PDF που παράγονται χρησιμοποιώντας την ανοικτού περιεχομένου εργαλειοθήκη mwlib. Βλέπε http://code.pediapress.com/ για περισσότερεςπληροφορίες.

PDF generated at: Tue, 14 Dec 2010 19:17:43 UTC

Ήπειροι και Ωκεανοί

ΠεριεχόμεναΆρθραΉπειροι 1

Αμερική 2

Αμερική 2

Ανταρκτική 6

Ανταρκτική 6

Ασία 9

Ασία 9

Αυστραλία 17

Αυστραλία 17

Αφρική 27

Αφρική 27

Βόρεια Αμερική 38

Βόρεια Αμερική 38

Ευρασία 46

Ευρασία 46

Ευρασία-Αφρική 47

Ευρασία-Αφρική 47

Ευρώπη 48

Ευρώπη 48

Νότια Αμερική 57

Νότια Αμερική 57

Ωκεανία 61

Ωκεανία 61

Ωκεανοί 64

Ατλαντικός Ωκεανός 65

Ατλαντικός Ωκεανός 65

Αρκτικός Ωκεανός 68

Αρκτικός Ωκεανός 68

Ειρηνικός Ωκεανός 70

Ειρηνικός Ωκεανός 70

Ινδικός Ωκεανός 72

Ινδικός Ωκεανός 72

Νότιος Ωκεανός 74

Νότιος Ωκεανός 74

ΠαραπομπέςΠηγές άρθρων και Συνεισφέροντες 76Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες 77

Άδειες ΆρθρουΆδεια 79

1

Ήπειροι

2

Αμερική

Αμερική

Η Αμερική στον κόσμο

Η Αμερική είναι ήπειρος του ΔυτικούΗμισφαιρίου, που αποτελείται από τηΒόρεια και Νότια Αμερική, ταεξαρτώμενα εδάφη και τις κτήσεις τους.Η Αμερική καταλαμβάνει 8,3% τηςσυνολικής επιφάνειας του πλανήτη και28,4% της στεριάς, και φιλοξενεί περίπουτο 14% του παγκόσμιου πληθυσμού(περίπου 900 εκατομμύρια ανθρώπους). ΗΑμερική είναι γνωστή και ως "ΝέοςΚόσμος", λόγω της ανακάλυψής της απότους Ευρωπαίους σχετικά αργά, μόλις τον15ο αιώνα. Είχαν προηγηθεί ήδη οιΒίκινγκς, οι Ινουίτ και φυσικά οιαυτόχθονες πληθυσμοί της Αμερικής.

Ο όρος "Αμερική" χρησιμοποιείται ενίοτεκαταχρηστικά τόσο στην Ελλάδα όσο καιστο εξωτερικό για να περιγράψει τιςΗνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Ιστορία

ΟνομασίαΗ ονομασία της ηπείρου "Αμερικής" λέγεται ότι προέρχεται από τον εξερευνητή Αμέριγκο Βεσπούτσι.

ΣχηματισμόςΗ Νότια Αμερική αποσπάστηκε από το δυτικό μέρος της υπερηπείρου Γκοντβάνα περίπου πριν 135εκατομμύρια χρόνια, μεταβαλλόμενη σε αυτόνομη ήπειρο.[1] Περίπου πριν 15 εκατομμύρια χρόνια, ησύγκρουση της Καραϊβικής και της Ειρηνικής Πλάκας προκάλεσε την εμφάνιση αρκετών ηφαιστείων στοσημείο σύγκρουσης, κάτι που με τη σειρά του οδήγησε στην ανάδυση αρκετών νησιών, που αποτέλεσαν ένααρχιπέλαγος εκεί που σήμερα βρίσκεται η Κεντρική Αμερική. Τα κενά μεταξύ των νησιών γέμισαν από υλικάπου προήλθαν από τη διάβρωση των πετρωμάτων της Βόρειας και Νότιας Αμερικης, καθώς και από επιπλέονηφαιστειακό υλικό. Γύρω στα 3 εκατομμύρια χρόνια πριν την εποχή μας, η Βόρεια και Νότια Αμερικήενώθηκαν εκεί που βρίσκεται η Διώρυγα του Παναμά, σχηματίζοντας έτσι την ενιαία Αμερικανική ήπειρο.[2]

Αμερική 3

ΑποικισμόςΤα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι ο πολιτισμός Κλόβις είχε διαδοθεί στη Βόρεια και Νότια Αμερικήγύρω στο 10.000 π.Χ.[3] Οι γνώμες διίστανται για το κατά πόσον αυτή ήταν και η πρώτη ανθρώπινη παρουσίαστην Αμερική, καθώς άλλα μοντέλα υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι έφτασαν στην Αμερική ήδη από το 40.000π.Χ.Ένα άλλο κύμα μετανάστευσης έφερε τους Ινουίτ στις Αρκτικές περιοχές της Βόρειας Αμερικής, περίπου στα1.000 μ.Χ.[4] Κατά την ίδια εποχή, Βίκινγκς άποικοι έφτασαν στη Γροιλανδία το 982 και στην αποικία Βίνλαντλίγο αργότερα. [5] Οι Βίκινγκς γρήγορα εγκτέλειψαν τη Βίνλαντ, και τη Γροιλανδία γύρω στα 1500.[6]

Ο αποικισμός της Αμερικής από τους Ευρωπαίους σε ευρεία κλίμακα ξεκίνησε λίγο μετά τα ταξίδια τουΧριστόφορου Κολόμβου, το πρώτο από τα οποία έγινε το 1492. Η μετάδοση ασθενειών που μετέφερανΕυρωπαίοι και Αφρικανοί σκότωσε το μεγαλύτερο μέρος των ιθαγενών κατοίκων της Βόρειας και της ΝότιαςΑμερικής,[7] [8] προκαλώντας μια μεγάλη μείωση του πληθυσμού κατά το 160 αιώνα, ακόμα και πριν τηνεπαφή των πληθυσμών της ενδοχώρας με τους Ευρωπαίους, καθώς οι ασθένειες εξαπλώθηκαν με μεγάληταχύτητα.[9] Οι ιθαγενείς και οι Ευρωπαίοι άποικοι ήρθαν σε σύγκρουση, με αποτέλεσμα τη γενοκτονία τωνιθαγενών πληθυσμών.[10] Οι πρώτοι ευρωπαίοι μετανάστες έφτασαν στην Αμερική στα πλαίσια αποστολώνπου οργανώθηκαν από τα ευρωπαϊκά κράτη προκειμένου να αποικίσουν τη "νέα" ήπειρο. Η μετανάστευσησυνεχίστηκε με εντονότερους ρυθμούς, καθώς η Αμερική αποτέλεσε καταφύγιο για θύματα των θρησκευτικώνδιωγμών στην ευρώπη αλλά και τόπος αναζήτησης οικονομικών ευκαιριών και πλούτου. Πολλοί ακόμαμεταφέρθηκαν στην Αμερική παρά τη θέλησή τους ως σκλάβοι, κατάδικοι ή κατά συμβόλαιο δούλοι.

Γεωγραφία

ΈκτασηΤο πιο βόρειο σημείο της Αμερικής είναι το νησί Κάφφεκλουμπεν, που είναι και η βορειότερη στεριά στηΓη.[11] Το νοτιότερο σημείο είναι τα νησιά της Νότιας Θούλης, αν και κάποιες φορές θεωρούνται τμήμα τηςΑνταρκτικής.[12] Το ανατολικότερο σημείο είναι το "βορειοανατολικό Ακρωτήρι" (στη δανικήNordostrundingen) στη Γροιλανδία, ενώ το δυτικότερο η νήσος Άττου, τμήμα του αρχιπελάγους των Αλεουτίωνστον Ειρηνικό.

Τοπογραφία

Το Ακονγκάγκουα (Aconcagua), ψηλότεροβουνό της Αμερικής

Το δυτικό τμήμα της ηπείρου κυριαρχείται από τις ΑμερικανικέςΚορδιλιέρες, μια οροσειρά που διατρέχει σχεδόν όλη τη δυτικήακτή, με τις Άνδεις στο δυτικό τμήμα της Νότιας Αμερικής[13] καιτα Βραχώδη όρη και άλλες οροσειρές στο αντίστοιχο τμήμα τηςΒόρειας.[14] Τα Απαλλάχια όρη, μήκους 2.300 χιλιομέτρων,διατρέχουν την ανατολική ακτή της Βόρειας Αμερικής από τηνΑλαμπάμα έως τη Νέα Γη.[15] Βόρεια από τα Απαλλάχια, ηΑρκτική Κορδιλλιέρα καλύπτει το ανατολικό τμήμα τουΚαναδά.[16]

Ανάμεσα στις οροσειρές που διατρέχουν τις ακτές βρίσκονταιτεράστιες πεδιάδες. Οι Κεντρικές Πεδιάδες της Βόρειας Αμερικήςκαλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του τμήματος αυτού της ηπείρου, προσδίδοντας χαμηλό ανάγλυφο, και πολλάπλεονεκτήματα όσον αφορά τις καλλιέργειες.[17] Η Καναδική Ασπίδα καλύπτει σχεδόν 5 εκατομμύρια

τετραγωνικά χιλιόμετρα και σε γενικές γραμμές είναι σχεδόν επίπεδη.[18] Όμοια, το βορειοανατολικό τμήμα της Νότιας Αμερικής καλύπτεται από την επίπεδη λεκάνη του Αμαζονίου.[19] Το ορεινό τμήμα της Βραζιλίας,

Αμερική 4

στην ανατολική ακτή, είναι σχετικά επίπεδο με μικρές μεταβολές στο ανάγλυφο, ενώ πιο νότια βρίσκονται οιμεγάλες πεδιάδες του Γκραν Τσάκο και των πάμπας.[20]

Οι οροσειρές στα δτυικά είναι αποτέλεσμα τεκτονικής δραστηριότητας, και συγκεκριμένα της σύγκρουσηςμεταξύ της Ειρηνικής Πλάκας και της Πλάκας Νάζκα με αυτές της Βόρειας και Νότιας Αμερικής. Αντίθετα, οιπεδιάδες είναι αρχέγονα εδάφη που αποτέλεσαν τον πρώτο πυρήνα για τη δημιουργία της Αμερικανικήςηπείρου.

Δημογραφία

ΠληθυσμόςΟ πληθυσμός της Αμερικής φτάνει τους 858.000.000 κατοίκους σύμφωνα με στατιστικές των ΗνωμένωνΕθνών[21] και διαιρείται σε:• 501 εκατομμύρια στη Βόρεια Αμερική το 2002 (495 το 2001), συμπεριλαμβανομένης της Κεντρικής

Αμερικής και της Χαβάης• 357 εκατομμύρια στη Νότια Αμερική το 2002 (352 εκατομμύρια το 2001)

ΕθνολογίαΟ πληθυσμός της Αμερικής αποτελείται από τους απογόνους οκτώ μεγάλων εθνοτικών ομάδων και τωνσυνδυασμών τους.• Τους Ιθαγενείς της Αμερικής, δηλαδή τους κοινά λεγόμενους "Ινδιάνους", τους Ινουίτ και τους Αλεούτιους• Ευρωπαίους, κυρίως Ισπανούς, Άγγλους, Ιρλανδούς, Ιταλούς, Πορτογάλους, Γάλλους, Γερμανούς και

Ολλανδούς• Τους Μεστίζο, μιγάδες με μεικτή ιθαγενή και ευρωπαϊκή καταγωγή• Αφρικανούς• Τους Μουλάτο, μιγάδες αφρικανικής και ευρωπαϊκής καταγωγής• Τους μιγάδες Cafuso ή Ζάμπο (στα ισπανικά), μεικτής αφρικανικής και ιθαγενούς καταγωγής• Τους Ασιάτες• και τους Μεσανατολίτες.Από αυτή την άποψη, δίκαια η Αμερική θεωρείται "χωνευτήρι του κόσμου".Η πλειοψηφία του πληθυσμού ζει στη Λατινική Αμερική, που χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία δυογλωσσών, της ισπανικής και της πορτογαλικής, που προέρχονται από τα λατινικά. Αντίθετα, στη ΒόρειαΑμερική, ουσιαστικά στις ΗΠΑ και τον Καναδά επικρατεί η αγγλική γλώσσα, που προέρχεται από ταγερμανικά. Οι δυο αυτές χώρες έχουν βασικά αγγλικές ρίζες και διαφέρουν όχι μόνο από γλωσσολογική, αλλάκαι από πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική άποψη από τις άλλες χώρες της Αμερικής.

Αμερική 5

Παραπομπές[1] Brian C. Story (28 September 1995). "The role of mantle plumes in continental breakup: case histories from Gondwanaland" (http:/ /

www. nature. com/ nature/ journal/ v377/ n6547/ abs/ 377301a0. html). Nature 377: 301 - 309. .[2] Land bridge: How did the formation of a sliver of land result in major changes in biodiversity (http:/ / www. pbs. org/ wnet/ nature/

andes/ bridge. html). Public Broadcasting Corporation[3] David S. Whitley and Ronald I. Dorn (1993). "New Perspectives on the Clovis versus Pre-Clovis Controversy" (http:/ / www. jstor.

org/ view/ 00027316/ ap010226/ 01a00040/ 0). American Antiquity: 626-647. .[4] Canadian Inuit History (http:/ / www. civilization. ca/ educat/ oracle/ modules/ dmorrison/ page01_e. html). Canadian Museum of

Civilization[5] Vinland (http:/ / www. civilization. ca/ educat/ oracle/ modules/ rmcghee/ page01_e. html). Canadian Museum of Civilization[6] The Norse settlers in Greenland - A short history (http:/ / www. greenland-guide. gl/ leif2000/ history. htm). Greenland Guide - The

Official Travel Index[7] Russell Thornton. "Aboriginal North American Population and Rates of Decline, c.a. A.D. 1500 - 1900" (http:/ / www. jstor. org/ view/

00113204/ dm991519/ 99p0234k/ 0?currentResult=00113204+ dm991519+ 99p0234k+ 0,7F& searchUrl=http:/ / www. jstor. org/ search/BasicResults?hp=25& si=1& gw=jtx& jtxsi=1& jcpsi=1& artsi=1& Query=Native+ American+ Disease& wc=on). Current Anthropology38 (2): 310 - 315. .

[8] Alfred W. Crosby (April 1976). "Virgin Soil Epidemics as a Factor in the Aboriginal Depopulation in America" (http:/ / links. jstor.org/ sici?sici=0043-5597(197604)3:33:2<289:VSEAAF>2. 0. CO;2-X). David and Mary Quarterly 33: 289-299. .

