บทความพเศษ

ผานไปอก ๑ ป ๒

เพราะรายจงกลายเปนด ๔

บทความดเดน

ชวตคอการคนหา ๖

เพราะหวใจ...อยใกลวด ๙

การปลกฝงคณธรรมของประเทศไตหวน ๑๒

ชวตนคงไมมใครอยากเปน ๑๗

เจดยทราย ๒๑

วถพทธ : ร ตน และเบกบาน ๒๔

ประสทธ คงศลป... ลกผชายหวใจไมแพ ๒๖

เกยรตภม หรอ สมรภม… คนสรางคน ๒๙

บทความภาคตะวนตก-ใตตอนบน

จงศรทธา... ในคณคาความเปนมนษย ๓๒

ปลกตนไมตามวนกนดไหม ๓๖

ชวต… ทประดษฐไมได ๓๘

โลกรอดเพราะกตญญ ๔๒

ผสบสานพธการทางศาสนา ๔๕

ความภาคภมใจในงานจตอาสา “จากกลมลกหวา” ๔๗

สมาทานศล ๕ เพอพฒนาผเรยน ๕๐

อาสารวมพลง สรางบานฟาง ๕๓

การนำภมปญญาทองถน เขาสขบวนการลกเสอ ๕๕

กจกรรมครอบครว คณธรรมนำการคด ๕๙

๓ ด ๔ อาสา ทอดผาปาขยะ ๖๒

ทกสปดาหมาทำบญ... สรางคณธรรม ๖๖

โรงเรยนบานทรายทอง ๗๐

คณคาของวถพทธในโรงเรยน ๗๔

๖ประจำเดอน มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๕วารสารการศกษาวถพทธเพอการตนรและเบกบาน

ทปรกษา ดร.บรรเจอดพร สแสนสข ทปรกษาบรรณาธการ รศ.ประภาภทร นยม กองบรรณาธการ ณภทร ชยชนะศร เขมเพชร ระหวางงาน สวรรณา มวงสวย โชตกา นตยนนภ

ศภสร จนทรศรสรยะวงษ พรภรณ รงทวลาภ ผสนบสนน สำนกงานคระกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ขอขอบคณ หนงสอ ทกษะแหงอนาคตใหม : การศกษาเพอ

ศตวรรษท ๒๑ สำนกพมพ openworlds, หนงสอ เตา : มรรควถทไรเสนทาง สำนกพมพ ใยไหม จำกด จดทำโดย สถาบนอาศรมศลป

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน

สารบญ สวสดปใหม เปนอะไรดๆ อกครงทเราไดมาทกทายกนอก

ในป ๒๕๕๕ น ทามกลางอากาศหนาวท เปลยนแปลงไปมา

บางพนทมความสข บางพนทกกำลงลำบากกบภยหนาว ตงแตปทแลว

ทธรรมชาตสอนใหเราเรยนรถงความไมแนนอน สอนใหเรารจกการ

ปรบตว ทกคนรดวาการปรบตวสำคญแคไหน แตคงไมลมวาการ

ปรบตวโดยคดถงแคตวเองนนไมมประโยชน เหมอนเมอครงทนำทวม

จะเหนวาแมบานตวเองไมทวมแตความเดอนรอนกตองกระทบมา

ถงเราไมทางใดกทางหนง ความปกตสขจะเกดไดอยางไร เมอสง

รอบขางไมไดปกตสข ทกคนอยากมความสข แตมกลมนกถงความ

จรงน เมอผมไดยอนมองตวเองกเหนวาแตละวนททำงาน มบอยครงท

พยายามทำตวปกตทงทคนรอบขางกำลงวนวาย ซงสดทายกเปนไป

ไมได ตองเขาไปเกยวของ แกไข ถาอยากอยอยางปกตสข และเมอ

มองกลบไปทเหตการณนำทวม กชดเจนวาธรรมชาตกำลงเดอดรอน

แลวเราจะอยสบายไดอยางไร หลายคนมกเผลอคดวาไมเหนจะเกยว

กนในเมอคนทเดอดรอนกไมไดอยตรงหนาฉนซะหนอย ฉนยงม

ความสขอยได นนเปนความเขาใจผดอยางมาก เพราะเขาลมความ

จรงขอน ไมมทางทคณจะมความสข ถารอบตวคณมแตความทกข

เหมอนไปกอทรายอยกลางนำ สกวนคลนกตองพงมนลง เชนกน วน

นสงคมไทยหรอแมแตโลกกำลงวนวายอยกบความเปลยนแปลงท

รายกาจ ซงเราทกคนมสวนรวม แลวจะรอหรอหลบหหลบตาไปได

นานแคไหน ถาเราอยากอยอยางมความสข อยากอยในสงแวดลอมทด

เรากควรทำใหผอนมความสข ทำใหสงรอบตวเราปกตสข แลวเราก

จะไดอยทามกลางความสข

ปใหมน วารสารวถพทธยงคงมบทความดๆ มากมายใน

เลมจะชวยสรางแรงใจ ความคดดๆ ทจะชวยใหเราลกขนมาหาวธ

ทำใหผอนมความสข สมชอ “ร ตน และเบกบาน”

ขอขอบคณ กองบรรณาธการสถาบนอาศรมศลป

๒

ใครๆ กชอบพดวาเวลาเดนทางรวดเรว

เหลอเกน การทำงานเพอสรางคนด สรางคนให

รคด รทนกเลสของตน รตว พรอมทจะแกไข

พรอมปรบเปลยนสการคดชอบ เหนชอบ นำไปส

การพดชอบ กระทำชอบ เปนเรองททาทายกบ

เหตการณทผานมาในชวตคร นกเรยนในโรงเรยน

วถพทธหรอทกโรงเรยน ทกคน ทกวนจะเจอะเจอ

แบบฝกทจะผานไปไดอยางดหรอไม ทกวนหาก

คณครโรงเรยนวถพทธเหนพองกนและไดพยายาม

เพาะบมนกเรยนผานประสบการณประจำวน

ชทางบรรเทาทกขทงทกขเลกๆ ทกขใหญๆ ของ

นกเรยน เรยนรหลกธรรมในพระพทธศาสนานำ

มาสการใชชวตประจำวน เวลาทผานมา ๙ ป

(พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๕๔) ของโรงเรยนวถพทธ คง

สรางคนเตมคนไดอยางดทเดยว

จากการพดคย หรอไปเยยมโรงเรยนก

มกพบบอยๆ วาโรงเรยนใหความสำคญกบการ

สวดมนต ทำสมาธ และพธกรรมในทองถนเพยง

อยางเดยว ซงเปนแคเพยงเสยวเดยวของพระพทธ

ศาสนาเทานน ขอยำวาหากสวดมนต ทำสมาธ

และพธกรรมเปนเพยงเสยวเดยว อยาตความวา

“ไมควรทำ” แตควรทำตอไปและทำเพมในดาน

อนๆ ในสวนตวเหนวาการมชวโมง Homeroom

เปนเรองสำคญ จำเปนทตองมอยางยง เพราะ

เปนชวงเวลาทเมอเกดขนทกวน เปนโอกาสทคร

จะสอดแทรกการดำเนนชวตไดอยางด ครควร

เลอกประเดนมาคยกบนกเรยน ชแนะการเผชญ

กบปญหาตางๆ ของชวต ดวยเทคนควธของศาสตร

การสอนอนเปนวชาชพทครเรยนมา

ครเลอกหยบเรองราวมาเลาทเหมาะกบวย

และความสนใจในเวลานน เชนสอนนกเรยนประถม

ศกษา อาจหยบเรองเพอนคยกนเสยงดง หนไม

ชอบ ถาสอนมธยมศกษา อาจเลอกคยเรองเมอ

เสก...ทะเลาะกบภรรยาผานโลกออนไลน เปนตน

ครควรเลอกตงคำถามใหไดคดตอ สอดแทรกวธ

คดบวก เลอกใชคำชแนะ ทมภาษาบาลประกอบ

แตไมหนก เนนการอธบายความมากกวา นกเรยน

จะสรางมมมองใหมในชวตจากการไดคยกนใน

ชวโมง Homeroom ใหนกเรยนไดพยายามจบความ

รสกของตนเองออกมา โดยเฉพาะความรสกตอ

การกระทำด ท เปนปต แมเรองเลกนอยเพอ

แลกเปลยน ถายทอดความรสกดนนสเพอนๆ ใน

หอง เขาวากนวา ถามทกข เมอไดเลาออกไป

ความทกขจะหายไปครงหนง แตถามความสข

เมอไดเลาออกไป ความสขจะเพมกวาสองเทา

อกวาระหนงทนบเปนโอกาสสำคญของ

การสอนคณธรรม โดยเฉพาะ โลกธรรม ๘ คอ

วาระการประกวดแขงขน ทงดานวชาการ ดนตร

กฬา สารพดอยางทงทจดโดย สพฐ. เขตพนท

โรงเรยน หรอองคกรภายนอก เพราะการมแพ ชนะได

ดใจ เสยใจเกดชดเจน เราควรชแนะนกเรยนให

คดเหนอยางไรตอผลการประกวดนน ไมใชประชด

ประชน ไมใชยอมพายแพแบบไรทางเยยวยา ไมใช

หลงระเรงเหอเหมกบชยชนะ เราคงเคยไดยน

และไดเหนมากบตาเรองการแขงขนทครหาหนทาง

แบบใดกไดเพอใหนกเรยนชนะการประกวด แลว

ถาเราเปนฝายแพทผชนะไมซอนน เราจะทำอยางไร

นกเรยนของเราจะยงรสกดกบการประกวด พรอม

ทงปรบปรงตนเองเพอการประกวดรอบตอไปได

อยางไร สวนครทเคยทำแบบนนมา ทำทกวธให

นกเรยนของเราชนะ ไมสนใจกฎ กตกา ถงเวลาแลว

ทจะยอนสความรสก ความสำนกรบผดชอบตอ

นกเรยน วาเรากำลงเพาะบมนสยแบบใดใหเขา

แลวเรายงภมใจใหคนเรยกวา “คร” อกหรอ

พระมหาพงศนรนทร ฐตวโส พระอาจารย

โครงงานคณธรรม เยาวชนไทยทำด ถวายในหลวง

ผานไปอก ๑ ป

ดร.บรรเจอดพร สแสนสข รองผอำนวยการสำนกพฒนานวตกรรมการจด การศกษา

ไดใหขอคดเรองการประกวด การแขงขนไววา

“โครงงานคณธรรม เปนกระบวนการ

เรยนรคณธรรมอยางเปนระบบอยางเปนวทยาศาสตร

เปนการคดจรง ทำจรง เรยนรจรงของเยาวชน

ดวยตวเยาวชนเอง อนนเปนขอดและเปนหวใจ

สำคญของโครงงานคณธรรม แตมนกม “จด

ไคลแมกซ” ตรงทการเรยนรกเลสของคนทำโครง

งานคณธรรม กเลสของคนทำโครงงานกอยตรง

เรองการวางใจตอการประกวดนแหละนะ วาจะ

ทำใหเราถอดใจกบการทำความด หลงประเดน

ระหวางความดททำกบการประเมนโครงงานหรอไม

จะตดกบดกกเลสจากการแขงขนแคไหน มนจง

ไมงาย และทเราควบคมไมไดคอ ไมรวาเราจะ

ตองเจอกรรมการแบบไหน เจอแบบโหด เจอแบบ

วชาการสดๆ เจอแบบเออออ เจอแบบเอาใจ เจอ

แบบใหกำลงใจ...ฯลฯ แตทงหมดนน มนชวย

เตมเตมใหกบการทำความดของเรา เพราะมนจะ

เปนกระจกสะทอนในวธการคดวธการทำความด

ของเรา ถาเราเรยนรไดแทจรงไปเรอยๆ ถงจด

หนงเราจะแยกไดวา ททำความด “ทกความด ด

เสมอ” ความดไมควรเอามาแขงขนกน ความด

ประกวดไมได แตโครงงานคณธรรมประกวดได

ประเมนได เพอเปนการยกระดบการเรยนรไปอก

ขนหนง ไมใชแคคดและลงมอทำ แตมการประเมน

คณภาพดวย เปนการประเมนทงในมมของตนเอง

และคนอน ถาเราเรยนรธรรมะไปดวยกจะเขาใจ

วาทำไมพระอาจารยถงบอกวา การประกวดโครงงาน

คณธรรมนน ตองเขาใจวา “การประกวดไมใชการ

แขงขน แตการประกวดคอการปฏบตธรรม” อยาได

ถอดใจจากความด กขอเปนกำลงใจใหเสมอนะ”

อกเรองททอยากเลาใหฟง คณครใน

จงหวดนครราชสมาไดเลาความหลงใหฟงวา ในป

๒๕๕๓ พานกเรยนมารวมคายโครงงานคณธรรม

กบ สพฐ. แตเมอจบคาย ไมมใบประกาศฯ ให รสก

ผดหวง เพราะ สมศ. จะมาตรวจ นาจะมใบประกาศ

ไวแสดง จงไดตอวาคนของ สพฐ. ดวยถอยคำรนแรง

กลบไปดวยความโกรธและคดไวเลยวาปหนาจะ

เลกทำโครงงานคณธรรม และแลวเวลาผานไป

วนหนงมคนรจกเสยชวตจงตองไปรดนำศพ ซง

นอยครงนกทตนเองจะไปรดนำศพ ในระหวาง

รดนำศพกมองไปทมอของศพ คดไดทนทวา ไม

เหนหยบใบประกาศฯ อะไรไปไดสกใบ จงมาตงใจ

ใหมวาตอไปนจะทำงานแบบไมอยากไดใบ

ประกาศฯ อกแลว จะไมเรยกรอง เพราะในทสด

กเอาอะไรไปไมได ครคนนนพยายามหลายวธท

จะกลาวคำขอโทษคนของ สพฐ. ผานไปอกหลาย

เดอนจงขอโทษสำเรจ ดฉนจงขอเสนอวา ทำบญ

แบบทใหเดกทำโครงงานคณธรรมนนแหละคะ ใบ

ประกาศฯ เอาไปไมไดแตเอาบญนตดตวไปได

วารสาร ร ตน และเบกบาน คงเปนแหลง

เรองเลาทจรรโลงใจทกทานไดบาง ผานไปอก ๑ ป

ของการดำเนนชวต ลองถามกลบตวเองดวยวา

เราไดใชเวลาทผานไปเพอเปนตวอยางทดกบเดกๆ

ใหความคดดๆ กบเดกไปมากเทาไร สะสมบญ

ใหไดอมอกอมใจไปมากเทาใด ชนใจกบความ

เปนครมากแคไหน สะสมบญไวมากหรอยง ดฉน

เชอเหลอเกนวาทานทอานมาจนถงบรรทดนไดรบ

ความสขใจกนไปแลว ขออนโมทนากบบญทคณคร

ไดทำ ดวยใจจรง

ถามทกข เมอไดเลาออกไป ความทกขจะหายไป

ครงหนง แตถามความสข เมอไดเลาออกไป

ความสขจะเพมกวาสองเทา

๓

บนทางสายกลาง หากมรากฐานจตใจอสระ

ยอมมองเหนทกสงทกอยางไดสองดาน อกทงรวา

ดานไหนคอพนฐานของอกดานหนง หากใครปฏบต

ไดยอมเปนผลดแกตนเองโดยแท เมอดแกตนเอง

กยอมดแกสงคมทเรามสวนรวมอยางเปนธรรมชาต

บดน ฉนรำลกถงพระมหากรณาธคณ

ขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวซงทรงตรส

ไวแกประชาชนชาวไทยเอาไววา “ขอใหรจกเรยง

ลำดบความสำคญของทกสงทกอยางใหถกตอง”

อนง เมอไมนานมานฉนไดเขยนบทความ

เรองหนง โดยใหชอวา “โปรดอยาเหนแกตวมาก

จนเกนไป เพราะสงคมไทยจะไปไมรอด”

อนง เหตการณนำทวมครงนยอมชวยให

เราสามารถมองเหนคนดไดอยางเปนธรรมชาต

ดงทพทธธรรมไดชไววา “ถาไมมเหตนกยอมไมม

เหตนน” ประเดนนเรมตนจากการทฉนเรมคนหา

ขาวขนนำ แทจรงแลวพนธขาวกลมนเรากมมา

นานแลว แตไมมใครสนใจเทาไหรนก จงขาดการ

ประชาสมพนธทด

โปรดอยาดถกของเลก เพราะของเลก

เปนจดเรมตนนำเราไปสมมกวาง ครนนำมามากขน

ทำใหคนทองถน โดยเฉพาะชาวนาชาวไรจำตอง

เดอดรอนหนก เรากเรมมองเหนความสำคญของ

ชวตคนทดอยโอกาส ไมเชนนนแลวคนระดบบนก

คงเอาแตหลงอยกบความสบายดานเดยว

ในกระบวนการจดการศกษากเชนกน

ชวงหลงๆ เรามกบนกนวา ครอาจารยรวมทงนสต

นกศกษาหลายแหง เมอมปญหาสงคมกมกไมออก

มาแสดงตวเพอชวยเหลอกนเชนแตกอน ในเรองน

ฉนขอชมเชยบรรดาครอาจารยและนกศกษา

มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทเปดพนทใหคนตาง

จงหวดซงสวนใหญเปนชาวนาชาวไรไดเขามาพกพง

อาศยรมไมชายคา รวมทงตวเองมองเหนโอกาส

ในการเรยนรความทกขยากของเพอนมนษย

ฉนนกถงในชวงสงครามโลกครงท ๒ ทม

เครองบนขาศกบนมาทงระเบดในกรงเทพฯ เวลา

กลางคน ระหวางฉนเปนผบรหาร เราไดเปดโอกาส

ใหประชาชนไปกางเตนทนอนหลบภยสงคราม

จากลกระเบดกนอยางกวางขวาง และมครอาจารย

รวมทงนสตชวยกนดแลใหความสะดวกอยางใกลชด

โดยทถอวานคอหนาทของมหาวทยาลยทจะมโอกาส

ตอบแทนบญคณแกประชาชนผเสยภาษ

เพราะรายจงกลายเปนด

บทความพเศษ ศ. ระพ สาครก ๑๒ ตลาคม ๒๕๕๔

ภาพ : Creativecommons.com

๔

สำหรบสอมวลชนนน ความจรงฉนม

ความสมพนธกบคนกลมนมานานแลว โดยทถอวา

พวกเขาคอลกหลานของฉนทกคน ฉนขอชมเชย

สถานโทรทศน ไทยพบเอส ทอตสาหปดรายการ

ประจำวน เพอเปลยนมาใชเปนบรการรายงานผล

จากปญหาของประชาชนซงกำลงตกทกขไดยาก

อาจมรายอนๆ แมจะเปนรายเลกรายนอย แตฉน

กกลาวยำอยเสมอวา “รายเลกไมใชเรองทจะตอง

ไดรบการดถกวาไมสำคญ”

นแหละ ถาไมเกดปญหานำทวมเราก

มองไมเหนคนดทมความกระตอรอรน ซงเรองน

มนอยบนฐานหลกธรรมทงนน ฉนจงกลาวยำอย

เสมอวา “ธรรมะสามารถเรยนรไดจากทกเรองใน

ชวตประจำวนของตวเราเอง”

มอกเรองหนงซงฉนขอฝากไวใหทกคนคด

เธอจำไดหรอเปลาวา ฉนเคยบนอยเสมอวา แผนดน

ถนเกดของไทยทกำลงตกไปอยในมอคนตางชาต

นนมนมมากยงขนทกท แตคนไทยเองกใชชวตอย

อยางประมาท จนไมสนใจวามนจะหมดไปเทาไหรก

ไมทกขรอน คงมแตเอาตวเลขบนแผนกระดาษมา

พดกนแลวกขยำมนทงไป

อนง ฉนเคยพดมานานแลววา สำนกงาน

สงเสรมการลงทนนนมขาทงสองขางยนอยกบคน

ตางชาต ถงขนาดมนโยบายทวา “ถาสงไหนคน

ไทยยงทำไมไดกจะนำไปมอบใหคนตางชาตมา

ทำ” จนกระทงอตสาหกรรมซงมนายทนตางชาต

เปนเจาของ ไดเขามาขยายอทธพลเบยดเบยน

การเกษตรของไทยเตมไปหมด

เพราะความคดแบบนจงทำใหแผนดน

ไทยซงเราพดกนอยเสมอวา “เปนแผนดนเพอ

การเกษตร” แตเรากนำเอาอตสาหกรรมตางชาต

เขามาทบหว จนกระทงการเกษตรของไทยขาด

อสรภาพเพมมากยงขน ฉนพดถงขนาดวา ซกวน

หนงเราคงจะเหนผบรหารระดบสงเปนชาวตางชาต

กได ครงททำรายการศาลารมสวนฉนไดไปถาย

ทำถงออสเตรเลย และเทปมวนนนมนกยงอยใน

มอฉนมาตลอด แตเทปมวนสำคญทสดมนไมได

อยแคในมอเทานน หากอยในหวใจของฉนอยาง

ลกซง นำทวมครงนเราคงยงมความหวงมาบางวา

ธรรมชาตมนจะคนแผนดนผนนใหแกคนไทยได

ใชทำการเกษตรตอไปในอนาคต เพราะกระแสนำ

ทพดมาจากทางเหนอไดชะลางเอาปยธรรมชาต

บนผวดนลงมาดวย ดงนนเมอนำทวมเรากไดปย

อนทรย โดยแทบไมตองไปซอปยเคมใหเปนทาส

คนตางชาตตอไปอก

ตวฉนเองเคยพดไวแลววา “จะทำงาน

จนตายคาแผนดน” แมนำทวมจนฉนทำอะไรไมได

แตขอใหแผนดนไทยกลบคนมาสมอคนไทยเพอ

จะไดใชทำมาหากนไดในอนาคต เทานนกนบวา

พอเพยงแลวสำหรบชวตน ฉนขอฝากไวแคนกอน

แมมนจะเปนเรองสนแตจตวญญาณมนกมรากฐานท

ลกซง นแหละคอหลกธรรมอกบทหนงทพงสงวร

เอาไว เพอกชาตบานเมองอนเปนทรกของเรา

สดทายท ไมสดทายน ฉนขอฝากอก

สงหนงซงมนควรจะมอยในสวนลกของหวใจ ถา

เรายงรสกไดวาตวเองเปนมนษย สงนนกคอ “โปรด

อยาเปนคนมนสยลมงาย” แมหวนกลบไปนกถงป

พ.ศ. ๒๔๘๕ ซงฉนมอายแค ๒๐ ขวบ ตวเองกยง

จำไดดวาในชวงนน “กรงเทพฯ กลายเปนทะเล

แทบจะสดลกหลกตา” ดงนน ขอใหนกถงคำสอน

ของคนโบราณทกลาวฝากไววา “เจบแลวตองจำ”

