รวมบทความ โครงการ “โรงเรยน 3 วถ เพอพฒนาคณภาพการศกษาดวย

กระบวนการ การมสวนรวมขององคกรในชมชน”

โรงเรยนบานลาดวทยา อ.บานลาด จ.เพชรบร ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 10 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ โทรศพท/โทรสาร 0-3249-1343

http//banlat.ac.th

E-Mail Banlat @ banlat.ac.th

โครงการ “โรงเรยน ๓ วถ เพอพฒนาคณภาพการศกษาดวยกระบวนการ การมสวนรวมขององคกรในชมชน” โรงเรยนบานลาดวทยา จ.เพชรบร

วไลลกษณ พสดร1 สภานนท ชาตนาเพชร2

ยพา กสรกษ3 ขวญตา นาครกษา4 ชเกยรต เกษด5 และ พรรณ เทพสตร6

การศกษาเปนองคประกอบสาคญยงสาหรบการพฒนาประเทศ เพราะการศกษาเปนรากฐานของการพฒนา ดงนนแนวทางการพฒนาการศกษาคอการพฒนากาลงคนใหมประสทธภาพเพราะถอวาการใหการศกษาเปนการพฒนามนษยใหเปนทรพยากรทมคณคาเพอเปนพลงขบเคลอนในการพฒนาประเทศไปไดอยางมประสทธภาพ การจดการศกษาใหเกดผลด มประสทธภาพ ตรงตามความตองการของประชาชนโดยเฉพาะผปกครองตองอาศยการน ากระบวนการมสวนรวม มาใชซงพระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ และทแกไขเพมเตม(ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ กลาวถงการมสวนรวมไวใน

มาตรา ๘ (๒) ใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา ซงสอดคลองกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๕๘ ไดบญญตเรองการมสวนรวมไววา บคคลยอมมสทธมสวนรวมในกระบวนการพจารณาของเจาหนาทของรฐ ในการปฏบตราชการทางปกครองอนมผลหรออาจมผลกระทบตอสทธและเสรภาพของตน พระราชบญญตการศกษาแหงชาต สถานศกษาทจดการศกษาทกระดบจงตองปฏบตตามโดยการเปดโอกาสใหประชาชน ชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษา ทงนเพราะเมอผปกครอง

คนเดนเรอง : ครโรงเรยนบานลาดวทยา จงหวดเพชรบร 1

โครงการเศรษฐกจพอเพยงกบยวเกษตรโรงเรยนบานลาดวทยา 2 โครงการ “โรงเรยน ๓ วถ เพอพฒนาคณภาพการศกษาดวยกระบวนการการอนรกษอาชพทองถนของคนบานลาด : ตาลโตนด 3

โครงการกลองยาวลเกอ าเภอบานลาด วถภมปญญาวถวฒนธรรมพนบาน 4 โครงการสายใยรกแหงครอบครวบานลาด 5

โครงการศนยการเรยนรสชมชนคนบานลาดเพอสงแวดลอมและสขภาวะทด “แยกขยะ” ภารกจทเตมไปดวยคณคา 6 บทสงทาย : เรยนรคณคาของพช และสงเสรมการปลกพชตาง ๆ ในโรงเรยนและชมชน

ควรมสวนรวมในการจดการศกษายอมจะชวยขบเคลอนใหการบรหารจดการศกษาดาเนนไปตามความตองการของผปกครองและชมชน ชวยใหสถานศกษาไดรบการยอมรบจากชมชน ชมชนรกและหวงแหนสถานศกษา ซงสงผลใหผปกครองและชมชนสนบสนนทรพยากรการศกษา และใหความรวมกบสถานศกษาในการดาเนนกจกรรมตาง ๆ ดวยความเตมใจ

การมสวนรวม หมายถง การเปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสย เขามารวมดาเนนกจกรรม ตงแตการศกษาปญหา การวางแผนดาเนนการ การตดสนใจ การแกไขปญหา และการประเมนรวมกน เพอขบเคลอนใหกจกรรมนนดาเนนไปอยางมประสทธภาพ โดยยดหลกการมสวนรวม คอ หลกรวมคด รวมท า รวมตรวจสอบ รวมรบผดชอบ

อ าเภอบานลาด เปน ๑ ใน ๘ อาเภอ ของจงหวดเพชรบร เปนอาเภอทมวถชมชนทโดดเดนดวย

อตลกษณเฉพาะตว ความเปนสงคมบานมากกวาสงคมเมอง ทาใหการดาเนนชวตของผคนยงคงอยกบรองรอยดงเดม อยอยางพอเพยงสงบ ราบเรยบ ผคนสอสารกนดวยภาษาทองถน เปนสาเนยงเพชรฯแท และมากมายดวยศลปวฒนธรรมทองถนหลากหลายรปแบบ ทยงอยเปนการอยแบบดงเดมทหวงใหเยาวชนคนรนหลงสบทอดตอไป

โรงเรยนบานลาดวทยาไดจดทาประชาคมโดยเชญผทเกยวของในแตละภาคสวน มาวเคราะหบรบท จดแขง โอกาส อปสรรค และจดทควรพฒนา พบวา อาเภอบานลาดมจดแขง ในดานอาชพ วฒนธรรม-ประเพณ สงแวดลอม ในขณะเดยวกนความเจรญทางดานการสอสาร เทคโนโลย วตถตางๆ ทาใหเกดปญหาอปสรรคในการพฒนาสอทมอยใหคงอยย งยน ดงนนในทประชาคมจงไดลงมตในทประชม ใหดาเนน โครงการ /กจกรรม ๕ โครงการยอย คอ

๑. ศนยการเรยนรเกษตรตามแนวพระราชดารของยวเกษตรกรชมชนบานลาด ๒. โครงการ การอนรกษอาชพทองถนของคนบานลาด (ตาลโตนด)

๓. โครงการสบสานการแสดงกลองยาวลเก ๔. โครงการสงเสรมสายใยรกแหงครอบครวบานลาด ๕. โครงการศนยการเรยนรสชมชนคนบานลาดเพอสงแวดลอมและสขภาวะทด ทง ๕ โครงการยอยเปนเรองเกยวกบ การเรยนร ความเปนไทย และ ความพอเพยงดงนน โรงเรยน

จงไดจดโครงการ “โรงเรยน ๓ วถ เพอพฒนา การศกษาดวยกระบวนการมสวนรวมขององคกรในชมชนเพอสขภาวะคนไทย” ขนมาเปนแนวทางการดาเนนงาน โดยใชชมชนเปนฐาน ตามความหลากหลายของบรบทในชมชน เพอเปนตนแบบ และสนบสนนใหเกดการขยายผลตอไป