[9] Henry F. Dobyns (1993). "Disease Transfer at Contact" (http:/ / links. jstor. org/ sici?sici=0084-6570(1993)2:22<273:DTAC>2. 0.CO;2-R). Annual Review of Anthropology 22: 273 - 291. .

[10] Staff. A review (http:/ / www. oup. com/ us/ catalog/ general/ subject/ HistoryAmerican/ NativeAmerican/ ?view=usa& ci=0195085574) ofAmerican Holocaust: The Conquest of the New World (by David Stannard), on the website of the Oxford University Press (thepublishers)

[11] Charles Burress (June 17 2004). "Romancing the north Berkeley explorer may have stepped on ancient Thule" (http:/ / sfgate. com/cgi-bin/ article. cgi?file=/ chronicle/ archive/ 2004/ 06/ 17/ BAG4J779M31. DTL& type=science). San Francisco Chronicle. .

[12] South Georgia and the South Sandwich Islands, Antarctica - Travel (http:/ / www. coolantarctica. com/ Travel/south_georgia_south_sandwich_islands. htm)

[13] Andes Mountain Range (http:/ / www. blueplanetbiomes. org/ andes. htm)[14] Rocky Mountains (http:/ / biology. usgs. gov/ s+ t/ SNT/ noframe/ wm146. htm)[15] Appalachian Mountains (http:/ / www. ohiohistorycentral. org/ entry. php?rec=2067). Ohio History Central[16] Arctic Cordillera (http:/ / www. evergreen. ca/ nativeplants/ learn-more/ arctic-cordillera. php)[17] Interior Plains Region (http:/ / vulcan. wr. usgs. gov/ LivingWith/ VolcanicPast/ Notes/ interior_plains_region. html)[18] Natural History of Quebec (http:/ / redpath-museum. mcgill. ca/ Qbp/ Natural History/ nat_hist. html)[19] Strategy (http:/ / www. amazonconservation. org/ home/ strategy. html). Amazon Conservation Association[20] SRTM SOUTH AMERICA IMAGES (http:/ / www2. jpl. nasa. gov/ srtm/ southAmerica. htm)[21] United Nations' Population and Vital Statistics Report (http:/ / unstats. un. org/ unsd/ seriesa/ introduction. asp)

Δείτε επίσης• Βόρεια Αμερική• Νότια Αμερική

• Η Αμερική στα κοινά• Η Αμερική στο Βικιλεξικό• Άτλας της Αμερικής

Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το άρθρο Americas (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Americas) της ΑγγλόγλωσσηςΒικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). (ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Americas)).

bjn:Amirika gag:Amerika

6

Ανταρκτική

ΑνταρκτικήΣυντεταγμένες: 69°54′S 135°12′E-69.9, 135.2 [1]

Η θέση της Ανταρκτικής (με το χρώμα του πρασίνου) στονΠλανήτη Γή

Συνθετική δορυφορική φωτογραφία της

Η Ανταρκτική είναι μια από τις ηπείρους της Γης,που βρίσκεται στο Νότιο Πόλο της Γης. Είναιμονίμως καλυμμένη από μεγάλα κομμάτια πάγουκαι Χιόνι που ονομάζεται πολικό παγοκάλυμμα, σεαντιδιαστολή με το παγετωνικό κάλυμμα τηςΑρκτικής. Εδώ υπάρχουν πολύ λίγα φυτά.Κατοικείται κυρίως, στις ακτές της, απόπιγκουίνους και φώκιες. Η πιο κοντινή ήπειρος στηνΑνταρκτική είναι η Νότια Αμερική.

Η Ανταρκτική ή Ανταρκτίδα είναι η έκτη ήπειροςτης Γης και είναι η περιοχή γύρω από το ΝότιοΠόλο. Η έκτασή της είναι 14 εκατ. τετρ. χλμ. Για τηδιαμόρφωσή της και ειδικά των ακτών της, λίγαπράγματα είναι γνωστά. Πιστεύεται ότι η ήπειροςήταν, στο μακρινό παρελθόν, προέκταση τηςαμερικανικής ηπείρου. Αυτό το συμπέρασμα βγαίνεικυρίως από τα νησιά της. Περιτριγυρίζεται από τοΝότιο Παγωμένο Ωκεανό και λίγα νησιά. Ο ΝότιοςΠόλος βρίσκεται στο κέντρο ενός οροπεδίου ύψους2.000 μ. που περιβάλλεται από πολύ ψηλά καιαπότομα βουνά. Η θερμοκρασία της Ανταρκτικής (-91° Κελσίου το 1957) είναι χαμηλότερη από τηθερμοκρασία της Αρκτικής. Σκεπάζεται από πάγουςκαι έχει 6 μήνες ημέρα και 6 μήνες νύκτα.

Ανταρκτική 7

Ο Παγετώνας Χουρόν (Huron Glacier)

Μια ομάδα από τα νησιά που τηνπεριτριγυρίζουν χωρίζονται από τηνκυρίως ήπειρο με τον πορθμόΜπάνσφιλντ. Άλλα νησιά είναι ταηφαιστειογενή Μπάλλενυ, τελείωςακατοίκητα, που κυρίως είναιορεινοί όγκοι, οι νησίδες Μάκερι κ.ά.Υπάρχουν άλλα δυο νησιά στηθάλασσα Ρος, που έχουν τα ονόματατων δύο εξερευνητών Ρος και Σκοτ.Στο Ρος υπάρχει το ενεργό ηφαίστειοΈρεβος, ύψους 4.000 μ. Έχειδιαπιστωθεί ότι σχεδόν όλη η ήπειρος βρίσκεται σ' ένα απέραντο υψίπεδο ύψους 2.000 μ. Η μεγαλύτερηγνωστή οροσειρά εκτείνεται από το βόρειο ακρωτήριο, περνά τη Γη της Βικτωρίας και χάνεται στα Ν.Α. Έχειμήκος 1.800 χλμ. και οι ψηλότερες κορυφές της στα 4.500 μ. είναι τα όρη Ντισκόβερι και Μέλμπουρν. Μιαδεύτερη οροσειρά είναι της Βασίλισσας Μωντ.

Το 1947 ανακαλύφτηκε στην Ανατολική Ανταρκτική από αεροπλάνο μια απέραντη περιοχή χωρίς πάγους, ηόαση Μπώνγκερ. Αυτή περιβάλλεται από βράχους και έχει τρεις μεγάλες λίμνες και είκοσι μικρότερες μεγλυκό νερό. Σοβιετική αποστολή με τον καθηγητή Λιάλωφ εξερεύνησε το 1957 την όαση και βρήκε ότι έχειμήκος 60 χλμ. και πλάτος 20 χλμ.Για το κλίμα της Ανταρκτικής είναι γνωστό ότι η θερμοκρασία στις ακτές κατεβαίνει στους - 60° Κελσίου. Ηχειμερινή περίοδος είναι από Απρίλιο έως Νοέμβριο. Η βροχή είναι σχεδόν άγνωστη, αλλά οι χιονοθύελλες καιοι ισχυροί άνεμοι πολύ συχνοί. Οι άνεμοι αυτοί ευεργετούν από την άποψη του σχηματισμού σταθερού πάγουστις ακτές και απομακρύνουν τα παγόβουνα. Λόγω της πολύ μικρής βροχόπτωσης που επικρατεί θεωρείται ημεγαλύτερη έρημος της Γης.Για το φυτικό και ζωικό της βασίλειο ακόμη και για την εκεί ανθρώπινη παρουσία λίγα πράγματα υπάρχουν.Τα φυτά είναι μόνο βρύα και λειχήνες. Φυτικά απολιθώματα δείχνουν, όμως ότι στο παρελθόν υπήρχε εκείτροπική βλάστηση. Τα μόνα ζώα που υπάρχουν είναι μερικά άπτερα έντομα. Όσο για τους ανθρώπουςυπάρχουν μόνο μερικοί φαλαινοθηρικοί σταθμοί, αν και πιστεύεται ότι η ήπειρος μπορεί να γίνει κατοικήσιμη.Όσον αφορά όμως τον πλούτο των θαλασσών της και τον ορυκτό της πλούτο, αυτοί είναι τεράστιοι. Υπάρχειμεγάλος αριθμός από πιγκουίνους, φώκιες, φάλαινες και θαλάσσια πουλιά. Όσο για μέταλλα έχει πλούσιακοιτάσματα από γαιάνθρακες, σίδηρο νικέλιο, χαλκό κ.ά.Η εξερεύνηση της Ανταρκτικής ήταν δυσκολότερη από αυτήν της Αρκτικής ζώνης, γιατί εκεί το κρύο είναιπάρα πολύ δυνατό και το έδαφος ανώμαλο. Πρώτος εξερευνητής της υπήρξε ο Γάλλος Υβ Ζοζέφ Καργκελόν(1771) και μετά ο Άγγλος Τζέιμς Κουκ (1773). Ακολούθησαν ο Ρώσος Μπελλινγκχάουζεν (1820) και ο ΆγγλοςΜπίσκοτ, το 1832, ο οποίος και την ονόμασε Γη Έντερμπυ. Ακολούθησαν ο Γάλλος Ντ' Υβρίλ (1840), οΑμερικανός Ουίλκες (1838), ο Άγγλος Ρος (1840), οι Ουέντελ Μπίσκε και Μπάλεν (1892), οι Φ.Α. Κουκ καιΑμούνδσεν (1895), ο Άγγλος Ρόμπερτ Φάλκον Σκοτ το 1910 και πάρα πολλοί άλλοι.Πρώτος στο νότιο πόλο της Γης έφτασε ο Ρόαλντ Αμούνδσεν το 1911. Από τότε η εξερεύνηση συνεχίζεται,διάφορες χώρες έχουν χωρίσει την Ανταρκτική σε περιοχές και αποστέλλουν εκεί ερευνητές επιστήμονες.

Ανταρκτική 8

Εξωτερικοί σύνδεσμοι• Antarctic Treaty Secretariat [2]

• ANetStation [3]

• The Antarctic Digital Database - a source of digital topographic map data for Antarctica [4]

• Argentine Antarctic history [5]

• Australian Antarctic Division [6]

• British Antarctic Survey [7]

• Council Of Managers Of National Antarctic Programs (COMNAP) [8], official homepage.

Εκπαιδευτικοί δικτυακοί τόποι• Biodiversity at Ardley Island, South Shetland archipelago, Antarctica [9]

 LP Το άρθρο βασίστηκε αρχικά σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia. (ιστορικό [10]).Η εισαγωγή έγινε πριν την 1 Νοεμβρίου 2008, συνεπώς ισχύει η διπλή αδειοδότηση υπό την άδεια CC-BY-SA 3.0 [11] και την GFDL[12].

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%81%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE& params=-69. 9_N_135.2_E_type:country

[2] http:/ / www. ats. org. ar[3] http:/ / www. anetstation. com[4] http:/ / www. add. scar. org[5] http:/ / www. ejercito. mil. ar/ antartico/ historia/ antarti_hist. htm[6] http:/ / www. aad. gov. au/[7] http:/ / www. antarctica. ac. uk[8] http:/ / www. comnap. aq/[9] http:/ / www. planetavivo. org/ english/ ResearchPrograms/ Antarctica/ SlideShows/ ArdleyIsland/ ArdleyIsland1. html[10] http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title=Ανταρκτική& action=history[11] http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/[12] http:/ / www. gnu. org/ copyleft/ fdl. html

9

Ασία

ΑσίαΣυντεταγμένες: 46°16′60″N 86°40′00″E46.2833, 86.6667 [1]

Παγκόσμιος χάρτης με την θέση της Ασίας.

Δορυφορική εικόνα της Ασίας.

Η Ασία είναι η μεγαλύτερη από τις έξι ηπείρους τηςΓης. Καταλαμβάνει έκταση 43,82 εκατομμύριατετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή καταλαμβάνειπερίπου το ένα τρίτο από τη συνολική επιφάνεια τηςξηράς του πλανήτη. Είναι επίσης η ήπειρος με τουςπερισσότερους κατοίκους, περίπου 2,2δισεκατομμύρια. Στα δυτικά είναι ενωμένη με τηνευρωπαϊκή χερσόνησο. Τα φυσικά σύνορα με τηνΕυρώπη είναι τα Ουράλια όρη, η Κασπία θάλασσα,το όρος του Καυκάσου, η Μαύρη θάλασσα και οΕλλήσποντος. Από την Αφρική η Ασία χωρίζεταιαπό τη διώρυγα του Σουέζ και την Ερυθράθάλασσα. Στα νότια βρέχεται από τον Ινδικόωκεανό, στα ανατολικά από τον Ειρηνικό ωκεανό,ενώ ο Βερίγγειος Πορθμός τη χωρίζει από τηνΑμερικανική ήπειρο και συγκεκριμένα από τηνΑλάσκα. Στα βόρεια βρέχεται από το βόρειοπαγωμένο ωκεανό.

Γεωγραφία

Η Ασία είναι η ήπειρος με τα περισσότερα νησιά καιτις περισσότερες χερσονήσους. Συγκεκριμένα, απότη συνολική επιφάνεια της Ασίας, τα 2.000.000τετραγωνικά χιλιόμετρα καταλαμβάνουν τα νησιά,ενώ οι χερσόνησοι καταλαμβάνουν έκτασημεγαλύτερη από οχτώ εκατομμύρια τετραγωνικάχιλιόμετρα. Στην μεγάλη ασιατική ήπειροκυριαρχούν τα υψίπεδα που καταλαμβάνουν τα 75%περίπου της επιφάνειάς της. Τα μεγαλύτερα και ψηλότερα υψώματα συνθέτουν δύο ζώνες, μία που προχωράκατά μήκος του γεωγραφικού πλάτους και η άλλη που αρχίζει από τα ΝΔ και προχωράει προς τα ΒΑ. Ηπρώτη ζώνη αποτελείται από δύο λωρίδες οροσειρών, τη βόρεια και τη νότια. Στις κυριότερες οροσειρές τηςβόρειας ζώνης ανήκουν εκείνες του Πόντου, του Ελμπρούς, της Τουρκαρμενίας Χαρασάν, του Ίνδου Κους(Hindu Kush) οροσειρά του Αφγανιστάν που εκτείνεται ΝΔ επί 800 χιλιόμετρα, του Κουέν-Λουν (Κούνλουν) καιτου Νανσάν. Οι κυριότερες οροσειρές της νότιας λωρίδας είναι: Ταύρος, Ζαγρός (Πατόκ), Μεκράν, όρηΣουλεϊμάν, Καρακορούμ (Kara Kum), Ιμαλάια, Υπεριμαλάια και τέλος τα όρη του Αρακάν.