กราบทกคนมาดวยความเคารพอยางยง

สำหรบการเสยสละทกสงทกอยางของเธอทงหลาย

เพอหวงใหแผนดนผนนมนอยตอไปไดในภายภาค

หนาไดสำเรจ รวมทงลกหลานของเราทกคนทควร

อยอยางภาคภมใจ

๕

นำทวมครงนเราคงยงมความหวงมาบางวา

ธรรมชาตมนจะคนแผนดนผนน ใหแกคนไทย

ไดใชทำการเกษตรตอไปในอนาคต

บท

ความ

ดเด

น

ภาคเหนอตอนบน พะเยา เขต ๒

ชวตคอการคนหา

เรอง

อภรด ลนฟาคนด

โรงเรยน

ราชานเคราะห

ต.ผาชางนอย อ.ปง

จ.พะเยา

ในโลกนมนษยทกคนท เกดมาบนโลก

ยอมมปญหาและอปสรรคมากมายหลายอยาง

จนบางครงขาพเจานงคดเกยวกบชวตของตว

ขาพเจาแลวขาพเจากสามารถสรปไดวา ถงแมจะ

มปญหาและอปสรรคตางๆ เกดขนกบทกคนไมวา

จะเปนตวขาพเจาเองหรอคนรอบขาง ขาพเจากคด

ไดวาชวตนคอการคนหา คนหาอปสรรค คนหา

สงทอยากรและคนหาสงตางๆ อยามวแตตง

คำาถามใหกบชวตของตนเองวาเรามาจากไหน

เรามาทำาอะไรในโลกนและปญหาเหลานเกดขน

กบตวเราไดอยางไร แมแตคณธรรมความดยงตง

คำาถามเลย และบางครงตวขาพเจากเคยผดหวง

เหมอนชวตนไมมอะไรอนอกเลยนอกจากภาระ

หนาทปญหาและอปสรรคตางๆ จนมาใชคำาวา

“ชวตคอการคนหา” ใหเปนประโยชนและทกคน

จะรวาชวตของเราคอการคนหาอยางไร จงใชชวต

ใหคมคาสมกบทไดเกดมาเปนมนษย และจงคนหา

ใหเจอ ถงจะมความสข

ขาพเจาเปนเดกคนหนงทมปญหาและ

อปสรรคมาตงแตเดกๆ ขาพเจาเคยมความรสก

ผดหวงและนอยใจในตนเองมาตงแตเดกๆ แลว

เพราะตวข าพเจ าเองกำาพร าแม ผ ให กำาเนด

มาต งแต เดกๆ ในตอนนนข าพเจ าอายได

ประมาณ ๒-๓ ขวบ คณแมกเสย หลงจากนน

คณพอกไปทำางานตางจงหวดดวย ในตอนนน

ตวขาพเจาและนองจงอาศยอยกบคณปและคณยา

แต การอย กบคณป และคณย าสมยนนจะไป

ไหนมาไหนกตองเดนอยางเดยว ตวขาพเจาเอง

กตองเดนถงแมไกลแคไหนตวขาพเจากตอง

พยายามเดนไป ไมวาจะเดนไปทำาไรหรอเดนไป

ทตางๆ กตาม หลงจากทคณพอไปทำางานได

ประมาณ ๒ ป คณพอกกลบมาบานและคณพอ

กไดแตงงานใหมและไดพามาอยบาน ตวขาพเจา

จงกลบไปอย กบคณพอและแมใหม ตอนนน

ขาพเจาอายไดประมาณ ๕-๖ ป และหลงจากนน

พอเปดเทอมขาพเจากไดเขาโรงเรยนในชนอนบาล

ขาพเจาไดไปโรงเรยนและหลงจากโรงเรยนเลกแลว

ขาพเจากไดเรมชวยคณพอคณแมทำางานบาน เชน

ชวยคณพอคณแมลางจาน ชวยคณพอคณแม

หงขาว และชวยคณพอคณแมตกนำา ซงในตอนนน

เราเปนเดกเรากอยากจะไปเลนเหมอนคนอน

เขาบาง แตเนองจากขาพเจามงานทบานจงไมได

๖

การคนหาคอการคนหาทกสงทกอยาง คนหาตวเองให เจอ

คนหาตนตอของปญหาอปสรรคใหพบ คนหาสงทเราอยากรจก

ให ได แตการคนหานนเราตองมสตอยเสมอ

๗

เลนเหมอนคนอนเขา ถงแมจะมงานเยอะแคไหน

ขาพเจากไมเคยบนเลย และบางครงกตงใจทำามาก

จะทำาใหดทสดแตกมขอผดพลาดบาง จงทำาให

ขาพเจาโดนคณพอคณแมดดาตอวาบาง ขาพเจา

กน อยใจและแอบไปรองไหบ าง ในตอนนน

คดนอยใจมากไดแตตงคำาถามใหแกชวตมากมาย

วาทำาไมเราถงไมมแมแทๆ เหมอนคนอนเขา

ถาขาพเจามแมแทๆ ขาพเจาอาจไมโดนดดาตอวา

ขนาดน และคำาถามอนๆ อกมากมาย พอขาพเจา

อายไดประมาณ ๙ ป พของขาพเจากเรยนจบ

ชนประถมศกษาปท ๖ และในตอนนนไมกลาทจะ

อยบานเลยทำาใหขาพเจาไดเสยโอกาสทจะเรยน

เปนเวลา ๒ ป และหลงจาก ๒ ปขาพเจากโตขน

และกเกดความคดอยากจะเรยนหนงสอขนมา

ทำาให ข าพเจ าตดสนใจมาเรยนใหม อกคร ง

เพราะคดวามาเรยนใหมยงไมสายทจะเรยน

การเรมตนมาเรยนใหมในโรงเรยนทำาให

ขาพเจาไดกำาลงใจจากคณครในโรงเรยนและ

ขาพเจาไดอานหนงสอมากมายจนมาเจอหนงสอ

เลมหนงคอ ปดเขาแลวลกขนส ทำาใหขาพเจา

คนหาตวของขาพเจาและมกำาลงใจมากขนคอขจด

อปสรรคและปญหาตางๆ ททำาใหตวขาพเจา

เดนไปขางหนาชาลง ขาพเจารวาไมใชวาเรา

คนเดยวทมปญหาและอปสรรคเทานน แตเราทกคน

ไมสามารถแบกปญหาและอปสรรคไวได เราตองตด

และทงบางเรองทเคยชนไป เชน เราอาจหาขอแกตว

เมอตวเองทำาผดเสมอหรอบางครงเราตองเปลยน

นสยบาง การตดปญหาและอปสรรคออกไปทำาให

เราเรมตนวนใหมไดงายขน ในปจจบนนขาพเจา

กำาลงศกษาอยชนมธยมศกษาปท ๓ และทผานมา

ขาพเจาไดเรยนรและเขาใจ ขาพเจามาถงจดนได

กเพราะวาตวขาพเจามความพยายาม มความ

อดทนมาตงแตเดกแลว จนมาถงจดนขาพเจา

ภมใจมากคะ ขาพเจาไดเรยนรวาชวตคอการคนหา

การคนหามความหมายมากเกนกรอบทเราวางไว

การคนหาคอการคนหาทกสงทกอยาง คนหา

ตวเองใหเจอ คนหาตนตอของปญหาอปสรรคใหพบ

คนหาสงทเราอยากรจกใหได แตการคนหานนเรา

ตองมสตอยเสมอ จงทำาใหตวขาพเจาไดเรยนร

วาเมอไหรทขาดสตเมอนนเรองงายจะกลายเปน

เรองยาก เรองเลกกจะกลายปนเรองใหญ แตถา

เราตงสตไดเรองเลกกคอเรองเลก เรองใหญกจะ

กลายเปนเรองเลก เรองยากกจะไมยากอกตอไป

และถาเรามสตแลวทกนาททเราหายใจอยกคอ

การคนหา บางครงกคนพบ บางครงกคนไมพบ

บางวนปวดหวไปกบปญหาและอปสรรคบาง แตก

มความสข บางครงกำาลงหวเราะอย แตกไมม

เปาหมายอะไรเลย ชวตของขาพเจาขาพเจาคนหา

เจอแลว ขาพเจาจะไมทำารายหรอทำาลายใครอก

โดยเฉพาะตนเอง และสงตางๆ นนทำาใหตวขาพเจา

ไดรวาวธเดยวทจะวงไปถงเสนชยไดคอตองลกขน

ใหมทกครงทลม เหมอนกบวาเวลาเราทำาอะไร

ผดพลาดเรามาเรมแกไขใหม ตองทำาใหดกวาเดม

หรอเวลาเราไปไหนแลวเราไมระวงเราเกดหกลม

ขนมาเรากตองลกขนและกลบมาเดนตอไป ถาเรา

ไมสกบปญหาตางๆ กเหมอนกบวาเราลมแลว

เราไมยอมลก ชวตของเราถาเราไมกลาทจะเผชญ

กบปญหา ปญหาเหลานนกไมจบเลย ดงคำาสอน

ทวา ไมกลา ไมเดนหนา ขาพเจาตองกลาเผชญ

ปญหาและอปสรรค ชวตของขาพเจาจงจะเดน

หนาได

ดงนน ปญหาและอปสรรคตางๆ ทเกดขนมา

ยอมมทางออกเสมอ ไมวาจะเปนความอดทนหรอ

การทำางาน ไมเคยทอ และเราจงคนหาสงทไดจาก

ความผดพลาดทผานมาเพราะสงทผานมาหรอสงท

ผดพลาดเหลานนกแฝงไปดวยบทเรยนอนมคา

เพราะความสำาเรจเหลานนยอมซอนอยหลง

ความลมเหลวเสมอ สวนอกอยางหนงททำาให

ขาพเจาภมใจมากกคอการทตวขาพเจาไดรวา

ความสำาเรจเหลานนยอมซอนอยหลงความลมเหลว

เสมอ เพราะทกคนทประสบความสำาเรจในชวต

ยอมมลม เหลวมากมายแตเขากไมทอถอย

เขาคนหาชวตของเขา เขาตอสกบชวตของเขา

เขาจงจะมความสำาเรจได สวนคำาวาชวตคอการ

คนหาของขาพเจานนกคอการคนหาอปสรรคและ

ปญหาตางๆ ทเขามาในชวตและพอเจอแลวก

ลงมอแกไข สวนการคนหาตนเองคอการคนหา

ทกสงทกอยางทตนเองมอยในตว และถงแม

การคนหาเหลานนจะเจอหรอไมเจอ การคนหา

ต งแตลมตาด โลกกมความโศกเศรารองไห

แตเราจะคนหาอยางไรกคอถาเปนปญหากตอง

คนหาตนเหตกอนและลงมอแกไข ถาคนหา

ตนเองกคนหาดวยการเดนหนาตอไป ถงแม

การคนหานนจะมลมเหลวบาง แตกอยาลมปดเขา

แลวลกขนสนะคะและคนหาอยางมสตดวย ทก

นาททมลมหายใจนนคอการหาและสงเหลาน

กทำาใหตวขาพเจาภมใจเปนอยางมากคะ ขาพเจา

ขอฝากทกคนวา ชวตของทกคนมคามากกวาท

เราคดไว มากกวาทเรากำาหนดไว ถาเราคนหาชวต

ของเราเจอ และอกอยางหนงคอ อยามวตงคำาถาม

ใหกบชวต จงมาคนหาชวตของเราจะดกวาการมว

มานงตงคำาถามใหกบชวต เพราะในโลกทกคนยอม

มการลมเหลว ไมมใครไมเคยลมเหลว ไมมใคร

ไมเคยผดพลาด ขนอยกบวาเขาจะจดการกบ

ความผดพลาดและความลมเหลวของเขาอยางไร

จะอยกบมนไปตลอดชวตหรอจะเรยนรสงทผดพลาด

และลกขนสใหมอกครง

สงทขาพเจาเฝาบอกกบตวเองทกวนนน

กคอ...ขนแรก ฉนตองไมเศราไปกบอปสรรค

และปญหาทเกดขนและเรยนรไวเปนบทเรยน

ครงตอไป ขนตอไปคอ ฉนตองลงมอแกปญหา

และตวฉนตองมความเชอมนอยเสมอวาทกสง

ทกอยางทตวฉนแกไขนนจะตองดขน ดขน และ

ดขน ดขนคะ

บท

ความ

ดเด

น

๘

เพราะหวใจ...อยใกลวด

เรอง

รนทรดา นนตา

โรงเรยน

ทงนอยพฒนา

ต.คลองสมบรณ

อ.คลองขลง

จ.กำาแพงเพชร

ภาคเหนอตอนลาง กำาแพงเพชร เขต ๒

เสยงระฆงดงเปนสญญาณบอกใหนกเรยน

ทกคนมารวมตวกน ถาเปนวนปกตกจะหมายถง

การเขาแถวหนาเสาธงเพอรองเพลงชาต สวดมนต

ไหวพระ และทำากจกรรมตางๆ ทโรงเรยนไดจดขน

หากแตวนนตางจากทกๆ วน เพราะเปนวนพระ

และทสำาคญเปนวนพระแรกทขาพเจาจะนำานกเรยน

และคณะครไปรวมทำาบญวนพระทวดหวทงนอย

ซงเปนวดของหมบานทโรงเรยนตงอย

เสยงนกเรยนดงพรอมกบความวนวาย

ในการจดแถว การหาปนโต และของทำาบญเรมจะ

สงบลง เหนภาพนกเรยนเขาแถวเรยงเปนแถวตอนลก

จำานวนสองแถว โดยมเสยงครคอยบอกและกำากบ

“เรยบรอยแลวคะ ผอ.” ครสภาพรบอก ขาพเจา

รบคำา “งนเราไปกนเถอะคะ เดยวจะสาย” พรอม

เดนนำาหนาขบวนนกเรยนตวเลกตวนอย ทเกอบ

ทกคนรวมทงขาพเจามมอขางหนงถอปนโต

เดนเขาสวดหวทงนอยซงตงอยตดกบโรงเรยน

โรงเรยนทงนอยพฒนา เปนโรงเรยนขนาดเลก

ทตงอยในเขตพนทชนบท ในตำาบลคลองสมบรณ

อำาเภอคลองขลง จงหวดกำาแพงเพชร นกเรยน

สวนใหญมฐานะยากจน ขาดแคลนทงความรก

ความเอาใจใสจากครอบครว เนองจากพอแม

เลกรากน บางกถกทอดทงใหอยกบป ยา ตา ยาย

ทแกชรา บางผปกครองตองหาเชากนคำา ทำาให

ในวนพระนกเรยนทำาไดเพยงนำาขาวและอาหาร

ทตนเองพอจะมหรอหามาไดอยางดทสดมาเพอ

ถวายพระ เพราะพวกเขามความหวงวาการทำาบญ

จะทำาใหชวตในวนขางหนาของพวกเขาดขน

พวกเราเดนมาถงวดในระยะเวลาไมถง

อดใจ นกเรยนถอดรองเทาวางเรยงระเกะระกะ

จนขาพเจาตองบอกใหนกเรยนชวยกนเรยงรองเทา

ใหมใหเรยบรอย นกเรยนทกคนจงชวยกนเรยง

รองเทาใหมจนเรยบรอยขน และเรมทยอยเดน

เขาไปในศาลาวด ขาพเจาเหนผใหญบานพรอมกบ

สมาชกองคการบรหารสวนตำาบลซงเปนคณะ

กรรมการสถานศกษาขนพนฐานของโรงเรยนและ

ชาวบานจำานวนหนงนงอยในศาลาวดอยกอนแลว

ขาพเจานำาอาหารจากปนโตมาเปลยนถายใส

ภาชนะของวด ระหวางนนขาพเจานกถงวนท

รวมประชมกบคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน

ของโรงเรยนเมอสองอาทตยกอนหลงจากทขาพเจา

ไดเขามาดำารงตำาแหนงผอำานวยการโรงเรยน

ทงนอยพฒนาแหงน

หลายคนทแวะเวยนเขามาในโรงเรยนของเรา

มกจะชมเสมอวาโรงเรยนของเรามการวางผง

ตวอาคารและสนามหญาทด มการจดภมทศน

ไดสวยงามมาก อกทงยงตงอยใกลกบวดงายตอ

การเดนทางไปปฏบตศาสนกจ แตสงทขาพเจา

มกเหนเสมอคอ บรเวณโรงเรยนมขยะมาก อาคาร

เรยนไมคอยสะอาดเนองจากนกเรยนไมคอย

๙

ชวยกนทำาเวร และทสำาคญ ถงแมโรงเรยนจะอย

ตดกบวดแตนกเรยนไมเคยไปทำาบญวนพระเลย

นอกจากการไปรวมงานแหเทยนจำานำาพรรรษา

เทานน ขาพเจาจงนำาเรองการทำาบญวนพระ ในชอ

“กจกรรม ๑ เดอน ๑ วนพระ” เสนอในทประชม

คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน เนองจาก

อยากเหนนกเรยนเกดความคนเคยในการเขาวด

ประกอบศาสนกจ บำาเพญสาธารณประโยชน

ศกษาธรรมะ อยางนอยเดอนละ ๑ วนพระ

รวมทงยงไดทำาบญรวมกบผปกครองและคน

ในชมชนดวย เพราะขาพเจาเชอวานกเรยน

จะสามารถซมซบความเปนผมคณธรรม จรยธรรม

เขาไปในจตใจของพวกเขาได เพราะทผานมามคน

หลายคนเสยโอกาสทจะนำาตนเองเขาไปสพระพทธ

ศาสนาโดยการไมเรมไปทำาบญตงแตเดกทำาใหเกด

ความเคอะเขนเมอจะไปทำาบญ และคงคดวา “เอา

ไวแกกอนแลวคอยไป” แตบางคนยงไมทนแก

แตกอาจไดไปกอนกม นนคอ “ไปวดเมอหมดลม

หายใจ” เมอหางวด หางพระ หางพทธธรรมคำาสอน

กทำาใหคนมจตใจทหางไกลจากความเปนคน สงคม

ในทกวนนจงมแตเรองวนวาย นาหดหใจ ไมวา

จะเปนการลกขโมย การคดโกง การขมขน การ

ทำารายรางกายกน หรอแมกระทงการฆาผอน

ยงการทจะรจกการใหอภย การเออเฟอเผอแผ ม

จตใจทเมตตา กรณาตอกนยงเปนเรองยาก เพราะ

หากไมปลกฝงคณธรรม จรยธรรม ตลอดจน

คานยมทพงประสงคใหกบเดกตงแตตอนทเขา

ยงเลก กคงจะเปนเรองทยากเกนไปทเขาจะ

สามารถคดไดเอง หรอทำาไดเองในตอนทเขา

เตบใหญ ซงคนกคงเหมอนไม ทโบราณกลาววา

“ไมออนดดงาย ไมแกดดยาก” ขาพเจาจงอยากให

พวกเขาคดวาการทำาความด และการเปนคนด

ไมใชการฝนทำาเพยงชวระยะเวลาใดเวลาหนง

แตเปนการทำาทเปนไปโดยเนอแทของจตใจของเขา

ทเปนและเปนไปอยางยงยนฝงรากลก ไมวาวน

เวลาจะผนผานไปนานซกเทาไร หรอสภาพสงคม

จะเปลยนไปเลวรายเชนไร พวกเขากยงคงเปน

เพชรทเปลงประกายแสงแหงความดอยได

“ผอ.คะ ไปตกบาตรกนเถอะคะ” เสยงเดก

หญงเปรยวเรยก ทำาใหขาพเจาตนจากภวงค ขาพเจา

จงลกขนและตกบาตรพรอมกบเดกๆ เสรจแลวจง

มานงลง เหนนกเรยนตกบาตรและทยอยมานงรอ

บางกพดคยกนเสยงดง บางกหยอกลอเลนกน ด

วนวาย เพยงชวคร ทานเจาอาวาสพรอมกบพระ

ลกวดกนงลงและเรมพธสงฆ เดกชายกลวยและ

เดกชายแกะสองมคนายกนอยทำาหนาทของตนเอง

ครงแรก ผดบางถกบาง นำาเสยงไมมนใจเนองจาก

ความตนเตน และแลวพธสงฆกผานไปดวยความ

ทลกทเล หลงจากนนนกเรยนกแยงกนไปเลอก

อาหารคาวหวานทตนเองชอบและนำาไปวางไว

ในวงของตนเองทรออย ทำาใหวงทไปแยงไมทน

มอาหารนอยกวา จนครตองบอกใหนกเรยนแบง

ใหคนอนบางและตองจดระเบยบนกเรยนใหม

กจกรรมสดทายของการทำาบญวนนคอ การบำาเพญ

สาธารณประโยชน โดยการแบงใหนกเรยนแตละ

คณะสรบผดชอบลางจาน ทำาความสะอาดศาลาวด

และเกบกวาดใบไม ขยะ บรเวณวด ซงทำาให

ขาพเจาตองสายหนาอกครงกบการทประธาน

แตละคณะสฟองวาคนนนคนนไมชวยกนทำางาน

ทรบผดชอบ การทำาความสะอาดบรเวณตางๆ

กไมเรยบรอย ซงตองใหครแตละคณะสคอย

ควบคมดแลอยตลอดเวลา เหตการณในวนนทำาให

ขาพเจาคดวาคนเราแมตวจะอย ใกลวดแตถา

ไมเคยไปสมผสกบสงดๆ ทมอยในวดเลยกยอม

ทำาใหจตใจหางไกลจากวดได

เสยงระฆงดงเปนสญญาณขนอกครง บอก

ใหนกเรยนทกคนมารวมตวกน ในวนนเปนวนปกต

เหมอนเชนทกวนทนกเรยนจะตองมาเขาแถวหนา

เสาธงเพอรองเพลงชาต สวดมนตไหวพระ และทำา

กจกรรมตางๆ ทโรงเรยนไดจดขน เชน การเลาขาว

การพดภาษาองกฤษวนละคำา และการทำากจกรรม

นองไหวพ ขาพเจาไปดกจกรรมและพดกบนกเรยน

บท

ความ

ดเด

น

๑๐

คนเราแมตวจะอย ใกลวดแตถาไมเคยไปสมผส

กบสงดๆ ทมอย ในวดเลยกยอมทำาใหจตใจหาง

ไกลจากวดได

หนาเสาธงเหมอนเชนทกครง ระหวางทเหนนกเรยน

ทำากจกรรมนองไหวพอยางเรยบรอย สวยงาม

อยนน กทำาใหขาพเจานกถงการทำาบญวนพระ

ทผานมาซงเปนวนพระท ๘ แลวทพวกเราไดไป

รวมทำาบญกบชาวบาน การทำาบญททำาใหขาพเจา

ร สกอมเอบใจในการทำาให นกเรยนเกดการ

เปลยนแปลงในตวเอง เรมตงแตการเขาแถวท

โรงเรยนเพอเดนไปทำาบญทวด ความเปนระเบยบ

ของรองเทานกเรยนทวางกอนขนศาลาวด ความ

เรยบรอยของนกเรยนทตกบาตรและนงในขณะทำา

พธกรรมทางศาสนา การรจกแบงปนของใหกบผอน

เมอจะรบประทานอาหารรวมกนทไม ว นวาย

ไมแยงชง แตรจกการรอคอย รจกการชวยเหลอ

สงคมและรจกหนาทของตนเองในการทำางานรวม

กบผอน ไมเพยงแตจะเกดการเปลยนแปลงเฉพาะ

การทำาบญวนพระเทานน บรเวณสนามและหนา

อาคารเรยนยงสะอาดเรยบรอยกวาทผานมาเปน

อยางมาก ดวยความรจกหนาท ความสามคคและ

การเรยนรการอยรวมกนของนกเรยน อกทงการแสดง

ความมนำาใจในทกครงทข าพเจาขบรถมาถง

โรงเรยนทจะมนกเรยนมาคอยชวยถอกระเปา และ

มาดวามอะไรทพวกเขาพอจะชวยไดบาง การม

มตรไมตรจตทด เคารพนบนอบผทอาวโสกวา

โดยเหนจากตลอดเสนทางทขาพเจาขบรถเขามา

ในโรงเรยน มนกเรยนทงสองขางทางสงเสยงพรอม

ยกมอไหวสวสดครบ/สวสดคะ แมกระทงเดนลง

จากรถจนถงโตะทำางาน

ความภมใจของคนทชอวาเปนครกคงจะ

เปนการท เหนศษยของตนเปล ยนแปลงไป

ในทศทางทดขน ถงแมวาการใช “กจกรรม ๑

เดอน ๑ วนพระ” ในการปรบปรงพฤตกรรม

ของนกเรยนในระยะเวลาไมถงป จะเปนระยะเวลา

อนสนแตหากกอให เกดผลด เกนคาดหมาย

ซงขาพเจาเชอวาหากพวกเราไดดำาเนนกจกรรมน

ตอไป รวมทงมการสอดแทรกกจกรรมคณธรรม

อนๆ ใหแกนกเรยนในระยะทยาวนานกวาน

เหมอนกบการบมเพาะกลาไม ทตองใชระยะเวลา

หากตองการใหกลาไมนนเปนกลาไมทเตบโต

ไปเปนไมใหญทแขงแรงและสมบรณ สามารถให

รมเงาและใหประโยชนกบผอนไดฉนใด เดกนกเรยน

ทครใชเวลาในการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและ

คานยมทพงประสงคกจะเตบใหญไปเปนผทเปน

คนด มคณธรรม สามารถชวยเหลอผอนและเปน

ทพงของสงคมไดฉนนน ซงหากไดปลกฝงให

นกเรยนได เปนคนทมหวใจทอย ใกลวดแลว

ขาพเจาเชอวาแมรางกายของพวกเขาจะอย ณ แหง

หนใด จะหางไกลวดซกเทาไร กไมสามารถ

จะทำาใหจตใจของพวกเขาเหลานนหางไกลจาก

คณธรรมนนได

๑๑

บท

ความ

ดเด

น

การปลกฝงคณธรรม

ของประเทศไตหวน

อสานตอนบน ขอนแกน เขต ๒

จากการทผเขยนไดรบมอบหมายใหดแล

รบผดชอบกลยทธท ๒ อนเปนกลยทธเกยวกบ

การขบเคลอนนโยบายสงเสรมคณธรรมจรยธรรม

เศรษฐกจพอเพยงและสรางสำานกความเปนไทย

ภารกจสำาคญกคอการสนบสนนสงเสรมใหโรงเรยน

ในสงกดไดพฒนากจกรรมการเรยนการสอน เปน

บทบาทหนาททตองวางแผนพรอมกบปฏบตงาน

ภาคสนามรวมกบผอำานวยการสำานกงานเขตพนท

การศกษา ศกษานเทศก ผอำานวยการโรงเรยนและ

คณครคณธรรม ขณะปฏบตหนาทกตองตดตอ

ประสานงานกบหนวยงานบงคบบญชาและ

หนวยงานขางเคยงตลอดจนภาคเอกชนดวย เพอ

ทจะระดมทรพยากรมาสงเสรมกลยทธนใหเหนผล

ในระดบโรงเรยน วตถประสงคหลกคอรวมกนเพาะ

เมลดพนธแหงความดใหเกดในตวเดกใหได นบวา

เปนงานของผใหญใจดทตองรวมแรงรวมใจกน

ปฏบตหนาทเพอเดกททาทายพอสมควร ทผานมา

กลมผใหญใจดดงกลาว ไดรวมกนวเคราะห

ขอบเขตบทบาทหนาทของผมสวนรวมในโครงการ

ตางๆ พรอมกบแสวงหาแหลงเรยนรเพอจะได

เกบเกยวความรและประสบการณทางคณธรรม

จรยธรรมเพมเตมแลวนำามาแลกเปลยนเรยนร

ตามแนวทางการจดการความรทกระยะ การศกษา

ดงานทงในและตางประเทศเปนวธการททกคน

สนใจเพราะการศกษาดงานสามารถสนอง

ความกระหายใครรดวยประสบการณตรงไดใน

เวลาอนรวดเรวและตรงประเดนแมบางโครงการ

เรอง

สรเดช พนธวเศษ

สำานกงานเขตพนทการ

ศกษาประถมศกษา

ขอนแกน

อ.บานไผ จ.ขอนแกน

ตองใชงบประมาณคอนขางมากแตกไดผลคมคา

บทความนมงบอกกลาวเชงสรปสาระสำาคญการ

ศกษาดงานของผเขยนและคณะซงประกอบดวย

ศกษานเทศก คณครคณธรรมและผอำานวยการ

โรงเรยนทไดพบเหนกระบวนการปลกฝงคณธรรม

จรยธรรมผานสถาบนการศกษาขององคกรเอกชน

ในรปมลนธในประเทศสาธารณรฐจน (ไตหวน)