การดาเนนโครงการทง ๕ โครงการโดยความรวมมอของชมชน มเหตมผลมความภาคภมใจใหญหลวงเพยงใด ผรบผดชอบแตละโครงการขอเลาสกนฟง ดงตอไปน ๑. โครงการเศรษฐกจพอเพยงกบยวเกษตรโรงเรยนบานลาดวทยา โรงเรยนบานลาดวทยาไดรบรางวลสถานศกษาพอเพยง เมอป ๒๕๕๒ ซงเปนจดเปลยนในการนาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาปฏบตใหเกดผลเปนรปธรรมอยางตอเนอง ใหเปนวถชวตของบคลากรในโรงเรยนบานลาดวทยา ซงตองขอขอบพระคณสานกงานสงเสรมสขภาพ (สสส.)และมหาวทยาลยธรกจบณฑต รวมกบมหาวทยาลยมหดล ไดนาเสนอโครงการการจดการเรยนรแบบมสวนรวมของสถานศกษากบองคกรในชมชนเพอสงเสรมสขภาวะคนไทย ทาใหการดาเนนงานประสบความสาเรจอยางดยง เนองจากเปนกจกรรมทสอดคลองกบวถชวตของคนในชมชนบานลาด ทประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนสวนใหญ ซงในแนวปฏบตแลวชาวบานลาดไดนาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาใชในการทางานอยแลว เพยงแตไมไดเขยนเปนหลกวชาการเทานน เมอมโครงการด ๆ มานาเสนอใหแกโรงเรยน จงไดรบการตอบรบจากชมชน ปราชญชาวบาน คณะคร นกเรยน รวมทงคณะกรรมการสถานศกษาของโรงเรยนบานลาดวทยา ทไดนาโครงการนโดยการ

ทาประชาคม และระดมความคดเหนจากทกภาคสวน เพอกาหนดกรอบในการทางาน ซงการดาเนนโครงการยวเกษตรกรตามแนวเศรษฐกจพอเพยง เปนอกหนงโครงการทไดรบการยอมรบจากทกภาคสวนวาเปนโครงการทดสามารถนามาพฒนาผเรยนในการดาเนนชวตตามแนวทางพระราชดารของในหลวง ทตองการใหประชาชนนามาใชในชวตประจาวน ทงการใชหลกคด และหลกการปฏบตใหเหนเปนรปธรรมตามแนวเกษตรทฤษฎใหม จากจดเรมตนในการทาประชาคมทกภาคสวน นาไปสการจดทาแผนพฒนาคณภาพการศกษา การจดทาหลกสตรทองถนสาระเพมเตม วชาเศรษฐกจพอเพยง ออกแบบการจดทาหนวยการเรยนร จนนาไปสการจดทาหลกสตรการเรยนการสอนตามความสนใจของนกเรยน ผปกครองนกเรยน และชมชน ซงมอย ๔ กจกรรมดงน ๑) การเลยงไกพนเมอง (ไกพนบาน) ๒) การเลยงปลาดก ๓). การขยายพนธ

พช การปลกผกสวนครวรวกนได ๔) การทาปยหมก นาหมกชวภาพ(EM) แตละกจกรรมมนกเรยนกลมสนใจทเรยนวชาเศรษฐกจพอเพยง ซงเปนวชาเพมเตมของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมเปนสาระหลกในการออกแบบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการรวมกบกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย รวมทงกลมสาระอน ๆ โดยผรบผดชอบโครงการนไดดาเนนกจกรรมตาง ๆเพอเปนการเราพลงความอยากรอยากเหนในเรองเศรษฐกจพอเพยง โดยการจดอบรมใหความรเพอพฒนาบคลากรในโรงเรยนแกบคลากรในโรงเรยนและผปกครองนกเรยนทสนใจเขารวมโครงการ เพอใหเขาใจหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และเหนความสาคญในการนามาประยกตใชในการดาเนนชวตทงของผเรยน ผปกครอง ตลอดจนบคลากรในโรงเรยน โดยไดรบความรวมมอเปนอยางดกบปร าชญ

ชาวบาน หนวยงานของรฐในอาเภอบานลาด ไดแกเกษตรอาเภอบานลาด ปศสตวอาเภอบานลาด ในการใหความรในเรองการสรางอาชพตามแนวเกษตรทฤษฎใหม เมอเสรจสนการอบรมใหความรแลว ผรายงานไดกระตนการใฝรใฝเรยนของผเรยน โดยพาไปศกษาแหลงเรยนรตามแนวพระราชดารในจงหวดเพชรบร เชนศนยศกษาการพฒนาหวยทรายอนเนองมาจากพระราชดาร ศนยการเรยนรเศรษฐกจพอเพยงเรอนจาเขากลง และศนยการเรยนรไรชงหวมน ซงเมอนกเรยนไดเตมพลงในภาคทฤษฎการใหความรไปแลว กจะเปนการลงมอไปสภาคปฏบตตามกลมสนใจ เชนกลมนกเรยนทสนใจการทาปยหมกชวภาพกจะไปเรยนรกบปราชญชาวบานในอาเภอบานลาดและครทสอนวชาเกษตรกรรมในโรงเรยน กลมนกเรยนทสนใจการเลยงไกพนเมอง เลยงปลาดก ก จะนาพนธไก พนธปลาทโรงเรยนจดหาใหไปเลยงทบาน โดยจะมการใหความความรในเรองการดแล และตดตามเปนระยะ ๆ กลมนกเรยนทสนใจการขยายพนธพชกจะไปเรยนภาคปฏบตกบครทมความรในเรองการขยายพนธพช และจากปราชญชาวบานซงเปนผปกครองนกเรยน สวนในเรองการทาปลกพชผกสวนครวรวกนได มการสารวจพนทของโรงเรยน โดยพบวาหลงบานพกครในโรงเรยนเปนพนทวางเปลาทปกคลมไปดวยหญาวชพช ไมไดใชประโยชนอะไรมหนาซาตองเสยคาจางตดหญาเปนประจาซงการทาแปลงผกในตอนแรกจาเปนทจะตองระดมกาลงของนกเรยนทเรยนวชาเศรษฐกจพอเพยงเพอทาการปรบพนท และทาแปลงผก พรอมหาเมลดพนธผกทใชเวลาไมนานในการเกบผลผลต เชน ผกบง ผกคะนา ผกชผกกวางตง ผกกาด พรก มะเขอ โหระพา กระเจยบ เปนตน การระดมกาลงพลของนกเรยนในวนธรรมดาไมพอซงตองใชวนเสาร – อาทตยในชวงเรมดาเนนการระยะแรก ๆ นกเรยนมความกระตอรอรนทไดมาชวยกนทางาน ครจะแบงหนาทใหนกเรยนในการดแลพชผกเหลาน เมอถงเวลาเรยนนกเรยนจะมความกระตอรอรนอยากมาเรยน อยากมาดผลงานทตวเองไดปลกผกเองวาแปลงไหนจะงามกวากน ซงเปนเรองทดทาใหครผสอน ไดสอดแทรกเรองหลกคดและการทางานในการนาเรองเศรษฐกจพอเพยงมาใชจรง โดยเฉพาะการปลกผกสามารถสอนผเรยนในเรองหลกของความพอประมาณ หากนกเรยนหวานเมลดไมกระจายใหสมาเสมอกบขนาดพนทของแปลงผก ผกกจะไมเจรญเตบโต แคระแกรน การสอนความมเหตมผลวาทาไปตองหวานเมลดผกใหสมดลกบพนท หรอการปลกผกตองดสภาพพนทวาชอบแดดหรอไมชอบแดด และการมภมคมกนกตองมการปองกนเพลยหนอนทจะมาลง วาทาอยางไรจะทาใหเปนผกปลอดสารพษใหได การมความรทจะตองดแลผกใหงามตองทาอยางไร รวมทงการมคณธรรม คอการเอาใจใสพชผกใหงาม เมอพชผกสามารถเกบผลผลตไดแลวนกเรยนจะตองวางแผนการตลาดตอวาจะตองขายสนคาใหใคร การศกษาตลาดวาผกแตละชนดขายอยในราคาเทาใด นกเรยนสามารถแบงหนาทกนไดเปนอยางดและจะชวยกนเกบผกไปขายใหกบคร แม คาในโรงเรยน และสงตลาดสหกรณการเกษตร ผลการดาเนนกจกรรมโครงการนไดรบการตอบรบจากกลมลกคาทสวนใหญเปนครในโรงเรยน เนองจากเปนพชผกปลอดสารพษ และสงเสรมใหนกเรยนมรายไดระหวางเรยน เงนทไดจะนาไปฝากกบธนาคารโรงเรยน เมอสนภาคเรยนจะมการปนผลคนนกเรยนทเปน