Οι βόρειες και οι νότιες οροσειρές πλησιάζουν μεταξύ τους και σχηματίζουν διάφορα οροπέδια, όπως τηςΑρμενίας, του Πακιστάν και το ανατολικό τμήμα του Θιβέτ. Το ύψος των οροπεδίων της Αρμενίας και του

Ασία 10

Πακιστάν ξεπερνάει τα 3.000 μέτρα, ενώ στο οροπέδιο του Θιβέτ φτάνουν μερικά τα 6.000 - 7.000 μέτρα.Στο κέντρο της κατά πλάτος ζώνης βρίσκονται και οι ψηλότερες βουνοκορφές της Ασίας αλλά και ολόκληρηςτης Γης. Πρόκειται για την κορυφή Τσομολούγκμα των Ιμαλαΐων με 8.848 μέτρα και η Τσονγκόρη τουΚαρακορούμ που έχει ύψος 8.611 μέτρα. Η κορυφή Τσομολούγκμα είναι γνωστή σαν κορυφή του Έβερεστ.

Φυσικός χάρτης της Ασίας

Εκτός όμως από τις δύο αυτές κορυφές υπάρχουνκαι πολλές άλλες που ξεπερνούν τα 8.000 μέτραύψος. Η διαγώνια ζώνη υψωμάτων αποτελείται απόπάρα πολλές οροσειρές και οροπέδια. Σαν τακυριότερα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ταπαρακάτω: τα βουνά Τιαν - Σαν, Αλτάι και Σαγιάν,οι οροσειρές στις δύο πλευρές της Βαϊκάλης ηοροσειρά Στανοβόι, τα οροπέδια του Οχότσκ -Κολυμά του Αναντύρ, καθώς και πολλές άλλες. Οικορυφές αυτές χαμηλώνουν σταδιακά από τα ΝΔπρος τα ΒΔ, και συγκεκριμένα από την κορυφή Νίκητου Τιαν - Σαν, που έχει ύψος πάνω από εφτάχιλιάδες μέτρα, φτάνοντας μέχρι τα 2.000 μέτρα καιλιγότερο ακόμα στην οροσειρά του Τσέρσκοβο.Σύμφωνα με τους γεωλόγους, τα βουνά πουβρίσκονται στην κεντρική Ασία δημιουργήθηκαναπό την πίεση που προκαλούν με την αντίθετηκίνηση που κάνουν το νότιο και το βόρειο τμήμα τηςΑσίας. Το νότιο τμήμα κινείται προς τα βόρεια, ενώτο βόρειο μένει σχεδόν σταθερό ή κινείται ελάχισταπρος τα νότια. Η υπόθεση αυτή επαληθεύτηκε τατελευταία χρόνια, όταν οι επιστήμονες μπόρεσαν νακάνουν ακριβείς μετρήσεις με τη βοήθεια των τεχνητών δορυφόρων. Οι μετρήσεις απόδειξαν ότι η χερσόνησοςτης Ινδίας μετακινείται κάθε χρόνο μερικά εκατοστά προς τα βόρεια και χώνεται κάτω από τον όγκο τωνΙμαλαΐων με αποτέλεσμα τα βουνά αυτά κάθε χρόνο να ανυψώνονται μερικά εκατοστά.

Ποτάμια και Λίμνες της ΑσίαςΗ μορφολογική διάταξη των βουνών και των οροσειρών της Ασίας έχει ως αποτέλεσμα να κατευθύνονται οιπερισσότεροι ποταμοί της και να χύνονται στη βόρεια παγωμένη θάλασσα ή να χύνονται στον ΕιρηνικόΩκεανό, ενώ στη Μεσόγειο θάλασσα χύνεται μόνο το 2% από το συνολικό νερό που εκβάλουν οι ποταμοί τηςΑσίας στη θάλασσα. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της Ασίας είναι ότι υπάρχουν τεράστιες εκτάσεις που δενέχουν διέξοδο προς τη θάλασσα, με αποτέλεσμα τα νερά των πηγών και της βροχής να παραμένουν εκεί καινα σχηματίζουν τεράστιες λίμνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η λίμνη Αράλη, στην οποία χύνονταιτα ποτάμια Συρ Ντάρια και Αμού Ντάρια, ενώ υπάρχουν άλλα ποτάμια, όπως ο Ταρίμ, που χάνεται στηνέρημο του Τάκλα Μακάν. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της Ασίας είναι ότι υπάρχουν τεράστιες εκτάσεις,περίπου 10 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλ., που δεν υπάρχουν καθόλου νερά επιφανείας, (όπως αλλιώςλέγονται οι λίμνες και τα ποτάμια), επειδή στις περιοχές αυτές επικρατεί υπερβολική ξηρασία. Οι ζώνες αυτέςέχουν ειδικό επιστημονικό όνομα και λέγονται αρροϊκές ζώνες.Στη Βόρεια θάλασσα χύνονται τρεις από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Ασίας, ο Ομπ που έχει μήκος 5.410 χιλιόμετρα, ο Γενισέι με μήκος 4.092 χιλιομ. και ο Λένα που έχει μήκος 4.400 χιλιόμετρα. Και τα τρία αυτά ποτάμια πηγάζουν από τη βόρεια πλευρά του ορεινού όγκου των Ιμαλαΐων. Και τα τρία παγώνουν το χειμώνα. Την άνοιξη προκαλούν τεράστιες πλημμύρες και αυτό γιατί αρχίζουν να λιώνουν τα χιόνια και οι πάγοι από τα

Ασία 11

νότια προς τα βόρεια. Το αποτέλεσμα είναι τα νερά να μη βρίσκουν διέξοδο προς τη Βόρεια θάλασσα και ναπλημμυρίζουν τεράστιες εκτάσεις. Άλλος μεγάλος ποταμός που παγώνει το χειμώνα είναι ο Αμούρ που χύνεταιστο βόρειο τμήμα του Ειρηνικού Ωκεανού. Πιο νότια υπάρχουν δύο κινέζικα ποτάμια, ο Χουάνγκ Χο, που έχειμήκος 4.485 χιλιομ. και ο Γιανκ Τσε που έχει μήκος 5.800 χιλιόμ. και είναι σε μήκος το μεγαλύτερο ποτάμι τηςΑσίας.Η σημασία και των δύο αυτών ποταμιών είναι τεράστια για πολλά εκατομμύρια ανθρώπων, όχι μόνο γιατίεπιτρέπουν την επικοινωνία ανάμεσα σε διάφορες περιοχές (είναι και τα δύο ποτάμια πλωτά σε μεγάλομήκος), αλλά γιατί με τα νερά και τη λάσπη που μεταφέρουν κάθε χρόνο από τα βουνά που πηγάζουν κάνουντεράστιες εκτάσεις πλούσιες και αποδοτικές στην καλλιέργεια.Στο νότιο Ειρηνικό τέλος εκβάλλει ο Μεκ Κονγκ που διασχίζει το Βιετνάμ και είναι πολύ γνωστός από τοΒιετναμικό πόλεμο και από τις άγριες μάχες που γίνονταν κάθε τόσο στις όχθες του. Στον Ινδικό Ωκεανόεκβάλλουν τρία ποτάμια, ο Ινδός ο Γάγγης και ο Βραχμαπούτρας. Στον Περσικό κόλπο, που βρίσκεται καιαυτός στον Ινδικό Ωκεανό, χύνονται τα ποτάμια Τίγρης και Ευφράτης. Άλλες λίμνες της Ασίας είναι ηΒαϊκάλη, η Μπαλχάς και η Νεκρή θάλασσα, που είναι περισσότερο γνωστή από την Παλαιά και την ΚαινήΔιαθήκη. Στην κεντρική και ορεινή Ασία υπάρχουν εκατοντάδες μικρές λίμνες.

Κλιματολογικές συνθήκεςΟ μεγαλύτερος όγκος της Ασίας βρίσκεται στο βόρειο ημισφαίριο της Γης και αρχίζει από τον ισημερινό καιτελειώνει σχεδόν στο βόρειο πόλο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν στην Ασία όλων των ειδών τακλίματα. Η Ασία είναι δυνατό να χωριστεί σε τέσσερις διακριτές ζώνες: στην αρκτική, στην εύκρατη, στηντροπική και στην ισημερινή. Στη Σιβηρία, που ανήκει στην αρκτική ζώνη, η μέση θερμοκρασία το Γενάρη είναι20° C κάτω από το μηδέν, ενώ στην τροπική ζώνη 20-25° C πάνω από το μηδέν. Στη Σιβηρία βρίσκεται και τοπιο ψυχρό μέρος της γης, όπου έχει σημειωθεί θερμοκρασία 68° C κάτω από το μηδέν.Ανάλογα με το κλίμα και τη μορφολογία του εδάφους εξαρτώνται και οι βροχές που πέφτουν σε ένα τόπο. Οιβροχές επίσης εξαρτώνται και από την κατεύθυνση που έχει ο αέρας το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου. Οιπερισσότερες βροχές πέφτουν στη νότια πλευρά των Ιμαλαΐων, όπου έχει σημειωθεί και το παγκόσμιο ρεκόρβροχοπτώσεων. Το ρεκόρ αυτό σημειώθηκε στην περιοχή Τσαραπουντζί και ήταν 12.000 χιλιοστά, δηλαδή 12μέτρα. Στα βόρεια μέρη της Σιβηρίας, καθώς και στο εσωτερικό της περιοχής αυτής το σύνολο των βροχών δενξεπερνά τα 300 χιλιοστά, ενώ στην ανατολική και νότια πλευρά της ηπείρου πέφτουν κατά μέσο όρο 2.000 -3.000 χιλιοστά βροχές το χρόνο. Υπάρχουν, όμως, και περιοχές, όπου δεν σημειώνονται βροχές για μερικάχρόνια.

Χλωρίδα και πανίδαΣτις βόρειες ακτές, στις ακτές δηλ. της Σιβηρίας, προς το βόρειο Παγωμένο ωκεανό, εκτείνεται η ζώνη τηςτούντρας. Η ζώνη αυτή το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου είναι σκεπασμένη με χιόνια και πάγους. Στη ζώνηαυτή φυτρώνουν μερικά είδη από λειχήνες, που αποτελούν και τη μοναδική βλάστησή της. Στα νότια τηςτούντρας αρχίζει η περιοχή των μεγάλων δασών του βορρά. Στην αρχή της περιοχής αυτής συναντά κανείςαραιά μερικές σημύδες που είναι πραγματικοί νάνοι. Όσο, όμως, προχωρούμε προς τα νότια, τόσο καισυναντιούνται όλο και περισσότερα και μεγαλύτερα δένδρα, ώσπου αρχίζουν πια τα μεγάλα και ατέλειωταδάση. Τα δάση αυτά αρχίζουν στα δυτικά από τα Ουράλια και φτάνουν μέχρι τον Ειρηνικό ωκεανό σταανατολικά. Το υποαρκτικό αυτό δάσος ονομάζεται τάιγκα και αποτελείται κυρίως από λεύκες, έλατα, πεύκακαι άλλα δέντρα που αντέχουν στα μεγάλα κρύα. Μετά την τάιγκα, και προς τα νότια, αρχίζει το δάσος τηςεύκρατης ζώνης, ακόμη νοτιότερα το υποτροπικό δάσος και τέλος το δάσος των μουσώνων, χωρίς να υπάρχειμεταξύ τους καμιά διαχωριστική ζώνη. Υποτροπικό δάσος και δάσος των μουσώνων, συναντάμε από τιςνότιες πλευρές των Ιμαλαΐων και προς τα κάτω.

Ασία 12

Το εσωτερικό της Ασίας παρουσιάζει ελαφρά διαφορετική χλωρίδα, η οποία υπολογίζεται ανάλογα με το ύψοςκαι όχι ανάλογα με το γεωγραφικό μήκος. Έτσι, στην κεντρική Ασία συναντάμε χλωρίδα που ανταποκρίνεταιστις αρκτικές περιοχές. Τέλος υπάρχει μία περιοχή μεταξύ της Κίνας, του Θιβέτ και της χερσονήσου τηςΙνδοκίνας που χαρακτηρίζεται ιδανικό κλίμα. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των επιστημόνων στην περιοχήαυτή πρέπει να επικρατεί η διαρκής άνοιξη. Η περιοχή δεν έχει ακόμη εξερευνηθεί, εκτιμάται όμως ότι θαυπάρχουν εκεί διάφορα είδη φυτών τελείως άγνωστα ακόμη στον άνθρωπο, όπως επίσης υπολογίζεται ότιπρέπει να έχουν διασωθεί μερικά είδη φυτών που θεωρούνται από πολλές χιλιάδες χρόνια ότι έχουνεξαφανιστεί. Η περιοχή αυτή παρουσιάζει πολλές δυσκολίες να εξερευνηθεί, τώρα όμως που επικρατεί ειρήνημπορούν να ξεπεραστούν.Στη ζώνη της τούντρας ζουν ζώα που χαρακτηρίζουν τις αρκτικές περιοχές, όπως π.χ. η λευκή αρκούδα, ηφώκια, η πολική αλεπού, ο πολικός λαγός και το πιο χαρακτηριστικό ζώο του βόρειου πολικού κύκλου, οτάρανδος, που είναι συγχρόνως και κατοικίδιο ζώο. Στην τάιγκα ζουν η καφέ αρκούδα, ο λύκος, το ελάφι,αλλά και πολλά μικρά ζώα με πολύτιμες γούνες. Οι στέπες και οι έρημοι της Ασίας έχουν την ίδια σχεδόνπανίδα με τις αντίστοιχες περιοχές της Αφρικής. Συναντώνται τίγρεις, και ιδιαίτερα η περίφημη τίγρης τηςΣιβηρίας που θεωρείται η πιο μεγάλη και η πιο μεγαλοπρεπής, καθώς και ελάφια, αντιλόπες, καμήλες που σεμερικές περιοχές εξακολουθούν να ζουν σε άγρια κατάσταση. Στις περιοχές των μουσώνων συναντώνταιρινόκεροι, τίγρεις της Βεγγάλης, ασιατικοί ελέφαντες και διάφορα ελαφοειδή. Στα δάση της Ινδίας και στανησιά της Ινδονησίας ζουν διάφορα είδη πιθήκων, στη Βόρνεο και τη Σουμάτρα ζει ο ουραγκοτάγκος πουκινδυνεύει να εξαφανιστεί από τη γη και προστατεύεται με ειδική νομοθεσία. Ζουν επίσης και διάφοραερπετά, όπως βόες, πύθωνες, κόμπρες κλπ., διάφορα είδη κροκόδειλων και το σπάνιο προϊστορικό είδος τωνερπετών οι Βαράνοι, που υπάρχουν σε ένα και μοναδικό νησί, στο Κομόντο.

