ทปรกษา ดร.บรรเจอดพร สแสนสข ทปรกษาบรรณาธการ รศ.ประภาภทร นยม กองบรรณาธการ ณภทร ชยชนะศร เขมเพชร ระหวางงาน สวรรณา มวงสวย ดนตา ทองทบ

โชตกา นตยนนภ ศภสร จนทรศรสรยะวงษ ผสนบสนน สำนกงานคระกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ขอขอบคณ หนงสอ ดวยรกบนดาล นทานสขาว หนงสอพมพ

เนชนสดสปดาห ฉบบท ๙๗๘ จดทำโดย สถาบนอาศรมศลป

สวสดผอานทกทานครบ

ขอตอนรบสฤดฝน วารสารวถพทธฉบบน นอกจาก

ผอานจะไดอานเรองราวตวอยางดๆ ทเกดขนในภมภาคของ

ตวเองแลว เรายงไดคดเลอกบทความดเดน ๘ เรองจาก

๘ ภมภาค มาจดเรยงไวใหในคอลมภบทความดเดน ซงได

ลงอยในวารสารทกฉบบทแจกจายไปตามแตละภมภาค โดย

เนอหาแตละบทความนน สะทอนภาพ ความรสก และความ

ลำบากของสงทเกดขนไดดเลยทเดยว

ขณะทเขยนบทบรรณาธการอยน ตวผมกกำลงปวย

เปนหวดตอนรบหนาฝนพอด ความไมสบายนมนทำใหเหนอย

และลา แตมนกลบทำใหมสมาธมากขน อาจเพราะคดวาถา

เขยน เสรจไว กไดพกไว เลยทำใหมความตงใจมากขนกวา

ตอนทสบายๆ

ผมเลยนกถงคำพดของศลปนทานหนงทวา งาน

ศลปะทดมนตองเกดจากความลำบาก เปนอะไรทฟงแลว

แปลกแตมานกดก ใช ไมวาจะเปน นกวทยาศาสตร อยาง

สตเฟน ฮอวกง ทเปนคนพการ กคดทฤษฏอศจรรยไดเพราะ

ความลำบากทเจอ เศรษฐระดบโลกอยาง มารค ซคเกอรเบรก

ผคดคน facebook ขน กเกดจากความลำบากในการเขา

สงคมของเขา คณตน โออช กสรางตวจากความลมเหลว

ครงแลวครงเลา อาจคดไปถงประเทศอยาง ญปน ทอย

ทามกลางความลำบากจากอทกภย แตใจส กไดสรางความ

ประทบใหโลกไดเหนเชนกน

ทผมยกตวอยางมาไมใชวา ความสบายเปนสงทไมด

แตบางครงความลำบากกชวยใหเราพบศกยภาพทซอนอย

และใชชวตอยางเตมท ณ เวลานน งานเขยนหลายๆ ชนใน

วารสารน กเปนตวอยางทชดเจนมากวาความพยายามทจะ

กาวเดนในความลำบากนนมพลงและสรางสรรคแนวทางดๆ

อยางเหลอเชอ ถงบางคนอาจยงไมพบทางออก แตเขากได

พบกบการมชวตอยางแทจรง ณ ตอนนนแลว แตถาหาก

ความลำบากนนมากเกน การพกไวกอน รอใหฟนตวขนมาแลว

ลยมนอกท กเปนสงทด ซงผมวามนสำคญพอๆ กบความ

กลาทจะไมหนจากความลำบากเลย

สดทายน ขอบอกขาวดกบผทสงบทความเขามาทก

ทานวา ทาง สพฐ. จะจดสงประกาศนยบตรใหแกผเขยนทก

ทานทไดลงในวารสารฉบบน เพอเปนการขอบคณและเปน

กำลงใจใหกบทกคนครบ แลวพบกนใหมในฉบบหนาครบ

ขอเปนกำลงใจใหกนและกน

ขอบคณครบ

รวมตชม และเสนอแนะเพอปรบปรงวารสารวถพทธ

ผานทางจดหมาย หรออเมล ทกองบรรณาธการวารสารโรงเรยนวถ

พทธ สถาบนอาศรมศลป ๓๙๙ ซ.อนามยงามเจรญ แขวงทาขาม

เขตบางขนเทยน กทม. ๑๐๑๕๐ www.arsomsilp.ac.th

ภาคเหนอตอนลาง

๒

คำกลาวทวา “ความงดงามของมวลรวม

ขนอยกบการขดเกลาสวนยอยใหงดงาม” การศกษา

ไทยตองการใหเยาวชนไทยมจตใจทละเอยดออน

โดยมจตสำนกและเหนความสำคญของการม

จตอาสาและเสยสละความสขสวนตนเพอความสข

สวนรวม สำนกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐาน ตระหนกเหนถงความสำคญดงกลาว

จงไดดำเนนการพฒนาผบรหารใหมความรความ

เขาใจเกยวกบการบรหารจดการ การเรยนการ

สอน และการดำเนนชวตของนกเรยน ตามหลก

ธรรมพรหมวหารส (เมตตา กรณา มทตา อเบกขา)

และการกน อย ด ฟงเปน ขององคพระสมมา

สมพทธเจา ใหกบโรงเรยนวถพทธทมจตอาสา

ทสมครเขารวมโครงการ โรงเรยนวถพทธเนนจต

อาสา รน ๑ ปการศกษา ๒๕๕๒ จำนวน ๕๑

โรงเรยน ซงเปนโรงเรยนทผานการศกษาดงาน

จากมลนธพทธฉอจ ไตหวน ดวยความสนใจและ

เขาใจ กระจายอยทกภมภาคของประเทศไทยดวย

ความสมครใจ ยนดรบการพฒนาอยางเปนระบบ

และตอเนอง จากสำนกงานคณะกรรมการการ

ศกษาขนพนฐาน โดยมลนธพทธฉอจ ไตหวน

ประเทศไทย พรอมทงศกษาดงานแลกเปลยนเรยนร

ณ โรงเรยนพทธฉอจ เชยงใหม รวมกลมจดทำ

แผนการพฒนาในแตละภมภาค จนสามารถเปน

แบบอยางใหกบโรงเรยนทมความสนใจนำไปเปน

ภธร จนทะหงส ปณยจรสธำรง

สำนกพฒนานวตกรรมการจดการศกษา

แบบอยางได เพอเปนการประกาศถงความมจต

อาสา จงไดดำเนนการ “เปดบานเลาขาน

สงดๆ วถพทธเนนจตอาสา” ใหกบโรงเรยนใน

เครอขายไดศกษาดงาน แลกเปลยนเรยนรถงวธ

การบรหารจดการ การเรยนการสอน การดำเนน

ชวตของนกเรยนและบคลากรทเกยวของ จนเปน

ทยอมรบของโรงเรยนวถพทธและโรงเรยนทสนใจ

ทวประเทศ ไดมการรองขอจากโรงเรยนทสนใจ

ใหเปดรบสมครโรงเรยนวถพทธเนนจตอาสา รน ๒

จงเปนกำลงใจทจะพฒนาตอยอด จงไดดำเนน

การเปดรบสมคร

โรงเรยนทสมครใจเขารวมโครงการ

โรงเรยนวถพทธเนนจตอาสากวา ๒๐๐ โรงเรยน

ทงระดบประถมศกษาและมธยมศกษา เขารบการ

พฒนาการบรหารจดการ การเรยนการสอนและ

การดำเนนชวตของนกเรยน มการศกษาดงาน

แลกเปลยนเรยนร ถอดบทเรยน จดทำแผนการ

พฒนาอยางเปนรปธรรม รวมกนพฒนาโดยโรงเรยน

วถพทธเนนจตอาสา รน ๑ จบมอกนรวมกลม

พฒนา จำนวน ๒๕ กลม รน ๑ : รน ๒ ใน

อตราสวนโดยประมาณ ๒ : ๗ - ๙ รน ๑ และ

รน ๒ ยนดผลดกนเปนเจาภาพในการเยยมชม

เปดบานแลกเปลยนเรยนรโรงเรยนภายในกลม

เพอการพฒนาทยงยนตอไป

เหลยวหลงแลหนา

อยางมนใจ

๓

บทความ หนา

พทธชยนต ๔

ท ไทยอาจตกขบวนรถไฟบญในเวทโลก

บทความดเดน

เรองของสาม ๖

ภาคเหนอตอนบน : ลำพน เขต ๑

ชวตทเลอกเกดไมได ๑๐

ภาคเหนอตอนลาง : พจตร เขต ๒

ไขเปดและสกร(รตวแลวไดด) ๑๓

ภาคอสานตอนบน : ขอนแกน เขต ๕

“ลอมรก”คนดคนเกงทมสข ๑๖

ภาคอสานตอนลาง : ศรสะเกษ เขต ๓

จตอาสา ๑๙

ภาคประตอสาน : นครราชสมา เขต ๔

วถพทธวถทางแหงปญญา ๒๔

พฒนาตงแตยงเลกๆ

ภาคกลาง-ตะวนออก : ตราด

เปดหเปดตาเปดใจอะไรๆกงาย ๒๗

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน : สพรรณบร เขต ๓

ใจส ไมทอแมหนพการ ๒๙

ภาคใตตอนลาง : สงขลา เขต ๒

บทความภาคเหนอตอนลาง

ปลกฝงศลธรรมนำทางใหนกเรยน ๓๒

สโขทย เขต ๑

เดนไปดวยใจไมทอ ๓๔

พษณโลก เขต ๒

รตนเบกบาน ๓๗

อตรดตถ เขต ๒

มงสปลายฝนดวยอนไอรก ๔๐

จากครอบครว

กำแพงเพชร เขต ๑

ทำความดเพอความด ๔๓

กำแพงเพชร เขต ๑

พอหลวง..ของหน ๔๖

พจตร เขต ๑

แมและยายปอนนำผงหรอยาพษใหฉน ๔๗

พจตร เขต ๑

นดนเพอนองตลาดนด ๔๙

สรางคณธรรมเดกด

พจตร เขต ๑

โรงเรยนชวต ๕๒

พจตร เขต ๑

ขนมกลวยปง ๕๖

พจตร เขต ๒

ให ๖๐

พจตร เขต ๒

ใหดวย...จต ๖๒

เพชรบรณ เขต ๓

ตนกลาความด ๖๔

นครสวรรค เขต ๑

ดกายเหนจต...ดคดเหนธรรม ๖๗

นครสวรรค เขต ๑

จตสาธารณะจากธรรมบรณาการ ๗๐

นครสวรรค เขต ๓

50บาทกสอบผาน ๗๔

ชยนาท เขต ๑

สารบญ

บทความ หนา

เปนเวลากวา ๓ ปแลว ทไดทราบขาววา

ชาวพทธในประเทศศรลงกาไดตระเตรยมงานเฉลม

ฉลองครงยงใหญทสดในประวตศาสตรพทธศาสนา

เนองในมหาอภสมย “พทธชยนต ๒,๖๐๐ ปแหง

การตรสร” โดยไดมการนำเรองเขาพจารณาใน

รฐสภา ในคณะรฐมนตร ในคณะผนำฝายพระสงฆ

มขาวใหทราบถงการเตรยมการกนมาโดยตลอด

อยางตอเนอง โดยในการฉลองครงนไดมกจกรรม

โหมโรงมาอยางตอเนอง และจะเรมตนเฉลมฉลอง

ใหญในวนวสาขบชา ๒๕๕๔ (Vesak ๒๐๑๐) น

ในทางฝายรฐบาลกไดมการตงเปาหมายในทาง

พฒนาสงคมและประเทศชาตเขามาผนวกใน

โอกาสนดวย ประธานาธบดของศรลงกา ไดให

สมภาษณสอมวลชนตางประเทศ เมอครงไปรวม

ประชมสหสวรรษแหงการพฒนา ทองคการ

สหประชาชาต ณ ประเทศสหรฐอเมรกา วาจาก

นไปเขาจะใชหลกพทธธรรมในการบรหารประเทศ

ใหเกดการพฒนาทยงยน รฐบาลไดตงใหมคณะ

กรรมการ Sri Sambuddhatva Jayanthi ขนมา

ดำเนนงานเรองน โดยมแผนปฏบตการ ๒๐ แผน

งานดวยกน นอกจากนยงไดทราบวาประเทศพทธ

ศาสนาอนๆ กมความเคลอนไหวเรองนไมนอย

พทธชยนต

ทไทยอาจตกขบวนรถไฟบญ

ในเวทโลก

เชนกน ทงประเทศพมา และอนเดย จงมกไดยน

วาผทเดนทางไปในประเทศเหลานจะกลบมาเลา

ดวยความตนเตนดใจถงการเฉลมฉลองทไดไป

พบเหนมา

ผเขยนเองกไดประกาศขาวความเคลอนไหว

เหลานใหชาวพทธในประเทศไทยไดทราบมากวา

๒ ปแลวเชนกน ทงการตงวงพดคย การบรรยาย

การทำเวบไซต เฟซบค การสรางเครอขาย โดย

เมอวสาขบชา ๒๕๕๓ ทผานมากไดรวมมอกบ

สำนกงานเครอขายองคกรงดเหลา ทไดรบการ

สนบสนนจาก สสส. ในการแถลงขาวเปดตว

โครงการ ๒๖๐๐-๘๔ พทธชยนตเฉลมราช และ

ไดมองคกรชมชนตางๆ เขารวมฟนวถชาวพทธ

เปนปฏบตบชาเกดขนหลายแหง และจะเฉลมฉลอง

ตอเนอง ๓ ป ไปจนถงวสาขบชา ๒๕๕๖ สพฐ.

เองกมแผนงานใหโรงเรยนวถพทธทวประเทศได

เขารวมกจกรรมพทธชยนตฟนวถพทธวนพระ

เสถยรธรรมสถานกไดดำเนนกจกรรมเนองในโอกาส

พทธชยนตนมากมายหลายกจกรรมมาอยางตอเนอง

ลาสดพระภกษสงฆและคฤหสถชาวพทธททำงาน

ดานพทธศาสนากบสงคม กไดรวมกลมกนกอตง

“เครอขายพทธชยนต สงฆะเพอสงคม” ขน และ

จะเดนทางไปศกษาดงานทประเทศศรลงกาใน

ชวงวสาขบชา ๒๕๕๔ น แลวจะกลบมาขยายผล

กบภาคเครอขายใหรวมกนเฉลมฉลองดวยการ

ปฏบตบชาตอไป

แตเปนทนาแปลกใจใหตงขอสงเกตวาใน

ประเทศไทยเองซงเปนประเทศพทธศาสนาแนวหนา

ของโลกกลบไมมความเคลอนไหวใดๆ ในเรองน

ในระดบประเทศเลย ไมมการตระเตรยมงานหรอ

ประกาศขาวใหชาวพทธในประเทศไทยไดรบทราบ

และเตรยมการเฉลมฉลองแตอยางใด ไมวาจะ

เปนทางฝายรฐบาลหรอองคกรคณะสงฆ เหนจะม

แตบคคลและองคกรภาคประชาชนคนเลกคนนอย

เทานนทพยายามทำงานเรองน จงเกดคำถามวา

รฐบาลและองคกรคณะสงฆไทย มความจรงใจท

จะจดเตรยมงานและดำเนนงานเรองนหรอไมเพยงใด?

หรอจะมเพยงพทธศาสนกชนคนเลกคนนอย

ระดบลางเทานนทมสทธาแทจรงในพระรตนตรย

และมงปฏบตบชาแดพระสมมาสมพทธเจากนจรงๆ

จงๆ มองอกมมหนงกเปนโอกาสดทเราจะลกขน

มานำทำกนเอง จงขอเชญชวนพวกเราชาวโรงเรยน

วถพทธ ไดมารวมกนสรางสรรคกจกรรมดๆ

เปนปฏบตบชาแดพระสมมาสมพทธเจากนเถด

โดยเฉพาะการฟนฟวถชาวพทธทเชอมรอยบาน-

วด-โรงเรยน (ครอบครว-ศาสนา-การศกษา) ให

ยอนคนกลบมาเปนวถชวตทอบอนปลอดภย

อกครง (หลงจากถกรฐบาลมคำสงสำนกนายกฯ

๒ ฉบบ วางยาทำลายวถชาวพทธไปนานกวา ๕๐ ป

แลว) เพอนำพาครอบครวชมชนสงคมประเทศชาต

ไปสการพฒนาทยงยนรวมกนสบตอไป ขออนโมทนา

ตอบญอนเปนมหากศลนดวย (หากสนใจขอมล

เพมเตมเขาไปทเวบไซต www.moralproject.net)

ธรรมอาสาสมครเครอขายพทธชยนต สงฆะ

เพอสงคม

ขออนโมทนาและเจรญพร

พระมหาพงศนรนทร ฐตวโสวดสทศนเทพวราราม ราชวรมหาวหาร

ประธานโครงการ “เยาวชนไทย ทำด ถวายในหลวง”

ธรรมอาสาสมคร เครอขาย ๒,๖๐๐-๘๔ พทธชยนต-เฉลมราช

๕

บทความดเดน

ฉนเปนครในโรงเรยนมธยมประจำตำบล

ซงภายหลงยกฐานะเปนโรงเรยนประจำอำเภอตาม

ฐานะของตำบลทเลอนขนเปนอำเภอ และเปน

เรองปกตทครโรงเรยนในชนบทหลายๆ โรงตอง

เคยมประสบการณเชนเดยวกบฉน นนคอ ไดทำ

หนาทนอกเหนอจากการสอน และงานทวานเองท

ทำใหสงดๆ เกดขนในชวตของการเปนครไดอยาง

ไมนาเชอ ดงเรองทฉนจะเลาตอไปน

วนนน ขณะทกำลงเขนรถไปยงบรเวณผลไม

ผกสดของหางสรรพสนคาในตวจงหวด ฉนกได

ยนเสยงรองทก

“สวสดครบอาจารย”

ฉนหนไปทางทศทมาของเสยงกพบเดก

หนมผวคลำในชดพนกงานของหางยนยมนยนตา

เปนประกายอยบรเวณชงตวงสนคา

“อาว! สาม สวสดลก เปนไงมาไงนะถงได

มาทำงานทน” ฉนรบไหวพลางทกดวยความดใจ

หลงจากไตถามทกขสขของกนและกนไดสกพกก

มลกคาเขามาฉนจงขอตวพลางอวยชยใหพร

ใหกำลงใจแลวจงเขนรถออกมา ใจกประหวดถง

อดต

สามเปนศษยเกาทเพงจบชน ม.๖ จาก

โรงเรยนไปไดประมาณ ๒ ป แมของสามชอ “นาง”

เปนมายลกตดสามคน เปนชายลวน สามเปนคน

เลก นางมาจากดนแดนทราบสง ไรญาตขาดมตร

โชคดทครเกาโรงเรยนเราทานหนงไดเมตตาให

นางอาศยในสวนลำไย และอนญาตใหเกบผกขางรว

ผกบงในหนองนำมาขายพอเปนรายไดเลยงชพ

นอกเหนอจากการดแลสวน ตอนนนสามยงเลก

มาก แมของเขามกจะมผกพนบานมดเปนกำๆ

หรอไมกมเหดตามฤดกาลมาขายใหคณะคร โดย

กระเตงเอาสามมาดวย พวกเราหลายคนกจะชวย

อดหนน แมมไดกนเอง กเอาไปฝากเพอนบาน

บาง เพอชวยใหนางพอมรายได บางครงกมขนม

แบงใหสาม ระหวางทขายของใหคร นางจะปลอย

ใหสามคลานเลนซกซนบนสนามหญาหนาหองพกคร

โดยทเขามไดงอแง กวนใจแตอยางใด นนเปน

ภาพทตดตาพวกเรามาตลอด

เรองของสาม

ภาคเหนอตอนบนลำพนเขต๑

จาก๘ภมภาค

บทความดเดน

เรอง

เกษร แซเหลยว

โรงเรยน

ปาตาลบานธพทยา

อ.บานธ จ.ลำพน

๖

วนเวลาผานไป ในทสดสามกไดเขามา

เรยนตอชน ม.๑ ในโรงเรยนของเรา ในขณะท

พชายคนกลางเรยนชน ม.๔ ระหวางนนเราได

ทราบวาแมของเขาตดโรคราย แตดวยความหวง

ลก นางพยายามดแลรกษาตวเอง ประกอบกบม

องคกรกศลเขามาชวยดแล สขภาพของนางจง

ดขนและสามารถเชาแผงขายผกในตลาดสดทำให

มรายไดเพมขน สามตดแมและรกแมมาก เรามก

จะพบเขาชวยแมขายผกในตลาดในวนหยด หรอ

หลงเลกเรยน

เมอสามเรยนชน ม.๓ ฉนจงมโอกาสได

สอนเขา ฉนไมแปลกใจทเขาเรยนคอนขางออน

แนนอน สภาพความเปนอยเชนนนจะใหเดกสมองด

เหมอนเดกทมาจากครอบครวทเพยบพรอมได

อยางไร สามเรยนผานมาจนถงปลายป หลงจาก

การสอบผานพนไป กมการสอบซอมสำหรบนกเรยน

ทตด ศนย ตด ร สามเองกเปนหนงในนน

วนสดทายของการสอบซอม เมอครฝาย

วดผลรวบรวมเอกสารหลกฐานตางๆ กพบวาสาม

ไมมาสอบแกตว นนหมายความวาเขาจะไมจบ

ชน ม.๓ ตอนนนเปนเวลาเลกเรยน คณะครสวนใหญ

ตางกกลบบานเกอบหมด ฉนจงอาสาไปตาม

ตวให ฉนขบรถยนตถามทางชาวบานไปตลอด

ในทสดกเจอทอยของสามในสวนลำไย ฉนองไป

ชวครกบภาพทเหน

เบองหนาฉนเปนยงขาวเกาๆ มผาผวยขง

กนแบงใตถนเปนสองสวน และดานหนากเปนผา

ผวยขงแทนประต ผานนคงเปนของทไดรบบรจาค

สามชวยครจดกจกรรมของหองสมด

๗

บทความดเดน

มาเพราะมขอความของผบรจาคปรากฏบนผนผา

นนดวย ใตตนลำไยมเตาไฟและมหมอแขวนทกง

ลำไย มกองฟนอยขางเตา จกรยานเกาๆ พงอย

ขางตนลำไยถดไป นอกนนไมมสงของมคาใดๆ

แมของสามใหเหตผลวาทเขาไมไดไปสอบ

ซอมเพราะนางตองใชรถไปพบแพทยตามนดและ

บงเอญรถเสยกวาจะซอมเสรจกลบมารบลกกไมทน

เวลา และรถจกรยานทเคยใชกยางรว ชางซอม

ไมอยจงไมสามารถไปสอบแกตวได ฉนจงนดให

เขาไปสอบในวนถดไป โดยทางวชาการอนโลมให

เปนพเศษ และยำใหเขาไปใหได สามรบปาก ใน

ทสดเขากเรยนจบชน ม.๓ พรอมกบเพอนๆ สวน

พชายจบชน ม.๖ กสมครเขาเปนทหารเกณฑ

เพอแบงเบาภาระของแม

เปดภาคเรยนใหม ฉนไปจายตลาด พบ

สามชวยแมขายผกในตลาด ฉนพยายามโนมนาว

ใหสามเรยนตอชน ม.ปลาย โดยชใหเหนความ

จำเปนตางๆ สามตดสนใจเรยนตอ แตเพยงสปดาห

เศษๆ เขากหายไป เมอพวกเราไปตามตว ทงแม

และสามใหเหตผลวาไมมเงน แมจะไดรบยกเวน

คาเลาเรยนแตกยงมคาใชจายอนๆ รออยอกมาก

ประกอบกบผลการเรยนทคอนขางออน เขาเกรง

วาจะไปไมรอด ทำใหเสยเวลาเปลา เมอทงสอง

ยนกรานเชนนนพวกเรากจำตองยอมรบ แมลกๆ

ในใจจะเปนหวงกตาม

แตหลงจากนนไมกวน ดวยความชวยเหลอ

ของมลนธศภนมต องคกรกศลทไดดแลครอบครว

ของสาม ทำใหสามกลบเขามาเรยนอกครง ครงน

สามดมงมนและพยายามมากขน พวกเราคณะคร

ในโรงเรยนกพยายามชวยเทาทจะทำได บางคน

ใหงานพเศษทำพอมรายไดเปนคาขนม บางกสง

ซอผกผลไมจากแม แมของเขามรายไดมากขน

ทำใหความเปนอยดขน สงผลถงสตปญญา ฉน

ทราบขาวดวยความยนดวาสามเรยนผานขนชน

ม.๕ และ ม.๖ โดยไมตดศนยเลย

เมอสามเรยนชน ม.๖ เขากอาสามาชวย

งานหองสมด ซงสามารถชวยแบงเบาภาระงาน

ของฉนไดมาก เมอถงหนาหนาวฉนจงใหรางวล

เปนเสอกนหนาว วนเสาร อาทตย เขามกจะมา

ขอใชคอมพวเตอรในหองสมดเพอทำงานสงคร

จนสนทกบครเจาทหองสมดอกคน ซงครทานนน

กเมตตาสามไมนอย เธอมกจะมขนมมาฝาก

บางครงกหอขาวกลางวนมาเผอ และคอยดแล

ชวยเหลอใสใจความเปนอยพอๆ กบครทปรกษา

ของเขา ทนอกจากจะมงานพเศษใหทำพอมรายได

เปนคาขนมแลว ครทานนยงใชเวลาชวโมงโฮมรม

สอนพเศษใหแกเดกๆ ในกลมทปรกษา ทำใหพวก

เขามผลการเรยนดขน โดยเฉพาะสาม เมอฉนได

ตรวจงานทมอบหมาย ฉนกรสกประหลาดใจแกม

ยนดทงานคนควาของสามถกตอง ครบถวน สมบรณ

ดกวาเพอนทกคนในหอง เมอฉนนำเรองนไปคย

กบครทปรกษาของเขา กไดรบคำยนยนวาเขาเรยน

ดขนทกวชา มผลการเรยนสงขนจากเดมมากกวา

เทาตว คราวประชมผปกครองแมของสามพรำ

จรงอยเราอาจจะดใจภาคภมใจมความสขทนกเรยนของเราสามารถ

สอบเขาเรยนตอในมหาวทยาลยทดเดนดงหรอไดเรยนตอในคณะ

ทมการแขงขนสง ฯลฯ แตการทพวกเราสามารถสงใหเดกบางคน

ของเราทเรยกไดวาชวตเรมตนดวยการตดลบได ไปถงฝง ไดยนอย

ททเหมาะสมเชนเดยวกบทสามยนอยปจจบนน นบเปนความสขมาก

ยงกวาหลายเทานก

๘

ขอบคณคณะครอยไมขาดปาก สามมเพอนมาก

ขน เขาราเรง แจมใส เหมอนวยรนทวไป นยนตา

ไมอมทกขเหมอนกอน แตในชวงน เองพชาย

คนกลางของสามไดเสยชวตดวยอบตเหต พวก

เราและเพอนบานตางเปนธระชวยกนจดงานศพ

สวนสามตองคอยปลอบใหกำลงใจแมและคอย

ดแลใกลชดยงขน

สามเรยนดขนตามลำดบ เขายงคงเปน

เดกนารก สภาพ เจยมตว ยงชวยงานหองสมด

และงานของครอยางสมำเสมอ เชนเดยวกบทพวก

เราไดพยายามชวยกนดแลเอาใจใสสาม แมของ

สามเองกพยายามตอบแทนบญคณของครดวย

การฝากผลไม หรอผกพนบานมาให หรอเวลาฉน

ไปอดหนนซอผก นางมกจะไมคดเงน จนฉนตอง

พยายามปฏเสธและอธบายใหเขาใจถงเหตผลท

รบของนางไมได ซงนางกเขาใจดแตกยงขอแถม

นนแถมนใหจนได

ฉนเขนรถพลางคดไปพลาง สามเลาวา

หลงจากจบชน ม.๖ อายครบ ๑๘ ป เขาไดสมคร

เขาเปนทหารเกณฑทนทเพอสทธประโยชนในการ

ทำงานอน ชวงเปนทหารแมจะมเบยเลยงไมมาก

นกแตสามกสามารถเจยดเงนมาแบงใหแมไดชนใจ

เมอไดหยดพกกลบบาน เขาจะแวะมาเยยมโรงเรยน

เสมอ สามแตงกายสะอาดสะอานดดขนและมเคา

หลอคมเขมไมนอย เมอปลดประจำการเขาจงสมคร

เขาทำงาน ณ หางสรรพสนคาแหงน แรกเขา

ทำงาน เขาไดรบมอบหมายใหฝกเปนพนกงาน

มหนาททวๆ ไป ไมนานกไดเลอนใหมาทำหนาท

ณ จดชงตวงสนคา ไมตองเดนไปเดนมาทำให

เหนอยนอยลง แมรายไดไมสงนก แตสามกพอใจ

งานททำเปนอยางยง เพราะทำใหเขาไดอยกบแม

คอยดแลยามเจบปวย หรอไปพบแพทยตามนดใน

ชวงทไดหยดงาน และดานหลงของหางมศนย

อาหารราคาถก หากใชจายอยางประหยดพอจะม

เงนเกบอยบาง

ไดฟงเชนนนกรสกยนด เมอนำเรองนไป

เลาใหเพอนครฟง พวกเราตางดใจและหมดหวง

จรงอย เราอาจจะดใจ ภาคภมใจ มความสข

ทนกเรยนของเราสามารถสอบเขาเรยนตอใน

มหาวทยาลยทด เดน ดง หรอไดเรยนตอในคณะ

ทมการแขงขนสง ฯลฯ แตการทพวกเราสามารถ

สงใหเดกบางคนของเราทเรยกไดวาชวตเรมตน

ดวยการตดลบไดไปถงฝง ไดยนอยททเหมาะสม

เชนเดยวกบทสามยนอยปจจบนน นบเปนความสข

มากยงกวาหลายเทานก

และสดทาย ฉนเชอวาอนาคตของสามคง

ไมใชแคตำแหนงพนกงานชงตวงสนคาเทานน

ความเปนเดกด ความซอสตย ความสภาพ ความ

เจยมตวและความอดทนจะตองสงผลใหเขาไดไป

ไกลกวานนอยางแนนอน

ขอบคณความเมตตา ความเอออาทร และ

จตวญญาณของความเปนครของพวกเราทกคน

และองคกรภายนอกทเกยวของทำใหมสงดๆ เชนน

เกดขนในรวปาตาลบานธพทยา

สามและเพอนๆ ถาย

ภาพเพอทำเปนปกสมด

บนทกการอาน

๙

บทความดเดน

ภาคเหนอตอนลางพจตรเขต๒

ทกคนเมอเกดมากตองอยากมอาการครบ ๓๒ อยากสวย อยากหลอ อยากรปรางด อยากรวย ฯลฯ แตผมมความตองการอยางเดยว คอ ตลอดชวตของผมขอแสงสวาง อยาใหดวงตาของผมมแตความมดสนทเลยครบ ผมพยายามมองแตทำไมวนนผมจงมอง