ดนแดนแหงภเขาสงชนและมพนทปามากถง

รอยละเจดสบหาโดยมเปาหมายการศกษาดงาน

ทมลนธพทธฉอจ มลนธทโดดเดนในเรองจตอาสา

มสาขาอยทวโลก ระหวางการศกษาดงานผเขยน

และคณะไดรบความสะดวกสบายทกประการ

เพราะ สพฐ.และศนยคณธรรมใหการสนบสนน

ทกดานทกคนจงมสมาธทจะเตมเตมเรองราวของ

คณธรรมอยางเตมท

มลนธพทธฉอจ กอตงขนดวยหลกการ

“สอนคนรวย ชวยคนจน” เพราะผยากไรขาดวตถ

ปจจยในการครองชพ สวนผมงมขาดอาหาร

ทางใจ ธรรมาจารยเจงเหยยน ผนำาหญงรางเลก

ของมลนธเหนวา ปญหาสงคมสวนใหญเกดจาก

คนรวยดงนนจงตองสอนคนรวยกอนและสอน

ควบคไปกบการชวยคนจน มลนธดำาเนนภารกจ

แปดประการขององคกรไปพรอมๆ กนเรยกวา

“หนงยางกาวเกดรอยเทาทงแปด” รอยเทาทงแปด

หมายถง ภารกจแปดประการของมลนธทสามารถ

เชอมประสานคนรนเกากบคนรนใหมและเชอม

ประสานคนรวยกบคนจนใหเขากนไดอยางด

๑๒

ภารกจ ๘ ประการประกอบดวย

๑. ภารกจการกศล ใหการดแลผยากไรระยะ

ยาว ใหการชวยเหลอฉกเฉนและออกเยยมเยอน

ผยากไรถงบาน

๒. ภารกจรกษาพยาบาล มโรงพยาบาล ม

ฟรคลนก เครอขายทางการแพทยและกลมอาสา

สมครทางการแพทยทไปตรวจเยยมผคน ทอยหาง

ไกลจากโรงพยาบาล

๓. ภารกจการศกษา สรางมหาวทยาลยฉอจ

ทเปดสอนทงสาขาแพทยและสาขาสงคมศาสตร

มวทยาลยเทคโนโลย มโรงเรยนมธยม ประถมและ

อนบาลทเนนความรกและการเคารพตอชวต ซงจะ

ไดกลาวถงการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมผาน

สถานศกษาเปนลำาดบไป

๔. ภารกจดานมนษยธรรม ผลตสอดาน

ตางๆ เพอเผยแพรภารกจของมลนธและหลก

คำาสอนของฉอจ เปนสอกลางระหวางสมาชกทวโลก

ผานสอสงพมพ วทยของมลนธและ Website

ของมลนธ ปจจบนมสอโทรทศนเปนของตนเอง

ชอสถานโทรทศนตาอาย ซงมความหมายวา

ความรกทยงใหญ ผลตรายการเกยวกบการ

สงเสรมคณภาพชวต ออกอากาศตลอด ๒๔ ชวโมง

ไมมโฆษณา

๕. ภารกจบรรเทาทกขระหวางประเทศ ให

ความชวยเหลอแกผประสบภยธรรมชาต ชวยทก

ประเทศทวโลกไมเลอกเชอชาตศาสนา

๖. ภารกจดานบรจาคไขกระดก มศนย

ขอมลไขกระดกขนาดใหญทสดในเอเชย ภารกจ

ดานนพฒนามาจากภารกจดานรกษาพยาบาล

๗. ภารกจอนรกษสงแวงลอม มงกระตน

จตสำานกของผคนในสงคมทนนยม ใหยดอายวตถ

สงของเครองใชใหนานทสด เกดประโยชนสงสด

ปจจบนโครงการรไซเคลขยะใหมคา มชอเสยงมาก

มโรงแยกขยะกระจายอยตามเมองตางๆ ๕,๐๐๐ แหง

การดำาเนนการของสถานโทรทศนตาอายกใช

งบประมาณจากรายไดรไซเคลขยะเหลานหนงใน

สามสวนของคาใชจายทงหมดของสถาน

๘. ภารกจดานอาสาสมครชมชน มศนย

๑๓

ปญหาสงคมสวนใหญเกดจากคนรวย ดงนนจง

ตองสอนคนรวยกอนและสอนควบคไปกบการ

ชวยคนจน

ปฏบตภารกจเปนศนยยอยตามความพรอมของ

ชมชน ภารกจนทำาใหผคนมความใกลชดกนยงขน

รวมกจกรรมสาธารณะกนงายขน

การปลกฝงคณธรรมจรยธรรมผานสถานศกษา

ระบบการศกษาของไตหวนเหมอนกบของ

ไทย กลาวคอ ในระดบประถมศกษาใชเวลา ๖ ป

ระดบมธยมตน ๓ ป มธยมปลาย ๓ ป และ

อดมศกษา ๔ ป หลกสตรของโรงเรยนพทธฉอจ

ซงเปนภาคเอกชนกเปนหลกสตรเดยวกบระบบ

การศกษาทใชทวไปแตเพมเตมการสอนใหเปนคนด

ไมเนนเฉพาะความเกงดานเดยว สถานศกษา

ของมลนธนจะใหความสำาคญทงทางมนษยศาสตร

และวทยาศาสตร ผบรหารโรงเรยนมลนธพทธฉอจ

บอกวาโรงเรยนทานจดอยในประเภท Alternative

Learning School (โรงเรยนทเปนทางเลอกหนง

ของวธการเรยนร) ครตองมพฤตกรรมทเปน

แบบอยางจนเปนวถชวตมจตใจออนโยนสามารถ

สอดแทรกวาทธรรมและเชอมโยงลงสการปฏบต

ไดจรงจนเปนนสย นกเรยนจะถกฝกใหชวยเหลอ

กนและกน และชวยเหลอสงคม กจกรรมทนา

ประทบใจกจกรรมหนงคอ Cleaning Time Our

School เพราะโรงเรยนไมมภารโรง และอกกจกรรม

หนงคอกจกรรมกวาดถนนนอกโรงเรยน สวนเดก

ทมปญหาซงมอยนอยมาก เพราะทางโรงเรยนรบ

เฉพาะเดกทอยรวมกบพอแมเทานน กระบวนการ

รบเขากใชวธสมภาษณเพยงอยางเดยว โรงเรยน

แกปญหาเดกมปญหาเหลานตามแนวทางปลกฝง

คณความด ใหความรกความอบอนและดแลอยาง

ใกลชด ใชวาทธรรมของธรรมาจารยเจงเหยยน

ผนำาของมลนธ ทใหขอคดขอปฏบตวา “เธอด ฉน

ด สงคมด โลกด” มาเปนแนวทางในการแกปญหา

กจกรรมการเรยนการสอนมงเนนใหนกเรยน

เรยนรจากการปฏบตแลวนำาสวถชวตดวยการฝก

ปฏบตหลายลกษณะ เชน การฝกสมาธและปญญา

ดวยจรยศลปการชงชา จรยศลปการจดดอกไมและ

จรยศลปการเขยนพกนจน มารยาทและวฒนธรรม

ฉอจกเปนเรองสำาคญทตองสอนเพอใหนกเรยน

นกศกษามความพรอมทงการศกษาชวต การเสรม

สรางบคลกภาพ การศกษาวฒนธรรมและการ

ศกษาความรกในเพอนมนษย ทธรรมาจารยบอกวา

เปนความรกยงใหญโดยเฉพาะในประเดนทกลาว

ถงในปาฐกถาธรรมทวา “ในโลกนไมมใครทฉน

ไมรก ไมเชอใจ ไมใหอภย และไมมใครทฉนให

ทงสามสงนไมได และนาสงสารคนทรกใครไมเปน

และคนทไมมใครรก” นบวาเปนถอยคำาทแสดงถง

จตใจทงดงามและแนวแนของผนำาทางคณธรรม

ทเปน นกปฏบตทานนทสอความหมายไดอยาง

สมบรณ

กจกรรมชงชาเปนการฝกสมาธทไดผลด

มากเพราะเปรยบไดกบเดกทแตกตางกน ครตอง

ใจเยนระมดระวง อยาเรงเกนไป การชงชาทำาให

จตใจแนวแน มใจบรสทธ ละเอยดออน แตละขน

ตอนของการชงชาลวนมความหมายและสงผลถง

การปลกฝงคณธรรมไปในตว การชงชาจะทำาให

เกดสต เพราะมความตงใจมนจนเกดปรากฏการณ

บท

ความ

ดเด

น

๑๔

ทเรยกวา “มอถง ตาถง ใจสมผส” การรนชาทไมรน

เตมถวยกสอความหมายถงการเหลอทวางไว

สำาหรบคนอน เหลอสำาหรบรบฟงความคดเหนคนอน

แมขณะจบชากมความหมายเชงคณธรรมจรยธรรม

ทำานองเดยวกน ไดแก จบท ๑ หมายถง การคดด

จบท ๒ หมายถง พดด และจบท ๓ หมายถงการ

ทำาด รวมความวา จะคด จะพด จะทำาสงใด ตอง

มสตระลกไดตลอดเวลา สวนกจกรรมจดดอกไม

เปนกจกรรมทตองทำารวมกบผอน เนนใหชวยกน

คดวางแผน เปนการฝกสมาธ หลอมรวมความคด

ขดเกลาจตใจใหรกในความเปนระเบยบวนย

ตระหนกและเอาใจใสอยางลกซงจนเกดผลสำาเรจ

ในชนงาน มลนธพทธฉอจซงมสถานศกษาทงระดบ

อนบาล ประถมศกษา มธยมศกษา อาชวศกษา

และอดมศกษาเปนของตนเอง เชอวา จรยศลป

การจดดอกไม กจกรรมกลมทตองทำาตงแตเดก

อนบาลจนถงนกศกษาแพทยจะชวยใหผเรยน

มความคดเปนอสระและสามารถนำาความคดอสระ

ไปสานตอกบผอนได ประสานความรวมมอรวมใจ

กบผอนในชวตจรงได เปนการปลกฝงผเรยนใหม

จตใจทดงาม ดำารงตนในสงคมไดอยางเปนสข

เปนการสอนผานกระบวนการกจกรรมทเชอมโยง

กบชวตจรงและสงรอบขาง นำาไปสการคดวเคราะห

หาเหตผลไดอยางด

การศกษาระดบอดมศกษากเปนเอกลกษณ

ชดเจน นกศกษาแพทยมหาวทยาลยฉอจไมใช

นกเรยนมธยมทมผลการเรยนระดบหวกะทเสมอไป

ระดบปานกลางกมมาก แตหลงจากเรยนจบและ

สอบรบใบอนญาตกลบสอบไดลำาดบตนๆ เปนสวน

ใหญ อาจเปนเพราะขณะศกษาในมหาวทยาลย

นกศกษาแพทยไดศกษาวชาชวตควบคไปดวยใน

หลกสตร มหาวทยาลยพานกศกษาแพทยออกภาค

สนามเพอชวยเหลอคนจน เพราะถอวาแพทย

มหนาทรกษาโรครกษาแผนดน และแมเปน

นกศกษาแพทยแลวกยงคงศกษาการจดดอกไม

และตองจดร วมกบผ อ นด งไดกลาวมาแลว

การเคารพตอผอทศรางกายใหนกศกษาแพทย

ศกษาสรระเมอวายชนมมหาวทยาลยจะให

ความสำาคญมาก นกศกษาเรยกบคคลทเปยมดวย

คณธรรมเหลานวา “บรมครผไรเสยง” ญาตมตร

ของบรมครผไรเสยงไรวญญาณเหลานจะไดรบเชญ

มารวมพธกรรมทางศาสนาอยางสมเกยรตหลงจาก

น กศ กษาแพทย ได ใ ช ร า งกายของบรมคร

เพอประโยชนทางการศกษาแลว ซงในปจจบนม

ผแจงความจำานงบรจาครางใหเปนจำานวนมาก

กระบวนการนถกออกแบบใหสอดคลองกบลกษณะ

เดนของชาวเอเชยทมคณลกษณะเดนในดาน

ความกตญญ รกชาต ออนนอมถอมตน เปนอทธพล

ทางศาสนาพทธนกายมหายานและขงจอในไตหวน

๑๕

ทมคำาสอนชดเจนในเรองความซอสตย ความ

อาวโส การจดระเบยบสงคม และการเคารพสมาชก

ในครอบครว

ตลอดระยะเวลาการศกษาดงานทง ๕ วน

หลงจากอาหารคำาทกคนจะรวมกจกรรม AAR

(After Action Review) เพอตรวจสอบทบทวนวา

แตละวนเราไดพบเหนทงความสำาเรจและปญหา

ไมควรใหความสำาคญตอความสำาเรจแตเพยง

ดานเดยว ควรใหความสำาคญกบปญหาทพบดวย

เพราะปญหาจะชวยในการพฒนาคน และการ

พฒนาคนกคอการพฒนางานพฒนาคณธรรม

จรยธรรมนนเอง นอกจากนกจกรรม AAR ยงเปน

การฝกรบฟงความคดเหนของคนอนและฝกการ

ทำางานเปนทมไดอยางดอกดวย ศกษานเทศก

ผอำานวยการโรงเรยนและคณครคณธรรมหลาย

ทานทรวมคณะศกษาดงานยดหลกการและขนตอน

AAR พรอมกบปฏบตจรงในตางแดนอยางเปน

รปธรรมนาชมเชยโดยเฉพาะอยางยงในสาระสำาคญ

ทตองถามตนเองวา สงทควรไดพบสมผสคออะไร

ทไดพบไดสมผสจรงคออะไร แตกตางกนหรอไม

ดวยเหตผลใด ทกครงทเปดวงสมมนาอยางเปน

ทางการหรอเสวนากล มยอย ไมว าจะบนรถ

ทโรงแรม ทโตะอาหาร วงสนทนาจะออกรสและได

สาระทกครงจนสามารถหลอมรวมความคดของ

คณะศกษาดงานวา ทกคนมสญญาใจทจะทำา

ความดยงๆ ขนไป และเมอโฟกสมายงแนวทาง

การทำางานในภาพรวมแลว แตละคนลงความเหน

ไปในทศทางเดยวกนวา เมอศนยคณธรรมและสพฐ.

ใหขอมลการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของตาง

ประเทศพรอมกบเปดโอกาสใหไปดของจรงถงท

แลวสำานกงานเขตพนทการศกษาและโรงเรยน

คณธรรมชนนำาจะขบเคลอนกจกรรมและขยายผล

สโรงเรยนเครอขายอยางถวนทวและยงยนอยางไร

เปนโจทยขอใหญสำาหรบทกคน

บท

ความ

ดเด

น

๑๖

ชวตน

คงไมมใครอยากเปน

ภาคอสานตอนลาง อบลราชธาน เขต ๕

เมอเปนไปแลว...เราจะทำาอยางไร...?

“คร... คร... ครครบ เดกชายโนตฟาด

บมหวเดกชายตอกแลวครบ” ยงไมทนขาดเสยง

นกเรยนชายคนหนงทร องตะโกนบอกกล มคร

ทกำาลงรบประทานอาหารกลางวน ณ โตะมาหนออน

ใตอาคารเรยนทครๆ ทกทานอปโลกนใหเปน

โตะอาหารประจำาโรงเรยน ครกชมลรบวางชอน

ทกำาลงตกขนมาเพอรบประทาน แลวรบวงไป

เรอง

กชมล อยสข

โรงเรยน

บานเตย

ต.เตย อ.มวงสามสบ

จ.อบลราชธาน

ทกลมนกเรยนทกำาลงมงด กลมนกเรยนทดวนวาย

เสยเหลอเกน “ต เปนอะไรหรอลก” ครกชมลถาม

พรอมกบคอยๆ พยงเดกชายตขนจากกองฝน

ละอองทลมลงไป เดกชายตคลกฝน มอ เทา เขา

เปอนฝน และปรากฏเปนรอยเลอดไหลออกมา

ซบๆ หลายแหงเพราะแรงทโดนฟาดหรอทำาใหลม

ลงไปคลกฝน คราบนำาตาปนคราบฝนไหลหนวง

ยอยลงมาทขางแกมเดกชายต สหนาบงบอกวา

๑๗

เจบปวดอยไมใชนอย มเสยงรองเบาๆ เหมอน

เกรงกลวอะไรสกอยางหนง ครกชมลอมเดกต

มาใตถนอาคาร แลวใชนำาลางฝนและเลอดออกบางๆ

จากนนใหคณครอนบาลหายามาใสตามแผลนน

แตครกชมลลมอะไรไปบางอยางและไมทน

ไดฟงหรอจตใจทเฝาพะวงอยแตเหตการณทเกดขน

เพยงเหตการณเดยว แตไมทนไดยนหรอฟงอก

เหตการณหนงทเปนเหตการณซอนเขามา นนคอ

เสยงครสภาพสตรทานหนงรองเสยงหลงดวยคำาพด

วา “ผอ.อยาเขาไปใกลเดกชายต ผอ.อยาจบเลอด

เดก อยาถกตวเดก มานใหเดกเขาชวยเหลอตนเอง

ผอ.มาน” เสยงครสตรทรองเสยงหลงมานน

ครกชมลไมเขาใจ และยงไมมสตทจะรบรใดๆ

ในเหตการณทผานมา ตอเมอเสรจภารกจตอเดกๆ

แลวเพราะสงตอใหครอนบาลพานกเรยนไป

พกผอน ครสภาพสตรพดตอวา“เดกชายตมพอเปน

โรคเอดส” ครกชมลตอบวา “ไมกลวหรอกเพราะ

มอไมเปนแผล” แตสงทครกชมลงนงงและสงสย

เปนไกตาแตกเพราะอยมาเปนปแลวแตไมเคย

ทราบเรองนมากอนเลย ครบางคนยงงนงงกบเรอง

ทเกด เพราะไมเคยมใครทราบเรองนมากอน

หรอทราบแลวแตเงยบๆ ไป หรอประการใดหนอ...?

นละเปนการจดไฟชนวนใหครกชมลซกถาม

ครทกทานซกถามนกการภารโรง ครอนบาล ครท

อาศยอยใกลเคยงกบบานเดกชายต “ผอ. เดกชาย

ตมพอมแมแตพอแมแยกทางกน มพสาวหนงคน

ไปอยกบแมทกรงเทพมหานคร มอาชพรบจาง

แตจ�าไมไดวารบจางท�าอะไร” นกการภารโรงคนขยน

ตอบและอยากเลาใหฟงตอไปอก “เคยไปรบจาง

ท�านากบพวกของกระผม กระผมเรยกใหรบ

ประทานอาหารดวยแตเดนหนไป ไมมารบ

ประทานกบพวกกระผม” และยงอธบายตออกวา

“นายนพพลสกตามตวและตดโรคเอดสมาครบ”

ผซกถามถามตออกอยางสนใจวา “เดกชายตตด

มาดวยไหม” ไมมคำาตอบ สายตานกการคนซอ

กมลงตำา หลบสายตา ผอ. แลวไมพดตอ แลวเดน

ไปทำางานของตนเองตามเดม

ยงไมไดใจคนถามซกท...

ผสงสยหรอผซกถามเรมหงดหงดอกเปน

กำาลง เดนตามหาครอนบาลซงกำาลงนำานกเรยน

อนบาลไปแปรงฟน และเตรยมทนอนใหเดกนอน

ตอนบายโมง คณครรอะไรมาบาง “หนกไมคอย

ทราบอะไรมาก ผวเมยคน เคยไปท�างานอย

กรงเทพมหานคร มบตร ๒ คน คนโตอยกรงเทพฯ

เดกชายตอยกบเรา เดกชายตมนสยงอแง ออนแอ

มกโดนเพอนทบต รงแกยบอยๆ” “แลวเดกชายต

มอาการเหมอนคนเปนเอดสไหม” ครอนบาลตอบ

แบบใครครวญและพจารณากอนตอบ “ไมพบวาม

อาการใดๆ หนสอนมาแตอนบาลจนถงระดบชน

ประถมปท ๑ กไมพบวาเขาเปนอะไร” เฮอ...คอย

โลงใจหนอย... ไมรวามใครเหนหรอไมทผถามม

อาการโลงใจแบบเหมอนยกภเขาออกจากอก

จากนนไดเดนไปทหองสอนของระดบชน

ประถมศกษาปท ๑ ทเดกชายตกำาลงเรยนหนงสอ

อยกบคณครหนาหวาน นางสาวปรศนา ผเอออาร

กบทกคน “พจา...ขอโทษทมารบกวน” คณคร

กำาลงสอนใหนกเรยนอานภาษาไทยดวยเสยง

ทคอนขางดง เดกหองนอานไดทกคน เดกชายต

บท

ความ

ดเด

น

๑๘

กำาลงเดนวนเวยนไปมาในหอง อานหนงสอไหมหนอ

ผสงสยกำาลงสงสยเปนกำาลง พฤตกรรมเดกชายต

จะไมนง ชางเลน ชางซนซน ราเรง อารมณด

หยอกลอเพอนบาง เบาบาง หนกบาง จนไมร

จะเอาอะไรมาชงนำาหนก เดกชายตมกรยาทผด

เพอนอยบาง สนนษฐานวา สมาธสน “พจาขอโทษ

ทเถอะ เดกชายตอานหนงสอออกไหม” ผถามรสก

อดอดและเหมอนรคำาตอบแตกเพอใหแนใจยงขน

“อานไมออกหรอก ผอ.” ผตอบตอบแบบเกรงใจ

เพราะคงกลวผถามจะตำาหนทเดกอานหนงสอไม

ออก “ไมเปนไรหรอกพ หนเขาใจแลว” “แลวพเคย

รบางไหมวาเขาเปนหรอไมเปน...” ผถามและผ

ตอบมองตากน ...นงไมมคำาตอบ “พกเพงรนะ...”

เงยบกรบ ผถามเดนออกไปพรอมคำาขอบคณและ

ขอโทษทมารบกวนเวลาสอนของคณครสาว

“หนไปเรยกเดกชายตมาขนรถ ผอ.ซ

ขอบใจมากจะ” ครกชมลไดใหนกเรยนชายไปตาม

เดกชายตมาขนรถ เดกชายตรบมาทรถผอ.

พๆ ชวยกนเปดประตรถให เดกชายตนงตอนหลง

“ต วนนครใหเธอเปนเจานายเลยนะเนย” ครกชมล

พดพรอมกบรอยยมทเมตตานกเรยนอยางเปยมลน

“ต เอย บอกทางไปบานใหครนะ” “ครบ” เดกชาย

ตราเรง สดใส บรสทธอะไรเชนน รถยนตคนเกา

สมอๆ มรอยบบและชนมานบครงไมถวนคอยๆ

เคลอนออกจากโรงเรยน โดยมนกเรยนนำาทางไป

จนถงบาน ระหวางทางทกทายผปกครองเปนระยะๆ

“ผอ.ไปไหน” ผปกครองถามและรบไหวตอบ

“สงตจะ” เมอรถเคลอนไปอยางชาๆ มรอยยม

ผปกครองและมองตามรถมาแตไมไดยนวาพดวาอะไร

แตทานชางยมอยางละมนละไมเสยเหลอเกน...

เมอมาถงบ านเดกชายต พบคณยาย

ทชราภาพมาก รปรางผอมโซ ผวดำา มรอยเหยวยน

ทวใบหนา เสอผาเกาๆ ยมและยกมอไหว อธยาศย

ใจคอทานชางอาร แตแววตาทานดทกขปนเศรา

เสยเหลอเกน ผมาเยอนโอบไหลหญงชราทชอ แชม

เบาๆ และเมอมองเขาไปในบานทเหมอนจะเปน

กระตอบปนไมโทรมๆ หลงหนง หลงบานมยงขาว

หลงเลกๆ พบชายอายประมาณ ๓๕ ป แตงกาย

ดวยชดสดำาๆ เสอสดำา กางเกงขาสนสดำา หนาตา

โทรม เศราๆ ไมมรอยยมบนใบหนา แตยกมอไหว

ผมาเยอน และไมพดอะไร แมจะอยากพดดวย ชาย

คนนนกมาควาแขนลกไปหลงบานทนท ไมพด

อะไร สกพกกไดยนเสยงเดกชายตรองเสยงเบาๆ

อยกบชายคนนน “...ยายจะ สบายดหรอ ท�านา

แลวหรอยง” “ซ�าบายดจะ นากไมไดท�าดอก

ไดแตรบจางท�านาไปวนๆ” ยายตอบพรอมกบ

นงลงทขอนไม แลวเคาจะกนอะไรหนอ...? แลว

เลยงลกกบหลานอยางไร...? ชวตของเราเจอแต

เรองแบบนตลอดของการรบราชการมา “พอของต

กนยา ใชเขมฉดยาทมทแขน เมอตอนอยกรงเทพฯ

แลวกไมรสกอะไรมาบางๆ ยายกไมคอยอยาก

เซาซ คาดคนเอาค�าตอบจากเขาเทาไหรหรอก

...แมตกอมพมนไปอยกรงเทพฯ นานแลวละ...”

เหมอนคำาพดเหลานนจะพรงพรออกมาอยางไมยง

คนฟงเขาใจดวยสามญสำานก ผ เปนแมไมวา

จะเลยงลกจนโตแลวเพยงไร จนมหลานเตมบาน

นาจะเปนวยทเบกบานไดชนชมความสำาเรจของลก

ความนารกของหลาน เปนวยทนาจะไดพกผอน

๑๙

บาง แตดจากสภาพแลว คณยายตองเปนหวเรยว

หวแรงใหญในการทำามาหาเลยงชพใหทง ๓ ชวต

ในครอบครว ตราบใดเมอหวอกของคนเปนแม

หวอกของคนเปนยายงมนคงเทยงแทเปรยบ

เหมอนเสาหน เปรยบเหมอตนโพธทยงคงเปน

เสาหลกของครอบครว ยงคงเปนรมโพธรมไทรของ

ลกหลาน

“ยาย... ไมตองหวงหรอกงวลใดๆ วาหน

จะท�าความเดอดรอนใดๆ มาใหหรอก ไมตองกลว

ใดๆ ทงสน ท�าบญภาวนาวาคงตองมสกวนหรอก

ทเราจะสบายกบเขาไดบาง หนจะพยายามชวย

คณยาย ยายท�าใจใหสบายนะ หนขออนญาต

เลาเรองนออกสสายตาผอานหรอผฟงบางนะ...”

“ยายไมวาอะไรหรอก ชาวบานเคาพดกนวา

ผอ.นนแสนด” “ยายเลยงดลกหลานใหดนะ หน

เชอสวรรคมตานะยาย” ยายมนำาใสๆ ไหลออกมา

ทขอบตา เดนมาสงผมาเยอนทรถ ยกมอไหว

ปดประตบาน ผมาเยอนเรมสงเกตวาประตบาน

สวนใหญถายงไมมดคำาจะคงยงไมปดประตบาน

แตบานนปดประตบานตงแต ๔ โมงเยน

ภาพทกภาพยงคงฝงแนนในจตใตสำานก

เสยงทกเสยงย งคงก องอย ในโสตประสาท

เหตการณทเกดขนเหมอนฝนทตนขนมาแลวหายไป

อยากใหเปนเชนนนเสยเหลอเกน แตฝนของเดก

ชายตเปนจรง จะหยดฝนนนไดหรอ ในเมอเรอง

ทงหมดทกลนออกมาจากภาพทไดไปพบเหน

มนเปนเรองจรงทงหมด รายละเอยดชวตพอ

ของเดกชายต... ทานอยากทราบไหม...? แลวแม

ของเดกชายต จะเปนอยางไร...? คณยายลละ

จะเผชญชวตอยางไรหนอ...? มเพยงทานเทา

นนแหละทจะชวยพวกเขาไดในเวลาน จะถาม

ยอนถงอดตกคงไมมความหมาย แตควรจะถามถง

อนาคตมากกวา... อกหลายชวตทเปรยบเหมอน

โรงละคร ยงคงดำาเนนไปเรอยๆ บนความยากแคน

แสนเขญ แตเผอญมาพบเหนเขาแลว ...ละซ...

ชวตนคงไมมใครอยากเปน...แต...เมอเปนไปแลว...

เราจะทำาอยางไร...? คำาตอบอยททานผอานทกคน

วาจะตองทำาอยางไรกบชวตของพวกเขา...?

บท

ความ

ดเด

น

๒๐

ประตอสาน นครราชสมา เขต ๕

“คณแมขาท�าไมเราตองขนทรายเขาวดดวย

ละคะ” เดกหญงทราย ลกสาวตวนอยถามแม

เมอไดยนเสยงระฆงดงขนซงเปนสญญาณใน

การไปขนทรายเขาวด

“การขนทรายเขาวดเพอกอเจดยทราย

เปนพทธบชาแดองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา

ซงจะท�ากนในวนตรษไทยตรงกบวนแรม ๑๕ ค�า

เดอน ๔ ซงเปนวนสนปของไทยเรา พอเดอน ๕

กนบเปนปนกษตรใหมจะ”

กอนถงวนตรษประมาณ ๔-๕ วน ชาวบาน

ทงเดก ผใหญ ผเฒาผแก กจะชวยกนขนทรายมา

กองรวมกนไวทลานวดตามทพระทานไดปกหลกไว

เจดยทราย

เรอง

บวกาน เลาสงเนน

โรงเรยน

บานขามทะเลสอ

อ.ขามทะเลสอ

จ.นครราชสมา

ใหเปนแถวๆ หลกละกอง ทกปจะมกองทราย

หลายกอง การทำาเจดยทรายน จงเปนเวลาทหนม

สาวไดทำางานรวมกนซงอยในสายตาของผเฒาผแก

และจะสงเกตเหนไดวาลกสาว ลกชายของบานใด

ชอบพอกน พอถงวนสงกรานตกจะมประเพณ

รดนำาดำาหวผใหญ มการรำาวง ซงเปนโอกาสทหนม

สาวไดใกลชดสนทสนมกนอกวาระหนง สวนเดกๆ

นนไมตองหวงสนกสนานกนเตมทตงแตขนทราย

เลยทเดยว เพราะเปนสงทเดกๆ ชอบมาก

“แลวลกอยากรไหมวาการกอเจดยทรายน

เขาท�ากนมาตงแตเมอไร ถาหนอยากรแมจะเลาใหฟง”

“อยากรซคะ คณแมขาเลามาเรวๆ คะ”

๒๑

ลกสาวตวนอยเรงคณแม

“การกอเจดย ทรายน มมาตงแตสมย

พทธกาล จากพระไตรปฎกกลาวถงการกอเจดย

ทรายไววา วนหนงพระเจาปสเสนทโกศล ทรง

พกผอน ณ หาดทรายรมฝงแมน�า ทอดพระเนตร

เหนทรายขาวสะอาดราบเรยบ ทรงมพระด�ารวา

ควรท�าเปนรปเจดยขนเพอบชาพระรตนตรย ดกวา

ทจะมาเดนเลนโดยเปลาประโยชน เมอทรงด�าร

เชนนนแลวกลงมอกอทรายเปนรปเจดยดวย

พระองคเอง เหลาบรวารทงหลายทตามเสดจ

กลงมอกอเจดยทรายตามไปดวย เมอส�าเรจแลว

มองดเปนทวแถวสวยงามเกดความสงบ ปตยนด

เปนทยง เมอนบแลวปรากฏวามเจดยทรายถง

๘๔,๐๐๐ องค”

แมสงเกตเหนวาลกสาวตวนอยตงใจฟง จง

เลาตอไปวา

“จากนน พระเจาปสเสนทโกศลทรงโสมนส

ยงนก เสดจกลบบพผารามมหาวหารในนครสาวตถ

ถวายอภวาทแลวทรงนงขางองคสมเดจพระสมมา

สมพทธเจา แลวกราบทลถามถงอานสงสของการ

กอพระเจดยทรายบชาพระรตนตรยทพระองค

ทรงกระท�ามาแลวโดยตลอด พระพทธองคทรง

โปรดประทานพระธรรมเทศนาวา”

“ชนเหลาใดมศรทธาเลอมใสอตสาห

พากเพยรท�าการกอสรางเจดยทรายใหญนอยกด

ดวยศรทธาอนแรงกลากจะไมไปสอบายภมตลอด

รอยชาต ถาเปนมนษยกจะเปนผมงคงดวยทรพย

สมบต มบรวารเปนจ�านวนมาก ครนตายไปจะได

เกดในสวรรค แมนพระตถาคตเองกเคยไดกระท�า

มาแลวในครงเปนพระโพธสตว”

“คณแมขาอยางนหมบานเรากไดท�าบญ

ทยงใหญมาโดยตลอดทกปใชไหมคะ ตงแตลก

จ�าความไดลกกไดขนทรายและกอเจยทรายทกป

ซงบางหมบานเขากไมท�ากนแลว”

“ใชจะ ตงแตเมอครงทแมยงเปนเดกอย

คณตาคณยายทานกพาท�ามาทกปเชนกน การขน

ทรายเขาวดยงเปนประเพณสบทอดความสามคค

ของคนในหมบาน และเปนการช�าระหนสงฆทพวก

บท

ความ

ดเด

น

๒๒

เราไดเหยยบย�าใหดนตดเทาออกจากวด บางครง

ผเฒาผแกถอตะกราอาหารมาวด ทานกยงเอา

กอนดนใสมาดวย ทใดเปนหลมเปนบอกเอาดนทง

ลงไปใหราบเรยบ ผคนสญจรไปมาจะไดไมเปน

อปสรรค อกทงทรายทเราชวยกนขนมานพระทาน

ยงน�าไปใชในงานกอสราง ซอมบ�ารงเสนาสนะได

อกมากมายเปนการช�าระหนสงฆโดยไมตองลงทน

เพยงแตลงแรง เราตองรกษาประเพณนไวเพราะ

ทกวนนยงเหลอประเพณขนทรายเขาวดอย ใน

ประเทศไทยและประเทศลาวเทานน” ลกสาว

ตวนอยดใจและตนเตนทจะไดกอเจดยทรายในอก

๒ วนขางหนา ทกคน ทกบานจงไดจดหาดอกไม

และสงทจะนำาไปปกบนยอดเจดยเพอตกแตงเจดย

ทรายใหสวยงาม

“คณแมขา นกจะหาโมงเยนแลวพระทาน

ท�าไมยงไมตระฆงสกทละคะ”

“ใจเยนๆ ซจะ นเราเตรยมทกอยางพรอม

แลว พอสญญาณระฆงดงขนเรากไปกนไดเลยจะ”

กอนวนตรษไทย ทกคนในหมบานจะมา

รวมตวกนทวดเพอทำาการกอเจดยทราย แตละคน

แตละครอบครวจะนำาดอกไม พวงมาลยมาดวยเพอ

ตกแตงเจดยใหสวยงาม รงเชาของวนตรษไทย

ทกคนแตงตวสวยงามมาทำาบญพรอมกนทวด

พรอมนำาหอมนำาปรงมาประพรมเจดยทกองค

ดอกไมธปเทยนนำามาบชา ขนนำามาทำานำามนตและ

ธงกระดาษประกาศสวนบญสวนกศลใหบรรพชน

มารวมอนโมทนาบญ ปกไวทกองทราย มความ

วา... “ ธงผนนท�าไปถงพระอนทร พระพรหม พระ

ยม พระกาฬ ทาวจตโลกบาลทงส โปรดน�าขาวบญ

กศลนไปถงญาตทงหลาย ผลวงลบไปใหไดทราบ

ในกองบญ กองกศลทลกหลานไดกอเจดยทราย

ถวายเปนพทธบชาแกพระรตนตรย พรอมทงถวาย

หนเกา หนใหมทเราทานทงหลายไดลวงเกน

พระพทธ พระธรรม พระสงฆ ขอใหเปนอโหสกรรม

อยาไดมเวรหนกรรมตดภพตดชาตอกเลย สาธ

สาธ สาธ”

๒๓

บท

ความ

ดเด

น

ภาคกลางตะวนออก นครปฐม

คณลกษณะสำาคญของพระพทธเจากด

พระอรยสาวกกด จะมจดเดนทสามารถพดแบบ

รวบรดใหกระชบไดวา เปนผร ตน และเบกบาน

คณลกษณะนควรจะมปรากฏในพทธศาสนกชนทก

คนดวย เพราะเปนการบงบอกถงเอกลกษณพเศษ

ทแยกไดวาเปนชาวพทธทแทจรง ซงไมใชเปนคน

ทไรปญญา คนหลง คนมวเมา และคนทมความทกข

มความคบแคน เดอดรอนใจ จตใจหดห เหงาหงอย

เศราสรอย เสยใจ อะไรประเภทน ตองเปนคน

แกลวกลา อาจหาญ มนใจ สงาผาเผย มใบหนา

ทยมแยมแจมใส ราเรง เปนผไกลจากกเลส จะอย

ทไหนกยอมจะทำาใหทนนเปนสถานทอนรนรมย

วถพทธ :

ร ตน และเบกบาน

เรอง

พระครปลดสวฒพรหมคณ

วดญาณเวศกวน

ต.บางระทก

อ.สามพราน

จ.นครปฐม

นาอยนาอาศย ตลอดจนมมนษยสมพนธทด

คำาวา ร หมายถง การรแจง การเขาใจ

ทราบถงวธการหรอขนตอนของการทจะนำาพา

บคคลหรอสงคมไปสจดหมายทดงามอยางกระจาง

แจง มปญญา

คำาวา ตน หมายถง ฟนจากหลบ ไมหลบ

รสงทงหลายตามความเปนจรง รเทาทน รตวขน

มสต โดยเฉพาะการตนตว ไมมวตามตอบสนอง

กเลสตณหาใหมวเสยเวลา

คำาวา เบกบาน หมายถง มความผองใส

ของจตใจ ราเรง แจมใส ไมขนมว มความสข

คนเราทไมสามารถจะเขาถงหลกการทง

๒๔

ภาพ : creativecommons.com

สามน คอ ร ตน และเบกบาน ไดนน กเพราะวา

เรายงมดมวดวยกเลสตณหา ยงตดในกามคณ

หรอกามสขนนเอง

การทคนเรามกจะมวเมากบสงทมาตอบสนอง

ทางตา ห จมก ลน กาย ทเรยกวากามคณ ๕ นน

มเรองปรากฏในพระไตรปฎก เลม ๒๘ สฏฐนบาต

เรอง โสณกชาดก ซงมใจความโดยยอวา เมอครง

ทพระโพธสตวเสวยพระชาตเปนพระราชกมาร

พระนามวา อรนทมราชกมาร และมพระสหายชอ

วา โสณกกมาร เมอทง ๒ เจรญวยแลวไดเดนทาง

ไปศกษาศลปศาสตรท เมองตกสลาดวยกน

หลงจากจบการศกษาแลว ไดหาประสบการณเพม

เตมดวยการตระเวนไปตามเมองตางๆ ตอมา

อรนทมราชกมารไดรบการอภเษกเปนกษตรยครอง

ราชสมบต ณ กรงพาราณส

สวนโสณกกมารไดออกบวชบำาเพญสมณ

ธรรมจนไดบรรลเปนพระปจเจกพทธเจา ภายหลง

ไดแสดงธรรมโปรดพระเจาอรนทมะ โดยการ

เปรยบเทยบคนทบรโภคกามวา เปนเหมอนอกา

ทบรโภคซากชางทลอยไปตามกระแสนำาในแมนำา

คงคา มความพงพอใจทมอาหารใหกน มนำาใหดม

จบอย บนซากชางนนไมหนไปไหน ถงแมจะม

ตนไมใหญทรมรนตามตลงทซากชางไหลผานปา

นนไป กไมสนใจทจะบนขนไปจบ ไมนานซากชาง

นนกลอยออกทะเลเวงวาง กวางไกล เมอจกกนเนอ

ชางแลว จะดมนำา แตนำากลบกลายเปนนำาเคมเสย

แลว เหนวาไมเกอกลตอการดำารงชวตอกตอไป

จงไดทะยานบนขนไปเพอจะเขาหาฝง แตซากชาง

นนอยหางไกลจากฝงมากแลว จงตองบนอยนาน

มากจนหมดแรง กตกลงในทะเล และเปนอาหาร

ของปลาในทะเลนนไป พระเจาอรนทมะทรงสดบ

เรองนแลว ทรงเกดความร ความเขาใจ มความ

เบอหนายในการอย ครองราชสมบตอกตอไป

จงไดสละราชสมบต และออกผนวชในทสด

จากเรองนจะเหนไดวา อกาไมร ไมเขาใจ

มวเมา หมกมนแตซากชางนน จงนำาภยมาให

ถงตนไดในทสด พระเจาอรนทมะทรงทราบเรองน

ทรงตนจากความมวเมาในลาภ ยศ จงทรงดำาร

ออกผนวช เพอจะทำาชวตทเหลออยนอยนดนให

เขาถงหลกสจธรรมความจรง สวนพระปจเจกพทธเจา

เปนผทร ตน และเบกบานดวยธรรม มความสข

ทเตมเปยม จากการไดทำาลายกเลสใหหมดสนแลวนน

การร ตน และเบกบาน จงเปนวถของพทธ

โดยแท ชาวพทธคนใดทยงหาแนวทางดำาเนนชวต

ไมพบ จงเปนโอกาสอนดทจะไดศกษาตวอยาง

วธปฏบต และแนวทางการดำาเนนชวตของบคลากร

ในโรงเรยนวถพทธ ดงไดนำามาจดพมพในวารสาร

ฉบบน ขอใหชาวพทธจงเปนผร ตน และเบกบาน

ถวนหนากน เทอญ

๒๕

บท

ความ

ดเด

น

ประสทธ คงศลป ....