Φυλές και άνθρωποι της Ασίας

Πολιτικός χάρτης της Ασίας.

Στην Ασία η παρουσία τουανθρώπου αρχίζει από πολύ παλιάαπό την εποχή ακόμη τουΠλειστόκαινου. Τα λείψανα τουΠιθηκάνθρωπου της Ιάβας και τουΑνθρώπου του Πεκίνου είναι τααρχαιότερα υποανθρώπινα καιανθρώπινα υπολείμματα πουβρέθηκαν μέχρι σήμερα πάνω στηνυδρόγειο. Μετά την περίοδο τωνπαγετώνων εμφανίζεται στην Ασίαμια φυλή αντίστοιχη με τη φυλή τουΝεάντερταλ, που όμωςεξαφανίστηκε και έδωσε τη θέση τηςσε άλλες φυλές πιο εξελιγμένες, πουκατοικούν μέχρι και σήμερα. Οιφυλές αυτές διαιρούνται σε δυομεγάλες ομάδες: την ευρωπίδα(άσπρη φυλή) και την μογγολίδα (κίτρινη φυλή) που κατοικούν στις βόρειες περιοχές της ηπείρου ενώ στανότια κατοικούν φυλές που έχουν πιο σκούρο χρώμα, ιδιαίτερα στην περιοχή των Ινδιών και στην Κεϋλάνη.Στην περιοχή, όμως των Φιλιππίνων και στη Μαλαισία ζει η νέγρικη φυλή.Ο πληθυσμός στην Ασία δεν είναι κατανεμημένος το ίδιο σε όλη την ήπειρο. Υπάρχουν περιοχές που είναιτελείως ακατοίκητες, όπως συμβαίνει σε πολλές περιοχές της Σιβηρίας και της κεντρικής Ασίας, καθώς επίσης

Ασία 13

και στην Αραβική χερσόνησο. Υπάρχουν τεράστιες περιοχές που η πυκνότητα των κατοίκων είναι μόλις έναςσε ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο. Υπάρχουν όμως και περιοχές πάρα πολύ πυκνοκατοικημένες, ιδιαίτερα στιςΙνδίες, την Κίνα, την Ιαπωνία και την Ινδονησία, που η πυκνότητα των κατοίκων είναι πάνω από 150 σε κάθετετραγωνικό χιλιόμετρο. Στις χώρες αυτές υπάρχουν πολλές περιοχές καθαρά γεωργικές, όπου η πυκνότητατων κατοίκων υπερβαίνει τους 1.000 σε κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο. Η άνιση αυτή κατανομή του πληθυσμούδημιουργεί πάρα πολλά κοινωνικά προβλήματα, αλλά και προβλήματα διατροφής, υγείας κλπ.

Γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόνταΗ Ασία είναι η πατρίδα των περισσότερων φυτών που καλλιεργούνται στον κόσμο. Στην παραγωγή ρυζιούείναι πρώτη στον κόσμο και παράγει το 90%, της παγκόσμιας παραγωγής. Το ρύζι άλλωστε αποτελεί και τηβασική πηγή διατροφής των ασιατών. Έχει επίσης τη μεγαλύτερη παραγωγή στον κόσμο σε τσάι. Είναι σε όλοτον κόσμο γνωστή η ασυναγώνιστη ποιότητα του κινέζικου τσαγιού. Παράγει ακόμη γιούτα, καουτσούκ, καπνόκλπ.Η κτηνοτροφία στην Ασία θα μπορούσε να αποτελέσει έναν από τους πιο σημαντικούς παραγωγικούς πόρους.Χαρακτηριστικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι υπάρχουν περίπου 300 εκατομμύρια αγελάδων, που σημαίνειότι στην Ασία υπάρχουν τα 32% περίπου του συνόλου. των βοοειδών που εκτρέφονται στον κόσμο. Από αυτάτα 160 εκατομμύρια υπάρχουν στις Ινδίες. Στην Ασία εκτρέφονται τα 40% των χοιρινών που εκτρέφονται σεόλο του κόσμο, το 52% από τις κατσίκες, το 30% από τις καμήλες, το 98% από τα βουβάλια, το 21% τωνπροβάτων και το 20% των αλόγων. Έτσι, ενώ πραγματικά υπάρχουν τεράστιοι αριθμοί ζώων, που θαμπορούσαν να αποτελέσουν και πηγή εσόδων για τον πληθυσμό και πηγή διατροφής, μένουν, γιαθρησκευτικούς λόγους ανεκμετάλλευτα.Αυτό που είναι από πολύ παλιά αναπτυγμένο στην Ασία είναι η σηροτροφία και ιδιαίτερα στην Κίνα που έχειπαράδοση αρκετών χιλιάδων χρόνων. Άλλωστε από την Κίνα έφεραν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία οιχριστιανοί καλόγεροι το μυστικό της καλλιέργειας και της επεξεργασίας του μεταξιού. Σημαντικάαναπτυγμένη είναι και η αλιεία, ιδιαίτερα στα νησιά και στις νότιες και ανατολικές ακτές της ηπείρου.Μεγάλη οικονομική σημασία έχει η αλιεία για την Ιαπωνία, που κατέχει και τη δεύτερη θέση στον κόσμο στηνπαραγωγή αλιευτικών προϊόντων.

YπέδαφοςΗ Ασία είναι από τις ηπείρους που διαθέτει σημαντικό ορυκτό πλούτο. Επειδή, όμως, δεν έχει καλάαναπτυγμένο το συγκοινωνιακό δίκτυο, δε γίνεται πάντα μεγάλη εκμετάλλευση. Στην Ασία και συγκεκριμέναστη Μαλαισία, την Ινδοκίνα, παράγονται τα 75% της παγκόσμιας παραγωγής κασσίτερου. Παράγονται επίσηςστην Ασία το 30% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, καθώς και κάρβουνου. Yπάρχουν χρυσωρυχείακαι αδαμαντωρυχεία, ενώ είναι τελείως άγνωστο τι ακόμη βρίσκεται στο υπέδαφός της και σε τι ποσότητες. Ωςήπειρος διαθέτει τεράστιες δυνατότητες για την κατασκευή υδροηλεκτρικών σταθμών παραγωγής ρεύματοςπου θα μπορούσαν να καλύψουν όχι μόνο τις ανάγκες των ασιατικών χωρών, αλλά και πολλών ευρωπαϊκών.Αυτό άλλωστε γίνεται σήμερα στη Σιβηρία από όπου η Ρωσία εξασφαλίζει ένα αρκετά μεγάλο ποσοστόηλεκτρικής ενέργειας για τις ανάγκες της βιομηχανίας της που βρίσκεται στην ευρωπαϊκή ζώνη της Ρωσίας.Παρά τους τεράστιους γεωργικούς πόρους και τα ανεξάντλητα αποθέματα του υπεδάφους, που υπάρχουνστην Ασία, η ήπειρος είναι πολύ λίγο αναπτυγμένη και παρουσιάζει πολλές αντιθέσεις. Σημαντικάαναπτυγμένη είναι η Ιαπωνία, που διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες στον κόσμο, το ασιατικότμήμα της Ρωσίας (Σιβηρία), η Κίνα, η Βόρεια και Νότια Κορέα, η Φορμόζα και η Ινδία. Η Ιαπωνία ήτανσημαντική βιομηχανική δύναμη και πριν από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Σήμερα διεκδικεί την πρώτη θέσηστον κόσμο στην κατασκευή μηχανημάτων ακριβείας στη ραδιοτεχνική και στα ναυπηγεία. Στην Ινδία, τέλος,παρά το γεγονός ότι έχει κάνει σημαντικά βήματα στο βιομηχανικό τομέα, η παραγωγή της δε φτάνει νακαλύψει παρά ελάχιστες από τις ανάγκες που έχει η χώρα.

Ασία 14

Γλώσσες και θρησκείεςΣτην Ασία υπάρχει ένα τεράστιο μωσαϊκό από φυλές, με ένα ακόμη μεγαλύτερο μωσαϊκό από γλώσσες.Συναντώνται όλα τα θρησκευτικά δόγματα που υπάρχουν. Τα βασικότερα θρησκευτικά - φιλοσοφικά ρεύματαστην Ασία είναι o βουδισμός, ο ισλαμισμός, o βραχμανισμός, o ιουδαϊσμός, o ζωροαστρισμός, o ινδουισμός, oκομφουκιανισμός, o σιντοϊσμός, o ταοϊσμός και ο χριστιανισμός. Καθένα από τα παραπάνωθρησκευτικοφιλοσοφικά ρεύματα έχει μερικές δεκάδες ή και εκατοντάδες μικρότερες αιρέσεις.

ΙστορίαΤα αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύουν ότι η Ασία κατοικείται για χιλιάδες χρόνια και ότι έχει φιλοξενήσειαξιόλογους πληθυσμούς στο έδαφός της. Οι πρώτοι ιστορικοί πολιτισμοί τοποθετούνται σε μια εποχή τρειςχιλιάδες χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού. Τρία βασικά κέντρα πολιτισμού υπήρχαν στην Ασία. Τοπρώτο κέντρο ήταν στην περιοχή της σημερινής Μεσοποταμίας και τοποθετείται χρονολογικά περίπου το3.000 π.Χ. Στην περιοχή αυτή τους πρώτους πολιτισμούς τους δημιούργησαν οι Σουμέριοι. Την ίδια περίπουεποχή αναπτύσσεται ένας άλλος πολιτισμός στο δεύτερο κέντρο, στην περιοχή των σημερινών Ινδιών. Επίσης,την ίδια εποχή στην Κίνα, που θεωρείται το τρίτο κέντρο πολιτισμού της Ασίας, δημιουργείται η πρώτηκρατική κινέζικη οργάνωση με τη δυναστεία των Σιάγκ - Γιν.Το κεντρικό τμήμα της Ασίας υπήρξε κατά πάσα πιθανότητα ο τόπος προέλευσης της Αρίας φυλής της οποίαςένα μέρος της έφτασε στο Γάγγη ποταμό και δημιούργησε το βεδικό πολιτισμό, ενώ ένα άλλο μέρος έφτασεστην Ευρώπη. Ανάμεσα στους λαούς αυτούς που έφτασαν στην Ευρώπη είναι και οι Έλληνες. Στη συνέχεια,αξιόλογο πολιτισμό δημιούργησαν οι Άραβες, ενώ αργότερα οι Μογγόλοι με αρχηγό τον Τζένγκις Χανδημιούργησαν τη μεγάλη Μογγολική αυτοκρατορία.

Χώρες της Ασίας κατά πυκνότητα πληθυσμού

χώρα πυκν.πληθ.(/χλμ2)

περιοχή(χλμ2)

πληθυσμός(εκτ. 1 Ιουλ. 2002)

Μακάου (ΛΔΚ) 18,000 25 461,833

Χονγκ Κονγκ (ΛΔΚ) 6,688 1,092 7,303,334

Σιγκαπούρη 6,430 693 4,452,732

Μαλδίβες 1,070 300 320,165

Μπαχρέιν 987 665 656,397

Μπανγκλαντές 926 144,000 133,376,684

Δημοκρατία της Κίνας (Ταϊβάν, Κεμόι, Μάτσου) 627 35,980 22,548,009

Παλαιστίνη* 545 6,220 3,389,578

Νότια Κορέα 491 98,480 48,324,000

Λίβανος 354 10,400 3,677,780

Ιαπωνία 336 377,835 126,974,628

Ινδία 318 3,287,590 1,045,845,226

Σρι Λάνκα 298 65,610 19,576,783

Ισραήλ 290 20,770 6,029,529

Φιλιππίνες 282 300,000 84,525,639

Βιετνάμ 246 329,560 81,098,416

Ασία 15

Βόρεια Κορέα 184 120,540 22,224,195

Νεπάλ 184 140,800 25,873,917

Πακιστάν 184 803,940 147,663,429

Λαϊκή Δημοκρατία Κίνας 134 9,596,960 1,284,303,705

Ταϊλάνδη 121 514,000 62,354,402

Ινδονησία 121 1,919,440 231,328,092

Κουβέιτ 118 17,820 2,111,561

Αρμενία 112 29,800 3,330,099

Συρία 93 185,180 17,155,814

Αζερμπαϊτζάν 90 86,600 7,798,497

Κύπρος 87 9,251 801,622

Τουρκία 86 780,580 67,308,928

Καμπότζη 71 181,040 12,775,324

Αίγυπτος** 71 1,001,450 70,712,345

Κατάρ 69 11,437 793,341

Μαλαισία 69 329,750 22,662,365

Ανατολικό Τιμόρ 63 15,007 952,618

Μιανμάρ 62 678,500 42,238,224

Μπρουνέι 61 5,770 350,898

Ιορδανία 58 92,300 5,307,470

Ουζμπεκιστάν 57 447,400 25,563,441

Ιράκ 55 437,072 24,001,816

Τατζικιστάν 47 143,100 6,719,567

Μπουτάν 45 47,000 2,094,176

Αφγανιστάν 43 647,500 27,755,775

Ιράν 40 1,648,000 66,622,704

Υεμένη 35 527,970 18,701,257

Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα 30 82,880 2,445,989

Λάος 24 236,800 5,777,180

Κιργιζία 24 198,500 4,822,166

Ομάν 13 212,460 2,713,462

Σαουδική Αραβία 12 1,960,582 23,513,330

Τουρκμενιστάν 9.6 488,100 4,688,963

Ρωσία 8.5 17,075,200 144,978,573

Καζακστάν 6.2 2,717,300 16,741,519

Μογγολία 1.7 1,565,000 2,694,432

* Η Δυτική Όχθη και η Λωρίδα της Γάζας αναφέρονται μαζί ως Παλαιστίνη.** Η Αίγυπτος συγκαταλέγεται και στην Ασιατική ήπειρο, μόνο επειδή ανήκει η χερσόνησος του Σινά γεωγραφικά στην Ασία η οποία χωρίζεται από το κυριότερο τμήμα της χώρας, δηλαδή την Αφρικανική

Ασία 16

Αίγυπτο με τη διώρυγα του Σουέζ.