ไมคอยชดเจน จนตองลกไปทกระดานดำแลวจอง

มองใกลๆ ผมไดยนเสยงหวเราะ เสยงพดของ

เพอนๆ วาไอบกตาบอด ผมรสกเจบปวดทกครง

เมอไดยนเสยงของเพอน หรอการกลนแกลงจาก

เพอนๆ โดยการเอารองเทา กระเปาหรอแวน

กนแดดของผมไปซอน

เดกชายสหรฐ หนโชต ชอเลน บก ผมเกด

ทกรงเทพฯ ในชมชนสามคค เขตบงกม หรอท

เรยกกนวาสลม พอกบแมผมแยกกนอย แมผมม

สามใหมหลายคน ผมมอาการทางสายตาคอ

รมานตาเลกมาตงแตเกด คณหมอบอกวาอาการ

แบบนมหนงในลานเทานน ทำใหในชวงเวลา

กลางวนผมจะมองไมคอยเหนถาไมใสแวนกนแดด

ทดำมากๆ ผมเรยนทโรงเรยนประพาสวทยา เขต

บงกม จงหวดกรงเทพฯ ตงแตชนอนบาลจนถง

ชนประถมศกษาปท ๒

ทกวนทผมตนขนมาผมจะไดยนเสยงยาย

กบแมทะเลาะกนดากนเสยงดง เมอผมเดนออก

มาขางนอกบานเพอจะเดนไปโรงเรยนผมกไดยน

เสยงดากนของชาวบาน วงไลเอามดแทงกน บางคน

กเมายาฯลฯ สภาพความเปนอยจะเปนอยางน

ทกวน เมอกลบจากโรงเรยนมาถงบานกตองลาง

จาน ถบาน ซงถาวนไหนผมทำงานชายายกจะต

ทเลอกเกดไมได

ทกๆ วนผมจะไดฟงแตเสยงทะเลาะกนดากน

จนผมเคยชน และทำใหผมไมอยากอยบาน

เมอผมไปโรงเรยนผมกจะไดรบความ

เจบปวดจากเพอนๆ ผมมปญหาทางสายตา เวลา

ผมลงไปเขาแถวจะมเพอนทนสยดๆ จะเขามาจง

ผม บางคนกเอาเทาออกมาขวางทำใหผมหกลม

ผมรสกนอยเนอตำใจวาผมเกดมาทำไม ไมเหมอน

คนอน เมอเขาหองเรยนผมกเรยนไมทนเพอน

มองกไมคอยเหนตองไปนงตดกบกระดานดำ

เพอนๆ กหวเราะกนอยางสนกสนาน ผมโกรธ

มาก ผมอยากตอยหรอเตะเพอนๆ แตผมกทำไมได

เพราะผมสเขาไมได ผมไมอยากไปโรงเรยน

โรงเรยนเหมอนนรก ผมไมมความสขเลย ผมจง

ไมยอมไปโรงเรยนอก ตอนนนผมเรยนอย

ชนประถมศกษาปท ๓ ภาคเรยนท ๑ แมผมต

ทกวน และเมอทำอยางไรผมกไมยอมไปโรงเรยน

แมจงจบผมขงไวในหอง ผมรองไหผมเสยใจทำไม

ไมมใครเขาใจผม ทกคนไมเคยถามความรสกของ

ผมวาผมรสกอยางไร เมอผมออกมาจากหองได

ผมกหนไปอยกบลงในชมชน ลงไมมครอบครว

ลงมลกษณะเหมอนผหญง ลงมอาชพขบรถเมล

รบจาง ตอนเชาผมจะขนรถเมลไปกบลงทงวน

สวนแมผมทำอะไรไมไดเพราะเกรงใจลง และอกอยาง

แมคงเบอทจะตามผมอก เพราะแมมสามใหมท

ตองคอยดแล เมอผมไมไปเรยนหนงสอผมจงตอง

ตกซำชนประถมศกษาปท ๓ ทกคนคงคดวาผมคง

ไมรสกอะไร เพราะทกคนรมกนดดาวากลาววา

ผมเกเร ไมรกเรยน เปนเดกไมด ผมจะนงเงยบ

ตลอดเวลาทโดนด ดา และในเวลาตอมากไมม

ชวต

เรอง

สหรฐ หนโชต

โรงเรยน

วดหวยเรยงใต

อ.บางมลนาก จ.พจตร

๑๐

ใครเขาสนใจเรองการไมไปเรยนหนงสอของผมอก

ไมมใครเขาอยากดแลผม แตจรงๆ แลวไมมใคร

รความในใจของผมเลยวาผมมความคดอยางไร

“ผมอยากรองตะโกนดงๆ วาผมอยากเรยน

ผมอยากมเพอน ผมอยากเลนฟตบอล ผมอยาก

เลนตะกรอ ผมอยากรองเพลง โดยเฉพาะเพลง

ลกทง ผมอยากเลนคอมพวเตอรซงผมไมเคยได

เลนเลย เพราะทกคนรงเกยจผมวาผมตาพการ

ความรสกนไมมใครรจรงๆ แมแตแมของผม”

แตชวตผมกเปลยนแปลงไปเนองจากยายตอง

ไปเยยมทวดทปวยอยทโรงพยาบาลพจตร ยายพา

ผมมาดวย ผมเหนทวดนอนอยในหอง ICU ผมรสก

สงสาร ผมจงไมยอมกลบบานกบยาย ผมอยกบ

นองสาวของยาย ๒ คน ทชอยายตน และยายตอย

ยายทงสองคนพดคยกบผมเรองการเรยน ยาย

เขาใจผมในหลายๆ เรองทผมมความรสกเปน

ปมดอย ยายสอนผมหลายอยางเกยวกบเรองความ

เชอมนในตนเอง ยายบอกวาไมมใครแกเกนเรยน

ยายสอนผมหลายอยางเกยวกบเรองการม

ความเชอมนในตนเอง ยายบอกวาไมม ใครแก

เกนเรยน

เดกชายสหรฐ หนโชต

๑๑

บทความดเดน

จนทำใหผมอยากเรยนโดยไมคำนงถงอายทมาก

กวา เพอน ยายจงใหผมไปเรยนท โรงเรยน

วดหวยเรยงใต หม ๓ ต.วงกรด อ.บางมลนาก

จ.พจตร โดยแมผมไดทำเรองยายจากโรงเรยน

เดมมาให ผมเรมเรยนใหมในชนประถมศกษาปท

๓ ผมมเพอน ๕ คน เพอนทกคนไมมใครลอเลยน

หรอกลนแกลงผมเลย เพอนใหความชวยเหลอ

ผมไดทำกจกรรมของโรงเรยน ผมไดเลนวงดรยางค

(ตกลอง) เลนตะกรอ เลนฟตบอล เลนคอมพวเตอร

ผมไดแสดงออก เตนประกอบเพลงเกยวขาวเกยวรก

ไดรองเพลงลกทงแขงขนการประกวดรองเพลงใน

งานโตะเจาทวดหวยเขน ผมไดท ๓ ผมดใจมาก

ยายทงสองกดใจและบอกผมวา “บกทำไดแลว”

ทกคนไมรงเกยจผม ครทกคนใหโอกาสผม คร

ทกคนใจด เขาใจผม บางครงผมมองไมคอยชด

ผมเดนชนขาวของตก ครกเขาใจ ผมมความสข

มากครบ

เมอกลบถงบานตอนเยน ผมกชวยยายทงสอง

ดแลทวดซงออกมาจากโรงพยาบาลแลว ทวดอย

โรงพยาบาล ๗ เดอน ตอนนทวดมสขภาพดขน

กำลงหดเดน ผมเหนยายทงสองคนดแลทวดเปน

อยางดทำใหผมคดถงครอบครวของผมททะเลาะ

กนทกวน จนบางครงเมอผมไมมเงนเพราะแมไมให

ผมเหนเพอนผมเดนยา ผมกอยากทำบาง เพราะ

มนเปนการหาเงนไดงาย ถาผมยงอยทกรงเทพฯ

ผมกคงเปนเหมอนเพอน

ตอนนผมอยชนประถมศกษาปท ๔ ผมอย

กบยายทงสองคน ผมมความสขดครบ แตผมเรม

มปญหาดานสายตาอก ผมตองกลบไปกรงเทพฯ

เพอไปหาคณหมอทโรงพยาบาลพระมงกฏเกลา

คณหมอตรวจและขยายรมานตาใหกวางขนอก

คณหมอบอกผมวาจะขยายรมานตาอกไมไดแลว

ตองปลอยใหตาคอยๆ หลบลงไป ความหมายกคอ

มองไมเหนนนเอง คณพระชวยผมดวย ผมไมอยาก

มองไมเหน ผมกำลงมความสขกบการไดเรยน

หนงสอ ไดมเพอน ไดเลนกฬา ไดมสงคมเพอนฝง

ผมกลวครบถาวนนนมาถง วนทตาของผมเรม

หลบลง ผมจะทำอยางไร จะมใครทตองการ

ผมบาง โดยเฉพาะครอบครวของผม ผมจงคดวา

ในเมอตอนนผมมโอกาสไดเรยนหนงสอ ผมตอง

พยายามเรยนถงแมผมจะเรยนไดไมเทาเพอน

ผมกจะพยายาม เพอทตอไปในอนาคตผมจะตอง

อยคนเดยวผมจะไดไมเงยบเหงา ผมจะพยายาม

จดจำสงทดๆ เพอทจะเกบไวในความทรงจำของ

ผมตลอดไป

ผมชอบทองบทอาขยาน “เดกนอย” ทคณคร

ใหทองตอนเยนกอนกลบบานมากครบ เพราะเมอ

ทองบทอาขยานแลวทำใหผมคดถงการทตอง

ชวยเหลอตนเองใหมากครบ

เดกนอย

เดกเอยเดกนอย

ความรเจายงดอยเรงศกษา

เมอเตบใหญเจาจะไดมวชา

เปนเครองหาเลยงชพสำหรบตน

ไดประโยชนหลายสถานเพราะการเรยน

จงพากเพยรไปเถดจะเกดผล

ถงลำบากตรากตรำกจำทน

เกดเปนคนควรหมนขยนเอย

ผมอยากจะบอกกบทกคนวา ไมวาเราจะ

เกดมาเปนอยางไร เพราะเราไมสามารถเลอกเกด

เองได แตเมอเกดมาแลวเราตองเลอกการดำเนน

ชวตของเราในวถทางทดไดครบ

ผมจงคดวาในเมอตอนนผมมโอกาสไดเรยน

หนงสอ ผมตองพยายามเรยน ถงแมผมจะ

เรยนได ไมเทาเพอนผมกจะพยายาม

๑๒

ภาคอสานตอนบนขอนแกนเขต๕

ทานผอานทรกทงหลายครบ กระผมมโอกาส

ไดอานหนงสอ วารสารโรงเรยนวถพทธ “ร ตน

และเบกบาน” แลวมความรสกประทบใจมาก

เพราะเปนสอทดในการแสดงออกถงคณงามความด

ของสถาบนการศกษา ซงเปนสถาบนทางสงคม

ทสำคญสถาบนหนง ในการพฒนาคณภาพชวต

ของคนในสงคมทกชนชน และคดวาถามโอกาสด

จะขอสงบทความไปรวมลงพมพดวย และในทสด

ผมกมโอกาสเขยนบทความ (เปนครงแรก) เมอ

ทานผอำนวยการโรงเรยนบานหนรอง (ผอ.ประสทธ

นาสรวงษ) ไดบอกกระผมวา โรงเรยนบานหนรอง

นาจะมบทความลงพมพในวารสาร “ร ตน และ

เบกบาน” บาง และทานกไดโปรดมอบหมายให

กระผมเปนผเขยนดวย กเปนอนวา ใจถงบญดวย

กนทกฝายแลวละครบ

ผมพยามคดวาจะเขยนเรองเกยวกบอะไรด

ในทสดผมกคดออก เมอคณครวไสย รำเพยพล

นำไขเปดไปโชวและแสดงความชนชมนกเรยน

คนหนงทหนาเสาธง (ในวนท ๒๖ มกราคม ๒๕๕๔)

แลวบอกวา เปนนวตกรรมใหมของโรงเรยน เปน

ผลงานของนกเรยน ทไดใชความอดทน เพยร

พยายาม เลยงเปดอยแรมป จนกระทงแมเปดได

ตกไขออกมา และเปนทนายนดทไขเปดมขนาดโต

เปนพเศษ

เรอง

ชยรตน คดถก

โรงเรยน

บานหนรอง

อ.เวยงเกา จ.ขอนแกน

ไขเปดและสกร

(รตวแลวไดด)

ครและนกเรยนโรงเรยนบานหนรอง กบโครงการโรงเรยนพอเพยง

ผมความเพยรพยายาม และใจรกในงานเกษตร

๑๓

บทความดเดนบทความดเดน

ทานผอานครบ การทใครคนใดคนหนง

มความเพยรพยายามในทางทชอบแลวประสบผล

สำเรจในสงทมงหวงนน ไมวาจะเปนเรองเลกหรอ

เรองใหญ นบวาเปนเรองทนาชนชมยนด และนา

ตดตามถามถงใชไหมครบ ผมเองกเชนกน ผมได

ขอดไขเปดขนาดจมโบ และเรมถามถงเรองราว

ความเปนมาของไขทนท จงไดรวา...

กอนทจะมาเปนไขเปดจมโบนน โรงเรยน

บานหนรองไดดำเนนโครงการโรงเรยนพอเพยง

เปนแหลงเรยนร ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มกจกรรม

ทดำเนนการ คอ ปลกผกสวนครว เลยงปลา เลยง

เปด เลยงกบ เลยงหมแมพนธ โดยการนำของ

ผอ.ประสทธ นาสรวงษ และมคณครนวตร

แพนทพย เปนผรบผดชอบดแลโครงการ มนกเรยน

ทมความอดทน เพยรพยายาม และรกในงานการ

เกษตรอยจำนวนหนง และคนสำคญทเปนหลก

คอ ด.ช. พลตร ดอนสแกว มชอเลนวา ด.ช. ป

นกเรยนชน ม.๒ แมวา ด.ช. ป จะไมไดเกดเปน

ลกคนรวย และเปนคนเรยนไมเกง แตปกเปนคน

ขยน อดทน และมใจรกงานเกษตร (โดยเฉพาะ

การเลยงเปด และสกร ทงหมบานและหมปา)

ผมในฐานะเปนคร (ทยายมาใหม) มความสนใจ

และไดตดตามการดำเนนงานนอยางใกลชด ลาสด

วนท ๒๗ มกราคม ๒๕๕๔ ผมกไดพบกบขาวด

อกครง เมอแมหมปาไดตกลกใหอกตง ๙ ตว

คณครนวตร แพนทพย ไดเลาใหฟงวา

ด.ช. ปไดเขามามสวนรวมในโครงการตงแตไป

พ.ศ. ๒๕๕๑ เปนตนมา ไดพยายามจดจำคำสอน

ของคร และลงมอปฏบตดวยความตงใจ ทกๆ วน

ไมเวนแมวนหยด จะเหน ด.ช. ปมาดแลสตวเลยง

อยเปนประจำ และไดสงเกตเหนวาปเปนคนนสย

ด.ช. ป อวดโฉมไขเปด

ใหญพเศษ

๑๔

ไมเหมอนคนอน (หากเปรยบเทยบกบนกเรยนรน

เดยวกน) กลาวคอ ด.ช. ปมความเปนผใหญ

เปนตวของตวเอง มใจรกในงานทตนเองทำ ถง

แมจะมคนมองวาการเลยงเปดและสกรเปนงาน

สกปรก นารงเกยจ แต ด.ช. ป กไมสนใจ และ

ในทสด ด.ช. ปกกลายเปนคนทเพอนๆ ยอมรบ

และครทกคนใหการยกยอง เมอผลงานของเขา

ปรากฏออกมา เพราะไขเปด (ใหญ) และลกสกรนน

ทำใหทกคนไมวาครหรอนกเรยน มความสขไป

ตามๆ กน

เมอพจารณาเรองนแลว จะเหนวา หากผใด

คนพบตวตนทแทจรงของตนเอง รวาตนมความ

สามารถระดบใด เหมาะทจะทำงานลกษณะใด ม

ใจรกในงานททำ มความอดทน เพยรพยายาม

และครนคดไตรตรองในการทำงานแลว ผนนก

ยอมมความสขในงานททำ และมโอกาสประสบ

ผลสำเรจ คอมชวตทเปนสขในสงคมได

สมดงธรรมทองคสมเดจพระสมมาสมพทธ

เจาทรงตรสวา สต คอ ความระลกได สมปชญญะ

คอ ความรตว และหลกธรรมทนำไปสความสำเรจ

คอ อทธบาท ๔ ประกอบดวย

๑. ฉนทะ คอ ความพอใจในสงทคดจะทำ

(ในทางทดงาม)

๒. วรยะ คอ ความขยนหมนเพยร มานะ

บากบน ไมยอทอ จนกวาจะประสบผลสำเรจ

๓. จตตะ คอ ความตงใจ มใจจดจอตอ

งานททำ ไมละเลยหนาท มความกระตอรอรน

“รตวแลวไดด”

“รอยรพนรไมเทารตวเอง”

“รอยมพนมไมเทามสต”

๔. วมงสา คอ การใชปญญาพจารณา

ใครครวญ ไตรตรอง งานททำอยางรอบคอบ

ดงนน จงขอสรปจบสงทายบทความน

ดวยคำวา “รตวแลวไดด” “รอยร พนร ไมเทา

รตวเอง” “รอยม พนม ไมเทามสต” และกราบ

อาราธนาคณพระศรรตนตรย เหลาเทพเทวา และ

สงศกดสทธทงหลาย ตลอดจนอำนาจบารมแหง

องคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว โปรดดลบนดาล

ใหทานผอานทงหลาย จงประสบความสขสวสด

พพฒนมงคล ทกทาน เทอญ... สวสด

หมปาและลกๆ ทง ๙ ตว

๑๕

บทความดเดน

ภาคอสานตอนลางศรสะเกษเขต๓

สงคมทกวนนคนสวนใหญตองดนรนเพอ

ความเปนหนง เพอชยชนะ เพอประโยชนของตนเอง

สงเหลานไดปลกฝงมาถงเดกๆ ทจะเปนเยาวชน

และพลเมองของชาตในอนาคตใหมความเหนแก

ตวมากขน ใสใจแตเรองของตนเอง ทำใหมจตใจ

แขงกระดางขาดความเอออาทรตอผอน หากตง

คำถามไปถงสถานศกษาซงเปนสถานทบมเพาะ

วชาความรแกเยาวชนวา เปาหมายของการจดการ

ศกษาทแทจรงคออะไร การเปนคนเกง ด มสข

ใชหรอไม หากตองใหบรรลตามเปาหมายดงกลาว

แลวเดกควรไดรบการดแลใสใจอยางครอบคลม

ในทกๆ ดาน แตในทางปฏบตจรงๆ นนตอง

ยอมรบวาสถานศกษาสวนใหญมความชนชมยนด

กบคนเกงมากกวาคนด เพราะมการยกยองประกาศ

เกยรตคณแกนกเรยนทเรยนเกงไดลำดบท ๑

นกเรยนทสอบตดมหาวทยาลยชอดง รวมถง

นกเรยนทสรางชอเสยงดานวชาการแกสถานศกษา

สวนนกเรยนททำความดนนมการกลาวถงเพยง

สวนนอยหรอแทบไมมการกลาวถงเลยกวาได ท

สำคญกรอบของคำวา “คนด มความสข” มแคไหน

แคการมาเรยนทกวน เขาแถวรวมกจกรรมหนา

เสาธงทกครง ตดผมแตงกายถกระเบยบ ไมเคย

ถกตดคะแนนความประพฤต สงเหลานคงยงไม

เพยงพอ เพราะสงคมในปจจบนตองการเยาวชน

คนรนใหมทเปนไดมากกวานน มากกวาการทำ

ความดเพอตนเอง แตควรเปนการทำความดเพอ

คนรอบขาง คนทดอยโอกาสมากกวา จงจะสามารถ

เรยกไดวา “เปนทงคนดและมความสข (ใจ)”

“ลอมรก” เปนกจกรรมหนงของนกเรยนท

เหนคณคาของการทำกจกรรมจตอาสาทรวมกลม

“ลอมรก”

คนด คนเกง ทมสข

เรอง

สพรรณ ใจนวน

โรงเรยน

ศรตระกลวทยา

อ.ขขนธ จ.ศรสะเกษ

สงคมในปจจบนตองการเยาวชนคนรนใหม

ท เปนไดมากกวาการทำความดเพอตนเอง

แตควรเปนการทำความดเพอคนรอบขาง

คนทดอยโอกาสมากกวา

๑๖

กนแลวเรยกตวเองวากลม “D-Youth” ไดทำรวมกน

โดยในทกวนหยดสดสปดาหแทนทเดกกลมนจะ

ใชเวลาวางเหมอนกบเดกวยรนทวไป เชน ด

โทรทศน เลนเกม Chat Face Book Hi5 การไป

เทยวตามหางสรรพสนคาหรอสถานทเทยวตางๆ

หรอแมแตการใชเวลาไปกบการเรยนพเศษ แต

เดกกลมนกลบนำเวลาทวางจากการทำการบาน

หรอการทบทวนบทเรยนไปดแลชวยเหลอผสงวย

ในแตละหมบานหมนเวยนเปลยนกนไป

กจกรรมนเรมจากการสำรวจขอมลผสงวย

ในชมชน ทำใหไดรวาผสงวยหลายคนทบตรหลาน

ไปทำงานตางจงหวดถกปลอยใหดแลตนเอง

ตามลำพง หลายคนตองดแลทงตนเองและหลาน

ตวเลกทพอแมทงไวใหเลยง และหลายคนมความ

ชรามากไมสามารถชวยเหลอตนเองได พวกเขา

จงเขาไปชวยดแลเพอสรางกำลงใจ ความหวงและ

ความสขแกผสงวยเหลานน โดยการไปชวยดแล

ทกอยางทสามารถชวยเหลอได ไมวาจะเปนการ

ทำกบขาว ชวยจดเกบกวาดบาน ทำความสะอาด

หองนำ หองครว หองนอน บบนวดคลายความ

เจบปวดเมอยลา หรอแมกระทงการพดคยเปนเพอน

คลายเหงา นอกจากน เดกๆ กลมนยงแบงปน

เงนคาขนมและขอรบบรจาคทนทรพยจากเพอนๆ

นองๆ หรอผทเหนคณคาในกจกรรมทพวกเขา

ทำ เพอนำไปจดซอสงของทจำเปนมอบแกคณตา

คณยายทพวกเขาไปดแล ไมวาจะเปนเครองดม

บำรงสขภาพ อาหาร เครองนงหมและผาหมท

คณตาคณยายหมแลวบอกวา “เปนผาหมทอน

ทสดในโลก”

ถาถามวาทำแบบนแลวพวกเขาไดอะไร

เพราะสงทพวกเขากำลงทำอยนนมวยรนอกหลาย

คนบอกวาเสยดายเวลาดๆ มคาของชวงชวตวยรนท

เอาเวลาไปหมกมนอยกบคนแกไมมความบนเทง

จรรโลงใจเลยสกนด เดกกลมนตอบเปนเสยง

เดยวกนวา การไดทำกจกรรมอยางนกเหมอนกบ

การเอาความรกของพวกเราทกคนไปลอมรอบมอบ

ใหกบคณตาคณยายทใครอาจไมไดสนใจมากมาย

๑๗

บทความดเดน

เพราะคดวาชวตของทานเหมอนไมมประโยชน

อะไร ทำอะไรใหกไมได เพราะแมแตชวยเหลอ

ตวเองยงทำไดไมมากหรอทำไมไดเลย มแตจะ

สรางภาระและความยงยากใจ แตสำหรบพวกเขา

ไดมากกวาทใหทานไปเสยอก มนเปนความรสก

ทไมสามารถอธบายใหคนอนรบรได หากแต

ตองมประสบการณดวยตนเอง จงจะรวาคณคา

ของคนและความสขทแทจรงเปนอยางไร พวกเขา

บอกวาพวกเขาตางหากทโชคดทสดทไดรบของขวญ

ชนใหญจากทานเหลานน นนคอการไดเหนรอยยม

ทนยนตาบอกใหรบรไดวาทานมความสขตนตนใจ

มากแคไหน พรอมกบเสยงหวเราะทฟงแลวไพเราะ

ทสดซงนานมาแลวคณตาคณยายอาจไมเคยได

ยมหรอหวเราะอยางมความสขอยางนมากอนเลย

การกระทำทบรสทธใจของพวกเขาทไม

เคยหวงคำยกยองชมเชย และประกาศเกยรตคณ

จากผใดทงสน มเพยงความภาคภมใจเลกๆ ท

เดกกลมนยดถอและทำกจกรรมตอไป ดวยกำลง

ของพวกเขา ไมวาจะเรองของขอจำกดดานเวลา

และกำลงทรพยทมเพยงนอยนด แตพวกเขากคด

ไมผดเลยทไดรวมกลมกนทำสงดๆ เพอคนอนแบบน

อยากเหนเพอนเยาวชนไทยมาชวยกนลอมรว

ความรก ดกวาการลอมรวลวดหนามหรอการลอม

ทะเลาะววาทตกน กลม D-Youth จงเปนเยาวชน

ทไดทำสงดๆ ทนอกจากสมควรไดรบการกลาว

ขานวาเปน “คนด” แลว พวกเขายงเปน “คนเกง”

ทกำลงจะจบการศกษาและเขาศกษาตอในระดบ

อดมศกษาอยางภาคภม และอยในสงคมไดอยาง

มความสข

สงคมตองการเยาวชนคนแบบไหน

ไมสนใครฉนเกงแยงแขงขน

ไมรจกเอออาทรและแบงปน

ตองเปนฉนเปนหนงไมพงใคร

คนทเกงและดมความสข

บางเปนทกขแถมเลวเอาแตเบง

เกงเรองดหรอเรองเปนนกเลง

เอาตวเองตงไวเหนอผใด

สงคมตองการเยาวชนคนแบบน

เปนคนดทเกงมความสข

รประยกตความคดจตสดใส

เปนเดกไทยนำใจเลศประเสรฐจรง

แตสำหรบพวกเขาไดมากกวาท ใหทานไปเสยอก

มนเปนความรสกท ไมสามารถอธบายใหคนอน

รบร ไดหากแตตองมประสบการณดวยตนเอง

จงจะรวาคณคาของคนและความสขทแทจรง

เปนอยางไร

๑๘

ภาคประตอสานนครราชสมาเขต๔

คณยาย “เหรยญ เทพศร” ยมแกมปรเผย

ใหเหนฟนซเดยวทเหลออยในปากเมอเหนคณหมอ

คณครและนกเรยนมาเยยมถงบาน เมอแรกทาน

ทำหนางงๆ วามใครทไหนกนมากมายมาตะโกน

เรยกชอโหวกเหวกอยหนาบาน คณยายมอาย

๙๔ ป ซงทจรงแลวพวกเราควรจะเรยกทานวา

คณยายทวดหรอคณยาทวดมากกวา เดมคณยายเปน

จตอาสา

เรอง

ประสาท ยอดอานนท

โรงเรยน

บานทาเลอนสามคค

อ.ปากชอง

จ.นครราชสมา

ลกชาวนาและเปนเลอดเนอเชอไขของชาวโคราช

รอยเปอรเซนต ทกวนนคณยายอาศยอยในชมชน

แหงนมานานกวา ๓๐ ป ทานเปนผสงอายคนเดยว

ในชมชนนและชมชนใกลเคยงทมอายเกน ๙๐ ป

แมสงขารจะรวงโรยไปตามกาลเวลา แตทานเปน

ผทมสขภาพรางกายทแขงแรงด คณยายเดนเหน

มาตอนรบพวกเราและลกนงแคลวคลอง ห ตา

คณยายเหรยญ เทพศร

อาย ๙๔ ป

๑๙

บทความดเดน

มองเหนเปนปกต และพดคยกบพวกเราไดยนชดเจน

ผวพรรณผองใส ยมแยมอยตลอดเวลาขณะทพดคย

ปจจบนคณยายมลกสาวและลกเขยคอยดแล

ลกเขยของคณยายเองกเปนผสงอายเชนกน และ

เพงจะไดรบเลอกใหเปนประธานชมชนหมาดๆ

คณยายมชวตในวยชราอยางเปนปกตสข ไมเคยม

ทกขรอนนอนไข กนอาหารทกอยางไดเหมอนท

คนอนๆ กน ไมเลอกและไมเฉพาะเจาะจง

เมอกอนคณยายจะตกบาตรพระตอนเชาทกวน

สวดมนตบาง ไปวดบาง แตเดยวนคณยายไมตอง

ไปตกบาตรตอนเชา (คงจะไปไมไหวแลว) ไม

สวดมนตและไปวดกไมไหวแลว โรงพยาบาลกไมม

ความจำเปนอะไรทจะตองไป พวกเราสงเกตวา

คณยายเปนคนเรยบงาย สมถะ ไมชางพด กรยา

มารยาทเรยบรอย คณยายมความออนนอมถอมตน

พยายามจะลงมานงทพนกบพวกเรา แตพวกเราก

ตอนคณยายใหขนนงบนตงจนได

คณยายปย ยาสงเนน อาย ๗๗ ป อาศย

อยในชมชนนมานานเชนกน ทบานมลกหลานคอย

ดแล คณยายปวยเปนอมพฤกษมาหลายป ทกๆ วน

คณยายพยายามดแลตวเองอยางด คณยายเปน

อกคนหนงทยมแยมแจมใสอยเสมอ ภาพทคณคร

ผอ.ประทบใจมากคอกรยาทคณยายปยใชมอขาง

หนงประคองแขนอกขางหนงรบไหวพวกเรา รวม

ถงเวลาททานกำลงใหศลใหพรพวกเราดวย

คณยายสมบรณ กบคณตาจนทร อยบาน

เดยวกนกบพสาวอกคนหนงของคณตาจนทร

ทกทานมอายคนละกวา ๘๐ ป แตยงทำงานเลยง

ชพไดอยางแคลวคลอง ทกบายคณยายทงสอง

และคณตาจะขบรถกระบะเกาๆ ออกไปขายของ

ตามสถานทตางๆ คณยายคณตาเลาวา มลกหลาน

หลายคนตางเลาเรยนกนสงๆ มงานทำเปน

หลกแหลง ลกบางคนเปนขาราชการแตไมคอยได

กลบมาบาน นอกจากวนปใหม วนสงกรานตเทานน

ทบานหลงนผสงอายทง ๓ ทานจงตางดแลพงพา

กนเองตามลำพง

ชมชนบานนอยทงสวางเปนชมชนขาง

โรงเรยน มผสงอายเทาทสำรวจไดประมาณ ๖๒ คน

ผสงอายทมอายนอยทสดมอาย ๖๒ ป และทมอาย

มากทสดคอคณยายเหรยญ อาย ๙๔ ป โดยเฉลย

ผสงอายในชมชนนมอาย ๗๕ ป สวนใหญแลว

เปนคนเกาแกของตำบลจนทกตงแตครงทนำยง

ไมทวม และโดยมากเคยทำงานอยในคลงแสง

นอกนนหลายทานเคยเปนคนงานในโรงงานทอ

กระสอบ ซงสมยนนถอวาเปนโรงงานททนสมย

มากและรงเรอง บนปลายชวตของผสงอายทบาน

นอยทงสวางน จงมกจะเปนขาราชการบำนาญบาง

เปนพอคาแมคาขายของเลกๆ นอยๆ บาง รบจางบาง

และมอกจำนวนไมนอยททานนงกนนอนกน

อนเนองดวยอาการเจบไขไดปวยและดวยความ

ชราภาพ

บายวนนนเปนวนพฤหสบดกลางเดอน

กมภาพนธ ป ๒๕๕๓ เปนวนทมแดดจดและอากาศ

รอนมาก พวกเราจากชมรมจตอาสามอสมครเลน

ของโรงเรยนซงมคณคร ผอ. คณครประจำชนและ

ภาพตรงกลาง : แพทย

หญงรตนา ยอดอานนท

แ พ ท ย เ ช ย ว ช า ญ

โรงพยาบาลปากชอง

นานาและ เ จ า หน าท

โ ร งพยาบาลส ง เสร ม

สขภาพตำบล หนอง

สาหราย กบนกเรยนท

ออกไปเยยมบานผสงอาย

ในชมชนบานนอยท ง

สวาง

๒๐

นองๆ ชน ป.๑ ป.๒ จนถงพ ม.๓ ตางพากนเดน

แถวฝาเปลวแดดแยกยายกนเขาไปในชมชน มง

ตรงไปยงบานของผสงอายแตละทานพรอมกบคณ

หมอและคณะเจาหนาทจากโรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพตำบล (เดมเปนศนยแพทยชมชน) ตามท

