ζ ειεχζεξε ζέιεζε, σζηφζν, δελ έρεη ηελ πνηφηεηα κηαο πεξηνπζίαο.

Πψο λα θαηαιάβνπκε απηήλ ηελ μαθληθή επαλαζηαηηθή εκθάληζε ηεο ηδενινγίαο,

φηαλ φζνλ αθνξά ηηο ηδέεο έρνπκε κπξνζηά καο κφλν νπαδνχο ηνπ Ναπνιένληα;

Ζ ζέιεζε ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο απαηηεί ειεπζεξία γηα λα αληηκεησπίζεη ηνλ

παξαβάηε ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ φπσο απηή ζεσξεί ηαηξηαζηφ θαη κε ηνλ ηξφπν

πνπ βξίζθεη βνιηθφηεξν θαη ιηγφηεξν δαπαλεξφ. Απηή ε ζέιεζε, ζέιεη ην θξάηνο λα

παξαδψζεη ηνλ θαθφ ζε απηήλ γηα λα αζρνιεζεί κε απηφλ ζχκθσλα κε ηε θξίζε ηεο.

Απαηηεί πιήξε εμνπζία. Γελ αληηηίζεηαη ζηνλ πεξηνξηζκφ ηεο ειεχζεξεο ζέιεζεο,

αληηηίζεηαη ζηνλ ηξφπν απηνχ ηνπ πεξηνξηζκνχ, ν νπνίνο είλαη ηφζν πεξηνξηζηηθφο

πνπ επεξεάδεη φρη κφλν ηνλ παξαβάηε ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ αιιά θαη ηνλ

ηδηνθηήηε δάζνπο. Γε ζέιεη απηή ε ειεχζεξε ζέιεζε λα έρεη αλαξίζκεηεο ειεπζεξίεο;

Γελ είλαη κηα πνιχ ειεχζεξε, κηα εμαηξεηηθά ειεχζεξε ζέιεζε; Καη δελ είλαη

ζθαλδαιψδεο ζηνλ 19ν αηψλα λα ηνικνχλ λα πεξηνξίδνπλ «ηφζν πνιχ θαη‟ απηφλ ηνλ

ηξφπν» ηελ ειεχζεξε ζέιεζε εθείλσλ ησλ ηδησηψλ πνπ δηαθεξχζζνπλ δεκφζηνπο

λφκνπο; Δίλαη πξάγκαηη, ζθαλδαιψδεο.

Αθφκε θαη απηφο ν άθακπηνο κεηαξξπζκηζηήο, ε ειεχζεξε ζέιεζε, πξέπεη λα

αθνινπζήζεη ηνπο νπαδνχο ησλ θαιψλ επηρεηξεκάησλ, πνπ θαζνδεγνχληαη απφ ηε

ζνθηζηεία ηνπ ηδησηηθνχ ζπκθέξνληνο. Αιιά απηή ε ειεχζεξε ζέιεζε πξέπεη λα έρεη

θαινχο ηξφπνπο, πξέπεη λα είλαη κηα πξνζεθηηθή βαζηιηθή ειεχζεξε ζέιεζε, κηα πνπ

κπνξεί λα θαλνλίζεη ηνλ εαπηφ ηεο θαηά ηέηνην ηξφπν, έηζη ψζηε ε ζθαίξα ηεο λα

ζπκπίπηεη κε ηε ζθαίξα ηεο απζαίξεηεο δχλακεο εθείλσλ ησλ ίδησλ ησλ

πξνλνκηνχρσλ ηδησηψλ. Μφλν κηα θνξά έγηλε αλαθνξά ζηελ ειεχζεξε ζέιεζε, θαη ζ‟

απηή ηε κνλαδηθή πεξίπησζε, παξνπζηάδεηαη κε ηε κνξθή ελφο θαηαπαηεηή ηδηψηε, ν

νπνίνο εθηνμεχεη έλα θνκκάηη μχινπ ζην πλεχκα ηεο ινγηθήο ζέιεζεο. Πξαγκαηηθά,

ηη αλάγθε ππάξρεη γη‟ απηφ ην πλεχκα φπνπ ε ζέιεζε είλαη αιπζνδεκέλε ζηα πην

πνηαπά εγσηζηηθά ζπκθέξνληα φπσο έλαο ζθιάβνο γαιέξαο ζην θάζηζκα θσπειαζίαο

ηνπ;

Ζ πνξεία φινπ απηνχ ηνπ ζπιινγηζκνχ ζπλνςίδεηαη ζηελ αθφινπζε παξαηήξεζε, ε

νπνία αλαπνδνγπξίδεη ηε ζρέζε ππφ ζπδήηεζε:

«Δλψ νη βαζηιηθνί δαζνθχιαθεο θαη νη θχιαθεο ησλ θπλεγφηνπσλ κπνξνχλ λα

δηνξίδνληαη εθ‟ φξνπ δσήο, ζηελ πεξίπησζε, ησλ αγξνηηθψλ θνηλνηήησλ θαη ησλ

ηδησηψλ απηφ πξνθαιεί ηηο πην ζνβαξέο ακθηβνιίεο.»

αλ λα κελ ήηαλ ε κνλαδηθή πεγή ακθηβνιηψλ ην φηη ηδησηηθνί ππεξέηεο δξνπλ εδψ

ζηε ζέζε θξαηηθψλ ππαιιήισλ! αλ λα κε ζηφρεπε αθξηβψο ν δηνξηζκφο εθ‟ φξνπ

δσήο ελαληία ζηνπο ηδηψηεο, νη νπνίνη είλαη απηνί πνπ πξνθαινχλ ηηο ακθηβνιίεο!

Σίπνηα δελ είλαη πην ηξνκεξφ απφ ηε ινγηθή πνπ νδεγείηαη ζηνλ παξαινγηζκφ,

πξάγκα πνπ ζεκαίλεη, φηη ηίπνηα δελ είλαη ρεηξφηεξν απφ ηε ινγηθή ηνπ εγσηζκνχ.

Απηή ε ινγηθή, ε νπνία κεηαηξέπεη ηνλ ππεξέηε ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο ζε κηα

θξαηηθή αξρή, κεηαηξέπεη ηελ αξρή ηνπ θξάηνπο ζε έλαλ ππεξέηε ηνπ ηδηνθηήηε ηνπ

δάζνπο. Ζ θξαηηθή δνκή, ν ζθνπφο ησλ κεκνλσκέλσλ δηνηθεηηθψλ αξρψλ, ην θαζεηί

πξέπεη λα μεθχγεη απφ θάζε έιεγρν, έηζη ψζηε ην θαζεηί λα ππνβαζκηζηεί ζε έλα

φξγαλν ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο θαη ην ζπκθέξνλ ηνπ λα ιεηηνπξγεί σο ην πλεχκα πνπ

θπβεξλά φιν ην κεραληζκφ. Όια ηα φξγαλα ηνπ θξάηνπο γίλνληαη απηηά, κάηηα, ρέξηα,

πφδηα, κε ηε ρξήζε ησλ νπνίσλ ην ζπκθέξνλ ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο αθνχεη,

παξαηεξεί, δηαηηκά, πξνζηαηεχεη, έξρεηαη θαη θεχγεη.

Ζ επηηξνπή πξνηείλεη ηελ πξνζζήθε ζηελ παξάγξαθν 62 ελφο ζπκπεξάζκαηνο πνπ

απαηηεί, ε αδπλακία πιεξσκήο λα επηθπξψλεηαη απφ ην ζπιιέθηε θφξσλ, ην

δήκαξρν, θαη δχν ηνπηθνχο ππαιιήινπο ηεο θνηλφηεηαο ζηελ νπνία ν παξαβάηεο ησλ

δαζηθψλ θαλνληζκψλ δεη. Έλαο αληηπξφζσπνο ησλ αγξνηηθψλ θνηλνηήησλ ζεψξεζε

φηη ε ρξήζε ηνπ ζπιιέθηε θφξσλ ήηαλ αληίζεηε ζηελ ππάξρνπζα λνκνζεζία. Φπζηθά,

δε δφζεθε θαζφινπ πξνζνρή ζε απηήλ ηελ αληίζεζε.

ρεηηθά κε ηελ παξάγξαθν 20, ε επηηξνπή πξφηεηλε: «ηελ Πνιηηεία ηνπ Ρήλνπ ν

αξκφδηνο ηδηνθηήηεο δάζνπο ζα έπξεπε λα εμνπζηνδνηεζεί λα παξαδίδεη ηνπο

θαηαδηθαζζέληεο αλζξψπνπο, ζηελ ηνπηθή αξρή γηα λα εθηειέζνπλ πνηληθή εξγαζία,

κε ηέηνηνλ ηξφπν, ψζηε νη εξγάζηκεο κέξεο ηνπο λα ζπκπεξηιεθζνχλ ζηελ θαηαγξαθή

ησλ ρεηξσλαθηηθψλ ππεξεζηψλ ζηνπο θνηλνηηθνχο δξφκνπο, ηηο νπνίεο ν ηδηνθηήηεο

δάζνπο είλαη ππνρξεσκέλνο λα πξνζθέξεη ζηελ αγξνηηθή θνηλφηεηα, θαη αλάινγα λα

εμαηξεζεί απφ απηή ηελ ππνρξέσζε.»

Δλάληηα ζ‟ απηφ, πξνβιήζεθε ε αληίξξεζε: «φηη νη δήκαξρνη δελ κπνξνχλ λα

ρξεζηκνπνηεζνχλ σο εθηειεζηέο ησλ μερσξηζηψλ κειψλ ηεο αγξνηηθήο θνηλφηεηαο

θαη φηη ε εξγαζία ησλ θαηαδηθαζζέλησλ δελ κπνξεί λα γίλεη απνδεθηή σο

απνδεκίσζε έλαληη ηεο εξγαζίαο πνπ πξέπεη λα γίλεη απφ κεξνθακαηηάξεδεο θαη

ππεξέηεο.»

Ο εηζεγεηήο ζρνιίαζε: «Αθφκε θη αλ είλαη έλα επαρζέο θαζήθνλ γηα ηνπο

δεκάξρνπο λα βιέπνπλ φηη νη απξφζπκνη θαη αλππάθνπνη θπιαθηζκέλνη πνπ

θαηαδηθάζηεθαλ γηα παξάβαζε ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ εμαλαγθάδνληαη λα

δνπιέςνπλ, παξφια απηά είλαη κηα απφ ηηο ιεηηνπξγίεο απηψλ ησλ ππαιιήισλ λα

πξνηξέπνπλ αλππάθνπνπο θαη θαθνχο αλζξψπνπο, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πνηλήο ηνπο,

λα επηζηξέςνπλ ζην κνλνπάηη ηνπ θαζήθνληνο, θαη δελ είλαη κηα επγεληθή πξάμε λα

νδεγήζεη θαλείο ηνλ θαηαδηθαζκέλν καθξηά απφ ηνλ θαθφ δξφκν πίζσ ζην ζσζηφ

κνλνπάηη; Πνηνο ζηελ επαξρία έρεη πεξηζζφηεξα κέζα γηα λα ην θάλεη απηφ απφ ηνπο

δεκάξρνπο;»

Ο Reineke πήρε ένα αγτωμένο και λσπημένο ύθος

Το οποίο κέρδιζε ηη ζσμπάθεια πολλών καλών ανθρώπων

Ο Lampe, ο λαγός, ιδιαίηερα, ήηαν πολύ ζηενατωρημένος

[I.Goethe, Reineke Fuchs, Sechster Gesang]

Ζ πλέιεπζε πηνζέηεζε ηελ πξφηαζε.

Εθεκεξίδα ηνπ Ρήλνπ Παξάξηεκα Νν 305, 1 Ννεκβξίνπ 1842

Ο θαιφο δήκαξρνο πξέπεη λα αλαιάβεη έλα επαρζέο θαζήθνλ θαη λα θάλεη κηα

επγεληθή πξάμε, γηα λα κπνξέζεη ν ηδηνθηήηεο δάζνπο λα εθπιεξψζεη ην θαζήθνλ ηνπ

ζηελ θνηλφηεηα ρσξίο δηθά ηνπ έμνδα. Ο ηδηνθηήηεο δάζνπο ζα κπνξνχζε κε ην ίδην

δηθαίσκα λα ρξεζηκνπνηήζεη ην δήκαξρν σο αξρηκάγεηξα ή κπάηιεξ. Γελ είλαη κηα

επγεληθή πξάμε γηα ην δήκαξρν λα θξνληίδεη ηελ θνπδίλα ή ην θειάξη απηψλ πνπ

βξίζθνληαη ππφ ηελ αξκνδηφηεηά ηνπ; Ο θαηαδηθαζκέλνο εγθιεκαηίαο δελ βξίζθεηαη

ππφ ηελ αξκνδηφηεηα ηνπ δεκάξρνπ, αιιά ππφ ηελ αξκνδηφηεηα ηνπ επηζηάηε ηεο

θπιαθήο. Γε ράλεη ν δήκαξρνο ηε δχλακε θαη ην θχξνο ηεο ζέζεο ηνπ αλ, αληί λα

αληηπξνζσπεχεη ηελ θνηλφηεηα, γίλεηαη εθηειεζηήο γηα μερσξηζηά κέιε ηεο, αλ

κεηαηξέπεηαη απφ δήκαξρνο, ζε εξγνδεγφ; Γε ζα πξνζβιεζνχλ, ηα ππφινηπα

ειεχζεξα κέιε ηεο θνηλφηεηαο αλ ε εηιηθξηλήο εξγαζία ηνπο γηα ην γεληθφ θαιφ

ππνβαζκίδεηαη ζην επίπεδν πνηληθήο εξγαζίαο πξνο φθεινο ζπγθεθξηκέλσλ αηφκσλ;

Αιιά είλαη πεξηηηφ λα εθζέζνπκε απηά ηα ζνθίζκαηα. Αο αθήζνπκε ηνλ εηζεγεηή

λα γίλεη ηφζν επγεληθφο ψζηε λα καο πεη ν ίδηνο πσο πάλζνθνη άλζξσπνη θξίλνπλ

αλζξψπηλεο θξάζεηο. Κάλεη ηνλ ηδηνθηήηε δάζνπο λα δψζεη ηελ αθφινπζε απάληεζε

ζηνλ γαηνθηήκνλα ν νπνίνο δείρλεη αλζξσπηά:

«Αλ κεξηθνί ζπφξνη ζηηαξηνχ θιαπνχλ απφ έλαλ γαηνθηήκνλα, ν θιέθηεο ζα έιεγε:

«Γελ έρσ θαζφινπ ςσκί, θη έηζη πήξα κεξηθνχο ζπφξνπο ζηηαξηνχ απφ ηε κεγάιε

πνζφηεηα πνπ θαηέρεηο» , φπσο θαη ν θιέθηεο μπιείαο ζα έιεγε: «Γελ έρσ θαζφινπ

θαπζφμπια, γη‟ απηφ θιέβσ κεξηθά μχια». Ο γαηνθηήκνλαο πξνζηαηεχεηαη απφ ην

Άξζξν 444 ηνπ Πνηληθνχ θψδηθα, ν νπνίνο ηηκσξεί ηελ θινπή ζπφξσλ ζηηαξηνχ κε

δχν έσο πέληε ρξφληα θπιάθηζε. Ο ηδηνθηήηε δάζνπο δελ έρεη θακία ηέηνηα παλίζρπξε

πξνζηαζία!»