Δείτε επίσης• Μικρά Ασία

Δικτυακοί τόποι• Χάρτες της Ασίας [2]

• Χάρτες της Ασίας [3]

 LP Το άρθρο βασίστηκε αρχικά σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia. (ιστορικό [4]).Η εισαγωγή έγινε πριν την 1 Νοεμβρίου 2008, συνεπώς ισχύει η διπλή αδειοδότηση υπό την άδεια CC-BY-SA 3.0 [11] και την GFDL[12].

bjn:Asia gag:Aziya pfl:Asie

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el& pagename=%CE%91%CF%83%CE%AF%CE%B1& params=46.

2833_N_86. 6667_E_[2] http:/ / www. lib. utexas. edu/ maps/ asia. html[3] http:/ / www. freeworldmaps. net/ asia/ index. html[4] http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title=Ασία& action=history

17

Αυστραλία

ΑυστραλίαΣυντεταγμένες: 25°00′S 135°00′E-25.00, 135.00 [1]

Σημαία της Αυστραλίας Εθνόσημο της Αυστραλίας

Εθνικός ύμνος: Advance Australia Fair1

Πρωτεύουσα • Συντεταγμένες

Καμπέρα35°18′27″S 149°7′28″E-35.3075, 149.12444 [2]

Μεγαλύτερη πόλη ΣίδνεϊΕπίσημες γλώσσες Καμμία, Αγγλικά de facto2

Πολίτευμα Ομοσπονδιακή Βασιλευομένη ΔημοκρατίαΒασίλισσα

Γενική κυβερνήτηςΠρωθυπουργός

Ελισάβετ Β'Κουέντιν ΜπράιςΤζούλια Γκίλαρντ

Ανεξαρτησία • Ισχύον Σύνταγμα • Νόμος τουΓουεστμίνστερ • Νομοθετικά Διατάγματα

1η Ιανουαρίου 190111 Δεκεμβρίου 19313 Μαρτίου 1986

Αυστραλία 18

Έκταση • Σύνολο • % ΝερόΑκτογραμμή

7.741.220 km2 (6η)125.760 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2010 • Απογραφή 2006 • Πυκνότητα

21.515.754[3]

19.855.2882,7 κατ./km²

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2010) • Κατά κεφαλή

882,3447 δισ. $[4]

39.692 $[4]

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2010) • Κατά κεφαλή

1.219,722 δισ. $[4]

54.869 $[4]

ΔΑΑ (2010) 0,937 (2η) – πολύ υψηλήΝόμισμα Δολάριο Αυστραλίας (AUD)Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

(UTC +8 ως +10,5)(UTC +9 ως +11,5)

Internet TLD .auΚωδικός κλήσης +61 1Η Αυστραλία έχει και βασιλικό ύμνο, το God Save the Queen.2Τα Αγγλικά δεν έχουν de jure επίσημη κατoχύρωση.[5]3Υπάρχουν διαφοροποιήσεις στις ζώνες ώρας.[6]

Η Κοινοπολιτεία της Αυστραλίας είναι η έκτη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο (γεωγραφικά), η μόνη πουκαταλαμβάνει μία ολόκληρη ήπειρο, και η μεγαλύτερη στην Αυστραλασία. Στα νοτιοανατολικά της βρίσκεταιη Νέα Ζηλανδία, στα βόρειά της η Ινδονησία, η Παπούα-Νέα Γουινέα και το Ανατολικό Τιμόρ. Το όνομαΑυστραλία προέρχεται από τη λατινική φράση terra australis incognita ("άγνωστη νότια γη"). Η έκτασή τηςείναι 7.686.850 km² και ο πληθυσμός της είναι 21.515.754 (εκτίμηση 2010) (19.872.600 στην απογραφή του2003). Πρωτεύουσα είναι η Καμπέρα, με 280.000 κατοίκους. Αποτελείται από την αυσταλιανή ήπειρο, τηνΤασμανία και πολυάριθμα νησιά.Για τουλάχιστον 40.000 χρόνια πριν από τον ευρωπαϊκό αποικισμό στα τέλη του 18ου αιώνα, η Αυστραλίαήταν κατοικούνταν από ιθαγενείς Αυστραλούς, οι οποίοι ανήκουν σε μία ή περισσότερες από τις περίπου 250γλωσσικές ομάδες.[7] [8] Μετά την ανακάλυψη από ολλανδικούς εξερευνητές το 1606, το ανατολικό μισό τηςΑυστραλίας διεκδικήθηκε από τη Βρετανία το 1770 και αρχικά εγκαταστάθηκαν μέσω της ποινής τηςμεταφοράς στην αποικία της Νέας Νότιας Ουαλίας, η οποία επισήμως ιδρύθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1788 [11](αν και επίσημη κατοχή της γης είχε συμβεί στις 26 Ιανουαρίου 1788).[9] Ο πληθυσμός αυξήθηκε σταθερά κατάτα επόμενα χρόνια, η ήπειρος εξερευνήθηκε και επιπλέον πέντε αυτοδιοικούμενες υπερπόντιες βρεταινκέςαποικίες ιδρύθηκαν. Αυτές οι έξ αποικίες ενώθηκαν το 1901.Οι κάτοικοι της Αυστραλίας ομιλούν την αγγλική γλώσσα ενώ συνυπάρχουν και οι γλώσσες των ιθαγενών πουμοιάζουν μεταξύ τους και διαιρούνται σε δυο μεγάλες ομάδες, την ομάδα του νότου και την ομάδα του βορρά.Νόμισμα της χώρας είναι το δολάριο Αυστραλίας.

Αυστραλία 19

Διοικητική διαίρεση

Η πρωτεύουσα και οι πολιτείες τηςΑυστραλίας: [1] Επικράτεια της Αυστραλιανής

Πρωτεύουσας [2] Νέα Νότια Ουαλία [3]Βικτόρια [4] Κουΐνσλαντ [5] Νότια Αυστραλία[6] Δυτική Αυστραλία [7] Τασμανία [8] Βόρεια

Επικράτεια

Η Αυστραλία είναι ομοσπονδιακό κράτος που αποτελείται από έξιπολιτείες και δύο μείζονες επικράτειες. Οι έξι πολιτείες είναι οιηπειρωτικές Βικτόρια, Δυτική Αυστραλία, Νέα Νότια Ουαλία,Νότια Αυστραλία, Κουΐνσλαντ και η νησιωτική Τασμανία. Οι δύομείζονες επικράτειες είναι η Βόρεια Επικράτεια και η ΕπικράτειαΠρωτεύουσας Αυστραλίας, οι οποίες έχουν μικρότερο βαθμόαυτονομίας από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση σε σχέση με τιςπολιτείες. Μία ακόμα ηπειρωτική επικράτεια, η ΕπικράτειαΤζέρβις Μπέι υπάγεται απ' ευθείας στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση.Επιπλέον στην Αυστραλία ανήκουν οι παρακάτω νησιωτικέςπεριοχές στον Ινδικό και Ειρηνικό Ωκεανό:

• Νησιά Άσμορ και Καρτιέ• Νήσος Νόρφολκ• Νήσος των Χριστουγέννων• Νησιά Κόκος• Νησιά της Θάλασσας των Κοραλλιών

• Νήσοι Χερντ και ΜακΝτόναλντ

Σύνορα - θέσηΗ Αυστραλία βρίσκεται στο νότιο τμήμα του ανατολικού ημισφαίριου και βρέχεται από θάλασσα. Από τοβορρά βρέχεται από την Αραφούρα θάλασσα στην ανατολή από τον Ειρηνικό ωκεανό και στα δυτικά καινότια από τον Ινδικό ωκεανό.

Μορφολογία

Φωτογραφία από δορυφόρο.

Η Αυστραλία ήταν στα αρχαία γεωλογικά χρόνια κομμάτι μιαςμεγάλης ξηράς που κάλυπτε όλο το νότιο ημισφαίριο. Δεν διαθέτεισπουδαία βουνά. Οι Αυστραλιανές Άλπεις έχουν σήμερα διαβρωθείτόσο, ώστε ούτε οι σιδηροδρομικές γραμμές δυσκολεύονται ναπεράσουν από τα παράλια στο εσωτερικό. Τα ψηλότερα βουνάείναι η Τάουνσενδ και η Κόσιουσκο, που βρίσκονται στην πολιτείατης Νέας Νότιας Ουαλλίας και η Βόγογκ, στην πολιτεία Βικτόρια.Σε μεγάλη έκταση το έδαφος κλίνει προς τα μέσα κι έτσιεμποδίζεται η διαφυγή των νερών προς τη θάλασσα. Το πιο χαμηλόσημείο αυτής της κοίλης Αυστραλίας περιλαμβάνει τη λίμνη Έυρ,που βρίσκεται 12 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.Γενικά οι λίμνες της Αυστραλίας είναι πολλές, αλλά δεν έχουν όλεςπάντα νερό. Το νερό των λιμνών είναι αλμυρό και έτσι δεν είναι

χρήσιμα τα εδάφη τους, για να αποξηρανθούν. Οι σπουδαιότερες, εκτός από την Έυρ, είναι η Αμαδέου και ηΤόρρενς. Ο σπουδαιότερος ποταμός της Αυστραλίας είναι ο Μώραιν που χύνεται στον Ινδικό ωκεανό. Είναι ομεγαλύτερος ποταμός, γιατί έχει πάντοτε νερό και γιατί μαζί με τους παραπόταμους καλύπτει ένα μεγάλομέρος της ηπείρου. Άλλος, μικρότερης σημασίας, ποταμός είναι ο Κούπερ που χύνει τα νερά του στη λίμνηΈυρ.

Αυστραλία 20

ΚλίμαΤο κλίμα της Αυστραλίας είναι διαφορετικό από μέρος σε μέρος. Γενικά, αν και σημειώνονται πολλές βροχές,συχνά φυσούν ξηροί άνεμοι που συντελούν στην έλλειψη βροχών για πολλά χρόνια. Σ' αυτές τις περιόδουςξηρασίας τα εδάφη ερημώνονται εντελώς. Το κλίμα της Αυστραλίας είναι πολύ υγιεινό και δεν ευνοεί τιςεπιδημικές αρρώστιες, όπως τη φυματίωση, ευνοεί όμως τη διάρροια, τη δυσεντερία και την ελονοσία. Η χώραανακοίνωσε το Δεκέμβριο του 2008 ότι ως το έτος 2020 θα έχει μειώσει κατά τουλάχιστον 5% τις εκπομπέςαερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με τα επίπεδα του 2000.[10]

Χλωρίδα και πανίδαΗ βλάστηση, καθώς και τα είδη των φυτών, διαφέρουν ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες. Έτσι, στοβόρειο μέρος φυτεύονται πολλά είδη φοινίκων και αναρριχητικών φυτών. Στο νοτιοδυτικό μέρος υπάρχουνπολλά χαρακτηριστικά της ηπείρου φυτά. Στο νοτιοανατολικό μέρος υπάρχει πλούσια βλάστηση σεευκαλύπτους που φτάνουν τα 135 είδη, καζουαρίνες (21 είδη), μελανολεύκες (97 είδη), ακακίες (300 είδη). Στοεσωτερικό της χώρας δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου βλάστηση. Εξαιτίας του πετρώδους και αμμώδουςεδάφους, βρίσκονται μόνο θαμνώδη φυτά. Από τα καρποφόρα φυτά τα περισσότερα τα έχουν φέρει από άλλεςχώρες, ιδιαίτερα ευρωπαϊκές.

Το κοάλα είναι χαρακτηριστικό μασιποφόροτης Αυστραλίας

Τα θηλαστικά ζώα της Αυστραλίας είναι τα περισσότεραμαρσιποφόρα που διακρίνονται σε 100 είδη όπως το καγκουρό καιτο κοάλα. Άλλα από αυτά είναι καρποφάγα, άλλα εντομοφάγα καιάλλα τρωκτικά. Υπάρχουν όμως και θηλαστικά μη μαρσιποφόρα,όπως ο σκύλος ντίνγκο, 21 είδη νυχτερίδας, 31 είδη ποντικιών.Μεγαλύτερη ανάπτυξη έχουν τα πτηνά, όπως ο δρυοκολάπτης, οσπίνος, ο φασιανός, ο γύπας, η λύρα, πολλά είδη παπαγάλων.Υπάρχουν πολλά είδη φιδιών και μάλιστα δηλητηριώδη καθώς καισαυρών (110 είδη). Στα παράλια, στα ποτάμια και στις λίμνεςυπάρχουν κροκόδειλοι και θαλάσσιες χελώνες. Ζώα πουμεταφέρθηκαν από αλλού στην Αυστραλία, όπως το κουνέλι,εξαγριώθηκαν εκεί. Στην Αυστραλία μεταφέρθηκε και το πρόβατο,που σήμερα αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες πηγές πλούτου γιατη χώρα. Το μαλλί των προβάτων της θεωρείται το καλύτερο στονκόσμο κι έδωσε τεράστια οικονομική ανάπτυξη στις εριοβιομηχανίες της Βρετανίας.

ΠληθυσμόςΟι ιθαγενείς κάτοικοι της Αυστραλίας ανήκουν στην αυστραλιανή φυλή που θεωρείται αυτόχθων και υπάρχειμόνο εκεί. Στις μέρες μας ελάχιστοι κάτοικοι ανήκουν σ' αυτήν τη φυλή (το 2001 υπήρχαν 366.436).Σύμφωναμε τις εκτιμήσεις για το 2009,στην Αυστραλία κατοικούν 21.262.641 άτομα. Αν εξαιρεθούν οι αυτόχθονεςΑβορίγινες οι υπόλοιποι κάτοικοι είναι μετανάστες άποικοι και οι απόγονοι τους , που ανήκουν φυλετικάκυρίως σε διάφορους πληθυσμούς της Ευρώπης. Οι Βρετανοί, οι Ιταλοί, οι Γερμανοί και οι Έλληνες είναι απότις κυριότερες εθνότητες Ευρωπαίων πολιτών της Αυστραλίας. Οι Έλληνες καθώς και οι ελληνικήςκαταγωγής Αυστραλοί είναι επίσημα περίπου 475.000 (109.988 γεννημένοι στην Ελλάδα και 365.147γεννημένοι στην Αυστραλία), σύμφωνα με την απογραφή του 2006 . Άλλες σημαντικές πληθυσμιακά εθνότητεςτης Αυστραλίας είναι οι Κινέζοι , οι Ινδοί καθώς και άλλοι λαοί της Ασίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις για το2010, το προσδόκιμο ζωής στους άνδρες είναι 79,33 χρόνια, στις γυναίκες 84,25 χρόνια και στο σύνολο τουπληθυσμού τα 81,72 χρόνια[3] .