สมาชกในกลม และโครงการนตางไดรบการยอมรบวาเปนโครงการทดทควรดาเนนตอไป ถงแมโครงการวจยจะสนสดลงไปแลวกตาม และทสาคญผเรยนตางมความสขในการทไดมาเรยนรวมกบเพอนๆ ผลสาเรจจากการดาเนนโครงการเศรษฐกจพอเพยงกบยวเกษตรโรงเรยนบานลาดวทยาคงไมไดวดอยทวานกเรยนมรายไดเทาไรจากการเขารวมโครงการ หากแตผลสาเรจคอการนอมนาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการทางาน และเปนทางเลอกใหกบนกเรยนในการประกอบอาชพเลยงตนเองและครอบครว การสรางความสขทยงยนจากการไมเปนภาระพงพงของสงคมและการสรางสงคมทอยบนพนฐานความพออย พอกน ซงเปนการสรางดชนความสขอยางแทจรงโดยไมตองวงตามกระแสวตถนยมทมงใหคนเหนแกตวและแกงแยง จนนาไปสการทาลายสมดลทางธรรมชาตเหมอนเชนทเกดขนทกวนน

๒. โครงการ “โรงเรยน ๓ วถ เพอพฒนาคณภาพการศกษาดวยกระบวนการการ

อนรกษอาชพทองถนของคนบานลาด : ตาลโตนด ตาลโตนด เปนไมยนตนและเปนพชเมองรอนทปลกกนมากในเขตจงหวดเพชรบร จากการศกษา

พบวา อาชพของชมชนคนบานลาด รอยละ ๘๐ ของประชากรทประกอบอาชพทางการเกษตร เชน การทานา ทาไรทาสวนและคาขายพชไร ไดแก ชมพ มะนาว ละมด กลวยและการทาตาลโตนด

สาหรบอาชพทาตาลโตนด นบวนจะเหลอการทานอยลง เพราะปจจบนมการทานาปมากขนเปนปละ ๒ ครง ทาใหไมมเวลาทจะทาอาชพตาลโตนดมากนก ประกอบกบตนตาลมจานวนลดนอยลง เพราะตาลตนถกถกนาไปปลกสงกอสราง หรอประดษฐสงของเครองใชในครวเรอน ทเออประโยชนตอการดารงชพมากมาย อกทงเยาวชนคนรนใหมขาดการสนใจหนไปนยมเทคโนโลยสมยใหม ซงผปกครองกขาดความตระหนกในเรองนไมไดมการปลกฝงอยางแทจรงมงแตใหบตรหลานมอาชพทสบายในอนาคต สวนอาชพดงเดมของทองถนถกมองขามไป จงเหนสมควรใหมการอนรกษการทาอาชพตาลโตนดใหอยคกบคนบานลาดสบไป ในสวนของโรงเรยนบานลาดวทยากมนโยบายทจะปลกฝงใหนกเรยนทกคน เมอจบหลกสตรแลวจะตองมอาชพอยางนอย ๑ อาชพ และดวยเหตผลดงกลาวจงไดหารอกบผเกยวของคอ สานกงานสนบสนนเสรมสรางสขภาพ (สสส.) และมหาวทยาลยธรกจบณฑต รวมกบมหาวทยาลยมหดล เพอทจะหาทางดาเนนการขบเคลอนใหมสวนรวมขององคกรในชมชนเขามามบทบาทในการจดการศกษามากขน โดยมความคาดหวงใหเยาวชนคนบานลาด เกดจตสานกรกบานเกดและมเจตคตทดตออาชพทองถนแบบดงเดม พรอมทงรจกอนรกษพฒนาอาชพทเกยวของกบทาตาลโตนด ใหเปนวถชวตของคนบานลาดแบบเศรษฐกจตอไป โครงการจงไดเรมขนโดยสานกงานกองทน (สสส.) มหาวทยาลยธรกจบณฑต รวมกบมหาวทยาลยมหดล และโรงเรยนบานลาดวทยาไดจดเวทสมชชานารองการจดการศกษาในชมชน เมอวนท ๑๒ พฤษภาคม ๒๕๕๔ โดยมองคกรในชมชนทงภาครฐและเอกชนรวมทงผปกครองและนกเรยน ไดรวมกนเสวนา เรองอาชพทองถนทเปนเอกลกษณของคนบานลาด ทควรคแกการ

อนรกษใหเยาวชนคนรนใหมไดสบทอดตอไป ขอสรปจากการเสวนาลงมตวา อาชพทควรอนรกษตอไปคอ การท าอาชพการท าตาลโตนด ดงนนกลมการงานอาชพและเทคโนโลย โรงเรยนบานลาดวทยา ในฐานะผรบผดชอบโครงการจงไดปรกษากบองคกรผนาความรในทองถน ครทองถนและผปกครองรวมกนประชมวางแผนจดการเรยนการสอนโดยใชหลกสตรทองถน เพอวางรากฐานการสรางจตสานกรกทองถน ในระดบมธยมศกษาตอนปลายในกลมงานอาชพวชาเลอก (เพมเตม) ตงแตระดบชน ม.๔ ใหเรยนรเรอง องคความรของตนตาล การเพาะพนธตาล การปลกและการดแลรกษา ระดบชน ม.๕ ใหเรยนรกระบวนการทาอาชพตาลโตนดทงหมด สวนระดบชน ม. ๖ เปนการสรางอาชพโดยการใชโครงงานทเกยวของกบตาลโตนด มแหลงเรยนรและภมปญญาในทองถนชวยสอน เพอใหผเรยนมองเหนชองทางในการประกอบอาชพจากตนตาลโตนดไดอยางแทจรง สงทคาดหวงไวเมอผเรยนผานกระบวนการเรยนการสอนครบ ๓ ขนตอนแลว จะไดรบความรความเขาใจ และเหนคณคาของการทาอาชพตาลโตนดมากขน มการอนรกษสบทอดและมแนวคดทจะพฒนาอาชพในทองถนไดกวางไกลในอนาคต