Απηή ε ηειεπηαία αμηνδήιεπηε ξήζε ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο πεξηιακβάλεη κηα πιήξε

νκνινγία πίζηεο. Δζχ αγξφηε, γηαηί είζαη ηφζν κεγαιφςπρνο εθεί πνπ θαζνξίδνληαη

ηα ζπκθέξνληά κνπ; Δπεηδή ηα ζπκθέξνληά ζνπ έρνπλ ήδε δηαζθαιηζηεί. Γη‟ απηφ αο

κελ ππάξμνπλ θαζφινπ απηαπάηεο. Ζ κεγαινςπρία νχηε θνζηίδεη θάηη, νχηε απνδίδεη

θάηη. Δπνκέλσο, γαηνθηήκνλα, δελ κπνξείο λα εμαπαηήζεηο ηνλ ηδηνθηήηε δάζνπο! Γη‟

απηφ ηδηνθηήηε δάζνπο κελ εμαπαηάο ην δήκαξρν!

Απηφ ην ηληεξκέδην απφ κφλν ηνπ ζα επαξθνχζε λα απνδείμεη ηη κηθξή ζεκαζία

κπνξνχλ λα έρνπλ «επγεληθέο πξάμεηο» ζηε ζπδήηεζή καο, αλ φιε ε ζπδήηεζε δελ

απνδείθλπε φηη εζηθνί θαη αλζξψπηλνη ιφγνη ζπλαληψληαη εδψ κφλν ζαλ θξάζεηο.

Αιιά ην ζπκθέξνλ είλαη κίδεξν αθφκα θαη κε ηηο θξάζεηο. Σηο αλαθαιχπηεη κφλν ζε

πεξίπησζε αλάγθεο, φηαλ ηα απνηειέζκαηα είλαη αμηφινγνπ νθέινπο. Σφηε γίλεηαη

εχγισηην, ην αίκα ηνπ θπθινθνξεί πην γξήγνξα, δελ είλαη θεηδσιφ νχηε κε ηηο θαιέο

πξάμεηο πνπ ηνπ απνθέξνπλ φθεινο κε έμνδα άιισλ, νχηε κε ηηο θνιαθεπηηθέο

ιέμεηο θαη ηα κειηζηάιαθηα ζέιγεηξα. Καη φια απηά, φια, ρξεζηκνπνηνχληαη κφλν

γηα λα κεηαηξέςεη ηελ παξαβίαζε ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ ζε κηα επηθεξδή πεγή

εηζνδήκαηνο, γηα λα είλαη ηθαλφ λα επελδχζεη ην θεθάιαην πην άλεηα- γηαηί ν θιέθηεο

μπιείαο έγηλε έλα θεθάιαην γηα ηνλ ηδηνθηήηε δάζνπο. Γελ είλαη δήηεκα

θαθνκεηαρείξηζεο ηνπ δεκάξρνπ πξνο φθεινο ηνπ παξαβάηε ησλ δαζηθψλ

θαλνληζκψλ, αιιά θαθνκεηαρείξηζεο ηνπ δεκάξρνπ πξνο φθεινο ηνπ ηδηνθηήηε

δάζνπο. Ση αμηνζαχκαζην ηέρλαζκα ηεο κνίξαο είλαη απηφ, ηη αμηνζαχκαζην γεγνλφο,

πνπ ζηηο ζπάληεο πεξηπηψζεηο ζηηο νπνίεο γίλεηαη κηα γξήγνξε αλαθνξά, ζε έλα

πξνβιεκαηηθφ φθεινο ηνπ παξαβάηε ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ, ν ηδηνθηήηεο δάζνπο

εμαζθαιίδεη έλα αδηακθηζβήηεην φθεινο.

Σα αθφινπζα είλαη έλα αθφκε παξάδεηγκα απηψλ ησλ αλζξψπηλσλ αηζζεκάησλ!

Δηζεγεηήο: «Ο Γαιιηθφο λφκνο δελ αλαγλσξίδεη ηε κεηαηξνπή ηεο θπιάθηζεο ζε

δαζηθή εξγαζία‟ [ν εηζεγεηήο] ζεσξεί απηή ηε κεηαηξνπή έλα ζνθφ θαη επηθεξδέο

κέηξν, γηαηί ε θπιάθηζε δελ νδεγεί πάληα ζε κεηαζηξνθή αιιά πνιχ ζπρλά ζε

δηαθζνξά.»

Πξφζθαηα φηαλ αζψνη άλζξσπνη κεηαηξάπεθαλ ζε εγθιεκαηίεο, φηαλ ζρεηηθά κε ηε

ζπιινγή πεζκέλσλ μχισλ έλαο αληηπξφζσπνο παξαηήξεζε φηη ζηε θπιαθή

ζπλαλαζηξέθνληαη κε καληψδεηο θιέθηεο, ηζρπξίδνληαλ φηη νη θπιαθέο ήηαλ θαιέο.

Ξαθληθά ηα ζσθξνληζηήξηα κεηακνξθψζεθαλ ζε ηδξχκαηα ηεο δηαθζνξάο, γηαηί απηή

ηε ζηηγκή είλαη πξνο φθεινο ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ ηδηνθηεηψλ δάζνπο ην φηη νη

θπιαθέο δηαθζείξνπλ. Με ην ζσθξνληζκφ ηνπ εγθιεκαηία ελλνείηαη ε βειηίσζε ηνπ

πνζνζηνχ ηνπ θέξδνπο ε νπνία είλαη, ε επγεληθή ιεηηνπξγία ηνπ εγθιεκαηία γηα ηνλ

ηδηνθηήηε ηνπ δάζνπο.

Σν ζπκθέξνλ δελ έρεη θαζφινπ κλήκε, γηαηί ζθέθηεηαη κφλν ηνλ εαπηφ ηνπ. Καη γηα

ην κφλν πξάγκα πνπ ζθέθηεηαη, ηνλ εαπηφ ηνπ, δελ μερλά πνηέ. Αιιά δελ ην

ελδηαθέξνπλ νη αληηθάζεηο γηαηί πνηέ δελ αληηθάζθεη κε ηνλ εαπηφ ηνπ. Δίλαη έλαο

ζπλερήο πξφρεηξνο νξγαλσηήο, γηαηί δελ έρεη θαλέλα ζχζηεκα, κφλν δηεμφδνπο.

Δλψ ηα αλζξψπηλα θαη δίθαηα θίλεηξα δελ παίδνπλ θαλέλα ξφιν εθηφο

Ce qu’ au teal nous autres sots humains,

Nous appelons faire tapisserie,[11]

Οη δηέμνδνη είλαη νη πην ελεξγνί ζπληειεζηέο ζην κεραληζκφ επηρεηξεκαηνινγίαο ηνπ

ηδησηηθνχ ζπκθέξνληνο. Αλάκεζα ζ‟ απηέο ηηο δηεμφδνπο, ζεκεηψλνπκε δχν πνπ

ζπλερψο επαλαιακβάλνληαη ζ‟ απηή ηε ζπδήηεζε θαη ζπληζηνχλ ηηο θχξηεο

θαηεγνξίεο, νλνκαζηηθά, ηα «θαιά θίλεηξα» θαη ηα «επηδήκηα απνηειέζκαηα».

Βιέπνπκε κεξηθέο θνξέο ηνλ εηζεγεηή ηεο επηηξνπήο, κεξηθέο θνξέο έλα άιιν κέινο

ηεο πλέιεπζεο, λα ππεξαζπίδεηαη θάζε ακθίβνιε δηάηαμε ελάληηα ζε αηρκέο

ερζξηθψλ αληηξξήζεσλ κε ηε ρξήζε ηεο αζπίδαο ησλ δηνξαηηθψλ, ζνθψλ θαη θαιψλ

θηλήηξσλ. Βιέπνπκε θάζε ζπκπέξαζκα πνπ ζπλάγεηαη απφ ηελ νπηηθή γσλία ηνπ

δηθαίνπ, λα απνξξίπηεηαη κε αλαθνξά ησλ επηδήκησλ ή επηθίλδπλσλ απνηειεζκάησλ

ηνπ. Αο εμεηάζνπκε γηα κηα ζηηγκή απηέο ηηο κηθξέο δηεμφδνπο, απηέο ηηο δηεμφδνπο

par excellence, απηέο ηηο δηεμφδνπο πνπ θαιχπηνπλ ηα πάληα θαη θάηη παξαπάλσ.

Σν ζπκθέξνλ μέξεη πψο λα ππνβαζκίδεη ην δίθαην παξνπζηάδνληάο κηα πξννπηηθή

επηδήκησλ απνηειεζκάησλ εμαηηίαο ησλ ζπλεπεηψλ ηνπ ζηνλ εμσηεξηθφ θφζκν, μέξεη

πψο λα απνθξχπηεη θάηη πνπ είλαη ιάζνο απνδίδνληαο θαιά θίλεηξα ζ‟ απηφ, δειαδή,

ππνρσξψληαο ζηνλ εζσηεξηθφ θφζκν ησλ ζθέςεψλ ηνπ. Ο λφκνο παξάγεη θαθέο

ζπλέπεηεο ζηνλ εμσηεξηθφ θφζκν αλάκεζα ζηνπο θαθνχο αλζξψπνπο, ην θαθφ πεγάδεη

απφ θαιά θίλεηξα ζην ζηήζνο ηνπ εηιηθξηλή αλζξψπνπ πνπ ην απνθαζίδεη‟ αιιά θαη

ηα δχν, ηα θαιά θίλεηξα θαη νη επηδήκηεο ζπλέπεηεο, έρνπλ θνηλφ ην πεξίεξγν

ραξαθηεξηζηηθφ φηη δελ εμεηάδνπλ έλα πξάγκα ζε ζρέζε κε ηνλ εαπηφ ηνπ, φηη δελ

ζπκπεξηθέξνληαη ζην λφκν σο έλα αλεμάξηεην αληηθείκελν, αιιά θαηεπζχλνπλ ηελ

πξνζνρή καθξηά απφ ην λφκν είηε ζηνλ εμσηεξηθφ θφζκν είηε ζηα δηθά ηνπο κπαιά,

θάλνληαο έηζη καλνχβξεο πίζσ απφ ηελ πιάηε ηνπ λφκνπ.

Πνηα είλαη ηα επηδήκηα απνηειέζκαηα; Όινο καο ν ζπιινγηζκφο έδεημε φηη δελ

πξφθεηηαη λα γίλνπλ θαηαλνεηά σο επηβιαβείο ζπλέπεηεο γηα ην θξάηνο, ην λφκν, ή

ηνπο θαηεγνξνχκελνπο. Δπηπιένλ, ζα ζέιακε λα μεθαζαξίζνπκε ζε ιίγεο γξακκέο φηη

δελ πεξηιακβάλνπλ επηδήκηα απνηειέζκαηα γηα ηελ αζθάιεηα ησλ πνιηηψλ.

Έρνπκε ήδε αθνχζεη απφ ηα ίδηα ηα κέιε ηεο πλέιεπζεο, φηη ε δηάηαμε ζχκθσλα

κε ηελ νπνία «ν θαζέλαο πξέπεη λα απνδείμεη πνπ απέθηεζε ηελ μπιεία ηνπ» είλαη κηα

θαηαθαλήο θαη ηξαπκαηηθή αδηαθξηζία ζηε δσή ηνπ πνιίηε, θαη θάλεη ηνλ θάζε

πνιίηε ζχκα εμνξγηζηηθψλ ληαήδσλ. Μηα άιιε δηάηαμε δηαθεξχζζεη φηη θαζέλαο

ζηνπ νπνίνπ ηελ απνζήθε βξίζθεηαη θιεκκέλε μπιεία ζα ζεσξείηαη θιέθηεο, παξά ην

φηη έλαο αληηπξφζσπνο δήισζε: «απηφ ζα κπνξνχζε λα είλαη επηθίλδπλν γηα πνιινχο

έληηκνπο αλζξψπνπο. Ξπιεία θιεκκέλε απφ θάπνηνλ γείηνλα ζα κπνξνχζε λα ξηρζεί

ζηελ απιή ελφο αζψνπ αλζξψπνπ θαη απηφο λα ηηκσξεζεί.»

χκθσλα κε ηελ παξάγξαθν 66 φπνηνο πνιίηεο αγνξάδεη μεξφθιαδα, πνπ δελ

ππφθεηληαη ζε κνλνπψιην, ηηκσξείηαη κε ζθιεξή εξγαζία ηεζζάξσλ εβδνκάδσλ έσο

δχν ρξφλσλ. Δπί απηνχ, έλαο αζηφο αληηπξφζσπνο έθαλε ην εμήο ζρφιην: «Απηή ε

παξάγξαθνο απεηιεί κε ζθιεξή εξγαζία θάζε πνιίηε ησλ πνιηηεηψλ Elbeferg, Lenney

θαη Solingen. “

Σειηθά ε επίβιεςε θαη ε δηαρείξηζε ησλ ζεξακάησλ θαη ε δαζηθή αζηπλφκεπζε

έγηλαλ φρη κφλν έλα δηθαίσκα αιιά έλα θαζήθνλ ησλ ζηξαηησηηθψλ, παξφιν πνπ ην

Άξζξν 9 ηνπ Πνηληθνχ θψδηθα κηιά κφλν γηα ππαιιήινπο πνπ είλαη ππφ ηελ επίβιεςε

θξαηηθψλ εηζαγγειέσλ θαη κπνξνχλ έηζη λα είλαη ην αληηθείκελν άκεζσλ απνθάζεσλ

απφ κέξνπο ησλ ηειεπηαίσλ, θάηη πνπ δελ ηζρχεη ζηελ πεξίπησζε ησλ ζηξαηησηηθψλ.

Απηφ είλαη κηα απεηιή θαη γηα ηελ αλεμαξηεζία ησλ δηθαζηεξίσλ, θαη γηα ηελ

ειεπζεξία θαη ηελ αζθάιεηα ησλ πνιηηψλ.

Ωο εθ ηνχηνπ, καθξάλ ηνπ λα ππάξμεη θάπνηα ζπδήηεζε ησλ πηζαλψλ επηδήκησλ

απνηειεζκάησλ γηα ηελ αζθάιεηα ησλ πνιηηψλ, ε ίδηα ηνπο ε αζθάιεηα

αληηκεησπίδεηαη ζαλ κηα πεξίζηαζε πνπ έρεη επηδήκηεο ζπλέπεηεο.

Πνηεο είλαη ηφηε νη επηδήκηεο ζπλέπεηεο; Δπηδήκην είλαη απηφ πνπ είλαη επηδήκην γηα

ηα ζπκθέξνληα ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο. Αλ, επνκέλσο, ν λφκνο δελ έρεη απνηέιεζκα

ηελ πξναγσγή ησλ ζπκθεξφλησλ ηνπ, ηα απνηειέζκαηά ηνπ είλαη επηδήκηα. Καη απφ

απηή ηελ άπνςε ην ζπκθέξνλ έρεη δηαπεξαζηηθή φξαζε. Δλψ πξνεγνπκέλσο δελ

έβιεπε φηη ήηαλ εκθαλέο κε γπκλφ κάηη, ηψξα βιέπεη αθφκα θη‟ φηη είλαη νξαηφ κφλν

κε κηθξνζθφπην. Όινο ν θφζκνο είλαη έλα αγθάζη ζηελ πιεπξά ηνπ ηδησηηθνχ

ζπκθέξνληνο, έλαο θφζκνο γεκάηνο θηλδχλνπο, αθξηβψο επεηδή είλαη έλαο θφζκνο φρη

ελφο ζπκθέξνληνο, αιιά πνιιψλ ζπκθεξφλησλ. Σν ηδησηηθφ ζπκθέξνλ ζεσξεί ηνλ

εαπηφ ηνπ, ηνλ ππέξηαην ζθνπφ ηνπ θφζκνπ. Ωο εθ ηνχηνπ αλ ν λφκνο δελ

αληηιακβάλεηαη απηφλ ηνλ ππέξηαην ζθνπφ, γίλεηαη αζχκθνξνο λφκνο. Νφκνο ν

νπνίνο είλαη επηβιαβήο γηα ηα ηδησηηθά ζπκθέξνληα είλαη ζπλεπψο λφκνο κε βιαβεξέο

ζπλέπεηεο.