ลกผชายหวใจไมแพ

เรอง

อำาไพ สงขสข

โรงเรยน

วชรธรรมโศภต

ต.บางครก อ.บานแหลม

จ.เพชรบร

บางครงเมอครนคดเกยวกบชวต ขาพเจา

ไดขอสรปวา ชวตเปนสงลกลบ มคำาถามมากมาย

ทเราไมอาจตอบ เรามาจากไหน เราเกดมาทำาไม

เหตใดเราจงมาสโลกน ทงๆ ทเราไมไดเลอก

รวมทงคำาถามอนๆ แมแตเรองคณธรรมความด

และความเปนธรรมในสงคม หลายครงทขาพเจา

เคยผดหวงทำาใหรสกเหนอยลาเหมอนชวตไมใช

อะไรอนนอกจากภาระทหนกอง แตแลวในทสด

ขาพเจากไดเรยนรจากเดกหนมคนหนงวา อยามว

แตตงคำาถามอยเลย จงใชชวตใหมคณคาสมกบ

ทไดเกดมาเปนมนษยเถด...เดกหน มผ นทำาให

ขาพเจาเชอวาชวตเปนสงสวยงามและศกดสทธ...

ขาพเจากำาลงพดถงประสทธ คงศลป เดก

หนมวย ๑๖ ป เขาเรยนภาษาองกฤษกบขาพเจาท

โรงเรยนวชรธรรมโศภต เมอเขาเขามาเรยนชน ม.๑

ทกๆ เชาขาพเจาพบเขาชวยนกการกวาดโรงเรยน

อยอยางแขงขน เขาจะไดเงน ๑๐ บาททกวน

จากงานนน ในชวงพกเทยงขาพเจาชนกบภาพทเขา

หวถงนำาไปใสโองมงกรในหองศนยศลปวฒนธรรม

เพอใหเพอนๆ ใชนำารดบรรดาตนไมบนตกชนสาม

นำาในโองนนพรองอยเนองนตย ประสทธจงตอง

คอยตกมาเตมใหเตมทกวน งานนทำาใหเขาตองรบ

กนขาวกลางวน เขาไมถอวานนเปนคาจาง แตเขา

ยนดทำาเพราะไมตองการรบความชวยเหลอใครโดย

ไมไดทำาสงใดตอบแทน

ไมนานขาพเจากไดรบรเรองราวทงหมดใน

ชวตของเขาวา ประสทธยายจากรงเทพฯ มาอยท

หม บานบางลำาภ พอของเขาตองออกจากงาน

เน อ งจากป วยด วยโรคเส น เล อดห ว ใจตบ

ความเครยดยงทำาใหพอเปนโรคเบาหวาน และ

ภาคใตตอนบน เพชรบร เขต ๑

๒๖

ภาพ : creativecommons.com

๒๗

ความดนโลหตสงอกดวย พวกเขาไมมบานของ

ตนเองจงตองอาศยอยกบญาต เลากนวา เขา

ถกเพอนใหมทาทายและรงแกเสมอซงประสทธ

จะตอบโตอยางรนแรงทกครง วนหนงทานพระคร

โศภตวชรกจ เจาอาวาสวดบางลำาภพบเหนการ

ตอยตของพวกเดกๆ จงไดสอบถามถงสาเหตและ

ไดเมตตาสอนประสทธวา ถาหากเขายงเลอก

เอาการโตตอบเปนทางออกเรองราวกจะบานปลาย

เรอยไป แตถาหากเขาใชความอดทนอดกลน

เรองราวกจะยตไดโดยงาย ประสทธเชอฟงคำาสง

สอนนนและทานพระครกไดเมตตาใหแมของ

ประสทธมาทำางานเปนแมครวทวด คราวนแมจะ

ถกล อเลยนว าต องกนข าววดเหมอนหมาวด

ประสทธกไมโกรธเพอนๆ อก เขายมรบคำาดถก

ดวยความอดทน ในวนหยดเขาไปรบจางเปนคนงาน

กอสราง บางคราวเขารบจางเปนคนงานในสวนให

คณครทโรงเรยน เขาทำาทกอยางทเปนงานสจรต

ดวยความตงใจ เขาเรยนดมนำาใจกบทกคน

ไมนานเขากเปนทรกของเพอนๆ และไมโดดเดยว

อกตอไป

บางครงชวโมงภาษาองกฤษทขาพเจาสอน

จะเปนชวงบาย ขาพเจาแปลกใจทประสทธ

มกงวงงน เขาจะขออนญาตไปลางหนาเพอปลกให

ตนเองตาสวางกอนจะกลบมาเรยนอยางตงใจ

ตอไป และตอมาขาพเจาจงรวาเขาไปทำางานแซะ

เกลอในนาเกลอ ซงอยตดทะเลดานตะวนออกของ

อำาเภอบานแหลม งานนาเกลอจะเรมทำาเมอสน

ฤดฝน ประสทธไปทำางานแซะเกลอดวยความหวง

ทจะหาเงนมาใหแม งานแซะเกลอตองทำาตอน

กลางคน ทำาเรอยไปซงในบางครงงานจะเสรจ

ในตอนเทยงของวนตอมา ชวงเปดเทอมเขาทำางาน

เฉพาะชวงเทยงคนจนถงหกโมงเชาจงกลบมา

แตงตวไปโรงเรยน งานแซะเกลอทำาใหเขาตองตน

ตงแตหาทมครง เตรยมตวไปพรอมกนทบาน

หวหนางานกอนเทยงคนแลวจงอาศยซอนมอเตอรไซค

ใครซกคนแลนฝาความมดไปทนาเกลอ

งานแซะเกลอเปนงานเหมาในชวงปดเทอม

ประสทธจะไดรบสวนแบงในราวเกอบสองรอยบาท

ตอวน แตในชวงปดเทอมเขาจะทำางานเตมเวลา

คอเรมงานตงแตเทยงคน กลบถงบานกพอดพระ

ฉนเพลเสรจ เขาอาศยกนขาวกนบาตรพระแลวก

จะนอนพกไปจนกวาแมจะมาปลก ใหชวยปดประต

ครวประตวด เขาตองนอนแยกกบพอทเขาเปนหวง

อยางยงเพราะเขาจำาเปนตองพงนาฬกาปลกเสยง

ดงสนนเพอตนใหทนคนงานแซะเกลอคนอนๆ เขา

ภมใจทไมเคยไปสายเลย แตเขากลบจากบานดวย

หวใจทเปนหวงพอทกครง...

พอของเขาอาการทรดลงเรอยๆ ขณะท

ขาพเจาเขยนเรองนพอของประสทธมอาการทอง

บวมเปงโดยไมรสาเหต แมเปนคนพาพอไปหาหมอ

ทโรงพยาบาล ยาทไดมามกเปนยาแกปวดและ

พอของประสทธกจะกนยานนเพอใหตนเองหลบไป

เพอหลกหนความทรมาน ประสทธเปนหวงพอ

จนกลายเปนคนเงยบขรม มคนแนะนำาวาพอ

เขาควรไดรบการผาตดเพอรกษาโรคหวใจ

ประสทธรวามนจำาเปนจะตองใชเงนจำานวนมาก

รฐอาจจะชวยเหลอเขาบาง แตเขาจะตองมเงน

สกกอนใหไดอยด วนแลววนเลาผานไปประสทธ

กไมเคยเกบเงนไดเปนกอบเปนกำาเลย เขาใหเงน

ทกบาททกสตางคทหามาไดกบแม แตมนมรายจาย

อนๆ ในครอบครวอยเสมอ ทงเรองการเรยนของเขา

กบนองสาว อาหารบำารงรางกายของพอกมราคา

แพง ประสทธเตมใจทจะซอหามาใหพอ เพราะพอ

เขากนอาหารไดนอยมาก เหนอยงานมากขน สงท

เขาทนไมไดกคอการทพอเรมสนหวงกบตนเอง

โทษตวเองวาพอเปนภาระของลก ประสทธ

พยายามใหพอเขาใจวาเขายอมแลกชวตของเขา

เพอพอได กำาลงใจจากลกชายคนเดยวทำาให

ชายกลางคนทลมปวยมานานพยายามทจะยนหยด

ตอสกบโรคภยตอไป พอบอกประสทธเสมอวาพอ

ภมใจในตวเขา พอจะมชวตอยเพอรอดความสำาเรจ

ของเขา ประสทธใชประโยคนเปนแรงบนดาลใจ

ทจะสกบงานหนกตอไป

การทอย ในวยกำาลงกนกำาลงนอนทำาให

ประสทธงวงเสมอเมอตองทำางานดกดน เขาอาศย

เรองเลาของพวกผใหญทเลาส กนฟงเปนความ

บนเทงแกงวง เขาชอบฟงเรองราวเกยวกบชวตของ

ผคนทตางดนรนตอส มมมมองตอชวตแตกตาง

กนไป มนเปนการเรยนรทไมมในหองเรยน แต

บางคราวเมอทกคนนงเงยบประสทธพยายามทจะ

ไมงวง เขาจงจนตนาการวานาเกลอขาวกระจางอย

ในความมดนนคอหมะและเขากำาลงเลนโกยหมะ

ใหเปนรปพระมด เขาภมใจกบกองเกลอสขาว

ทเรยงรายเปนแถวเปนระเบยบ ครนใกลรงสาง

ประสทธจะดใจทเวลาเชามาถง เขาชอบดาว

ประกายพรกทเจดจาอยบนฟาทางทศตะวนออก

มนใหกำาลงใจกบเขาเสมอ แตเมอแดดแรงขน

เมดเกลอจะพากนสองแสงจาบาดตา นาเกลอตอน

กลางวนกเหมอนทะเลทรายดๆ นเอง...เมอฝน

ตกงานทหนกอยแลวจะหนกยงขนไปอก คนงาน

แซะเกลอตองพยายามไมใหเกลอมโคลนปนเขาไป

ดวยการโกย การคราดจงตองทำาดวยความระมด

ระวงในความเหนดเหนอย ประสทธเลาวาเขา

จนตนาการใหเมดเกลอนนเป นเพชรซงส อง

ประกายเจดจาและเขากำาลงเลนอย กบอญมณ

สงคาดวยความระมดระวง พวกผใหญตางชนชม

ทเขาไมพรำาบนและยงโตขนมากเทาไหรประสทธ

กกลายเปนหวเรยวหวแรงทสำาคญในการทำางาน

มากขนเทานน

ในชวงตนเดอนมนาคม ขณะทขาพเจา

ตรวจขอสอบ ประสทธแวะมาดผลการเรยนของ

เขา ขาพเจาพบวาเขาสงขนมาก แตผอมลง และ

ผวคลำากรำาแดด ตาโตมรอยเศราบวมชำาจากการ

อดนอน แตเขากยมแยมแจมใส เพราะในบรรดา

นกเรยนชายชน ม.๓ เขาไดเกรดสงสดคอ ๓.๘๘

สงนนทำาใหพอเขาภาคภมใจ เขายงไดรบการโหวต

จากคณะครทงโรงเรยนในวนปจฉมนเทศใหเปน

นกเรยนขวญใจคณครอกดวย...แตทงหมดนคงไม

เทากบการทเขาไดรบการคดเลอกใหเปนเยาวชน

ดเดนดานคณธรรมจรยธรรมของจงหวดเพชรบร

เขามโอกาสไดเขาพบและรบโลจากนายกรฐมนตร

เมอวนเดก ป ๒๕๕๓ ... ประสทธบอกวาเปนวนท

พอเขายมอยางสดใสทสด กนขาวไดมากทสด และ

หลบสบายตลอดทงคน

สงเหลานทำาใหเขารวาพอมความสขทเขา

เปนคนด มนสำาคญเสยยงกวาสงอนใดทงหมด

ดงนนเขาจะทำาสงทดตอไปเพอใหพอมรอยยม

มกำาลงใจทจะตอสกบโรคภย ขอเพยงพอมความสข

ประสทธกพรอมทจะกาวตอไปสจดหมาย...เขายง

พดดวยรอยยมม งมนใหขาพเจาฟงซำาเหมอน

ทกครงวา เขาจะหาเงนใหมากพอทพอจะผาตด

หวใจโดยเรว

เมอเดนกลบบานพกหลงโรงเรยนเลก แดด

ยามบายยงรอนจด ขาพเจาเหนดอกกระดมเงน

กระดมทองปาบานอยรมทางเดน อากาศทแหงแลง

ทำาใหดอกของมนเลกกระจรดแตมนกเบกบาน

อยางสงางามเลยทเดยว เมอมองดดอกไมเลกๆ

นน ขาพเจาไมไดคดถงสงใดเลยนอกจากหวใจ

ทยงใหญของประสทธ คงศลป..

เขายอมแลกชวตของเขาเพอพอได กำาลงใจจาก

ลกชายคนเดยวทำาใหชายกลางคนทลมปวยมา

นานพยายามทจะยนหยดตอสกบโรคภยตอไป

บท

ความ

ดเด

น

๒๘

...ขาราชการตองยดมน และรกษาไวซง

เกยรตภม ยงถาเปนขาราชการคร ตองรกษาไวซง

คณธรรม คอ ความดงามในจตใจ ทนอมนำาใหทำา

แตสงทด มจรรยาบรรณวชาชพ หรอกฎเกณฑ

ความประพฤตหรอมารยาทในการประกอบอาชพ

เปนแบบอยาง เปนพอพมพ และแมพมพทด

มความเมตตา กรณาตอศษย ตองเขาใจจรยธรรม

ซงกคอหลกในการดำาเนนชวต...

เกยรตภม หรอ สมรภม

... คนสรางคนเรอง

อญญาณ รองสวสด

โรงเรยน

บานตอหลง

อ.ตากใบ จ.นราธวาส

...ทามกลางโลกทกวางใหญไพศาล โลกท

เจรญดานการสอสาร โลกแหงโลกาภวตน

วนเปลยน เวลาเปลยน และจตใจคนกเปลยนแปลง

ตามโลก ตามสงคมไป...แตจรรณยาบรรณวชาชพ

ทบนทกไวเพอสงสอน บคลากรผจะมาทำาหนาท

เปน “คร” มเคยเปลยน ...คำาวา “คร” ซงมาจาก

คำาบาลสนสกฤตทแปลวา “หนกแนน และผชทาง

สวาง” หรอครทไดชอวาผสรางคน คนสรางคน

ภาคใตตอนลาง นราธวาส เขต ๒

๒๙

หรอคนสรางโลก กไมเคยเปลยนเชนกน...

...เปนภาพหรอเรองราวปกตของทกๆ วน

ในวนทำาการของขาราชการครในจงหวดนราธวาส

โดยเฉพาะอำาเภอตากใบ ทซงดฉนเกด อาศยอย

และมอาชพเปนขาราชการครในปจจบน คอภาพของ

รถทหารนำาหนาขบวน อาวธครบมอ ไมวาจะทง

รถจกรยายนต รถกระบะ รถหมเกราะ ฯลฯ ยกเวน

กคงเปนรถถงทไมคอยไดเหน และพบเจอในการ

ปฏบตงานของทหารชดคมครองคร กลางขบวน

เปนคร และปดทายตามหลงดวยทหารชดคมครอง

ครอกเชนกน ...โอแมเจา... มนชางยงใหญอลงการ

งานสรางอะไรเชนน ...คณๆ รไหมวาครกมอาวธ

นะ... กคอ “ชอลก” ไง ...บวกกบวชาความร ความ

ชำานาญของแตละทานทรำาเรยนมา เพอมอบใหกบ

ผองศษยทงหลาย เพอใหพนจากวงจรอนปราศจาก

มงคลทไมเจรญ กคอ ความโง ความจน และความ

เจบ เพอใหศษยไดนำาไปปฏบต และใชในการดำารง

ชวต แตทำาไมทกวนนครผสอนจงตองเจบ (กาย

และใจ) และเสยชวตดวย เนองดวยเหตทวาทำาไม

ครจงตองเขามาพวพนในวงจร ทงๆ ทครเปนผนำา

ทางเพอใหออกจากหนทางในวงจรน... ทงหมดมน

เรมตงแตวนท ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๗ จนกระทง

ถงปจจบน ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๔... วนทดฉน

ไดเขยนแลวถายทอดบทความน คณครแหง

ชายแดนใตเสยชวตไปแลวกวา ๑๔๐ คน และบาด

เจบกอกกวา ๑๐๐ คน...?

...ในวนท ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘

โรงเรยนบานตอหลง อำาเภอตากใบ จงหวด

นราธวาส... พเอยดเปนครคนหนงของโรงเรยน

แกเปนครทเกาเกา (แก) ไดรบราชการมาตงแต

พ.ศ. ๒๕๑๖ สดทายกไดยายมาลงปฏบตงานท

โรงเรยนบานตอหลง ใน พ.ศ. ๒๕๒๓ (ในฐานะ

ครใหม) สาเหตทแกเลอกลงปฏบตงานทนเพราะ

เปนบานเกดของแกนนเอง แมวาหลงจากแตงงาน

แกจะยายออกไป แกเปนครมา ๓๐ กวาปจนม

มอเตอรไซคคชพประจำาตำาแหนง อายของมน

กรนนองๆ แกนนแหละ และแกกมอะไรๆ หนกใจ

แบบทเพอนๆ ครทกคนตางมเชนกน

...พเอยดเปนคนอารมณด คยสนก เขาได

กบทกๆ คน ใครโสดไมมค แกกจดหาใหหมด โดย

เฉพาะกบครสาวๆ พดใหครกครนไดเสมอ ดวย

สำานวนทวา “สองแง สามงาม” จนทกวนทำาการ

พวกครเรารอลนวาพเอยดแกมมกอะไรมาหยอก

ลอพวกเราอก... พเอยดเปนคนรกครอบครวโดย

เฉพาะ “แม” (ภรรยาทชอพพรอม) และลกๆ

อก ๓ คนของแก แกทงเคารพ ใหเกยรต และรก

สมาชกในครอบครบทกคนตามลำาดบ มากๆ ถง

มากทสด...

...วนนเปนวนทพเอยดสวม “เสอบาตก

สขาว” ทมลวดลายของบรรยากาศใตทองทะเลอน

สดชนและแจมใส...และแกกบรรยายประกอบวา

“ลกสาวพซอมาฝากจากภเกต” (ขณะนนเรยน

อยทมหาวทยาลยราชภฏภเกต ปท ๒)... พดตงแต

เชาจนพกเทยงรบประทานอาหารกลางวนทหองพก

คร กยงคยแตเรองเสอของแก ครหลายคนพยก

หนารบร และพรอมกบอมยมไปดวย ดพแกภมใจ

มาก... แลวจงพดขนมาวา “พนะเปนหวงนองๆ

ทมาไกล” แกคงหมายถงครสาว ๓ คนทมาจาก

ภาคเหนอและภาคอสานนนเอง และพดตอวา

“เหตการณไมปกต ถาไมจ�าเปนกไมตองออกไป

ไหนนะนองๆ” ทกคนพยกหนารบ “แลวพเอยด

ละ?” ดฉนพดสวนไป “มากไกล ขบรถกชา หมวก

กนนอกกไมใส ขนาดเดกๆ วงเลนออกก�าลงกาย

ยงวงแซงรถพเลย” พเอยดและทกคนหวเราะ

แลวพเอยดกพดตออยางอารมณดวา “กบพคงไมม

ใครท�าอะไรหรอก ทางจากบานมาโรงเรยนตลอด

ทางกลกศษย เพอนๆ ดๆ กนทงนน รจกทกคน

ไมตองหวง” พเอยดตอบ... วนนนหลงจากปลอย

นกเรยนเลกแถวกลบบาน ในเวลาประมาณ ๑๕.๓๐ น.

ดฉนไดทกทายพเอยด “กลบแลวหรอพ?” พเอยด

ตอบกลบมาวา “ไมหรอก กะวาจะเขาไปธระททาน

กอน” (ทาน คอ เจาอาวาสวดทามะปราง) แลวพ

เอยดกบดฉนกแยกทางกนกลบบาน...

...๒๕ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘ ภายในวดทา

มะปราง หมท ๓ ตำาบลไพรวน อำาเภอตากใบ

จงหวดนราธวาส เนองแนนไปดวยผคน โดยเฉพาะ

๓๐

บท

ความ

ดเด

น

๓๑

พรงนคงไมเจอพเอยดทโรงเรยนบานตอหลง

อกแลว และคงตลอดไป... นหรอชวตของ

ขาราชการครชายแดนใต

ผรวมวชาชพคร ญาตพนอง ลกศษยลกหา รวมทง

บคคลทรกและเคารพ แมกระทงคนทไมรจก (นก

ขาวจากหลายๆ สำานกขาว) กมาอยกนอยางอกทก

ในบรเวณวด ...เสยงเพลงมอญรองไห พญาโศก

หรอธรณกนแสง กดงเออยๆ เรอยๆ เปนระยะๆ...

...ใช...วนนเปนวนพระราชทานเพลงศพ

พเอยด โดยมรองผวาราชการจงหวดนราธวาส

เปนประธานในพธ ...ใช...มนจบแลว...สนแลว...

สำาหรบครอบครว เพอนๆ พๆ นองๆ และผอง

ศษย ...การจากไปเพยงหนงชวตของพเอยดบนโลก

ใบน แตทกคนจะรไหมวาพแกคอโลกทงใบของ

ภรรยา ทมอาชพเปนแมบานมาตลอดชวต และลก

อก ๓ คน ...พเอยด คอเสาหลก ...คอความหวง

...คออนาคต... นหรอคอประเทศไทย มนเกดอะไร

ขน? ...ดฉนไมรจรงๆ วาจะเขยนบทความนตอไป

ไดอยางไร? มนจกและแนนทอกอยางพดไมออก...

พเอยดเสยชวตแลว หรอเรยกวาตายจะดกวา

...ระหวางรบในสงครามหรอ? ไม...ไมเลย...

พเอยดเปนแคครแกๆ นสยด ทฐานะธรรมดาๆ

คนหนง ซงไมเคยมพษมภยกบใคร และไดแคสราง

คณประโยชนนานปการ ในชวงเวลาของการไดชอ

วาเปน “คร” แตสงทไดตอบแทนคอ ...ความตาย

เทานนเหรอ...? หลงจากเสรจพธทางศาสนาทวด

ทามะปราง ภรรยา ลกๆ ญาตๆ และทกคนก

เคลอนรางอนไรวญญาณของพเอยดไปวดทรายขาว

(เนองจากวดทามะปรางไมมเมรเผาศพ) ซงวดอย

ไมหางไกลกนนก...

...วนนแดดจา ทองฟาเปด ลมสงบเงยบ

เหมอนจะรอรบอะไรสกอยางดวยใจทจดจอ...

ในเวลา ๑๔.๐๐ น. ประธานในพธไดอญเชญเพลง

พระราชทาน เพอพระราชทานเพลงศพ และจดไฟ

พระราชทาน... สกพกควนสดำา สสลบลายคลง

ทะมน คอยๆ พวยพงออกจากยอดเมรเปนระยะๆ

สงขนๆ แลวจางหายไป ในทามกลางแสงสวาง

ของดวงอาทตย... พรงนคงไมเจอพเอยดทโรงเรยน

บานตอหลงอกแลว และคงตลอดไป... นหรอชวต

ของขาราชการครชายแดนใต... ดฉนสบสน และ

ไมเขาใจถงหลกการ กบหลกความเปนจรง ในเรอง

เกยรตภม รเพยงวา...วนน...ชวโมงน...ทน...ไม

ตางอะไรกบสมรภมในสงคราม ซงยงรวาขาศกคอ

ใคร แตครไมรเลยวากำาลงทำาศกอยกบใคร...?

...สดทาย นองคนนไมมอะไรจะบอกพเอยด

มากไปกวาน ขอใหดวงวญญาณพจงไปสความสงบ

สข หากเกดชาตหนาฉนใดกอยาใหเจอเหตการณ

เฉกเชนนอก ใหจรรยาบรรณวชาชพครของพ ทได

มอบคณความดใหตระหนกไวเปนสงสดทายแกคน

เบองหลง และขอใหจตวญญาณของพทเปนผ

“หนกแนน และผชทางสวาง” ไดสองแสงชทางใน

ความมดมนบนโลกใบน ใหสวางไสวตลอดกาล...

เกยรตภม...สรางคน...คนสรางโลก

วปโยค...เกดกบคร...ใครกเหน

แมนหนทาง...ขางหนา...จะล�าเคญ

ตายหรอเปน...กจะส...เพอครไทย

หลบใหสบายนะพเอยด

รกและเคารพ

...ระลกถงคณครเชดชาย ดาแกว (พเอยด)

เหตการณเกดเมอวนท ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘

บรเวณบานกาแนะ หมท ๓ ตำาบลกะลวอเหนอ

อำาเภอเมอง จงหวดนราธวาส ถกคนรายใชอาวธ

ปน ยงบรเวณลำาตวหลายนด เสยชวตในทเกดเหต

ทนท...

สพรรณบร เขต ๓

๓๒ ๓๓

เรอง

สพชฌาย ฟาหวน

สพป.สพรรณบร เขต ๓

ต.เขาพระ

อ.เดมบางนางบวช

จ.สพรรณบร

จงศรทธา...

ในคณคาของความเปนมนษย

๓๒ ๓๓

“การศกษาทขาดอปนสยทดงาม ไมเขาใจ

ถงคณคาความเปนมนษย ขาดคณธรรม กเปน

สงทไมมประโยชนและมอนตราย” ...Education

Without character is not useful, but dangerous.

เปนขอความทกนใจมาก จากการทได

อานหนงสอเร องอจฉรยะบนทางสขาวของ

ดร.อาจอง ชมสาย ณ อยธยา เรยบเรยงโดย

สานพนธ ตนตศรวฒน เราชาว สพป.สพ.๓

คงไมปฏเสธวาเราคอ นกจดการศกษา เปน

องคกรททำงานดานการศกษาใหกบกระทรวง

ศกษาธการเพอสรางเยาวชนของชาตใหเปน

ประชากรทดของโลกในอนาคต ถายอนกลบไป

หลกสตรสมยกอน ตงแต ป พ.ศ. ๒๕๐๓-

พ.ศ. ๒๕๕๑ เราไดมหลกสตรการศกษาใชกน

อยางมากมาย แตละหลกสตรลวนมจดมงหมาย

ท แตกต า งก น น นก ข นอย ก บย คสม ยและ

เหตการณบานเมอง แตสงหนงทคงเปนเอกภาพ

ของหลกสตรกคอ เรามงเนนใหนกเรยนหรอ

เยาวชนของเราเปนคนด คนเกง มาพฒนาสงคม

ในทสดและหลกสตรในปจจบนใหความสำคญ

ในเรองการมงใหนกเรยนเปนคนด มคณลกษณะ

อนพงประสงค ๘ ประการ บวกกบมพฤตกรรม

ความพอเพยง ซงหลกปรญาเศรษฐกจพอเพยง

เปนแนวคดทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรง

ประทานมาใหคนไทยทกคนไดนอมนำมาใชใน

ชวตประจำวน แตในทางกลบกน ทกวนน

โรงเรยนแตละโรงเรยนกลบตนตระหนกถงผลการ

สอบวดระดบความรของนกเรยนไมวาจะเปนผล

การสอบระดบชาต (NT), (O-NET) และ (LAS)

ขาพเจาไมไดตอตานวาการมงพฒนาผลสมฤทธ

ทางการเรยนของผเรยนไมด แตมมมมองวาถา

เราปลกฝงใหนกเรยนของเราเปนคนด มศลธรรม

รหลกหนาทของชาวพทธ ใหเขาประพฤตปฏบต

จนเปนนสยในกมลสนดานเลยกวาได หลกชาว

พทธกมในหลกสตรพระพทธศาสนา ถานกเรยน

แตละชนไดเรยนรและปฏบตตามอยางจรงจงใน

ชวโมงเรยนและครดแลพฤตกรรมของนกเรยน

อยางตอเนองท งทบานและโรงเรยน มการ

ประสานสมพนธกบชมชน (บานและวด) ตาม

โครงการเสรมสรางคณธรรมในสถานศกษาอยาง

จรงจง มใชเพยงทำตามนโยบายใชงบประมาณ

ใหผานไปในแตละปแลวกรายงานเบองบนแลว

กจบกน เหนอสงอนใด คร ผปกครอง ตลอดจน

บคลากรทางการศกษากตองประพฤต ปฏบตตน

เปนแบบอยางใหนกเรยนด ไมใชตนยงทำไมได

แลวจะไปสอนผอนไดอยางไร (จากพดนอกไมค

ในองคกรของพระอาจารยปราโมทย วาทโกวโก.