จากขอมลดงกลาวจงเปนทมาของการทดลองใชหลกสตรทองถน ทเกยวของกบตาลโตนด กลมเปาหมายทใชทดลอง คอนกเรยนโครงการอาชพเครองปนดนเผา ระดบชนมธยมศกษาปท ๕ จานวน ๒๐ คน ใชหลกสตรทองถนแบบเรงรด (จานวน ๑๖๐ ชวโมง / ๑ปการศกษา) เปนภาคความรจานวน ๔๐ ชวโมง และภาคปฏบตจานวน ๑๒๐ ชวโมง ใชสอการเรยนการสอนทเปนแหลงเรยนรในทองถน มภมปญญาทองถนชวยเตมเตมความร เพอใหเกดทกษะประสบการณตรง

สาหรบการประเมนผลจะประเมนตามสภาพจรง ในการคด วเคราะห สงเคราะห และแกปญหาเปน ซงจะนาไปสกระบวนการผลตตอไป มการวดประเมนผลการเรยนรและพฤตกรรม รกการทางาน/ผลงานนกเรยน และประเมนความพงพอใจ เพอหาขอสรปผลจากสงทคาดหวงไว นาผลทไดรบ มาปรบปรงและพฒนาใหเปนหลกสตรทองถนทสมบรณตอไป

จากผลการดาเนนงานทผานมาพบวา เมอผเรยนผานกระบวนการเรยนร ครบ ๓ กระบวนการแลว ทาใหเกดความรความเขาใจ ในเรองของทาอาชพตาลโตนดมากขน รคณคาความสาคญของตนตาล สามารถอนรกษอาชพการทาตาลโตนด ดวยเทคโนโลยเพอความยงยนได เพราะจากการเรยนรทาใหทราบวา ตนตาลโตนดสามารถสรางอาชพไดอยางหลากหลาย ตงแตยอดถงรากตาล รายไดทเกดจากการเกบเกยวผลผลตนนไดเตมทตลอดทงปโดยไมตองลงทน เพยงแตลงแรงกบตองเพมความอดทนและอาศยเวลาเทานน จงจะประสบผลสาเรจในอาชพ

ดงนนจากการศกษาเรองตานานของตาลโตนดโดยภมปญญาทองถน ทาใหเกดความรเพมขนในเรอง น าตาลเมองเพชร มรสชาตหวานหอม เขมขน ท ไมเหมอนกน สนนษฐานจากภมปญญาวา นาจะมาจากดนทปลกคนละพนทกน ตาลโตนดทปลกในพนทดนเปรยวจะมรสชาตหวานหอม

กลมกลอม สวนมากจะใชรบประทานเปนนาตาลสด และนาหนก/ความเขมขนของนาตาลจะไดนอย สวนตาลโตนดทปลกในพนทดนเคมจะมรสชาตหวานเขมขนกวา ไดเนอนาตาลทมนาหนกมาก เหมาะทจะทานาตาลปก และจากขอมลดงกลาวจงเปนประเดน ทตองศกษาเพอหาคาตอบวา ระหวางดนเปรยวและดนเคม เมอนาดนมาสรางผลงานเครองปนดนเผาแลว จะมลกษณะทเหมอนกนและตางกนอยางไร ดนประเภทใดมเหมาะสมในการทาเครองปนดนเผามากทสด จงเกด โครงงานอาชพเครองปนดนเผาขน เพอใหนกเรยนเรยนรรวมกบองคกรในชมชน โดยมการสบคนความร และปฏบตการทดลองดนพนบาน เพอสรางงานเครองปนดนเผาตอไป

๓. กลองยาวลเกอ าเภอบานลาด วถภมปญญาวถวฒนธรรมพนบาน สมยนวยรนทไหน เลนลเกตกลองยาว ปลอยคนแกคนเฒาเขาเลาเรองหลงไปเถอะอยาไปตฆองรองปาวใหเสยเวลาเลย ...ดเหมอนแนวคดเชนนจะตอกยาปญหาใหหนกหนายงขน ถาเดกไมสนใจแลวผใหญกไมนาพา คณคาภมปญญาของบรรพชนกคงสญสนไปจากทองถนไทย อาเภอบานลาด เปน ๑ ใน ๘ อาเภอของจงหวดเพชรบร เปนอาเภอทมวถชมชนทโดดเดนดวยอตลกษณเฉพาะตว ความเปนสงคมบานมากกวาสงคมเมอง ทาใหการดาเนนชวตของผคนยงคงอยกบรองรอยดงเดม อยอยางพอเพยงสงบ ราบเรยบ ผคนสอสารกนดวยภาษาทองถน เปนสาเนยงเพชรฯแท และมากมายดวยศลปวฒนธรรมทองถนหลากหลายรปแบบ ทยงอยเปนการอยแบบดงเดมทหวงใหเยาวชนคนรนหลงสบทอดตอไป