Θεσξνχληαη ηα θαιά θίλεηξα, θαιχηεξα απφ ηηο επηδήκηεο ζπλέπεηεο;

Σν ζπκθέξνλ δελ ζθέθηεηαη, ππνινγίδεη. Σα θίλεηξα είλαη νη αξηζκνί ηνπ. Σν

θίλεηξν είλαη έλα ειαηήξην γηα ηελ θαηάξγεζε ηεο βάζεο ηνπ λφκνπ, θαη πνηνο κπνξεί

λα ακθηβάιεη φηη ην ηδησηηθφ ζπκθέξνλ ζα έρεη πνιιά θίλεηξα γηα λα ην πξάμεη; Ζ

θαινζχλε ελφο θηλήηξνπ έγθεηηαη ζηελ θαζεκεξηλή ηνπ πξαγκαηηθφηεηα, κε ηελ

νπνία κπνξεί λα παξακεξίζεη ηα αληηθεηκεληθά γεγνλφηα ηεο πεξίζηαζεο, λα

θαζεζπράζεη ηνλ εαπηφ ηνπ θαη ηνπο άιινπο κε ηελ ςεπδαίζζεζε φηη δελ είλαη

αλαγθαίν λα ζθέθηεηαη θάπνηνο ηη είλαη θαιφ, αιιά φηη αξθεί λα έρεη θαιέο πξνζέζεηο

ελψ θάλεη κηα θαθή πξάμε.

πλνςίδνληαο ηε ινγηθή ηνπ επηρεηξήκαηφο καο, αλαθέξνπκε αξρηθά έλα κηθξφ

κέξνο ησλ επγεληθψλ πξάμεσλ πνπ πξνηείλνληαη ζηνλ θχξην δήκαξρν. «Ζ επηηξνπή

πξφηεηλε κηα ηξνπνπνηεκέλε εθδνρή ηεο παξαγξάθνπ 34 ζηηο παξαθάησ γξακκέο: αλ

ν θαηεγνξνχκελνο απαηηήζεη λα θιεζεί ν θχιαθαο πνπ ηνλ θαηεγφξεζε, ηφηε πξέπεη

λα θαηαβάιεη ζην δαζηθφ δηθαζηήξην πξνθαηαβνιηθά φια ηα έμνδα πνπ

επαθνινπζνχλ.»

Σν θξάηνο θαη ην δηθαζηήξην δελ πξέπεη λα θάλνπλ ηίπνηε δσξεάλ γηα ηα

ζπκθέξνληα ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ. Πξέπεη λα απαηηήζνπλ πξνθαηαβνιηθή πιεξσκή,

ε νπνία πξνθαλψο δπζθνιεχεη νπνηαδήπνηε αληηπαξάζηαζε ηνπ θχιαθα πνπ

πξνζάπηεη ηελ θαηεγνξία θαη ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ.

Μηα επγεληθή πξάμε! Απιά κηα κφλν επγεληθή πξάμε! Έλα βαζίιεην, γηα κηα

επγεληθή πξάμε! Αιιά ε κφλε επγεληθή πξάμε πνπ πξνζηέζεθε είλαη απηή πνπ ν

Κχξηνο Γήκαξρνο πξέπεη λα θάλεη πξνο φθεινο ηνπ Κπξίνπ Ηδηνθηήηε Γάζνπο. Ο

δήκαξρνο είλαη αληηπξφζσπνο ησλ επγεληθψλ πξάμεσλ, ε αλζξσπνπνηεκέλε έθθξαζή

ηνπο, θαη ε ζεηξά ησλ επγεληθψλ πξάμεσλ ηειείσζε θαη έπαςε κηα γηα πάληα κε ην

θνξηίν πνπ επηβιήζεθε κε κειαγρνιία σο ζπζία ζην δήκαξρν.

Αλ, γηα ην θαιφ ηνπ θξάηνπο θαη ην εζηθφ φθεινο ηνπ εγθιεκαηία, ν Κχξηνο

Γήκαξρνο πξέπεη λα θάλεη πεξηζζφηεξα απφ ηα θαζήθνληά ηνπ, δε ζα έπξεπε νη

ηδηνθηήηεο δαζψλ, ζην φλνκα ηεο ίδηαο θαινζχλεο, λα απαηηνχλ ιηγφηεξα απφ φηη

απαηηεί ην ηδησηηθφ ηνπο ζπκθέξνλ;

Κάπνηνο κπνξεί λα ζθεθηεί φηη ε απάληεζε ζ‟ απηφ ην δήηεκα έρεη δνζεί ζην κέξνο

ηεο ζπδήηεζεο κε ην νπνίν έρνπκε ήδε αζρνιεζεί, αιιά απηφ είλαη ιάζνο. Φηάλνπκε

ζηηο πνηληθέο δηαηάμεηο. «έλαο αληηπξφζσπνο ηεο αξηζηνθξαηηθήο θνηλσληθήο ηάμεο

ζεψξεζε φηη ν ηδηνθηήηεο δάζνπο ζα απνδεκησλφηαλ επίζεο αλεπαξθψο θαη ζηελ

πεξίπησζε πνπ ζα έπαηξλε (πέξα θαη πάλσ απφ ηελ απιή απνδεκίσζε ηεο αμίαο) ην

πνζφ ηνπ πξνζηίκνπ πνπ επηβιήζεθε, ην νπνίν ζπρλά δε ζα ήηαλ δπλαηφ λα

εηζπξαρζεί.»

Έλαο αζηφο αληηπξφζσπνο ζρνιίαζε:

«Οη δηαηάμεηο απηήο ηεο παξαγξάθνπ (παξάγξαθνο 15) ζα κπνξνχζαλ λα έρνπλ ηα

πην ζνβαξά απνηειέζκαηα. Ο ηδηνθηήηεο δάζνπο ζα ιάκβαλε θαη‟ απηφλ ηνλ ηξφπν

ηξηπιάζηα απνδεκίσζε, δειαδή, ηελ αμία θαη έπεηηα ην ηεηξαπιάζην, εμαπιάζην ή

νθηαπιάζην πξφζηηκν, θαζψο επίζεο θαη έλα ηδηαίηεξν πνζφ σο απνδεκίσζε γηα ηελ

απψιεηα, ην νπνίν ζα θαζνξηδφηαλ αξθεηά απζαίξεηα θαη ζα ήηαλ πξντφλ ηεο

θαληαζίαο παξά ηεο πξαγκαηηθφηεηαο. ε θάζε πεξίπησζε, θαηλφηαλ αλαγθαίν ζ‟

απηφλ λα νξηζηεί φηη ε εηδηθή απνδεκίσζε πνπ ζπδεηείηαη ζα έπξεπε λα απνθαζίδεηαη

απεπζείαο απφ ην δαζηθφ δηθαζηήξην θαη λα θαζνξίδεηαη απφ ηελ απφθαζε ηνπ

δηθαζηεξίνπ. Ήηαλ πξνθαλέο απφ ηε θχζε ηεο ππφζεζεο φηη ε απφδεημε ηεο

πθηζηάκελεο απψιεηαο ζα έπξεπε λα θαζνξίδεηαη μερσξηζηά θαη δε ζα κπνξνχζε λα

βαζίδεηαη κφλν ζηελ αλαθνξά ηνπ θχιαθα.»

Αληίζεηα κ‟ απηφ, ν εηζεγεηήο θαη έλα άιιν κέινο ηεο επηηξνπήο, εμήγεζαλ πσο ε

επηπξφζζεηε αμία πνπ αλαθέξζεθε εδψ, ζα κπνξνχζε λα πξνθχςεη ζε δηάθνξεο

πεξηπηψζεηο πνπ ππνδείρζεθαλ απφ ηνπο ίδηνπο. Ζ παξάγξαθνο πηνζεηήζεθε.

Σν έγθιεκα γίλεηαη κηα ινηαξία ζηελ νπνία ν ηδηνθηήηεο δάζνπο, αλ είλαη ηπρεξφο,

κπνξεί αθφκα θαη λα θεξδίζεη βξαβείν. Μπνξεί λα ππάξρεη επηπξφζζεηε αμία, αιιά ν

ηδηνθηήηεο δάζνπο, πνπ ήδε ιακβάλεη ηελ απιή αμία, κπνξεί λα ζηήζεη κηα επηθεξδή

επηρείξεζε κε ην ηεηξαπιφ, εμαπιφ, ή νθηαπιφ πξφζηηκν. Αιιά αλ, παξάιιεια κε

ηελ απιή αμία, παίξλεη θαη εηδηθή απνδεκίσζε γηα ηελ απψιεηα, ην ηεηξαπιφ, εμαπιφ

ή νθηαπιφ πξφζηηκν, είλαη επίζεο θαζαξφ θέξδνο. Αλ έλα κέινο ηεο αξηζηνθξαηηθήο

ηάμεο ζθέθηεηαη φηη ηα ρξήκαηα πνπ ιακβάλεη σο πξφζηηκν είλαη κηα αλεπαξθήο

εγγχεζε γηαηί ζπρλά δελ είλαη εθηθηή, ζίγνπξα δε ζα γίλεη επαξθέζηεξε κε ηελ αμία

θαη ηελ απνδεκίσζε πνπ πξέπεη λα ιεθζεί επηπιένλ. Θα δνχκε ηψξα πσο μεπεξληέηαη

απηή ε δπζθνιία ιήςεο ρξεκάησλ απφ ηνπο θαηεγνξνπκέλνπο.

Θα κπνξνχζε ν ηδηνθηήηεο δάζνπο λα έρεη θάπνηα θαιχηεξε αζθάιεηα γηα ην δάζνο

ηνπ απφ απηή πνπ ζεζπίζηεθε εδψ, φπνπ ην έγθιεκα κεηαηξάπεθε ζε πεγή

εηζνδήκαηνο; αλ έμππλνο άλζξσπνο κεηαηξέπεη ηελ επίζεζε ελαληίνλ ηνπ ζε

αιάζεηε επθαηξία γηα κηα επηθεξδή λίθε, εθφζνλ αθφκα θαη ε επηπξφζζεηε αμία ηνπ

μχινπ, κηα νηθνλνκηθή θαληαζία, κεηαηξέπεηαη ζε πιηθή νπζία κε ηελ θινπή. ηνλ

ηδηνθηήηε δάζνπο πξέπεη λα εμαζθαιηζηεί φρη κφλν ε μπιεία ηνπ, αιιά θαη ε

επηρείξεζε μπιείαο ηνπ, ελψ ε βνιηθή ππνηέιεηα πξνο ην δηεπζπληή ηεο επηρείξεζήο

ηνπ, ην θξάηνο, ζπλίζηαηαη ζην λα κελ πιεξψλεη γηα ηηο ππεξεζίεο ηνπ. Δίλαη κηα

αμηνζαχκαζηε ηδέα γηα λα κεηαηξέςεηο ηελ ηηκσξία ηνπ εγθιήκαηνο απφ λίθε ηνπ

λφκνπ ζε επηζέζεηο ελαληίνλ ηνπ, ζε λίθε ηνπ εγσηζκνχ ελάληηα ζε επηζέζεηο πξνο ηνλ

εγσηζκφ.

πγθεθξηκέλα, σζηφζν, εθηζηνχκε ηελ πξνζνρή ησλ αλαγλσζηψλ καο ζηε δηάηαμε

ηεο παξαγξάθνπ 14, ε νπνία καο ππνρξεψλεη λα εγθαηαιείςνπκε ηε ζπλεζηζκέλε

ηδέα πσο νη βάξβαξνη λφκνη είλαη λφκνη βάξβαξσλ αλζξψπσλ. Ζ ηηκσξία σο ηέηνηα, ε

απνθαηάζηαζε ηνπ λφκνπ, πνπ πξέπεη ζαθψο λα δηαρσξηζηεί απφ ηνλ θαζνξηζκφ ηεο

αμίαο θαη ηεο απνδεκίσζεο γηα ηελ απψιεηα, ε απνθαηάζηαζε ηεο ηδησηηθήο

ηδηνθηεζίαο, κεηαηξέπεηαη απφ δεκφζηα ηηκσξία ζε ηδησηηθή απνδεκίσζε, ηα

πξφζηηκα δελ απνδίδνληαη ζην δεκφζην ηακείν, αιιά ζε ηδησηηθά ηακεία ησλ

ηδηνθηεηψλ δαζψλ.

Πξάγκαηη, έλαο αζηφο αληηπξφζσπνο δήισζε: «Απηφ είλαη ελάληηα ζηελ

αμηνπξέπεηα ηνπ θξάηνπο θαη ζηηο αξρέο ηεο ζσζηήο πνηληθήο λνκνινγίαο», αιιά έλαο

αληηπξφζσπνο ηεο αξηζηνθξαηηθήο θνηλσληθήο ηάμεο απεπζχλζεθε ζην αίζζεκα

δηθαηνζχλεο ηεο πλέιεπζεο, θαη ζην δίθαην ηεο πξνζηαζίαο ησλ δηθαησκάησλ ηνπ

ηδηνθηήηε δάζνπο, δειαδή, απεπζχλζεθε ζε έλα εηδηθφ αίζζεκα δηθαίνπ θαη

δηθαηνζχλεο.

Οη βάξβαξνη άλζξσπνη δηαηάζνπλ ηελ πιεξσκή κηαο ζπγθεθξηκέλεο ρξεκαηηθήο

απνδεκίσζεο (ρξήκα εμηιέσζεο) ζην ζηγφκελν πξφζσπν, γηα έλα ζπγθεθξηκέλν

έγθιεκα. Ζ ζεσξία ηεο δεκφζηαο ηηκσξίαο πξνέθπςε κφλν ζε αληίζεζε κε απηή ηελ

άπνςε, ε νπνία ζεσξεί ην έγθιεκα σο ηξαπκαηηζκφ ελφο αηφκνπ, αιιά νη άλζξσπνη

θαη ε ζεσξία πνπ είλαη ηφζν απηάξεζθνη ψζηε λα επηηξέςνπλ ζε έλα άηνκν λα

δεηήζεη γηα ράξε ηνπ θαη ηδησηηθή ηηκσξία θαη ηηκσξία πνπ επηβάιιεηαη απφ ην

θξάηνο, κέλεη αθφκα λα αλαθαιπθζνχλ.

Ζ πλέιεπζε ησλ Κνηλσληθψλ Σάμεσλ πξέπεη λα έρεη παξαπιαλεζεί απφ έλα

πιήξεο πάξε δψζε. Ο ηδηνθηήηεο δάζνπο πνπ είλαη λνκνηαγήο κπέξδεςε γηα κηα

ζηηγκή ηνπο δχν ξφινπο ηνπ, απηφλ ηνπ λνκνζέηε θαη απηφλ ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο.