๒๕๕๔:๒๔) ทวา สงทควรคดอยางยงคอ

๓๔ ๓๕

เราสอนเดกวา อยาพดโกหกนะ มนไมด แตเรายงพดโกหก

เราสอนเดกวา อยาเปนคนใจรอนนะ มนไมด แตเรายงใจรอน

เราสอนเดกวา อยาเลนการพนนนะ มนไมด แตเรายงเลนไพ

เราสอนเดกวา อยาเอาแตใจตนเองนะ มนไมด แตเรายงเอาแตใจตนเอง

เราสอนเดกวา อยานำเรองเลกนอยมาคดนะ มนไมด แตเรายงคดมาก

เราสอนเดกวา อยาไปยงเรองคนอนนะ มนไมด แตเรายงชอบยงเรองชาวบาน

เราสอนเดกวา อยาทะเลาะกนนะ มนไมด แตเรายงทะเลาะกบพอแม

เราสอนเดกวา อยาโกรธใครเมอคนเตอน มนไมด แตเรายงไมพอใจเมอคนอนมาเตอน

เราสอนเดกวา อยาดาคนอนนะ มนไมด แตเรายงดาพอแมของเรา

เราสอนเดกวา อยาตดอบายมขนะ มนไมด แตเรายงดมเหลาใหลกเหน

ถาเราสอนนกเรยนของเราแตละรนๆ เหมอนๆ

กน ใสแตสอสขาว ใสแตความคดและการปฏบต

ทดงาม นกเรยนของเราในวนนกจะเตบโตเปน

ผ ใหญทด ในวนหนา

๓๔ ๓๕

เราตองสอนและทำสงทดเปนแบบอยาง

อยางธรรมชาตและทำใหตดจนเปนนสยใน

กมลสนดาน ถานกเรยนไดเรยน ไดด ไดสมผส

สงตางๆ ตามทไดเรยนรนกเรยนกจะเกดความ

ซาบซงแตสงทดงาม จงกระทำกบเดกนกเรยน

เหมอนกบวาเขาเปนผใหญยอสวนทรอวนและ

เวลาใหเขาเตบโต เปนผใหญทสมบรณในอนาคต

ถาเราสอนนกเรยนของเราแตละรนๆ เหมอนๆ

กน ใสแตสอสขาว ใสแตความคดและการปฏบต

ทดงาม นกเรยนของเราในวนนกจะเตบโตเปน

ผใหญทดในวนหนา ตวนกเรยนผใหญทดในวน

หนากจะใสประสบการณทดท ไดรบในวนน

ใ ห ก บ ร น ล ก ร น ห ล า น ต อ ไ ป ใ น อ น า ค ต

ซงแนนอนทสดถาทกคนประพฤตปฏบตแตสงทด

ความสำนกดทรในหนาทวาเปนนกเรยนกตองทำ

หนาทใหดทสด นนกคอการเรยน ทำอยางไร

จะเรยนทนเพอน ทำอยางไรจะตองทำงานการบาน

หรอภาระงานสงคร ถานกเรยนยอมรบวานนคอ

หนาททพงกระทำในขณะนน การไมสงงานการ

บานครกคงไมเกดขน การหนเรยนยกพวกตกน

กคงไมเกดขน ถาทำตามหนาททกอยางทไดรบ

มอบหมาย มวนย ตรงตอเวลา ใฝเรยนร มงมน

ในการทำงานใหสำเรจทายทสดผลสมฤทธของ

นกเรยนกจะตองพฒนาสงขนอยางแนนอน

เราตองเชอมนวาทกคนมคณคาของความเปน

มนษยเทากน จะเปนนกเรยนทยากดมจนกเปน

คนเชนกน ทกคนตองการการบรการทดเสมอ

แมแตตวเราเอง เดกในวนนคอผใหญในวนหนา

ถาเราเชอมนและศรทธาในความเปนมนษยของเขา

เขากจะรสกเชอมนและศรทธาในความเปนมนษย

ของผอน สงคมกจะเกดความสมานฉนทในทสด

ขาพเจาเชอมนเชนนน “จงศรทธา...ในคณคาของ

ความเปนมนษย”

เพชรบร เขต ๑

เรอง

สายรง ยมหนองโพ

โรงเรยน

บางจานวทยา

ต.บางจาน อ.เมอง

จ.เพชรบร

๓๖ ๓๗

เราจะเหนไดวาประเทศตางๆ ในโลกน

มตำรามากมายหลายชนด ไมวาจะเปนตำราท

เกยวของกบงานวชาการ ตำราอาหาร ตำรายา

ตำรานวด เปนตน ซงตำราเหลานลวนมเอกลกษณ

เฉพาะของตน สำหรบในประเทศไทยประชากร

สวนใหญมอาชพเกษตรกรรม พนฐานการดำรง

ชวตของคนไทยเกยวของกบตนไมเปนสวนใหญ

อยางหลกเลยงไมได การปลกตนไม ผปลกยอม

หวงผลใหตนไมทตนปลกไดผลดมความอดม

สมบรณ

คนไทยในสมยกอนไดมการเขยนตำรา

ดวยวา การปลกตนไมในแตละชนดตามวนและ

เวลาทจะใหผลผลตทดตอผปลก ผอานคงอยาก

จะทราบวาตำรานมวาอยางไร ไดมผเรยบเรยงวา

วนอาทตยนนหนาตำราสง

จะปลกฝงหวและรากใหมากหลาย

บรรดาหวใตดนสนทกราย

ขากระชายขงวานสนขมนไพล

หอมกระเทยมเผอกมนจนฟนดน

ผงแดดสนรวนดจะมไหม

ปลกเวลาคำ คำ จำใสใจ

ขดไมไหวรากหวอยากลวจน

วนจนทรปลกกลวยออยอรอยหวาน

จะตระการงามตาอยาฉงน

ปลกเยนยำคำสงฟงยบล

จะแบกขนบนเบอวาเหลอแรง

วนองคารปลกแมงลกผกตางตาง

งามทกอยางจำไวอยาหนายแหนง

ปลกตนไมตามวนกนดไหม

ปลกตอนสายดหนาอยาไดแคลง

เอาไวแกวหรอจะขายไดราคา

วนพธปลกไมดอกออกสะพรง

สเปลงปลงนารกเปนหนกหนา

ทงหอมหวนชวนชนรนวญญา

ปลกเวลาใดไมหามงามทงนน

วนพฤหสปลกฟกแฟงแตงนำเตา

ถวงาขาวตางตางอยางสรางสรรค

จะไดหลายหลากมากครามครน

ตลอดวนเชญปลกไดขายกด

วนศกรแมนปลกตนผลไม

โตทนใจใบเตมตนผลเตมท

ไดผลงามดกระยานายนด

ปลกนาทใดกงามตามเนอดน

วนเสารปลกตนไมทงหลายถก

เชาหวงลกสายหวงใบตามใจถวล

เยนหวงรากคำหวงงามตามระบล

เชอลนปลกแลวงามเปนความจรง

อานแลวอยากปลกตนไมตามวนและเวลา

ดงกลาวบางแลวหรอยง แตอยาลมใสปย รดนำ

กจะไดตนไมงามตามทหวง

ฉ นอยาก เชญชวนนก เ ร ยน โรง เ ร ยน

บางจานวทยาและผอานทกทานไดปลกตนไม

กนทกคน เพ อความสข สดช นกบผลงาน

ของตนเอง

๓๖ ๓๗

ภาพ : creativecommon.org

๓๘ ๓๙

เพชรบร เขต ๑

เรอง

ยพา เสนาะพน

โรงเรยน

บวปากทาวทยา

ต.บวปากทา อ.บางเลน

จ.นครปฐม

“ทานผอำนวยการคะ หนม เรองของ

นกเรยนจะเรยนปรกษาคะ แตขอใหเกบเปน

ความลบ อยาเพงใหนกเรยนในโรงเรยนทราบนะคะ

เพราะเกรงวาเพอนๆ จะลอเลยนแลวนกเรยนจะ

อายคะ”

คณครเลาวา เชาวนหนง ประดษฐเดนมา

หาคณครและพดวา “คณครครบตาผมมอง

ไมเหนขางหนงแลวครบ และอกขางหนงกมอง

ไมคอยชด ถาอานหนงสอนานๆ กจะรสก

ปวดมากเลยครบ” คณครบอกวาตกใจมากกบ

ขอมลทไดจากนายประดษฐ มลอน นกเรยนชน

มธยมศกษาปท ๔ วย ๑๖ ปทเปนวยทสดใส

ผานโลกมาไมมากนก ซงควรจะกำลงมความสข

กบวยใสๆ น

เมอคณครพดจบ ดฉนนกถงภาพของเดกชาย

ตวกลมปอมรางเลกกวาวย สวมแวนสายตา

คเกาๆ ถอไมกวาดทางมะพราวกวาดถนนทางเขา

โรงเรยนทกเชา ตอดวยไปทำความสะอาดหอง

ผอำนวยการและหองวชาการ ตอนกลางวนหลงจาก

รบประทานอาหารกลางวนเสรจเรยบรอยแลว

กตรงมาชวยคณครทำความสะอาดและเรยงของ

ในรานคาสวสดการของโรงเรยนโดยไมตองมใครเตอน

โรงเรยนเคยเสนอใหคาตอบแทนประดษฐทเขามา

ชวยทำความสะอาดและจดของในร านคา

สวสดการวนละ ๒๐ บาทเพอเปนคาอาหารกลางวน

ชวต…

ทประดษฐไมได

๓๘ ๓๙

แตเขาไมขอรบคาตอบแทนนนโดยมเหตผลวา

โรงเรยนไดใหโอกาสดๆ เขาตงมากมาย ดงนน

เขาจงตองตอบแทนบญคณโรงเรยนบาง ถงแม

เงนจำนวนนจะมประโยชนสำหรบเขาเปนอยาง

มากกตาม ทำไม... เดกดๆ ทมความรบผดชอบ

ขนาดนจงตองมาเผชญกบชะตากรรมอนเลวราย

อยางนดวย หลงจากทราบขอมลเบองตนแลว

ดฉนและคณครทปรกษามความคดเดยวกน คอ

ตองชวยเดกคนนถงแมจะไมทราบคำตอบถง

อนาคตของตาอกขางทเหลออยกตาม

การชวยเร มตนทครท ปรกษา ไดแก

ครเฉลมขวญ ภระหงษ และครอารพนธ ศรฉำ

ไปเยยมบานของประดษฐซงพบวามฐานะไมคอย

ดนก พอและแมอายมากแลว พสาวปลกผกสวนครว

เลกๆ นอยๆ ขาย สวนพเขยกมอาชพรบจางรายวน

รายไดไมแนนอนและไมคอยมากนก จงทำให

ทราบวาประดษฐตองมปญหาเรองคารกษา

พยาบาลแนๆ เพราะประดษฐเคยเลาวา “ดวงตา

เขามปญหามานานแลว และเมอตาขางทมปญหา

เรมมองไมเหน เขาไมกลาเลาใหแมฟง เพราะ

กลวแมจะเปนหวงและตองลำบากไปยมเงนมา

เพอรกษาดวงตาของเขา เขาจงอดทนโดยไมคด

วาตาจะบอด” ตอจากนนคณครไดพดกบเพอน

นกเรยนในหองถงความยากลำบากของประดษฐ

และทสำคญตองยอสขภาพของดวงตาอกขาง

หนงใหสามารถคงสภาพการมองเหนใหไดนาน

ทสดเพอจะไดชนชมความสดใสของโลกใบน

เพอนๆ ทกคนเขาใจและเปนกำลงใจใหประดษฐ

ตอจากนนกเรมตนดำเนนการรกษาโดย

วธการทางการแพทย ดวยการพาประดษฐไป

โรงพยาบาลห ตา คอ จมก ใหแพทยเฉพาะทาง

วนจฉย ซงผลการวนจฉยคอประดษฐตาบอด

สนท ๑ ขาง และมแนวโนมจะลกลามมาอกขาง

ท เหลอ ทางโรงพยาบาลไดส งตอมาท โ รง

พยาบาลประจำอำเภอบางเลน เพอทำใบสงตว

คนไขไปรกษาทโรงพยาบาลศนยนครปฐม และ

ทางโรงพยาบาลศนยนครปฐมไดทำหนงสอสงตอ

ไปยงโรงพยาบาลเมตตาประชารกษ อำเภอ

สามพราน ซงเปนโรงพยาบาลทมความเชยวชาญ

การตรวจรกษาเกยวกบสายตา ผลการตรวจพบ

วา นอกจากปญหาดานสายตาแลวประดษฐยงม

โรคอนๆ ทตองรกษาโดยแพทยเฉพาะทางหลาย

สาขา เชนตรวจพบวามเนองอกหลายจดในสมอง

จงทำหนงสอสงตอไปยงโรงพยาบาลศรราช ใน

ระหวางนทางโรงเรยนไดทำหนงสอขอความ

อนเคราะหไปยงศรราชมลนธ โรงพยาบาลศรราช

และขอความอนเคราะหไปยงคณหญงวรรณา

สรวฒนภกด เพอขอความชวยเหลอเกยวกบ

คาใชจายตางๆ ในการรกษาพยาบาล ผานทาง

คณชตกานต เจยมคณานนท ผอำนวยการ

ใครจะคดวาเดกหนมวยเพยง ๑๗ ป จะเปน

ตำราชวตเลมใหญใหแกผคนวยตางๆ ไดเรยนร

อยางมคณคากวาตำราเรยนเลมใดๆ

๔๐ ๔๑

โรงเรยนวดหอมเกรด ในการชวยประสานและ

อำนวยความสะดวก ซงไดรบความเมตตาอยางด

ท ส ดจากศ ร ร าชมลนธและคณหญงวรรณา

สรวฒนภกด ตองขอขอบพระคณทานเปนอยางสง

สำหรบความอน เคราะหท ย ง ใหญ ในคร งน

สำหรบในชวงแรกๆ ของการพาประดษฐไปตรวจ

ทโรงพยาบาลศรราช กไดรบความรวมมอเปน

อยางดจากคณครอควฒ วจตรแสงสกล เนองจาก

ทานมความชำนาญเสนทางในกรงเทพฯ จงรบอาสา

พาประดษฐไปรบการตรวจทกครงทคณหมอนด

หมาย ตองขอขอบคณทานเปนอยางสง นบวา

เปนความโชคดของประดษฐอกจดหนง ผลการ

ตรวจลาสดพบวาประดษฐม เนองอกในเสน

ประสาทตาและเนองอกทจดอนๆ ซงมผลตอ

ตอมไรทอสงผลใหการเจรญเตบโตไมเปนไปตามวย

และสายตาทเหลออกขางกไมสามารถรกษาได

อาจจะเลอนไปและไมสามารถมองเหนไดไมชาก

เรว ในขณะนทำไดเพยงการรกษาตามอาการไป

เทานน ซงในระหวางนประดษฐกไดรบทราบถง

ความคบหนาของการตรวจรกษามาโดยตลอด

เขาทำใจและยอมรบไดกบชะตาชวตนอยางไมม

ขอของใจ และไปรบการตรวจจากแพทยอยาง

สมำเสมอ

ในเมอทางการแพทยลงความเหนแลว

วาการเจบปวยครงน ไมมทางรกษาใหหายขาดได

ดฉนและเพอนครจงประสานกบศนยการศกษา

พเศษเพอเตรยมความพรอมใหประดษฐไดใชชวต

ในอนาคตอยางมคณคาโดยการเตรยมใหเขาได

ฝกเรยนอกษรเบลไวตงแตบดน นอกจากนน

ประดษฐไดนงสมาธ แผเมตตาใหแกผมพระคณ

และเจากรรมนายเวรทกทานไมวาในชาตนหรอ

ชาตอนๆ และขออโหสกรรมตอกน โดยประดษฐ

จะสวดมนต นงสมาธและแผเมตตาในชวงเวลา

ประมาณ ๒๐.๐๐ น. ถง ๒๒.๐๐ น. เปนระยะเวลา

ประมาณ ๒ ชงโมง ทกวนและทกครงเมอมเวลาวาง

ซงประดษฐหวงเพยงวา สายตาทยงมองเหนอก

๔๐ ๔๑

ขางหนงนน จะคงมองเหนตอไป เขาไมตองการ

ใหหายขาด เขาหวงเพยงแคใหโรคนหยดอยเพยง

แคน จากวนนนถงวนน เวลาลวงเลยมา ๑ ปแลว

ดวงตาขางทเหลอของเขายงมองเหนไดเหมอน

เมอปกอน แตกเจบปวดทรมานบางเปนบางครง

ขณะนประดษฐเปนหนมนอยวย ๑๗ ป ทเปนคร

สอนปรชญาชวตใหแกบคคลรอบขางไดอยางดเยยม

ดฉนเคยถามเขาวามความรสกอยางไรกบชวต

ของตนเอง เขาตอบวา “ผมรสกวาตวเองมความ

สขกบสงทตนเองเปนอยในปจจบน ถงแมวาจะ

เปนความทกขทหาวธแกไดยาก แตถาเราเปลยน

จากทกขใหเปนสข เรากจะเกดความยนดในความ

ทกขนนเอง และอยากจะบอกกบเพอนๆ วา การท

เราไดเกดมานนถอวาเปนสงประเสรฐแลว ไมวา

คณจะเจอกบความทกขใดๆ กตาม ขออยายอม

แพกบสงทเกดขน แตขอใหคดวาความทกขทง

หลายเปนสงทเลกนอยสำหรบคณ และคณกจะ

ไดรบกำลงใจจากสงทคณคด และขอขอบคณ

ผใหญใจดทกทานทใหความเมตตากบผม ผมขอ

สญญาวาผมจะเปนคนดคนหนงของสงคมใหจงได

สำหรบชวตในอนาคตของผมนนผมบอกกบ

ตวเองเสมอวาอะไรจะเกดกตองเกด ซงเรา

ไมสามารถจะไปบงคบชะตาชวตของเราได สงท

เราควรกระทำไดคอ การทำความดและการ

ยอมรบกบสงทกำลงจะเกดขนในอนาคตเทานนก

พอแลว”

ทกวนนประดษฐไดเกบเงนหยอดกระปก

ออมสนทกวน โดยมเปาหมายคอนำเงนทเกบน

ไปชวยเหลอคนอนทมโอกาสนอยกวาตวเขา

ใครจะคดวาเดกหนมวยเพยง ๑๗ ป จะเปนตำรา

ชวตเลมใหญใหแกผคนวยตางๆ ไดเรยนรอยางม

คณคากวาตำราเรยนเลมใดๆ ทเคยไดอานมา

แลวทานทงหลายสามารถมองชวตไดทะลปรโปรง

เหมอนเดกหนมวย ๑๗ ป นายประดษฐ มลอน

คนนแลวหรอยง

“แตถาเราเปลยนจากทกข ใหเปนสข เรากจะเกด

ความยนดในความทกขนนเอง”

๔๒ ๔๓

เพชรบร เขต ๑

โลกรอดเพราะกตญญ

ภาพ : creativecommon.org

๔๒ ๔๓

พอแมกลอมเกลยงเลยงลกมา

เฝาฟมฟกรกษาจนเตบใหญ

ไมเคยใหเดอดรอนลำบากกาย

เจาสบายพอแมกชนใจ

ตลอดระยะเวลากวา ๓๐ ป ในการรบ

ราชการครของขาพเจา ไดเคยสอนทงในโรงเรยน

ชนบท โรงเรยนในเขตวด และปจจบนขาพเจา

สอนในโรงเรยนประถมศกษาทใหญและมชอเสยง

ทสดในจงหวดเพชรบร คอ โรงเรยนวดดอนไกเตย

ซงเปนโรงเรยนทเปนเลศทางดานวชาการ รวมทง

เปนโรงเรยนคณธรรมชนนำระดบประเทศ

โรงเรยนวถพทธ โรงเรยนดใกลบาน และอกหลาย

รางวลจนแทบจำไมได จงทำใหพอแมนยมสง

บตร-หลานเขาเรยน ทงในเขตอำเภอเมองและ

ตางอำเภอ จนมนกเรยนมากกวา ๒,๐๐๐ คน

และโรงเรยนยงเปดสอนภาษาอกดวย ดงนน

โรงเรยนแหงนจงมนกเรยนทมความแตกตางกน

อยางเหนไดชดทงทางดานฐานะ อาชพของ

ผปกครองและความเปนอย ถามองถงเปาหมาย

ของพ อแมท แท จ ร ง ไม แตกต า งกน เลยค อ

ตองการใหบตร-หลานจบจากโรงเรยนแหงน

แลวสอบเขาตอในโรงเรยนมธยมทมชอเสยงใน

จงหวดเพชรบรได

เรอง

วภา มวงแสง

โรงเรยน

วดดอนไกเตย

ต.ธงชย อ.เพชรบร

จ.เพชรบร

หนมาพจารณานกเรยนท เขามาอยใน

โรงเรยนแหงนดบาง มองภายนอกไมมความแตกตาง

กนเลย ท งวสดอปกรณท ใชล วนเปนของด

ราคาแพง ไมวาจะเปนปากกา ดนสอ ส รวมทง

โทรศพทมอถอทมใชกนแทบทกคน เพราะพอแม

สมยนเปนผใหทดทสด ใหทกอยางทลกตองการ

โดยไมมการประมาณหวง เพอใหลกทดเทยม

เพอนๆ พวกเขาจงเขาใจวาพอแมเปนแหลงเงนทน

ทจะหยบยนใหเมอไหรกได โดยไมเคยเหนความ

ลำบากเหนอยยาก ไมเคยชวยเหลองานเพอแบงเบา

ภาระของพอแม เดกๆ สมยน จ ง เปนผ รบ

เพยงอยางเดยว ขาพเจาและเพอนครจงสรปวา

คณธรรมทไมมในเดกสมยนคอ ความกตญญ

กตเวท ทางโรงเรยนจงไดจดกจกรรมทสงเสรม

ดานความกตญญ เชน กจกรรมวนพอ กจกรรม

วนแม แตกดเหมอนจะไมไดผล แตแลวในวนหนง

ความรสกนนกเปลยนไป เมอขาพเจาและเพอน

ครไดประสบดวยตนเองจากเหตการณตอไปน

ในวนเขาคายลกเสอ-ยวกาชาด เดกๆ

ทกคนดใจมาก เพราะคดวาเปนกจกรรมท

สนกสนาน พอแมตางหวกระเปาใบโตมาสงลกๆ

พรอมทงฝากฝงใหคณครชวยดแลแทน เฝามองด

ดวยสายตาทเปนหวงลกๆ ตองจากออมอกไปไกล

๔๔ ๔๕

เมอถงคายธนะรชต อำเภอปราณบร จงหวด

ประจวบครขนธ หลงจากการทำพธราชสดด

และสงมอบลกเสอ-ยวกาชาดแกคณะวทยากร

แลวขาพเจาและเพอนๆ ครผควบคมกนงดเดกๆ

อยหางๆ ในทรม พวกเขาถกคณะวทยากรฝก

อยางหนก ทงเขากอง แยกกอง ลกนง คลาน

กระโดด ทามกลางแสงแดดทแผดเผา การกนอย

หลบนอน อาบนำ กแทบจะไมมเวลา ถาไมทน

กจะถกทำโทษ ซงถาพอแมของพวกเดกเขาไดมา

เหนคงแทบลมใสแทนพวกลกๆ

พวกคณะครจบกลมคยกนวา “เดกๆ

คงคดว ามาอยค ายคงสนก ไมคดว าจะมา

ลำบาก ถาพอแมของเขารคงเปนหวงลกๆ นาดเลย”

ครอกคนพดวา “เดกสมยนแย ชวยตวเองไมได

พอแมทำใหทกอยาง ไมวาจะกนจะนอน ลำบาก

เสยบางกดแลว” และครอกคนกบอกวา “พอแม

สมยนคงตองเหนอยตลอดชวตนะ ไมวาลกเขา

ลกเรา เลยงเปนลกบงเกดเกลาทงนน”

“คณครคะ หนขอยมโทรศพทหนอยคะ”

ชลธชาหนาเศรามนำตาคลอเบาตา ขาพเจาสง

โทรศพทให พรอมทงนกในใจวาคงโทรออนแมวา

ไมสบาย ชลธชาพดโทรศพทกบแมดวยเสยงเครอ

ปนรองไหวา “แมจา แมเปนอยางไรบาง กนขาว

กนยาหรอยง แมยงไมสบายย แมอยาเอาแต

ทำงานนะ หนไมอย ไมมใครชวยแมดวย แมตอง

กนยาแลวพกผอนใหมากๆ นะ จะไดหายเรวๆ

อยาลมนะ แมนะ...”