กลองยาวลเกเปนการแสดงพนบานของอาเภอบานลาดทไดรบความนยมแพรหลายในอดตทผานมา ปจจบนกลองยาวลเกไมมใครนามาจดการแสดงอนชนคนรนหลงไมรจกการแสดงกลองยาวลเก กลองยาวลเกมลกษณะเดนทการแสดงลลาประกอบการตกลองและรายรา บางทาทางโลดโผน ตอตว ทาสะพานโคง ผแสดงตองฝกฝนใหเชยวชาญ เพมความสนกสนานใหผชม การแสดงกลองยาวลเกนยมแสดงในงานบวชนาค ชวงเวลารบนาคกลบบานกมกลองยาวลเกเฉลมฉลองกนอยางสนกสนานครนเครง ลกษณะเดนอกประการหนงของกลองยาวลเกคอการแตงกายเพราะผแสดงจะแตงกายดวยโจงกระเบนสวมเสอคอกลมทบดวยเสอกกปกเพชรวบวาบ โพกหวคาดเพชรมขนนกประดบเปน เปนเครองแตงกายลเกในสมยโบราณ เมอโรงเรยนบานลาดวทยารวมโครงการนารองการจดการศกษาแบบมสวนรวมขององคกรในชมชนเพอสขภาวะคนไทย กบ สสส.และมหาวทยาลยธรกจบณฑตย รวมกบมหาวทยาลยมหดล สงทดาเนนการเปนอนดบแรกคอการทาประชาคมกบชมชนและหนวยงานทเกยวของ การแสดงพนบานเปนความตองการของชมชนทปรารถนาจะชบชวตใหการแสดงพนบานนฟนคนชพขนมา หลงจากกลองยาวลเกคงอยเพยงเรองเลาของคนแกคนเฒาทนบวนสญลบดบไป สงสาคญกบการตามหาเรองราวกลองยาวลเกบานลาดกคอการสบคนภมปญญาทเปนศลปนพนบาน เพอถายทอดการแสดงกลองยาวลเก เปนครของทองถนศลปนพนบานในโครงการของเราจากการสบคนเราพบครผาน ครกครน ศลปนพนบานวยเฉยด ๙๐ ป ทยงพอเลาขานถงความเปนมาของการแสดงกลองยาวลเกไดบางแตไมมเรยวแรงจะแสดงสาธตแลว ทนาเสยดายกคอเราไมอาจตามหารองรอยการแสดงในอดตได ดวยในสมยโบราณการบนทกภาพยงไมแพรหลายและยงยากในการดาเนนงาน โชคยงดอยบางทครผานไดแนะนาศลปนรนลกหลานทไดรบการถายทอดศลปะการแสดงกลองยาวลเกของบรรพบรษเขาไว เราจงไดพบกบคร วรารตน นชออง ครกลองยาวและครพทธชาต ชนฉา ครรากลองยาว ทงสองทานเปนผรบการสบทอดการแสดงกลองยาวลเกโดยตรง มรดกตกทอดนอกจากการรองราตกลองยาวแลว กยงมเครองแตงกายลเกทใชแตงในการแสดงและกลองยาวทใชบรรเลงลลาใหสนกสนานครกครนเปนของดงเดม ทเกบรกษาไวเปนอยางด โดยไมไดนาออกมาใชเปนเวลาเนนนาน เมอ ครพรอม เยาวชนพรอม การสบคนเพอสบทอดการแสดงพนบานกลองยาวลเกอาเภอบานลาดกเรมขนโดยศลปนพนบานทานรบทจะเปนครของทองถนเพอถายทอดการแสดงกลองยาวลเกใหเยาวชนคนบานลาดดวยความเตมใจ บคคลสาคญทเปนเปาหมายใหญในการเปนผรบการถายทอดคอเยาวชนคนบานลาดซงเราไดอาสาสมครจานวน ๓๐ คน เขารวมโครงการ เยาวชนกลมนใชเวลาหลงเลกเรยนในโรงเรยนและวนหยดเสาร อาทตย เรยนร ฝกปฎบตเพอสบทอดภมปญญาของบรรพชนอนเปนสมบตลาคาของทองถนตนเอง เมอโครงการผานไปภาพเยาวชนยคใหมใสชดลเกตกลองยาวแสดงทามกลางสายตาของผปกครองผนาชมชน คนในทองถน โดยการสนบสนนของสถานศกษาโรงเรยนบานลาดวทยา สานกงาน

สนบสนนเสรมสรางสขภาพ (สสส.) และมหาวทยาลยธรกจบณฑต รวมกบมหาวทยาลยมหดล กปรากฏบนทองถนอาเภอบานลาด เปนภาพทคนรนเกาไดทบทวนความหลง คนรนใหมไดเรยนรเรองเกาแลวเลาตอ พวกเขาเลาเรองครงแลวครงเลา ไปตามงานบญ งานฉลอง งานรนเรงบนเทงในเทศกาลตางๆ เปนภาพประทบใจทเกดขนไดเพราะผใหญใจดทใหการสนบสนน...ขอบพระคณทใหโอกาสเยาวชนไดสบสานภมปญญาทองถน เปนสมบตชองชาตตอไป

๔. โครงการสายใยรกแหงครอบครวบานลาด ปรากฏการณครอบครวสมรสนอยลง หยารางมากขน เดก ผสงอาย และผพการยงคงถกทอดทง สมพนธภาพในครอบครวไมอบอน ขาดการใหเวลาแกกนอยางมคณภาพ วตถนยมและบรโภคนยมยงเปนใหญ การหาเลยงครอบครวสาคญกวาสมพนธภาพทดในครอบครว จง กอใหเกดปญหาตอเยาวชนมากมาย ถงเวลาแลวททกครอบครวตองหนกลบมาใหเวลากบตนเองและสมาชกในครอบครวใหมากขน ใหเวลาพดคย ดแลสขภาพกนและกน รวมทากจกรรมด ๆ รวมกน เปนการมอบสมผสรกทอบอนใกลชดใหแกกน สงคมอาเภอบานลาดในปจจบนกาลงเปลยนแปลงไปจากสงคมชนบทสสงคมเมอง อาชพดงเดมทเปนเกษตรกรรมเปลยนเปนคาขาย รบจางและไปทางานในโรงงานอตสาหกรรมในตางจงหวดมากขนประชาชนสวนใหญจงมวถชวตทรบเรงทาใหบคคลในครอบครวไมมเวลาดแลเอาใจใสซงกนและกน ยงผลใหสถาบนครอบครวไมเขมแขงกอใหเกดปญหาหลายๆ ดาน เชน ปญหาดานยาเสพตด ปญหาเรองการตงครรภในวยรน ปญหาพฤตกรรมสขภาพดานการบรโภค เยาวชนสวนใหญนาหนกตวเกนเกดโรคอวนและโรคเรอรงตาง ๆ เรวขน

จากเหตผลดงกลาวขางตน โรงเรยนบานลาดวทยาและภาคเครอขาย ตระหนกถงปญหาสงคมดงกลาวจงไดทาโครงการ “สงเสรมสายใยรกแหงครอบครวบานลาด” ขน เพอสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคลในครอบครวและภาคเครอขายทเกยวของสครอบครวอบอนและสถาบนครอบครวเขมแขง สรางภมคมกนปญหาสงคมใหแกสมาชกในครอบครว จดทาหลกสตร “สงเสรมสายใยรกแหงครอบครวบานลาด” โดยรวมกนบรหารจดการระหวาง บาน วด โรงเรยน ชมชน และหนวยงานทเกยวของ ซงเปนทนายนดทไดรบการสนบสนน จาก สสส. และมหาวทยาลยธรกจบณฑตย รวมกบมหาวทยาลยมหดล ให