ηε κηα πεξίπησζε ζαλ ηδηνθηήηεο δάζνπο έθαλε ηνλ θιέθηε λα ηνλ πιεξψζεη γηα ηελ

γηα ηελ μπιεία, θαη ζηελ άιιε ζαλ λνκνζέηεο έθαλε ηνλ θιέθηε λα ην πιεξψζεη γηα

ηελ εγθιεκαηηθή ζθέςε ηνπ, θαη εληειψο ζπκπησκαηηθά έηπρε θαη ζηηο δχν

πεξηπηψζεηο λα είλαη ν ηδηνθηήηεο δάζνπο απηφο πνπ πιεξψζεθε. Έηζη δελ

αληηκεησπίδνπκε πιένλ ην απιφ δίθαην ηνπ θενπδαιηθνχ αθέληε. Έρνπκε πεξάζεη

δηακέζνπ ηεο επνρήο ηνπ δεκφζηνπ λφκνπ, ζηελ επνρή ηνπ δηπινχ παηξνγνληθνχ

δηθαηψκαηνο, ηνπ παηξνγνληθνχ δηθαηψκαηνο ζην ηεηξάγσλν. Οη παηξνγνληθνί

ηδηνθηήηεο εθκεηαιιεχηεθαλ ηελ πξφνδν ηεο επνρήο, ε νπνία απνηειεί ηελ αλαζθεπή

ησλ απαηηήζεψλ ηνπο, γηα λα θαηαπαηήζνπλ φρη κφλν ηελ ηδησηηθή ηηκσξία ηππηθή ηεο

βάξβαξεο θνζκνζεσξίαο, αιιά επίζεο ηε δεκφζηα ηηκσξία ηππηθή ηεο ζχγρξνλεο

ζεψξεζεο ηνπ θφζκνπ.

Λφγσ ηεο απνδεκίσζεο ηεο αμίαο θαη επηπξφζζεηα κηαο εηδηθήο απνδεκίσζεο γηα

ηελ απψιεηα, ε ζρέζε κεηαμχ ηνπ θιέθηε μπιείαο θαη ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο έπαςε λα

ππάξρεη, γηαηί ε παξάβαζε ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ έρεη αξζεί ηειείσο. Καη ν

θιέθηεο θαη ν ηδηνθηήηεο έρνπλ επηζηξέςεη ζηελ πξνεγνχκελε θαηάζηαζε ηνπο, ζηελ

νιφηεηά ηεο. Ο ηδηνθηήηεο δάζνπο έρεη ππνθέξεη απφ ηνλ θιέθηε μχινπ κφλν φζν έρεη

ππνθέξεη ε μπιεία, αιιά φρη φζν έρεη παξαβηαζηεί ν λφκνο. Μφλν ε αηζζεηεξηαθά

αληηιεπηή πηπρή ηνπ εγθιήκαηνο ηνλ επεξεάδεη, αιιά ε εγθιεκαηηθή θχζε ηεο

πξάμεο δελ ζπλίζηαηαη ζηελ επίζεζε ζηελ μπιεία σο έλα πιηθφ αληηθείκελν, αιιά

ζηελ επίζεζε ζηελ μπιεία σο ηκήκα ηνπ θξαηηθνχ ζπζηήκαηνο, κηα επίζεζε ζην

δηθαίσκα ηεο ηδηνθηεζίαο σο ηέηνην, ε ζπλεηδεηνπνίεζε ελφο ιαλζαζκέλνπ ηξφπνπ

ζθέςεο. Έρεη ν ηδηνθηήηεο δάζνπο θάπνηεο ηδησηηθέο απαηηήζεηο ζρεηηθά κε κηα

λνκνηαγή ζπλείδεζε απφ κεξηάο ηνπ θιέθηε; Καη ηη είλαη ν πνιιαπιαζηαζκφο ηεο

ηηκσξίαο γηα επαλάιεςε ηεο παξάβαζεο πέξα απφ κηα ηηκσξία γηα κηα εγθιεκαηηθή

ζπλείδεζε; Μπνξεί ν ηδηνθηήηεο δάζνπο λα πξνβάιεη ηδησηηθέο απαηηήζεηο εθεί πνπ

δελ έρεη θαζφινπ ηδησηηθέο αμηψζεηο; Ήηαλ ν ηδηνθηήηεο δάζνπο ην θξάηνο ελψπηνλ

ηνπ θιέθηε μπιείαο; Γελ ήηαλ αιιά γίλεηαη κεηά ηελ θινπή. Ζ μπιεία θαηέρεη ηελ

αμηνζαχκαζηε ηδηφηεηα κφιηο θιέβεηαη, λα παξέρεη ζηνλ ηδηνθηήηε ηεο θξαηηθά

πξνζφληα πνπ πξνεγνπκέλσο δελ είρε. Αιιά ν ηδηνθηήηεο δάζνπο κπνξεί λα πάξεη

πίζσ κφλν φηη έρεη αθαηξεζεί απφ απηφλ. Αλ ην θξάηνο δίλεηαη πίζσ ζ‟ απηφλ- θαη

δίλεηαη πξαγκαηηθά ζ‟ απηφλ φηαλ δελ ηνπ δίλεηαη κφλν έλα ηδησηηθφ δηθαίσκα, αιιά

ην θξαηηθφ δηθαίσκα έλαληη ησλ παξαβαηψλ- ηφηε πξέπεη λα έρεη θιαπεί απφ απηφλ ην

θξάηνο, ην θξάηνο πξέπεη λα ήηαλ ε ηδησηηθή ηνπ ηδηνθηεζία. Δπνκέλσο ν θιέθηεο

μπιείαο ζαλ έλαο δεχηεξνο Άγηνο Υξηζηφθνξνο, είρε ην θξάηνο ζηελ πιάηε ηνπ κε ηε

κνξθή θιεκκέλεο μπιείαο.

Ζ δεκφζηα ηηκσξία είλαη ε ηθαλνπνίεζε γηα ην έγθιεκα ζηε ινγηθή ηνπ θξάηνπο‟

είλαη γη‟ απηφ έλα δηθαίσκα ηνπ θξάηνπο, αιιά είλαη έλα δηθαίσκα ην νπνίν ην θξάηνο

δελ κπνξεί λα κεηαθέξεη ζε ηδηψηεο πεξηζζφηεξν απ‟ φηη έλα άηνκν κπνξεί λα δψζεη

ηελ απηνζπλείδεζή ηνπ ζε έλα άιιν. Κάζε δηθαίσκα ηνπ θξάηνπο ζρεηηθά κε ηνλ

εγθιεκαηία είλαη ηαπηφρξνλα έλα δηθαίσκα ηνπ εγθιεκαηία ζε ζρέζε κε ην θξάηνο.

Κακία κεζνιάβεζε ελδηάκεζσλ ζπλδέζκσλ δελ κπνξεί λα κεηαηξέςεη ηε ζρέζε ηνπ

εγθιεκαηία κε ην θξάηνο ζε ζρέζε κεηαμχ απηνχ θαη ηδησηψλ. Αθφκα θαη αλ ήηαλ

επηζπκεηφ λα επηηξαπεί ζην θξάηνο λα παξαηηεζεί απφ ηα δηθαηψκαηά ηνπ, πρ λα

απηνθηνλήζεη, κηα ηέηνηα εγθαηάιεηςε ησλ ππνρξεψζεψλ ηνπ, απφ κέξνπο ηνπ

θξάηνπο, δε ζα ήηαλ απιά ακέιεηα αιιά έλα έγθιεκα.

Δίλαη γη‟ απηφ ηφζν αδχλαην γηα ηνλ ηδηνθηήηε δάζνπο λα απνθηήζεη απφ ην θξάηνο

έλα ηδησηηθφ δηθαίσκα ζηε δεκφζηα ηηκσξία, φζν είλαη γη‟ απηφλ, ην γεγνλφο λα έρεη

θάπνην θαηαλνεηφ δηθαίσκα, απφ θαη γηα ηνλ εαπηφ ηνπ, λα επηβάιεη δεκφζηα

ηηκσξία. Αλ, ζε απνπζία κηαο δίθαηεο απαίηεζεο λα γίλεη απηφ, θάλσ ηελ

εγθιεκαηηθή πξάμε ελφο ηξίηνπ πξνζψπνπ κηα αλεμάξηεηε πεγή εηζνδήκαηνο γηα

ηνλ εαπηφ κνπ, δελ γίλνκαη έηζη ζπλεξγφο ηνπ; Ή, δελ είκαη ην ειάρηζην ζπλεξγφο

ηνπ αθνχ ζ‟ απηφλ πέθηεη ε ηηκσξία θαη ζε κέλα ν θαξπφο ηνπ εγθιήκαηνο; Ζ ελνρή

δελ κεηξηάδεηαη γηα έλαλ ηδηψηε πνπ εθκεηαιιεχεηαη ηελ θαηάζηαζε ηνπ, σο

λνκνζέηεο, γηα λα δηεθδηθήζεη γηα ηνλ εαπηφ ηνπ δηθαηψκαηα πνπ αλήθνπλ ζην

θξάηνο, ιφγσ ελφο εγθιήκαηνο πνπ δηαπξάρζεθε απφ έλα ηξίην πξφζσπν. Ο

ζθεηεξηζκφο ησλ δεκφζησλ, θξαηηθψλ θεθαιαίσλ είλαη έλα έγθιεκα ελάληηα ζην

θξάηνο, θαη δελ είλαη ηα ρξήκαηα απφ ηα πξφζηηκα, δεκφζην θεθάιαην πνπ αλήθεη ζην

θξάηνο;

Ο θιέθηεο μχισλ έθιεςε απφ ηνλ ηδηνθηήηε δάζνπο μπιεία, αιιά ν ηδηνθηήηεο

δάζνπο ρξεζηκνπνίεζε ηνλ θιέθηε μχισλ γηα λα θιέςεη ην θξάηνο ην ίδην. Πφζν

θπξηνιεθηηθά αιεζέο είλαη απηφ κπνξνχκε λα ην δνχκε απφ ηελ παξάγξαθν 19, νη

δηαηάμεηο ηεο νπνίαο δελ πεξηνξίδνληαη ζηελ επηβνιή ελφο πξνζηίκνπ αιιά αθφκα

πξνβάιινπλ αμηψζεηο ζην θνξκί θαη ζηε δσή ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ. χκθσλα κε ηελ

παξάγξαθν 19, ν παξαβάηεο ησλ δαζηθψλ θαλνληζκψλ παξαδίδεηαη πιήξσο ζηνλ

ηδηνθηήηε δάζνπο γηα ηνλ νπνίν πξέπεη λα εθηειέζεη δαζηθή εξγαζία. χκθσλα κε

έλαλ αζηφ αληηπξφζσπν, απηφ ζα «κπνξνχζε λα νδεγήζεη ζε κεγάιεο ελνριήζεηο.

Θέιεζε κφλν λα επηζηήζεη ηελ πξνζνρή ζηνλ θίλδπλν απηήο ηεο δηαδηθαζίαο ζηελ

πεξίπησζε αηφκσλ δηαθνξεηηθνχ θχινπ.»

Έλαο αληηπξφζσπνο απφ ηελ αξηζηνθξαηηθή θνηλσληθή ηάμε έδσζε ηελ αθφινπζε

αησλίσο αμηνκλεκφλεπηε απάληεζε:

«Δίλαη, πξαγκαηηθά, ηφζν αλαγθαίν φζν θαη πξαθηηθφ φηαλ ζπδεηνχκε έλα

πξνζρέδην λφκνπ λα εμεηάδνπκε θαη λα εδξαηψλνπκε ηηο αξρέο ηνπ πξνθαηαβνιηθά,

αιιά κφιηο γίλεη απηφ, δελ κπνξεί λα ππάξμεη επηζηξνθή ζ‟ απηέο ζηε ζπδήηεζε θάζε

μερσξηζηήο παξαγξάθνπ.»

Μεηά απφ απηφ ε παξάγξαθνο εγθξίζεθε ρσξίο αληίξξεζε.

Αλ είζαη ηφζν έμππλνο ψζηε λα εθθηλήζεηο απφ θαθέο αξρέο, δελ κπνξεί λα κελ

νδεγεζείο ζσζηά ζηηο θαθέο ζπλέπεηεο. Μπνξεί λα ζθεθηείο, θπζηθά φηη ην επηειέο

ηεο αξρήο ζα απνθαιπθζεί ζην ηεξαψδεο ησλ ζπλεπεηψλ ηνπ, αιιά αλ ήμεξεο ηνλ

θφζκν, ζα ζπλεηδεηνπνηνχζεο φηη ν έμππλνο άλζξσπνο εθκεηαιιέπεηαη θάζε ζπλέπεηα

απφ θαζεηί πνπ έρεη πεηχρεη λα θέξεη ζε πέξαο. Δθπιεζζφκαζηε κφλν πνπ ζηνλ

ηδηνθηήηε δάζνπο δελ επηηξέπεηαη λα δεζηάλεη ηελ εζηία ηνπ κε θιέθηεο μπιείαο.

Δθφζνλ δελ ηίζεηαη δήηεκα δηθαίνπ, αιιά ησλ αξρψλ ηηο νπνίεο ε πλέιεπζε ηεο

Πνιηηείαο δηάιεμε λα πάξεη σο ζεκείν εθθίλεζήο, δελ ππάξρεη νχηε ην παξακηθξφ

εκπφδην ζην δξφκν πξνο απηφ ην απνηέιεζκα.

ε άκεζε αληίθαζε κε ην δφγκα πνπ εθθξάζηεθε παξαπάλσ, κηα ζχληνκε

αλαδξνκή καο δείρλεη πφζν αλαγθαίν ζα ήηαλ λα ζπδεηήζνπκε ηηο αξρέο εθ λένπ γηα

θάζε κία απφ ηηο παξαγξάθνπο‟ πσο κε ηε ςήθηζε παξαγξάθσλ πνπ ήηαλ πξνθαλψο

αληίζεηεο θαη εληειψο άζρεηεο ε κηα κε ηελ άιιε, ε κηα δηάηαμε κεηά ηελ άιιε,

ιάζξα, δηέθπγε ηεο πξνζνρήο, θαη αθνχ ε πξψηε πέξαζε κε απηφ ηνλ ηξφπν, ηφηε

αθφκα θαη ε ζπλζήθε ππφ ηελ νπνία κφλν, ε πξψηε ζα κπνξνχζε λα γίλεη δεθηή,

παξακεξίδνληαλ, ζρεηηθά κε ηηο επφκελεο.

Εθεκεξίδα ηνπ Ρήλνπ, Παξάξηεκα Νν 307, 3 Ννεκβξίνπ, 1842

Όηαλ ζε ζρέζε κε ηελ παξάγξαθν 4 πξνέθπςε ην δήηεκα ηεο αλάζεζεο ηεο

εθηίκεζεο ζην θχιαθα πνπ πξνζάπηεη ηηο θαηεγνξίεο, έλαο αζηφο αληηπξφζσπνο

ζρνιίαζε: «Αλ ε πξφηαζε φηη ηα πξφζηηκα πξέπεη λα πιεξψλνληαη ζην δεκφζην

ηακείν δελ εγθξηζεί ε δηάηαμε ππφ ζπδήηεζε ζα είλαη δηπιά επηθίλδπλε.»