ชลธชาหยดพดดวยเสยงสะอน สงโทรศพท

ใหขาพเจา แลวเดนจากไปดเพอนๆ กระโดดหอ

อยางเงยบๆ

ขาพเจาและเพอนคร (ผสนหวงการสอน

เรองความกตญญ) มองหนากนอง ไมมเสยงพด

มองตามรางผอมบางของชลธชาผจดประกาย

ความหวงของครไมใหสนหวงในตวเดกๆ สมยน

ในการสอนคณธรรม เรองความกตญญใหเกดขน

ในหวใจเดกๆ ทงกตญญตอผใหกำเนด ตอชาต

ศาสนา พระมหากษตรย และกตญญตอโลกทเรา

อาศยอย ตองขอบใจชลธชาททำใหโลกนงดงาม

ดวยความกตญญ โดยทตวเธอเองไมรตวเองเลย

“ถาหวใจของทกคนในโลกนเตมไปดวย

ความกตญญกตเวทจรงๆ แลว โลกนจะเปนโลก

ทงดงามยงกวาเทวโลก นาอยยงกวาเทวโลก

ปลอดภยยงกวาเทวโลก โดยไมตองสงสยเลย”

(พทธทาสภกข)

๔๔ ๔๕

เพชรบร เขต ๑

เรอง

ธวลรตน พรทวทรพย

โรงเรยน

บานสามแพรก

ต.บางตะบน

อ.บานแหลม จ.เพชรบร

ผสบสาน

พธการทางศาสนา

๔๖ ๔๗

ชวตคนเรานนทำสงตางๆ ไดมากมาย

ทงความดและความชว อยทใจของเราวาจะชง

นำหนกหรอทำสงใดไดมากกวากน อยางเชน

ชวตของคณนเวศ พยมพฤกษ หรอทใครๆ พา

กนเรยกวา “ตาเวศมคนายกวด” พธกรทาง

ศาสนาประจำหมบานสามแพรก ทผลกผนชวต

ของตนเองในวยกลางคนมาสการสรางความด

ด วยการเปนพธกรทางศาสนาหรอท เรยกวา

มคนายกวด โดยไมไดหวงสงตอบแทน ทำเพอให

พธการทางศาสนามผสบทอดตอไป

โรงเรยนบานสามแพรกจดกจกรรมเกยวกบ

โรงเรยนวถพทธ ไดเชญคณนเวศ พยมพฤกษ

เปนวทยากรใหความรเกยวกบพธการทางศาสนา

ทานไดเลาใหเดกฟงวา เดมทเดยวทานเปน

บคคลทไมสนใจใคร ทำงานเลยงครอบครว

โดยการผกโพงพาง ขณะทรอนำลงกชอบใช

เวลาวางในการเลนการพนน ซงทานกรวาเปนสงท

ไมดแตกเลกไมได รายไดจากการทำงานไดมา

ไมมาก ไหนจะสงใหลกทง ๓ เรยนหนงสอ ไหนจะ

คาใชจ ายในครอบครว ทำให เงนไมพอใช

ภรรยาทเคยอยบานเปนแมบาน เหนวาลกโตพง

ตนเองไดแลว จงไปหางานทำโดยการไปทำงานท

โรงงาน โดยไปแตเชามด กลบเยน ทานกยงเหงา

ยงเลนการพนนมากขน จดหกเหในชวตทานท

หนมาเปนพธกรทางศาสนาหรอทเรยกวา มคนายกวด

เพราะวนหนงทเปนวนสำคญทางศาสนา ทานและ

ครอบครวชวนกนมาทำบญทวด ปรากฏวาไมมใคร

เปนผนำในการขอศลการกลาวนำทำพธการทาง

ศาสนาเลย หลวงพอเหนวาทานหนวยกานดจง

นำหนงสอเกยวกบศาสนพธมาใหทาน ๑ เลม

ใหทำหนาทในวนนน ทานเกดแรงบนดาลใจและ

หนเหชวตจากการใชเวลาวางเลกเลนการพนน

มาอานเกยวกบศาสนพธและเรมเปนพธกรงาน

แตงงาน งานบวช งานศพประจำหมบาน โดย

ทานไมไดเรยกรองเงนทองคาจางจากเจาของงาน

เลย ทานทำตวงายๆ ไมเรองมาก จากทเคย

ใจรอน เมอไดทำหนาทตรงน ทานกลายเปนคน

ใจเยน สขม รอบคอบ หมนศกษาพธการทถกตอง

ใสใจตอหนาทและใหขอคดแกเดกๆ วา ทำด

อยาหวงส งตอบแทน แลวเราจะมความสข

ทานไดบอกกบเดกๆ วา ทานดใจทโรงเรยนจด

กจกรรมนขน เพราะอยางนอยตอไปในอนาคต

กจะมผสบทอดพธการทางศาสนามใหสญหาย

ใหอยคกบหมบานของเราสบไป ไมตองไปสรรหา

จากคนในถนอนมาทำ บางครงกตองเสยเงน

แมเขาไมเรยกรอง แตกตองตอบแทนเปนคาเดนทาง

คณนเวศ พยมฤกษ เปนแบบอยางของ

การทำความดดวยความมงมนและมคตประจำใจ

เสมอวา การทำสงทด ไมมคำวาสาย ทำได

ตลอดเวลา ถาคณคดไดดงน โลกคงเกดแต

สนตสข เพราะการทำสงทดยอมไมเบยดเบยนใคร

ไมทำใหผอนเดอดรอน เมอทกคนตงมนทำดแลว

ความสงบสขยอมเกดในหมชนนนแนนอน

การทำสงทด ไมมคำวาสาย ทำไดตลอดเวลา

๔๖ ๔๗

เพชรบร เขต ๑

เรอง

กรรณกา ขำตา

โรงเรยน

คงคาราม

ต.บานหมอ อ.เมอง

จ.เพชรบร

ความภาคภมใจในงานจตอาสา “จากกลมลกหวา”

ความเชอในเรองการทำความดยอมได

ส งทดตอบแทน แตความเชอน ในบางครง

ขาพเจารสกถงความไมใช แตในทสดกใช ทำไม

ถงใช ดวยการตรวจสอบความรสก เมอทำอะไร

ใหใครทออนแอกวาหรอทำในสงทเขาไมร ใหเขาร

การไดตอบแทนทำใหเกดความรสกดใจ ประทบ

ใจ จนเกดความรสกภาคภมใจกบสงดๆ ททำ

ซงขาพเจากเคยผานความรสกภมใจ

เมอชวงปดเทอมทผานมา ขาพเจาไปเปน

สมาชกกลมลกหวา เปนเวลาชวงหนงของชวต

ทดทสด ขาพเจาชวนเพอนไปรวม มนองๆ

ในโรงเรยนคงคารามและโรงเรยนใกลเคยงหลายคน

มผ ปกครองและทวาพร เฟ องฟ ง ครสดา

จทรสโข ครนนทา แยมเมอง ไปดใหกำลงใจ

กลมของเรา ขาพเจาได เรยนร ไดทำอะไร

มากมาย เชน ดอกลายกระดาษ การทำหวโขน

การทำเขมกลด การทำพวงมโหตร เปนตน

การทำพวงมโหตรเปนสงทชอบมาก มนสวย

พลวไหว ดแลวสวยงามดวยความหลากส ความ

ออนหวาน ยามใดทมลมพดผานพวงมโหตร

ภาพ : สถาบนอาศรมศลป

๔๘ ๔๙

การทำความดดวยใจ ถงแมสงตอบแทนอาจ

ไมใชของมคา แตกมคณคากบจตใจ

๔๘ ๔๙

ขาพเจาจะมองงานทเกดขนจากฝมอเราดวย

ความภาคภม ใจ อดยม เปนความสขไม ได

นแหละคอความเปนไทยทไมมประเทศใดเหมอน

เปนงานการอนรกษวฒนธรรมไทย แตทขาพเจา

ภาคภมใจมากกวานคอ ขาพเจาเปนสมาชกคนหนง

พอถงวนเสารหรอวนอาทตยขาพเจากจะไปสอน

สาธตใหกบคนทมาทองเทยวทเขาวง จงหวด

เพชรบ ร โดยผ ท อง เท ยวจะมาข น เขาว งท

เคเบลคาร (รถรางไฟฟา) เรามหนวยใหความร

กบนกทองเทยวทใหความสนใจ โดยไมเสยคาใช

จายใดๆ เมอมผสนใจเขามาเรยนร ขาพเจาจะ

กลกจอในการตอนรบ พรอมทงเปดการสาธตให

กบผทองเทยวหรอผทสนใจ ขาพเจาจะสอนทำ

จนเสรจ แววตาทฉายแววคลายเสยงทเปลงดง

วาสวย สวยเหลอเกน ขาพเจาภมใจทไดสราง

ความรสกดๆ และความรสกดๆ นคอการสบสาน

วฒนธรรม ทกครงจะมคำถามวา พวงมโหตร

คออะไร ขาพเจาจะตอบวา คอพวงดอกไมสด

และแหงทชาวบานจดตงขนเพอใชตกแตงศาลา

การเปรยบเทยบระหวางการเทศนพระมาลยและ

เทศนมหาชาตในเทศกาลออกพรรษา

การใหดวยจตสาธารณะ ครมกจะบอก

พวกเราเสมอวา ใหมาก ไดมาก ไมไดกบตวเรา

กไดกบสงคมเรา ขาพเจารกสงคม รกวฒนธรรม

รกประเทศไทย เพราะประเทศไทยเปนบานของ

ขาพเจาและเปนบานทขาพเจาอยอยางมความสข

ขาพเจาจงพรอมทจะอาสาดวยจตทแนวแน

เตมใจ สขใจ จงภาคภมใจในงานจตอาสา

ของขาพเจา

“เจาพวกมะโหดเอย

เจาอยาถอโทษไปเลยวาพจะไมรก

ลมลงบนหมอนพจะใหนอนบนตก

บญเรองเอยละเพอนรก

รกกนจรงเอย”

เพลงสงกรานต ยายทองหลอ ทำเลทอง

ภาพ : สถาบนอาศรมศลป

๕๐ ๕๑

สมาทานศล ๕

เพอพฒนาผเรยน

เรอง

วรนธร กลปะ

โรงเรยน

วดไชยชมพลชนะสงคราม

ต.บานใต อ.เมอง

จ.กาญจนบร

คณธรรม จรยธรรม มความสำคญ เปน

สงจำเปนทจะตองปลกฝงในโรงเรยน เพราะชวย

ใหนกเรยนเปนคนด มระเบยบวนย มพฤตกรรม

ทพ งประสงค สามารถพฒนาหรอควบคม

พฤตกรรมของตนเองได ลดความขดแย ง

เกดความสามคค ทำใหสงคมโรงเรยนอยเยน

เปนสข มความสงบเรยบรอยและมบรรยากาศ

ทด เออตอการจดกจกรรมการเรยนการสอน

และสามารถนำไปปฏบตในการดำรงชวตประจำ

วนไดเปนอยางด โรงเรยนจงจดกจกรรมสงเสรม

คณธรรม จรยธรรม ทหลากหลายและตอเนอง

มาโดยตลอด เพอปลกฝงใหผเรยนมคณภาพชวต

ทดครอบคลมทกดาน

กจกรรมสมาทานศล ๕ เปนอกหนงกจกรรม

ททกคนปฏบตจนเปนนสยทดงาม คอ ทกวนพระ

นอกจากทกคนสวมเสอสขาวทงโรงเรยนซง

ถอเปนสญลกษณการทำความดรวมกนและเปน

สญลกษณของโรงเรยนชอวา “เสอคณธรรมนำ

ชวต” โดยโรงเรยนไดรวมมอกบพระภกษสงฆ

วดไชยชมพลชนะสงคราม ตำบลบานใต อำเภอ

เมองกาญจนบร มานำสมาทานและรบรการ

ต ง ใ จ สม าท านศ ล ข อ งท ก คน เ น อ ง จ า ก

พระพทธเจาทรงสอนวา “เราควรรกษาศล เจรญ

กาญจนบร เขต ๑

๕๐ ๕๑

สมาธ แลวจะเกดปญญา ชำระศลใหบรสทธกอน

จงทำสมาธการสมาทานศลกบพระภกษสามเณร”

โดยไดตงใจไวลวงหนาวาจะประพฤตปฏบตตน

งดเวนจากการกระทำสงไมดงามทงหลายเพอ

จะไดระมดระวงตนเองตามคำสมาทานศล ๕

ไดแก

ปาณาตปาตา เวระมะณ สกขาปะทง

สะมาทยาม

ขาพเจาสมาทานซงสกขาบท คอ ของดเวน

จากการฆาสตว โดยเดดขาด

อะทนนาทานา เวระมะณ สกขาปะทง

สะมาทยาม

ขาพเจาสมาทานซงสกขาบท คอ ของดเวน

จากการลกทรพย โดยเดดขาด

กาเมสมจฉาจารา เวระมะณ สกขาปะทง

สะมาทยาม

ขาพเจาสมาทานซงสกขาบท คอ ของดเวน

จากการประพฤตผดในกาม โดยเดดขาด

ม ส า ว าทา เ ว ร ะมะณ ส กข าปะท ง

สะมาทยาม

ขาพเจาสมาทานซงสกขาบท คอ ของดเวน

จากการกลาวคำเทจ โดยเดดขาด

ส รา เมระยะ มชชะปะมา ทฏฐานา

เวระมะณ สกขาปะทง สะมาทยาม

๕๒ ๕๓

ขาพเจาสมาทานซงสกขาบท คอ ของดเวน

จากการกนเครองดองและของเมา โดยเดดขาด

นอกจากทกคนไดตงใจงดเวนจากการ

กระทำไมดไวลวงหนาแลว ยงไดรบฟงธรรม

เทศนาจากพระภกษทนำหลกธรรมทดงามของ

พระสมมาสมพทธเจ ามาปลกฝ งคณธรรม

จรยธรรม เพอพฒนาและปลกฝงสงทดงามให

น ก เ ร ยน คร และบคลากรทางการศกษา

ผปกครองและชมชนละแวกใกลเคยงไดนำไปใช

ในการดำเนนชวตทดงามไดอยางถกตอง

การไดบญจากศลนน เราตองตงใจงดเวน

ไวลวงหนาหรอสมาทานไว เราถงจะไดอานสงส

ผลบญ ถงแมวาจะไมพบเหตการณอะไรเลย

ในว นน น ก ไ ด บญจากศ ลค รบท ง ๕ ข อ

ทกประการ เพราะบญเกดจากความตงใจงดเวน

นนเอง จะเหนวากจกรรมสมาทานศล ๕ นอกจาก

ไดพฒนาคณภาพชวตทดงามแลว ทกคนยงได

รวมกนสบทอดพระพทธศาสนาเพอดำรงไว

ใหยนนานอกดวย

๕๒ ๕๓

การเสรมสรางคณธรรมทดงามโดยยดหลก

คณธรรมพนฐาน ไดแก ขยน ประหยด ซอสตย

มวนย สะอาด สภาพ สามคค มนำใจและกตญญ

เพอพฒนาผ เรยนใหเปนคนดและมความสข

สภาพสงคมในปจจบนกำลงเปลยนแปลงไป

การดำเนนชวตของคนในปจจบนขาดหลก

เพชรบร เขต ๑

เรอง

สจตรา หวงเชอ

ศรพงศ ชมเสอ

โรงเรยน

เขายอยวทยา

ต.เขายอย อ.เขายอย

จ.เพชรบร

อาสารวมพลง

สรางบานฟาง ศลธรรมประจำใจ ความประพฤตผดศลธรรม

โดยเฉพาะปญหาทเกดขนกบนกเรยนและเยาวชน

ทปรากฏเปนขาวใหเหนอยเสมอ ใหความสนใจ

กบอนเทอรเนตรบขอมลทขาดการพจารณาขอด

ขอเสย ทำใหเยาวชนบางสวนมพฤตกรรมเลยน

แบบสงไมด จนเกดปญหาตางๆ ดงนนโรงเรยน

๕๔ ๕๕

จงไดสงเสรมการจดกจกรรม ใหนกเรยนไดม

จตสาธารณะ มคณธรรม ไดลงมอกระทำสงใด

สงหนง อนแสดงความเปนจตอาสารบผดชอบ

ตอสงคม

จตอาสา คอ จตทตองการชวยเหลอคนอน

หรอนกถงสวนรวม ไมนงดดายตอความทกขยาก

ของผอน ปรารถนาเขาไปชวยดวยการสละเวลา

และดวยจตทเปนสขทไดชวยผอน ไมวาจะเปน

นกเรยน คร พอคา นกธรกจ ขาราชการก

สามารถเปนอาสาสมครไดตลอดเวลา หากมจตใจ

คำนงถงสวนรวมอย เสมอ โครงการพฒนา

ศกยภาพเยาวชนจตอาสาในสถานศกษาไดสง

เสรมใหนกเรยนมจตสาธารณะในการใชชวต

อยางพอเพยง พอมพอกน พงตนเองและชวย

เหลอผอน ทางโรงเรยนเขายอยวทยาไดจด

โครงการคายอาสาพฒนาชมชน โดยใหนกเรยน

จดคายอาสาพฒนาชมชนทวดลนชาง อำเภอ

หนองหญาปลอง จงหวดเพชรบร นกเรยนทกคน

ไดม โอกาสบำพญประโยชนใหกบบาน วด

และโรงเรยน

เมอเดนทางถงวดลนชางกไดพบหลวงพอ

ทคอยตอนรบนกเรยน จากนนหลวงพอและ

วทยากรไดอธบายใหความรเกยวกบบานฟาง

เมอถงสถานทจรง ทางวดไดเตรยมอปกรณ

ทกอยางพรอมทจะทำ มบอดน ทกคนตองลงใน

บอดนท ๒ และบอดนท ๓ ผสมกน ระหวาง

ทำงานพวกเราพลดกนรองเพลงอยางสนกสนาน

และมความสข หลงจากนนทกคนไดเดนทาง

กลบวดลนชางเพออาบนำ รบประทานอาหาร

ทำวตรสวดมนตนงสมาธ สรปงาน ฟงบรรยาย

ธรรมของหลวงพอและเขานอน

เชาวนท ๒ พวกเราตนนอนตอนต ๔ ทำ

กจสวนตว ออกบณฑบาตกบพระ เพอดวถชวต

ในยามเชาของพวกชาวบานลนชาง หลงจากนนก

เตรยมตวรบประทานอาหารเชา เพอจะไดไป

ทำงานตอ การทำงานในวนนทกคนพรอมทงชาว

บานพระภกษแลวนองๆ นกเรยนลนชางชวยกน

ฉาบและเชอมรอยตอของกอนฟางจนสำเรจ แลว

นำฟางกบดนเหนยวทเตรยมไวมาฉาบฝาผนง

ความหนาประมาณ ๕ - ๖ ซ.ม. ฉาบกน ๒ - ๓ ครง

หรอมากกวานกได ฉาบจนเรยบแลวตกแตงให

สวยงามตามชอบใจ ปนเปนรปตางๆ ทำตาม

จนตนาการของแตละคนจนเสรจเรยบรอย

เพอใชเปนศนยกลางการเรยนรการทำบานฟาง

เปนทอานหนงสอ ทพกผอนของนกเรยนโรงเรยน

บานลนชางและชมชนในละแวกนน

จากการปฏบตกจกรรมอาสารวมพลง

สรางบานฟาง เพอเปนการสรางเสรมความ

สมพนธระหวาง บาน วด โรงเรยนและชมชน

เยาวชนไดกระทำความด มจตอาสาชวยเหลอ

สงคม ไดรบทงความร ประสบการณ ความ

สามคค มความสขปลกฝงคานยม ในการ

ทำความด มความรบผดชอบ ชวยเหลอดวยจตท

เปนสขเสยสละ ไมวาจะเปนแรงงานกำลงใจ

และทรพย เสยสละความสขสวนตว ซงเปน

หนทางพฒนาจตใจอยางเปนรปธรรม เกดความภมใจ

ในตนเองและเปนเยาวชนทดตอไปในอนาคต

จตอาสา คอ จตทตองการชวยเหลอคนอน

หรอนกถงสวนรวม ไมนงดดายตอความทกข

ยากของผอน

๕๔ ๕๕

ลนเกลารชกาลท ๖ ทรงพระราชทาน

กำเนดลกเสอไทยไวหนงรอยปมาแลว ดวยความ

เชอมนวาไมมกระบวนการใดๆ จะสรางคนให

เปนคนดไดเทากบกจกรรมลกเสอ ดงพระราช

ดำรสอมตะททรงตรสวา “ขาไมตองการตำราเรยน

ทเดนได สงทขาอยากไดนนคอ เยาวชนทเปน

สภาพบรษ ซอสตย สจรต มอปนสยใจคอทด”