ดาเนนกจกรรม โดยมการสารวจขอมลพนฐานสภาพครอบครว รบสมครสมาชก ๔๐ ครอบครว มการประชมวางแผนรวมกนกบคณะทางาน และดาเนนการ ๕ กจกรรม คอ ครอบครวรกการอาน เนนอบรมรมใหความรกบพอแมและลกเรองประโยชนและความสมคญของการอาน ทากจกรรมรวมกน พอ แม ลก พ นอง และญาต ครอบครวบานลาดสญจรพบผปกครองยามเยน ใหความรเกยวกบการดแลเยาวชนวยศกษา การตดตามดแลชวยเหลอในเรองพฤตกรรมเสยง เรองการเรยน รวมแกปญหาแบบกลยาณมตร ครอบครว บวร คอ บาน วด และโรงเรยน อบรมใหความรแกครอบครวนกเรยนท เขารวมโครงการดานพธการทางศาสนาพทธ และทาบญรวมกนทวด ระหวาง นกเรยน ผปกครอง คร และชมชน โดยนกเรยนจะเปนผดาเนนขนตอนทางพธการตงแตตนจนจบ ครอบครวฮลาฮป มการอบรมใหความรแกครอบครวทเขารวมโครงการในการรกษาสขภาพ การใชอปกรณฮลาฮปในการออกกาลงกายใหถกตอง เพอลดนาหนก ลดรอบเอว มกจกรรมแขงขนรวมกน ระหวาง นกเรยน ผปกครอง และคร สดทาย คอ ครอบครวปนรก มการอบรมใหความรกบครอบครวทเขารวมโครงการ ในการดแล ผสงวย ผพการ และผปวยเรอรง ทงในครอบครวตนเอง และครอบครวในชมชน จดกจกรรมในลกษณะ เยาวชนจตอาสาออกเยยมบานผสงวย ผพการ และผปวยเรอรง รวมกนดและชวยเหลอครอบครวในชมชน โดยทากจกรรมรวมกบ โรงพยาบาล องคการบรหารสวนตาบล และหนวยงานทเกยวของ ทง ๕ กจกรรม มการดาเนนการมาตงแต พฤษภาคม ๒๕๕๔ จนถง ป ๒๕๕๕ เราคาดหวงไววา เมอดาเนนกจกรรมแลว สถาบนครอบครวของชมชนบานลาดทเขารวมโครงการมความเขมแขงขน ภาคเครอขายของโรงเรยนไดรและมสวนรวมในการแกไขปญหาครอบครวของชมชนบานลาด และเยาวชนมทกษะชวตทด

จาการทางานรวมกนกบชมชน โดยเนนการพฒนาครอบครวซงเปนสถาบนทเลกทสด แตสาคญทสด เยาวชนในชมชนบานลาดมทกษะชวตไมเปนปญหาของสงคม ครอบครวทเขารวมโครงการมสมพนธภาพทดขน เมอสถาบนครอบครวและชมชนเขมแขงยงขน ภาคเครอขายมความสมพนธอนดตอกน กสามารถสรางภมคมกน ลดปญหาสงคมใหแกเยาวชนในชมชนบานลาดไดในทสด

ถงเวลาแลวททกฝาย ทกภาคสวน ทกระดบของสงคม ตองหนหนาเขาหากน โดยตระหนกรวมกนถงภารกจ การพฒนาครอบครวใหเขมแขง มนคง มคณภาพ รวมกนปองกนและแกไขปญหาแบบองครวม บรณาการ และยงยน “หากครอบครวไทยไมแขงแรง กไมมวนทประเทศไทยจะแขงแรงไดเชนกน”

๕. โครงการศนยการเรยนรสชมชนคนบานลาดเพอสงแวดลอมและสขภาวะทด “แยกขยะ” ภารกจทเตมไปดวยคณคา

เมอเราใชสอยสงใด ๆ จนไมสามารถทจะใชประโยชนไดอกแลว เรากจะทงลงถง และเรยกขานมนวา “ขยะ” แตในความเปนจรงวสดตาง ๆ ถาไดใชประโยชนอยางเตมทกยงสรางทงมลคาและคณคาไดอกไมนอย ซงเราอาจเรยกใหมเปน “ทรพยากร” ในปหนง ๆ ทวอ าเภอบานลาดมปรมาณขยะมลฝอยมากมาย สามารถแยกเปนประเภทตาง ๆ ไดดงน

- ขยะอนทรย เชน เศษอาหารตาง ๆ มลสตว เศษใบไม ฟางขาว และซากพชตาง ๆ - ขยะทสามารถรไซเคลได เชน กระดาษ พลาสตก แกว โลหะ - ขยะบางประเภทซงยอยสลายยากและมแหลงรบซอนอย เชน น ามนพชใชแลว เศษไม กลองโฟม

รองเทาหนง - ขยะอนตรายทตองระมดระวงในการจดเกบ เชน หลอดไฟ ถานไฟฉาย แบตเตอร ภาชนะบรรจภาชนะบรรจสารเคมทางการเกษตร

จากทงหมดทเราเรยกวา “ขยะ” ขางตน มเพยงประมาณ ๑๐% ทควรน าไปเผาหรอฝงกลบ แสดงวาขยะทเปนขยะจรง ๆ มนอยมาก ยงมขาวของทสามารถน ากลบมาใชซ า (รยส) ไดอก และทหมนเวยนแปรรปกลบมาใชใหมได (รไซเคล) กมไมนอยเลยทเดยว

จากขอมลของกรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม พบวาศกยภาพของวสดเหลอใชทสามารถน ากลบมาใชประโยชนจากมลฝอยทเกบขนไดทวประเทศมประมาณรอยละ ๑๖.๓๔ แตมเพยงรอยละ ๗ หรอประมาณ ๒,๓๖๐ ตนตอวนเทานนทถกน ากลบมาใชประโยชนจรง

อปสรรคอยางหนงของการน าขยะจากแตละบานหมนเวยนกลบมาใชใหมกคอในแตละวนเรายงทงขยะแตละประเภทรวมกนในถงเดยว ขยะทควรจะรไซเคลไดหลายชนดจงพลอยเปรอะเปอนไปดวย ท าใหขยะเหลานนไมสามารถน ามาแปรรปและหมนเวยนใชไดอยางเตมประสทธภาพ เมอเทยบกบขยะทถกแยกไวตงแตแรก

การแยกขยะจงเปนกาวแรกของการลดปรมาณขยะและน าขยะไปใชอยางเตมศกยภาพ ททกคนนาจะชวยท าได

“มนษย” คอเทคโนโลยคดแยกทดทสด “ไมมเทคโนโลยใดทสามารถแยกขยะชนดนนออกจากขยะชนดนไดดเทาฝมอของมนษย” ไมใช

ค ากลาวทเกนจรงเลย โดยเฉพาะเมอเราแยกขยะตงแตทบาน ดวยเหตทบานเรอนเปนตนทางของขยะมากกวาทสาธารณะอยางตลาดหรอรมถนน เปนไหน ๆ แตทกวนนบานเรอนสวนใหญสงขยะใหเทศบาล หรอ อบต.จดการ โดยไมคดแยกชนดขยะออกจากกน เศษอาหาร กระดาษหนงสอพมพ ถงพลาสตก หลอดไฟหรอแมแตภาชนะบรรจสารเคม จงรวมอยในถงเดยวกน และทส าคญสารพษจากขยะอนตรายทไมถกแยกออกมาอยางถกตอง อาจจะน าอนตรายมาสทงคนในบานและพนกงานเกบขยะดวย

ขยะแตละชนดมวธการจดการทแตกตางกน เพอใหการแยกขยะมประสทธภาพสงสดอยางแทจรง กอนจะตดสนใจทงอะไร เรามาท าความรจกเคลดลบในการคดแยกสกหนอยดกวา