Δίλαη μεθάζαξν φηη ν δαζνθχιαθαο δε ζα έρεη ην ίδην θίλεηξν λα ππεξεθηηκήζεη -

ηελ αμία ηεο μπιείαο-, αλ ε εθηίκεζή ηνπ γίλεηαη γηα ην θξάηνο θαη φρη γηα ηνλ

εξγνδφηε ηνπ. Ζ ζπδήηεζε απηνχ ηνπ ζεκείνπ, απνθεχρζεθε επηδέμηα, ε εληχπσζε

πνπ δφζεθε ήηαλ φηη ε παξάγξαθνο 14, ε νπνία απνδίδεη ηα ρξήκαηα ηνπ πξνζηίκνπ

ζηνλ ηδηνθηήηε δάζνπο, ζα κπνξνχζε λα απνξξηθζεί. Ζ παξάγξαθνο 4

δηεθπεξαηψζεθε. Μεηά ηε ςήθηζε δέθα παξαγξάθσλ, ην Κνηλνβνχιην έθηαζε ζηελ

παξάγξαθν 14, κε ηελ νπνία ζηελ παξάγξαθν 4 δφζεθε κηα αιιαγκέλε θαη

επηθίλδπλε ζεκαζία. Αιιά απηή ε ζπζρέηηζε αγλνήζεθε εληειψο‟ ε παξάγξαθνο 14

πηνζεηήζεθε, πξνβιέπνληαο ηα πξφζηηκα λα απνδίδνληαη ζηα ηδησηηθά ηακεία ησλ

ηδηνθηεηψλ δάζνπο. Σν θχξην, θαη πξαγκαηηθά κνλαδηθφ, επηρείξεκα πνπ παξαηέζεθε

γη‟ απηφ είλαη φηη αθνξά ηα ζπκθέξνληα ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο, ν νπνίνο δελ

ακνίβεηαη επαξθψο κε ηελ απνδεκίσζε ηεο απιήο αμίαο. Αιιά ζηελ παξάγξαθν 15

ιεζκνλήζεθε φηη ςεθίζηεθε φηη ην πξφζηηκν ζα έπξεπε λα πιεξψλεηαη ζηνλ

ηδηνθηήηε δάζνπο θαη νξίζηεθε φηη ζα έπξεπε απηφο λα ιακβάλεη, πέξαλ ηεο απιήο

αμίαο, κηα εηδηθή απνδεκίσζε γηα ηελ απψιεηα, γηαηί ζεσξήζεθε πξέπνλ φηη έπξεπε

λα έρεη κηα επηπξφζζεηε απνδεκίσζε, ζαλ λα κελ είρε ήδε πάξεη κηα ηέηνηα, ράξε ζηα

πξφζηηκα πνπ έξεαλ ζηα ηακεία ηνπ. Σνλίζηεθε αθφκε φηη ηα πξφζηηκα δελ ήηαλ

πάληα δπλαηφλ λα θαηαβιεζνχλ απφ ηνπο θαηεγνξνπκέλνπο. Έηζη δφζεθε ε

εληχπσζε φηη κφλν ζρεηηθά κε ηα ρξήκαηα ζθφπεπε λα πάξεη ηε ζέζε ηνπ θξάηνπο,

αιιά ζηελ παξάγξαθν 19, ε κάζθα πέθηεη, θαη πξνσζείηαη κηα δεηθδίθεζε φρη κφλν

γηα ηα ρξήκαηα, αιιά θαη γηα ηνλ εγθιεκαηία ηνλ ίδην, φρη κφλν γηα ην πνξηνθφιη ηνπ

αλζξψπνπ, αιιά θαη γηα ηνλ ίδην.

‟ απηφ ην ζεκείν ε κέζνδνο ηεο εμαπάηεζεο μερσξίδεη κε νμεία θαη απξνθάιππηε

αλαθνχθηζε, πξαγκαηηθά κε εμνκνινγεηηθή θαζαξφηεηα, γηαηί δελ ππάξρεη πιένλ

θαλέλαο δηζηαγκφο λα δεισζεί δεκφζηα σο αξρή.

Σν δηθαίσκα ηεο απνθαηάζηαζεο ηεο απιήο αμίαο θαη ε απνδεκίσζε γηα ηελ

απψιεηα, πξνθαλψο έδσζε ζηνλ ηδηνθηήηε δάζνπο κφλν κηα ηδησηηθή δηεθδίθεζε

ελάληηα ζηνλ θιέθηε μπιείαο, γηα ηελ εθπιήξσζε ηεο νπνίαο ηα αζηηθά δηθαζηήξηα

ήηαλ δηαζέζηκα. Αλ ν θιέθηεο μπιείαο δελ κπνξεί λα πιεξψζεη, ν ηδηνθηήηεο δάζνπο

είλαη ζηε ζέζε νπνηνπδήπνηε ηδηψηε πνπ έρεη λα θάλεη κε έλαλ απέληαξν νθεηιέηε,

θαη θπζηθά, απηφ δελ δίλεη ζ‟ απηφλ θαλέλα δηθαίσκα ζε θαηαλαγθαζηηθή εξγαζία,

corree services, ή ελ ζπληνκία, ζε πξνζσξηλή ππνδνχισζε ηνπ νθεηιέηε. Πνηα είλαη

ηφηε ε βάζε απηήο ηεο δηεθδίθεζεο ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο; Σν πξφζηηκν. Όπσο έρνπκε

δεη, νηθεηνπνηνχκελνο ην πξφζηηκν γηα ηνλ εαπηφ ηνπ, ν ηδηνθηήηεο δάζνπο αζθεί φρη

κφλν ην ηδησηηθφ ηνπ δηθαίσκα, αιιά επίζεο ην δηθαίσκα ηνπ θξάηνπο ζηνλ θιέθηε

μπιείαο, θη έηζη βάδεη ηνλ εαπηφ ηνπ ζηε ζέζε ηνπ θξάηνπο. Δπηδηθάδνληαο ην

πξφζηηκν ζηνλ εαπηφ ηνπ, σζηφζν, ν ηδηνθηήηεο δάζνπο έμππλα απέθξπςε φηη έρεη

επηδηθάζεη ζηνλ εαπηφ ηνπ, ην δηθαίσκα ηεο ηηκσξίαο ηεο ίδηαο. Δλψ πξνεγνπκέλσο

κηινχζε γηα ην πξφζηηκν απιά σο έλα πνζφ ρξεκάησλ, ηψξα αλαθέξεηαη ζε απηφ ζαλ

ηηκσξία θαη ζξηακβεπηηθά παξαδέρεηαη φηη κέζσ ηνπ πξνζηίκνπ, κεηέηξεςε ην

δεκφζην δηθαίσκα ζε ηδησηηθή ηδηνθηεζία ηνπ. Αληί λα αλαπεδήζνπλ απφ ην θφβν

ηνπο κπξνζηά ζ‟ απηφ ην απνηέιεζκα, ην νπνίν είλαη ηφζν εγθιεκαηηθφ φζν θαη

απερζέο, νη άλζξσπνη ην δέρνληαη αθξηβψο επεηδή είλαη κηα ζπλέπεηα. Ζ θνηλή ινγηθή

κπνξεί λα ππνζηεξίδεη φηη είλαη ελάληηα ζηελ ηδέα ηνπ δηθαίνπ καο, ελάληηα ζε θάζε

είδνο δηθαίνπ, ην λα παξαδψζνπκε έλαλ πνιίηε ζε έλαλ άιιν σο πξνζσξηλφ

δνπινπάξνηθν, αιιά αλαζεθψλνληαο ηνπο ψκνπο ηνπο νη άλζξσπνη απνθαίλνληαη φηη

ε αξρή έρεη ζπδεηεζεί, παξ‟ φιν πνπ δελ ππήξμε θακία αξρή νχηε θακία ζπδήηεζε.

Με απηφλ ηνλ ηξφπν, κέζσ ηνπ πξνζηίκνπ, ν ηδηνθηήηεο ηνπ δάζνπο ιαζξαία απνθηά

ηνλ έιεγρν πάλσ ζην πξφζσπν ηνπ θιέθηε μπιείαο. Μφλν ε παξάγξαθνο 19

απνθαιχπηεη ηε δηπιή ζεκαζία ηεο παξαγξάθνπ 14.

Έηζη βιέπνπκε φηη ε παξάγξαθνο 4 ζα έπξεπε λα είλαη αδχλαηε ιφγσ ηεο

παξαγξάθνπ 14, ε παξάγξαθνο 14 ιφγσ ηεο παξαγξάθνπ 15, ε παξάγξαθνο 15 ιφγσ

ηεο παξαγξάθνπ 19, θαη ε παξάγξαθνο 19 ε ίδηα είλαη απιά αδχλαηε θαη έπξεπε λα

έρεη θάλεη αδχλαηε φιε ηελ αξρή ηεο ηηκσξίαο, αθξηβψο επεηδή ζε απηή φιε ε

δηαθζνξά απηήο ηεο αξρήο απνθαιχπηεηαη.

Ζ αξρή ηνπ δηαίξεη θαη βαζίιεπε δελ ζα κπνξνχζε λα ηχρεη πην επηηήδεηαο

εθκεηάιιεπζεο. ηε ζπδήηεζε κηαο παξαγξάθνπ, θακία ζεκαζία δελ δίλεηαη ζηελ

επφκελε, θαη φηαλ έξρεηαη ε ζεηξά ηεο, ε πξνεγνχκελε έρεη μεραζηεί. Μηα

παξάγξαθνο έρεη ήδε ζπδεηεζεί, ε άιιε δελ έρεη αθφκα ζπδεηεζεί, θαη έηζη γηα

αληίζεηνπο ιφγνπο θαη νη δχν πςψλνληαη ζε κηα ζέζε ππεξάλσ θάζε ζπδήηεζεο.

Αιιά ε γλσζηή αξρή είλαη «ην αίζζεκα δηθαίνπ θαη δηθαηνζχλεο ζηελ πξνζηαζία ησλ

ζπκθεξφλησλ ησλ ηδηνθηεηψλ δάζνπο», ε νπνία άκεζα αληηηίζεηαη ζην αίζζεκα

δηθαίνπ θαη δηθαηνζχλεο, ζηελ πξνζηαζία ησλ ζπκθεξφλησλ εθείλσλ ησλ νπνίσλ ε

ηδηνθηεζία απνηειείηαη απφ δσή, ειεπζεξία, αλζξσπηά, θαη ππεθνφηεηα ζην θξάηνο,

νη νπνίνη δελ θαηέρνπλ ηίπνηα εθηφο ηνπ εαπηνχ ηνπο.

Φηάζακε σζηφζν, ζε έλα ζεκείν φπνπ ν ηδηνθηήηεο δάζνπο, ζε αληάιιαγκα γηα ην

θνκκάηη μχινπ ηνπ, ιακβάλεη απηφ πνπ ήηαλ θάπνηε αλζξψπηλε χπαξμε.

άηινθ: Πάλζνθε θξηηή! Μηα θαηαδίθε! Δκπξφο, εηνηκάζνπ!

Πνξζία: Πεξίκελε ιίγν‟ ππάξρεη θάηη άιιν. Απηφ ην νκφινγν δε ζνπ δίλεη νχηε

ίρλνο αίκαηνο. Απηέο νη ιέμεηο θπξηνιεθηηθά ζεκαίλνπλ «κηα ιίβξα ζάξθαο»: Πάξε

ηφηε ην νκφινγν ζνπ, θαη πάξε εζχ ηε δηθή ζνπ ιίβξα ζάξθαο‟ Αιιά θφβσληάο ηελ,

αλ ρχζεηο κηα ζηαγφλα Υξηζηηαληθνχ αίκαηνο, ε δηθή ζνπ γή θαη ηα αγαζά, ζχκθσλα

κε ηνπο λφκνπο ηεο Βελεηίαο, ζα δεκεπζνχλ απφ ην θξάηνο.

Γθξαηηάλν: Ω αδέθαζηε θξηηή! Μάξθε, Ηνπδαίε. Ω κνξθσκέλε θξηηή!

άηινθ: Έηζη είλαη ν λφκνο;

Πνξζία: Γεο ην αξζξν κνλαρφο ζνπ.

Δζείο επίζεο ζα πξεπε λα δεηηε ην άξζξν! [12]

Πνηα είλαη ε βάζε ηνπ ηζρπξηζκνχ ζαο γηα λα κεηαηξέςεηε έλαλ θιέθηε μπιείαο ζε

δνπινπάξνηθν; Σν πξφζηηκν. Γείμακε φηη δελ έρεηε θαλέλα δηθαίσκα ζηα ρξήκαηα

ηνπ πξνζηίκνπ. Αθήλνληαο απηφ έμσ απφ ηνλ ππνινγηζκφ, πνηα είλαη ε βαζηθή ζαο

αξρή; Δίλαη φηη ηα ζπκθέξνληα ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο ζα έπξεπε λα πξνζηαηεχνληαη

αθφκα θη αλ απηφ νδεγεί ζηελ θαηαζηξνθή ηνπ θφζκνπ ηνπ λφκνπ θαη ηε ειεπζεξίαο.

Δίζηε αθιφλεηα απνθαζηζκέλνη φηη κε ηνλ έλα ή άιιν ηξφπν ν θιέθηεο μπιείαο

πξέπεη λα απνδεκηψζεη εζάο γηα ηελ απψιεηα ηεο μπιείαο ζαο. Απηή ε ζηαζεξή

μχιηλε ζεκειίσζε ηνπ επηρεηξήκαηφο ζαο είλαη ηφζν ζάπηα πνπ κηα κφλν αλάζα

πγηνχο θνηλήο ινγηθήο είλαη επαξθήο γηα λα ηε ζπάζεη ζε ρίιηα θνκκάηηα.

Σν θξάηνο κπνξεί θαη πξέπεη λα πεη: Δγγπψκαη ην δίθαην, ελάληηα ζε φια ηα

απξφνπηα. Σν δίθαην κφλν είλαη αζάλαην κέζα κνπ, θαη γη‟ απηφ απνδεηθλχσ ζε ζαο

ηε ζλεηφηεηα ηνπ εγθιήκαηνο κε ην λα ην μεθνξησζψ. Αιιά ην θξάηνο δελ κπνξεί

θαη δελ πξέπεη λα πεη: έλα ηδησηηθφ ζπκθέξνλ, κηα ηδηαίηεξε χπαξμε ηεο ηδηνθηεζίαο,

έλα δαζσκέλν ηκήκα γεο, έλα δέληξν, έλα θνκκάηη μχινπ ( θαη ζε ζχγθξηζε κε ην

θξάηνο ην κεγαιχηεξν δέλδξν είλαη κφιηο θαη κεηά βίαο θάηη πεξηζζφηεξν απφ έλα

θνκκαηάθη μχινπ) εγγπάηαη ελάληηα ζε φια ηα απξφνπηα, είλαη αζάλαην. Σν θξάηνο

δελ κπνξεί λα πάεη ελάληηα ζηε θχζε ησλ πξαγκάησλ, δελ κπνξεί λα θάλεη ην

πεπεξαζκέλν, απφδεημε ελάληηα ζηηο πεξηζηάζεηο ηνπ πεπεξαζκέλνπ, ελάληηα ζην

ηπραίν. Όπσο ε ηδηνθηεζία ζαο δελ κπνξεί λα πξνζηαηεπηεί απφ ην θξάηνο ελάληηα ζε

φια ηα απξφβιεπηα κπξνζηά ζε έλα έγθιεκα, έηζη επίζεο έλα έγθιεκα δελ κπνξεί λα

αληηζηξέςεη απηή ηελ αβέβαηε θχζε ηεο ηδηνθηεζίαο ζαο, ζην αληίζεηφ ηεο. Φπζηθά

ην θξάηνο ζα δηαθπιάμεη ηα ηδησηηθά ζαο ζπκθέξνληα σο εθεί, πνπ κπνξνχλ λα

δηαζθαιηζηνχλ κε ινγηθνχο λφκνπο θαη ινγηθά κέηξα απνηξνπήο, αιιά ην θξάηνο δελ

κπνξεί λα παξαρσξήζεη ζηελ ηδησηηθή ζαο απαίηεζε ζρεηηθά κε ηνλ εγθιεκαηία

θάπνην άιιν δηθαίσκα πέξα απφ απηφ ησλ ηδησηηθψλ απαηηήζεσλ, ηεο πξνζηαζίαο

πνπ πξνέξρεηαη απφ ηελ αζηηθή λνκνζεζία. Αλ δελ κπνξείηε λα απνθηήζεηε θάπνηα

απνδεκίσζε απφ ηνλ εγθιεκαηία κε απηφλ ηνλ ηξφπν ιφγσ ηεο έιιεηςεο πφξσλ ηνπ,

ε κφλε ζπλέπεηα είλαη φηη φια ηα λφκηκα κέζα γηα ηελ εμαζθάιηζε απηήο ηεο

απνδεκίσζεο έρνπλ εμαληιεζεί. Ο θφζκνο δε ζα ΄ραζεη ηα ινγηθά ηνπ ιφγσ απηνχ

ηνπ γεγνλφηνο, νχηε ζα αθήζεη ην θξάηνο ην θσηηζκέλν κνλνπάηη ηεο δηθαηνζχλεο,

αιιά εζείο ζα έρεηε κάζεη φηη θαζεηί ην γήηλν είλαη πξφζθαηξν,γεγνλφο ην νπνίν ζα

είλαη έλαο ειάρηζηα δεθηηθφο λεσηεξηζκφο γηα ζαο, κε δεδνκέλε ηελ αγλή

ζξεζθεπηηθφηεηά ζαο, νχηε θαίλεηαη πην εθπιεθηηθφ απφ ζχειιεο, ππξθαγηέο θαη

ηαξαρέο. Αλ, σζηφζν, ην θξάηνο ήζειε λα θάλεη ηνλ εγθιεκαηία πξνζσξηλφ ζαο

δνπινπάξνηθν, ζα ζπζίαδε ηφηε ηελ αησληφηεηα ηνπ λφκνπ γηα ηα δηθά ζαο

πεπεξαζκέλα ηδησηηθά ζπκθέξνληα. Θα απνδείθλπε έηζη ζηνλ εγθιεκαηία ηε

ζλεηφηεηα ηνπ λφκνπ, ελψ κε ηελ ηηκσξία έπξεπε λα απνδεηλχεη ζ‟ απηφλ ηελ

αζαλαζία ηνπ.

Όηαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο βαζηιείαο ηνπ Βαζηιηά Φίιιηπνπ, ε Ακβέξζα ζα

κπνξνχζε κε επθνιία λα είρε θαζειψζεη ηνπο Ηζπαλνχο ζε δχζθνιε ζέζε,

πιεκκπξίδνληαο ηελ πεξηνρή ηεο, ε ζπληερλία ησλ θξενπσιψλ δε ζα ζπκθσλνχζε

επεηδή είρε θαινζξεκκέλα βφδηα ζηα ιηβάδηα. [13]

Απαηηείηε ην θξάηνο λα

εγθαηαιείςεη ηελ πλεπκαηηθή πεξηνρή ηνπ γηα λα εθδηθεζεί γηα ηα θνκκαηάθηα μχινπ

ζαο.

Κάπνηεο δεπηεξεχνπζεο δηαηάμεηο ηεο παξαγξάθνπ 16 ζα έπξεπε επίζεο λα

αλαθεξζνχλ. Έλαο αζηφο αληηπξφζσπνο ζρνιίαζε:

«χκθσλα κε ηελ ππάξρνπζα λνκνζεζία, θπιάθηζε νθηψ εκεξψλ ζεσξείηαη ηζάμηα

κε έλα πξφζηηκν πέληε ηαιήξσλ. Γελ ππάξρεη θαλέλαο επαξθήο ιφγνο λα

παξεθιίλνπκε απφ απηφ.» (Γειαδή λα νξίζνπκε ηε θπιάθηζε ζε 14 κέξεο αληί γηα 8).

Ζ επηηξνπή πξφηεηλε ηελ αθφινπζε πξνζζήθε ζηελ ίδηα παξάγξαθν:

« φηη ζε θακία πεξίπησζε ε πνηλή θπιάθηζεο δε ζα έπξεπε λα είλαη κηθξφηεξε απφ

εηθνζηηέζζεξηο ψξεο» Όηαλ θάπνηνο είπε πσο απηφ ην ειάρηζην ήηαλ κεγάιν, έλαο

αληηπξφζσπνο ηεο αξηζηνθξαηηθήο ηάμεο απάληεζε:

«Ο Γαιιηθφο δαζηθφο θαλνληζκφο δελ έρεη θακία πνηλή κηθξφηεξε ησλ ηξηψλ

εκεξψλ»

Σελ ίδηα ζηηγκή πνπ αληηηάρζεθε ζηε κεηαηξνπή ηεο δηάηαμεο ηνπ Γαιιηθνχ

θαλνληζκνχ ψζηε δεθαηέζζεξεηο κέξεο θπιάθηζεο, αληί γηα ηηο νθηψ, λα αληηζηνηρνχλ

ζε έλα πξφζηηκν νθηψ ηαιήξσλ, ην Κνηλνβνχιην, ρσξίο πξνζήισζε ζην Γαιιηθφ

θαλνληζκφ, αληηηάρζεθε ζην λα κεηαηξαπνχλ νη ηξεηο εκέξεο ζε εηθνζηηέζζεξηο ψξεο.

Ο πξναλαθεξζείο αζηφο αληηπξφζσπνο ζρνιίαζε πεξαηηέξσ: «Θα ήηαλ θάηη

ππεξβνιηθά απζηεξφ, ηνπιάρηζηνλ, ην λα επηβιεζεί πνηλή θπιάθηζεο δεθαηεζζάξσλ

εκεξψλ σο έλα ηζνδχλακν πξνζηίκνπ αμίαο πέληε ηαιήξσλ γηα κηθξνθινπή μπιείαο, ε

νπνία ηειηθά δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί σο έλα έγθιεκα πνπ αμίδεη βαξηά ηηκσξία. Σν

απνηέιεζκα ζα ήηαλ θάπνηνο πνπ έρεη ρξήκαηα γηα λα εμαγνξάζεη ηελ ειεπζεξία ηνπ

λα ππνθέξεη κφλν απιή ηηκσξία, ελψ ε ηηκσξία ελφο θησρνχ ζα ήηαλ δηπιάζηα.»

Έλαο αληηπξφζσπνο ηεο αξηζηνθξαηηθήο θνηλσληθήο ηάμεο αλέθεξε φηη ζηελ

πεξηνρή ηνπ Cleve πνιιέο θινπέο ζπλέβεζαλ, κφλν γηα λα εμαζθαιηζηεί ε ζχιιεςε

θαη ηα λαχια ηεο θπιαθήο. Γελ απνδεηθλχεη απηφο ν αληηπξφζσπνο ηεο

αξηζηνθξαηηθήο θνηλσληθήο ηάμεο, αθξηβψο απηφ πνπ ζέιεη λα αλαζθεπάζεη, δειαδή,

φηη νη άλζξσπνη νδεγνχληαη ζηελ θινπή μπιείαο απφ ηελ πξαγκαηηθή αλάγθε λα

ζψζνπλ ηνλ εαπηφ ηνπο απφ ηε ιηκνθηνλία θαη ηελ έιιεηςε ζηέγεο; Δίλαη απηή ε

απαίζηα αλάγθε κηα ελνριεηηθή θαηάζηαζε;

Ο παξαπάλσ αζηφο αληηπξφζσπνο είπε επίζεο: «Ζ κείσζε ησλ λαχισλ θπιάθηζεο,

πνπ έρεη ήδε επηδηθαζηεί, πξέπεη λα ζεσξεζεί σο πνιχ απζηεξή, θαη εηδηθά ζηελ

πεξίπησζε πνηληθήο εξγαζίαο, αξθεηά κε πξαθηηθή.»

Έλαο αξηζκφο αληηπξνζψπσλ θαηαδίθαζε ηε κείσζε ηνπ θαγεηνχ ζε ςσκί θαη λεξφ

σο ππεξβνιηθά απζηεξή. Αιιά έλαο αληηπξφζσπνο ηεο αγξνηηθήο θνηλφηεηαο

παξαηήξεζε φηη ζηελ πεξηνρή ηνπ Trier έρεη ήδε εθαξκνζηεί θαη απνδείρζεθε πνιχ

απνηειεζκαηηθή.

Γηαηί βξήθε ν άμηνο εηζεγεηήο φηη ην σθέιηκν απνηέιεζκα ηνπ Trier νθείινληαλ

αθξηβψο ζην ςσκί θαη ην λεξφ θαη φρη, ίζσο, ζηελ ελδπλάκσζε ηνπ ζξεζθεπηηθνχ

αηζζήκαηνο, γηα ηελ νπνία ε πλέιεπζε, κπνξνχζε λα κηιήζεη ηφζν εθηελψο θαη ηφζν

ζπγθηλεηηθά; Πνηνο ζα κπνξνχζε λα νλεηξεπηεί ηφηε φηη ην ςσκί θαη ην λεξφ ήηαλ ηα

πξαγκαηηθά κέζα ζσηεξίαο; Καηά ηε δηάξθεηα ζπγθεθξηκέλσλ ζπδεηήζεσλ θάπνηνο

ζα κπνξνχζε λα πηζηέςεη φηη ην Αγγιηθφ Ηεξφ Κνηλνβνχιην [14]

αλαγελλήζεθε. Καη

ηψξα; Αληί γηα πξνζεπρή θαη πίζηε θαη ηξαγνχδη, έρνπκε ςσκί θαη λεξφ, θπιάθηζε

θαη εξγαζία ζην δάζνο! Πφζν ζπάηαιε είλαη ε πλέιεπζε ζηα ιφγηα γηα λα

εμαζθαιίζεη ζηνπο Ρελαλνχο κηα ζέζε ζηνλ νπξαλφ! Πφζν ζπάηαιε είλαη επίζεο, ζηα

ιφγηα, έηζη ψζηε λα έπξεπε λα ηξέθεηαη κηα νιφθιεξε ηάμε Ρελαλψλ κε ςσκί θαη

λεξφ θαη λα νδεγείηαη κε ην καζηίγην λα εξγαζηεί ζην δάζνο- κηα ηδέα ηελ νπνία έλαο

Οιιαλδφο θαιιηεξγεηήο κφιηο πνπ ζα ηνικνχζε λα δηαζθεδάζεη ζρεηηθά κε ηνπο

Νέγξνπο ηνπ. Ση απνδεηθλχνπλ φια απηά; Όηη είλαη εχθνιν λα είλαη θαλείο άγηνο, αλ

δελ είλαη πξφζπκνο λα είλαη αλζξψπηλνο. Απηφο είλαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν κπνξεί

λα γίλεη θαηαλνεηφ ην αθφινπζν απφζπαζκα:

«Έλα κέινο ηεο πλέιεπζεο ζεψξεζε ηε δηάηαμε ζηελ παξάγξαθν 23 απάλζξσπε‟

παξ‟ φια απηά απηή εγθξίζεθε.»

Πέξαλ απηήο ηεο απαλζξσπηάο, θακία άιιε πιεξνθνξία δε δφζεθε γη‟ απηή ηελ

παξάγξαθν.

Όινο καο ν ζπιινγηζκφο έδεημε πσο ε πλέιεπζε ππνβηβάδεη ηελ εθηειεζηηθή

εμνπζία, ηηο δηνηθεηηθέο αξρέο, ηε δσή ησλ θαηεγνξνπκέλσλ, ηελ ηδέα ηνπ θξάηνπο,

ην έγθιεκα ην ίδην, θαη ηελ ηηκσξία επίζεο, ζε πιηθά κέζα ηνπ ηδησηηθνχ

ζπκθέξνληνο. Θα είλαη ζπλεπήο, επνκέλσο, ζην φηη ζπκπεξηθέξεηαη ζηελ θαηαδίθε

ηνπ δηθαζηεξίνπ σο έλα απιφ κέζν, θαη ζηε λνκηθή εγθπξφηεηα ηεο θαηαδίθεο σο κηα

πεξηηηή καθξπγνξία.

«ηελ παξάγξαθν 6 ε επηηξνπή πξφηεηλε ηε δηαγξαθή ησλ ιέμεσλ «λνκηθά!

έγθπξε» εθφζνλ, ζηηο πεξηπηψζεηο εξήκελ εθδίθαζεο, ε πτνζέηεζή ηνπο ζα έδηλε ζηνλ

θιέθηε μχισλ έλα έηνηκν κέζν λα απνθχγεη κηα απμεκέλε ηηκσξία γηα ηελ

επαλάιεςε ηεο παξάβαζεο. Πνιινί αληηπξφζσπνη, σζηφζν, ηάρζεθαλ ελάληηα ζ‟

απηφ, θεξχζζνληαο φηη ήηαλ αλαγθαίν λα αληηηαρζνχλ ζηελ πξνηεηλφκελε απφ ηελ

επηηξνπή δηαγξαθή ηεο έθθξαζεο «λνκηθά!, έγθπξε θαηαδίθε» ζηελ παξάγξαθν 6

ηνπ πξνζρεδίνπ. Απηφο ν ραξαθηεξηζκφο πνπ ίζρπε γηα ηηο θαηαδίθεο ζε απηφ ην

θείκελν, φπσο επίζεο θαη ζε απηή ηελ παξάγξαθν, δελ έγηλε ζίγνπξα ρσξίο λνκηθή

πεξίζθεςε. Αλ θάζε πξψηε θαηαδίθε πνπ αλαθνηλψλνληαλ απφ ην δηθαζηή

επαξθνχζε σο έδαθνο γηα ηελ επηβνιή κηαο αλψηεξεο ηηκσξίαο, ηφηε, θπζηθά, ν

ζθνπφο λα ηηκσξνχληαη νη θαη‟ εμαθνινχζεζε παξαβάηεο πην απζηεξά ζα

επηηπγράλνληαλ πην εχθνια θαη πην ζπρλά. Έπξεπε, σζηφζν λα ππνινγηζηεί ην αλ

θάπνηνο ήηαλ πξφζπκνο λα ζπζηάζεη κ‟ απηφλ ηνλ ηξφπν κηα νπζηψδε λνκηθή αξρή

ζηα ζπκθέξνληα ηεο δαζηθήο πξνζηαζίαο πνπ ηνλίδνληαη απφ ηνλ εηζεγεηή: Κάπνηνο

ζα κπνξνχζε λα δηαθσλήζεη κε ην φηη ε παξαβίαζε κηαο αδηαθηινληθεηεο αξρήο ηεο

δηθαζηηθήο δηαδηθαζίαο κπνξεί λα νδεγήζεη ζε έλα ηεηνην απνηέιεζκα, ζε κηα

θαηαδίθε ε νπνία ζα ήηαλ αθφκα θαη λνκηθά άθπξε. Έλαο άιινο αζηφο αληηπξφζσπνο

επίζεο ππνζηήξημε ηελ απφξξηςε ηεο ηξνπνινγίαο ηεο επηηξνπήο. Δίπε φηη ε

ηξνπνινγία παξαβίαδε ηηο δηαηάμεηο ηνπ πνηληθνχ λφκνπ κε βάζε ηνλ νπνίν δε ζα

κπνξνχζε λα ππάξμεη θακία επηκήθπλζε ηεο ηηκσξίαο κέρξη ε πξψηε ηηκσξία λα έρεη

απνδνζεί απφ κηα λνκηθά έγθπξε θαηαδίθε. Ο εηζεγεηήο ηεο επηηξνπήο απάληεζε:

«Σν φιν ζπληζηά έλαλ εμαηξεηηθφ λφκν, θαη γη‟ απηφ, επίζεο κηα εμαηξεηηθή δηάηαμε,

ζαλ απηή πνπ έρεη πξνηαζεί, είλαη επηηξεπηή εληφο ηνπ. Ζ πξφηαζε ηεο επηηξνπήο λα

δηαγξαθνχλ νη ιέμεηο «λνκηθά έγθπξε» εγθξίζεθε.»