ไดนดหมายไว

ในบรรดาผสงอายของชมชนแหงนเกอบ

ทงหมดจะเปนคนไขของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ตำบล ดงนนคณหมอและเจาหนาทของโรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพตำบลจงรจกผสงอายในชมชน

ทกคน รวาใครเปนใคร อยทไหน มสขภาพอนามย

ดรายอยางไร และเปนผรเรมชกชวนใหโรงเรยน

มาทำงานเกยวกบผสงอาย โดยในป พ.ศ. ๒๕๔๙

คณหมอไดมาชวนใหโรงเรยนสงนกเรยนไปรวม

โครงการเยยมบานผสงอายในชมชน ทางโรงเรยน

จงไดสงนกเรยนจตอาสาจำนวนหนงพรอมกบ

คณครใหไปเยยมบานผสงอายรวมกบคณหมอ

ในปเดยวกนนนทางสำนกงานเขตพนทการศกษา

ไดคดเลอกและสงเสรมสนบสนนใหโรงเรยนของ

เราเปนโรงเรยนแกนนำโรงเรยนวถพทธ และได

เขารวมโครงการโรงเรยนคณธรรมชนนำในปตอมา

ป ๒๕๕๑ โรงเรยนไดรบรางวลดเยยม

จากการประกวดโครงงานเยาวชนไทยทำดถวาย

ในหลวง จากสำนกงานเขตพนทการศกษา มหวขอ

โครงงานชอ “เยาวชนไทยใสใจผสงอาย” ในปน

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำบลไดเสนอแนะ

และเปดโอกาสใหโรงเรยนสงนกเรยนจตอาสาไป

ชวยดแลผสงอายในวนพฤหสบดทโรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพตำบลทกสปดาห ดวยเปนวนท

คณหมอนดตรวจผสงอายกลมทปวยเปนโรค

เบาหวานและโรคความดนโลหตสง งานทเดกๆ

ไปทำ เชน ชวยเจาหนาทวดความดนโลหต ชวย

วดรอบเอว ชงนำหนก ชวยบนทกขอมลและดแล

ชวยเหลอผสงอายในขณะทกำลงรอรบการตรวจ

เปนตน คณหมอเรยกเดกๆ จตอาสาเหลานวา

“คณหมอนอยจตอาสา”

ตอมาในป พ.ศ. ๒๕๕๒ โรงเรยนไดรบ

เกยรตใหเขารวมงานแสดงนทรรศการผลงาน

นกเรยน โครงงานคณธรรม “เยาวชนไทยใสใจ

ผสงอาย” ระดบประเทศ ทโรงแรมแอมบาสเดอร

พทยา จงหวดชลบร และนบแตนนนกเรยนจตอาสา

ตวนอยๆ กคอยๆ ขยายผลจากนกเรยนกลมเลกๆ

ทเปนแกนนำ ไปสแนวคดทพยายามจะสงเสรม

หลวงพอพทธทาสสอนวา ความกตญญ

ชวยใหสงคมมความสข ทำใหมนษยอยรวม

กนอยางสนต เพราะวาถาใครกตามทรจก

กตญญตอผอน หรอแมแตกตญญตอสง

ตางๆดวยความรคณ ใครๆทวานนกจะไมม

ทางทำอะไรในทางทรายได

๒๑

บทความดเดน

ใหนกเรยนทกคนเปนจตอาสาทจะไปดแลผสงอาย

อกทงมความมงมนตงใจวาจะบรรจกจกรรม

“จตอาสาดแลผสงอาย” น ไวในหลกสตรของ

โรงเรยนดวย

วนทจะไปเยยมคณยายเหรยญ คณยายปย

คณยายจนทรและคณตาคณยายทานอนๆ นน

แมจะเปนถนทคนเคย เดกๆ สวนใหญยงอดทจะ

ตนเตนไมไดทจะไดออกไปเดนเลนในชมชนทงท

เปนบานชองของตวเองเปนสวนใหญ แตไปคราวน

มเพอนๆ ไปดวยมากมาย มคณครไปดวย โดย

เฉพาะเดกๆ ทไมไดอาศยอยในชมชนจะรสก

ตนเตนเปนพเศษ แตอยางไรกตาม เดกๆ ตางชวย

กนรกษากตกาเปนอยางด เชน เดนแถวไปเงยบๆ

เปนระเบยบเรยบรอย และชวยกนเกบขยะในชมชน

ใหดวย คณตาคณยายใจดทกคน บางคนหาก

แขงแรงดทานจะออกมาตอนรบชวนคยถามไถ

บางทานทเจบปวยเดกๆ จะไปชวยบบนวดใหบาง

กจกรรมหลกคอ การใหเดกออกไปเยยมเยยนให

คณตาคณยายไมเหงา นอกนนกชวยกนทำความ

สะอาดรอบบรเวณบานบางเลกๆ นอยๆ

หลวงพอพทธทาสสอนวา ความกตญญ

ชวยใหสงคมมความสข ทำใหมนษยอยรวมกน

อยางสนต เพราะวาถาใครกตามทรจกกตญญตอ

ผอน หรอแมแตกตญญตอสงตางๆ ดวยความ

รคณ ใครๆ ทวานนกจะไมมทางทำอะไรในทางท

รายได มแตจะคอยตอบแทนคณดวยการเออเฟอ

เกอหนนอยเสมอ ไมวาสงนนจะเปนดนนำลมฟา

หรอบดามารดา ปยาตายาย

โรงเรยนของเราไดดำเนนตามแนวทาง

โรงเรยนวถพทธมาแตตนกอนทคณคร ผอ. จะยาย

มาอยทน เสยอก กจกรรมจตอาสาเยยมบาน

ผสงอายนเกดขนภายหลง เปนแนวคด เปนแนว

ทางหนงในการปลกฝงใหนกเรยนมความกตญญ

กตเวทตอผมพระคณและตอสงตางๆ ซงกไดดำเนน

มาตอเนองอยางคอยเปนคอยไป

ดวยความมงหวงอยากใหนกเรยนเปนเดกด

มความออนนอมถอมตน มความกตญญ มความ

มงมนตงใจใฝเรยนเพอตอบแทนพระคณของบดา

มารดาครอาจารย ตลอดจนผมพระคณทงหลาย

ในสงคม ซงหลายทานเตมเปยมไปดวยความเมตตา

กรณา

อยากใหนกเรยนเหนคณคาและรกตนไมท

ใหรมเงา ใหลมหายใจแกเราทกววนและตลอด

เวลา อยากใหนกเรยนรกแมนำลำธารทเราไดใช

ประโยชนมานบมถวนนานมาแตครงปยา อยาก

ใหนกเรยนรกธรรมชาตเพราะเราทกคนเปนสวน

หนงของธรรมชาต และอยากใหนกเรยนรกโรงเรยน

รกชมชนของตน รกเพอนพอง ใหพดแลนอง นอง

เคารพพ ใหมความภมใจในความเปนเรา และ

ชวยกนทำใหชมชนผาสกรมเยน

โลกทกวนนวนวายเพราะผคนไมกตญญ

ตอกนและไมกตญญตอธรรมชาตดงทหลวงพอ

สอน กจกรรมนกเรยนจตอาสาเยยมบานผสงอาย

มแนวคดทจะปลกฝงใหนกเรยนมจตสำนกและ

เหนคณคาของผสงอายหรอปยาตายายทงหลาย

สงไรทอย ใกลตวคนเรามกมองไมเหนคณคา

เชนเดยวกบดอกหญาและดอกไมรมทางทเรา

เหยยบยำและเดนผานไปมาทกววน

๒๒

เย ยมบ านคณยายป ย

ยาสงเนน อาย ๗๗ ป

ทานปวยเปนอมพฤกษ

ซงถอวาเปนผมบทบาทสำคญตอเดกๆ ในปจจบน

หลายทานเปนทงพอและแมของเดกๆ หลายทาน

รบภาระตองเลยงดลกหลานทงทอายกมาก หลาย

ทานมชวตอยลำพงคนเดยวไมมใครดแล ทานม

ชวตอยและยงชพดวยเงนเบยยงชพผสงอายเดอน

ละไมกรอยบาท

ตวอยางคณยายทานหนงอายเจดสบกวา

อยกบหลานสาวตวเลกๆ เดนเหนไปทใดกไม

สะดวก ทานไดแตลกนงหรอคลานไปมาอยใน

กระทอมแคบๆ เทานน แมของเดกมสามใหม ม

ทอยและทำงานไมเปนหลกเปนแหลง

คณตาทานหนงเดมทมอาชพเปนยามเฝา

โรงงาน คณยายขายของเลกๆ นอยๆ ในตลาดสด

เชาหองแถวเลกๆ อยเลยงหลานอกหาหกคน

ปจจบนทานเกษยณอายแลว

สงใดทอยใกลตวคนเรามกมองไมเหน

คณคา เชนเดยวกบดอกหญาและดอกไมรมทางท

เราเหยยบยำและเดนผานไปมาทกววน

ชมรมจตอาสาดแลผสงอายอยากใหเดกๆ

ไปเยยมคณตาคณยายบานอนแลวหนกลบมาดท

บานของตนเอง วาเราไดดแลปยาตายายทอยกบ

เราทกวนอยางไร อยากใหเดกๆ รกปยาตายายท

บาน หรอใครทมคณพอคณแมกอยากใหรกคณพอ

คณแมใหมาก อยากใหผสงอายทกทานไดรบการ

ดแลและมความสขเชนเดยวกบคณยายเหรยญ

ลองคดดวาถาไมมตนไมใบหญาและดอกไมรม

ทางโลกนจะสวยสดงดงามไดอยางไร เสมอนเรา

ไมเหนคณคาของสงใกลตวฉนนน

กอนจะลาคณตาคณยายทกๆ ทานกลบ

ในวนนน คณคร ผอ. คณครประจำชน นกเรยน

และคณหมอตางพรอมใจกนกราบคณตาคณยาย

ทกคนทไดไปเยยม ทกทานจะใหศลใหพรคลายๆ

กน มคณยายเหรยญทานเดยวทใหพรไมเหมอน

ทานอน

คำอำนวยอวยพรของทานแฝงไวดวย

ภมปญญาอยางเตมเปยม

“ขอใหลกใหหลานทกคนอยเยนเปนสข

มความเจรญ ทำนอยกไดนอย ทำมากกไดมาก”

๒๓

บทความดเดน

ภาคกลาง-ตะวนออกตราด

ความสขแทอยหนใดบนโลกนตามคนหาทกททกสถานหาลาภยศมากมายมาเนนนานกมอาจพบพานความสขจรง

นบตงแตผมกาวเขามาเปนครอนบาลของ

เดกๆ โรงเรยนบานคลองมะนาว จงหวดตราด

ผมไดเรยนรอะไรตางๆ มากมาย โดยเฉพาะการอย

อยางมความสขดวยวถแหงธรรมของพระพทธองค

ผมไมคาดคดวาจะไดพลดพรากจากบานมาอย

ไกลถงขนาดน ดวยความเมตตาของทานอาจารย

ทำใหผมไดมาพกอาศยอยทวดคลองมะนาว แมจะ

ไมมบานพกครแตผมกอยได ผมคดเสมอวา

ไมวาเราจะอยแหงไหนตราบใดทเรายงหายใจได

เรากสามารถจะอยเพอพฒนาตนเองและสรางสรรค

สงทดงามเปนประโยชนไดเสมอ

โรงเรยนแหงนนบวาเปนโรงเรยนทนาอย

มาก เพราะครทกคนอยดวยกนเหมอนครอบครว

เปนพเปนนองกน มวฒนธรรมทเออเฟอเกอกล

รบฟง เขาใจ ดวยความรกและและจรงใจ ซงจรงๆ

แลวทกสงคมกเปนสงคมแหงความสขได เพราะ

สงคมแหงความสขนนเกดมาจากสมาชกทกคน

ชวยกนทำใหเกดขนจรง

ผมเปนผชายเพยงไมกคนทเลอกมาเรยน

ดานการศกษาปฐมวย ผมคดวาการพฒนามนษย

ควรเรมตนตงแตเรมปฏสนธและคลอดออกมาจาก

ทองแมเปนเดกตวนอยๆ หายใจได บางคนอาจ

คดวาการสอนเดกเลกนนไมตองใสใจอะไรมาก

จะสอนอะไรกได แตจรงๆ แลว วยนเปนรากฐาน

สำคญของชวตเลยทเดยว เพราะการพฒนาเดกๆ

กเหมอนการปลกตนไมทตองอาศยการบำรงรกษา

ใหสมบรณแขงแรงตงแตแรกเรม หากดแลไมด

ไมรวธดแลรกษา ตนไมนนกอาจออนแอถกทำลาย

หรอลมตายลงไปได ครจงมหนาทสำคญในการ

เปนผดแลตนไมแหงความฝนทจะเตบโตขนไปเปน

พลงอนยงใหญทจะสรางสรรคสงตางๆ ใหกบโลก

ผมไดนำหลกธรรมของพระพทธองคตาม

วถพทธมาพฒนาเดกอนบาลใหเขาใจถงความจรง

ความด ความงามของสรรพสงทงหลาย โดยฝกฝน

ใหเดกๆ รจกสงเกต คดพจารณาสงตางๆ ทเกดขน

วถพทธ

วถทางแหงปญญา

พฒนาตงแตยงเลกๆ

เรอง

คระคน ทรายะลนลดากร

โรงเรยน

บานคลองมะนาว

ต.ไมรด อ.คลองใหญ

จ.ตราด

๒๔

อยเสมอ ฝกคดใครครวญถงความเปนมาเปนไป

ของสรรพสงทงปวง ทงทเปนประโยชนและโทษท

จะเกดขนแกตนเอง ผคนรอบขาง และสงตางๆ

บนโลกใบน ฝกกน อย ด ฟงเปน ฝกคดหาวธ

จะทำใหสงคมนาอยและสงบสข เรมตนจากหอง

เรยน โรงเรยน และครอบครว ฝกเอาใจเขามา

ใสใจเรา อยาทอดทงใครไป หรอรงเกยจใคร ไม

วาเขาจะเปนใครกตาม กควรใหโอกาสเขาในการ

พฒนาตน เพราะไมมใครเกดมาสมบรณพรอมทก

อยาง เมอเดกมทศนคตทกวางไกล ฝกมองสง

ตางๆ ดวยปญญาตามวถพทธแลว วฒนธรรม

แหงความสขกจะเรมตนไดจากหองทดลองเลกๆ

อนมหศจรรยของเราเอง

โรงเรยนของผมตงอยเนนเขาบรรทดทกน

อยระหวางประเทศไทยกบประเทศกมพชา หอง

เรยนอนบาลของผมกเปนหองสเหลยมเหมอน

โรงเรยนรฐบาลทวๆ ไป ผมคดวาผมจะจดหอง

เรยนอยางไรด ใหเดกๆ รสกอบอนและมความ

สขสอดคลองกบวฒนธรรมวถพทธ ผมจงเรมตน

จดสภาพแวดลอมใหเหมอนบาน มกจกรรมและ

มมตางๆ ของหองเรยนทสงเสรมวฒนธรรมวถ

พทธ ทใหเดกๆ ไดเขาไปเรยนร โดยใหเดกๆ ได

สมผสและเหนคณคาในสงทเขามกอน

หมบานคลองมะนาวเปนหมบานเลกๆ อย

รมทะเล เดกๆ ทนจงผกพนกบทองทะเลมาก

ผมจงนำสงทมอยแลวตามธรรมชาตในหมบานมา

บรณาการจดประสบการณการเรยนรใหกบเดกๆ

ของเลนตางๆ ภายในหองไดมาจากผลตผลตาม

ธรรมชาต เชน กอนหน ลกสน ลกตนเปด ทอน

ไมเลกๆ เปนตน ผมนำของเลนเหลานมาสอนให

เดกๆ รจกคณคาของการเกดมาของสงตางๆ อย

เสมอ เพราะกวาเขาจะเกดมาได และเสยสละมา

ใหเราไดเลนไดเรยนร เขามพระคณกบเรา เรา

ตองขอบคณและดแลรกษาเขาใหด เดกกจะเรม

ซมซบถงความรกความเมตตาและทะนถนอมสงของ

ตางๆ มากขน

ในวนหยดหรอหลงเลกเรยนผมมกจะพา

เดกๆ ไปเดนสำรวจชายทะเล หากพบขยะกชวยกน

เกบใสถงไปทง หากพบเปลอกหอยทพดมาตาย

ตามชายหาดกจะนำมาทำเปนสอการเรยนการ

สอนในหองเรยนอยเสมอ เดกๆ จงเลนกนอยางม

ความสข เพราะสอตางๆ ในหองเปนของทเรา

ชวยกนเกบและประดษฐขนมาเอง

กจกรรมวฒนธรรมวถพทธทผมไดนำมา

จดในหองเรยนเลกๆ ใหเดกๆ ไดฝกฝนและเรยน

รมมากมาย เชน การวนเทยนแหงปญญา การฝก

คดถงและเขาใจผอน การฟงธรรม การฟงนทาน

แหงธรรม การฝกนงสมาธ การรองเพลงธรรมะ

กจกรรมเดนตามเสนทางแหงธรรมนำปญญา

นอกจากนยงมโครงการเดกดวถพทธทมอบหมาย

ใหเดกๆ ทกคนชวยกนสอดสองดแลเพอนๆ

รวมถงพนองของเราเปนใหเดกด รกและเมตตา

ตอผอนอกดวย

เมอครงทผมไดสญเสยยายทผมรกไป ผม

ไดนำเรองความตายมาสอนเดกๆ เดกๆ ใหความ

สนใจอยางมาก ถามผมวาทำไมยายถงตาย ผม

บอกเดกๆ วา ความตายเปนของธรรมดา คนเรา

เกดมาตองตายทกคน เราตองทำความดไว หาก

เราทำความดจะไดขนไปเปนนางฟาเทวดาบน

สวรรค มความสข และหากทำชวมากจะตกลงไป

นรก อยอยางทกขทรมาน ผมไดเลาถงวานรก

สวรรคเปนอยางไร เดกๆ ตนเตน พดคยและ

ซกถามสงตางๆ มากมาย ผมฟงแลวกประทบใจ

เพราะไมม ใครเกดมาสมบรณพรอมทกอยาง

เมอเดกมทศนคตทกวางไกล ฝกมองสงตางๆ

ดวยปญญาตามวถพทธแลว วฒนธรรมแหง

ความสขกจะเรมตนไดจากหองทดลองเลกๆ

อนมหศจรรยของเราเอง

๒๕

บทความดเดน

อยางตงใจ พอไปถงนองแบมบอกวา “ขอใหคร

กอนหนไปสวรรคคะ” เดกๆ พากนหวเราะเพราะ

นองแบมบอกอธษฐานใหผมไปสวรรค ความตาย

ใหอะไรเรามากจรงๆ เพราะทำใหเรารวามนม

เกดขน ตงอย และดบไป ความตายกสอนคณธรรม

เดกๆ ไดอยางนนเอง ขอบคณยายทเฝาเลยงดผม

หลานกำพราของยาย จนทำใหผมไดมาสอนธรรมะ

เดกๆ อนบาลในวนน

เราสามารถสมผสความสขไดจากการเรยน

รธรรมะ เพราะธรรมะคอธรรมชาต มเหตมผล

มทมาทไป เราจงเรยนรธรรมะไดจากทกๆ อยาง

ไมวาเราจะเปนใครหรอทำอาชพอะไรกสามารถ

ฝกปฏบตธรรมไดตลอดเวลา

การเปนครจงเปนหนาททยงใหญ เพราะ

ไมเพยงแตพฒนาเดกอยางเดยวเทานน แตครยง

เปนผทเรยนรและพฒนาตนเองดวย เดกตวเลกๆ

ใหอะไรเรามาก เราตองขอบคณเขาหลายๆ อยาง

เพราะนอกจากเราจะไดฝกฝนอบรมใหเขาไดเปน

คนด คนเกง และอยรวมกบผอนอยางมความสข

แลว เดกๆ เองกกำลงสอนธรรมะใหกบเราเชน

เดยวกน

วฒนธรรมวถพทธจะสำเรจสอดคลองเปน

หนงเดยวอยางแทจรงไดเมอทกๆ สวนของสงคม

ชวยกนอยางจรงจงและจรงใจ เรมตนจากตวเรา

หองเรยนเลกๆ โรงเรยน ครอบครวของเรา ขยายไป

ใหมากขนๆ แลวสงคมของเรากจะนาอย เดกและ

เยาวชนกจะเตบโตขนอยางมคณคา และเมอเรา

มาชวยกนคดด ทำด พดดแลว ความสขกจะ

กระจายไปยงหวใจของเราทกๆ คนไดอยางแนนอน

ความสขนนเกดไดทใจหนอ

สขทใจรจกพอไมโลภหลง

สขทไดสรางประโยชนดวยซอตรง

วถพทธแหงพระพทธองคพาสขเอย

นองบว “ทำไมยมทตไมมเมย มลก ละครบ”

นองแนก “นรกมจรงๆ ครบ”

นองนน “หนอยากอยสวรรคคะ”

นองบว “นรกกบสวรรคหางไกลมากนะครบ”

นองชอป “เดยวใครขโมยของคนอนกตก

นรก มไฟเผาดวย”

นองมงคด “ทำไมยมทตตองลงโทษคนอน

ดวยละครบ แลวยงงยมทตไมตกนรกหรอครบ”

นองการฟว “เคาเอายายไปทงทไฟหรอครบ”

นองเพลง “หนอยากเปนนางฟาคะ”

นองบว “ลงฟนของหนทำความชวลงนรกครบ”

นองหนนา “หนอยากเปนเดกดคะ”

นองมงคด “ถาคนทำความดเขาไปขน

สวรรค แลวเวลามาเกด ตกลงมาไมขาหกหรอครบ”

จากนนผมใหเดกๆ ทำกจกรรมวนเทยน

แลวอธษฐานถงคณยายวา “ขอใหคณยายของคณ

ครกอนหนไปสวรรคครบ/คะ” เดกๆ อธษฐาน

นองมงคด “ถาคนทำความดเขาไปขนสวรรค

แลวเวลามาเกด ตกลงมาไมขาหกหรอครบ”

๒๖

โรงเรยนบานหนองจกยาวของเราเปน

โรงเรยนขนาดเลก มนกเรยนเพยง ๖๕ คน คร

๗ คน เทานน แตทกวนฉนในฐานะครใหญ ทกคน

มกเรยกฉนอยางน ซงฟงแลวอมเอมกวาคำวา

ผอำนวยการเปนไหนๆ ตองหนกใจทกวนเมอมอง

เหนขยะชนเลกชนนอยเกลอนกลาดในชวงพก

กลางวน เมอมองดในถงขยะซงโรงเรยนไดจำกด

ใหมอยจดเดยวคอทโรงอาหารแลวกตองถอนใจ

สารพดถงพลาสตก แกว หลอด ฯลฯ ลองกะด

ดวยสายตาและสงเกตการทงขยะของนกเรยน

คนหนงไมตำกวา ๕ ชน รวมๆ แลว ๓๐๐ กวา

ชนโดยประมาณ กอนเขาชนเรยนตอนบายกตอง

ระดมกำลงนกเรยนเกบกนทกวน เราทำอะไรได

มากกวานไหม ในฐานะผนำ

ฉนลองถามนกเรยนและครวาขยะมนมา

จากไหน ทกคนตอบคลายๆ กนวาจากแมคา

ฉนเขมงวดกบของทแมคานำมาขาย โดยบอกวา

ใหขายของทไมเปนขยะ ขอรองไมใหขายของเลน

พอเราหามสงโนน กเปลยนเปนอนน พอครไปดก

แอบกซอน นอกจากนนกเขมงวดกบครเวร ซงก

สะอาดเปนบางวน มนเกดอะไรขน กโรงเรยนของ

เราทกคนไมใชหรอ ไมใชโรงเรยนของครใหญนะ

ทำไมไมคดเหมอนเรา หรอวาฉนพดอะไรทเขา

ไมเขาใจ สงหามแมคามาขายเลยดไหม กฉนมน

ครใหญน แลวถาครวา แมคาบน ชาวบานมา

โวยวายวาลกเขาไมมขนมกน ทำอยางไรละ เมอ

คดไมออก ฉนกเลยทำเรองอน แลวมนกเปนปญหา

ทซอเวลาไปเรอยๆ

เหมอนฟาเบกทางสวรรค วนหนงเจอ

หนงสอเลมหนงของ ดร.วรพฒน ภเจรญ เขาเปน

ใครไมเคยรจก อานไปเรอย มการพดถงองคกร

แหงการเรยนร การเปลยนแปลงองคกร และมคำวา

เราตองเปดห คอ ฟงกนอยางลกซง เปดตา ด

ดวยความเขาใจ และเปดใจ รบความคดเหนของ

ทกคน เหมอนจะไดอะไรแตยงไมทนไดทำอะไรก

มโอกาสไดไปอบรมจตตปญญา ไดเรยนรการใช

สนทรยสนทนา การฟงอยางลกซง (Deep listening)