ล น เ กล า ร ช ก าลท ๙ ทร งม ค ว ามร

ความเขาใจพนฐานเกยวกบภมปญญาทองถน

ราชบร เขต ๑

เรอง

ปรชา ทตยาภรณ

โรงเรยน

วดวมลมรรคาราม

สำนกงานเขตพนท

การศกษา ประถมศกษา

ราชบร เขต ๑

การนำภมปญญาทองถน

เขาสขบวนการลกเสอ

และไดทรงนำมาปฏบตอยางจรงจง เพอเปนแบบ

อยางใหกบพสกนกรของพระองค เชน ทรงใช

ภมปญญาในการแกไขวกฤตการณทางการเมอง

จนประเทศพนภยพบต ทรงพระราชทานแนวทางการ

ดำเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงท

นำความยงยนพลกฟนความยากจนมาสความ

อดมสมบรณ นำความสขมาสประชาชนชาวไทย

ชมชนทโรงเรยนตงอยมภมปญญาทองถน

มากมาย แตในปจจบนภมปญญาไดสญหายไป

๕๖ ๕๗

เปนจำนวนมาก เนองจากการถายทอดเปนการ

บอกเลาจากปากตอปากจากผร ผ เชยวชาญ

ถายทอดสลกหลานหรอบคคลใกลชดทรกใคร

และไววางใจ การถายทอดดวยกระบวนการดง

กลาวจงอยในวงจำกด ความรบางอยางจงได

สญหายไป

ดงนนขบวนการทจะทำใหภมปญญาทอง

ถนกลบคนมาไดคอ ขบวนการลกเสอ ซงเปน

ขบวนการพฒนาคนใหมคณภาพและเปนรากฐาน

สำคญในการพฒนาประเทศชาต ซงบคคลทม

บทบาทเปนอยางมากในการนำภมปญญาทองถน

เขาสขบวนการลกเสอคอ ครภมปญญา ซงหมายถง

บคคลผทรงภมรดานใดดานหนง เปนผสรางสรรค

และไดทำการสบสานภมปญญาดงกลาวมาอยาง

ตอเนอง จนเปนทยอมรบของสงคมและชมชน

แตการรอฟนครภมปญญาขนมาใหมจะตองเผชญ

ปญหาบางประการอยางแนนอน เพราะในชวง

ทผานมาครภมปญญาไดถกพฒนาแบบใหมมา

เปนเวลานานพอสมควร ดงนนโรงเรยนตอง

สรางเจตนคตดานความรสกของครภมปญญา

ใหเขามามสวนรวมในการนำภมปญญาเขาส

กระบวนการลกเสอใหมากทสด

การจดกจกรรมเขาคายพกแรมลกเสอ

เปนงานทคอนขางหนก เพราะตองตอบคำถาม

นใหได “จะเขาคายพกแรมไปทำไม?” ถาตอบ

คำถามนไมได การจดกจกรรมกจะไมประสบผล

สำเรจและจะตองประสบกบสภาพปญหามากขน

เรอยๆ มาตรฐานการอยคายพกแรมกตำลง

และในทสดความลมเหลวกจะเกดขน โดยท

โรงเรยนและลกเสอตองสญเสยความสขทไดรบ

เสยเวลาอนมคา เสยเงนและเสยโอกาสอกมากมาย

รวมทงเสยความรสกทดตอการเขาคายพกแรม

๕๖ ๕๗

หรอตอกจการลกเสอดวย ดงนนตองมแผนการ

จดทดวามวตถประสงคใด ทำเพออะไร ทงนเพอ

ใหการอยคายพกแรมบรรลเปาหมายทวางไว

ในการจดกจกรรมเขาคายพกแรมลกเสอ

ของโรงเรยน ไดนำครภมปญญาทองถนเขามาม

สวนรวม จำนวน ๕ กจกรรม ไดแก

๑.สรางซมเสอถาวร เพราะกอนทลกเสอ

จะเขาคาย ตองผานพธลอดซมเสอกอน พธนถอ

เปนพธทศกดสทธ ดงคำกลาวทวา “รบลกเสอ

เขาคายใหลอดซม” แตซมเสอทเคยปฏบตกนมา

ตงแตอดตจนถงปจจบน จะสรางกนแบบงายๆ

โดยใชจวรพระบาง ลอรถยนตบาง ทางมะพราว

บาง ฯลฯ ดงนนครภมปญญาจงสรางซมเสอถาวร

อนเปนจดเดนของคาย มความสรางสงางาม

นาเกรงขาม แฝงไปดวยความศกดสทธ เปนท

ดงดดความสนใจของลกเสอและเมอเสรจสน

กจกรรมฯ แลวซมเสอจะกลายเปนจดศกษา

แหลงเรยนร สวนสนก และชวยเสรมใหสภาพ

แวดลอมของโรงเรยนใหเดนขน ๒.เปนวทยากรในการ

เดนทางไกล จากทเคยปฏบตกนมาตงแตอดต

จนถงปจจบน ลกเสอเดนทางไปตามถนนหรอ

ตามทศทางทกำหนดให ดงนนครภมปญญา

จงใหลกเสอเดนทางไกลไปเรยนทบานของตวเอง

สงผลใหลกเสอเกดความตระหนกในการอนรกษ

ภมปญญาใหคงอยคสงคมไทยและมรายได

ระหวางเรยน ๓.เปนประธานในพธเปดการแสดง

รอบกองไฟ จากทเคยปฏบตกนมาตงแตอดต

จนถงปจจบน จะเชญผบงคบบญชามาเปน

ประธาน ซงบางครงทานกไมมเวลา บางครงทาน

มาแลวกตำหนจดบกพรองในการจดกจกรรม

๕๘ ๕๙

บางครงกมปญหาในการตอนรบ ฯลฯ จงเชญคร

ภ ม ป ญญาห ร อ บ ค คลสำคญ ในช ม ชนมา

เปนประธาน นอกจากเปนการใหเกยรตแลว

ยงเปนการเสรมสรางความสมพนธทดระหวาง

โรงเรยนกบชมชนและยงไดงบประมาณจากทาน

ประธานมาชวยเสรมในการจดกจกรรมดวย

๔.เปนวทยากรจดกองไฟ จากทเคยปฏบตกนมา

ตงแตอดตจนถงปจจบน เปนหนาทของครฝก

หรอลกเสอหม ใดหมหนง ซงตองเจยดเวลา

มาฝกซอม ทงๆ ทงานรบผดชอบกเตมมอจงให

แมบานในชมชนมาเปนวทยากร สงผลใหมการ

รวมกลมแมบานฝกซอม สรางความสนกสนาน

ครนเครง รวมจตรวมใจกน ๕.แมครวจดทำอาหาร

บรการลกเสอ จากทเคยปฏบตกนมาตงแตอดต

จนถงปจจบน จะใหลกเสอแตละหมจดทำกนเอง

เปนการเพมภาระในการนำอปกรณมา บางคน

เวลาเลกกจกรรมกลมขนกลบ บางคนกหาย

บางคนกสลบกบคนอน และทสำคญลกเสอเรา

ยงเลกอย จงใหครภมปญญาเปนแมครวจดทำ

อาหารบรการ สงผลใหผมฝมอทางทำอาหาร

ทงผหญงและผชายมาแสดงฝมอกนมากมาย

หลายคน

ในปจจบนกจกรรมเขาคายพกแรมลกเสอ

ไดกลายเปนการคาไปแลว มการเปดบรการกน

อยางหลากหลายทงภาครฐและเอกชน โรงเรยน

ตางๆ พากนไปใชบรการเปนจำนวนมาก ดวยขออาง

ทวา “มแตครผหญง ครผชายกแกๆ ฝกลกเสอ

เองไมได ไปจางเขาฝกใหดกวา” หรอ “ถาครฝก

ลกเสอเอง ลกเสอจะขาดระเบยบวนย ไมเชอฟง

แตถาใหผอนฝก ลกเสอจะมระเบยบวนย เชอฟง

มากกวา” หรอ “สบายด แคเอาเงนไปจายกเสรจ

แลว” แตโรงเรยนวดวมลมรรคารามไมตอง

ไปจางใหใครเขาฝกเดกให เพราะครกบครภม

ปญญาของเราฝกเดกกนเอง เดกกมความสข

สนกสนาน เชอฟงด ถงแมครกบครภมปญญา

สวนใหญจะเปนผหญงและครกบครภมปญญา

ผชายกแกๆ แตกสามารถจดกจกรรมไดเปนอยางด

ไมมใครฝกลกเสอไดดเทากบ “คร” เพราะใน

ขณะทเราฝกเดกเรากจะไดฝกครกบครภมปญญา

รนใหมไปดวย ปจจบนจะหาครกบครภมปญญา

ททำกจกรรมพฒนาเดกพฒนาคนหาไดยากเตมทน

เพราะฉะนน ครทกคนจงชวยกน ใหสมกบทอาชพ

ของเราเปนวชาชพชนสง

“จะเขาคายพกแรมไปทำไม?” ถาตอบคำถามน

ไมได การจดกจกรรมกจะไมประสบผลสำเรจ

๕๘ ๕๙

กจกรรมครอบครวคณธรรมนำการคด

พฒนาคณภาพผเรยนดานทกษะชวตในโรงเรยน

ขนาดเลกของโรงเรยนบานพมวงราษฎรบำรง

ในปการศกษา ๒๕๕๔ มการดำเนนงานจด

กจกรรมเสรมการเรยนการสอน ระดบชนอนบาล ๑

ถงชนประถมศกษาปท ๖ จำนวนหองเรยน ๘ หอง

จำนวนนกเรยนรวม ๘๔ คน โดยแบงนกเรยน

ราชบร เขต ๑

เรอง

สมทรง ไชยวต

โรงเรยน

บานพมวงราษฎรบำรง

ต.แกมอน อ.จอมบง

จ.ราชบร

กจกรรมครอบครว

คณธรรมนำการคด ทงหมดเปนกลม จำนวน ๖ กลม ทกกลมประกอบ

ดวยสมาชกท เปนนกเรยนต งแตชนอนบาล

จนถงชนประถมศกษาปท ๖ แตละกลมจะเรยกวา

ครอบครว มคณครดแล ๑ คน เปรยบเปนพอ

หรอแม ทง ๖ ครอบครวน ไดแก ครอบครสขสนต

ครอบครวหรรษา ครอบครวพาชน ครอบครวรนรมย

ครอบครวสมฤด และครอบครวปรด เปรม

๖๐ ๖๑

ทกครอบครวจะมนกเรยนชนประถมศกษาปท ๕

และ ๖ ทเปนกลมแกนนำรบผดชอบดแลการทำ

โครงงานคณธรรมมาเปนผคอยประสานงาน

ดำเนนการในการทำกจกรรมตางๆ ทกครอบครว

จะมกจวตรประจำวนทรวมกจกรรมกน ไดแก

ทำความสะอาดเขตพนททรบผดชอบ กจกรรม

หนาเสาธงกอนเขาเรยน พกรบประทานอาหาร

กลางวน แปรงฟนกอนเขาเรยนภาคบายและ

กจกรรมหนา เสาธงกอนกลบบ าน รวมท ง

กจกรรมพ เศษอนๆ อก ตลอดปการศกษา

โรงเรยนจดกจกรรมเสรมการเรยนการสอนดวย

กจกรรมหลก ๙ กจกรรม ไดแก กจกรรมยาม

เชาแหงคณธรรม กจกรรมเรยนจรยศกษา

กจกรรมออมทรพย กจกรรมสวนเกษตรพอเพยง

เพยงพอเพอพอ กจกรรมตามประเพณไทย

กจกรรมบรรพชาสามเณรหมในวนแมแหงชาต

กจกรรมบวชชพราหมณ ในวนพอแห งชาต

กจกรรมวนพระประจำโรงเรยนและกจกรรมคาย

ชวตและจตอาสา

การจดกจกรรมครอบครวคณธรรมนำการ

คดพฒนาคณภาพผ เรยนดานทกษะชวตใน

โรงเรยนขนาดเลก เพอปลกฝงคณลกษณะอน

พงประสงค : อยอยางพอเพยง ไดดำเนนการมา

เปนเวลากวา ๒ ปแลว โดยนกเรยนทกคนจะ

ปฏบตตนตามแนวทางของกจกรรมครอบครว

คณธรรมนำการคดเปนกจวตรประจำวน จนเกด

เปนนสยและโรงเรยนไดมการตดตามประเมนผล

มการพฒนาส ง เสรมการดำเนนการอย าง

สมำเสมอแตในระยะแรกๆ ของการจดกจกรรม

ไดพบปญหาโดยเฉพาะดานพฤตกรรมของ

น ก เ ร ยนย ง เ คยช นและจดจำ เ ล ยนแบบ

พฤตกรรมของผปกครองโดยเฉพาะดานวาจา

ดานการแตงกาย ไมขยน โรงเรยนไดแกปญหา

โดยใชวธการจดกจกรรมสมพนธชมชน ผปกครอง

ใหมากขนโดยใชชวงเวลาหลงจากทพวกเขาเลก

ทำงานในตอนเยนแลว พรอมกบนำเสนอผลงาน

ของนกเรยนและโรงเรยน ใหชมชนและผปกครอง

ไดเหน แจงภาระงานของโรงเรยนทกำลงดำเนน

การซงตองการความรวมมอจากทกฝาย เพอบตร

หลานของพวกเขาจะไดเปนคนดมคณภาพตาม

มาตรฐานการศกษาและจากการจดประชมคณะ

กรรมการสถานศกษาขนพนฐานอยางสมำเสมอ

จ งไดความรวมมออยางดย ง ในการพฒนา

กจกรรมตางๆ ของโรงเรยน นบวาเปนทนาพอใจ

อยางยง สงผลใหประสบความสำเรจดานเสรม

สรางทกษะชวตใหแกนกเรยนของโรงเรยนบาน

พมวงราษฎรบำรง ซงเปนโรงเรยนขนาดเลก

อยในสงคมหางไกลตวเมองและมครผสอนไมครบชน

๖๐ ๖๑

ผลทเกดขนจากการจดกจกรรมครอบครว

คณธรรมนำการคดพฒนาคณภาพผเรยนดาน

ทกษะชวตในโรงเรยนขนาดเลก ไดพบวา โรงเรยน

บานพมวงราษฎรบำรงมคณภาพของผ เรยน

ตามมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน ในภาพรวม

อย เกณฑระดบด ผ เรยนมพฤตกรรมตามจด

เนนการพฒนาทกษะชวตในระบบการศกษาขน

พนฐานและคณลกษณะอนพงประสงค : อยอยาง

พอเพยง โรงเรยนไดรบรางวลรองชนะเลศอนดบ

๑ ระดบประเทศ จากการจดกจกรรมการจดการ

เรยนร “คณธรรมนำการคด” เปนตวแทนองคกร

ภาครฐระดบจงหวดราชบรทมผลงานตามหลก

ปร ชญาเศรษฐก จพอเพ ยงและผ าน เกณฑ

การประเมนระดบภาคกลาง เปนโรงเรยนดเดน

ดานคณธรรมและจรยธรรม ระดบประเทศ

ปการศกษา ๒๕๕๓ และชมชนหมบานพมวง

ไดรบรางวลชนะเลศเปนหมบานเศรษฐกจพอ

เพยงดเดน ระดบจงหวดราชบร

ความโดดเดนของนวตกรรมนคอ เปน

นวตกรรมททกสถานศกษาสามารถนำกรอบ

แนวคดไปปฏบตไดอยางสะดวก ไมยงยากซบซอน

และไมตองใชทรพยสนเปนทน โดยเฉพาะชวยแก

ปญหาในโรงเรยนขนาดเลกทขาดโอกาสพฒนา

ทำใหเกดคณคาและประโยชน จากผลทเกดขน

ทำใหไดพบวา สอทดทสดสำหรบการบรหารงาน

ในโรงเรยนขนาดเลกกคอ จตสำนกและพฤตกรรม

ของผบรหารสถานศกษาของครผสอนทกคน

ประกอบกบการใชสงคมครอบครว หลกไตรสกขา

(ศล สมาธ ปญญา) คณธรรมพนฐาน ๘ ประการ

และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง รวมกบ

รปแบบการดำเนนงานทเหมาะสมกบบรบทของ

โรงเรยนมาเปนปจจยในการดำเนนงาน เพราะ

โรงเรยนขนาดเลกจำเปนอยางยงทจะตองได

บคลากรในโรงเรยนเปนแมพมพทดงามพรง

พรอมดวยคณธรรม รจกพอเพยง รจกแกปญหา

และวางแผนพฒนา กจะทำใหบรรลวตถประสงค

ไดดงทตงไว ดงเชนการเสรมสรางทกษะชวต

ใหแกนกเรยนของโรงเรยนบานพมวงราษฎรบำรง

โดยใชการจดกจกรรมครอบครวคณธรรมนำการ

คดพฒนาคณภาพผ เรยนดานทกษะชวตใน

โรงเรยนขนาดเลก

สพรรณบร เขต ๒

๖๒ ๖๓

๓ ด ๔ อาสา

ทอดผาปาขยะ

๖๒ ๖๓

เรอง

นภา เตยบฉายพนธ

โรงเรยน

อนบาลพระบรมราชา

นสรณดอนเจดย

ต.ดอนเจดย อ.ดอนเจดย

จ.สพรรณบร

ประเทศไทยของเราเปนประเทศทม

วฒนธรรมอนดงาม คนในชาตอยกนอยางสงบสข

รจกการชวยเหลอเกอกล เอออาทรซงกนและกน

มนำใจตอผอน เหนแกประโยชนสวนรวมมาก

กวาประโยชนสวนตว เพราะคนในสงคมไทยเปน

คนดมคณธรรม จรยธรรม แตในปจจบนจะเหน

วาสงคมไทยของเราเปลยนไป เพราะคนในสงคม

สวนหนงไมมคณธรรม จรยธรรม ทำใหเกด

ปญหาตามมามากมาย ฉะนนเราจงควรมาชวย

กนสรางคานยมใหคน โดยเฉพาะอยางย ง

เยาวชนซงเปนบตรหลานของเราและจะตอง

เตบโตเปนผใหญในวนขางหนา ใหเปนคนเกง

เปนคนด มคณธรรมและอยในสงคมไดอยางม

ความสข

โรงเรยนอนบาลพระบรมราชานสรณ

ดอนเจดย ซงเปนโรงเรยนวถพทธชนนำของ

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

ไดจดกจกรรม ๓ ด ๔ อาสา ทอดผาปาขยะขน

ในโรงเรยน ๓ ดคอ คดด ทำด พดด ๔ อาสา

คอ มจตอาสา พฒนาบาน วด โรงเรยนและ

ชมชนทอดผาปาขยะคอ การนำขยะมาแยก

ประเภทตางๆ แลวทำพธทอดผาปา โดยม

วตถประสงค เพอปลกฝงใหนกเรยนเปนคนด

มคณธรรม จรยธรรม มจตอาสา ชวยพฒนา

บาน วด โรงเรยนและชมชนใหสะอาดปราศจาก

ขยะ ชวยลดภาวะโลกรอน มความฉลาดทาง

สขภาวะ รจกการประยกตใชหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยงในวถชวตประจำวนได เพอหา

ทนการศ กษาให แกน ก เ ร ยนท ย ากจนและ

ขาดแคลน

การจดกจกรรม ๓ ด ๔ อาสา ทอดผาปาขยะ

มวธดำเนนการดงน

๑. ประชมครทกคนในโรงเรยนแจงใหทราบ

ถงแนวทางในการจดกจกรรม ๓ ด ๔ อาสา

ทอดผาปาขยะ โดยใหครไปจดกจกรรมการเรยนร

ใหนกเรยนมความรเกยวกบคณธรรม จรยธรรม

การมจตอาสา การมความฉลาดทางสขภาวะ

การรจกประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจ

๖๔ ๖๕

พอเพยงในวถชวตประจำวน ใหความรเกยวกบ

ขยะวาคออะไร มกประเภท มประโยชน มโทษ

อยางไร สอนวธการคดแยกขยะและการนำขยะ

กลบมาใชใหม โดยการนำมาประดษฐเปนของใช

ของเลน ของประดบตกแตง เชน นำกลองนมมา

ตดเปนเสนๆ แลวสานเปนหมวก นำขวดนำ

พลาสตกมาทำเปนโคมไฟ นำกระปองมาทำเปน

รถไฟ นำเปลอกหอยมาทำเปนตกตา ฯลฯ และสอน

เรองการลดภาวะโลกรอน ซงในปจจบนนมผล

กระทบตอชวตของเราและโลกเปนอยางมาก

๒. ประชมผปกครองนกเรยนแจงใหทราบ

ถงแนวทางในการจดกจกรรม ๓ ด ๔ อาสา

ทอดผาปาขยะ เพอใหผปกครองมความรความ

เขาใจและขอความรวมมอในการชวยปลกฝง

สงเสรมนกเรยนในเรองคณธรรม จรยธรรม การม

จตอาสา การมความฉลาดทางสขภาวะ การรจก

ประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงใน

วถชวตประจำวน ขณะทนกเรยนอยทบาน

๓. แจงใหครพระผสอนศลธรรมในโรงเรยน

ทราบถงกจกรรม ๓ ด ๔ อาสา ทอดผาปาขยะ

และใหครพระผสอนศลธรรมในโรงเรยน ใหความร

เกยวกบการปฏบตตนใหอยในศลธรรม การทอด

ผาปา คำกลาวถวายผาปา คำกลาวกรวดนำ

ใหแกนกเรยน

๔. แจงใหนกเรยนทราบถงกจกรรม ๓ ด

๔ อาสา ทอดผาปาขยะ เพอใหนกเรยนมความร

และเขาใจในการปฏบตตนเปนคนด คดด

ทำด พดด มจตอาสาสรางเครอขายใหพฒนา

บาน วด โรงเรยนและชมชน เหนคณคาของขยะ

รจกการเกบและการคดแยกขยะ มความฉลาด

ทางสขภาวะและนำหลกปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยงไปใชในวถชวตประจำวนได

๕. จดกจกรรม ๓ ด ๔ อาสา ทอดผาปา

ขยะ โดยใหนกเรยนชวยกนเกบขยะทโรงเรยนท

วด และไปชกชวนพอ แม ญาตพนอง คนใน

ชมชนชวยกนเกบขยะและนำมากองรวมกนโดย

แยกเปนประเภทตางๆ เชน กระดาษ ขวดพลาสตก

เหลก ฯลฯ นมนตพระสงฆมารบผาปา นกเรยน

กลาวคำถวายผาปาและใหผปกครองหรอคน

ในชมชนทมอาชพรบซอของเกามารบซอขยะ

นำเงนทขายขยะไดมอบเปนทนการศกษาใหแก

นกเรยนทยากจนและขาดแคลน

๖. นกเรยนลงทะเบยนเขาฐานการเรยนร

ตางๆ โดยมครและนกเรยนทมความสามารถ

มาเปนวทยากร รวมจดฐานการเรยนร ดงน

ฐานท ๑ ทำดใหด คอ สอนกลาวคำ

กรวดนำอยางยอ

ฐานท ๒ งามอยางไทย คอ การฝกมารยาท

ไทย เชน การกราบ การไหวบคคลตางๆ

ฐานท ๓ พอเพยงตามรอยพอ คอ เรยนร

เกยวกบหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ฐานท ๔ ธรรมะจานเดยว คอ การเขยน

พทธภาษตและวาดภาพประกอบระบายสลงใน

จานกระดาษ

ฐานท ๕ ธรรมะองค ๔ คอ การเรยนร

เกยวกบอรยะสจ ๔ อทธบาท ๔

ฐานท ๖ ทำดเพอพอ คอ การเขยนความด

ทจะทำถวายแดในหลวงลงในกระดาษรปหวใจ

ฐานท ๗ สรางหลกคด พชตโลกรอน

คอ การเรยนรเกยวกบการลดภาวะโลกรอน

ฐานท ๘ ขยะสรางคานำพาชวตพอเพยง

คอ การประดษฐของใช ของเลนจากขยะ

๖๔ ๖๕

ฐานท ๙ นทานหรรษาพฒนาสขภาวะ

คอ การฟงนทานแลวตอบคำถาม (นกเรยนเลา

นทานประกอบหนมอ)

ฐานท ๑๐ คณธรรมพนฐาน ๘ ประการ

คอ การเรยนร ในการปฏบตตนเปนคนขยน

ประหยด ซ อส ตย ม ว น ย สภาพ สะอาด

สามคค มนำใจ

เมอนกเรยนปฏบตกจกรรมแลกเปลยน

เรยนรในฐานตางๆ ผานแลวจะไดรบเกยรตบตร

ทกคน ผลทไดรบจากการจดกจกรรม ๓ ด

๔ อาสา ทอดผาปาขยะ คอ นกเรยนประพฤต

ตนดขน มจตอาสารวมกนพฒนาบาน วด

โรงเรยนและชมชน ใหสะอาดปราศจากขยะ รอย

ละ ๙๕ นกเรยนของโรงเรยนทยากจนและ

ขาดแคลนไดรบทนการศกษาจำนวน ๓๒ ทนๆ

ละ ๕๐๐ บาท รวมทงสน ๑๖,๐๐๐ บาทผปกครอง

และชมชนมความพอใจและใหความรวมมอใน

การปฏบตกจกรรมรอยละ ๙๘ ชวยลดภาวะโลกรอน

โดยนำขยะไปประดษฐเปนของใช ของเลนและ

ของตกแตงบาน ฯลฯ แทนการเผาขยะทำใหไมเกด

มลภาวะเปนพษและเปนการนำของทไมใชแลว

กลบมาใชใหมใหเกดประโยชน เปนการประหยด

รจกประยกตใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ในวถชวตประจำวน โรงเรยนไดรบความรวมมอ

และการสนบสนนจาก บาน วด โรงเรยนและ

ชมชนอยางดยง โรงเรยนตางๆ นำไปเปนแบบ

อย างในการจดกจกรรมส ง เสรมคณธรรม

จรยธรรมใหแกนกเรยน นบเปนความภาคภมใจ

อยางยง

๖๖ ๖๗

สพรรณบร เขต ๒

คณธรรมเปนแสงสวางนำทางชวตเสมอ

สมยกอนนในนำมปลาในนามขาว ชาวบานอย

กนอยางพอเพยง เกอกล เออเฟอเผอแผกน

มวถชวตทงดงามราบเรยบ อยกนอยางพรอมหนา

พรอมตา พอแม ลก ปยา ตายาย เวลาคำหลง

อาหารเยนแลวทกคนมารวมกนนงเลนทระเบยง

ชายคาบาน (นอกชาน) ดดวงจนทร ดวงดาว

ถาบานไหนมเดกเลกกำลงหดพดกจะเปนท

ชนชอบของทกคนในครอบครว เพราะเดกพด

ผดบาง พดชดบางไมชดบาง ซกถามตลอดเวลา

ภาพลกนอนหนนตกแม พอสอนหนงสอและ

เลานทานทมคตสอนใจทงทางโลกและทางธรรม

ทกคนดมความสขอมเอมใจเนองจากวถชวตแบบ

พอเพยง มคณธรรมนำชวต ทกคนจงลกจงหลาน

ไปทำบญตกบาตรทวดไผโรงวว แมตองเดน

ดวยเทาในระยะทางทไกลแตทกคนนนกลบม

แววตาทเปยมดวยความสข

ในกาลตอมาท ดนทำกนจากร นป ย า

ตายาย รนพอ รนแม เปลยนมอมาเปนของรนลก

รนหลาน ทดนทำกนของเขากหายไปกลายเปน

ลกจางเสยสวนใหญ ฐานะท เคยพอมพอกน

กกลายเปนยากจน ผนำครอบครวทเคยสอน

หนงสอ เคยเลานทานกนยมดมสรา สวนแมบาน

กไปรบจางทำงานตงแตเชามดกลบกคำ ไมได

เรอง

สพรรณ จนภกด

โรงเรยน

บานไผตาโม

ต.บางตาเถร อ.สองพนอง

จ.สพรรณบร

ทกสปดาหมาทำบญ… สรางคณธรรม

พดคยดแลบตรหลานเทาทควร ผคนแตงงาน

ตงแตอายยงนอยและหยารางกนไป ทงลกใหคนชรา

ทบานเลยงดแลวหนไปมครอบครวใหม เมอจบ

ชน ป.๖ นกเรยนหญงมครอบครวเรว สวน

นกเรยนชายชอบรวมตวกนดมสรา เลนการพนน

ตดยาเสพตด ตดโทรศพทมอถอ เปนทนา

เสยดายเปนอยางมาก ถาเยาวชนของพอหลวงจะ

เปนอยางนไปเรอยๆ คงไมเปนการด

ดงนน ในป พ.ศ. ๒๕๔๒ โรงเรยนบาน

ไผตาโม ไดใชโครงการเยาวชนคนดศรสพรรณ

เปนเครองมอในการกลอมเกลานกเรยนและ

นมนตพระมาสอนธรรมศกษา ตอมาประมาณ

ป ๒๕๔๘ โครงการพาเดกเขาวดทกวนพระกเรม

ดำเนนการขนโดยโรงเรยนรบนโยบายมาปฏบต

เพอ เปนการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมให

หยงรากลกในหวใจของเดกทกคนและใหมผล

เออไปถงครอบครวและชมชน โดยการพาเดกเขา

วดทกวนพระทวดไผโรงวว แตใชเวลาเดนทาง

ไป-กลบนาน จงเปลยนเปนนมนตพระ ๙ รปมา

ทำบญทกวนทมพระมาสอน (วนพฤหสบด) แตก

มปญหาวาตองนมนตพระอก ๘ รปกลบวดหลง

จากทำบญเสรจ ทำใหไมสะดวกในการจดการ

เรยนการสอนนก

๖๖ ๖๗

๖๘ ๖๙

จากการพาเดกเขาวดและทำบญทโรงเรยน

ผปกครองเดก บคลากรในโรงเรยน และเดกนกเรยน

(ป.๔ - ป.๖) ตางกใหความสำคญกบกจกรรมน

มากเปนทพงพอใจและใหการสนบสนนเดกๆ

ตนเตนกระตอรอรน สวนโครงการเยาวชนคนด

ศรสพรรณ ชมชน บคลากรในโรงเรยนและเดก

นกเรยน (อ.๑ - ป.๖) เหนความสำคญ ชนชม

และปฏบตตนตามเปาหมาย ๑๑ ประการ

เนองจากเวลาเปนปจจยในการจดกจกรรม

โรงเรยนบานไผตาโมจงจดกจกรรมทกสปดาหมา

ทำบญ ในวนพฤหสบดทมพระอาจารยสมชาย

มนาโป มาสอน โดยนมนตพระอาจารยมาในการ

ทำบญทกสปดาหเพยง ๑ รป โดยเรมตงแตเชา

นกเรยนชน ป.๔ ถงชน ป.๖ ผลดเวรกนแตละ

สปดาหจดสถานท ตงโตะหมบชา ปอาสนะ

เตรยมนำถวายพระอาจารย จดโตะสำหรบ

ตกบาตร จดสำรบอาหารคาวหวานทนกเรยน

ผปกครองและคณะครนำมาทำบญ โดยมคณคร

คอยชวยเหลอบาง พอได เวลา ๐๗.๑๕ น.

ประธานนกเรยนตระฆงเพอใหนกเรยนเขาแถว

ตกบาตร เวลา ๐๗.๓๐ น. พระอาจารยเดนทาง

มาถง นกเรยนผนำศาสนพธดำเนนการโดย

กลาวเชญผอำนวยการโรงเรยนหรอคณคร จดธป

เทยนบชาพระรตนตรย ปจจบนนกเรยนผนำ

ศาสนพธปฏบตได เองและกลาวคำบชาพระ

กราบพระ อาราธนาศล สมาทานศล ถวาย

ภตตาหาร สงฆทาน นกเรยนชายยกสำรบ

อาหารคาวหวานมาถวายพระ โดยมคณะคร

พนกงานบรการ ผอำนวยการโรงเรยนรวมถวาย

ขณะทพระฉนขาว ผนำศาสนพธนำสวด

มนตตงแตตนจนจบถงกาพยยาน ๑๑ เบญจศล

กพอดกบพระอาจารยฉนขาวเสรจ ตอมาพระ

อาจารยเทศนาสอนคตธรรมโดยบรรยายบาง เลา

นทานบาง หลงจากเทศนเสรจ กใหนกเรยน

คณะคร ผปกครอง นงสมาธ ๑๐ นาทตามขน

ตอน เมอออกจากสมาธ นกเรยนถวายปจจยและ

กรวดนำรบพรจากพระอาจารยเปนภาษาบาล

และคำแปล (เดชะบญขาฯ) จนจบแลวกราบพระ

รตนตรย เสรจพธเวลาประมาณ ๐๘.๓๐ น.

นกเรยนยนตรงเคารพธงชาตและเดนสมาธกลบ

ชนเรยน สวนพระอาจารยสอนธรรมศกษา ชน

ป.๑ - ป.๖ ตงแตเวลา ๐๘.๓๐ น. - ๑๑.๔๕ น.

นกเรยนถวายภตตาหารเพลและนมนตกลบวด

เวลาประมาณ ๑๒.๓๐ น.

๖๘ ๖๙

การปฏบตกจกรรมทกสปดาหมาทำบญ

เพอสรางเดกใหเปนผมคณธรรมหยงรากลก

ในหวใจ โดยใชหลก สะอาด สวาง สงบ ซงม

๑๕ กจกรรมทใชฝกฝนขดเกลาเดก คอ ๑.ไหว

คณพอคณแมเชา-เยน ๒.ศษยไหวคร นองไหวพ

๓.เดกแบงเขตรบผดชอบทำความสะอาด ดแล

ตนไมในบรเวณโรงเรยน ๔.แตงชดขาว ๕.ฟงเทศน

๖ . น ง ส ม า ธ ๗ . แ ผ เ ม ต ต า ๘ . เ ด น ส ม า ธ

๙.บนทกความด ๑๐.บนทกคณธรรมพนฐาน

๘ ประการ (จากโครงการพฒนาคณธรรมพน

ฐาน ๘ ประการ) ตงแตชนอนบาล ๓ ขวบถงชน

ป .๖ โดยกำหนดกจกรรมพฒนาคณธรรม

จรยธรรมเดกในแตละดานเปนรปธรรมสามารถ

จดและประเมนระดบคณภาพของเดกแตละดาน

เพอนำไปสวตถประสงคของผเรยนทเนน เกง ด

และมความสข ตามหลกสตร) ๑๑.ขอตกลงคนด

๑๒.ตนไมพดได ๑๓.คำถามธรรมะ ๑๔.สอบ

ธรรมศกษา ๑๕.แขงขนแขนงพทธศาสน

ผลการจดกจกรรมทกสปดาหมาทำบญ

และ ๑๕ กจกรรมทใชขดเกลาเดก จากจดเรมตน

สการพฒนาอยางตอเนองยาวนานจนเปนกจนสย

ทำให เด ก ไดพฒนาคณธรรม จร ยธรรมส

ผปกครองพงพอใจเปนทยอมรบของชมชน วด

หนวยงานองคกร รวมจดกจกรรมวนเดก วนแม

และวนปจฉมนเทศ โรงเรยนไดรบรางวลแขนง

พทธศาสนหลายรางวลทกป รวมทงโลเกยรตยศ

แขนงพทธศาสน จากความสะอาด สวาง สงบ

สการทำบญทกวนพระทวดในชมชน โดยม

ประชาชน ผปกครองและเดกมาทำบญถอศล

ภาวนาทกวนพระดวยศรทธาและนอมนำมา

ปฏบตใหเกด ศล คอ การรกษาปกตไมฆาสตว

ไมลกทรพย ไมพดปด ไมอจฉาวารายผอน

สมาธ คอ การควบคมอารมณ ไมโกรธ ไมโลภ

ไมลมหลงในอบายมข ปญญา คอ ความรอบร

รทนตอจตใจตนเอง ตอเหตการณ ตอการเรยนร

ตอการเปลยนแปลงตอสงคมและการดำเนนชวต

อยางมเหตมผล

๗๐ ๗๑

โรงเรยนบานทรายทองของเรา ตงอยทหม

๖ ตำบลทรายทอง อำเภอบางสะพานนอย

จงหวดประจวบครขนธ โรงเรยนของเราเปน

โรงเรยนขนาดเลก มนกเรยนอยประมาณ ๖๐ คน

นกเรยนของเราเปนลกหลานชาวสวนปาลม

สวนยางพาราและสวนมะพราว ผปกครองสวน

ใหญตองประกอบอาชพ ไมมเวลาในการอบรม

เดกเทาทควร การทจะพฒนาเดกและเยาวชน

ไทยใหเปนไดทงคนเกงและคนด มใชแตเพยง

การสอนหนงสอเทานน แตตองสอนใหมทกษะ

ทางปญญา คอ มทงความร ความสามารถและ

รจกใชความรนนในการดำเนนชวตไดอยางปกตสข

รวมถ งการสอนให เป นคนด และต อ งด ท ง

ตอตนเอง ตอผอนและสงคม การพฒนาเดกและ

เยาวชนใหเปนคนเกง ตองเกงใหรอบตว ซงเรยกวา

พหปญญา คอ มความสามารถไดหลายดาน

ปการศกษา ๒๕๕๐ โรงเรยนของเราได

เขาสโครงการแกนนำโรงเรยนวถพทธ ซงเราได

ดำเนนงานตามแนวทางของโรงเรยนวถพทธมา

โดยตลอดคอ มปายแสดงโรงเรยนวถพทธ

มพระพทธรปหนาโรงเรยน มพทธสภาษต

วาทธรรมตดตามท ต า งๆ มการพจารณา

อาหาร ย ม ง า ย ไหว ส วย กราบงามและ

อนๆ อกมากมาย ตามแนวทางการดำเนนงาน

๒๘ ประการ สความเปนโรงเรยนวถพทธ

การสงเสรมและอปถมภศาสนาเพอธำรงไว

ซ ง พ ร ะพ ท ธศาสนา เป นหน าท ข อ งพ ท ธ

ศาสนกชนทกคน มใชเปนภาระหนาทของคนใด

ประจวบครขนธ เขต ๑

เรอง

นฤมล ถาวรกล

โรงเรยน

บานทรายทอง

ต.ทรายทอง

อ.บางสะพานนอย

จ.ประจวบครขนธ

โรงเรยนบานทรายทอง

๗๐ ๗๑

๗๒ ๗๓

คนหน ง โ ดย เฉพาะ โดยต อ ง เ ร มปฏ บ ต ท

ตวเราเองกอน ดวยความรและความเขาใจใน

บทบาทหนาทของการเปนพทธศาสนกชนทด

หนาทของเราจะตองอบรมส งสอนเยาวชน

ซงเปนทรพยากรทสำคญและเปนอนาคตของชาต

ใหเปนผถงพรอมทงความเกงและความด มทง

ความรและคณธรรม โดยใหคณธรรมนำความร

และความเกงไปใชอยางถกตอง เปนประโยชนทง

ตอตนเองและสงคม

การปลกฝงและถายทอดนสยการใฝร

ใฝดใหแกนกเรยน โดยฝกอบรมนกเรยนใหเรยนร

และปฏบตตน ฝกฝนอบรม กาย วาจา ใจและปญญา

ใหยงๆ ขนไป โดยมจดมงหมาย เพอใหอยใน

โลกนไดอยางเปนสข เปนกลยาณมตรใหแก

สงคมและสวนรวม ลวนแลวแตเปนหนาทหลก

ของคร ทจะตองนำพานกเรยนไปใหถงจด

มงหมายนนใหจงได คอ เกง ด และมสข

เกง คอ การตระหนกเหนคณงามความด

แลวแสดงออกไดอยางเหมาะสม เชน ไหวพระ

พอ แม ครอาจารยและญาตผใหญ

ด คอ มความสะอาดเปนระเบยบ ตรงตอ

เวลา รกษาศล ๕ ซอสตย จรงใจ ไมเบยดเบยนใคร

มสข คอ สงทอยากได กลบไมได กอด

สงทไมอยากได กลบได กทน ชวยเหลอ รจกแบงปน

มความสามคคทำงานเปนทมได

เปรยบลกษณะความสำคญของนสยและ

ผลทจะไดรบ

นสยด, นสยไมด

คดด พดด ทำด เปนปกต,

คดไมด พดไมด ทำไมด เปนปกต

ไดทำบญตอเนอง, ไดทำบาปตอเนอง

มความสขเปนปกต, มความทกขเปนปกต

มคนดอยากคบทวเมอง,

มศตรเกดขนอยางตอเนอง

มความคดสรางสรรคเปนปกต,

มแตความคดทำลาย

ความสำเรจสมหวงในสงทดงามรอเขาอย,

ค ว ามล ม เ หล ว พ น าศ ท ง ส ว นตน

ประเทศชาตและสงคมโลก

นสย สำคญกวาวชาการ เพราะนสยของ

ใครด กนำความรอบรทางดานวชาการของผนน

ไปใชประกอบความด วชาการจงเปนเพยง

อปกรณชนใดชนหน ง ทจะใหนำนสยไปใช

ประกอบในหนาทการงาน

ในปการศกษา ๒๕๕๓ โรงเรยนของเรา

เปนโรงเรยนแมขายจดทำโครงการเสรมสราง

คณธรรมในสถานศกษา โดยไดดำเนนกจกรรม

ทง ๓ กจกรรม ครบทกดาน เปนศนยการเรยนร

พทธศาสนาสรางจตอาสาชมชน โรงเรยนของเรา

สงทอยากได กลบไม ได กอด สงท ไมอยากได

กลบได กทน

๗๒ ๗๓

มพทธสภาษตวาทธรรม ตดตามตนไมบรเวณ

รอบๆ โรงเรยน วนพระคณะครและนกเรยนรวม

กบชาวบานบำเพญประโยชนอาสาพฒนาวด

และตามสถานทตางๆ ของชมชน

โครงการคณธรรมสำนกดและโครงงาน

คณธรรมเยาวชนไทยทำดถวายในหลวง จด

กจกรรมพาครอบครวเขาวด รวมทำบญตกบาตร

ฟงเทศนฟงธรรม นงสมาธ จดทำฐานการเรยนร

ตามหลกเศรษฐกจพอพยงในโรงเรยน ใหนกเรยน

เขาใจความหมายของคำวาเศรษฐกจพอเพยง

และรหลกการปฏบตตนตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

คายพระ (โตะคร) ผปกครอง จดกจกรรม

อบรมนกเรยนโดยครพระ จดเขาคายคณธรรมให

กบนกเรยน เนนกจกรรมประจำวนและกจกรรม

หนาเสาธงใหสอดคลองกบคณธรรม จรยธรรม

และความเปนไทย มภมคมกนภยจากยาเสพตด

และสงเสรมดานประชาธปไตย

ทกกจกรรม โรงเรยนของเราไดรบความ

รวมมอเปนอยางด ทงจากคณะครในโรงเรยน

นกเรยน คณะกรรมการสถานศกษา ชาวบาน

และชมชน จงสามารถทำใหทกงานและทก

กจกรรมของโครงการ ดำเนนงานเสรจลลวงไป

ไดดวยด ขออานสงสททกทานไดรวมกนทำ

จงสงผลใหทกทานพบเจอแตความสขความ

เจรญยงๆ ขนไปดวยเทอญ

พระพทธศาสนามความสำคญกบวถชวต

ของคนไทย ไดผกพนเพราะศาสนาผสมผสาน

กบหลกความเชอและหลกการปฏบตมาตลอด

เปนระยะเวลายาวนาน ทำใหเกดความเชอและ

การประพฤตปฏบตตนตามแนวทางของพระพทธ

ศาสนาในแบบฉบบของคนไทยโดยเฉพาะ

พทธศาสนกชนทกคนเชอวา พระพทธศาสนา

เปนแกนนำและ เปนรากฐานท สำคญของ

วฒนธรรมไทย เปนศนยรวมจตใจ ทำใหเกด

ความสามคคในหมชนชาวไทย เปนแหลงสำคญ

ท หล อหลอม เอกล กษณ ของชาต ไทยและ

เปนแหลงของด มคา ทชนชาตไทยมอบใหแก

อารยธรรมโลก

๗๔ ๗๕

กาญจนบร เขต ๒

เรอง

นวลจนทร ฮวดลม

โรงเรยน

วดตะครำเอน

ต.ตะครำเอน อ.ทามะกา

จ.กาญจนบร

คณคาของวถพทธในโรงเรยน

วถชวตและวฒนธรรมของชาวไทยไดรบ

การกลอมเกลาตามคำสอนของพระพทธศาสนา

ต ง แต ย คแรกของประว ต ศาสตร ชาต ไทย

จนกลาวไดวา วถพทธคอวถวฒนธรรมของ

ชาวไทยสวนใหญ จนมความเปนเอกลกษณ

ทท วโลกตระหนกและใหการยอมรบ มการ

เปรยบเทยบวา เดกเปนเหมอน “ผาขาว” แลวแต

วาผใหญจะแตงแตมเตมสอะไรกจะไดอยางนน

โดยธรรมชาตพนฐานตงแตเกดแลว สวนมากมก

จะเปน “ผาขาว” แตกวาจะเตบโตขนมาจะมการ

เปลยนแปลงไปกเพราะเงอนไขปจจยทเลยงดให

เตบโตมา รวมถงสภาพแวดลอมทเดกนนไดรบ

๗๔ ๗๕

ในอดตพอแมผปกครองมกจะสอนลกใหเปนคน

เกง เรยนด ตอมาในสงคมปจจบนเรมรบรวา

คณธรรมตองนำปญญา การเปนคนเกงอยางเดยว

อาจจะเอาชวตไมรอด แตการเปนคนมคณธรรม

จะชวยใหสามารถมวคซนใจใชชวตในสงคมได

อยางราบรนและมความสขยงขน เนองจากวา

เรองคณธรรมเปนเรองทจะตองทำอยางตอเนอง

งานดานโครงการโรงเรยนวถพทธของโรงเรยนวด

ตะครำเอนจงสอดรบกบนโยบายของรฐบาล

สาระสำคญคอ จดมงหมายของการจดการศกษา

เพ อพฒนาคนใหมความพรอมท งความรค

คณธรรม

มารจกโรงเรยนวดตะครำเอนกนกอน

โรงเรยนวดตะครำเอน ตงอยเลขท ๓๒๑ ถ.พระแทน

ต .ตะคร ำ เ อน อ .ท ามะกา จ .กาญจนบ ร

เปดทำการสอนตงแตระดบชนอนบาลถงชน

มธยมศกษาตอนตน โดยมนกเรยนจำนวน ๖๗๑ คน

ครจำนวน ๒๙ คน นายบรรจง ปนปฐม เปน

ผ อำนวยการโรงเรยน และนางนวลจนทร

ฮวดลม เปนหวหนารบผดชอบงานโครงการ

โรงเรยนวถพทธและทผานมามการเผยแพรความ

รเรองคณธรรมจากการเขารวมในกจกรรมตางๆ

เชน โรงเรยนและนกเรยนไดรบรางวลชนะเลศ

ระดบประเทศ โครงการประกวดโรงเรยนและ

นกเรยนดเดนดานคณธรรมจรยธรรมของธนาคาร

ออมสนรวมกบ สพฐ. ป ๒๕๕๓ เปนโรงเรยน

ศนยเครอขายเสรมสรางคณธรรมโรงเรยนวถพทธ

จดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรเปดบานคณธรรม

และเหรยญทองการประกวดโครงงานสงเสรมคณ

ธรรมจรยธรรม “เยาวชนไทยทำด ถวายในหลวง”