ขยะอนทรย - อาหารทกนเหลอ ถายงไมคางคนจนบด สามารถน าไปเลยงสตวได รวมกนหลาย ๆ วน ก

ประหยดไปไมนอย หรอท าปยชวภาพกยงได - ไมควรฝงกลบเศษอาหาร เพราะการยอยสลายในสภาพไรออกซเจนจะท าใหเกดกาซมเทน

ตามมา แทนทจะฝงกลบหรอใสถงกอบแกบผกปากแนนทงไป เราสามารถน ามนมาเปนสวนผสมในปยหมกได - เปลอกผลไมรสหวานใชท าน าหมกชวภาพไวดบกลนในทอน า หองน า และน าไปรดน าตนไมได กระดาษ - หลงจากใชประโยชนจากกระดาษประเภทตางๆ ไดทกซอกทกมมแลว ถาแยกประเภทกระดาษกอนน าไปขาย จะท าใหไดราคามากกวาขายเหมารวมเปนกองเดยว ยกเวนกระดาษทชชและกระดาษเคลอบพลาสตกทขายไมได - ไมควรเกบกระดาษแยกไวในทชนแฉะและสกปรก จะท าใหคณภาพในการรไซเคลลดลง พลาสตก - ขวดพลาสตกทใชแลว ยงใชซ าไดอก

- เมอแนใจวาขวดพลาสตกใชซ าไมไดแลว ควรลางใหสะอาดและบบใหแบน เพอประหยดเนอทในการเกบใหมากทสด - ขวดพลาสตกมหลายประเภท ราคารบซอแตละประเภทกแตกตางกนออกไป พอคามกจะรบซอแบบเหมารวมทงหมดแลวน าไปแยกเองทหลง แกว - แมแกวจะยอยสลายไมได แตมนสามารถรไซเคลได ๑๐๐% - ลางขวดแกวใหสะอาดเพองายตอการรไซเคล - ขวดแกวใชแลว ถายงอยในสภาพใชการได โรงงานผลตเครองดมหรอสนคานนๆ ยงรบกลบมาท าความสะอาด และใชซ าไดอกถงอยางนอย ๓๐ ครง แตถาขวดแกวเสยหายจนใชซ าไมไดอก สามารถน าไปหลอมเปนบรรจภณฑใหมไดอกนบครงไมถวนและใหคณภาพไมตางจากเดม ทงนการหลอมแกวจากวสด รไซเคลยงใชความรอนนอยกวาหลอมจากวตถดบโดยตรงอกดวย โลหะ - โลหะมหลายประเภท ซงมราคาแตกตางกน กอนน าไปขายควรท าใหเปนชนเลก ๆ เพองายตอการจดการ และถาแยกประเภทของโลหะจะท าใหไดราคาสงกวาเดม - เหลกสามารถรไซเคลได ๑๐๐% และยงคงคณภาพเดม เชน กระปองเครองดมบางชนด ผลตภณฑบรรจอาหาร อาจหลอมรวมเพอน าไปผลตเปนวสดตางๆ ไดอกมากมาย เชน คลปหนบกระดาษ กระปอง ใบใหม ชนสวนจกรยานและรถยนต - หวงเปดกระปองน าอดลมน าไปบรจาคเพอท าเปนขาเทยมได หรอจ าหนาย ขยะอนตราย - อยาน าขยะอนตรายไปทงปนรวมกบขยะประเภทอนอยางเดดขาด เชน หลอดไฟ แบตเตอร กระปองสเปรย ขวดน ามนเครอง ขวดยาฆาแมลง และตลบหมกพมพ เปนตน ควรแยกใสถงขยะแตละประเภทใหถกตอง - แยกขยะอนตรายโดยเกบใสบรรจภณฑเดมหรอหอดวยกระดาษกอนทง บางประเภทขายไดกควรน าไปขาย นอกจากชวยอนรกษสงแวดลอมแลวยงสรางรายไดอกทางหนง เชน ขวดยาฆาแมลง และตลบหมกพมพ เปนตน อน ๆ - คอมพวเตอรและเครองใชไฟฟาทกชนดใชรไซเคลได โดยสวนประกอบภายใน เชน พลาสตก เหลก อะลมเนยม ทองแดง และอลมเนยม ฯลฯ สามารถน ามาแยกชนสวนเพอขายแยกชนดท าใหไดราคาสงขน ซงดกวาขายยกชนเสยอก - โทรศพทมอถอรไซเคลไดถง ๘๐% งายทสดคอน ากลบไปคนรานทซอมาหรอหยอนลงในกลองทรบบรจาคซากไปใชประโยชน เชน รานขายโทรศพทมอถอ ส านกงานเทศบาลตาง ๆ และองคการบรหารสวนทองถน (อบต.) หรอจะแยกชนเปนขยะจ าหนายแบบเครองใชไฟฟาอน ๆ กได

วธทท าไดงาย ๆ วธหนงกคอการ "แยกขยะ" แลวน าไปใชประโยชนใหตรงกบศกยภาพของขยะ แตละประเภทกเทานนเอง

การแบงแยกประเภทของถงรองรบขยะมลฝอยตามสตาง ๆ ดงน ถงสเขยว รองรบขยะทเนาเสยและยอยสลายไดเรว สามารถน ามาหมกท าปยได เชน ผก ผลไม

เศษอาหาร ใบไม ถงสเหลอง รองรบขยะทสามารถน ามารไซเคลหรอขายได เชน แกว กระดาษ พลาสตก โลหะ ถงสแดง รองรบขยะทมอนตรายตอสงมชวตและสงแวดลอม เชน หลอดไฟทหมดอายการใชงาน

ขวดยา ถานไฟฉาย กระปองสเปรย กระปองยาฆาแมลง ภาชนะ บรรจสารอนตรายตาง ๆ ถงสฟา รองรบขยะทวไปทไมสามารถยอยสลายได เชน พลาสตกหอลกอม ซองบะหมส าเรจรป

ถงพลาสตก โฟม และฟอลยทเปอนอาหาร เมอ “ขยะ” ในชวตประจ าวนของเราแฝงไวทงคณคาและมลคามากมาย ศกยภาพทเราสามารถ

จดการไดกคอ ชวยกนดงศกยภาพทขยะมอยออกมาใชใหเตมท

บทสงทาย : เรยนรคณคาของพช และสงเสรมการปลกพชตาง ๆ ในโรงเรยนและชมชน โอย! ตายแน ๆ เรา จะท าอยางไรด เมอทราบวาคณครทรบผดชอบโครงการน ทานจะลาออกจาก