ความคดเหนของทกคนมคาไมตองตดสนวาของ

ใครถกใครผด ไมตองสรป หรอโหวต การใชเวลา

ในการใครครวญปญหาตางๆ การฝกสต การอย

รวมกนอยางเขาใจ เขาถง มความเบาสบาย

ไมอดอด

เรอง

วชรา แสนโกศก

โรงเรยน

บานหนองจกยาว

ต.หนองโพธ

อ.หนองหญาไซ

จ.สพรรณบร

เปดหเปดตาเปดใจ

ภาคตะวนตก-ใตตอนบนสพรรณบรเขต๓

อะไรๆ กงาย

เมอสตมา ปญญากเกด เออหนอ ถาเราพด

และฟงกนดวยใจ เขาใจความตองการของกน

และกนเรานาจะทำอะไรไดงายๆ

๒๗

บทความดเดน

และเมอสตมา ปญญากเกด เออหนอ

ถาเราพดและฟงกนดวยใจ เขาใจความตองการ

ของกนและกน เรานาจะทำอะไรไดงายๆ และ

เหมอนโชคเขาขาง โรงเรยนไดรบงบบรจาคจาก

ชาวญปนผใจดทานหนง ใหตอเตมหองครวจาก

โรงอาหารซงเดมแมคาปรงอาหารมาจากบานแลว

นำมาขายในโรงเรยน ฉนกนำกจกรรม สนทรย

สนทนามาใชกบคร วาเราแกปญหาขยะและการ

ขายอาหารของแมคาอยางไรด โดยใชการพดทละคน

ทกคนตองพดโดยถอกอนหนรบฟง เมอพดจบ

ใหวางกอนหนลงกลางวงสนทนา สวนคนอนๆ

ฟงอยางตงใจไมพดแทรก ไมถาม และสบตา

ผพด หากใครพรอมใหหยบกอนหนมาถอไวแลวพด

ฉนรสกประทบใจมาก บางคนไมเคยแสดงความ

คดเหนในทประชม ซงฉนอาจไมเคยถามเขา พด

ตดบทกลวเกดความขดแยง เสยเวลา อะไรอก

หลายสาเหต และวนนทกคนพด ทกคนฟง ไมม

การสรป ไมมการตดสน ความคดเหนทกคนม

ความหมายเทาเทยม และคำตอบในการแกปญหาก

อยในตวของมนเอง และความคดเรากคลายๆ

กนคอ ไมตองมแมคาในโรงเรยน ใหจางแมครว

ไมตองมของขาย จะไดไมมขยะ โดยโรงเรยนจด

ใหมทงขนมไทยและผลไม

ฉนใชวธการนในการพดคยกบผปกครอง

กรรมการสถานศกษา นกเรยน ซงบรรยากาศเตม

ไปดวยความถอยทถอยอาศย ยมแยม เขาอกเขาใจ

และขอความรวมมอใหนกเรยนบรจาคคนละ ๑๐

บาทตอวน ทกคนกใหความรวมมออยางดยง

นอกจากนยงมผปกครองทวางมาชวยทำอาหาร

และนกเรยนทเปนแมครวอาสาวนละ ๓ คนใน

ชวงเวลา ๑๑.๐๐ น. ทกวนนผปกครองชมเชยการ

เปลยนแปลงของโรงเรยนเปนอยางมาก นกเรยน

อมทองและไมขาดเรยน เฝารอวนทตวเองจะได

มาเปนผชวยแมครว โรงเรยนไมมขยะ เศษอาหาร

เหลอนอยมาก ไมมเดกปวดทอง ไมมเงนหาย

เพราะไมไดนำเงนมาซอขนม ไมตองรบรบประทาน

อาหารเพอไปซอขนม เดกรจกรบประทานอาหาร

ทมประโยชน รจกผลไม

ทกวนเวลาเทยง นกเรยนของเราจะเขา

แถวมารบถาดอาหาร นงอยางเปนระเบยบพนม

มอเมอไดยนสญญาณระฆง กจะพดพรอมกนวา

“ขอขอบคณคณพอ คณแม คณคร แมครว ททำให

เรามอาหารรบประทานในมอน ขาพเจาขอสญญา

วาจะรบประทานอยางพอด ไมดง ไมเหลอ

ไมหก อาหารกลางวนวนนคอ Today lunch is

rice and curry…the fruit is apple…the sweet

is…ลอดชอง…” เมอผปกครองมาดกจะยม ฉนก

ยม คณครกยม กมนปลมกบการเปลยนแปลงของ

โรงเรยน และนคอบทพสจนวาฉนไดเดนมาถก

ทางแลว ตอไปนฉนจะไมยอทอตอการแกปญหาใดๆ

ในโรงเรยนอกแลว เพราะฉนคนพบแลววาการ

เปดห เปดตา เปดใจ อะไรๆ กจรงๆ

๒๘

ในชวตของคนเราจะมใครรวาจะมอะไร

เกดขนกบเราบางในระหวางทเราใชชวต คงไมม

ใครรเหตการณลวงหนาวาเราจะเปนอยางไร ทำงาน

อะไร แตตวเรารอยเสมอวาเรากใชชวตเหมอนๆ

กบคนทวไป มความตองการเหมอนกบทกคน

ไมวาจะอยในชมชน ในโรงเรยน เราทกคนกมความ

อยากไดอยากมเหมอนกนกบคนทวไป สงทเรา

อยากได ทกคนกอยากได สงทเราอยากม ทกคน

กอยากมเชนกน

แตวนหนงใครจะรวาจะมเรองอะไรรายๆ

เกดขนกบตวเราบาง หากสงนนไมเกดกบตวเรา

เองเรากคงไมรสกถงความเศรา ความเสยใจ เรา

ทกคนคงไมอยากมชวตโดยเปนภาระของใคร เรา

อยากทจะชวยเหลอตนเองไดเหมอนกบทกคน

ถงแมวาบางอยางเรากไมสามารถหลกเลยงได

มนเหมอนเวรกรรมทตดตวเรามาไมสามารถทจะ

หลกหนพน เราเคยมอะไรเหมอนกบคนอนๆ ม

รางกายทปกตสมบรณครบทกประการ แตแลว

ความปกตกกลบไมปกต ทกอยางเปลยนไปไม

เหมอนเดมอกแลว และเมอไรทเราจะกลบมา

เบกบานไดอกครง เมอไรทเราจะกลบมามชวต

ปกตเหมอนกบคนอนๆ คงไมมใครตอบเราได

นอกจากตวของเราและกำลงใจจากคนทรกเรา

นองเปล เปนนกเรยนโรงเรยนบานควน

ดนแดง อำเภอรตภม จงหวดสงขลา อาย ๑๐ ป

ชวตของนองเปลเมอกอนกปกตเหมอนกบคนอนๆ

สขภาพรางกายแขงแรงด เรยนหนงสอเขาโรงเรยน

เหมอนๆ กบคนอนในวยเดยวกน แตทนองเปล

ไมเหมอนกบคนอนๆ คอนองเปลมรางกายท

ไมปกต ขาของนองเปลผดปกต แตความผดปกต

นไมไดมมาตงแตเกด ตอนนองเปลเกดนองเปลก

มรางกายทปกตเหมอนกบเดกคนอนๆ วงเลนซกซน

เหมอนกบเดกทวๆ ไป แตความสขของนองเปลก

มไดไมนาน ขณะนนนองเปลเรยนอยชน ป.๓

วนหนงคณแมพานองเปลนงรถจกรยานยนตไปทำ

ธระและเกดอบตเหตทำใหนองเปลหลนลงจากรถ

จกรยานยนต ทำใหขาขางขวาพลกเสยรป การ

เดนของนองเปลกเลยผดปกตไปดวย ไมสามารถ

แมหนพการใจส ไมทอ

ภาคใตตอนลางสงขลาเขต๒

เรอง

บญญาพร จอกถม

โรงเรยน

บานควนดนแดง

ต.เขาพระ อ.รตภม

จ.สงขลา

๒๙

บทความดเดน

ทจะเดนแบบคนอนๆ ได เทาขางขวาจะตองเดน

ดวยหลงเทา การเดนชาลง วงไมได จากอบตเหต

ในครงนนทำใหนองเปลเปลยนไป จากคนทเคย

ราเรงแจมใส พดคยสนกสนานกไมมอกแลว จากคน

ทหนาตานารก กหนาบงทงวน กลายเปนคนขแย

เอาแตใจ ชอบอยคนเดยว เขากบเพอนๆ ไมคอยได

แยกตวออกจากกลมเพอน เพราะมความรสกวาเรา

ไมเหมอนคนอนๆ แลว นองเปลจะวงเลนเหมอนกบ

คนอนๆ ไมได เพอนๆ ในหองเรยนกไมเขาใจ

ความรสกของนองเปล ชอบตำหนเวลานองเปล

ไมชวยทำงาน ไมทำความสะอาดหองเรยน และ

ทกครงทถกเพอนวานองเปลกจะรองไหเปนประจำ

การเรยนของนองเปลกแยลง จนกระทงไดเลอนชน

ขน ป.๔ แตพฤตกรรมของนองเปลกยงไมเปลยน

กลบมพฤตกรรมทแปลกไปจากเดมอก คอเมอ

เวลาเลกเรยนหากนองเปลไมเหนคณพอมารอรบ

นองเปลกจะรองไหไมยอมหยดจนกวาพอจะมารบ

ไมยอมทจะกลบบานกบคนอนแมวาคนทมารบจะ

เปนพสาวกตาม ตองเปนคณพอเทานน

เมอคณครทกคนไดเหนพฤตกรรมของนอง

เปลในวนนนจงลงความเหนกนวาตองชวยใหนอง

เปลมชวตทกลบมาปกตใหได โดยการทครทกคน

จะไมเขมงวดกบนองเปลมาก ใหเรยนแบบสบาย ๆ

และพยายามพดใหเพอนในหองยอมรบนองเปล

ใหได ไมใหเพอนวา หรอดนองเปล ตองชวยเหลอ

นองเปลเวลาทำงาน ไมควรใหรบหนาทอนๆ มาก

แมนองเปลไมชวยทำงานกอยาตำหน เพอตอง

การใหนองเปลเกดความสบายใจเมอมาโรงเรยน

ใหเพอนๆ ในหองคอยชวยเหลอนองเปล เวลามา

โรงเรยนกจะชวยยกกระเปาให เวลารบประทาน

อาหารกจะชวยถอถาดอาหารให เพอใหนองเปล

เดนไดสะดวกไมตองกงวลทจะถอของ ทกคนใน

หองเรยนจะชวยเหลอนองเปล จนเกดเปนนสย

เพราะทกคนเรมทจะเหนใจนองเปล และนองเปล

ไมเคยขาดเรยนเลยแมวานองเปลจะมรางกายท

ไมปกตนถอวาเปนขอดของนองเปล

ในสวนของคณคร จะคอยใหกำลงใจนองเปล

ชนชมนองเปลเสมอเวลาทำกจกรรมในหองเรยน

แมวากจกรรมนนจะไมดเทาไร แตกจะคอยให

กำลงใจเสมอ ใหความเอนด คอยปลอบใจเวลาท

นองเปลเสยใจ เอาใจใส พดคย และคอยดแลใน

เรองของจตใจ กจกรรมใดทนองเปลทำไมไดกจะ

ไมใหทำ เพยงแตใหนงด

ในระยะเวลาไมกเดอน ตอนนนองเปลไดม

พฤตกรรมทเปลยนไปอยางเหนไดชด ยมไหว

ทกทายคณครทกคน หนาตาแจมใสเบกบาน

มาโรงเรยนอยางมความสขทกวน คณพอของ

นองเปลกมความสขทลกสาวมทาททเปลยนไป

นองเปลตงใจเรยนมากขน ทำกจกรรมกลมรวม

กบเพอนๆ ไดดขนกวาเดม คณครหลายคนกชม

วานองเปลนารกขนมาก อารมณกดขน เรมทจะ

พดคยกบคณครดวยแววตาทสดใส การรองไห

ขแยกลดลง เวลาทคณพอยงไมมารบกสามารถท

จะคอยไดโดยไมรองไหอก ถอเปนสงทดมากสำหรบ

นกเรยนคนหนงทไมสามารถอยกบเพอนๆ ได

มพฤตกรรมทเปลยนในทางทด คณครทกคนตาง

กภมใจทนองเปลกลบมาเปนคนเดมอกครง นก

เปนจตใจของนองเปลทสไมถอยแมวาหนจะพการ

หากใจเขมแขงเรากจะเอาชนะทกสงไดแมแตความ

พการของเรา

นแหละคอสงทเราเหลาคณครทกคนตอง

ชวยใหนกเรยนทอยในปกครองมความสขอยใน

สงคมใหไดโดยไมมผคนรงเกยจ ครและนกเรยน

กเปรยบเหมอนคนในครอบครวเดยวกน นกเรยน

กเหมอนลกๆ ของคณครทกคนในโรงเรยน เรา

จงไมสามารถทจะละทงนกเรยนทมปญหาได แมวา

เราทกคนไมสามารถลวงรไดวาชวตของเราจะม

อะไรเกดขนบางในภายหนา แตเราสามารถทจะ

อยรวมกบคนในสงคมไดโดยไมเปนภาระของใคร

ครจงเปนบคคลสำคญทจะตองกลอมเกลาจตใจ

นกเรยนใหอยรวมกนใหได

หากเราไมรจกตนตวกอน ความเบกบานก

คงไมตามมา

๓๐

อยางมความสข

ศษยถาม : การฝกปฏบตสต การอยในปจจบน เหมอนกบการ

เรยนวถชวตใหม เมอตองเรยนตอนอายมากจงเปนการลำบาก กวาเราจะ

คนเคยตองใชเวลา ทานมยทธศาสตรใด เพอฝกฝนนสยนตงแตยงนอย

ครตอบ : คำถามนเปนคำถามทเกยวของกบวฒนธรรมและความ

เจรญรงเรอง ทเรามกมนสยทจะวงไปตลอดชวต แตเราควรฝกปฏบตเพอ

เปนประโยชนตอมนษยชาต ไมใชการฝกปฏบตเพอกลมคนหรอวาปฏบต

จำนวนบางกลม บางคนเทานน เราวงอยเสมอ เพราะวาเราอาจมความ

กลว หรอความลงเลใจอยภายในใจของเรา เมอเราวงแบบนน เราจงไมม

เวลาดแลตวเราเองและดแลคนทเรารก เรามชวตดวยพลงนสยความเคยชน

แบบนน เพราะฉะนนจงเปนสงสำคญทเราจะมโอกาสเรยนรเพอทจะหยด

และอยกบชวตของเรา

การวงของเรากเหมอนกบเรองของ องคลมาล ทวงไลตามพระ

พทธเจา แลวเรยกใหพระพทธเจาหยด แตพระพทธเจายงเดนตอไป และ

เมอองคลมาลรองตะโกนใหพระพทธเจาหยด ทานไดหยดและหนกลบมา

ถามวา “เราไดหยดมานานแลว แตวาเธอยงไมไดหยด”

มพวกเราหลายคนทไมไดมเงนทองทรพยสนมากมาย แตสามารถ

อยอยางมความสขในชวตในขณะปจจบน เพราะฉะนนเราควรเรยนรทจะ

ไมวงไลตามไปตลอดชวต

พระพทธองคไดทรงตรสสอนถงวธการฝกปฏบตอยางมสต วธการ

มศลปะแหงการดำเนนชวต ศลปะแหงการปฏบต เราควรจะเรยนรใน

สงเหลานนแลวหยดวงในชวตของเรา เพอใหเราไดมเวลา มโอกาสเรยนร

ทจะกลบมาสมผสกลบมาดแล กลบมาใหความรกความหวงใยกบตวเราเอง

จากหนงสอ

“กลบบานทแทจรง กบ ตช นท ฮนห” (I have arrived I am home) (หนา ๑๙๖ - ๑๙๗)

หย ดแล ะอย ก บช ว ตของ เรา

อยางมความสข

พอแมยคน ไมมเวลาใกลชดลก เวลาสวน

ใหญหมดไปกบภารกจการทำมาหากนหาทรพย

สนเงนทอง มาปรนเปรอความสขใหกบลกๆ

เลยงลกดวยเงน เดกจงขาดความอบอน ตองอย

กบปยา ตายาย สงเงนมาให เลยงดตามประสา

คนเฒาคนแก ดงนนลกๆ จะไดรบการปลกฝง

คณธรรม ศลธรรมไดนอย ทางสถานศกษากม

การปลกฝงศลธรรม โดยใหรจกทองจำหลกธรรม

ขอควรละเวนจากศลหาอยางจรงจง แตไมได

ปฏบตอยางจรงจงจงไมเกดผลเทาทควร

เรอง

ชนเวยงทอง

โรงเรยน

วดหางตลาด

ต.ทาฉนวน

อ.กงไกรลาศ

จ.สโขทย

ปลกฝงศลธรรม

นำทางใหนกเรยน

สโขทย เขต ๑

ขาพเจาเปนครคนหนงของโรงเรยน ใน

อดตทผานมามนสยดมสราของมนเมาดวยความ

สนกสนานรองรำทำเพลงตอมาขาพเจามปญหา

ดานสขภาพ คลายกบวาจะเปนโรคหวใจมความ

ผดปกตจงคดอยากจะเลกดมพรอมกบรกษาศล

หาใหสมบรณ ไมฆาสตว ไมลกทรพย มความ

ซอสตยตอสาม ไมโกหก โดยเฉพาะ ศลขอหา

ตงใจวาจะไมดม ประกอบกบปญหาสขภาพของ

สาม ความหวงของขาพเจากคอการสวดมนต

ภาวนา ทกบทคาถาทขาพเจาเขาใจวาเปนสงทด

32

จงสวดมนตในขณะเฝาไขสาม ซงขาพเจาเขาใจ

วาอานสงสของการสวดมนตจะชวยรกษาอาการ

ปวยของสามใหหายเปนปกต ขาพเจาจงตงใจ

สวดมนตโดยเฉพาะบทพาหงมหากา ชนบญชร

และอตปโสเทาอายบวกหนง จงสวดเปนประจำ

วนละหนงครง ตอดวยการเดนจงกรมและนงสมาธ

อยางนอยหนงชวโมงตอวน

ดวยอาชพคร เปนแมพมพของลกศษยจง

พยายามรกษาความดดวยศลหาอนบรสทธใหครบ

ปฏบตตนเปนคนดใหลกศษยเหนและปฏบตตาม

การสอนมการสอดแทรกดานศลธรรม ชกชวนให

นกเรยนรกษาศลหา ขาพเจาไดเลาประสบการณ

ของตนเองบาง จากเรองเลาทไดศกษามาบาง

โดยเฉพาะประวตของหลวงพอจรญ ฐตตะธมโม

แหงวดอมพวน ทขาพเจาเคารพนบถอ และ

ชนชมการปฏบตธรรม ทสามารถปรบเปลยนให

ขาพเจาตาสวางมองเหนธรรม จากเรองกฎแหง

กรรม ธรรมปฏบต กรรมลขต และแปดหมนส

พนพระธรรมขนธ จากสอโทรทศนในปจจบน

นกเรยนกรบรโตตอบซกถามเนอเรองจากขาพเจา

บอยครง นกเรยนบางคนไมยอมฆาปลา ตดหว

ปลา ไมไปดกหน ซงผปกครองกเหนดดวย การ

ลกขโมยสงของในโรงเรยนไมปรากฏใหเหน เกบ

สงของไดสงคนคร เกบเงนออมเปนบญชราย

บคคลของนกเรยนทกคนในโรงเรยน ไมพดคำ

หยาบและเปนคนดของคณครทกคนนกเรยนจะ

มนสยชอบชวยเหลอครทำงานรกษาระเบยบวนย

ของโรงเรยนรกความสะอาดไมทะเลาะววาทกน

เหมอนแตกอน ขาพเจาไดจดโครงการอบรม

ปฏบตธรรมสำหรบนกเรยนชวงชนท ๒ ทวดใกล

โรงเรยน สอนการนงสมาธ การเดนจงกรม

นกเรยนใหความสนใจมากชอบการปฏบตธรรม

ตงใจจะปฏบตตนเปนคนด สามารถทองศลหาได

เขาใจการรกษาศล รจกโทษของการผดศล และ

พยายามหลกเลยงการทำบาป ขาพเจารบรได

จากการสอบถามผปกครอง ผเกยวของ และ

สงเกตจากการประพฤตปฏบตตวของนกเรยน

ดวยผลของการปฏบตธรรมของขาพเจา

การอบรมสงสอนนกเรยนทเปนลกศษยทกชวโมง

ทสอน ดวยความรก ความปรารถนาใหนกเรยน

ทกคนเปนคนดของสงคม เปนคนดของพอแม

เปนลกศษยทดของคร ใหมความรก ความ

เมตตาตอกน ซอสตยสจรต ดวยการทำดใหด

ปฏบตธรรมใหเหน รกษาศลหาใหเครงครด ไม

เบยดเบยนสตว จรงใจกบทกคน ซงคาดวา

นกเรยนจะตองเปนผใหญทมคณธรรม สมบรณ

รจกการทำจตใจใหสงบ มสมาธ มชวตทดมแต

ความสขไมโลภไมหลงและมชวตอยอยางพอเพยง

ทำใหการดำเนนชวตในสงคมจะมแตความสข

ความเจรญ

33

ชวตการเปนครเปนสงททำใหเราไดสราง

บญบารมตอเดกๆตาดำๆในเรองหลายๆดาน

บางครงเรากทำไปโดยไมรตวอาจจะดวยความ

สงสาร เพราะคนเปนครโดยสวนใหญจะมจตทม

เมตตา กรณา ตอเดกๆ ไมมากกนอย นคอ

ความจรง...ทยนยนได

ใครจะคดบางวา การสรางคนใหดดวยเนอ

แทดวยจตวญญาณของความเปนพทธไมใชเรอง

เลกๆเสยแลวซเกอบสบปแหงการตอสเพอความ

ด มนมเรองของ สข ทกข เรองหวเราะ รองไห

บางครงกทอแทเหนอยหนายอยากจะหลกเรนไป

ใหไกลจากเรองราวรอบๆ ตว...แตทายทสดกกลบ

โหยหาทจะเดนตามความคดความฝงใจทอยาก

เหนชวตนอยๆ ทเปรยบเสมอนหนอกลา ทยงไม

เดนไปดวยใจไมทอ

เรอง

จรพรฉลาดเฉลยว

โรงเรยน

บานใหมชยเจรญ

ต.บานกลางอ.วงทอง

จ.พษณโลก

พษณโลก เขต 2

34

แขงแกรงใหเตบโตไปทละนอยๆโดยเราคอยเฝาด

คอยประคบประคอง ใหเขาส เขาใจ...ไดวาสงน

ควรทำไมควรทำ มนกเปนเรองยากมากทจะ

เปลยนจตใจของคนเราเพราะคนเราเกดมาพรอม

กบสงทพอแมใหมา แลวยงตองมาคลกเคลากบ

เรองราวเหตการณ ด-สข-ทกข บนโลกใบน มน

จงกลายเปนพฤตกรรมทฝงแนนในตว หรอจะ

เรยกวา สนดานกได คำนไมใชคำหยาบแตสวน

ใหญจะนำไปใชแปลความหมายในดานลบ

นนแหละเมอพฤตกรรมมนฝงลกเสยแลวก

กลายเปนความเคยชนทำโดยทคดวาถกตองแลว

ละ สงคมโลกจงไดปนปวนวนวายไมมทสนสด

ทานพทธทาสกลาวไววา “ศลธรรมไมมาโลกาจะ

วนาศ”นคอความจรงททกคนไมมสทธจะโตเถยง

เพราะฐานจตใจไรซงศลธรรมเสยแลวโลกใบนจะ

ระเบดเปนไฟประลยกลปเฉกเชนทไดเหนอยขณะ

นเดยวนและเวลาน

อะไรบางละทเราจะเผอแผใหชวตนอยๆ

ไดเตบโตไปไดอยางมภมคมกน กธรรมะนน

ไง...อยากรมยตามมาซจะเลาใหฟง...

ป ๒๕๔๔ การทำกจกรรมคายคณธรรม

กำลงมาแรง เรากเปนสวนหนงในทตรงนน ประทบ

ใจมาก และคดวาสกวนฉนตองนำกจกรรมอยางน

ไปบอกเลาใหเดกๆ ไดร จรงๆนะการลงชอฟง

ในครงแรกมนเปนเรองยากซะเหลอเกน แตกจะ

ทำแมไมมใครคอยชวยเหลอกทำทำและทำจน

ในทสดงานกสำเรจโดยใชเงนเพยง ๓,๐๐๐ บาท

ในการจดอบรมคายคณธรรมแกเดกนกเรยนชน

มธยมศกษาปท ๑-๓ ปรากฏวาเดอดรอนกนทว

หนา พระอาจารยตองหาเงนมาซออาหารแหงเพม

เตม ชาวบานตองขนฟกแฟงแตงกวาตามแตจะม

จะไดมาชวยเลยงดลกหลาน นนเปนแคปแรก...โอ

โห! เหนอยสดๆแตกมความสข งานเสรจไปแลว

ยมไปหวเราะไปและเดกๆไดประสบการณดาน

คณธรรมจรยธรรมทดๆ จากพระสงฆในหมบาน

แรกๆ ไมคดอะไร แตมนเปนการจดประกายใน

ความคดใหทำกจกรรมนตอมาเรอยๆรวม๑๐ป

กลาวถงคายธรรมะคณธรรมนอมนำจต

งามมารยาทคดจตสมหวง

สรภญญะสวดมนตทองบนดง

สมาธแมนมนบวชชพราหมณ

ฝกเขยนทกคราปญหาธรรมะ

ไมลดละบรรยายธรรมทกสถาน

วนสำคญศาสนามาทกกาล

ฝกชำนาญใหรอยกบตน

ยมไหวทกทายมไกลหาง

ใบเบกทางทานเมตตาพาสขสม

สมาทานศล๕พารนรมย

นนแหละบมนสยใชเดกด

สมาธกอนเรยนเวยนมาใช

ทำอยางไรใหจำตดจตวถ

จงรใจใหรดใหด

อยารอรเรงทำจำตดใจ

อกพระคาถาชนบญชรทสอนสง

รวมพลงสวดพรอมนอมในจต

เรมเคลอนไหวกายามาใกลชด

แนบสนทจตสงบพบพระธรรม

แลว และผลพวงจากตรงนกมลกหลานธรรมะออก

มามากมายทจะเผอแผใหเดกตวนอยๆอะไรบาง

ละททำไปแลวลองฟงดนะ

35

กลอนพาไปอานแลวจะไดกระชมกระชวย

ตนและเบกบาน เดกๆ เปรยบเสมอนลกหลาน

ธรรมะทออกดอกผลผลบานเตมหมบานบานใหม

ชยเจรญ อาจจะมผลทงดงามลกโตๆ สสดสวย

หรออาจจะลกเลกๆ แคระแกรน อาจจะมรอยถก

แทะเลมจากฟนสตวตวเลกๆแตทกๆลกดอกผล

กเตบโตตอไป ใหคนรนหลงๆ ไดชนชม...คอธรรมะ

นไงมเกราะปองกนตวเองจากสงแวดลอมทเลวราย

นากลวทวนเวยนอยรอบๆ กาย ซงมนจะกระโจน

เขาทำรายไดทกขณะเมอสบโอกาส ดงนนเมอ

เดกๆ พลงเผลอไปกบกเลสทวนเวยนรอบตวทาง

กาย วาจา ใจ เมอใดฉกใจคดถงลกหลานธรรมะ

ทเคยไดฟง ไดสมผส ไดกระทำและไดประสบพบ

เจอ

เดกๆกจะมอาวธไวตอสกบกเลสระดบราก

หญา ตองตดไฟเสยแตตนลมใหมนออนแรง

เดกทงหลายกจะเปนผชนะอยางแท จรงเดกๆ

จา...พวกเธออยาทอถอยนะจบมอกนใหแนนแลว

เดนไปดวยกน

เพยงเทานการตอสทยาวนานของคนท

เดกๆ เรยกวาแมครคนนกไมเปนหมนบนดาลให

เกดพลงกายพลงใจ พรอมทจะฟาดฟนกบสงเลวราย

ทจะมาสเดกตวนอยๆ สกดกนทกวถทางโดยยดหลก

ปองกนไวกอนดกวามาตามแกทหลง...

เดยวนแมครไมโดดเดยวอางวางแลวนะ

ผองเพอนรวมเดนทางสายพทธะ รตน รเบกบาน

มากมายเหลอคณานบ เดกๆ ใครบางเอย..เดกท

นารกตาโตๆ แกมใสๆ พอครใหญใจด แมครทง

โรงเรยน พอ แม ผปกครองรวมถงชมชน แมคร

เชออยางหนงวาโดยเนอแทแลวทกคนยอมเปนคน

ดแมครจะกาวเดนชาๆมนคงดวยใจไมทอถอย

สองเทากาวเดนยำไปในไพรกวาง

ใหเควงควางกายใจสนไหวพลว

มองแมกไมกงใหญหลดใบปลว

ลอยละลวลงสพนพสธา

ดงชวตเกดมาคราหนงนน

ตองฝาฟนสรางดมเพมผล

แกตนเองและคนอนไวชนชม

งามนาชมคณคาแทแนจรงเอย

36

ร ตน เบกบาน

เรอง

อตนาฏวงษปล

โรงเรยน

บานเดนเหลก

ต.เดนเหลก

อ.นำปาด

จ.อตรดตถ

อตรดตถ เขต 2

แสงสวางของชวต คอ แสงธรรม แสงธรรมทำใหชวตเรา

เดนทางถก นำทหลอเลยงชวตใหสดชน คอ พระธรรม

เมอเรานำมาปฎบต เรากจะมความสขและเปนทพงของคนอนได

37

เมอไดรบคำสงจากคร ใหเพาะกลาตน

ปาลม เพอเตรยมไวสำหรบปลกในวนพชมงคลท

จะถงในเดอนพฤษภาคม ในอกสเดอนขางหนา

ตามโครงการจตอาสา ทครพยายามปลกจต

สำนกใหนกเรยนมจตอาสารวมพฒนาสงคมและ

สงแวดลอม แกวและเกศ เปนเพอนรวมชน

มธยมศกษาปท๑จงเดนกมหากลาปาลมทเมลด

รวงหลนลงสพนดนตรงสวนหยอมหนาอาคาร

เรยน เมลดปาลมรวงหลนลงมาตงแตเมอไหร

ไมมผใดลวงรแตบดนเมลดเหลานนไดแตกหนอ

ผลใบสองสามใบ ยาวประมาณหนงคบ แกวและ

เกศใชมอคอยๆ ดงกลาปาลมอยางระมดระวง

เพราะกลวรากจะขาดจากตน เมอไดกลาปาลม

มาแลวคอยๆ บรรจงปลกลงในกระถางพลาสตก

ทใสดนปลกเตรยมไวกอนแลว

เดกทงสองเฝาทะนถนอมคอยดแล รดนำ

ใหแสงแดดสองถง หนงสปดาห กลาปาลมเรม

ฟน ยนตนได ครเรมสอนใหแกวและเกศสงเกต

วาตนปาลมเลกๆ ตองการอะไรบาง ถาไมไดมน

จะมโอกาสไดเจรญเตบโตเปนตนปาลมทสงใหญ

ไดหรอไม และใหสงเกตองคประกอบของตนไม

ประกอบไปดวยธาตอะไรบาง เมลดปาลมทแหง

ไปไมมโอกาสไดเจรญงอกงามเปนตนมปรมาณ

มากนอยเพยงใด แกวและเกศตอบครเพยงวา

ตนไมตองการดน ปย แสงแดดและนำ ตองการ

ความดแลเอาใจใส

ครถามตอวาแลวชวตของแกวและ เกศ

ตองการอะไรบาง?พรอมทงใหขอคด

พชสดชนเมอไดนำ พชแขงแรงเมอไดรบ

แสงแดด ตองใชเวลาพอสมควรทตองมคนคอย

เอาใจใสดแลชวยเหลอเมอแขงแรงพอกสามารถ

ยนดวยลำตนของตวเองได

ครใหการบาน ใหแกวและเกศไปคด ตอน

นชวตแกวและเกศยนไดดวยตวเองหรอยง?

38

อะไรคอแสงสวางของชวต? อะไรคอนำ

หลอเลยงชวตใหสดชน

ในอนาคตภายหนาตนปาลมจะเจรญ

เตบโตเปนรมเงาใหสตว คนทสญจรไปมาไดพง

พงพกรอน ยงประโยชนใหชาวโลก ชวตแกวและ

เกศในอนาคตมความมนใจวาจะเปนทพง ทพก

รอนใหใครไดหรอยง?