Αυστραλία 21

ΔιακυβέρνησηΤο Κοινοβούλιο της Αυστραλίας αποτελείται από δύο σώματα, την ομοσπονδιακή Βουλή των Αντιπροσώπων,που αριθμεί 150 μέλη και τη Γερουσία με 76 μέλη.Οι εκλογές για την Βουλή των Αντιπροσώπων διενεργούνται κάθε τρία χρόνια.Στη Γερουσία οι εκλογές διενεργούνται κάθε έξι χρόνια με αναλογικό σύστημα και το 1/2 των μελών τουσώματος ανανεώνεται κάθε τρία χρόνια. 12 μέλη αναλογούν σε κάθε μία από τις έξι πολιτείες, ενώ οι δύοπεριοχές της πρωτεύουσας Καμπέρα και της Βόρειας Αυστραλίας εκπροσωπούνται από δύο Γερουσιαστές ηκάθε μία.Δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι πολίτες που έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους.Το ισχύον Σύνταγμα ψηφίστηκε στις 9 Ιουλίου του 1900 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου του 1901. ΗΑυστραλία είναι μία δημοκρατική χώρα, μέρος της Κοινοπολιτείας των Εθνών (Βρετανική Κοινοπολιτεία) καιαναγνωρίζει ως ανώτατο άρχοντα τον εκάστοτε βρετανό μονάρχη, ο οποίος-α αντιπροσωπεύεται από ένανΓενικό Κυβερνήτη, που διορίζεται από την κυβέρνηση ή το Κοινοβούλιο της Αυστραλίας.Στις 6 Νοεμβρίου 1999 διενεργήθηκε δημοψήφισμα με το ερώτημα να γίνει ή όχι η Αυστραλία ΠροεδρευομένηΚοινοβουλευτική Δημοκρατία. Οι Αυστραλοί αρνήθηκαν την εισαγωγή ενός νέου μοντέλου διακυβέρνησης καιμε ποσοστό 55% περίπου αποφάσισαν τη συνέχεια του ισχύοντος πολιτειακού καθεστώτος.

Δημοψήφισμα 1999

Πολιτεία/Επικράτεια ΠροεδρευομένηΔημοκρατία

ΒασιλευομένηΔημοκρατία

Βικτόρια 49,84% 50,16%

Δυτική Αυστραλία 41,48% 58,52%

Νέα Νότια Ουαλία 46,43% 53,57%

Νότια Αυστραλία 43,57% 56,43%

Κουΐνσλαντ 37,44% 62,56%

Τασμανία 40,37% 59,63%

Βόρεια Επικράτεια 48,77% 51,23%

Επικράτεια Πρωτεύουσας 63,27% 36,73%

Σύνολο 45,13% 54,87%

Πηγή: The Australian Electoral Commission (AEC) [11]==

Εκλογές 2007

Ομοσπονδιακή Βουλή, 24 Νοεμβρίου 2007Οι Εργατικοί του Κέβιν Ραντ κέρδισαν νίκη στις εκλογές, με 83 έδρες.

Αυστραλία 22

Βουλή των Αντιπροσώπων — συμμετοχή 94,76% ([υποχρεωτική ψηφοφορία) —ανεπίσημη αποχή 3,95%[12] [13]

Κόμμα Ψήφοι % Μεταβολή ποσοστού Έδρες Μεταβολή

Αυστραλιανό Εργατικό Κόμμα 5.388.184 43,38 +5,74 83 +23

Φιλελεύθερο Κόμμα Αυστραλίας 4.546.600 36,60 –4,22 55 –20

Πράσινοι της Αυστραλίας 967.789 7,79 +0,60 0 0

Εθνικό Κόμμα της Αυστραλίας 682.424 5,49 –0,40 10 –2

Κόμμα Πρώτα η Οικογένεια 246.798 1,99 –0,02 0 0

Αυστραλιανοί Δημοκράτες 89.813 0,72 –0,51 0 0

Ανεξάρτητοι 276.370 2,23 –0,27 2 –1

Λοιπά 222.004 1,79 +0,25 0 0

Σύνολο 12.419.863 150

Εργατικοί Νίκη 52,70 +5,44 83 +23

Συμμαχία Εθνικού Κόμματος και Φιλελευθέρων 47,30 –5,44 65 –22

Ανεξάρτητοι: Τόνι Γουίνδσορ, Μπομπ Κάτερ.

Γερουσία, 24 Νοεμβρίου 2007

Κόμμα Ψήφοι % Μεταβολήποσοστού

Κερδισμένεςέδρες

Αριθμός εδρών στηΓερουσία

Μεταβολή

Αυστραλιανό Εργατικό Κόμμα 5.101.200 40,30 +5,28 18 32 +4

Συνασπισμός Εθνικού Κόμματος καιΦιλελευθέρων[14]

5.055.095 39,94 –5,15 18 37 –2

Πράσινοι της Αυστραλίας 1.144.751 9,04 +1,38 3 5 +1

Κόμμα Πρώτα η Οικογένεια 204.788 1,62 –0,14 0 1 0

Αυστραλιανοί Δημοκράτες 162.975 1,29 –0,80 0 0 –4

Ανεξάρτητοι 174.458 1,38 –0,13 1 1 +1

Λοιποί 813.538 6,43 –0,44 0 0 0

Σύνολο 12.656.805 40 76

Ανεξάρτητος: Νικ Ξενοφών.

Αυστραλία 23

Γενικές εκλογές 2010Στις πρόωρες γενικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 21 Αυγούστου 2010 κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματαδεν εξασφάλισε αυτοδυναμία 76 εδρών στην Ομοσπονδιακή Βουλή, για πρώτη φορά από το 1940. Οσυνασπισμός της αντιπολίτευσης συγκέντρωσε 73 έδρες, έναντι 72 για το κυβερνών Εργατικό Κόμμα, ενώ μίαέδρα κατέλαβαν οι Πράσινοι και τρεις οι ανεξάρτητοι. [15]

Βουλή των Αντιπροσώπων

Βουλή των Αντιπροσώπων — συμμετοχή 93,21% — άκυρα 5,55%

Κόμμα Ψήφοι % Μετακίνηση (Swing) Έδρες Μεταβολή

Αυστραλιανό Εργατικό Κόμμα 4.711.363 37,99 −5,40 72 −11

Συνασπισμός

Κόμμα Φιλελευθέρων της Αυστραλίας 3.777.383 30,46 +0,76 44 −11

Φιλελεύθερο Εθνικό Κόμμα (QLD) 1.130.525 9,12 +0,60 21 +21

Εθνικό Κόμμα της Αυστραλίας 419.286 3,43 −0,04 6 −4

Φιλελεύθερο Κόμμα Υπαίθρου (NT) 38.335 0,31 −0,01 1 +1

Πράσινοι της Αυστραλίας 1.458.998 11,76 +3,97 1 +1

Εθνικό Κόμμα (WA) 43.101 0,34 +0,20 1 +1

Ανεξάρτητοι 312.496 2,52 +0,30 4 +2

Λοιπά 510.876 4,11 −0,38 0 0

Σύνολο 12.402.363 150

Ψήφος στον δικομματισμό

Αυστραλιανό Εργατικό Κόμμα 6.216.445 50,12 −2,58 72 −11

Συνασπισμός Εθνικού Κόμματος και Κόμματος των Φιλελευθέρων 6.185.918 49,88 +2,58 72 +7

Γερουσία 2010

Γερουσία , 21 Αυγούστου 2010 — συμμετοχή 93,82% — άκυρα 3,75%

Κόμμα Ψήφοι % Μετακίνηση Κερδισμένες έδρες Σύνολο εδρών Μεταβολή

Συνασπισμός Φιλελευθέρων/ Εθνικού Κόμματος 4.871.871 38,30 –1,47 18 34 –3

Αυστραλιανό Εργατικό Κόμμα 4.469.734 35,13 –5,17 15 31 –1

Πράσινοι της Αυστραλίας 1.667.315 13,11 +4,07 6 9 +4

Κόμμα Πρώτα η Οικογένεια 267.493 2,10 +0,48 0 0 –1

Δημοκρατικό Εργατικό Κόμμα 134.987 1,06 +0,14 1 1 +1

Ανεξάρτητοι 55.786 0,44 –0,94 0 1 0

Λοιπά 1.255.047 9,86 +2,89 0 0 0

Σύνολο 12.722.233 40 76

*Όλα τα αποτελέσματα είναι τελικά.[16] [17]

Αυστραλία 24

ΘρησκεύματαΑν και στην Αυστραλία δεν είναι θεσπισμένη κάποια θρησκεία ως κυρίαρχη θρησκεία, οι Χριστιανοίαποτελούν την πλειοψηφία των κατοίκων της Αυστραλίας.Σύμφωνα με την απογραφή του 2006 , το 25.8%είναι Ρωμαιοκαθολικοί (κυρίως Αυστραλοί ιρλανδικής,ιταλικής και πολωνικής καταγωγής),το 18.7%Αγγλικανοί ενώ το 19.4% είναι πιστοί άλλων χριστιανικών δογμάτων (Ορθόδοξοι,μέλη της ΕνωτικήςΕκκλησίας Αυστραλίας κλπ).Επίσης υπάρχουν κοινότητες Βουδιστών (2.1%),Μουσουλμάνοι (1.7%),Εβραίοι(0.4%)και λοιποί (2%) .Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως το 18.7% των Αυστραλών δηλώνουν άθεοι ενώ το11.2% δεν θέλησε να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα κατά την απογραφή.

ΠολιτισμόςΠριν τον ερχομό των αποίκων ο πολιτισμός που επικρατούσε ήταν αυτός των ιθαγενών Αβοριγίνων.ΟιΑβορίγινες ζούσαν σαν νομάδες γύρω από το βράχο Άιερς, γνωστό και ως Ουλούρου στη γλώσσα τους. ΟιΑβορίγινες είναι οι εφευρέτες του μπούμερανγκ. Το χρησιμοποιούν στο κυνήγι αλλά και ως παιχνίδι. Άλλοστοιχείο του πολιτισμού των ιθαγενών ήταν το ντιτζεριντού . Είναι ένα μουσικό όργανο, ένας μεγάλος ξύλινοςσωλήνας από τον οποίο με ένα φύσημα παράγεται ένας παράξενος ήχος σαν βούισμα. Το ντιτζεριντούχρησιμοποιείται ακόμα στις θρησκευτικές γιορτές των Αβορίγινων.Με την άφιξη των αποίκων από το 1788 και εντεύθεν , η βάση της αυστραλιανής κουλτούρας ήταν καθαράΑγγλοσαξονική αν και δημιουργήθηκαν και κάποια αυτόνομα στοιχεία,σχετικά με τη μοναδικότητα τουπεριβάλλοντος της Αυστραλίας και με τον προϋπάρχοντα πολιτισμό των ιθαγενών. Κατά τα τελευταία 50χρόνια, ο Αυστραλιανός πολιτισμός έχει επηρεαστεί βαθύτατα από τον Αμερικανικό τρόπο ζωής (κυρίως μέσωτου κινηματογράφου και της τηλεόρασης ) καθώς και από τους μη αγγλόφωνους πληθυσμούς που βρίσκονταιστη χώρα.

Σημαντικές πόλεις

Άποψη της Μελβούρνης

Εξαιτίας των κλιματολογικών συνθηκών το πιοπυκνοκατοικημένο μέρος της Αυστραλίας είναι τοανατολικό και ιδιαίτερα στα παράλια.• Στην πολιτεία Βικτόρια υπάρχουν οι πόλεις:

Μελβούρνη (πρωτεύουσα με 3.000.000 κ.),Μπέντιγκο (65.000 κ.), Τζιλόνγκ (Geelong 149.000κ).

• Στην πολιτεία Νέα Νότια Ουαλία οι πόλεις: Σίδνεϊ (πρωτεύουσα με 3.400.000 κ.), Νιούκαστλ (430.000 κ.),Γούλανγκονγκ (250.000 κ.).

• Στην Κουηνσλάνδη οι πόλεις: Βρισβάνη (πρωτεύουσα με 1.200.000 κ.), Τάουνσβιλ (107.000 κ.), Ίπσουιτς(75.000 κ.).

• Στη Δυτική Αυστραλία οι πόλεις: Περθ (πρωτεύουσα με 2.000.000 κ.), Φρίμαντλ (25.000 κ.)• Στη Νότια Αυστραλία : Αδελαΐδα (πρωτεύουσα με 1.800.000 κ.),• Στο Βόρειο Διαμέρισμα: Ντάργουιν (200.000 κ).

Αυστραλία 25

ΟικονομίαΤον Ιανουάριο του 2009 ανακοινώθηκε από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία ότι σε 4,5% του εργατικούδυναμικού της χώρας σημειώθηκε άνοδος της ανεργίας το 2008.[18]

ΜεταφορέςΗ οδήγηση γίνεται στα αριστερά.

Εικόνες της Αυστραλίας

Το λιμάνι του Σίδνεϊ. Ηλιοβασίλεμα στα βουνάτης Βικτόρια.

Το Ουλουρού. Ποταμός στη ΝότιαΑυστραλία

Το κρίκετ είναι ένα από ταδημοφιλέστερα αθλήματα στην

Αυστραλία.

Το αυστραλιανόποδόσφαιρο είναι το

δημοφιλέστερο άθλημαστην Αυστραλία.

Το καγκουρό είναιμαρσιποφόρο ζώο που

απαντάται αποκλειστικάστην Αυστραλία.

Καταιγίδα στο Ντάργουιν.

Αναφορές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%91%CF%85%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1& params=-25. 00_N_135.00_E_type:country

[2] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&pagename=%CE%91%CF%85%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1&params=35_18_27_S_149_7_28_E_type:city_scale:500000_region:au

[3] CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ as. html)[4] Έκθεση Οκτωβρίου 2010 [[ΔΝΤ (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2010/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2006& ey=2010&

scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=. & br=1& c=193& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=& pr. x=53& pr. y=11)]][5] Australian Immigration - 1995 Global Cultural Diversity Conference - Mr Joseph Lo Bianco (http:/ / www. immi. gov. au/ media/

publications/ multicultural/ confer/ 04/ speech18b. htm)[6] Time - australia.gov.au (http:/ / www. australia. gov. au/ Time#timezones)[7] Australian Social Trends (http:/ / www. abs. gov. au/ ausstats/ abs@. NSF/ 2f762f95845417aeca25706c00834efa/

aadb12e0bbec2820ca2570ec001117a5!OpenDocument). Australian Bureau of Statistics website. Commonwealth of Australia (ανακτήθηκε 6June 2008 )

[8] Michael Walsh. 'Overview of indigenous languages of Australia' in Suzane Romaine (ed) Language in Australia (Cambridge: CambridgeUniversity Press, 1991) ISBN 0-521-33983-9

[9] The Heritage of the Land and Property Management Authority (http:/ / www. baseline. nsw. gov. au/ history. html). Baseline.nsw.gov.au(ανακτήθηκε 2010-10-27 )

[10] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=967925& lngDtrID=252), Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίουαποφάσισε η Αυστραλία, 15 Δεκεμβρίου 2008.