Ζ θαηαδίθε ππάξρεη κφλν γηα λα ηαπηνπνηεί ηελ ππνηξνπή. Οη λνκηθέο κνξθέο

θαίλνληαη ζηελ άπιεζηε αθνχξαζηε ελεξγεηηθφηεηα ηνπ ηδησηηθνχ ζπκθέξνληνο, λα

είλαη θνπξαζηηθά θαη πεξηηηά εκπφδηα κηαο ζρνιαζηηθήο λνκηθήο εζηκνηππίαο. Ζ δίθε

είλαη κφλν κηα αμηφπηζηε θξνπξά γηα ηνλ αληίδηθν ζην δξφκν ηνπ γηα ηε θπιαθή, έλα

απιφ πξνθαηαξθηηθφ ζηελ εθηέιεζε, θαη αλ ε δίθε πξνζπαζεί λα είλαη θάηη

πεξηζζφηεξν απφ απηφ πξέπεη λα θηκσζεί. Ζ αγσλία ηνπ αηνκηθνχ ζπκθέξνληνο

θαηαζθνπεχεη, ππνινγίδεη θαη εηθάδεη πνιχ πξνζεθηηθά πσο ν αληίδηθνο ζα κπνξνχζε

λα εθκεηαιιεπηεί ην λνκηθφ πεδίν ζην νπνίν, αλαγθαζηηθά, απηφο πξέπεη λα

αληηκεησπηζηεί, θαη νη πην κεηξεκέλνη ειηγκνί αληεπίζεζεο γίλνληαη γηα λα ηνλ

απνηξέςνπλ. ηελ αραιίλσηε θαηαδίσμε ηνπ ηδησηηθνχ ζπκθέξνληνο έξρεζηε

αληηκέησπνη κε ην λφκν ηνλ ίδην σο έλα εκπφδην θαη ηνπ ζπκπεξηθέξεζηε σο ηέηνην.

Παδαξεχεηε θαη δηαπξαγκαηεχεζηε κ‟ απηφλ γηα λα εμαζθαιίζεηε ηελ αθχξσζε κηαο

βαζηθήο αξρήο εδψ θη εθεί, πξνζπαζείηε λα ηνλ θηκψζεηε κε ηηο πην ηθεηεπηηθέο

αλαθνξέο ζην δίθαην ηνπ ηδησηηθνχ ζπκθέξνληνο, ηνλ ρηππάηε ζηνλ ψκν θαη ηνπ

ςηζπξίδεηε ζην απηί: απηέο είλαη εμαηξέζεηο θαη δελ ππάξρεη λφκνο ρσξίο εμαίξεζε.

Πξνζπαζείηε, επηηξέπνληαο ην λφκν, ζαλ λα ήηαλ ηξνκνθξαηία θαη ζρνιαζηηθφηεηα

ζε ζρέζε κε ηνλ αληίπαιν, λα ηνλ απνδεκηψζεηε γηα ηελ πνλεξή επθνιία ηεο

ζπλείδεζεο κε ηελ νπνία ηνπ ζπκπεξηθέξεζηε σο εγγπεηή ησλ θαηεγνξνπκέλσλ θαη

ζαλ έλα αλεμάξηεην αληηθείκελν. Σν ζπκθέξνλ ηνπ λφκνπ επηηξέπεηαη λα κηιήζεη

ζην βαζκφ πνπ είλαη ν λφκνο ηνπ ηδησηηθνχ ζπκθέξνληνο, αιιά πξέπεη λα είλαη

ζησπειφ εθφζνλ έξρεηαη ζε ζχγθξνπζε κε απηά ηα άγηα ησλ αγίσλ.

Ο ηδηνθηήηεο δάζνπο, πνπ ν ίδηνο ηηκσξεί, είλαη ηφζν ζπλεπήο ψζηε ν ίδηνο επίζεο

λα δηθάδεη, γηαηί πξνθαλψο δξα σο δηθαζηήο αλαθεξχζζνληαο κηα θαηαδίθε λνκηθά

δεζκεπηηθή, πάξα ην φηη δελ έρεη θακία λνκηθή εγθπξφηεηα. Πφζν ζπλνιηθά αλφεηε

θαη κε πξαθηηθή είλαη κηα ςεπδαίζζεζε ελφο ακεξφιεπηνπ δηθαζηή φηαλ ν λνκνζέηεο

δελ είλαη ακεξφιεπηνο. Πνηα ε ρξεζηκφηεηα κηαο ακεξφιεπηεο θαηαδίθεο φηαλ ν

λφκνο επλνεί ην αηνκηθφ ζπκθέξνλ! Ο δηθαζηήο κπνξεί κφλν λα δηαηππψζεη

πξνθαηαξηηθά ην ίδηνλ ζπκθέξνλ ηνπ λφκνπ, κφλν λα ην ππνδείμεη ρσξίο πεξηνξηζκφ.

Ζ ακεξνιεςία βξίζθεηαη ηφηε κφλν ζηε κνξθή, φρη ζην πεξηερφκελν ηεο θαηαδίθεο.

Σν πεξηερφκελν έρεη πξνιεθζεί απφ ην λφκν. Αλ ε δίθε δελ είλαη ηίπνηα άιιν παξά

κηα θελή κνξθή, ηφηε κηα ηέηνηα αζήκαληε ηππηθφηεηα δελ έρεη θακία αλεμάξηεηε

αμία. χκθσλα κε απηήλ ηελ άπνςε, ν Κηλέδηθνο λφκνο ζα γηλφηαλ Γαιιηθφο λφκνο

αλ επηβάιινληαλ ζηελ Γαιιηθή δηαδηθαζία, αιιά ν πιηθφο λφκνο έρεη ηε δηθηά ηνπ

αλαγθαία, γελέζιηα κνξθή, ηεο δίθεο. Όπσο αθξηβψο ε ξάβδνο μερσξίδεη κε

αλαγθαηφηεηα ηνλ θηλέδηθν λφκν, θαη φπσο ν βαζαληζκφο έρεη κηα ζέζε ζην

κεζαησληθφ πνηληθφ θψδηθα σο κηα κνξθή δίθεο, έηζη ε δεκφζηα, ειεχζεξε δίθε,

ζχκθσλα κε ηε θχζε ηεο, έρεη αλαγθαία έλα δεκφζην πεξηερφκελν πνπ ππαγνξεχεηαη

απφ ηελ ειεπζεξία θαη φρη απφ ην ηδησηηθφ ζπκθέξνλ. Ζ δίθε ηνπ δηθαζηεξίνπ θαη ν

λφκνο, δελ είλαη πεξηζζφηεξν φκνηα ην έλα κε ην άιιν απ‟φηη, γηα παξάδεηγκα, είλαη

ηα είδε ησλ θπηψλ φκνηα κε ηα θπηά ηα ίδηα θαη ηα είδε ησλ δψσλ κε ηε ζάξθα θαη ην

αίκα ηνπο. Πξέπεη λα ππάξρεη έλα κνλαδηθφ πλεχκα πνπ θηλεηνπνηεί ηε δίθε θαη ην

λφκν, γηαηί ε δίθε είλαη ε κφλε κνξθή δσήο ηνπ λφκνπ, ε έθθαλζε ηεο εζσηεξηθήο

δσήο ηνπ.

Οη πεηξαηέο ηνπ Tidong [15]

ζπάλε ηα ρέξηα θαη ηα πφδηα ησλ αηρκαιψησλ ηνπο γηα

λα εμαζθαιίζνπλ ηνλ έιεγρφ ηνπο. Γηα λα εμαζθαιίζεη ηνλ έιεγρν ησλ θιεθηψλ

μπιείαο ε Δπαξρηαθή πλέιεπζε δελ έρεη ζπάζεη κφλν ηα ρέξηα θαη ηα πφδηα αιιά

έρεη καραηξψζεη θαη ηελ θαξδηά ηνπ λφκνπ. Δθηηκνχκε ηελ αμία ηεο

επαλεγθαζίδξπζεο, νξηζκέλσλ θαηεγνξηψλ ηεο δηθήο καο δηθαζηηθήο δηαδηθαζίαο απφ

κέξνπο ηεο σο απφιπηα κεδεληθή‟ αληίζεηα, πξέπεη λα αλαγλσξίζνπκε ηελ εηιηθξίλεηα

θαη ηε ζπλέπεηα κε ηελ νπνία δίλεη κηα αλειεχζεξε κνξθή ζην αλειεχζεξν

πεξηερφκελν. Αλ ην ηδησηηθφ ζπκθέξνλ, ην νπνίν δελ κπνξεί λα αληέμεη ην θσο ηεο

δεκνζηφηεηαο, εηζάγεηαη πιηθά ζην λφκν καο, αο ηνπ δσζεί ε θαηάιιειε κνξθή, απηή

ηεο κπζηηθήο δηαδηθαζίαο ψζηε ηνπιάρηζηνλ λα κελ πξνθιεζνχλ θαη δηαζθεδαζηνχλ

επηθίλδπλεο απηάξεζθεο ςεπδαηζζήζεηο. Θεσξνχκε φηη ηελ παξνχζα ρξνληθή ζηηγκή

είλαη θαζήθνλ φισλ ησλ Ρελαλψλ, θαη ηδηαίηεξα ησλ δηθεγφξσλ ηνπ Ρήλνπ, λα

ζηξέςνπλ ηελ θχξηα πξνζνρή ηνπο ζην πεξηερφκελν ηνπ λφκνπ, έηζη ψζηε λα κελ

εγθαηαιεθζνχκε ζην ηέινο κνλάρα κε κηα θελή κάζθα. Ζ κνξθή είλαη άλεπ αμίαο αλ

δελ είλαη ε κνξθή ηνπ πεξηερνκέλνπ.

Ζ πξφηαζε ηεο επηηξνπήο πνπ κφιηο ηψξα εμεηάζακε θαη ε ςήθνο ηεο πλέιεπζεο

πνπ ηελ ελέθξηλε είλαη ε θνξχθσζε φιεο ηεο ζπδήηεζεο, γηαηί εδψ ε επηηξνπή ε ίδηα

απνθηά ζπλείδεζε ηεο ζχγθξνπζεο κεηαμχ ηνπ ζπκθέξνληνο ηεο πξνζηαζίαο ηνπ

δάζνπο θαη ησλ αξρψλ ηνπ λφκνπ, αξρψλ πνπ αλαγξάθνληαη ζηνπο λφκνπο καο. Γη‟

απηφ ε πλέιεπζε έζεζε ζε ςεθνθνξία ην αλ νη αξρέο ηνπ λφκνπ ζα έπξεπε λα

ζπζηαζηνχλ ζην ζπκθέξνλ ηεο δαζηθήο πξνζηαζίαο ή αλ ην ζπκθέξνλ ζα έπξεπε λα

ζπζηαζηεί ζηηο αξρέο ηνπ λφκνπ, θαη ην ζπκθέξνλ πιεηνςήθηζε ηνπ λφκνπ.

πλεηδεηνπνηήζεθε αθφκε φηη φινο ν λφκνο ήηαλ κηα εμαίξεζε ηνπ λφκνπ, θαη γη‟

απηφ ην ζπκπέξαζκα πνπ βγήθε ήηαλ φηη θάζε εμαηξεηηθή δηάηαμε πνπ πεξηείρε ήηαλ

απνδεθηή. Ζ πλέιεπζε πεξηφξηζε ηνλ εαπηφ ηεο ζηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ πνπ

ν λνκνζέηεο είρε παξαιείςεη. Οπνπδήπνηε ν λνκνζέηεο είρε μεράζεη φηη ήηαλ δήηεκα

κηαο εμαίξεζεο ηνπ λφκνπ, θαη φρη ελφο λφκνπ, νπνπδήπνηε έζεηε κπξνζηά ηε λνκηθή

άπνςε, ε πλέιεπζή καο κε ηε δξαζηεξηφηεηά ηεο παξελέβαηλε κε ζίγνπξε

δηαθξηηηθφηεηα γηα λα ηνλ δηνξζψζεη, θαη γηα λα θάλεη ην ηδησηηθφ ζπκθέξνλ λα ζέζεη

λφκνπο ζην λφκν, φπνπ ν λφκνο είρε ζέζεη λφκνπο ζην ηδησηηθφ ζπκθέξνλ.

Ζ Δπαξρηαθή πλέιεπζε, έηζη, εμεηέιεζε πιήξσο ηελ απνζηνιή ηεο. χκθσλα κε

ηε ιεηηνπξγία ηεο, αληηπξνζψπεπε έλα νξηζκέλν ηδηαίηεξν ζπκθέξνλ θαη ηνπ

ζπκπεξηθεξφηαλ ζαλ απψηαην ζθνπφ. Σν φηη θάλνληαο ην απηφ πνδνπάηεζε ην λφκν

είλαη απιή ζπλέπεηα ηεο θχζεο ηνπ ζπκθέξνληνο, γηαηί ην ζπκθέξνλ απφ ηελ ίδηα ηνπ

ηε θχζε είλαη ηπθιφ, ππεξβνιηθφ, κνλφπιεπξν, ελ ζπληνκία, είλαη άλνκν θπζηθφ

έλζηηθην, θαη είλαη δπλαηφλ ε αλνκία λα ππφθεηηαη ζε λφκνπο; ην ηδησηηθφ ζπκθέξνλ

δελ δίλεηαη πεξηζζφηεξν ε δπλαηφηεηα ηεο λνκνζεζίαο κε ηελ εγθαηάζηαζή ηνπ ζην

ζξφλν ηνπ λνκνζέηε, απ‟ φηη ζε έλαλ άθσλν δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ηνπ ιφγνπ κε ην λα

ηνπ δνζεί κηα ηεξάζηηα βξνληεξή ηξνκπέηα.

Με απξνζπκία αθνινπζήζακε ηελ πνξεία απηήο ηεο πιεθηηθήο θαη θαζφινπ

εκπλεπζκέλεο ζπδήηεζεο, αιιά ζεσξήζακε θαζήθνλ καο λα δείμνπκε κέζσ ηνπ

παξαδείγκαηνο ηη πξέπεη λα αλακέλεηαη απφ κηα πλέιεπζε ησλ Κιεηζηψλ Σάμεσλ

ηδηαίηεξσλ ζπκθεξφλησλ αλ θάπνηε θαινχληαλ ζνβαξά λα θηηάμεη λφκνπο.

Δπαλαιακβάλνπκε γηα άιιε κηα θνξά: νη θιεηζηέο ηάμεηο καο εθπιήξσζαλ ηε

ιεηηνπξγία ηνπο σο ηέηνηεο, αιιά βξηζθφκαζηε καθξηά απφ ην λα επηζπκνχκε λα ηηο

δηθαηνινγήζνπκε απφ απηή ηελ άπνςε. ‟ απηέο ν Ρελαλφο έπξεπε λα είλαη ληθεηήο

πάλσ ζηελ ηάμε, ην αλζξψπηλν νλ έπξεπε λα είλαη ληθεηήο επί ηνπ ηδηνθηήηε δάζνπο.

‟ απηέο ηηο ίδηεο αλαηίζεηαη λφκηκα φρη κφλν ε αληηπξνζψπεπζε ηδηαίηεξσλ

ζπκθεξφλησλ αιιά επίζεο ε αληηπξνζψπεπζε ζπκθεξφλησλ ηεο Δπαξρίαο, θαη φζν

αληηζεηηθά θη αλ είλαη απηά ηα δχν θαζήθνληα, ζε πεξίπησζε ζχγθξνπζεο δελ πξέπεη

λα ππάξρεη ε παξακηθξή θαζπζηέξεζε ζην λα ζπζηαζηεί ε αληηπξνζψπεπζε ηνπ

ηδηαίηεξνπ ζπκθέξνληνο ζηελ αληηπξνζψπεπζε ησλ ζπκθεξφλησλ ηεο Δπαξρίαο. Σν

αίζζεκα δηθαίνπ θαη λνκηκφηεηαο είλαη ην πην ζεκαληηθφ επαξρηαθφ ραξαθηεξηζηηθφ

ηνπ Ρελαλνχ. Αιιά είλαη απηνλφεην γηα έλα ηδηαίηεξν ζπκθέξνλ, πνπ δελ

ελδηαθέξεηαη πεξηζζφηεξν γηα ηελ Δπαξρία απ‟ φηη γηα ηελ Παηξίδα, φηη δελ ην

ελδηαθέξεη επίζεο θαζφινπ πεξηζζφηεξν ην ηνπηθφ πλεχκα, απ‟ φηη ην γεληθφ πλεχκα.