หรอจะปลอยใหแหงตายไปอยางไรความ

หมาย เหมอนเมลดปาลมทไมมโอกาสไดรบ

แสงแดดและนำเหลานน

โจทยทครใหมายากเกนไปสำหรบแกวและ

เกศแวบหนงของความคดแกวนกถงวนทไปชวย

แมทำไรขาวโพด วนนนแกวจำไดวาอากาศรอน

มาก แกวเหนอยมาก ทงรอนทงเหนอย แกวนก

สงสารพอกบแม แตตวเองกทนสกบความรอนไม

ไหวจงไปนงพกรอนทใตรมไมใหญเพยงครเดยว

ความเหนอย ความรอนกคอยๆ จางคลายหาย

ไปพลนความคดทจะหาคำตอบจากโจทยทครใหมา

กผดพราวขนมาแกวยมดใจ“คณคร”คณครจะ

เปนรมไมใหญใหเราไดอาศย ชวยคลายความ

ทกขความไมรของเราได

รงเชาของวนตอมาแกวชวนเกศเดนเขาไป

หาครกอนทจะเขาแถวเคารพธงชาต ครนงตรวจ

งานอยทโตะทำงานของคร

“สวสดตอนเชาคะคณคร” เดกทงสอง

กลาวทกทายพรอมกบรอยยมสดใส

“มอะไรหรอสาวนอย มาหาครแตเชา ม

เรองสำคญอะไรหรอจะ”

“หนมาขอมอบใจเปนลกศษยคณครคะ”

แกวพดอยางมนใจ

“อาว แลวทกวนนเธอยงไมไดเปนลกศษย

ครหรอกหรอ ครหลงรกเอนดใครทไหนน”ครพด

หยอกลอดวยความเอนด

“คณครขา หนจะขอความอนเคราะหให

คณครแนะนำ คอโจทยทคณครใหนะคะ หนไม

ทราบจะตอบอยางไรคะ คอหนไมทราบจรงๆ คะ”

ครมองหนาลกศษยอยางเอนด กอนจะ

อธบายและสงสอนดวยความเมตตา

“ชวตคนกเหมอนตนไมนนแหละนะ เพยง

แตคนเรามจตวญญาณ มความคด ชวตเรา

ประกอบไปดวยสองสวน รปธรรม กตองการ

อาหาร จต นามธรรมกตองการอาหาร คนสวน

มากรจกแตอาหารเลยงกาย สวนอาหารหลอเลยง

ใจใหสงบรมเยนไมคอยรจกกน

อาหารใจ กคอ หลกธรรมคำสอนขององค

สมเดจพระสมมาสมพทธเจา ซงกมหลายระดบ

ชน เธอทงสองยงอยในวยเรยน กลองศกษาหลก

ธรรมอทธบาทส การคบเพอน การอยรวมกนใน

สงคม...พระองคทรงรแจงทกเรอง เธออยากร

หรอมปญหาอะไร จงเขาไปหลบภยอนตรายใตรม

เงาพระธรรมเถด ชวตเธอกจะรมเยน รและ

เปนสข ตนจากความมวเมาโงเขลา ความทกข

ยากลำบากกจะจางคลาย ความสขเบกบานใจก

จะเขามาแทนนะ”

“อยางนน แสงสวางของชวตคอแสงธรรม

แสงธรรมทำใหชวตเราเดนทางถก นำทหลอเลยง

ชวตใหสดชน คอ พระธรรม เมอเรานำมาปฎบต

เรากจะมความสขและเปนทพงของคนอนได ใช

ไหมคะคณคร”

“เกงมาก หนเกศ ตอไปเธอทงสองจงม

ธรรมอยคใจตลอดไปนะ ชวตจะไดมคณคา”

“ขอบพระคณคะคณคร” เดกทงสองกม

กราบคณครดวยหวใจ

39

ครอบครวของหนเปนครอบครวเลกๆ ทม

พอ แม และลกอยพรอมหนาพรอมตากน หนม

นองสาวอย ๑ คน สมาชกครอบครวมพอ แม

และนอง ครอบครวของเราเปนครอบครวทอบอน

อาชพหลกของครอบครวคอทำนาและในชวงฤด

หนาวกจะปลกผกขาย ครอบครวของหนมฐานะ

คอนขางยากจน บางครงพอกตองไปยมเงนเพอน

บานมาใชเวลาคบขน ถาชวงไหนขาวดกจะขาย

ไดราคาด แตชวงไหนทขาวเปนโรคกจะเปนหน

เรอง

สกานดายางศร

โรงเรยนบานทงมหาชย

ต.มหาชย

อ.ไทรงาม

จ.กำแพงเพชร

กำแพงเพชร เขต ๑

มงสปลายฝน

ดวยอนไอรก จากครอบครว

หนฝนอยากจะเรยนสงๆ มงานดๆ ทำ เลยงพอแม และนอง หนอยาก

เปนคณคร เพราะเปนอาชพทสจรต

เขามากมายไหนจะเปนหนคารถเกยวคาปยคา

ยา ตอมาแมกไดเขาเปนพนกงาน อบต.มหาชย

ไดทำงานเปนครสอนเดกเลกไดเงนเดอน๖,๒๐๐

บาท แตกไมไดชวยครอบครวใหมฐานะดขนสก

เทาไหร เพราะภาระหนสนทมากจากการไปกมา

ทำนาแตละงวด ถงแมครอบครวของหนจะม

ฐานะยากจน แตหนกภมใจทพอกบแมของหน

เปนคนดประกอบอาชพสจรตและทานทงสองม

เหตผลเขาใจลก เพราะเหตนหนจงจงอยากเรยน

40

จบสง ๆ มงานทดทำ จะไดมเงนเลยงพอแม

และนอง พอแมหนจะไดไมตองทำงานเหนอย

และจะไดไมตองไปยมเงนใครอก

คำวา “ความฝน”หนเชอวาทกคนจะตอง

มความฝนเปนของตนเอง ถงแมแตเดกตวเลกก

ยงมความฝน แลวประสาอะไรกบหน เดกหญง

สกานดา ยางศร หรอ ก อาย ๑๔ ป ทจะม

ความฝนเปนของตนเองบาง หนฝนอยากจะเรยน

สงๆ มงานดๆ ทำเลยงพอแม และนอง หน

อยากเปนคณครเพราะเปนอาชพทสจรตสอนให

ลกศษยเปนคนด และพลเมองดของครอบครว

สงคมและประเทศชาตหนชอบวชาคณตศาสตร

มากเลย เพราะเปนวชาททำใหเราไดฝกสมอง

และเปนวชาทตองใชในชวตประจำวน หนมกำลง

ใจทจะตองไปใหถงฝนของหนใหได

แตแลวเหตการณทไมคาดฝนกเกดขน

เชาวนเสารท๑๙กรกฎาคม๒๕๕๑พอไดขบรถ

มอเตอรไซคไปดนาซงอยหางจากบานประมาณ

๓ กโลเมตร แม หน และนองจะชวยกนทำ

กบขาวรอพออยทบานอยเปนปกตทกวน เสยง

โทรศพทของแมดงขน แมเดนไปรบโทรศพท ลง

โทรมาบอกแมวา มคนเหนพอหนโดนรถชน แต

ไมแนใจจะใชหรอเปลา แมหนจงบอกใหลงมารบ

เพอไปดวาใชหรอเปลาแมใหหนกบนองอยทบาน

หนไดแตภาวนาวา ขออยาใหเปนพอเลย แตพอ

แมไปถงทเกดเหตกรวาเปนพอ เพราะเหนรถ

มอเตอรไซคของพอจอดอย สวนพอมคนนำสง

โรงพยาบาลไทรงามแลว แมหนกบลงจงตามไปท

โรงพยาบาล แตพอไปถงกพบวา หมอไดสงพอ

หนไปโรงพยาบาลกำแพงเพชรซงเปนโรงพยาบาล

ประจำจงหวด แมกบลงกตามไป ไมนาเชอ

เหตการณในครงนน ทำใหหนตองสญเสยพออน

เปนทรกของหนไป ซงเหตการณนนทำใหหน

เสยใจมาก ทอแท เบอหนาย หมดหวง หมด

กำลงใจไมมความฝนในใจหนอกตอไปแลว

แลวชวงเวลาอนโหดรายกผานไปไดสกพก

หนง ระยะเวลามนทำใหหนรวา หนยงมแมและ

นองทยงคอยเปนกำลงใจและหวงใยเราอยเสมอ

ตอนนแมของหนเปนทงพอ แม และหวหนา

ครอบครวในคนเดยวกน แมยงทำงานเปนพนกงาน

ของ อบต.มหาชย สอนเดกๆ เปนอาชพหลก

แทนการทำนา สวนการทำนาจะทำเปนครงคราว

เฉพาะฤดฝนเมอไมมพอแลวอะไรๆมนกเปลยน

แมหนตองทำงานหนกมากขน เพราะตองทำงาน

วนจนทรถงวนศกร หลงเลกงานแมกตองไปดนา

วนเสาร อาทตยกตองไปฉดยาขาว หวานปย

สวนหนกไปชวยแมดวย ซงลำพงเงนเดอนของแม

แคหกพนกวาบาทกแทบไมพอสำหรบคาใชจาย

ในแตละเดอนหนเคยถามแมวาเงนเดอนของแม

ในแตละเดอนกแทบจะไมพอใช วนเสาร วน

อาทตยหนขอไปทำงานรบจางกบเพอนไดไหม

แมตอบวา “แมไมใหไปหรอก จะไปยงไง รถรา

เดยวนมนยงเยอะอย แมเปนหวง ไมตองไป เงน

ไมมเดยวแมกหามาใหใชได กชวยทำงานและ

ตงใจเรยน เรยนใหจบสงๆ จะไดมงานดๆ ทำ

ไมตองมาลำบากเหมอนพอและแม”พอแมพดจบ

หนรสกซงใจในความรกความหวงใยของแมมาก

เหลอเกน

ตอนนส งทหนทำไดกคอ ทำงานบาน

ทำตวไมเปนภาระ ไมทำใหแมเปนหวง หนจะ

ตงใจเรยนไมออกนอกลนอกทาง

เนองจากหนชอบวชาคณตศาสตร จงได

ไปเขารวมแขงA-math ระดบมธยมศกษาตอน

ตนทโรงเรยนวชรปราการกบเพอนอก ๑ คน ได

รบรางวลชนะเลศอนดบหนง เงนรางวล ๘๐๐ บาท

หารกบเพอนคนละ๔๐๐บาทปพ.ศ.๒๕๕๒หนได

รบรางวลชนะเลศอนดบหนงจากการเขารวมแขงขน

วาดภาพระบายส รบเงนรางวล๑,๐๐๐บาทและ

เมอวนพอป ๒๕๕๓ ทผานมา หน เขารวม

กจกรรมการแขงขนแตงคำประพนธระดบเยาวชน

ซงเปนกจกรรมทเปดโอกาสใหเยาวชนของแต

ละหมบานในตำบลมหาชยเปนตวแทนเขารวม

แขงขนหมบานละ ๑ คน โดยหวขอทกำหนดคอ

“พอของแผนดน”

กจกรรมนกเปนกจกรรมทหนไดรบรางวล

ชนะเลศอนดบหน ง บทประพนธน เปนบท

4๑

ประพนธทหนประทบใจมาก เพราะเปนบทประพนธ

ททำใหหนนกถงพระคณพอของหน และโดย

เฉพาะพอของแผนดนดงนน หนจงมความตงใจท

จะแตงบทประพนธนใหกบพอของแผนดน คอ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ พอของหนทจาก

โลกนไปแลวรวมทงพอของทกๆคน

ความเปนอยทกขสขในยคน ลวนแตมคณคามหาศาล

ยกยองเงนเปนแกนแทนศลทาน ไมแบงปนเพอนพองพนองตน

ตองหาเงนเดนงานเอาคาจาง ฝากความหวงเอาไวใครไมสน

ยามลำบากเพอไดแตการตน มองหาคนหนไหนไมมมา

ในหลวงทรงแกวกฤตชวตน ใหไดมเงนทองมาใชหนา

เรมประดษฐคดวเคราะหตางๆนานา ซงไดมาเศรษฐกจทพอเพยง

จงนำแนวปรชญานมาใช มาแกไขปญหาทแหลกเหลว

เปนปรชญาชวยประชาเปนหนงเดยว และยดเหนยวนำใจไทยชวยกน

ชวยกนปลกชวยกนทำเอาไวหนา ปลกผกหญาชวยกนตองขยน

ปลกคะนาปลกแตงกวาเราชวยกน รวมสรางสรรคพฒนาแหลงทำกน

ใชสามสวนออมหนงจำไวนะ เกบไวซะเอาไวในออมสน

ในภาคหนาฐานะจะมกน กอนตดสนซออะไรใครครวญด

ยามมกนตองแบงคนอนใช มอะไรชวยกนเรากร

คนอนมองใครเขาเรานาด มกนอยอยางพอเพยงเคยงคกาย

ขอเทดไทองคราชนยทานในหลวง ททรงหวงปวงประชาเราทงหลาย

ลกขอทำความดทงใจกาย เพอถวายแดพอของแผนดน

จากการทหนไดเขารวมแขงขน มนเปนสง

ทหนภาคภมใจทเราไดนำความรมาสรางชอเสยง

ใหกบโรงเรยน และนำเงนรางวลมาเปนทนการ

ศกษา และสามารถแบงเบาภาระคาใชจายใน

ครอบครวไดบาง นอกจากนคณครยงไดพาหน

และเพอนๆ เขาคายคณธรรม ณ วดกลาง

จงหวดอตรดตถ ในการเขาคายไดมการอบรม

ธรรมะ สอนใหทกคนมคณธรรม มจตอาสา

แตละกจกรรมจะมพระอาจารยมาใหความรสอด

แทรกคณธรรมมากมาย ทานสอนวาในโลกนไมม

ใครเกดมาแลวเพยบพรอมไปทกอยาง จากการท

หนไดสญเสยพอไป ทำใหหนหยดทจะสานฝนตอ

พอไดมาเขาคายคณธรรม พระอาจารยไดให

ขอคดเกยวกบความเปนจรงของชวตวา ทกคน

ตองมเกดแกเจบและตายทกคนไมทางหลก

พนเพยงแตขอใหผทสญเสยอยาทำตวเศราหมอง

ทอแทชวต ใหนกถงวายงมคนทยงเปนหวงเราอก

หลายๆคน

หนเชอแลววาคนเราเกดมาไมมใครทจะม

ชวตทสมบรณสมหวงทกสงทกอยาง ไดอยางก

ตองเสยอยาง กเหมอนหน ทไมไดมเพยบพรอม

สมบรณเหมอนครอบครวคนอนถงพอจะไมไดอย

กบหนแลว แตหนกยงมแมและนองทคอยเปน

กำลงใจ มเพอน คณครทคอยอบรมสงสอน

แนะนำสงดๆ ใหหน ตอไปน หนจะสานฝนตอ

เตมฝนของหนตอไปใหสำเรจ “อนไอรกจาก

ครอบครวจะชวยใหหนสรางฝนทเปนจรง” ใหจง

ไดเปนกำลงใจใหหนดวยนะคะ

42

กำแพงเพชร เขต 1

เรอง

สวนนทพมพออนตา

โรงเรยน

บานทงมหาชย

ต.มหาชย

อ.ไทรงาม

จ.กำแพงเพชร

ทานทเปนคนดของหนทานน เปนผเสย

สละทงแรงกาย แรงใจ เพอชวยเหลอผอนทม

ความเดอดรอนโดยไมหวงผลตอบแทนใดๆ ทาน

เปนเจาหนาท อปพร.ทด สงททานกระทำทาน

หวงเพยงเพอชวยเหลอผอนเทานน มบางครงท

ทำความด เพอความด

ทานมเรองทเกดความขดแยงและไมเขาใจกน

ภายในหมบานบางครงหนเหนทานทอแทบนไม

อยากจะสานตอในเรองททำอย แตเพราะความ

ถกตองและหนาททรบผดชอบ ทานกไมเคย

ทอถอยทจะเลกทำ แมวาเรองททำจะเปนเรองท

43

คอนขางยากกตาม

ทานผน กคอ คณตาบวลา ศรนานาม

ทานทำความดเพอสงคมและเปนเจาหนาท อปพร.

อยหลายป โดยไมเคยละทงหนาท ทานเปนคนรก

ครอบครว เมอทานเหนลกหลานทำตวไมด

ประพฤตตวไมด ทานกวากลาวตกเตอน คอย

ชแนะแนวทางอยเสมอ ทานสอนใหเราตงใจเรยน

ทำตวดๆ คบเพอนทดแลวจะพาใหเรามชวตทด

เหนไดวา คณตาเปนผมจตอาสา คณตา

คอยชวยงานตางๆทโรงเรยนบานทงมหาชย คอ

เปนจราจรหนาโรงเรยน คอยดแลเดกเมอจะขาม

ถนนในตอนเชาและตอนหลงเลกเรยนรวมกบ

ตำรวจทกวน เมอมงานเลยง งานมงคล หรอท

โรงเรยนจดงานอะไร คณตาจะคอยชวยประสาน

งานกบอปพร. และเจาหนาทตำรวจมาเปนผควบคม

ดแลปองกนมใหเกดเหตการณทะเลาะววาท ผล

งานตางๆททานไดรบเชนอปพร.ดเดนและอก

มากมาย ถงแมวาทานจะไดรบรางวลมาแลวคณ

ตากไมเคยจะหยดพกกบการทำความดเลย มน

ยงทำใหทานมกำลงใจมากยงขน ฉนเหนทกครง

เลยวาเวลาทคณตาชวยเหลอผคนมากมายพอก

ลบมาถงบานคณตากกลบมาพรอมกบรอยยม ถง

แมวาทานจะบนวาเหนอยบางกตามแตกเปนหวง

คนในชมชน ทานไดฝกอบรมเปนตำรวจบาน

เพอเปนหเปนตาคอยสอดสองดแลวามสงเสพตด

ใดๆ ทจะเขามาสชมชนของเรา คอยชวยเหลอ

เพอนบาน ทานเปนหวงผอนมากยงกวาตนเองอก

การทจะทำงานตางๆ กตองมอปสรรคบาง เชน

การเปนจราจรหนาโรงเรยน เดกบางคนดอไม

คอยเชอฟง ดวยความเปนหวงเดกอาจมบางท

ตองวากลาวตกเตอนกน กเพราะกลววาเดกจะ

เกดเหตอนตราย งานทคณตาทำมนเปนสงทดตอ

ผอนมากเหลอเกนในสายตาของหน

บางคนคดวาการทำความดจะทำเพออะไร

ทำแลวไดอะไร คณกลองทำบางส คำตอบทได

จะทำใหคณรวา การทำความดจะทำเพออะไร ก

ทำเพอใหความดคงอยตอไป เราตองสานตอ

ความดของตวเราเอง มนเปนผลดมากทเราทก

คนจะมาหาคำตอบกบคำวา “ความด” มใคร

หลายๆ คนทไดทำความดแลวคงรกนดนะวา

คนททำความดสามารถทำด ได

หลายวธ ถาเรามจตสำนกทจะทำ

เราตองเรมตนจากตวเราเองกอน

44

เมอทำแลวมความสขเพยงใด มความสขทงผให

และผทไดรบ ทำดแลวไมตองการสงใดตอบแทน

แตเปนรอยยมของผคนทมความรกความสามคค

มนกคมมากมาย ความดเปนสงทไมสามารถมอง

เหนดวยตาเปลา แตมนกลบมองเหนถาเราใชใจ

ของมน คนททำความดสามารถทำดไดหลายวธ

ถาเรามจตสำนกทจะทำ เราตองเรมตนจากตว

เราเองกอนถาคณยงไมเรมความเหนแกตวกจะ

เกดถาเรายงรอเพอมคนมาชวยเหลอ โดยทเราก

ชวยตวเราเองได และเรายงสามารถชวยผทเดอด

รอนมากกวาเราไดอก ดวยสองมอกบอกหนงพลง

เราจะชวยสรางสงคมไดอกมากมาย หากคณเพง

จะเรมกระทำกเปรยบเสมอนตนกลาเลกๆ ทมน

เพงเรมผลดอกออกผลมาอยางสวยงาม กเปรยบ

เสมอนความดทกำลงปลกจนเกดความงอกงาม

เจรญเตบโตมาเปนความด แตเราตองหมนใสปย

พรวนดน ถาเราไมทำเชนนนความดกจะตายไป

โดยไมเกดประโยชน

ความดเปนสงททำแลวทกคนจะมความสข

กบการทำความด มนเปนสงททำไดไมยากถาเรา

คดจะทำ การทำความดไมมแบงฐานะวาจะ

ยากจนหรอรำรวย ทกคนมสทธทจะทำไดเหมอน

กน ความยากจนไมใชวาเราจะจนความดไปดวย

ความรำรวยกอาจจะมความเหนแกตวบางกม

ความดไมมขายอยากไดตองทำเองหากคณเคย

ไดยนคำน คณกหาซอไมไดกบคำวา ความด

“การงานแมเหนอยยาก ยอมลำบากมทอถอย

สดทางทรอคอย คออนาคตนอยๆ ทงดงาม”

คณตองทำใหมนเปนความดขนมาเอง ความทได

ทำสงทไดรบมาคอความสขอนแทจรง

ท โรงเรยนคณครสอนอย เสมอวา การ

ทำความดเปนสงไมตาย การมเงนมทอง ทรพย

สมบตถงแมจะตายไปเรากเอาสงพวกนไปไมได

เพราะมนเปนสมบตนอกกาย แตความดสทยงคง

อยเราทำความดทงไวเมอเราตายไปความดจะ

ยงเปนแบบอยางแดผทตองการทำความด จะม

ส งทบนทกจดจำวาบคคลผน เกดมาท งท ได

ทำความดไวมากมาย หนจะขอเดนตามแนวทาง

ของคณตาบวลา ถงแมวาฐานะทบานของหนจะ

ยากจนแตเรากตองขยนทำความดไวความดจะ

คอยหนนใหเราไปสหนทางทสำเรจ ถงแมวาเรา

ทำไปแลวจะไมมใครเหน แตกจงภมใจเถดทเรา

ไดทำสงทเปนประโยชนโดยไมสรางความลำบาก

ใหใคร หนจะทำความดตอไปจะขอทำตามคำสง

สอนของคณตา คอ ตงใจเรยน ไมกอความวน

วายใหใคร เปนคนดของครอบครว และสงคม

จะแบงเบาภาระของคณตาเทาทจะทำได ขอให

ทกคนไดทำความดเพอความดตลอดไป รอยยม

ของทกคนจะทำใหมแรงจงใจทจะทำความดตอ

การทำความดไมไดบงคบใหทำ แตขอใหทกคน

ทำตามความสมครใจ ใหความรกสรางความด

เราจะไดความรก ไดรอยยมทเปยมดวยความสข

รอยยมคอมตรภาพอนงดงาม

45

หนมพอทรกมากทสด เมอไรทคดถงพอ

ขนมาจะรสกถงความรกความอบอนขนมาทนท

พอของหนเปนคนเกง พอขยนและอดทนมาก

ทสดหนเปนลกคนเดยวของพอแตยงมพออกคน

ทมลกมากมายทงประเทศ ทานใหความรกและ

ความเมตตาตอลกของทานทกๆ คน พอคณคร

บอกวารบสมครบวชสามเณรเพอถวายในหลวงใน

วนพอแหงชาตหนรบไปสมครกบคณครทนท ถง

เวลาทจะไดทดแทนพระคณของพอของหนและ

เพอถวายเปนพระราชกศลแดองคพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวพอของชาวไทยทกคน

แลววนนนกมาถง วนท ๔ธนวาคม๒๕๕๔

พธปลงผมเรมจากขอขมาพอ-แม และคณคร

ตงใจเพอขอขมาทกๆ ทาน เราอาจจะลวงเกน

ทานบางดวยกาย วาจา และใจ ขออโหสกรรม

จากทานดวยเถด มพระภกษทวดทาขอยและชาง

ตดผมมาชวยกนโกนหว หนแอบเหนยายนำตา

ซม คอยปาดนำตาอยตลอด ตอนทหนโกนหว

ถาหนไดบวชเปนพระยายคงตองรองไหแนๆ เลย

วนพอทกคนนอมระลกถงพระคณของทานอยาง

พรอมเพรยงกน เปนวนทมพลงแหงความรกท

พอหลวงของหน

เรอง

ระยองเพญศร

โรงเรยน

วดทาขอย

ต.เมองเกา

อ.เมองพจตร

จ.พจตร

พจตร เขต ๑

มากมายทสด ทกวนเรากรกพอ แตวนนรกมาก

กนทงประเทศ บญคณของทานมากมายกวาทจะ

บอกใหรจนหมดสนได

หนรวาพอรกลกดวยความรกทบรสทธ

ทานไมตองบอกกบใครวารกลกมากแคไหน พอ

ไมอยากไดอะไรเปนสงตอบแทนจากลก ทานรก

ลกทกวนและเวลา พอจาหนรกพอมากนะ

ครบ...ถงตอนทบณฑบาตสามเณรทง๙รปรสก

ภาคภมใจทไดเกดเปนผชายไดบวชเณร ถาโตขน

กไดบวชเปนพระภกษสงฆ เวลาไดสวดมนตนง

สมาธ เราทกคนตงใจนงสมาธเพอเปนบญกศลท

ทำเพอใหพอแมผมพระคณและทตองการใหมาก

กคอพอหลวงของเราทรกอยางสงสด

หนอยากใหทานหายจากปวยและแขงแรง

เหมอนเดมอยากใหทานยมอยางมความสขทาน

จะรไหมวาเดกๆ ทกคนรกทานมาก ความดท

พวกเราทกคนไดทำเพอทานแมจะนอยนดแตหน

ทกคนกขอนอมกายนอมใจถวายพระองคทาน

ด วยใจท ร กภกดท านอย าง เตม เป ยมห ว ใจ

จากนกเรยนโรงเรยนวดทาขอยทเทดทนพระองค

เหนอกวาสงอนใด

46

เรอง

บญเลศชางเภา

โรงเรยน

บานดงเสอเหลอง

อ.โพธประทบชาง

จ.พจตร

พจตร เขต๑

ฉนมองดเพอนทกำลงเดนไปโรงเรยนดวย

จตใจทหดหซงอดตฉนเคยไดไปโรงเรยนไดสนก

กบเพอนๆไดเรยนไดทำกจกรรมรวมกบเพอนๆ

และคณครซงตอนนนฉนมความสขมากแมฉนจะ

เรยนไมเกง แตกมเพอนและคณครชวยสอนชวย

สงเสรมใหฉนไดเรยน ไดรในสงทไมร อนจจา

ปจจบนฉนตองมานงอยเดยวดายไรเพอน

แมและยายปอนนำผง

หรอยาพษใหฉน

อยาตนะ หามดาดวย

เดยวมนจะคดมาก

47

“รกลกหลานอยาตามใจใหหลงผด

ใหขอคดควรตรกตรองอยามองขาม

ถารกลกตกเตอนสงดงาม

อยาววามสอนสงสงไมด

ใหลกเรยนเขยนอานมความร

เชอฟงครสอนสงอยาหลบหน

เราเปนแมตกเตอนลกเปนคนด

อนาคตลกจะดอยทเรา

ถาลกทานหลานเธอเบลอเสพตด

ใชชวตตดเกมจะอบเฉา

คนเสยใจไมใชใครคอตวเรา

ลกมวเมาเสยคนจนใจเอย”

“คณครวนนยทธนาปวยคะ มาโรงเรยนไม

ไหว”คณแมบอกคณคร เมอฉนขาดโรงเรยนซง

อนทจรงฉนไมไดปวยฉนไปเลนเกมจนดกแลวลก

ไมไหว

“อยาตนะ หามดาดวย เด ยวมนจะ

คดมาก”คณยายสงคณแมไมใหลงโทษฉนเมอฉน

ทำผด

“เอาไปเลยลก ตองการเทาไรกบอกยาย”

คณยายพดกบฉนเมอฉนจะไปเลนเกม ฉนตดเกม

จนไมสนใจการเรยน

ถงเวลาไปโรงเรยนฉนกเลยไปเลนเกม

ไมเขาโรงเรยน “คณยาย ยทธนาไมไปโรงเรยน

หลายวนแลว ถาขาดเรยนอก ทางโรงเรยนเหนท

ตองใหหยดพกการเรยนนะครบ”

“ยทธนา มธระคะ เขาไปเยยมญาตทตาง

จงหวด แลวกลบมาดฉนจะใหไปโรงเรยนนะคะ”

เสยงคณยายและคณครสนทนากนซงฉนกนอนอย

เพราะเมอคนฉนไปเลนเกมจนเกอบสวางจงไมได

ไปโรงเรยน

ซงทางโรงเรยนกเตอนมาบอยๆ ใหฉนไป

โรงเรยน ฉนกยงประพฤตตวเหมอนเดม จนใน

ทสดทางโรงเรยนจงสงหยดพกการเรยน ฉนดใจ

มากทฉนหยดพกการเรยนจะไดเลนเกมไดเตมท

“ยายเอาตงคมา หนจะไปเลนเกม”

“ไมมหรอกลก ยายหมดแลวขอยมใครกไมได”

ยายตอบพรอมตาแดงๆ ฉนหงดหงดมากเมอ

ไมไดไปเลนเกม ตองมานงเหงาอยคนเดยว

นงเหมอมองไปขางหนาเปนเชนนอยทกๆวน

“นแมกบยายเขารกเราหรอเปลา” ใครกได

ชวยตอบท

เทคโนโลยสมยใหมๆ หากใชถกทางกม

ประโยชนหากใชไมถกกกลบมโทษอยางมหนต

“เลยงลกถกทางเหมอนประทปนำทางให

ชวต”

“เลยงลกไมถกทางเหมอนชทางมดสนทให

ใหลกหลาน”