Αυστραλία 26

[11] http:/ / www. aec. gov. au/ About_AEC/ Publications/ Newsfiles/ 1999/ No_87. htm[12] UWA election summaries (http:/ / elections. uwa. edu. au/ )[13] Lower house results: AEC (http:/ / results. aec. gov. au/ 13745/ website/ HouseStateFirstPrefsByParty-13745-NAT. htm)[14] Το σύνολο των 37 εδρών συμπεριλαμβάνει 32 για τους Φιλελεύθερους, 4 για το Εθνικό Κόμμα (2 στη Νέα Νότια Ουαλία, 2 στην

Κουηνσλάνδη), 1 CLP (Βόρειο Διαμέρισμα).[15] Τα Νέα (http:/ / www. tanea. gr/ default. asp?pid=2& ct=2& artid=4590351), «Ισοπαλία» έβγαλαν οι κάλπες στην Αυστραλία, 21-8-2010.[16] 2010 election upper house results: AEC (http:/ / vtr. aec. gov. au/ SenateStateFirstPrefsByGroup-15508-NAT. htm). Vtr.aec.gov.au

(ανακτήθηκε 23-8-2010 )[17] 2010 federal election upper house seat numbers (http:/ / www. abc. net. au/ elections/ federal/ 2010/ guide/ senate-results. htm). ABC

(29-7-2010) (ανακτήθηκε 26-8-2010 )[18] Καθημερινή (http:/ / www. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathremote_1_17/ 01/ 2009_263695), Σε τέλμα η οικονομία της

Αυστραλίας, 18 Ιανουαρίου 2009.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι• Δικτυακός κόμβος της Αυστραλιανής Κυβέρνησης (http:/ / www. gov. au/ )• Δορυφορικές εικόνες της Αυστραλίας (http:/ / maps. google. com/ maps?ll=-27. 000000,133. 000000& spn=38.

871300,61. 703613& t=h& hl=en) (Google Maps)• Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστραλίας (http:/ / www. nla. gov. au/ )• Εθνικό Μουσείο της Αυστραλίας (http:/ / www. nma. gov. au/ )bjn:Australia gag:Avstraliya

27

Αφρική

Αφρική

Παγκόσμιος χάρτης που δείχνει την τοποθεσία της Αφρικής.

Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος τουπλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Ηέκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύριατετρ. χιλιόμετρα, ενώ με τα νησιά φτάνει τα 30,2εκατ. τετρ. χιλιόμετρα και καλύπτει το 6.0% τηςολικής επιφάνειας της γης και το 20.4% τηςστεριάς.[1] Ο πληθυσμός της είναι 900 εκατομμύρια(υπολογ. 2005)[2] και αποτελεί περίπου το 14% τουσυνολικού ανθρώπινου πληθυσμού της γης. Ηήπειρος περιβάλλεται από τη Μεσόγειο Θάλασσαστα βόρεια, τη Διώρυγα του Σουέζ και την Ερυθρά Θάλασσα στα βορειοανατολικά, τον Ινδικό Ωκεανό στανοτιοανατολικά και τον Ατλαντικό Ωκεανό στα δυτικά. Η Αφρική μαζί με την Ασία και την Ευρώπη αποτελείτον λεγόμενο Παλιό Κόσμο. Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, η Αφρική ήταν η πρώτη περιοχή στηνοποία έζησε ο άνθρωπος.

Συνθετική δορυφορική φωτογραφία της Αφρικής

Μορφολογία

Κάποτε, πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια, και οιτρεις αυτές ήπειροι φαίνεται ότι αποτελούσαν μία. ΗΑφρική διαφέρει από τις άλλες δύο στογεωμορφολογικό χαρακτήρα, στο κλίμα και στηχλωρίδα. Διαφέρει ακόμη η ήπειρος αυτή από τιςάλλες δύο και στο χαρακτήρα της ιστορικής καιπολιτιστικής ανάπτυξης που ακολούθησε, αλλάακόμη και στο βαθμό που τη χαρακτηρίζειτουλάχιστον τα τελευταία χρόνια.

Γεωγραφικά η Αφρική ορίζεται: στα βόρειαβρέχεται από τη Μεσόγειο Θάλασσα, στα ανατολικά,πριν γίνει η Διώρυγα του Σουέζ, ενωνόταν με τηναρχαία ήπειρο με του ισθμό του Σινά, ενώ από τηνΑσία τη χωρίζουν η Ερυθρά θάλασσα και ο κόλποςτου Άντεν. Επίσης, στα ανατολικά βρέχεται και απότον Ινδικό ωκεανό. Μεταξύ του κόλπου του Άντενκαι της Ερυθράς θάλασσας μεσολαβεί το στενό του Μπάμπ - ελ' Μαντέμπ, που έχει φάρδος περίπου 70χιλιόμετρα.

Στα νότια βρέχεται και πάλι από τον Ινδικό ωκεανό καθώς και από τον Ατλαντικό ωκεανό. Στα δυτικά καιπάλι βρέχεται από τον Ατλαντικό ωκεανό, ενώ το στενό Γιβραλτάρ τη χωρίζει από την Ευρώπη. Στο σημείοαυτό η απόσταση της Αφρικής από την Ευρώπη είναι η ελάχιστη και μόλις φτάνει τα 14 χιλιόμετρα.

Αφρική 28

Οι συντεταγμένες της ηπείρου είναι: 51 μοίρες ανατολικά, που είναι το ακρωτήριο Λαφούν της Σομαλίας και17 μοίρες και 33 πρώτα λεπτά δυτικά, που είναι το Πράσινο Ακρωτήριο της Σενεγάλης. Συνολικά τογεωγραφικό της μήκος φτάνει τις 58 μοίρες και 58'.Το γεωγραφικό της πλάτος αρχίζει από το ακρωτήριο της Τυνησίας, το Λευκό Ακρωτήριο, που έχει βόρειοπλάτος 37 μοίρες και φτάνει μέχρι το ακρωτήριο της Αγκούλιας στην νότια Αφρική που έχει νότιο πλάτος 34μοίρες και 52'. Συνολικά το πλάτος της φτάνει τις 72 μοίρες και 13'.Αν εξετάσουμε τη μορφολογία της Αφρικής και τη συγκρίνουμε μ' εκείνη της Ευρώπης, θα δούμε ότι τηςΑφρικής είναι πολύ πιο απλή, αλλά παρουσιάζει δομή πιο συμπαγή σε σχέση πάντα με τις άλλες δύο ηπείρουςμε τις οποίες συγγενεύει και είναι πιο μονότονη.Επικρατούν κυρίως τα κλιμακωτά οροπέδια, τα τραπεζοειδή υψώματα και τα υψίπεδα. Οι γεωλογικές αυτέςεξάρσεις χωρίζονται από πλατιές λεκάνες που καταλαμβάνουν κυρίως το εσωτερικό της ηπείρου.

Οριζόντιος διαμελισμόςΟι ακτές της κυρίως Αφρικής δεν παρουσιάζουν μεγάλες ανωμαλίες, δηλ. δεν παρουσιάζουν πολλούς κόλπουςκαι χερσονήσους. Οι κόλποι είναι, στη μεγάλη τους πλειοψηφία, πολύ ανοιχτοί και πολύ μεγάλοι. Μοναδική,ίσως, εξαίρεση αποτελούν ο κόλπος της Λιβύης και ο κόλπος της Τύνιδας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι καιαυτοί είναι πολύ κλειστοί. Με τον τρόπο που παρουσιάζονται τα παράλια της Αφρικής δεν προσφέρονταικαθόλου για λιμάνια.Ελάχιστα επίσης είναι και τα νησιά της Αφρικής. Το μεγαλύτερο και το πιο αξιόλογο είναι η Μαδαγασκάρη.Τα άλλα, όπως οι Κομόρες, οι Κανάριοι νήσοι κλπ., είναι στην ουσία συστάδες μικρών νησιών, πουπαρουσιάζουν όμως τεράστιο στρατιωτικό ενδιαφέρον.Τα κυριότερα μετά τη Μαδαγασκάρη νησιά είναι οι Αζόρες, η Μαδέρα, τα νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου,τα Μπιζάγκος και τα μικρότερα που είναι του Φερδινάνδο Πάο, Πρίγκιπα, Σάο Ταμέ και Αννοβόν. Όλα αυτάτα νησιά που αναφέρθηκαν βρίσκονται στον Ατλαντικό ωκεανό.Στον Ινδικό ωκεανό βρίσκονται τα νησιά Ντάλακ, Σοκότρα, Ζανζιβάρη, Πέμπα, Μαφία, Αμιράντες,Σεϋχέλλες, που είναι γνωστά και σαν τόπος εξορίας του Αρχιεπισκόπου της Κύπρου Μακάριου, όταν ακόμα ηΚύπρος βρισκόταν κάτω από την Αγγλική κατοχή, Κομόρες και Μασκαράνες.Μεγαλύτεροι και κυριότεροι κόλποι της αφρικανικής ηπείρου είναι: ο Λευκός κόλπος της Νέας Γουινέας, στηβόρεια Αφρική ο κόλπος της Σίντρα ή Μεγάλη Σύρτις όπως αλλιώς λέγεται και, τέλος, στην ανατολική Αφρικήο κόλπος του Άντεν. Η μεγαλύτερη χερσόνησος είναι η Σομαλία.Σαν σημαντικότερα ακρωτήρια θα μπορούσαν να αναφερθούν: το ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στην νότιαΑφρική, το ακρωτήριο Αγκούλιας, που είναι και το νοτιότερο σημείο της ηπείρου, στα ανατολικά τοακρωτήριο Ντελγάντο, που είναι στα σύνορα της Τανζανίας με τη Μοζαμβίκη και το ακρωτήριοΓκουαρνταφούιτ, που βρίσκεται στη χερσόνησο της Σομαλίας.Στα δυτικά υπάρχει το ακρωτήριο Μπον στην Τύνιδα, που είναι το δυτικότερο άκρο της αφρικανικής ηπείρου.Ακόμη υπάρχει το Λευκό Ακρωτήριο στα σύνορα της πρώην Ισπανικής Σαχάρας με τη Μαυριτανία, τοΠράσινο ακρωτήριο στη Σενεγάλη που είναι και το δυτικότερο άκρο της Αφρικής. Υπάρχει ακόμη τοακρωτήριο Πάλμας που βρίσκεται στα σύνορα της Λιβερίας και της Ακτής του Ελεφαντοστού.

Αφρική 29

Κατακόρυφος διαμελισμόςΠαρ' όλο που η Αφρική σαν ήπειρος μπορεί να χαρακτηριστεί σαν σχετικά επίπεδη δε σημαίνει ότι δεν έχει καιαρκετά βουνά από τα οποία μερικά είναι πολύ ψηλά.Στα βόρεια της ηπείρου υπάρχει η οροσειρά του Άτλαντα, που αρχίζει από την Τυνησία και καταλήγει στοΜαρόκο, αφού διασχίσει και την Αλγερία. Η ψηλότερη κορυφή της οροσειράς αυτής είναι στο Μαρόκο καιφτάνει τα 4.716 μέτρα.Στο βορειοδυτικό τμήμα της ηπείρου, αλλά στο νότιο τμήμα της Σαχάρας, υπάρχουν τα όρη Αχαγκάρ, που ηψηλότερη κορυφή τους φτάνει τα 2.918 μέτρα. Στο ίδιο περίπου βόρειο πλάτος, στο Τσαντ, υπάρχει η οροσειράΤιμπέστι που η ψηλότερη κορυφή της φτάνει τα 3.415 μέτρα.Στη νοτιοδυτική ακτή υπάρχουν τα όρη του Καμερούν που φτάνουν το ύψος των 4.070 μέτρων. Στα νότια, στηΝοτιοαφρικανική Δημοκρατία υπάρχουν τα όρη των Δρακόντων που έχουν ύψος 3.482 μέτρα. Στα ανατολικά,στην περιοχή της Τανζανίας και της Κένυας, υπάρχει το όρος του Κιλιμάντζαρο που είναι και το ψηλότεραστην Αφρική. Το Κιλιμάντζαρο, παρόλο ότι βρίσκεται πάνω στον Ισημερινό, έχει τις κορυφές του, τομεγαλύτερο μέρος του χρόνου, σκεπασμένες με χιόνι.Το όρος του Κιλιμάντζαρο στην Τανζανία φτάνει το ύψοςτων 5.895 μέτρων. Το όρος Κένυα στην ομώνυμη χώρα φτάνει τα 5.194 και στην περιοχή της Ουγκάντα τα όρηΡουβενζόρι φτάνουν τα 5.119 μέτρα. Ακόμη στα ανατολικά της Αφρικής, στην περιοχή της Αιθιοπίας,υπάρχουν τα υψίπεδα της Αβησσυνίας, που το ύψος τους, φτάνει μέχρι και τα 2.500 μέτρα με κάποιες κορυφέςπάνω από τα 4.000 μέτρα.Ρίχνοντας μια ματιά στο χάρτη της Αφρικής θα διαπιστώσουμε ότι τα βουνά της εκτείνονται κυρίως κατάμήκος των ακτών. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να επηρεάζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό το κλίμα της για το οποίοθα μιλήσουμε παρακάτω.Παράλληλα με τα βουνά και οι πιο πολλές πεδιάδες, αν φυσικά εξαιρέσουμε τα υψίπεδα, βρίσκονται σταπαράλια της ηπείρου. Σαν μια από τις πιο σημαντικές θα πρέπει να αναφέρουμε εκείνη που αρχίζει από τοβόρειο τμήμα της Μαυριτανίας και καταλήγει στο Καμερούν. Αξιόλογη είναι και η πεδιάδα του Γκαμπόν, σταδυτικά παράλια της κεντρικής Αφρικής.Στα ανατολικά είναι η πεδιάδα της Μοζαμβίκης, της Κένυας και της Σομαλίας. Στα βόρεια υπάρχει η πεδιάδατου Νείλου, που το χαμηλότερο σημείο της στα δυτικά του Καΐρου φτάνει τα 134 μέτρα κάτω από τηνεπιφάνεια της θάλασσας.