จดโดย สพป.กจ.๒

เกยวกบการบรหารจดการและวธการ

ปฏบตทเปนเลศ (Best Practices) ของโรงเรยน

วดตะครำเอนนน ทางโรงเรยนจดการเรยน

การสอน ดำเนนการพฒนาผเรยนโดยนำหลก

ธรรมของพระพทธศาสนามาใชหรอประยกตใช

ในการบรหารและการพฒนาผเรยนโดยรวมของ

โรงเรยน เนนกรอบการพฒนาตามหลกไตรสกขา

การเปนคนเกงอยางเดยว อาจจะเอาชวตไมรอด

แตการเปนคนมคณธรรมจะชวยใหสามารถ

มวคซนใจใชชวตในสงคมได

๗๖ ๗๗

อยางบรณาการ หลกไตรสกขาคอ ศล สมาธ

ปญญา ผเรยนไดเรยนรผานการพฒนา “การกน

อย ด ฟงเปน” คอมปญญาร เขาใจในทาง

คณคาแท ใชกระบวนการทางวฒนธรรมแสวง

ปญญาและมวฒนธรรมเมตตาเปนฐานการ

ดำเนนชวตโดยมผบรหารและคณะคร เปน

กลยาณมตรการพฒนา ทงนโรงเรยนยงไดเนน

การพฒนาคณธรรมตามพระบรมราโชวาทของ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว หรอคณธรรม

๔ ประการ ไดแก สจจะ คอ ใหทกคนรกษา

ความจรง ซอตรง ไมหลอกลวง จรงใจ ซอสตย

ตอกน รกกนเหมอนพนอง ทมะ คอ ความขมใจ

ไมโกรธตอบหรอแสดงสงทรนแรงเปนการตอบโต

ฝายตรงขาม รกษาความมนคงทางอารมณไวให

ถงทสดดวยสตสมปชญญะทตนฝกมา ขนต คอ

ความอดทน ฝกใหอดทนตอสงทมากระทบ

ใหรจกใชขนตเปนตวกำหนดความเปนมนษยท

สมบรณ และจาคะ คอ การสละออก รจกเกอกล

แบงปน ใหความอนเคราะหแกผดอยกวาเรา

ทงดานรางกายและจตใจ อนจะทำใหโลกเรา

นาอยยงขน โดยบรณาการกบกจกรรมตางๆ ใน

โรงเรยนอกดวย เชน กจกรรมโครงงานจตอาสา

โครงงานคณธรรมสำนกดและโครงงานคายพระคร

ผปกครอง การจดสภาพของโรงเรยนประกอบ

ดวย ดานกายภาพ คอ อาคารสถานทรมรน

หองเรยนทถกสขลกษณะเนนสะอาด สวาง สงบ

จดแหลงเรยนรและสภาพแวดลอมเออตอการ

ปลกฝงคณธรรม มปายคต พทธพจนตดตาม

ตนไม สถานทตางๆ รอบบรเวณโรงเรยนเปนการ

เตอนสตแกนกเรยน เปนตน ดานกจกรรมพน

ฐานวถชวต เชน จดกจกรรมประจำวนหนาเสาธง

สวดมนต นงสมาธกอนเรยน กจกรรมกนอย

ด ฟงเปน รวมกจกรรมวนสำคญกบหนายงานอน

กจกรรมนกเรยนตางๆ ดานการเรยนการสอน

เรมต งแตการกำหนดหลกสตรสถานศกษา

การจดหนวยการเรยน แผนการจดการเรยนร

จนถงกระบวนการเรยนการสอนทมงเนนการ

พฒนาดานจตใจตงแตเลกเรอยไปจนถงเตบโต

เปนผใหญ ดานบรรยากาศและปฏสมพนธให

ความสำคญในการปฏบตตอกนระหวางครกบ

นกเรยน นกเรยนกบนกเรยน หรอครกบคร

เปนตน และดานการบรหารจดการ โรงเรยนรวม

มอกบผปกครองและชมชนในการพฒนานกเรยน

อยางตอเนอง สมำเสมอและพฒนาซงกนและกน

ตามวถแหงพทธ ตงแตการกำหนดวสยทศน

การกำหนดแผนปฏบตการ ตดตาม ประเมนผล

๗๖ ๗๗

และพฒนาอยางตอเนอง ซงการจดสภาพใน

แตละดานจะมงเพอใหการพฒนานกเรยนตาม

ระบบไตรส กข าดำ เน น ได อ ย า ง ช ด เ จนม

ประสทธภาพ ดงเชน การจดดานกายภาพเปน

ธรรมชาต สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนชวนให

มจตใจสงบ สงเสรมปญญา กระตนการพฒนา

ศรทธาและศลธรรม กจกรรมพนฐานวถชวต

กระตนใหการกน อย ด ฟงเปน ดำเนนดวย

สตสมปชญญะเปนไปตามคณคาแท ดานการ

เรยนการสอนบรณาการพทธธรรมในการจดเรยน

รชดเจนโดยมพระจากวดตะครำเอนมาทำการ

สอนเปนประจำ ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ

เอออาทร เปนกลยาณมตรตอกน สงเสรมทง

วฒนธรรมเมตตา และวฒนธรรมแสวงปญญา

เปนตน อยางไรกตาม แมทางโรงเรยนจะยด

ผเรยนเปนสำคญ แตบคลากรโดยเฉพาะอยางยง

ผบรหารและครมความสำคญอยางยงทจะเปน

ปจจยใหผ เรยนพฒนาไดอยางด ทงการเปน

ผจดการเรยนรและการเปนแบบอยางทดในวถ

ชวตจรงในลกษณะ “สอนใหร ทำใหด อยใหเหน”

ฉะนนทางโรงเรยนวดตะครำเอนจงสงเสรม

ใหบคลากรปฏบตธรรมในชวตประจำวน เพอให

มคณลกษณะทดตามวถพทธ เชน ศรทธาใน

พระพทธศาสนาและพฒนาตนใหดำเนนชวตทด

งาม ลด ละ เลกอบายมข ถอศล ๕ เปนนจ

เปนกลยาณมตรและเปนแบบอยางทดตอศษย

จากการพฒนาขางตนจงกอใหเกดภาพอน

งดงามแหงวถพทธ คอ ผเรยนไดพฒนาเปนองค

รวมสชวตทดงาม โดยมโรงเรยนเปนศนยกลาง

ของการพฒนาและเปนกำลงสานตอเจตนารมณ

ใหทกคนเปนคนด มคณธรรม ฉะนน เมอเปรยบ

เดกเราคอผาขาวทเกดมามพนฐานเปนคนดเทา

กนหมด บางคนอาจถกแตงแตมสสนงดงาม

บางคนอาจถกแตมสจนเลอะเทอะ ซงตางคนตาง

ครอบครวตางสภาพแวดลอม การทเราชนชม

ความดงามในตวเขาจงเหมอนกบการเปดโอกาส

ใหเขากลบมารตวเองวา ในตวเขามความดนอย

หากรจกดแลและทำใหความดนนเตบโตขน

สงคมทกำลงวนวายวกฤตแกงแยงชงดชงเดนกน

กอาจเปล ยนแปลงไปในทางท ด ได ในท สด

โดยชกนำใหพวกเขาเหนคณคาของวถพทธและ

นำหลกคำสอนของพทธศาสนามาใชในการ

ดำเนนชวต ในฐานะครพวกเรามารวมชวยกน

แตงแตมสสนของนกเรยนเราใหเตบโตเปนคนด

ในอนาคตกนเถอะ...

๗๘

ยอนรอย

งานเขยน

ภาคเหนอลาง l เพราะหวใจอยใกลวด

ครรนทรดา นนตา

ทำไมถงเขยนเรองน

โรงเรยนอยตดกบวด แตแปลกใจวาอยใกลวดแลวทำไม

ไมไปทำบญทวดกเลยมความคดวาเรามความไดเปรยบทโรงเรยน

เราอยใกลวด แตเรากลบมองไมเหนประโยชนทเราจะไปปลก

จตสำนกเดก เพราะวาเราเปนจดเรมตนและสนสดหลายๆ

อยางกเลยคดกจกรรม๑เดอน๑วนพระขนมาเพอใหเดกได

เรมไปวด สำหรบตวเองกเหมอนกนอยใกลวดแตกไมคอยไดไป

กไมอยากใหเดกเหมอนตวเรา เรากตองปลกฝงเขาพาไปตงแต

อนบาลเพอใหเขาเกดความอยากไปทำบญ

คณครมวธการเลาเรองยงไงบางคะทไมนาเบอ

เขยนตามความรสกเองตวเองคะ อาจจะเปนคนชอบ

อานนยายดวย เลยเพมเขาไป เปนคนทชอบอานหนงสอ แลวก

ชอบสงเกต ชอบดวาตวของเรามความโชคดในเรองอะไรบาง

แลวเราไดใชความโชคดตรงนนไปทำอะไรไดบาง เชน โรงเรยน

เราโชคดทอยตดวดแลวเราไดใชอะไรจากตรงนนบางสวนใหญ

จะคดบวกอยทกเรองคะเพราะจะทำใหเราเกดความสบายใจ

ภาคอสานตอนบน l การปลกฝงคณธรรมของ

ไตหวน

ครสรเดช พนธวเศษ

มเทคนคในการจดจำเรองราวอยางไรบาง งานเขยนถงไดละเอยด

และเปนขนตอน

จดบนทกครบแตจดตามความเขาใจของตนเองเพอกน

ลมสนๆครบ

กอนการเขยนบทความไดมการเตรยมตวมากอนหรอไม

มครบเพราะผมกรอยเรยงระมดระวงเรองภาษาแลวก

พยายามเชอมใหเหนถงความเปนเหตเปนผลกน โดยเนนเรอง

คร เรองโรงเรยน เรองการบรหารโรงเรยน เรองนกเรยนตาม

แนววชาชพทตนถนด

คาดวาผอานจะไดรบอะไรจากบทความนบางคะ

คดวาจะไดรบประโยชน ในกลมผอานทอยในวยพอแมผ

ปกครองกจะไดหนมาใสใจเกยวกบเรองคณธรรมในตวเดกมาก

ขนครบ สวนในกลมผอานทเปนครบาอาจารยในกลมผบรหาร

โรงเรยน กเปนการกระตนใหนำเรองคณธรรมจรยธรรมไปแทรก

อยในการเรยนการสอนหรอทกกจกรรมทเกดในโรงเรยน

ภาคอสานตอนลาง l ชวตนคงไมมใครอยากเปน

ครกชมล อยสข

ความรสกตองานเขยนจากประสบการณจรง

คอจะเกดจากความเปนจรง จากชวตจรงๆ ของเดก

ซงบางคนอาจจะไมคดวามจรงอยในโลกน แตถาเรารสก

สะทอนในอก หรอรสกสงสาร มนสามารถกลนกรองออกมา

เปนตวอกษรไดอยางสละสลวยและไพเราะ โดยทเราคาดไมถง

เพราะเกดจากความรสกจรงๆ ของเรา พรงพรภายในหนงคน

จบอยางนเลยเปนความรสกทอยากจะบรรยาย

เทคนคการเขยนใหเหนภาพชดเจน

ใสคำบรรยายใหเกดภาพพจน ใหเกดความเปนจรง

สมจรง ใสความรสกลงไป หรอสาทก(ยกตวอยาง) ขนมาให

คนอานเหนภาพตาม เหมอนอยในเหตการณ และการใชภาษา

หรอคำทอานแลวตองรเรองทนท

การเขยนอยางไรใหชวนตดตาม

การสรปแนวคดทงหมดของเรอง จากททงปญหาไวใน

ตอนตน แลวมาคลายปมในตอนสดทาย เปนหวใจของเรอง

เพอใหผอานยงอยากอานอยากตดตามตอ

ภาคประตอสาน l เจดยทราย

ครบวกาน เลาสงเนน

ความเปนมาของงานเขยนชนน

สมยเปนเดก จะอยกบกจกรรมตรงนมาตลอด จะได

สรางเจดยทรายเปนประจำ ทำทกป กคอเรากสนก แลวก

๗๙

ประทบใจ การขนทรายแตกอนกลำบากนะ กเลยมความประทบใจ

คดถงตรงนขนมาคะ

ทำไมถงเลอกสอสารกบผอานโดยการเลาเรองผานตวละคร

ถาเดกเขาอานแลวถาแมคยกบลกเดกเขาจะรสกวามน

ใกลตวเขาดวย กเลยนำการคยกนระหวางแมกบลกตรงนใส

เขาไปมนจะซงกวากนนะคะ

กอนเขยนมการเตรยมตวอยางไรบาง

กอนเขยนกจะทบทวนในเรองของวนเวลาตรงกบวนอะไร

เพอไมใหผดพลาดในเรองของขอมล กเลยมการศกษาเทาความ

นดหนอยสวนเรองของกจกรรมเราจะรเพราะวาเราทำดวยตว

เอง สมยนเดกเขาไมคอยมกจกรรมตรงนกเลยคดวา เรองอดต

บางเรองกลวมนจะหายไปกเลยเอามาเลาใหเดกฟง เพราะวา

ปจจบนนทบานเองกไมมทรายใหขนเหมอนเมอกอนแลว

ภาคกลาง-ตะวนออก l

วถพทธ ร ตน และเบกบาน

พระครปลดสวฒนพรมคณ

พระครเขยนเรองพระธรรมใหเขาใจงายไดอยางไร

เวลาจะเขยนกตงเปาหมาย ตองการใหผอานทราบถง

เปาหมายอะไร กเขยนตามทตงเปาไว อธบายโนมนาวใหผอาน

ไดรบประโยชน ใหแงคด มมมมองหลากหลาย ทำอยางไรใหผ

อานนำไปใชประโยชนไดจรง เรองทยกตวอยางกมาจากคมภร

พระไตรปฎกเปนชาดกเรองเลาประกอบกบไดอานหนงสอของ

พระพรหมคณาภรณ อานหนงสอทาน กทำใหเหนแนวทางการ

เขยนของทานและนำมาประยกตใช

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน l ประสทธ คงศลป

ลกผชายหวใจไมแพ

ครอำไพ สงขสข

มเคลดลบอยางไร ใหงานเขยนมความละเอยดในการบรรยาย

เรองราวประวตชวตคน

เขยนตามสภาพความเปนจรง เปนสภาพความเปนจรง

ของเดกทเราตองเจอตองเหนเขาตลอดเวลาทโรงเรยนเดกสวนใหญ

มฐานะยากจน แตประสทธเขาลำบาก ครอบครวมปญหามาก

อารมณรนแรงนองคอนขางเกเรไปเรยนไหนกโดนไลออกสวน

พอกเสยชวตไปแลว นองจงตองแกปญหาคนเดยวตลอด เขา

เปนคนตาเศราชอบเกบตวไมสงสงกบใครเขากบคนอนไมคอย

ได อารมณรอน แตพอไดเปนประธานนกเรยน เขากเปลยนไป

แขงแกรง หนกแนน อยากใหดเขาเปนตวอยาง พอ-แม กเปน

ทพงไมไดแตเขากประคบประคองชวตใหดได

สวนตวสอนอยประจำ(วชาภาษาองกฤษ) ประสทธจะ

ชอบงวงและขออนญาตออกไปลางหนาลางตาบอยๆพอสงเกต

เหนกเลยสงสยไดสอบถามพดคยเขากเลาวาเขาตองไปทำงาน

หนกหลงเลกเรยน กวาจะเลกงานกดก ทกวน เคยตามเขาไป

ดเขาทำงานทนาเกลอ เหนอยประจำตรงขางทางบานแหลม

จากโรงเรยนตดถนนพระราม๒ทนสวนใหญกทำนาเกลอ โกย

เกลอเปนกองใหญๆบางกทำประมงจบปลา

ปนไดเปนครประจำชนของเขาทกคนรวมทงเพอนๆก

เลยพยายามชวยกน เขากไดเกรดดขน อยากฝากไววา คนเปน

ครนอกจากอยากใหศษยมความรกอยากใหเขามความสข เจรญ

เตบโตไปอยางสดใสอยางไมตองลำบาก อยากใหรฐบาลไดมา

สนบสนนดแลชวยเหลอตรงน

ภาคใตตอนลาง l เกรยตภม หรอสมรภม

ครอญญาน รองสวสด

ความประทบใจในงานเขยนชนน

เปนประสบการณตรงคะ ประทบใจพเอยดมากเลยคะ

เพราะวาแกเปนคนอธยาศยด และชอบชวยเหลอเพอน ตวแกเอง

แกไมหวงแตหวงคนอน ลกศษยแถวน ไมวาจะเปนเดกมสลม

หรอแขก แกสอนมาตงแตรนตายาย เพราะวาเดกอสลามเขาจะ

มลกตงแตอายยงนอยคะกเปนทงพ เปนทงญาต เปนทงครแลวก

มแรงบนดาลใจวาทานสน. ทเขต ๒ แกบอกวาใหทำสงภายใน

วนท ๑๙ คะ และวนท ๑๙ สงหาคม ตรงกบวนทแกเสยชวต

พอด

ชวยแนะนำวธการเขยนเรองราวใหด

อนดบแรกเราตองมขอมล และหาภาพทเขากบเรอง

ภาพหามาเอง และภาพจรงกยงมอย อกสวนกเอามาจากงานท

ระลกในงานศพของแกคะ แลวครกหาขอมลทางอนเทอรเนต

ดวยคะวาคนทตายไปแลวนนกคนแลว

บทความดเดน

ภาคเหนอตอนบน

โรงเรยนราชานเคราะห พะเยา เขต ๒

ภาคเหนอตอนลาง

โรงเรยนทงนอยพฒนา กำแพงเพชร เขต ๒

ภาคอสานตอนบน

สพป.ขอนแกน เขต 2

ภาคอสานตอนลาง

โรงเรยนบานเตย อบลราชธาน เขต ๕

ภาคประตอสาน

โรงเรยนบานขามทะเลสอ นครราชสมา เขต ๕

ภาคกลาง-ตะวนออก

วดญาณเวศกวน (หลงพทธมณฑล) นครปฐม

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน

โรงเรยนวชรธรรมโศภต เพชรบร เขต ๑

ภาคใตตอนลาง

โรงเรยนบานตอหลง นราธวาส เขต ๒

ภาคเหนอตอนบน

สพป.เชยงรายเขต๔

โรงเรยนบานหวยไซลำพนเขต๑

โรงเรยนบานถำผาลาดพะเยาเขต๒

โรงเรยนชมชนบานหนองเลาพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานทงโหงเชยงรายเขต๔

โรงเรยนราชานเคราะหพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานนาตม(ครราษฎรวทยานสรณ)แพรเขต๒

โรงเรยนบานแปะเชยงใหมเขต๖

โรงเรยนบานหวยสงหแมฮองสอนเขต๒

โรงเรยนบานแมจองเชยงใหมเขต๑

โรงเรยนอนบาลแมสะเรยง(บานโปง)

แมฮองสอนเขต๒

โรงเรยนบานปาตาลลำปางเขต๒

โรงเรยนบานดอนแกวพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานหนองบวตำบลงมพะเยาเขต๒

ภาคเหนอตอนลาง

โรงเรยนวดทาขอยพจตรเขต๑

โรงเรยนบานวงออพจตรเขต๑

โรงเรยนบานหนองขาวพจตรเขต๑

โรงเรยนบานหนองรมตากเขต๑

โรงเรยนวดคยางกำแพงเพชรเขต๑

โรงเรยนบานไดลกพจตรเขต๒

โรงเรยนวดหวยเรยงใตพจตรเขต๒

โรงเรยนบานวงทบยาพจตรเขต๑

โรงเรยนชมชนวดคลองคะเชนทรพจตรเขต๑

โรงเรยนบานนำดวนตากเขต๑

โรงเรยนชมชนบานกำแพงดนพจตรเขต๑

โรงเรยนชมชนท๑๑วดสวรรณประดษฐพษณโลก

เขต๑

รายชอโรงเรยนในวารสารวถพทธฉบบท ๖

๘๐

โรงเรยนบานแกงซองพษณโลกเขต๒

โรงเรยนบานหนองรมตาก๑

โรงเรยนบานเขาพรกอนสรณกำแพงเชรเขต๒

ภาคอสานตอนบน

โรงเรยนบานนอยกลางคำแคนเหนอขอนแกนเขต๒

โรงเรยนบานหนองเอยนดง(ราษฎรสงเคราะห)มกดาหาร

โรงเรยนบานโพนสวางวงเยนเลยเขต๑

โรงเรยนบานแดงใหญขอนแกนเขต๑

โรงเรยนบานดอนมะจางนครพนมเขต๒

โรงเรยนเทศบาลสวนสนกขอนแกนเขต๑

โรงเรยนบานเหลาพฒนานครพนมเขต๒

สพป.ขอนแกนเขต๒

โรงเรยนนาหนองทมวทยาคมขอนแกนเขต๕

โรงเรยนบานนาโคกเลยเขต๑

โรงเรยนพลงราษฎรพทยาสรรพมกดาหาร

โรงเรยนบานเหลาพฒนานครพนมเขต๒

โรงเรยนบานดอนกลางนครพนมเขต๒

กลมโรงเรยนเทศบาลนครและสพท.ขอนแกนเขต๑

ภาคอสานตอนลาง

โรงเรยนบานหวนารอยเอดเขต๒

โรงเรยนบานคลอมตรภาพศรสะเกษเขต๑

สพป.ยโสธรเขต๒

โรงเรยนเออดใหญพทยาอบลราชธานเขต๓

โรงเรยนบานทบนอยสรนทรเขต๒

โรงเรยนกระเทยมวทยาสรนทรเขต๓

โรงเรยนบานนาเรองอบลราชธานเขต๔

โรงเรยนบานนาแมดอบลราชธานเขต๒

โรงเรยนบานคมยโสธรเขต๑

โรงเรยนบานโนนเลยงอบลราชธานเขต๕

โรงเรยนบานนาถมยโสธรเขต๑

โรงเรยนบานบอนวทยาศรสะเกษเขต๑

เพมเตมจากภมภาคอน

โรงเรยนบานดอนกลางนครพนมเขต๒

โรงเรยนบานดอนศาลานครพนมเขต๒

โรงเรยนบานหนองใหญพฒนานครราชสมาเขต๓

โรงเรยนบานชงโคระยองเขต๒

โรงเรยนปากคลองบางขนากฉะเชงเทราเขต๑

ภาคประตอสาน

โรงเรยนบานทาขเหลกนครราชสมาเขต๕

โรงเรยนบานซบเจรญสขชยภมเขต๓

สพป.นครราชสมาเขต๗

โรงเรยนนคมสรางตนเองจงหวดสระบร(พบลสงเคราะห๒)

สระบรเขต๑

โรงเรยนบานโคกสวางบรรมยเขต๓

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยาปราจนบรเขต๒

โรงเรยนบานหนองใหญพฒนานครราชสมาเขต๓

โรงเรยนดอนนำใสวทยานครราชสมาเขต๕

ภาคกลาง-ตะวนออก

โรงเรยนอดมศลวทยาพระนครศรอยธยาเขต๓

โรงเรยนบางปะอนพระนครศรอยธยาเขต๓

โรงเรยนบานยางเอนระยองเขต๒

โรงรยนวดพชนมตรปทมธานเขต๑

โรงเรยนปากคลองบางขนากฉะเชงเทราเขต๑

สถาบนอาศรมศลปกรงเทพมหานคร

โรงเรยนศรอยธยาในพระอปถมภฯกรงเทพมหานคร

โรงเรยนเสนา(เสนาประสทธ)พระนครศรอยธยาเขต๒

โรงเรยนการทำมาหากนวดโพธเฉลมรกษ

ฉะเชงเทราเขต๑

โรงเรยนเทพศรนทรนนทบร

โรงเรยนวดปากกรานพระนครศรอยธยาเขต๑

โรงเรยนหงสประภาสประสทธพระนครศรอยธยาเขต๒

โรงเรยนศรบณยานนทนนทบร

โรงเรยนวดเปรมประชากรปทมธานเขต๑

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน

สพป.สพรรณบรเขต๓

โรงเรยนบางจานวทยาเพชรบรเขต๑

โรงเรยนบวปากทาวทยานครปฐมเขต๒

โรงเรยนวดดอนไกเตยเพชรบรเขต๑

โรงเรยนบานสามแพรกเพชรบรเขต๑

โรงเรยนคงคารามเพชรบรเขต๑

โรงเรยนอนบาลวดไชยชมพลชนะสงครามกาญจนบร

เขต๑

โรงเรยนเขายอยวทยาเพชรบรเขต๑

โรงเรยนวดวมลมรรคารามราชบรเขต๑

โรงเรยนบานพมวงราษฎรบำรงราชบรเขต๑

โรงเรยนอนบาลพระบรมราชานสรณดอนเจดย

สพรรณบรเขต๒

โรงเรยนบานไผตาโมสพรรณบรเขต๒

โรงเรยนบานทรายทองประจวบครขนธเขต๑

โรงเรยนวดแกนจนทนสมทรสงคราม

โรงเรยนวดตะครำเอนกาญจนบรเขต๒

ภาคใตตอนลาง

โรงเรยนบานกะทงสงขลาเขต๓

โรงเรยนทองอยนตกลสงขลาเขต๓

โรงเรยนแมลานวทยาปตตานเขต๒

โรงเรยนเมองพงงาพงงา

โรงเรยนบานสไหงโก-ลกนราธวาสเขต๒

โรงเรยนบานปลายรานครศรธรรมราชเขต๒

โรงเรยนตนบากราษฎรบำรงตรงเขต๑

โรงเรยนไทยรฐวทยาสงขลาเขต๓

โรงเรยนวดโงกนำพทลงเขต๑

โรงเรยนชมชนวดอมพวนารามปตตานเขต๒

โรงเรยนอนบาลสราษฎรธานสราษฎรธาน

โรงเรยนวดประดหอม(สขประชาสรรค)พทลงเขต๑