4848

ทกเชาวนเสาร ณ ถนนบรเวณหนาจวน

ผวาราชการจงหวดพจตร และศาลากลางพจตร

หลงเกา จะเปนทรกนอยางแพรหลายแลววา ณ

สถานทแหงนจะตองมความพลกพลานของผคน

อยางหลากหลายโดยเฉพาะเดกๆในหลายๆวย

จะสงเสยงเจอยแจวรองเรยกลกคาทมาจบจาย

สนคาในยามเชาอยางไมรจกเหนดเหนอยซงเปน

บรรยากาศทพบไดนอยมากในยคสมยน

พจตร เขต ๑

เรอง

สมศกดสรอยสนธ

โรงเรยน

บานใดโพธ

ต.ไผรอบ

อ.โพธประทบชาง

จ.พจตร

ตลาดนดสรางคณธรรมเดกด…. นดนเพอนอง

4949

ตลาดนดนเพอนองเกดจากแนวคดของ

ดร.สรเสน ทงทอง ผอำนวยการสำนกงานเขต

พนทการศกษาพจตร เขต๑ทจะสรางตลาดนด

แหงภมปญญาใหกบเดกๆ ในจงหวดพจตร และ

ไดรบความเมตตาสนบสนนแนวคดจากผวา

ราชการจงหวดพจตร เปดพนทดงกลาวใหเปน

สถานทแหลงเรยนรทมคณคามากกวาชวตกบ

นกเรยน และไดแรงสนบสนนอยางดยงจาก

ผบรหาร คณะครและผปกครองนกเรยนทเหน

ความสำคญกบความงอกงามทดดงกลาวใหกบ

ลกศษยและบตรหลานของตนเองในอนาคต

จากจดเรมของการขายของเลกๆ นอยๆ

ของนกเรยนจะนำไปสสงทยงใหญอยางชนดท

คนในแวดวงการศกษาหลายคนคาดไมถง ใน

เรองของผลลพธทเกดขนกบเดกๆ สงทเหนไดสง

แรกคอสนคาทหลากหลาย มากมายละลานตา

กบผลกำไรและขาดทนทเกดขนหมนเวยนไปตาม

วฎจกรของการคาขายในยคการคาเสรทมปจจย

หลายอยางทตองเรยนรอยตลอดเวลาแตสงทเปน

ผลลพธโดยทางออมทเกดขนคอคณธรรมทหลาก

หลาย ซงอาจตคาเปนตวเลขใหเปนรปธรรมคอน

ขางยาก

ตลาดนดเพอนองเปนตลาดทสรางคณธรรม

สำหรบเดกดของพจตรไดมากมาย พอทจะ

สาธยายใหเปนตวอยางไดดงน

ความสามคค คอความพรอมเพรยงกน

ความปรองดองกนความรวมมอกนในการทำงาน

เดกๆ ทมาเขารวมกจกรรมตลาดนดนเพอนองจะ

ตองมความสามคคในกระบวนการผลตและ

จำหนายสนคาตางๆ เดกๆ จะไดเรยนรวาการ

ทำงานนนจะตองทำงานเปนทมจงจะประสบผล

สำเรจทงดงาม การแตกสามคคนอกจากจะกอให

เกดอปสรรคในการทำงานแลวยงกอใหเกดความ

ลมเหลวอยางงายดาย

พนฐานคณธรรมทดงามจะนำไปส

การปฏบตปรชญาเศรษฐกจพอ

เพยงของพอหลวงไทย

50

คารวธรรม คอความเคารพนบถอ เดกๆ

ทมาขายของจะตองเรยนรวาการจะจำหนาย

สนคาใหไดดนนจะตองมความเคารพนบนอบกบ

ทกๆ คนในตลาดนด ซงจะเปนเสนหทตดตว

นกเรยนและเปนทรกของทกๆคน

ความอดทนคอความอดกลนตอสถานการณ

ตางๆ เดกๆทมาขายสนคาทตลาดนดนเพอนอง

ทกคนจะตองอดทนตอสภาวะอากาศทเปลยนแปลง

อดทนตอผคนอดทนตอการแกปญหาตางๆและ

ทสำคญตองอดทนตอใจของตนเองทจะควบคม

ใหอยอยางปกตพรอมทจะทำการคาขายตลอด

เวลา

ความเสยสละ คอการสละ ละวาง หรอ

บรจาค เดกๆ จะไดฝกคณธรรมนในหลากหลาย

สถานการณ เชน ตองเสยสละเวลาในวนหยดมา

ทำกจกรรม เสยสละกำลงกายในการชวยกน

ทำงาน ทำความสะอาดตลาดนด หรอแมกระทง

เสยสละทรพยของตนเองในการรวมทนกบเพอนๆ

เพอผลตสนคาทอาจจะขาดทนหรอไดกำไรกได

ความประหยด คอความยบย งหรอ

ระมดระวง เดกๆ จะไดคณธรรมน โดยตรง

เพราะเมอจำหนายสนคาไดเดกๆ จะมรายได

การระมดระวงในการใชจายเปนความประหยด

ทนกเรยนตองรจกเรยนรและฝกฝน เมอไดทำ

บอยๆกจะเปนผลดกบตวเดกเอง

ความซอสตย คอความซอตรง สจรต

เดกๆ จะตองมความซอสตยตอลกคาทกๆ คน

อยางเทยมกนไมคดคดโกงลกคาเชนประมาณท

จำหนายตองถกตอง การคดราคาขายตองไมหวง

กำไรจนเกนพอด ความใหขอมลสนคาตองถก

ตองไมปดบง ซงเปนคณสมบตทจำเปนมาก

สำหรบเดกไทยและคนไทยในสมยนทจะตอง

ซอสตยตอตนเองและประเทศชาต

ปฏสนถาร คอการตอนรบ การทกทาย

ปราศรยเดกๆจะตองรจกทกทายดวยการสวสด

พดจามคำลงทายดวยครบคะและทสำคญเมอม

การซอขายสนคาแลวจะตองกลาวขอบคณครบ

ขอบคณคะตลอดจนตดเปนนสย

ความขยน คอการทำงานอยางแขงขนไม

ปลอยปละละเลย ไมเกยจคราน ซงเปนคณลกษณะ

ทจะเกดขนกบเดกทกคน ทมาจำหนายสนคาใน

ตลาดนดนเพอนองในทกวนเสาร เพราะกวาจะ

เปนสนคามาจำหนายเดกตองมความขยนในการ

ผลตสนคาอยางใจจดจอ และเมอมสนคาเดกๆ

กจะตองชวยกนขายอกดวย

จากผลลพธทเกดขนกบเดกโรงเรยนบาน

ใดโพธ(เงน-ทองยอยอทศ)ซงเปนโรงเรยนขนาด

เลกท เขารวมกจกรรมตลาดนดน เพอนองนน

สอดคลองอยางมากกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในอนทจะ

เปนแนวทางการดำรงอยและปฏบตตนในทางท

ควรจะเปน โดยมพนฐานมาจากวถชวตดงเดม

ของสงคมไทยเปนการประยกตใชเพอมงเนนการ

รอดพนจากภยและวกฤตตางๆ ทเดกจะตองเตรยม

ตวใหพรอมไมตองรอจนกระทงเตบโตเปนผใหญ

คณลกษณะสำคญ ๓ ประการ คอ ความพอ

ประมาณความมเหตผล และการมภมคมกนทด

ในตว แตเงอนไขในการตดสนใจวาการดำเนน

กจกรรมตางๆ นนจะอยในระดบพอเพยงหรอไม

คอความรและคณธรรมการสรางตลาดนดนเพอ

นองเพอสรางคณธรรมอนดงามกบเดกจะเปนพน

ฐานสำคญทเดกๆ จะมองเหนแนวปฏบตทชดเจน

ทสนองแนวพระราชดำรสของพอหลวงของชาว

ไทยตอไป

5๑

โรงเรยนชวต

เรอง

จรสแสงจลกลบ

โรงเรยน

บานเมองเกา

ต.เมองเกา

อ.เมองพจตร

จ.พจตร

พจตร เขต ๑

52

ถาคณเปนหนงในบคคลทไดชอวาเปน

“คนไทย” คณคงไมปฏเสธวาเพลงแรกทไดยน

และไดฝกรองในวนทคณไดชอวาเปนนกเรยน ก

คอเพลงชาตไทยหากวนนคณหลบตาแลวนกถง

ภาพตอนทคณเขาแถวเคารพธงชาต เชอไดวา

ไมมใครทจะจดจำภาพความหลงเมอครงยงเปน

นกเรยนไมได เมอครงทคณยงเปนนกเรยนตว

นอยๆ ในระดบประถมศกษา อาจจะมบางครงท

คณรสกไมเขาใจ วาทำไมคณตองรองเพลงชาต

ไทยไปพรอมๆกบการมนกเรยนตวแทนหญงและ

ชายไปเชญธงชาตไทยขนสยอดเสาธงทกวน

ทำไมคณตองยนประนมมอสวดมนตกอนทจะเขา

หองเรยน ทำไมคณครตองสอนใหคณรองเพลง

สรรเสรญพระบารม และทสำคญคณคงเคยสงสย

วาทำไมคณครทกคนชางขยนหาเรองราวมาสง

สอนอบรมอยทกวนไมเคยขาด ทกคนคงเคยผาน

ความรสกเบอหนายทจะตองไดยนคำสงจาก

คณครใหนกเรยนทกคนนงสมาธ แลวตองตงใจ

ฟงเรองทคณครพดอยางตงใจความหมายของคำ

วาสมาธในตอนเดกคงหนไมพน การนงนงตวตรง

เอามอประสานกนไวทตก และหามคยสงเสยงดง

แลวตงใจฟงคณครพด มนชางเปนทานงททำให

พวกเรารสกอดอดและไมชอบมากทสดในขณะท

เปนเดกนกเรยน ซงในบางวนคณอาจไมเขาใจ

ดวยซำไปวาคณครอยากสอนเรองอะไร แต

สดทายเมอสรปใจความของเรองทคณครพดมา

ยดยาวนอกเหนอจากความรทมในหนงสอเรยนก

คอ การสอนใหคณเปนคนดมคณธรรมและม

ความร เปนอยอยางนนทกวนตงแตคณอยชน

อนบาล ๑ จนถงชนมธยมศกษาปท ๖ มนชาง

เปนเวลาทยาวนานมากเพราะคณไดชอวาเปน

นกเรยนตงแตอาย๔ขวบจนอายเกอบจะ๒๐ป

เมอวนเวลาไดนำพาชวตของเราทกคน

ผานรอนผานหนาวจากวยเดกเขาสวยทำงานจน

เปนผใหญทดของสงคม คณคงปฏเสธไมไดวาตง

แตเลกจนโตบคคลหลายๆทานทคณไมเคยรจก

มากอน ไมใชพอแม ไมใชญาตพนอง ไมใชคนท

คณคนเคยมาตงแตเกด แตกลบใหความรกความ

อบอนดแลเอาใจใสสงสอนอบรมคณใหมความร

ตงใจเรยนเพอจะไดมอนาคตทด ใหเปนคนดของ

สงคม มคณธรรมจรยธรรม รจกรบผดชอบใน

หนาทของตนเอง รกในความเปนไทย เทดทน

สถาบนชาต ศาสนา และพระมหากษตรย และ

อกรอยพนเรองราวทออกมาจากปากของคนคนน

จนนบไมถวน ซงลวนแลวแตเปนสงทนำพาให

ชวตของคณดำเนนไปในทางทดและเจรญรงเรอง

ทงนนถาคณปฏบตตาม เมออานมาถงบรรทดน

คณคงนกออกวาบคคลดงกลาวคงหนไมพนคนท

ไดชอวาเปน“คร”

และในวนนเมอดฉนผานการเดนทางของ

ชวตจนไดมายนอยในฐานะของคนทไดชอวาเปน

“คร” จากโรงเรยนหนงสโรงเรยนหนง จนกระทง

ไดเขามาอยในโรงเรยนปจจบน คอโรงเรยนบาน

เมองเกา มนทำใหคำถามหลายๆ คำถามทดฉน

เคยสงสยในวยเดก ไดรบคำตอบอยางแจมแจง

ชดเจนเขาไปถงกนบงของหวใจ วาทำไมครจง

พรำสอนนกเรยนโดยไมรจกเหนดเหนอย ทมเท

แรงกายแรงใจ อทศเวลาสวนตวปฏบตงานใน

หนาทและโครงการหลายโครงการทคณะครชวย

กนคดชวยกนดำเนนงาน เพอมงใหนกเรยนทก

คนเปนคนดมคณธรรม และสงหนงทดฉนเชอวา

เปนความคาดหวงทมอยในหวใจของครทกคนคอ

53

การไดเหนนกเรยนทกคนมอนาคตทด เปนคนด

ของสงคม และนำความร ขอคด และทกษะ

ตางๆทครพรำสอนไปใชใหเกดประโยชนในการ

ดำเนนชวตจนประสบความสำเรจในทกๆ ดาน

ไมวาจะเปนดานการงานหรอดานครอบครว

เมอดฉนไดกาวเขาสเสนทางชวตของความ

เปน“คร”สงหนงทดฉนไดสมผสจากทกโรงเรยน

ทมโอกาสไดเขาไปสอนคอ นอกเหนอไปจาก

หนาทหลกของโรงเรยนในการจดการเรยนการ

สอนใหแกนกเรยนแลว ทกโรงเรยนยงจดทำ

โครงการและกจกรรมตางๆ เพอมงปลกฝงให

นกเรยนเปนคนดมคณธรรมจรยธรรมดำรงตนให

อยในศลธรรมและจารตประเพณอนดงาม และ

ดำเนนชวตใหพออยพอกนตามหลกเศรษฐกจพอ

เพยงขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภม

พลอดลยเดช รจกเกบออมประหยดมธยสถ เพอ

ทจะไดมชวตทไมลำบากตอไปในวนขางหนา

ทกๆ โรงเรยนกคงมจดมงหมายเชนเดยวกบ

โรงเรยนบานเมองเกา ทอยากใหนกเรยนทกคน

เปนคนดของสงคมไทยดงจะเหนไดจากโครงการ

ตางๆ ทโรงเรยนไดจดทำขน เชนโครงการสง

เสรมคณธรรมจรยธรรมชนนำ ทม ง เนนให

นกเรยนไดฝกตนเปนพทธศาสนกชนทด ปฏบต

ตนอยในศลในธรรม รจกเขารวมกจกรรมตางๆ

ในวนสำคญทางพทธศาสนา และไดใกลชดกบ

พระพทธศาสนามากขนโดยการฟงธรรมะจาก

พระภกษสงฆในทกๆ บายวนศกร สงทเหนได

ชดเจนคอนกเรยนมความออนโยนเรยบรอย และ

เขาวดเพอรวมปฏบตกจกรรมทางศาสนารวมกบ

ผปกครองมากขน รกครอบครวและพอแมของ

ตนเองมากขน ซงเพยงแคครไดเหนวานกเรยนม

พฤตกรรมทดขนแมเพยงเศษเสยวหนงของชวต

54

เลกๆ ครกชนใจ และถอวาการทไดอทศแรงกาย

แรงใจ ทมเททำงานเพอนกเรยน ประสบผล

สำเรจทยงใหญแลว

ถาคณลองหยดคดและหนกลบไปมองด

สภาพของสงคมไทยในทกวนน คณคงปฏเสธไม

ไดว า ส งคมไทยของเราถกแทรกซมดวย

วฒนธรรมและคานยมท ไม เหมาะสมตางๆ

มากมาย ทสงผลใหเยาวชนไทยของเราหลงลม

วฒนธรรมจารตประเพณและเอกลกษณตางๆ

ทดงามซงบงบอกถงความเปนไทยไปมใชนอยอก

ทงภาวะเศรษฐกจและการดำรงชวตความเปนอย

ทเปลยนไป ทำใหผปกครองหลายทานตองตอส

ดนรนเพอชวตความเปนอยทดของตนเองและ

ครอบครว จนอาจไมมแมแตเวลาทจะอบรมเลยงด

สงสอนและใหความรกความอบอนอยางเตมทแก

ลกของตนเองจนทำใหในบางครงเดกๆเหลานน

ตองออกไปหาความรกความอบอนจากสงคม

ภายนอก ซงมเยาวชนไทยมใชนอยทหลงผดและ

อาจจบอนาคตหรอแมกระท งชวตลงตรงส ง

มอมเมาทมมากมายในสงคมไทยยคปจจบน

วนนคงยงไมสายมากเกนไปใชไหม หาก

คณจะหย ดค ดและลองย อนกลบ ไปมองด

ครอบครวของคณสกนด วาสงทคณไดปฏบตตอ

ครอบครวคณบนพนฐานหนาททแตกตางกนตาม

ฐานะทางสงคมทคณมอยใน สถาบนครอบครว

คณอาจอยในฐานะของความเปนพอ แม ลก

หรอในฐานะอนๆ อกมากมาย การกระทำทผาน

มาในอดตของคณ มนอาจไมสามารถไปแกไข

เปลยนแปลงอะไรไดอก แตคณเชอเหมอนดฉน

หรอไมวา ปจจบนและอนาคตเปนส งทคณ

สรางสรรคและแตงแตมเตมขนมาไดใหมไมวา

คณอยากใหมนเปนเชนใด ถาวนนคณยงทำ

หนาทในอดตไดอยางไมเตมความสามารถและ

ศกยภาพของคณ แลวคณยงจะรอใหปจจบนและ

อนาคต ผานไปกลายเปนอดตทคณไมเคยคดจะ

แกไขใหมนดขนอกหรอ

55

ขนมกลวยปง...

เรอง

ดารารตนศรนาราง

โรงเรยน

บานโปงววแดง

ต.แหลมรง

อ.บงนาราง

จ.พจตร

ขนมกลวยปงเปนขนมงายๆ ของภมปญญาทองถนทนำ

กลวยทสกมาขยำกบแปงขาวเจา ใสมะพราว ใสนำตาล และ

กะท แลวนำมาหอ ปงใหสก กจะไดขนมใหลกหลานกน

พจตร เขต 2

56

เสยงบรรเลงจากวงดรยางคฟงคลายจะคนห

แตทำนองยงเพยนๆ เพราะกำลงอยระหวางการ

ฝกซอม เดกนกเรยนตงใจอยางมงมนในขณะท

คณครพยายามแกไขจดทบกพรอง ซงทงนกเรยน

และคณครตางสขใจทไดทำกจกรรมทชนชม ใน

สนามกฬา นกเรยนทนยมเลนกฬา ตางกกำลง

เลนกฬาทตนถนด ทงวงไลจบ ฟตบอล เปตอง

และลกแกว ทกำลงมาแรงเปนกฬายอดนยมใน

ขณะน อกมมหนงของอาคารนกเรยนทเรยนซอม

เสรมกำลงตงใจฟงคณครอธบายบทเรยนอยาง

ใจเยนแบบคอยเปนคอยไปเพอจะไดไมเครยดทง

สองฝายผปกครองทมารอรบนกเรยนนงคยกนใน

เรองทสนใจอยางถกคอเปนกลมๆ

ในเทอมนสงเกตวาหลงเลกเรยนนกเรยน

จะไมรบกลบบาน แตจะแยกยายกนไปทำ

กจกรรมทสนใจอยางนอยครงชวโมงกอนจะทยอย

กลบบาน และรจกสวสดคณครทกคนทพบดวย

สหนาและแววตาทสดใส แกงมอเตอรไซคกรจกท

จะไสรถออกไปในระยะทพอเหมาะกอนตดเครอง

จะขบออกไป

“คณครครบขนมกลวยปงหมดแลวหรอ

ครบ” นกเรยนถามเมอลงมาพบวาบรเวณทม

กจกรรมทำขนมกลวยปงวางเปลา เพราะนกเรยน

กลมนเปนรนพทมนำใจมาชวยดแลนองๆ กอไฟ

และจดสถานทในการทำขนมกลวยปง ซงวนน

ตกลงกนวาจะชวยกนทำขนมกลวยปงโดยคณคร

ใหนกเรยนนำกลวยนำวาสกมาจากทบาน พรอม

ทงใบตองและไมกลดเดก ๆตนเตนกนมากใหผปกครอง

เตรยมของใหอยางพรอมเพยง คณครชออนผ

ชำนาญเรองขนมไทย เตรยมแปง กะท และ

นำตาลมาให พรอมลงมอทำตงแตบาย โดยม

คณครแตงเปนผเตรยมอปกรณ เดกหญงภาสน

นกเรยนชนม.๑ อาสามาเปนผขยำกลวยใหเพราะ

เคยทำขนมกลวยปงขายในโครงงานคณธรรมธรกจ

ขนมกลวยปงเปนขนมงายๆ ของภมปญญา

ทองถนทนำกลวยทสกมาขยำกบแปงขาวเจาใส

มะพราว ใสนำตาล และกะท แลวนำมาหอ ปง

ใหสก กจะไดขนมใหลกหลานกน เปนการฝกให

รจกการประหยดและบรโภคอาหารทมคณคา

เพราะกลวยเปนผลไมทมประโยชนในดาน

โภชนาการสง อกทงการทำขนมกลวยปงยง

เปนการสรางความสมานสามคคเสรมสรางการม

นำใจอกดวย

เพราะจากการทำขนมกลวยปงกนในวนน

ไดเหนความมนำใจของพวกพๆ ทเดนผานมา

เหนนองๆ กำลงเตรยมอปกรณการทำขนม พๆ

ผชายจะชวยยกของและกอไฟให แถมยงมนำใจ

ยกโตะมาจดสถานททำขนมใหอกดวย ในขณะท

พๆ ผหญงมาชวยคณครปอกกลวยและชวยขยำ

กลวยใหเขากบแปงจนไดทพรอมทจะหอปงได

57

เดกๆจะมความตงใจสนใจและตนเตน

มากทจะไดทำขนมในวนนมาก เมอมเวลาวางจะ

มาชวยกนเชดใบตอง ฉกใบตอง เตรยมไมกลด

เพม ถงเวลากจะตงใจฟงวธการหอขนมกอนทจะ

ไดลงมอทำ เดกๆ สนกมากในการไดลงมอหอ

ขนม เพราะไมเคยทำมากอน เปนการเรยนรดวย

ตนเองวาจะตกกลวยอยางไรใหพอเหมาะสำหรบ

การหอ และจะวางใบตองอยางไร เมอหอขนม

เสรจแลวจะกลดไมกลดอยางไรในขณะทปงขนม

เดกจะไดเรยนรวาการใชไฟแรงเกนไปจะทำให

ขนมไหมและถาใจรอนขนมจะไมสกทำใหขนมม

รสฝาด ถาปงอยางใจเยนไฟออนขนมจะสกหอม

อรอย และทำใหนำตารวงไดถารบกนกอนทขนม

จะเยน

หลายปทผานมาทางโรงเรยนไดรวมกนบมเพาะ

คณลกษณะนสยทด ใหนกเรยนทละเลกทละนอย

ดวยกจกรรมทหลากหลาย

58

เดกนกเรยนททำขนมในวนนเปนชน ป.๑

ป.๒ และ ป.๓ เดกนกเรยนประทบใจมากทได

ลงมอหอขนมและปงขนมเอง เมอไดชมรสชาต

ของขนมแลวนกเรยนตดใจจะขอใหทำใหมในวน

พรงน ซงคณครกบอกวาเอาไวโอกาสหนาจะด

กวา และเปนทนาภมใจทนกเรยนตวนอยบอกวา

เอาขนมไปใหแมชม แลวแมบอกวาอรอยมากวน

หลงจะใหทำใหกนอก ซงนกเรยนตวนอยกบอก

แมอยางหมายมนวา “อกหนอยหนจะทำขนมให

แมกนหลายๆ อยาง เพราะทโรงเรยนครสอนให

พๆ ทำขนม และทำกบขาว พอแมกลบมาจาก

ทำงานจะได ไม เหนอย” ซ งคำพดนทำใหผ

ปกครองชนใจมากและคณครกชนใจเหมอนกนท

ปจจบนนผปกครองบอกวา เดยวนคอยสบายใจ

หนอยทรสกวาเดกมความคดดกวาเดม อกทงม

ความสนใจ ใฝดกวาแตกอน ทำใหคอยมองเหน

อนาคตหนอยวาในอกไมชานกเรยนทนจะม

พฒนาการทดมความเจรญรงเรองขนกวาเดม

ซงทเปนเชนนกเพราะวาหลายปทผานมา

ทางโรงเรยนไดรวมกนบมเพาะคณลกษณะนสยท

ดใหนกเรยนทละเลกทละนอย ดวยกจกรรมท

หลากหลายทามกลางกระแสเสยงบนจากผ

ดอกไมมากมายหลายหลากนานาพนธ

ผลดอก...ออกตามพนธทสรรคสราง

พวงผกามหนาทสรางสรรคความงาม

เกดเปนคนตองสราง...ความดไวในแผนดน

ปกครองทยงไมเขาใจกจกรรมทโรงเรยนพยายาม

สรางระบบคณธรรมใหเกดเปนนสยในตวนกเรยน

ดวยการดใหเหนเปนตวอยาง และดวยการลงมอ

ปฏบตจรงโดยตวนกเรยนเอง ดงการบมเพาะ

เมลดพนธทดทตองใชระยะเวลาพอสมควรเมอถง

เวลาเมลดพนธกจะเปนตนกลาทแขงแรงพรอมจะ

เจรญเตบโตอยางสมบรณ เพอทำหนาทอยางเตม

ทเตมความสามารถดวยความภาคภมตอไป

59

พจตร เขต 2

เรอง

ดารารตนศรนาราง

โรงเรยน

บานโปงววแดง

ต.แหลมรง

อ.บงนาราง

จ.พจตร

ให

“ครครบ! ซอปลาไหมครบ” เสยงนกเรยน

คนหนงถามในขณะทกำลงนงพมพงานหลง

โรงเรยนเลก

“ไมซอหรอกเธอ”ครตอบโดยไมหนไปมอง

“ครครบเคาอตสาหจะชวยแมเคานะครบ”

เสยงอกเสยงดงขนมา ครหนไปมองจงเหนเดกชาย

ถอถงปลาสหนาผดหวง

"อาว! เธอเองหรอ...เทาไหรละปลาถงน"

“๔๐ บาทครบ แมผมใหเอามาขาย” เดกชาย

ตอบเสยงเบาๆอยางไมมนใจ

“ครจะเอาไปทำไมละเนย! ทำปลากไม

เปน”

“เอาไปแกงกได เอาไปทอดกอรอยนะครบ”

เพอนทมาดวยชวยสนบสนนการขาย ขณะท

พอคาตวนอยเรมควขมวดสหนาผดหวง

“กได กอได ครซอนะ มกถงละ”

“๒ ถงครบ” พอคานอยมสหนายนดพรอม

ยกถงปลาใหด

“เอาไวหนาหองนนแหละ”

“ขอบใจนะ”

ครสงเงนใหแลวทำงานตอไปโดยยงไมได

คดวาจะทำอยางไรกบปลาด เสยงพอคาตวนอย

บอกแมนำเสยงดใจวา

“ครซอทงสองถงเลย บอกแลววาตองขาย

ได” เสยงผเปนแมชนชมแลวพากนกลบบาน

ทำใหอดนกถงเมอ๔ปทผานมาเดกชาย

คนนมาโรงเรยนในสภาพทไมพดกบใครจะซกตว

อยทมมหอง คณครประจำชนอนบาล ๒ เพยง

คนเดยวทเดกคนนจะฟงและทำตามคำทบอกแต

จะไมรวมกจกรรมนอกจากจะดดวยสายตาทวาง

เปลาไมสนใจใครมชวตเปนสวนตวมาก

60

ในชนประถมศกษาปท ๑ เดกชายกยง

ชอบซกตวอยทมมหองไมพดกบใครนอกจากคร

ประจำชนทจะคอยเรยกใหมารวมกจกรรม เรม

สนใจกจกรรมในเวลาเรยน แตยงไมพดกบใคร

ตอมาครหลายๆคนเรมใหความสนใจมกจะเรยก

คยเรยกถามกนบอยๆ แตเดกชายกยงไมโตตอบ

มองจากสายตาทเรมเปลยนไป เปนมตรกบคน

ทวไป แตยงไมคยกบใครแตสนใจรวมกจกรรมใน

หองเรยนมากขน เขยนตวอกษรตามรอยประได

เขยนเลขเปน แตยงไมอานหนงสอ คณครจงไป

เยยมบานนกเรยน จงพบสภาพความจรงวา

นก เร ยน เปนลกตดแมมาอย บ านท สภาพท

ขาดแคลน และแมกำลงมลกคนใหมกบพอใหม

เดกจงอยในสภาพทถกทอดทง เพอนบานตางกม

กจกรรมสวนตวเมอเดกไมพดกบใครและไมนยม

เขาสงคมจงไมมใครสนใจ ประกอบกบในระยะท

กำลงหดเดนเดกจะตกบานบอยๆ ทกคนจงลง

ความเหนวา “เปนเดกทไมคอยเตมบาทไมสม

ประกอบ” เมอแมพายายมาอยทหมบานน อาย

ถงเกณฑอยอนบาล ๒ พอด จงนำเดกนกเรยน

มาเขาเรยนในสภาพดงกลาว

เมอรปญหาคณครทกคนเรมใหความ

เอาใจใสทกทายมากขน มขนมมาฝากบอยๆ

เดกจงมพฤตกรรมพฒนาขน เลนกบเพอนใน

หองเรยนและรวมกจกรรม เรมมการโตตอบและ

ทกทาย เรมใสใจเรยนและเรมอานหนงสอได

บวกลบเลขได สหนาและแววตาเรมสดใสและม

ประกาย แตยงไมกลาแสดงออก ยงขาดความ

มนใจ พฒนาการโดยทวไปจดวาดขน เมอมการ

พดคยกบแมใหเขาใจพฤตกรรมของนกเรยน แม

มความเขาใจและเอาใจใสมากขน จนกระทงใน

ปจจบนนกเรยนอยในชนประถมศกษาปท ๔

สามารถอยในสงคมไดอยางปกต และสามารถ

เรยนคอมพวเตอรไดในขนพนฐานแมนจะไมดเทา

เพอนๆ รวมหองแตกจดวาดแลวสำหรบตวนกเรยน

นอกจากนนเมอมคณครจากเวยดนามมาสอนคำ

งายๆนกเรยนสามารถพดตามและเขยนได และ

ไดรบคำชมจากคณครเวยดนาม

จากพฒนาการทดของเดกคนน ทำให

คณะครมความชนใจทเหนพฒนาการในทางบวก

ของเดกชายจงชวยกนสงเสรมและใหโอกาสแก

นกเรยนเทาทโอกาสจะอำนวย และจากการท

นกเรยนรจกการนำปลามาขายกยอมแสดงวา

นกเรยนเรมมความไวใจและรวาตนเองมทพงท

สามารถชวยเหลอได การขายปลาไดในวนนคง

ทำใหเดกเกดความภาคภมใจในตนเองมาก

“พคะนปลาของใคร!” เสยงคณครนอง

ใหมถามพรอมกบชถงปลา

“ของพเอง หนจะเอาไหม พให”

“อาว! แลวพซอไวทำไมละคะ”

“เดกเคาเอามาขาย เลยซอไว ถาหนจะ

เอาพใหเลย”

“หนซอตอดกวาพ พอดจะกลบบาน หน

จะไดทำปลาเกลอไปฝากพอกบแม”

“งนพฝากไปใหพอกบแมกแลวกนนะหน”

“ขอบคณมากคะพ” คณครนองใหมยกมอ

ไหวขอบคณอยางสวยงาม

พอดสญญาณโทรศพทด งขนใหร ว าม

ขอความใหมเขามา เมอเปดดกพบขอความท

ระบาดอยในขณะนวา

“ปนเดอนมกราคมเปนเดอนพเศษ เพราะ

ม ๕ จนทร ๕ เสาร ๕ อาทตย จะเกดทก ๘๒๓ ป

ซงถกเรยกวาถงเงน ตามความเชอถาสงขอความ

นใหคนดๆ ๘ คน จะทำใหโชคด”

เมอไดอานกอดยมใหตวเองไมได เราก

เปนคนดเหมอนกนนะจงมคนสงขอความนมาให

อยางนอยวนนกไดทำความด ทำใหคนสขใจได

ตงสองคนทไดรบการ“ให” จากเรา

6๑

เพชรบรณ เขต 3

ใหดวย...จต

ควรบำเพญซงทานคอการให ทานวาไวสวยงามสามสถาน

หนงใหของสองธรรมะชนะมาร อภยทานทสามงามเหลอเกน

เปนผใหดกวาเปนยาจก มคนยกคนรกมศกดศร

เปนผของอเขาไมเขาท เสยศกดศรคนชงรงเกยจเรา

สองฐานะวจยใหเหนแจง อยาเคลอบแคลงกงขาอยาโงเขลา

เปนผขอผใหตามใจเรา จะเลอกเอาอยางไหนคดใหด

(มงคลภาษต)

เรอง

ลำพงวมลเศรษฐ

โรงเรยน

บานกลาง

ต.วงทาด

อ.หนองไผ

จ.เพชรบรณ

62

การใหดวยจต...เปนการใหทผใหไมหวงสง

ตอบแทน เปนการแสดงความเอออาทรตอเพอน

มนษยซงเปนสงสำคญในการอยรวมกนเปนอยาง

มากในสงคมปจจบน

โรงเรยนบานกลางสำนกงานเขตพนทการ

ศกษาประถมศกษาเพชรบรณ เขต ๓ เปดสอน

๓ ระดบคอ ระดบปฐมวย ระดบประถมและ

ระดบมธยมศกษาตอนตน มนกเรยนจำนวน

๔๗๙ คน มครจำนวน ๒๘ คน ไดดำเนนการ

ตามโครงการคณธรรมชนนำ...สหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยง ประกอบไปดวยกจกรรม การ