ราชการ แลวใครจะสานโครงการนตอเพราะมตง ๓ กจกรรม ดทคณครชเกยรต ชวยในเรองคายก าจดขยะ ทง ๆ ท ทานตองรบผดชอบในโครงการอน อยแลว แตยงเหลออก ๒ กจกรรมคอเรยนรเรองคณคาของพช และสงเสรมการปลกพช ตางๆ ในโรงเรยนและชมชน พชอาหาร/ทอยอาศย พชเปนยารกษาโรค สารเคม ทดแทนสารเคมเกษตร พชรมเงา ....มองซาย มองขวา เหนสายตาเพอนๆ สงมาทางเรา เอาละหวา...อยานะเพอน...บานเรามสวนกจรง แตเราไมรจกพชหรอวธปลกเลย .... ปหนงเดนเขาสวนหลงบานไมเกน ๓ ครง แลวจะท าอะไรได...กลบมาบนใหคนทบานฟง เขาหวเราะ ห ๆ แลวสงหนงสอเกยวกบคณคาของพช พชสมนไพรรกษาโรค พชทดแทนสารเคม เฮอ...อานกอาน...ตรงไหนไมรเรองกถาม ...อานไดสกพกคงเหนวาไมไดเรองเลยพาเราไปพบ คณนอย (สรยะ ชวงศ) ปราชญชาวบาน เกษตรกรดเดนสาขาไรนาสวนผสมระดบเขต ๒ ราชบร ใหชวยอธบาย และพาชมสถานทจรงของจรง โห...รอยางนมาฟง/ศกษาดงานจากทานนานแลว ทานอธบายซะไดความรมากมาย เลยจองตวทานเปนวทยากร...ทงๆทยงไมรจะหาสมาชกเขารวมโครงการอยางไร

...เอาละ..พอมความรบางแลวคราวนกเรมทจะหาอาสาสมครเขารวมเรยนรเปนนกเรยน ชนมธยมศกษาตอนตอน - ตอนปลาย และผปกครองนกเรยน ประมาณ ๑๕ ครอบครว ประทบใจมากกบการท ผปกครองและนกเรยนใหความรวมมอของสมครเขารวมเรยนรถง ๒๘ ครอบครวจากนน จงนดแนะคณนอยบรรยายใหความร ...เมอถงวนนด ผปกครองกขจกรยานยนตใหลก(นกเรยน)ซอนทายไปบานคณนอย...ทานใหความรในเรองการท าน าสมจากควนไมเพอใชปองกนก าจดแมลงศตรพช...ใหความรตงแตการวาง

เรยงพนทอนไมเปนขนาดเลกใหญ ลดหลน เพอใหไดถานทมคณภาพมากทสดเปนขเถานอยทสด โดยผปกครองและนกเรยนชวยกนแบกไม จดเรยง ปดฝา กลบดน ใชเวลาประมาณ ๓๐ นาท (ซงเรองนทานแถมให..เพราะในชมชนมการเผาถานใชเองบางและวธเผาแบบหลมกสามารถท าน าสมควนไมไดเชนกน...) จากนนทานพาไปดการท าปยหมก ซงโดยทวไป เรามกเหนเศษไมใบหญา เศษอาหาร มลสตว ผลพลอยไดจากกระบวนการหมกคอน าหมกชวภาพ แต... คณนอยทานน าเปลอกลกตาลทชมชนมมาก(สวนใหญจะทงหลงจากเฉาะเอาลกตาลมาขาย) มาท าเปนปยหมกวางทบกนแลวมการใสน าเปนการหมกจนมการยอยสลายเปนผง..ไวส าหรบรองกนหลมเปนปย

หลงจากนนทานพาไปดการท าปยชวภาพจากเปลอกสบปะรด การท าจลนทรยหนอกลวยเพอใชปรบสภาพดน ....ระหวางทานอธบาย...พาเดนชม...จะไดยนเสยงซกถาม เปนภาษาพนบาน โตตอบกน เหนรอยยมบนใบหนาสมาชกทเขารวมโครงการ ทงๆ ทอากาศรอนมาก ระหวางเดนสงเกตเหนหลอดไฟนออนยาว บนกะละมง จงถามวาคออะไร ทานอธบายงาย ๆ วา ไฟดกจบแมลง พอเดนไปดใกลๆ เหนแมลงหนาตาแปลก ทกดกนตนพช ตนขาวทปลก ตายลอยเปนแพ...สมาชกเรมสนใจซกถามวาท าไมมนตายมากอยางนทบานเขากมหลอดแบบนแตไมไดผลแบบน ไดค าตอบวาไดน าผงซกฟอกยหอหนง ใสลงไป ๑ ชอนโตะ ตอน าครงกะละมง ละตองเปลยนทกเยน การวางหลอดไฟตองหนทศใหถก กลนหอมจากผงซกฟอกจะเรยกแมลงใหมาเลนไฟ...ตาย...นแหละภมปญญาจรง ๆ เดนจนเหนอยเลยวกลบบาน ผานเตาถานทเผา เรยกเสยงฮอฮา จากนกเรยนไดเพราะ น าสมควนไมเรมหยดใหเหน (ขายราคา ๑ ลตร/๑๐๐ บาท) พอถงบาน นงพกเหนอยแปบเดยว...คณนอยหอบใบไมมาหอบใหญ เรยกวาใบตนขเหมน(พชทองถน) ใชท าสารจบใบแทนสารเคมไดเปนอยางด หางาย ท างาย สมาชกชวยกนหน คนเอาน า แบงกลบไปใชทบานคนละเลกละนอย สดทายทานสอนใหท าฮอรโมนจากไขไก และแจกน าสมควนไมใหถอกลบบานอก ....เปนความประทบใจทยากจะลม...ยง..ยง..ไมประทบใจไมรจบ... หลายวนผานไป นกเรยนมาบอกทหองวาครขา ไปบานหนหนอย เพราะหนน าความรทไดรบจากลงนอยไปใชทบาน กบพวกพชลมลก ไดผลมาก โดยเฉพาะสารจบใบ จากใบขเหลก ...อก ประมาณ ๑ เดอน ไดไปเยยมบานนกเรยนทเขาโครงการพบวา หลายบานเรมปลกพชสมนไพร พชลมลก และลดการใชสารเคม ม ๒ บานทเรมท าปยหมกจากเปลอกลกตาล....และยงไดทราบอกวาบางคนกลบไปขอความรจากคณนอยเพมเตม....ประทบใจมาก ๆ ท ไดรบโอกาสจาก โครงการจดการศกษาแบบมสวนรวมขององคกรในชมชนเพอสขภาวะคนไทย ในการท ากจกรรมน โดยเฉพาะไดเรยนรเกยวกบพชพรรณไม และวธปลก

ทง ๕ โครงการ ลวนเปนสงส าคญในการด ารงชวตของผคนในยคปจจบน เพราะเปนเรองของชวต

ความรก สขภาพ อนามย อาชพและจตส านกทด เปนความภาคภมใจทสถานศกษาและชมชนมสวนรวมในการด าเนนงาน เปนการสรางสรรคสงคมรวมกนเพอวางรากฐานจากทองถนสประเทศชาตใหด ารงอยและเจรญงอกงามสบไป

****************************************************