ε άκεζε αληίθαζε κε εθείλνπο ηνπο ζπγγξαθείο ηεο θαληαζίαο νη νπνίνη δειψλνπλ

φηη βξίζθνπλ ζηελ αληηπξνζψπεπζε ησλ ηδησηηθψλ ζπκθεξφλησλ ηδαληθφ

ξνκαληηζκφ, ακέηξεηα βάζε ζπλαηζζεκάησλ θαη ηελ πην γφληκε πεγή ησλ αηνκηθψλ

θαη ζπγθεθξηκέλσλ κνξθψλ εζηθήο, ηέηνηα αληηπξνζψπεπζε αληίζεηα θαηαξγεί φιεο

ηηο θπζηθέο θαη πλεπκαηηθέο δηαθξίζεηο ελζξνλίδνληαο ζηε ζέζε ηνπο ηελ αλήζηθε,

παξάινγε, θαη άςπρε αθαίξεζε ελφο ηδηαίηεξνπ πιηθνχ αληηθεηκέλνπ θαη κηα

ηδηαίηεξε ζπλείδεζε ε νπνία είλαη δνπινπξεπψο ππνηαγκέλε ζ‟ απηφ ην αληηθείκελν.

Ζ μπιεία παξακέλεη μπιεία ζηε ηβεξία φπσο ζηε Γαιιία‟ νη ηδηνθηήηεο δάζνπο

παξακέλνπλ ηδηνθηήηεο δάζνπο ζηελ Κακηζάθα φπσο ζηελ επαξρία ηνπ Ρήλνπ. Ωο εθ

ηνχηνπ, αλ ε μπιεία θαη νη ηδηνθηήηεο ηεο σο ηέηνηνη θηηάρλνπλ λφκνπο, απηνί νη λφκνη

ζα δηαθέξνπλ κεηαμχ ηνπο κφλν ζηνλ ηφπν θαηαγσγήο ηνπο θαη ζηε γιψζζα ζηελ

νπνία είλαη γξακκέλνη. Απηφο ν ρπδαίνο πιηζκφο, απηή ε ακαξηία ελάληηα ζην άγην

πλεχκα ησλ αλζξψπσλ θαη ηεο αλζξσπφηεηαο, είλαη έλα άκεζν απνηέιεζκα ηνπ

δφγκαηνο ην νπνίν ε Preussische Staats-Zeitung θεξχζζεη ζην λνκνζέηε, δειαδή φηη

ζε ζρέζε κε ην λφκν πνπ αθνξά ηελ μπιεία ζα έπξεπε λα ζθέθηεηαη κφλν γηα ηελ

μπιεία θαη ην δάζνο θαη ζα έπξεπε λα ιχζεη θάζε πιηθφ πξφβιεκα κε έλα κε πνιηηηθφ

ηξφπν, π.ρ. ρσξίο θακία ζρέζε κε ην ζχλνιν ηεο ινγηθήο θαη ηεο εζηθφηεηαο ηνπ

θξάηνπο.

Οη άγξηνη ηεο Κνχβαο ζεσξνχζαλ ην ρξπζφ θεηηρ ησλ Ηζπαλψλ. Έθαλαλ κηα γηνξηή

πξνο ηηκή ηνπ, ηξαγνπδνχζαλ ζε θχθιν γχξσ απφ απηφλ θαη κεηά ηνλ πεηνχζαλ ζηε

ζάιαζζα. Αλ νη Κνπβαλνί άγξηνη βάξβαξνη ήηαλ παξφληεο ζηε ζπλεδξίαζε ηεο

Δπαξρηαθήο πλέιεπζεο ηνπ Ρήλνπ, δε ζα ζεσξνχζαλ ηελ μπιεία ζαλ ην θεηίρ ησλ

Ρελαλψλ; Αιιά κηα αθφινπζε ζπλεδξίαζε ζα ηνπο δίδαζθε φηη ε ιαηξεία ησλ δψσλ

ζπλδέεηαη κε απηφ ηνλ θεηηρηζκφ, θαη ζα είραλ ξίμεη ηνπο ιαγνχο ζηε ζάιαζζα γηα λα

ζψζνπλ ηα αλζξψπηλα φληα [16]

.

Παξαπνκπέο

1)Απηή ε απνζηξνθή ηνπ ιφγνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζε αλαινγία κε ην ζαηπξηθφ

πνηήκα ηνπ Γεξκαλνχ αλζξσπηζηή Sebastian Brant, Das Narrenschiff (Σν πινίν ησλ

ειηζίσλ),πνπ δεκνζηεχηεθε ην 1494. ε έλα γξάκκα πξνο ην Ρνχγθε ην Μάην ηνπ

1843 ν Μαξμ επαλέιαβε απηή ηε κεηαθνξά.

2) ε έλα γξάκκα ηνπ Μαξμ γξακκέλν ζην Βεξνιίλν ην Μάξηην ηνπ 1843, ν Ρνχγθε

παξαπνλέζεθε γηα ηελ απνπζία θάζε έλδεημεο επαλαζηαηηθήο δχκσζεο ζηε Γεξκαλία,

γηα ην πλεχκα δνπινπξέπεηαο, ηελ ππνηαγή ζην δεζπνηηζκφ θαη ηελ ππνηαγή πνπ

θπξηαξρνχζε ζηε ρψξα γηα πνιιά ρξφληα. Απηφ ην γξάκκα δεκνζηεχζεθε ζηε ζηήιε

«Απφ ηελ Αιιεινγξαθία ηνπ 1843» ζηα Γαιινγεξκαληθά Υξνληθά.

3) Ο Μαξμ ππαηλίζζεηαη ηελ ππνζηήξημε θαη πξνζηαζία πνπ παξείρε ν Φξεηδεξίθνο

Γνπιηέικνο ν IV, ελψ ήηαλ αθφκε Πξίγθηπαο ηνπ ηέκκαηνο ζην πεξηνδηθφ Berliner

politisches Wochenblatt (1831-41) ην νπνίν ήηαλ θεξέθσλν ησλ ηδεψλ ηεο

θενπδαξρηθήο αληίδξαζεο θαη ηνπ ζπληεξεηηθνχ ξνκαληηζκνχ. Ζ ζηέςε ηνπ

Φξεηδεξίθνπ Γνπιηέικνπ ηνπ IV, πνπ έγηλε ηελ 7ε Ηνπλίνπ, 1840, ζην Königsberg,

απνηέιεζε επίδεημε κεζαησληθνχ ηππνηηζκνχ.

4) ε έλα γξάκκα ηνπ πξνο ην Μαξμ ηνλ Αχγνπζην ηνπ 1843 (πνπ δεκνζηεχηεθε ζηα

Γαιινγεξκαληθά Υξνληθά) ν Ρνχγθε ηνλ ελεκέξσζε γηα ηελ ηειηθή ηνπ απφθαζε λα

δεκνζηεπηεί ην πεξηνδηθφ ζην Παξίζη. Νσξίηεξα δελ ππήξρε νκνθσλία ζε απηφ ην

δήηεκα, θαζψο πέξα απφ ην Παξίζη άιια ζεκεία είραλ πξνηαζεί, θαη ζπγθεθξηκέλα ε

Διβεηία θαη ην ηξαζβνχξγν.

Ζ αλαρψξεζε ηνπ Μαξμ γηα ην Παξίζη θαζπζηέξεζε. Έθζαζε εθεί κε ηε Σδέλπ ζην

ηέινο Οθησβξίνπ 1843..

5)Σν δεχηεξν άξζξν ηνπ Μαξμ γηα ηηο απνθάζεηο ηεο Δπαξρηαθήο πλέιεπζεο ηνπ

Ρήλνπ πνπ απαγνξεχηεθε απφ ηνπο ινγνθξηηέο, ήηαλ αθηεξσκέλν ζηε δηακάρε κεηαμχ

ηεο Πξσζηθήο Κπβέξλεζεο θαη ηεο Καζνιηθήο Δθθιεζίαο ή ηελ επνλνκαδφκελε

δηακάρε ηεο εθθιεζίαο

6)Απνθάζεηο ηεο 6εο

ζπλεδξίαζεο ηνπ επαξρηαθνχ Κνηλνβνπιίνπ ηνπ Ρήλνπ. 3ν

άξζξν Οη ζπδεηήζεηο πάλσ ζην Νφκν γηα ηεο θινπέο μπιείαο είλαη έλα απφ ηα πνιιά

άξζξα ηνπ Μαξμ γηα ηηο απνθάζεηο ηεο Δπαξρηαθήο πλέιεπζεο ηνπ Ρήλνπ απφ ηελ

23ε Μαηνπ σο ηελ 25ε Ηνπιίνπ 1841. Ο Μαξμ έζημε ην ζέκα ησλ πιηθψλ

ζπκθεξφλησλ ησλ κεγάισλ καδψλ γηα πξψηε θνξά, γηα λα ηηο ππνζηεξίμεη. Ζ δνπιεηά

πάλσ ζε απηφ θαη ηα αθφινπζα άξζξα ελέπλεπζαλ ην Μαξμ λα κειεηήζεη πνιηηηθή

νηθνλνκία. Έγξαςε γη‟ απηφ ζηελ εηζαγσγή ηνπ ζπγγξάκκαηφο ηνπ πκβνιή ζηελ

θξηηηθή ηεο Πνιηηηθήο Οηθνλνκίαο.(1859): «Σε ρξνληά 1842-1843, σο ζπληάθηεο ηεο

Δθεκεξηδαο ηνπ Ρήλνπ, βξέζεθα πξψηε θνξά ζηε δπζάξεζηε ζέζε λα πξέπεη λα

ζπδεηήζσ γηα απηφ πνπ είλαη γλσζηφ σο πιηθά ζπκθέξνληα. Οη ζπδεηήζεηο ηεο

Δπαξρηαθνχ πλέιεπζεο ηνπ Ρήλνπ ζρεηηθά κε ηελ θινπή μπιείαο θαη ην κνίξαζκα

ηεο γαηνθηεζίαο‟ ε επίζεκε πνιεκηθή πνπ άξρηζε απφ ηνλ θχξην von Schaper, έπεηηα

Δπίηξνπν (Oberprasident) ηεο Δπαξρίαο ηνπ Ρήλνπ, ελάληηα ζηελ Δθεκεξίδα ηνπ

Ρήλνπ, γηα ηελ θαηάζηαζε ηεο αγξνηηάο ηνπ Μνδέι, θαη ηειηθά νη ζπδεηήζεηο γηα ην

ειεχζεξν εκπφξην θαη ηνπο πξνζηαηεπηηθνχο δαζκνχο κε έθαλαλ απφ ηελ πξψηε

ζηηγκή λα ζηξέςσ ηελ πξνζνρή κνπ ζηα νηθνλνκηθά δεηήκαηα.»

Απνζπάζκαηα ησλ νκηιηψλ ησλ αληηπξνζψπσλ ηεο πλέιεπζεο παξαηίζεληαη απφ

ην Sitzungs-Protokolle des sechsten Rheinischen Provinzial-Landtags, Koblenz,1841

7)Ο Μαξμ αλαθέξεηαη ζηνλ Πνηληθφ Κψδηθα ηνπ Καξι ηνπ V(Die peinliche

Halsgeriontsordnung Kaiser Karls V Constitutio Criminalis Carolina), πνπ εγθξίζεθε

απφ ην Ραηρζηαγ ζην Regensburg ην 1532 θαη δηαθξηλφηαλ γηα ηηο ππεξβνιηθά

ζθιεξέο πνηλέο ηνπ.

8) Έλα ινγνπαίγλην κε ηε γεξκαληθή ιέμε Kasten, πνπ ζεκαίλεη ηαπηφρξνλα θάζηεο θαη

θνπηηά.

9)Γίλεηαη αλαθνξά ζηνπο επνλνκαδφκελνπο βαξβαξηθνχο λφκνπο [leges barbororum)

πνπ ζπληάρζεθαλ ηνλ 5ν -9

ν αηψλα νη νπνίνη ήηαλ απνζπάζκαηα ηνπ θνηλνχ λφκνπ

δηαθφξσλ γεξκαληθψλ θπιψλ( Φξάγθσλ, Βνπξγνπλδψλ, Λνγνβάξδσλ [Λνκβαξδψλ],

Αγγινζαμψλσλ θ.α)

10)Γσδψλε- πφιε ζηελ Ήπεηξν, ηνπνζεζία ελφο λανχ ηνπ Γία. Μηα αξραία βειαληδηά

κεγάισλε θνληά ζηελ θχξηα είζνδν ηνπ λανχ κε κηα πεγή ζηε βάζε ηεο‟ νη κάληεο

εξκήλεπαλ ηε ζέιεζε ησλ ζεψλ απφ ην ζξφηζκα ησλ θχιισλ ηεο.

11) Απηνχ, πνπ ζε έλα ρνξφ, εκείο νη απινί άλζξσπνη απνθαινχκε ζεαηή

12) W. Shakespeare, Ο Έκπνξνο ηεο Βελεηίαο, Πξάμε IV, θελή 1.

13) Σν γεγνλφο πνπ αλαθέξεηαη ζπλέβε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πνιηνξθίαο ηεο

Ακβεξζαο ην 1584-1585 απφ ηηο ιεγεψλεο ηνπ βαζηιηά Φηιίππνπ ηνπ ΗΗ ηεο Ηζπαλίαο,

πνπ θαηέζηεηιαλ ηελ Δπαλάζηαζε ηεο Οιιαλδίαο ελάληηα ζηελ απνιπηαξρηθή

Ηζπαλία.

14)Ζ αλαθνξά αθνξά ζηνπο Barebons, επνλνκαδφκελνπο θαη σο Μηθξή Βνπιή πνπ

ζπγθαιέζηεθε απφ ηνλ Κξφκγνπει ηνλ Ηνχιην θαη δηαιχζεθε ην Γεθέκβξην ηνπ

1653.Απνηεινχληαλ θπξίσο απφ αληηπξνζψπνπο ησλ Ηεξαηηθψλ εθθιεζηψλ πνπ

εμέθξαδαλ ηελ θξηηηθή ηνπο κε ζξεζθεπηηθνχο κπζηηθηζηηθνχο φξνπο.

15)Tidong – κηα πεξηνρή ζην Kalimantan (Βφξλεν)

16)Μηα αλαθνξά ζηε ζπδήηεζε ηεο 6εο

ζπλεδξίαζεο ηεο Δπαξρηαθήο πλέιεπζεο ηνπ

Ρήλνπ ζρεηηθά κε έλα λφκν ελάληηα ζηηο παξαβάζεηο ησλ θπλεγεηηθψλ θαλνληζκψλ, ν

νπνίνο αθαηξνχζε απφ ηνπο ρσξηθνχο ην δηθαίσκα λα θπλεγνχλ αθφκα θαη ιαγνχο.

a) Έλα ινγνπαίγλην κε ηηο γεξκαληθέο ιέμεηο Hühneraugen – ζηηεξά/θάινπο, θαη Augen --

κάηηα. Γηπιή κεηάθξαζε λα παηήζεη ηα ζηηεξά κνπ ή λα κνπ παηήζεη ηνλ θάιν.