เขาคายธรรมะ “ตนกลาคณธรรม” ยมไหว

ทกทายกนกจกรรมแสดงความจงรกภกดตอชาต

ศาสนาและพระมหากษตรย นองไหวพ นงสมาธ

กอนเรยน ลานใจลานธรรม สวดมนตอบรม

คณธรรมวนศกร ลานใจลานธรรม ฝากออมนอม

คณธรรม บนทกความด มารยาทไทย กจกรรม

วนสำคญตางๆเชนวนสงกรานตวนลอยกระทง

วนเขาพรรษา วนแมแหงชาต วนพอแหงชาต

และเรยนรจากอาสาภมปญญาทองถน เปนการ

จดกจกรรมอยางหลากหลายทมงเนนการฝกให

นกเรยนปฏบตไดจรง สามารถสรางองคความ

รทยงยน เพอปลกฝงใหนกเรยนเปนคนด มคณ

ธรรมจรยธรรมทพงประสงค มระเบยบวนย

ความรบผดชอบ ความซอสตย ความสามคค ม

นำใจมจตใจเออเฟอเผอแผรจกการใหอภยม

ความกตญญและสามารถดำรงชวตตามหลก

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในสงคมไดอยางม

ความสข

ผลการดำเนนงานดงกลาวทำใหนกเรยน

เกดจตอาสาเพอชวยเหลอสงคมโดยไมหวงผล

ตอนแทน ไดแก กลมนกเรยนอาสาตกแตง

ประดบผาตามสถานททจดงานในชมชน เชน วด

สถานอนามย องคการบรหารสวนตำบล งาน

แตงงาน งานอปสมบท งานศพ ฯลฯ กลม

นกเรยนอาสาราตรสดำ(งานศพ) บรการเสรฟนำดม

ใหกบผมารวมประชมเพลงศพในเขตบรการของ

โรงเรยน ๔ หมบาน และกลมนกเรยนอาสาสข

หรรษาสคนชรา โดยกลมนกเรยนอาสาอาน

หนงสอใหผสงอายในชมชนฟงหลงเลกเรยนหรอ

ในวนหยดวนเสาร-อาทตย

การใหยอมเกดสขมากกวาการรบ หาก

ตองการบรรลเปนพทธะตองรจกการใหอยางตอ

เนองโดยไมหวงผลตอบแทน จงใหปญญา กำลง

กาย กำลงทรพย และสงของอนๆ ดวยความ

ยนดชวตกจะมแตความสข การปฏบตตนใหเปน

ประโยชนแกมวลชนดวยกายวาจาใจแผเมตตา

จต นนคอบญกศลอนยงใหญ การใชวาจาทออน

หวาน มสหนาทยมแยม เมอผอนพบเหนจะเกด

ความประทบใจรกใคร ปจจบนนกเรยนมความ

สขกบการให ทกคนตางมจตอาสาชวยเหลอผอน

โดยไมหวงผลตอบแทน จากการปฏบตกจกรรม

ดงกลาวไดสงผลใหไดรบการชนชมจากพอแม

และครอาจารย และไดรบการยกยองชมเชยจาก

ชมชนใหความรวมมอสนบสนนการจดการศกษา

ของโรงเรยนในดานงบประมาณทนการศกษา

อาหารกลางวน สอ อปกรณการเรยนรตางๆ

ดวยความเตมใจ

เปนผใหตองมใจอนดบแรก

จะจายแจกเปนทานเกดกศล

ตองเจตนาอยากใหทใจตน

เกดเปนผลเพราะใจตงมาด

63

“ความดไมมขาย อยากไดตองทำเอง”คำ

กลาวนเปนความจรงชดเจน โรงเรยนวดหนอง

เขนงเปนโรงเรยนวถพทธทฝกใหนกเรยนปฏบต

ตนตามแนวพทธศาสนาเปนเดกดมคณธรรม เพอ

เปนคนดของสงคมในอนาคต การฝกนกเรยนให

เปนคนด คอ การฝกใหนกเรยนรตวอยเสมอวา

กำลงทำอะไร ถาดใหลงมอทำทนท แตถารวาไม

ดใหหยดทำทำใหนกเรยนมสตรตวการทำดของ

เดกนนตองใหกำลงใจในการปฏบตดดวยการ

กลาวชมเชย ใหรางวล ยกยองเปนแบบอยางทด

ตนกลาความด

นครสวรรค เขต ๑

เรอง

เพญศรศภเนตร

โรงเรยน

วดหนองเขนง

ต.หนองกรด

จ.นครสวรรค

ใหนกเรยนเหนความสำคญของการเปนคนด

นกเรยนโรงเรยนวดหนองเขนงทกคนพยายาม

ทำความดตามทไดรบการอบรม แนะนำเสมอ

เชน การรบผดชอบตอหนาท การมวนยในตนเอง

การมนำใจชวยเหลอผอน ใหเกดกบนกเรยนจน

เปนนสยทดดวยความรวมมอของผบรหารสถาน

ศกษาคณะครคณะกรรมการสถานศกษาผปกครอง

นกเรยนในโรงเรยนและชมชนบานหนองเขนง

คณะครโรงเรยนวดหนองเขนงจะสอนนกเรยนดวย

การยำคดยำทำอยเสมอ ในการปลกฝงคณธรรม

64

ใหเกดความดงามกบนกเรยน

โรงเรยนวดหนองเขนง ตงอยหม ๑๒

ตำบลหนองกรด อำเภอเมองนครสวรรค จงหวด

นครสวรรค สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษานครสวรรค เขต๑เปดทำการสอน

ตงแตระดบอนบาลปท ๑ ถงชนประถมศกษาปท

๖ มนกเรยนชาย ๖๑ คน หญง ๖๗ คน รวม

ทงหมดจำนวน ๑๒๘ คน คร ๙ คนรวมทงผ

บรหารสถานศกษา โรงเรยนวดหนองเขนงเปน

โรงเรยนทพยายามปลกฝงคณธรรมการเปนคนด

ใหกบนกเรยนดวยวธการทหลากหลายวธการทง

ในหองเรยนและนอกหองเรยน เชน การปฏบต

กจกรรมประจำวนของนกเรยน ประกอบดวย

กจกรรมเชาหนาเสาธงเปนกจกรรมแสดงถงความ

รกชาต ศาสนา พระมหากษตรย ดวยการรอง

เพลงชาต การสวดมนตไหวพระ และการรอง

เพลงสรรเสรญพระบารม กจกรรมนองไหวพ

นกเรยนไหวคณคร เปนการแสดงความออนนอม

ถอมตนมกรยามารยาททดงาม นอกจากนการใช

เพลงคณธรรมซงแตงขนมาใหนกเรยนรองโดยใช

ทำนองงายๆใหเกดความสนกสนานในการจดจำ

เพอนำไปปฏบตตนเปนคนดในการเดนแถวเขา

หองเรยนเวลาเชาและกลางวนของทกวนประกอบ

ดวยเพลงดงน

เพลงคณธรรม๘ประการ

รกชาตศาสนกษตรยซอสตยและมวนย

ใฝเรยนรอยอยางพอเพยง ไมเกยงมงการทำงาน

เรารกความเปนไทยจตใจเราเปนสาธารณะ โปรด

จงจำไวนะจะเราทำไดเราเปนเดกดเราทำไดเรา

เปนคนด

เพลงคณธรรมพนฐาน

ขยน ขยน ประหยด ซอสตย ซอสตย

มวนยสภาพสะอาดกายใจสามคคกนไวมนำใจ

ใหแกกน

เพลงสจจะ

สจจะ สจจะ สจจะ อยาไดเลยละสจจะ

ของเราตงใจไวตองทำใหได จงอยาเหลวไหลทำ

ตามสจจะ

ในการรองเพลงคณธรรม ๘ ประการ

เพลงคณธรรมพนฐาน และเพลงสจจะนนมจด

ประสงคเพอใหนกเรยนไดทบทวนตนเองวาทำด

อะไรไดบางถายงไมไดทำดใหเรมทำดเชนเดยว

กบนกเรยนคนอนๆ เม อ เขาหองเรยนแลว

นกเรยนจะนงสมาธกอนทำกจกรรมการเรยนร

ในชวโมงทมการจดการเรยนการสอนครจะแทรก

คณธรรมการปฏบตตนเปนคนดอยางสมำเสมอ

เชน การซอสตย ดวยการรกษาสจจะในการ

ทำการบานสงคร การรจกประหยดในการใช

อปกรณการเรยน มระเบยบวนยในการทำงาน ม

มารยาทในการรบสงงาน สงของตางๆ ไดอยาง

เหมาะสม ในหน งสปดาหมครพระมาสอน

นกเรยนชนประถมศกษาปท ๔- ๖ ทกสปดาห

และนำทำกจกรรมดานพทธศาสนา ทำให

นกเรยนไดปฏบตไดถกตอง และนำนกเรยนสอบ

นกธรรมทกป เปนการเรยนรทางธรรมททำให

นกเรยนไดรบความรดานพทธศาสนาชดเจน

นกเรยนฝกการเกบออมเงนดวยการฝากครเมอ

ครบ๑๐๐บาทครนำไปฝากกบธนาคารออมสน

เปนการฝกนสยเรองการประหยด มกจกรรมการ

เรยนเรองเกษตรปลอดสารพษตามแนวหลก

65

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ดวยการปลกพชผก

สวนครว การปลกพชสมนไพร การเพาะเหด

นางฟา การเลยงปลา เลยงกบ และมการจด

กจกรรมสหกรณโรงเรยนโดยนกเรยนในการฝก

การเขาแถวการรอคอย มกจกรรมดานพทธ

ศาสนาอยางสมำเสมอ เพอพฒนาการเปนคนดม

คณธรรมเชนกจกรรมวนมาฆบชาวนวสาขบชา

วนอาสาฬหบชา วนเขาพรรษา และวนออก

พรรษา นกเรยนไดร วมศกษาความสำคญ

ตกบาตรทำบญ เวยนเทยน ถวายเทยน การฟง

เทศนมหาชาต เปนตน นอกจากนในชวงเขา

พรรษาทางโรงเรยนไดนำนกเรยนไปทำบญทวด

สวรรคธาราม (วดหนองเขนง) ทกวนพระ

รวมพฒนาชมชน เชน การปลกตนไมรมถนน

การรวมรณรงคการเลอกตงใหรจกการใชสทธของ

ตนในทางทถก และเชญชวนผปกครองออกมาใช

สทธของตน

นอกจากนชวยทำความสะอาดวดซงเปน

สาธารณสถานสำคญในหมบาน ไดรวมรณรงค

กจกรรม “ขบขปลอดภยไรแอลกอฮอล” ในชวง

เทศกาลวนขนปใหม นกเรยนโรงเรยนวดหนอง

เขนงรวมกจกรรมคายคณธรรมระหวางโรงเรยน

ภายในเครอขายกลมโรงเรยนหนองกรดกาวภวตน

ประกอบดวย ๙ โรงเรยนเปนการแลกเปลยน

เรยนรดานคณธรรมทกป ไดรวมกจกรรมสำคญ

ดานพทธศาสนาของหนวยงานอนๆ เชน โพธสตว

นอยชวนผปกครองเลกดมเหลา โครงการสอบ

ธรรมะของชมรมพทธศาสตรสากล กจกรรมการ

สวดมนตหมทำนองสรภญญะของพทธอทยาน

และสภาวฒนธรรมจงหวดนครสวรรค ในการ

เรยนรไดจดทำโครงงานคณธรรมชนะเลศในระดบ

สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

นครสวรรค เขต ๑ เขารวมแขงขนในงานศลป

หตถกรรมภาคเหนอ ณ จงหวดเชยงราย ไดรบ

เหรยญเงน การปฏบตตนเปนคนดของนกเรยน

โรงเรยนวดหนองเขนงเปนการปฏบตดวยความ

ตงใจจรงของคณะครทจะใหนกเรยนเปนคนดไม

สรางปญหาใหกบสงคมในอนาคต เปนคนดอยาง

แทจรงตามทสงคมคาดหวงไว

ทกโครงการทกกจกรรมทโรงเรยนนำมาใช

พฒนานกเรยนใหเปนคนดนนดำเนนการมาอยาง

ตอเนองและสมำเสมอ ในการพฒนานกเรยน

การเปนคนดนนเปนการยากมากโดยเฉพาะในวย

เดก เพราะเดกคอเดกตองการความสนกความ

สะดวก ความสบาย ไมตองการอยในกรอบ

ระเบยบ แตถานกเรยนคนใดเปนคนดไดเมอไร

ความภาคภมใจจะลนปรนาชนใจ แมการฝก

นกเรยนใหเปนคนดนนจะยากเพยงใด คณะคร

โรงเรยนวดหนองเขนงกตงใจทจะสงสอน อบรม

ใหนกเรยนในความรบผดชอบเปน “คนดมความร”

เสมอพรอมทจะเผชญกบสงตางๆ ในสงคม

ปจจบนดวยการเปนคนมสตและเปนคนดม

คณธรรมพนฐาน ๘ ประการ คอ การรกชาต

ศาสนกษตรยการซอสตยการมวนยตงใจเรยน

ปฏบตตนในความพอเพยง ขยนทำงาน รกความ

เปนไทย และมจตใจเพอสวนรวม ในการดำเนน

ชวตซงจะทำใหสงคมสงบสขนาอยมากขนเพราะ

ตนกลาความดทโรงเรยนวดหนองเขนงซงจะเจรญ

เตบโตไปเปนพลงสำคญของชาตสบตอไปใน

อนาคต

66

“ประสบการณทขาพเจาไดพบคำตอบกบ

ตวเองวาธรรมะของพระพทธองคนนใชไดเสมอ

แมตางชวงเวลาไปนานกวา ๒๐๐๐ป” นนคอ

แนวทางการฝกปฏบตของขาพเจาทเรมเรยนรวธ

การปฏบตวปสนาจากคาย “เรยนรกายใจ เพอ

สรางชวตทมความสข” แลวนำมาปรบใชกบตว

เองเกดผลกบจตใจอยางมาก

ปจจบนขาพเจาคอยๆ เหนสจจะธรรม

แลววาชวตเปนเชนไร เปดดชองขาวสารบาน

เมอง รสกไดวาปญหาตางๆ ทเกดขนกบสงคม

บานเมอง และผคน สวนใหญกมาจากฝมอการ

กระทำของมนษย เกอบท งสน เพราะก เลส

ตณหา และความยดมนในตวตนของผคนอยาง

เรอง

กรกตโพธวฒนกจ

โรงเรยน

นวมนทราชทศมชฌม

ต.นครสวรรคตก

อ.เมอง

จ.นครสวรรค

ดกายเหนจต...

ดคดเหนธรรม

นครสวรรค เขต ๑

คนสวนใหญมองกองทรายกเปนเพยงกองทรายธรรมดาทวไป

แตถามองแบบองคประกอบจะพบวาแทจรงแลวกองทรายคอการ

รวมตวของเมดหนจำนวนมากมาย และในเมดหนมากมายนนก

ประกอบไปดวยอนภาคของธาตตางๆ ซงนกคอความจรง

มรจบสน เมอไปฟงเพลงรชดไดอกวาเพลงชนด

ตางๆ ไดสอถงสภาวธรรม (อารมณ) ในแบบ

ตางรสกนไปในใจของมนษย ทงดหนงฟงเพลงก

เรมไมสนกอยางคร งกอนๆแลวเรมมองเหน

สงแวดลอมรอบตวไมวาจะเปน โทรทศน ตเยน

โตะ เกาอ เตยงนอน ฯลฯ ตางเปนสงทมนษย

ลวนสรางปรงแตงมาเพอดบทกขทงกายและใจ

ซงในชวตประจำวนขาพเจาสงเกตเหนวาสงทอย

รอบตวนนลวนแลวแตเปนเครองดบความทกข

ของมนษยในหลากหลายรปแบบทสรางขนยงถา

มองไปถงอาหารการกนแลวละก ทกมออาหาร

ของมนษย ไดปรงแตงปดบงความจรงไวภายใต

ความงามนากน เพราะวาส งทกนอยนนคอ

67

ซากศพดๆ น เอง แตมนษยกลบเลอกทจะ

“หลอกตวเอง” วานคอของทนาทาน ไมใช

ซากศพเพราะถาไมทำเชนนนมนกนไมลง

คนสวนใหญยงนานวนเขากยงยดในรป

รสกลนเสยงสมผสอยางนเปนตนโดยหลงลม

ไปวาความทกขเมอเกดขนทกายกตองอยยอมรบ

ความเปนจรง เมอเกดขนทใจอนเปนของภายใน

กตองยอมรบความเปนจรงอยางนและตองแกกน

ขางในหรอทตนเหตนนเอง ไมใชเอาของขาง

นอกมาแกกนอยางน หรอมาวนแกทปลายเหต

กนอยางน

แตทนาตกใจคอคนสวนใหญในประเทศ

เปนศาสนาพทธ ของพระพทธเจา ซงพระพทธ

องคกทรงชแจงหนทางสการดบทกขไวนานแสน

นานแลว ทงยงสอนใหจงอยาเชออะไรงายๆ

ถาเราทกคนลวนยอมละทงศกดศรความ

เปนตวเอง (ละตวตน) ลงไป เราจะทำอะไรได

อกมากมาย

68

แตจงพสจนดวยตนเอง ซงผลตางๆ ทงในสมย

พทธกาลจนถงปจจบนกยงมใหเหนกนอย แตคน

สวนใหญเลอกทจะใชวตถทไมคงทนถาวรมาแก

ทกขถามนแตกสลายกอนทกขดบละจะตองวน

ไปหามาดบทกขอกงนหรอ นบเปนการสรางทกข

ไปกนใหญ ขาพเจาเองเคยเหนแบบคนสวนใหญ

วาทกอยางเปนอนหนงอนเดยวกน แตทจรงแลว

สรรพสงลวนมองคประกอบรวมตวกนขนทงนน

ยกตวอยางงายๆ วา คนสวนใหญมองกองทราย

กเปนเพยงกองทรายธรรมดาทวไป แตถามอง

แบบองคประกอบจะพบวาแทจรงแลวกองทราย

คอการรวมตวของเมดหนจำนวนมากมาย และ

ในเมดหนมากมายนนกประกอบไปดวยอนภาค

ของธาตตางๆซงนกคอความจรงทำใหขาพเจา

รสกสงเวชใจทวา “นนะหรอ” ชวตของมนษยท

ในอกไมกปขางหนาเราจะตองพบเจอ ทเปนไป

ตามรปแบบทมนษยคนกอนๆ รวมกนวาง

แบบแผนตางๆเอาไวทงรปแบบการศกษาการ

ทำงานเลยงชพ ฯลฯ แตเมอรสกถงสภาวะน

บอยๆกทำใหเขาใจแลววาทกอยางลวนพงพาอง

อาศยกน ลวนไมเปนอนหนงอนเดยวกน อยรวม

กนในสงสารวฏเวยนเปลยนผนไปไมรจบสน

มนขนอยกบวาเราจะเลอกทางเดนของเรา

เชนไร ถาเราทกคนลวนยอมละทงศกดศรความ

เปนตวเอง (ละตวตน) ลงไป เราจะทำอะไรได

อกมากมายเพราะนนเทากบเปนการทงของหนก

ไปหนงอยางโดยการฝกวปสสนาและสมถะ หรอ

ตงสตและสมาธอยเสมอๆ แลวปลอยใจใหเปน

ปกตคอยรเทาทนและสงเกตมองแบบสกวาดสงท

เปลยนแปรผนไปตามสภาพเหตปจจยทม ปลอย

ใจใหเปนดงตนหญาทไหวเอนตามลมแลวกลบ

มาอยในรปเดม แลวความเบกบานใจ ความ

สบายใจเลกๆ กจะคอยๆ มขน โลกและสง

แวดลอมกเปนเพยงสงทเราใชประคองขนธไมใช

สงทจำเปนตอขนธอกตอไป ความสขอมเอบ

เลกๆ จะมขนในจตใจโดยไมตองไมดนรนหามา

ไมตองเอาใจไปไวกบวตถทรอวนเสอมสลาย ไม

ตองเอาใจไปไวกบใครทบงคบไมได ขาพเจาเรม

เขาใจกระบวนการธรรมชาตของกายใจ แลวพอ

มองเหนแลววาสรรพสงลวนเกดดบ แปรสภาพ

อยอยางนรำไป หาทยดเกาะของจตใจไมได

ถาวร แมแตกายของกายใจของใจเองกเชนกน

และไมวาเดกหรอผใหญกมกคดปรงแตงโนนนอย

เรอยไมจบสนสกท อยางเวลาใครททำใหเรา

โกรธซงใครคนนนเขาไมรอะไรดวยเลยแตเราก

คดถงความโกรธอยเสมอ เกบความโกรธนนให

คอยมาทำรายตวเองอยบอยๆ สดทายคนคนนน

เขาไมไดทำอะไรเราหรอก เราตางหากททำราย

กายใจตวเอง เหตเพราะดวยความไมรตางหาก

คงไมมใครทำใหเราเจบไดจรงๆนอกเสยจากตว

ของตวเราเอง สดทายความจรงทนาเจบปวด

ทสดกคอเราหรอกายใจเรา(เทานน)ททำรายให

ทกขทรมาน(ของมนเอง) อยอยางนตราบเทาท

ยงไมเขาถงมนอยางถองแท ขาพเจาอยากจะ

ขอบคณความเมตตากรณาของอาจารยทกๆ

ทานท ไดชหนทางของความจรงแหงชวตให

ขาพเจาไดเลอกเดน ขอบคณกลยาณมตรทกคน

ทคอยพดตกเตอนใหกำลงใจกนอยเสมอ และ

ขอบคณหมมาร อปสรรคตางๆ ทคอยทดสอบ

และแสดงธรรมใหเหน

สดทายแลวความสขกไมใชสงทควรโหย

หา ความทกขกไมใชสงทควรหลกหน เพราะสง

เหลานคอบางสงท เปนเพยงองคประกอบของ

ทกสรรพสงททำใหเราและสรรพสตวทงหลายทง

ปวงไดเขาถงธรรมชาตแหงชวตอยางถองแท...

69

นครสวรรค เขต 3

เรอง

วรรตนฟกนวม

โรงเรยน

อนบาลตากฟา

อ.ตากฟา

จ.นครสวรรค

จตสาธารณะ

จากธรรมบรณาการ

70

โรงเรยนอนบาลตากฟา เปนโรงเรยน

คณธรรมชนนำ ของสำนกงานเขตพนทการศกษา

การประถมศกษา นครสวรรค เขต ๓ โรงเรยน

อนบาลตากฟา ตงอยในเขตชมชน แตนกเรยน

สวนใหญทเขามาเรยนจะเปนนกเรยนทมาจาก

ครอบครวทมปญหา เชน ความยากจน พอแม

หยาราง ครอบครวแตกแยก ทอดทงเดกใหผอน

ดแลเดกขาดความอบอนจากครอบครวสงผลให

เดกมพฤตกรรมกาวราว แขงกระดาง เหนแกตว

ทาน ผอำนวยการและคณะครรวมกนปรกษาเพอ

หาทางแกไข โดยเราใชจดแขงของโรงเรยนของ

เรา คอโรงเรยนอนบาลตากฟา ซงอยตรงขามกบ

วดตากฟา พระอารามหลวง ซงมพระราชปญญา

เวท เปนเจาอาวาส และเปนองคอปถมภของ

โรงเรยน เราจงจดโครงการธรรมบรณาการขน

คอเรมจากจดใหเดกไดไปทำบญทวดทกวนพระ

และตอจากนนเรานำธรรมะมาบรณาการกบ

กจกรรมอนหลากหลาย ณ ทน ดฉนขอนำเสนอ

กจกรรมทเดนชดในดานจตสาธารณะ

ในทกๆวนพระทเปนวนราชการครจะพา

นกเรยนชน ป.๓ -ป.๖ ไปทำบญทวดตากฟา

พระอารามหลวง โดยนกเรยนจะตองเตรยม

อาหารหวานคาวมาจากบาน ถาเปนเดกเลกๆ

เชนนกเรยนชน ป. ๓ จะตองใหพอแมหรอผ

ปกครองจดเตรยมอาหารให พอแมผปกครองก

เกดจตสาธารณะกบบตรหลาน เพราะตามปกต

พอแมหรอผปกครองจะไมมเวลามาทำบญทวด

จงถอโอกาสไดรวมทำบญกบบตรหลาน สวนเดกโต

จะมจตอาสาเกดขนเอง รจกเตรยมอาหารหวาน

คาวดวยตนเอง มความรบผดชอบในการเตรยม

ตวไปวด เมอมาถงโรงเรยน นกเรยนจะตงแถว

เตรยมเดนขามถนนมาวดอยางเปนระเบยบ เปน

ภาพทสวยงาม แมรถทผานไปผานมาจะเกดภาพ

ทชนตา และยนยอมใหขบวนแถวของนกเรยน

ขามไปอยางเรยบรอย เมอไปถงวด นกเรยนจด

วางรองเทาของตนเองอยางเปนระเบยบและมจต

สาธารณะจดวางรองเทาของญาตโยมทมาทำบญ

ใหเปนระเบยบดวย และทกวนน รองเทาทกคท

วางทศาลาวด จะวางอยางเปนระเบยบสวยงาม

หลงจากนนนกเรยนจะถายอาหารใสภาชนะ

ของวดและชวยทายกจดวางตามโตะเพอเตรยม

ใหพระภกษสามเณรของวดตากฟา พระอาราม

หลวงซงมประมาณ๓๐๐-๔๐๐รปนกเรยนทไป

ทำบญทวดยงรจกทำบญดวยการหยอดเงนแม

เพยงเลกนอยในตบรจาค ซงเกดจากจตทศรทธา

ของตนเอง และนกเรยนชายทเปนเดกนกเรยน

โตๆ จะชวยยกบาตรโดยการเดนเปนแถว นำ

บาตรไปวางไวเตรยมถวายพระภกษสามเณร

สวนนกเรยนหญงชนโตๆ จะชวยเกบกวาดเศษ

อาหารเศษขาว ทญาตโยมใสบาตรแลวหลน

ลงพน และชวยเกบกวาดพนททำสกปรกไว หลง

จากนนนกเรยนทกคนรวมกนเปนทายก ทายกา

นอย คอสวดมนต อาราธนาศล และถวายขาว

พระนกเรยนสามารถพดไดพรอมกนทกคน

เมอจตสาธารณะเกดในวดเรยบรอยจตใจ

ทเปนกศลสงผลใหเกดปญญา คดชวยเหลอผอน

จงเกดจตอาสาขยายผลออกไปสโรงเรยนและชมชน

7๑

กลมจตอาสาในโรงเรยน

กลมจตอาสากลม “Batman ดแลหองนำ”

มหนาทดแลความสะอาดของหองนำหองสวมของ

โรงเรยนในชวงบาย หรอขณะทหองนำหองสวม

สกปรกมาก กลม Batman จะเขาไปดแล

ทำความสะอาด

กลมHero พทกษศาลา, ผพทกษอาคาร

อเนกประสงค,รกษสงแวดลอมใตตนไทร,พทกษ

อาคารนภาผองแผว, กลมจตอาสาสนามสะอาด,

กลมจตอาสารดนำตนไมในกระถาง กลมจตอาสา

รกษาความสะอาดอางลางมอกลมเหลานจะดแล

รกษาความสะอาดเขตพนททตนเองรบผดชอบ

จตอาสาบรรณารกษและจตอาสาประชาสมพนธ

มหนาทประจำดวยจตอาสาบรการเพอนนกเรยน

และนองๆ

กลมเกบขยะเอาชนะคนบา (ศาลาหนา

โรงเรยน) ทศาลาหนาโรงเรยน เปนทสำหรบผ

เมอจตสาธารณะเกดในวดเรยบรอย จตใจท

เปนกศล สงผลใหเกดปญญา คดชวยเหลอ

ผอน จงเกดจตอาสาขยายผลออกไปสโรงเรยน

และชมชน

72

ปกครองนกเรยนนงรอรบสงบตรหลาน จะมคน

สตไมดมานงแลวนำถงขยะมาทงเกลอนศาลา

จงมกลมจตอาสาคอยดแลเกบกวาดเพอใหศาลา

สะอาด

กลมมนตราทายก-ทายกานอย (ฝกสวด

มนต) เปนกลมจตอาสาทคอยดแลเพอนๆ และ

นองๆ ทสวดมนต ท ใชในการเปนทายก -

ทายกานอยยงไมได จะคอยแนะนำและมเอกสาร

ชวยเหลอ เพอใหทกคนเปนทายก- ทายกานอย

ไดทกคน

กลมจตอาสาทออกไปสบานและชมชน

กลมพลงงานเยาวชนชวยเหลอคนชรา ม

การประดษฐหลอดกาแฟเปนโมบายล สมทบทน

ชวยคนชราออกไปเยยมนำของเลกๆนอยๆไป

เยยมคนชราและผพการในชมชน จะไปเยยมคน

ชราและคนเจบปวยพการอยางนอยเดอนละ๑ครง

จะไปเยยมในวนเสารหรอวนอาทตย

กลมรกษนำรกธรรมชาต ชวยกนเกบขยะ

รมคลองในชมชนหลงตลาดตากฟา คลองนเปน

ทพกผอนของชมชน เปนสถานทแขงเรอของ

คนในชมชน แตบางครงหลงจากกจกรรมตางๆ

ทจดขนรมคลองเสรจสนลง รมคลองจะสกปรก

เตมไปดวยเศษขยะ จงเกดกลมจตอาสาทมบาน

อยใกลๆรมคลองชวยดแลความสะอาด

กลมดนตรชวรนรมย นำดนตรไทยและ

ดนตรสากลชวยงานสงคม เชนทวด หนวยงาน

ของรฐ และทโรงพยาบาล ทกๆ เชาของวน

พฤหสบดเวลาประมาณ๗.๓๐-๘.๓๐น.ดนตร

ไทยและดนตรสากล สลบกนไปบรรเลงดนตรเพอ

ผอนคลายใหกบผปวยขณะรอพบแพทย และ

ดนตรไทยบรรเลงในงานพธตางๆเชนงานวนคร

งานวนเฉลมพระชนมพรรษาของอำเภอตากฟา

และงานอนๆ สวนดนตรสากลจะไปชวยบรรเลง

ในงานฌาปนกจศพ และรวมกบชมชน เชนทกๆ

วนอาทตยเวนอาทตย เวลาประมาณ ๑๖.๐๐-

๑๙.๐๐น.จะไปบรรเลงเพลงจงหวะรำวงใหผสง

อายในชมชนไดรำวง ณ บรเวณวงเวยน ตลาด

ตากฟา

โรงเรยนอนบาลตากฟา มโครงการธรรม

บรณาการปลกฝงคณธรรมใหกบนกเรยนโดยให

นกเรยนไปวดทำบญทกวนพระ เดกเกดจต

สาธารณะโดยมธรรมะนอมนำทำใหขยายผลไป

สโรงเรยนขยายผลตอไปยงบานและชมชนทำให

สงคมมความสข นกเรยนเปนคนดมนำใจ รจก

การให เปนความดทฝงแนนอยในตวของนกเรยน

เอง

73

ชวตครคกบนกเรยน และนกเรยนของฉน

นนมมากมายในหลายๆ รปแบบ ทงรำรวยมงม

เงนทอง รวมทงมงมเงนทอง ทพอแมคอยดแลให

ความรกความอบอนอยางสนใจไยด แมเดกนอย

จะรองขอความรกความเมตตาจากทานผให

กำเนดก ไม ได รบการตอบกลบมาส เดก เลย

หลายๆ ครงทฉนอดโมโหและทนสงสารเดกนอย

เหลานนไมได ฉนกจะพดเปนการระบายความ

รสกกบเพอนครวา “เดกนอยเหลานเขาคงไมได

ต งใจให เกด คงเปนผลพลอยไดจากการทำ

กจกรรมรวมกนของพวกเขาเทานน” แตผลจาก

เรอง

สคนธจบศร

โรงเรยน

บานหมนเทพ

ต.หวยง

อ.หนคา

จ.ชยนาท

๕๐ บาท กสอบผาน

ชยนาท

การกระทำระยะสนๆ สงผลระยะยาวแกชมชน

สงคมและประเทศชาตอยางใหญหลวง

“ไอแสน” หรอ “ไอแสนสาหส”ความจรง

เขามชอเลนวา “แสน” แสนเปนเดกคนหนงใน

หลายๆ คนทไดกลาวมาขางตน ในแตละวนจะ

ไดยนเดกๆ ฟองวาแสนแกลงเพอนคนโนนคนน

ลกขโมยของเดกคนนน แยงขนมเดกคนน มาตง

แตระดบชนอนบาล แตมาหนกขอมากตอนชน

ประถมศกษาปท๑และ๒คณครฟองวาแสนลก

ขโมยเงนในกระเปาของคณครบอยๆ และเรอง

อนๆ อกมากมายทพรางพรออกมาจากปาก

74

ของคณครและเดกๆ

วนหนงภาพเดกนอยคนนนกมาปรากฏยน

ตรงหนาของฉนครสมศรกงลากกงจงเดกคนหนง

เขามาหาฉน “อาว ! พชวยตดสนใหหนอย หน

ทนไมไหวแลวทำโทษอยางอนกทำ ตกตหลายตอ

หลายครง ไมเหนจดเหนจำเลยเดกอะไร หนละ

เหนอยจรงๆ กบเดกดอดานพวกน” ครสมศรพด

ดวยสหนาและแววตาทโกรธ เหนอย และเบอ

ระอากบพฤตกรรมของเดกนอยอยางสดๆ พดจบ

ครสมศร ครประจำชนทานนนกเดนหนหลงจาก

ไปโดยไมหนหลงกลบมามอง

ฉนละสายตาจากคณครสมศร หนมามอง

เดกชายทอยตรงหนา อนจจาฉนเพมสงเกตเหน

เขาชดๆ วนนเอง นหรอเดกชายตะวน พนทา

หรอแสนทมฉายาหรอทใครๆเรยกวา “ไอแสบ”

หรอ “ไอแสนสาหส สาหสจรงๆ ดวย” ดหนาตา

มอมแมม มรวรอยแผลเปนไปทว ไมเวนกระทง

ใบหนา แสดงวาเดกผนมประสบการณชวตท

ลำบากมาอยางโชกโชน ผดกบเดกทวไปทมผว

พรรณออนบางสขาวนวลปนชมพ แตเดกนอยท

อยตรงหนาฉนนนผวหนงเปนคราบ โดยเฉพาะ

หลงใบหไลลงมาตามลำคอดำคลำไปดวยขไคลท

ขาดการดแลเอาใจใส เลบมอกดำ สนบางยาว

บางเพราะไมไดตด เลบไหนยาวมากกหกฉก

เขาไปในเนอทำใหปลายนวทงดำและแดงเพราะ

อกเสบ แตงตวดวยเสอผาสขาวแตมสดำเพราะ

ลอยเปอนสกปรก และรอยราขน ยบกยบ แถม

กระดมเสอกหลดเอาลกกระดมขางลางตรงอกมา

ตดขางบน ทำใหดเสอทสกปรกแถมยงผดรางไป

อก มองขางลาง...กางเกงหรอนน! ความสกปรก

ไมแพเสอทสวมใสและรปทรงกผดรปผดราง

กางเกงทวไป เพราะเปนกางเกงตวใหญ(คนอนใหมา)

ไมมเขมขด เอาตะขอไปเกยวไวกบหกางเกงอก

ดานเพอไมใหหลด และมกางเกงสแดงๆ ดำๆ

อยขางในแลบออกมายาวประมาณ ๒-๓ นว

สอบถามวาใสทำไมหลายๆ ชน เขาตอบวา กน

เวลาโดนต รองเทาไมใสเหนนวเทาเปนรอยดน

โคลนเกาะอยตามซอกนว พดจาไมมคะ ไมมครบ

ถามคำตอบคำพดดวยไมยอมสบตาสายตามอง

หนไปทางอนยนกางขามอกำหมดแนนปากเมม

ตลอดเวลาแสดงวาฉนไมยอมนะฉนเอาเรองนะ

ฉนสนะจะตกตฉนไมรอง...ไมขออะไรใคร...

เดกท อยตรงหนาฉน เขาเปนเดกใน

หมบานฉน ฉนจะยอมใหเขาอยในสภาพนได

อยางไรฉนเปนครประจำชนป.๖แตฉายาฉนก

ม และเดกๆ ทงหลายกกลวฉนไมนอย และ

สามารถเอาชอฉนไปอางเพอเปนภมคมกนไดเปน

อยางด เพราะไมมใครกลาแหยม ฉนคดทนทวา

เดกคนนไมธรรมดา เขาตองมปญหาทางบาน

อยางแนนอน เยนนนฉนแวะเขาไปคยกบยาของ

เขาทนท

ยาของเขาเปนคนพดคำดาคำอารมณราย

เลาใหฉนฟงวา

ยาแสน :“คร...ไอแสนนะหรอคร...พอมน

“คร...ไอแสนนะหรอคร...พอมน

ออกมาได ไมกวน พอกบแมของ

มนกทะเลาะกน และแมมนกหนหาย

ไป พอมนไมมปญญาเลยง...กเอา

มนมาทงไวกบฉน ตงแตแบเบาะ

75

ออกมาไดไมกวน พอกบแมของมนกทะเลาะกน

และแมมนกหนหายไป พอมนไมมปญญา

เลยง...กเอามนมาทงไวกบฉน ตงแตแบเบาะ ฉน

กเอานำขาวใหมนกนกนตายไปวนๆ จะเอาอะไร

กนฉนทตวคนเดยวเลยงหลานตง ๓ คน” แก

หยดหายใจยาวเหมอนกบไดระบายความทกข

ออกไปบางแลวกเลาตอ“วนๆ ฉนรบจางไดบาง

ไมไดบาง กหาปลาเกบผกกนกนตายไป ฉนนะ

ไมมเวลาจะคอยดแลมน ยงไงๆ ฉนกขอฝากให

ครชวยดแลมนดวยกแลวกนนะ”

“เมอไมนาน พอมนมา พาเมยใหมมาดวย

มนเหนเขา มนรวาเปนพอมนดใจใหญ วงเขาไป

หา พอมนกไลตะเพดออกมา”

“เขาซออาหารดๆ มา เขากกนกน ๒ คน

ลกไปชะเงอมองเขากไลสง”

“ไอน มนแสบสมชอคร มนไมพด ไมงอ

ใคร นงแอบรองไหนำตาไหลคนเดยว มนใจดำคร”

“นคร ไอนนะนะ มนแสบสมชอ ทงลกทง

ขโมย และยงรบจางสงยาบาใหไอพวกตดยาอกนะ”

“แตมนกดนะ รจกชวยทำงานบานเลกๆ

นอยๆ ไดบาง”

“มนชอบเลนการพนนคร ไอนรอานเลนแต

เลกเชยว วากไมเชอ มนวาเรองของมน เขามวงไพ

แถวๆ บาน มนรบจางวงซอขาวบาง ซอบหรบาง

และเลนบางนดหนอย เพราะมนไมมเงนจะเลน”

ยาแสนระบายความในใจออกมาจนฉนฟง

แทบไมทน จบตนชนปลายไมถกในขณะนน ฉน

นกสงสารเดกนอยหนาตามอมแมมคนนนอยาง

จบใจ สารพดทจะไดยนไดฟงเกยวกบเดกนอยท

นาสงสารจากคนโนนคนน ฉนเรมสนใจเขาอยาง

จรงจง พยายามพดคยกบเขา (เพราะเขาจะไม

คอยพดกบใคร) ทกทายเขา ใหความชวยเหลอ

เขาเทาทจะทำได เขาขาดเหลออะไรฉนกจะชวย

เหลอ คาหนงสอทคณครทวงแลวทวงอกฉนกจะ

ชวยจายให ตดเลบให หาเสอผาใหมๆ ให ซอ

อปกรณการเรยนให สอนเขา ชแนะแนวทางทด

กบเขาทสำคญคอแสดงใหเขารวาฉนรกเขาจน

คณครทงหลายบอกวาเดกของครเมตตาจะเกบ

เงนอะไรกจะเกบทครเมตตา

ตอนหลงฉนไมตองเขาหาเขา เขาจะเขา

มาหาฉนเองทงพดทงคยและชวยหวกระเปา

อาสาทำงานให แตงกายสะอาดสะอาน ดดขน

76

พดจาไพเราะขนมากตงใจเรยนมากขน

วนหนงปดเทอมภาคเรยนท ๒ ฉนไปเรยน

ตอปรญญาโท(ลาชวงปลายมนาคม- ตนเดอน

พฤษภาคม) กลบบานและขบรถผานบานเขามา

ทำงานทโรงเรยน มเดกบอกวาเขารบขจกรยาน

เกาๆ ตามฉนมาทโรงเรยน วนนนฉนยงจำหนาตา

ของเขาไดด หลงจากสวสดและทกทายกน เขายม

และหวเราะกบคนโนนคนนทาทางดใจและมความ

สข และแอบมองมาทฉนเปนระยะๆ ฉนกกมหนา

กมตาทำงานจนเยน ขณะกลบบานกยงพบเขาอย

ฉนจงเรยกใหเขามาหาและใหเงนเขา ๕๐ บาท

ไปซอขนมกน ตอนแรกเขาไมยอมรบจนฉนตอง

ขอรองใหรบ เขาจงรบเงนไป แวบหนงฉนสงเกต

วาสายตาของเขามแววประหลาด แตฉนกลมไป

หลงจากแยกทางกนกลบบาน

ฉนกลบไปเรยนอกจนโรงเรยนเปดเทอม

ใหม ฉนจงพบกบยาของเขารออยทโรงเรยนแต

เชา ฉนฟงเขาพดในสงทฉนไมเคยคดเลยวาจะ

ไดยนคำพดเหลานนออกมาจากปากของยาแสน

ยาแสน:“อาวคร! สวสดจาคร โอโฮ ! คร

ไปนานเลย... ฉนละมเรองคาใจทจะพด...จะถาม

คร” ยาแสนพดเสยงดง

ฉนตกใจถามวา :“มเรองอะไรกนหรอ

คะ...ทจะถามนะ”

ยาแสน : “กเมอตอนปดเทอมนะ ครให

เงนไอแสนมนหรอเปลา”

ใจฉนนกแวบ! ตายแลว! สงเสรมลกหลาน

เขาเลนการพนนหรอเปลานแลวกแขงใจตอบไป

“ใหคะ ใหเขาแค ๕๐ บาทเอง... มอะไร

หรอคะ” ฉนตอบเสยงเบา

ยาแสน:“โอโฮคร... (แกนำตาไหล...) ฉนจะต

มนตายวามนไปขโมยเงนใครมาอก ไหนวาเลกแลว

ตามทครขอ มนกยนยนวาไมไดขโมย...ไมได

ขโมย...แตครใหเงนมนฉนกไมเชอใจมน และรอน

ใจ...จงมาถามครนแหละ” และกรองไหฉนเรม

ใจดและดใจปนกนพดตอวา

“อาว! กเขาไมไดขโมยแลวน ยาแสนจะ

รองไหทำไมกนเลา ควรจะดใจถงจะถก”

ยาแสน : "เสยใจซคร...เสยใจมากเลย

เสยใจทเขาใจมนผด เพราะไอเงนทครใหไปนะ

มนเอาไปซอขนมปงแถวหนง กบนมขนหวาน

๑ กระปอง และผกกาดเคม ๑ ถง เอามาแบงให

ฉนกบนองๆ ของมนกนกน มนาดมนภมใจเหลอ

เกนกบเงนทมนไดมา"

พอฟงเทานนฉนกตองรบเมนหนาหน

เพราะนำตาของฉนกไหลออกมาเชนกน ศษย

หนอศษย ฉนเพงรวานำใจและความรกความหวง

ดทฉนมใหเขานนมนไมศนยเปลา คำทฉนพรำ

สอนเขา ความรกทฉนมอบให เขาสามารถสอบ

ผานไดดวยเงนเพยง๕๐บาท

หลงจากนนฉนกทมเทความรกความสนใจ

ใหกบเขาเตมท พรำสอนเขา ชแนะแนวทางใน

การชวยเหลอตนเองและครอบครวใหกบเขา จน

เขาเปนเดกทด สภาพเรยบรอยมากขนกวาเกา

ตงใจเรยนหนงสอชวยเหลอครชวยเหลอเพอนๆ

และรจกรบจางเลกๆนอยๆจบปลาตหน เพอ

นำ ไปขายแล วนำ เ ง นมาช ว ย เหล อต ว เ อ ง

ครอบครว และสวนทเหลอกรจกเกบออมฝากไว

ใชในยามจำเปน โดยไมตองพงพาใคร เทาทเดก

ตวเลกๆ คนหนงจะทำได จนกระทงเขาเรยนจบ

ระดบชนประถมศกษา

เดกนอยของฉน แมเธอนนไมไดเปนคน

ใหญโต มชอเสยงโดงดง แตเธอกสามารถดำรง

ชวตอยางมคาไดดวยตวของเธอเอง ทำงานหนก

เอาเบาสโดยไมทำใหใครเดอดรอน และเธอกคอ

ความภาคภมใจของฉนทสามารถทำใหเธอดแล

ครอบครว มชวตทมความสขและอยรวมกบผอน

ไดเปนอยางด

“อ าว ! ก เ ข า ไม ได ข โมยแล วน

ย า แสนจ ะร อง ไห ท ำ ไมกน เล า

ควรจะด ใจถงจะถก”

77

๗๘

ความเปนครนนเปนเรองของโลกเปนเรอง

ของมนษยเปนสวนรวม ถาเราจะพดวาสถาบน

ของครกหมายถงครทกคนในโลกทกำลงนำโลก

ไปอยางไร โลกนมนถกสรางขนดวยการศกษา

นนเองไมลกซงอะไรทจะมองใหเหนวาโลกนมน

สรางขนจากการศกษา คอคนเราไดรบการศกษา

อย างไร กทำไปตามท ได รบการศกษามา

เพราะฉะนนโลกมนกอยในสภาพอยางนนจงเรยกวา

การศกษาเปนสงทสรางโลกขนไมผดเลย ดงนน

มนจงไมใชเรองเลกนอย ไมใชเรองอาชพของคน

คนหนง ซงทำงานหาเลยงปากเลยงทองไปดวย

การสอนหนงสอ ขอใหมองเหนใหกวาง ใหไกล

วาครเปนสถาบนทใหญทครอบครองโลกเหมอนกบ

สถาบนอนบางอยาง เชน สถาบนตลาการ เปน

สถาบนทรกษาความเปนธรรม หรอกฎหมายของโลก

เปนสถาบนอนหนงซงใหญมาก แตคดวาไมใหญ

เทาสถาบนของพวกครบาอาจารยทเปนผอำนวย

การศกษา เพราะวามนปนโลกไดเตมท ถาการ

จากหนงสอ

ผแตง : พทธทาสภกข

คดยอจากหนา ๑๒๓-

๑๒๖ บรรยายแกชาว

วทยาลยครสงขลา ณ

สวนโมกขพลาราม วนท

๒๘สงหาคมพ.ศ.๒๕๑๘

ศกษาผด โลกนกเปนโลกของมนษยทผด ถาการ

ศกษาถกกเปนโลกทนาด

เมอพดถงการศกษา เรากจะนกถงเรอง

ของมนษยทงโลกมากกวา การททานทงหลายมา

ขอรองใหอาตมาพดอะไรสกอยาง สองอยาง

ในชวระยะเวลาน กไมมเรองอะไรควรพดยงไป

กวาเรองทจะชวยใหเขาใจความหมายของการศกษา

และการเปนครบาอาจารยใหลกซงเทานนเองเรอง

นอกนนกมสอนกนอยแลวทวๆไปในวทยาลยถา

พดโดยหลกวชาแลวกไมจำเปนทจะตองพดฉะนน

จงไดพดไปในเรองของอดมคต หรอสงทจะเปน

เครองกระตนใหการงานของครบาอาจารยนเปนไป

อยางเตมท คอสงสดตามความหมายของคำคำน

สมทเรยกวา ครเปนผเปดประตหรอเปนผนำ

วญญาณของสตวใหเดนไปถกทาง

ในครงทแลวมา ไดพดถงการเปรยบเทยบวา

ครเปนสถาบนทคมครองโลกอยางเดยวกบศาสนา

คอทอยในรปของพระพทธ พระธรรม พระสงฆ

การศกษา

สมบรณแบบ

: คอวงกลมทคมครองโลกถงทสด

๗๙

หรอไมวางใจทจะเคารพนบถอตวเองมากถงอยางนน

ในเรองอายน วากนไมได บางทอายมาก

หวหงอกแลวไมรประสประสาอะไร ยงเปนเดกๆ

อย ไมมสตปญญาพอทจะเขาใจเรองของอดมคตได

เมอถอวาครบาอาจารยเปนคนมปญญา อบรมมา

อยางคนมปญญา กควรจะพดเรองทเปนอดมคต

กนได อยาใหไดกลายเปนครผเสอ ครผสงอะไร

เสยกอนแลวกมานกไดทหลงมนสายเกนไป

ครผเสออยางทพดมาแลวนน มเสอสวยๆ

มากเกนไปสำหรบแตงตวอวดคนอน ถาเปนไป

นานเกนไปมนกอาจกลบไมได เพราะฉะนนอยา

เปนเสยตงแตทแรกนจะดกวาเปนครตามอดมคต

ดวยการจดการศกษาใหสมบรณแบบ คอวาการ

ศกษาทไมเปนทาสของกเลสการศกษาทเปนทาส

ของกเลสมนกพาไปหาเรองทางวตถ คนกคอยแต

จะเปรยบทำคอรรปชนบางอะไรบางนการศกษา

ทเปนทาสของกเลส กระทงกเลสของคนผนนเอง

ใชการศกษาเปนเครองมอหาประโยชนอยางไม

ถกตองตามทำนองครองธรรม

การศกษาทเปนทาสของกเลส เปนการ

ทำลายสรางโลกทเลวขนมาถาครเรารหลกเกณฑ

เหลานไวตงแตทแรก รจดหมายปลายทางวาการ

ศกษาเปนอยางไรอาตมาเชอวา จะดมากทเดยว

จะไดเคารพ “เกยรตของคร” วาไดถกเปรยบไว

กบวงกลมของพระพทธ พระธรรม พระสงฆ ท

คมครองโลก เราเปนครหรอผใหวชา และมผรบ

เอาไปสอนตอๆ กนไปนคอขอความในครงทแลวมา

เพอจะชใหเหนการศกษาทสมบรณแบบ

ซงกไดมาจากคร ทเปนครสมบรณแบบ เปนการ

ศกษาทถกตองหรอสมบรณแบบแลวกมลกศษย

หรอผรบเอาไปอยางสมบรณแบบ เปนศษยทด

ตอมากเปนครทด แลวกใหตอไปเปนวงกลมท

คมครองโลกไวอยางไมมวนสนสด โลกนกจะเปน

โลกของมนษยหรอสตวทมใจสง เตมไปดวยสนตสข

สวนบคคล และสนตภาพโดยสวนรวมของสงคม

นเราจงพดเรองการศกษาทสมบรณแบบกนเสยให

เปนทเขาใจแจมแจง

มผใหธรรม-มธรรมสำหรบให-แลวกมผรบเอา

ธรรมะไปปฏบต-แลวกใหกนตอไปอก อยางไมม

ทสนสดบางคนอาจจะคดวานจะประจบพวกคร

เกนไปแลว หรอวาใหเกยรตพวกครเกนไปแลว

แตพดไปตามความรสกทแทจรง ตามทมองเหน

อยางทวาครเปนผสรางโลก

ทนบางคนอาจจะคดวา การพดกบครเปน

รายบคคลหรอครทยงเยาววยอยอยางนมนจะม

ประโยชนอะไร กอยากจะพดวา เปนการด ทจะ

พดใหรกนเสยตงแตตน ตงแตแรกเรมมนจะได

ตดอยในใจ มนจะไดเจรญงอกงาม แลวกฝงอย

ในใจตลอดเปนเวลานานใหเปนการเขาใจทถกตอง

ไปเสยตงแตทแรกเพราะมาเปนครนจะไดไมเสยใจ

ทหลง ครจะรจกทำตนใหเปนครทสมบรณแบบ

ไมสายเกนไปมนควรรตงแตแรกเรมเดมทอยางน

เหมอนกบวาเปนการหวานเมลดพชลงไปในจตใจ

สำหรบงอกงามขนมาเปนครทสมบรณแบบขอให

รบเอาไวในลกษณะอยางนกอนกได ถายงไมชอบ

บทความดเดน

ภาคเหนอตอนบน

โรงเรยนปาตาลบานธพทยา ลำพน เขต ๑

ภาคเหนอตอนลาง

โรงเรยนวดหวยเรยงใต พจตร เขต ๒

ภาคอสานตอนบน

โรงเรยนบานหนรอง ขอนแกน เขต ๕

ภาคอสานตอนลาง

โรงเรยนศรตระกลวทยา ศรสะเกษ เขต ๓

ภาคประตอสาน

โรงเรยนบานทาเลอนสามคค นครราชสมา เขต ๔

ภาคกลาง-ตะวนออก

โรงเรยนบานคลองมะนาว ตราด

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน

โรงเรยนบานหนองจกยาว สพรรณบร เขต ๓

ภาคใตตอนลาง

โรงเรยนบานควนดนแดง สงขลา เขต ๒

ภาคเหนอตอนบน

โรงเรยนบานวนาหลวง แมฮองสอน เขต ๑ โรงเรยนสมาคมพยาบาลไทย นาน เขต ๒ โรงเรยนบานหวยไซ ลำพน เขต ๑ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต ๓ โรงเรยนอนบาลขนยวม แมฮองสอน เขต ๑ โรงเรยนวดเวฬวน เชยงใหม เขต ๔ โรงเรยนบานใหมสามคค ลำปาง เขต ๓ โรงเรยนบานดอนสบเปอ นาน เขต ๒ โรงเรยนบานหมอแปง แมฮองสอน เขต ๑ โรงเรยนทงหาราษฎรสามคควทยา เชยงราย เขต ๒ โรงเรยนแมอคอหลวง แมฮองสอน เขต ๑ โรงเรยนชมชนบานเชยงบาน พะเยา เขต๒โรงเรยนบานแคมะกอก เชยงใหม เขต ๕ โรงเรยนวดกอซาว พะเยา เขต ๒ โรงเรยนบานบงตน เชยงใหม เขต ๕ โรงเรยนบานวงตม ลำปาง เขต ๑

ภาคเหนอตอนลาง

โรงเรยนวดหางตลาด สโขทย เขต ๑ โรงเรยนบานใหมชยเจรญ พษณโลก เขต ๒ โรงเรยนบานเดนเหลก อตรดตถ เขต ๒ โรงเรยนบานทงมหาชย กำแพงเพชร เขต ๑ โรงเรยนวดทาขอย พจตร เขต ๑ โรงเรยนบานดงเสอเหลอง พจตร เขต ๑ โรงเรยนบานใดโพธ (เงน-ทองยอยอทศ) พจตร เขต ๑โรงเรยนบานเมองเกา พจตร เขต ๑ โรงเรยนบานโปงววแดง พจตร เขต ๒ โรงเรยนบานกลาง เพชรบรณ ๓ โรงเรยนวดหนองเขนง นครสวรรค เขต ๑ โรงเรยนนวมนทราชทศ มชฌม นครสวรรค เขต ๑ โรงเรยนอนบาลตากฟา นครสวรรค เขต ๓ โรงเรยนบานหมนเทพ ชยนาท เขต ๑

รายชอโรงเรยนในวารสารวถพทธฉบบท ๔

๘๐

ภาคอสานตอนบน

สำนกงานเขตพนทการศกษา ขอนแกน เขต ๕ โรงเรยนเมองเลย เลย เขต ๑ โรงเรยนชมชนไผลอม นครพนม เขต ๒ โรงเรยนบานนาเพยง นครพนม เขต ๒ โรงเรยนบานนาเดอ นครพนม เขต ๒ โรงเรยนบานดอนกลอย อดรธาน เขต ๑ โรงเรยนอนบาลเลย เลย เขต ๑ โรงเรยนบานโนนกง นครพนม เขต ๒ โรงเรยนบานเสยววทยา นครพนม เขต ๒ โรงเรยนสามหมอโนนทน ขอนแกน เขต ๒ โรงเรยนบานนาขาทา นครพนม เขต ๒ โรงเรยนบานนาดวทยา นครพนม เขต ๒ โรงเรยนบานโคกมนเหลาสวรรค อดรธาน เขต ๓ โรงเรยนบานบางปาหวาน สกลนคร เขต ๑ โรงเรยนบานหนองผอ หนองคาย เขต ๑ สำนกงานเขตพนทการศกษา นครพนม เขต ๑

ภาคอสานตอนลาง

โรงเรยนบานหนองแสง (หนองแสงราษฎรวทยา) มหาสารคาม เขต ๓ โรงเรยนบานทงแต ยโสธร เขต ๑ โรงเรยนบานหนองแวงใหญ รอยเอด เขต ๓ โรงเรยนบานนาเลา รอยเอด เขต ๓ โรงเรยนบานบงมะล ศรสะเกษ เขต ๔ โรงเรยนบานประทนอายอง สรนทร เขต ๑ โรงเรยนเชยงใหมประชานสรณ รอยเอด ๓โรงเรยนบานหนองแวง (โสวรรณวทยาคม) ศรสะเกษ เขต ๑ โรงเรยนบานนาแมด อบลราชธาน เขต ๒ โรงเรยนฆองชยวทยาคม กาฬสนธ เขต ๒ โรงเรยนบานหวชางโคกมวง มหาสารคาม เขต ๒ โรงเรยนบานคลอมตรภาพ ศรสะเกษ เขต ๑ โรงเรยนบานหนองแวง (โสวรรณวทยาคม) ศรสะเกษ เขต ๑ โรงเรยนบานเตย อบลราชธาน เขต ๑ ภาคประตอสาน

โรงเรยนบานโปรงแดงนำฉาสามคค นครราชสมา เขต ๕โรงเรยนบานฝายโบสถ นครราชสมา เขต ๕ โรงเรยนวดปอกแปก สระบร เขต ๑ โรงเรยนบานหงหอย นครพนม เขต ๒ โรงเรยนวดโพธระหต ลพบร เขต ๑ โรงเรยนบานหนองบนนาก นครราชสมา เขต ๒โรงเรยนอนบาลทาชางเฉลมพระเกยรต นครราชสมา เขต ๒สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาชยภม เขต ๓ โรงเรยนอนบาลมณราษฎรคาลย นครราชสมา เขต ๒โรงเรยนบานขามทะเลสอ นครราชสมา เขต ๕โรงเรยนอนพรรพต สระแกว เขต ๒ โรงเรยนคลองตาหมน ปราจนบร เขต ๒ โรงเรยนบานใหมหนองไทร สระแกว เขต ๒ โรงเรยนบานสระคณ บรรมย เขต ๑ โรงเรยนชมชนบานแชรออ สระแกว เขต ๒

ภาคกลาง-ตะวนออก

สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาชลบร เขต ๑

โรงเรยนวดแสนภมราวาส ฉะเชงเทรา เขต ๒ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาปทมธาน เขต ๒ โรงเรยนนครหลวงอดมรชตวทยา อยธยา เขต ๒ โรงเรยนวดลาดระโหง อยธยา เขต ๒ โรงเรยนวดเปรมประชากร ปทมธาน เขต ๑โรงเรยนอนบาลสงหบร สงหบร โรงเรยนวดลองกะเบา สงหบร โรงเรยนวดดอนดำรงธรรม ชลบร เขต ๓ โรงเรยนวดพระเงน (อศราวทยอปกรณ) นนทบร เขต ๒ โรงเรยนวดตาลเจดชอ อางทอง โรงเรยนวดขนซอง จนทบร เขต ๑ โรงเรยนกระทมรายฯ อางทอง โรงเรยนชมชนวดปราสาท อางทอง

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน

โรงเรยนวดหนองกบ (ขนทองประชานเคราะห) ราชบร เขต ๒ โรงเรยนบานหนองหวา กาญจนบร เขต ๔ โรงเรยนวดเขารกษ กาญจนบร เขต ๒ โรงเรยนอนบาลสราษฎรธาน สราษฎรธาน เขต ๑ โรงเรยนวดวมลมรรคาราม ราชบร เขต ๑ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาประจวบครขนธ เขต ๒ โรงเรยนวดแกนจนทน สมทรสงคราม โรงเรยนบานหนองคาง ประจวบครขนธ เขต ๒ โรงเรยนวดปากนำ สพรรณบร เขต ๓ โรงเรยนวดหนองบว กาญจนบร เขต ๑ โรงเรยนบานยางหก ราชบร เขต ๒ โรงเรยนบานบอพระ สราษฎรธาน เขต ๓ โรงเรยนอนบาลวดไชยชมพลชนะสงคราม กาญจนบร เขต ๑โรงเรยนบานคอกชางพฒนา ประจวบครขนธ เขต ๒ โรงเรยนบานหนองตาเยน ประจวบครขนธ เขต ๒ โรงเรยนวดปทมวนาราม สพรรณบร เขต ๒

ภาคใตตอนลาง โรงเรยนวดธารนำฉา นครศรธรรมราช เขต ๔ โรงเรยนบานเกาะนก สงขลา เขต ๒ โรงเรยนเรยวราษฎรอทศ สงขลา เขต ๒ โรงเรยนวดโบราณสถต นราธวาส เขต ๒โรงเรยนวดทงเฟอ นครศรธรรมราช เขต ๑ โรงเรยนบานปาไผ นราธวาส เขต ๑ โรงเรยนบานจำปา นครศรธรรมราช เขต ๒ โรงเรยนวดควนกอ นครศรธรรมราช เขต ๒ โรงเรยนบานทบชาง พงงา เขต ๒โรงเรยนบานควนพระสาครนทร พทลง เขต ๒โรงเรยนอาวลก กระบโรงเรยนวดทรายขาว สงขลา เขต ๑ โรงเรยนยโป (รงวทยา) ยะลา เขต ๑ โรงเรยนบานบอพระ สราษฎรธาน เขต ๓โรงเรยนตำรวจตะเวรชายแดนชางกลปทมวนอนสรณ นครศรธรรมราช เขต ๒

โรงเรยนวดบางด ตรง เขต ๒