Κλίμα της ΑφρικήςΗ Αφρική χωρίζεται από τον Ισημερινό σε δύο κομμάτια, με αποτέλεσμα να παρουσιάζει τόσο στο βορρά, όσοκαι στο νότο τις ίδιες πάνω - κάτω κλιματολογικές συνθήκες. Τα δύο τρίτα περίπου της Αφρικής βρίσκονταιμέσα στους δύο τροπικούς, ενώ το υπόλοιπο τρίτο βρίσκεται όχι πολύ μακριά από τις δύο αυτές ζώνες. Τογεγονός αυτό αποτελεί και το χαρακτηριστικό και καθοριστικό στοιχείο στη διαμόρφωση του κλίματος τηςΑφρικής.Έτσι, στην κεντρική περιοχή της Αφρικής υπάρχει το ισημερινό κλίμα, ακολουθούν κατόπιν οι δύο ζώνες τωνισημερινών μουσώνων, κατόπιν οι ζώνες του τροπικού και τέλος οι ζώνες του υποτροπικού κλίματος.Ο χωρισμός αυτός είναι περισσότερο γεωγραφικός χωρισμός, γιατί καιστην περιοχή του Ισημερινού υπάρχουνπεριοχές που χαρακτηρίζονται από τα παραπάνω είδη κλίματος, ενώ υπάρχουν ακριβώς επάνω στονΙσημερινό και περιοχές που έχουν εύκρατο κλίμα, καθώς και περιοχές που έχουν σχεδόν πολικό κλίμα.Πρόκειται για τις κορυφές των υψηλών βουνών, όπως είναι το Καμερούν και το Κιλιμάντζαρο.Ο ήλιος με την κίνησή του, που είναι ορατή ανάμεσα στους δυο τροπικούς του Καρκίνου και του Αιγόκερω,καθορίζει τόσο το κλίμα, όσο και την αντίθεση ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια της Αφρικής. Έτσι, οι εποχές τουέτους στα βόρεια του Ισημερινού είναι εντελώς αντίθετες από εκείνες του νότιου ημισφαιρίου, που σημαίνειότι, όταν στο βόρειο είναι καλοκαίρι, στο νότιο είναι χειμώνας.

Αφρική 30

Η κίνηση ακόμη του ήλιου καθορίζει τις βροχοπτώσεις και τις θερμοκρασίες, ενώ προκαλεί περιοδικήμετατόπιση των κυκλωνικών και των αντικυκλωνικών περιοχών. Έτσι η κίνηση αυτή έχει σαν αποτέλεσμα στηζώνη του Ισημερινού να υπάρχουν δύο περίοδοι με μεγάλες βροχές και οι περίοδοι αυτές συμπίπτουν με τηνάνοιξη και το φθινόπωρο της Ευρώπης.Στις δύο τροπικές ζώνες εμφανίζεται ένα ανώτερο όριο βροχοπτώσεων, κυρίως στην περίοδο του καλοκαιριού,τόσο για το νότιο όσο και τοβόρειο ημισφαίριο. Αντίθετα τη χειμερινή περίοδο υπάρχουν πολύ λίγες βροχές,που έρχεται σαν αποτέλεσμα της δημιουργίας των αντικυκλώνων στις περιοχές αυτές και που προκαλεί στιςδύο τροπικές ζώνες μεγάλες περιόδους ξηρασίας.Έτσι, η συνοπτική εικόνα των εποχών των βροχοπτώσεων για την Αφρική παρουσιάζεται κάπως έτσι. Σταδυτικά, στην περιοχή της Μεσογείου, οι περισσότερες βροχές πέφτουν στο τέλος του φθινοπώρου και στιςαρχές του χειμώνα, ενώ ακολουθεί μια μεγάλη περίοδος ξηρασίας. Στα δυτικά και στα νοτιοδυτικάεπικρατούν οι καλοκαιρινές βροχές, στο κέντρο οι ανοιξιάτικες και οι φθινοπωρινές, στα νότια οι χειμερινές,στα νοτιοανατολικά οι καλοκαιρινές και στα ανατολικά οι ανοιξιάτικες βροχές.Το ύψος των βροχοπτώσεων είναι ανάλογα με την κάθε περιοχή. Έτσι, στην περιοχή του Κόγκο και στις ακτέςτης Γουινέας πέφτουν κατά μέσο όρο 1.500 μέχρι 2.000 χιλιοστά. Στα ανατολικά προς τα παράλια πέφτουνγύρω στα 2.000 χιλιοστά βροχές, ενώ όσο προχωρούμε προς το εσωτερικό, μειώνονται, με αποτέλεσμα σταδυτικά του Σουδάν να πέφτουν λιγότερες από 200 χιλιοστά.Στα νότια της Σαχάρας πέφτουν ακόμη λιγότερες βροχές, από 100- 200 χιλιοστά. Στα βόρεια και στα δυτικάτης Σαχάρας, οι βροχές είναι πολύ σπάνιες. Στα νοτιοανατολικά και στα νότια της Αφρικής πέφτουν 600 μέχρι700 χιλιοστά το χρόνο βροχές.Μεγάλες διαφορές παρουσιάζει η Αφρική και στη θερμοκρασία. Το καλοκαίρι στο βόρειο τμήμα φτάνει η μέσηθερμοκρασία στους 25° μέχρι 30° Κελσίου. Στη Σαχάρα η θερμοκρασία φτάνει ακόμη πιο πολύ. Αντίθετα, στονότιο τμήμα, το καλοκαίρι η θερμοκρασία είναι μεταξύ 12° και 25° Κελσίου. Στην έρημο Καλαχάρι, όμως, ηθερμοκρασία φτάνει και ξεπερνά τους 30° Κελσίου. Στα χαμηλά μέρη της κεντρικής Αφρικής η μέσηθερμοκρασία ολόκληρο το χρόνο είναι πάνω από 28° Κελσίου.

Ποτάμια και Λίμνες της ΑφρικήςΟι διαφορές που παρατηρούνται τόσο στην κατανομή των βουνών της Αφρικής, όσο και στην κατανομή τωνβροχών, προβάλλονται ανάλογα και στην κατανομή των ποταμών και των λιμνών. Έτσι στη βόρεια και δυτικήΑφρική ελάχιστα ποτάμια υπάρχουν, αν εξαιρέσουμε το Νείλο, που πηγάζει από τα νότια και ανατολικάδιαμερίσματα της ηπείρου. Στο νοτιοδυτικό τμήμα, αντίθετα, εκβάλλουν τα περισσότερα ποτάμια. Τα δύοπέμπτα των νερών, που χύνουν οι ποταμοί της Αφρικής στη θάλασσα, χύνονται στον Ατλαντικό. Πρόκειταιβασικά για δυο ποτάμια: το Νίγηρα και τον Κόγκο, ενώ στα νότια υπάρχει ο Οράγγης. Ο Κόγκο, που πηγάζειαπό το κεντρικό και νότιο τμήμα της Αφρικής και κοντά στη λίμνη της Βικτωρίας, είναι ο δεύτερος σε μήκοςποταμός της Αφρικής, αλλά ο πιο πλούσιος σε νερά από όλα τα ποτάμια της.Γενικά, όλα τα ποτάμια της Αφρικής, εκτός από εκείνα που είναι μικρά και πηγάζουν από τις πλαγιές τωνβουνών που είναι κοντά στην παραλία, όλα τα άλλα έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Χαρακτηριστικά δηλ. τέτοιαπου έχουν όλα τα ποτάμια που πηγάζουν από σχετικά μικρά υψίπεδα και διανύουν σχετικά επίπεδες περιοχές.Για το λόγο αυτό τα ποτάμια αυτά είναι ήρεμα, χωρίς να παρουσιάζουνε μεγάλα και ισχυρά ρεύματα καιχωρίς μεγάλες αποθέσεις.Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, τα βουνά της Αφρικής βρίσκονται στα παράλια, πράγμα που εκτός του ότιεμποδίζει τις βροχές να φτάσουν στο εσωτερικό της χώρας, εμποδίζει παράλληλα και τα ποτάμια να βρουνεύκολη διέξοδο προς τη θάλασσα.Στη δυτική πλευρά ο Νίγηρας πηγάζει από τη δυτική πλευρά της χαμηλής οροσειράς της Γουινέας, αφού, για ένα μεγάλο διάστημα, κατευθυνθεί στα δυτικά προς τη μεριά της νότιας Σαχάρας. Εκεί, αφού χάσει από την

Αφρική 31

εξάτμιση ένα αρκετά μεγάλο μέρος από τα νερά του, στρίβει προς τα νότια και βρίσκει διέξοδο στον κόλπο τηςΓουινέας. Στα νότια υπάρχει ο Οράγγης που πηγάζει από τα Βουνά του Δράκοντα και, αφού εξατμιστεί έναμεγάλο μέρος από τα νερά που είχε, χύνεται στον Ατλαντικό ωκεανό.Στα νοτιοανατολικά της Αφρικής βρίσκονται δύο μεγάλοι ποταμοί: ο Ζαμβέζης και ο Λιμπόπο που χύνονταιστον Ινδικό ωκεανό.Τέλος, στη Μεσόγειο θάλασσα χύνεται το μεγαλύτερο ποτάμι της Αφρικής, ο Νείλος. Ο Νείλος θεωρείταιεπίσης σαν το μακρύτερο ποτάμι όλης της γης. Επειδή το έδαφος που περνάει ο Νείλος είναι πολύ επίπεδο, μεαποτέλεσμα να έχει πολύ μικρό ρεύμα και επειδή η εξάτμιση, εξαιτίας μεγάλης ζέστης στην περιοχή, είναιμεγάλη ο Νείλος, τελικά, δε θα μπορούσε ποτέ να φτάσει μέχρι τη Μεσόγειο, παρόλο που τροφοδοτείται μενερά από τις μεγαλύτερες λίμνες της Αφρικής αν δεν τροφοδοτούνταν με νερά από τους δεξιούς τουπαραπόταμους που πηγάζουν από τα υψίπεδα της Αβησσυνίας.Εκτός από τα ποτάμια που χύνονται στη θάλασσα, υπάρχουν και τα ποτάμια που, είτε χύνονται στο εσωτερικόσε λίμνες, είτε τελικά εξατμίζονται τελείως πριν ακόμη βρουν κάποια διέξοδο στη θάλασσα. Άλλα πάλιποτάμια, όταν πέσουν σε αμμώδη εδάφη, τελικά γίνονται υπόγεια χωρίς ποτέ να ξαναβγαίνουν στηνεπιφάνεια.Στο εσωτερικό υπάρχουν μερικές μεγάλες λίμνες. Στα νότια της Σαχάρας υπάρχει η Λίμνη του Τσαντ, στηνοποία χύνονται τα ποτάμια Κομαντούγκου, Σάρι και Λογκάν. Η μεγαλύτερη λίμνη της Αφρικής είναι η λίμνητης Βικτωρίας από την οποία πηγάζει ο Νείλος. Άλλες μεγάλες λίμνες είναι: η Κιόγκα, η λίμνη του Ροδόλφου,στην οποία χύνεται ο Όμο, του Αλβέρτου, η Κίβο, η Ταγκανίκα, η Μοέβο, η Μαλάουι, η Λουαμπούλα, η Τάνα,στα υψίπεδα της Αβησσυνίας και άλλες μικρότερες τόσο στη βόρεια όσο και στη νότια Αφρική. Τέλος πρέπεινα αναφερθούν και οι τεχνητές λίμνες που δημιουργήθηκαν, όταν κατασκευάστηκαν διάφορα φράγματα σεποτάμια. Σαν τέτοιες θα πρέπει να αναφερθούν η λίμνη Καρίμπα στο Ζαμβέζη, το Ασσουάν στο Νείλο, καθώςκαι άλλες στο Νίγηρα, στο Βόλτα κλπ.

Χλωρίδα και πανίδαΑνάλογη με τη θερμοκρασία και τις βροχοπτώσεις είναι και η χλωρίδα στην Αφρική, που μπορεί να θεωρηθείσαν πολύ πλούσια. Έτσι, ενώ από τη μια υπάρχουν περιοχές που σκεπάζονται από παρθένα δάση, υπάρχουνκαι περιοχές που δεν έχουν καθόλου πράσινο ή που έχουν μερικές οάσεις με χουρμαδιές ή ακανθώδη φυτά.Πρόκειται κυρίως για την έρημο της Σαχάρας και την έρημο της Καλαχάρι. Στη βόρεια μεσογειακή Αφρική ηχλωρίδα είναι η ίδια, σχεδόν, μ' εκείνη που επικρατεί στις νότιες Ευρωπαϊκές χώρες. Την ίδια περίπουχλωρίδα θα συναντήσουμε και στη νότια Αφρική, όπου οι συνθήκες είναι, περίπου, οι ίδιες μ' εκείνες πουυπάρχουν στη βόρεια. Χαρακτηριστικές καλλιέργειες των ζωνών αυτών είναι η ελιά, τα εσπεριδοειδή, το ρύζι.τα λαχανικά, το βαμβάκι, το αμπέλι κλπ. Πολλές από τις καλλιέργειες αυτές τις συναντάμε και στο εσωτερικότης χώρας και ιδιαίτερα σε μερικά υψίπεδα, όπου το κλίμα δεν είναι αποκλειστικά τροπικό.Στις υποτροπικές περιοχές χαρακτηριστικό είναι η ποώδης βλάστηση και οι Σαβάνες. Χαρακτηριστικό τηςσαβάνας είναι η εποχιακή βλάστηση που φτάνει σε μεγάλο ύψος και τα αραιά δένδρα. Τα δένδρα στιςσαβάνες ποτέ δε σχηματίζουν δάση. Χαρακτηριστικά δέντρα των σαβάνων είναι οι ακακίες, μερικά είδηαρτόδεντρων, οι συκομουριές, καθώς και τα τεράστια δέντρα, που είναι γνωστά με το όνομα μπαομπάμπ καιτων οποίων ο κορμός μπορεί να φτάσει μερικά μέτρα διάμετρο. Συνήθως οι κορμοί αυτοί είναι μέσα κούφιοικαι σχηματίζουν τεράστιες κουφάλες.Στη ζώνη του Ισημερινού και ιδιαίτερα κοντά στις όχθες των ποταμών και των λιμνών υπάρχουν μεγάλα καιαδιαπέραστα δάση. Πολλά από τα δάση της Αφρικής είναι ακόμη σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητα, ακριβώςγιατί είναι τελείως αδιαπέραστα. Χαρακτηριστικά δέντρα των τροπικών δασών είναι το τικ, το παλίσανδρο, οέβενος κλπ.

Αφρική 32

Αντίστοιχη με τη χλωρίδα είναι και η πανίδα. Έτσι, στη βόρεια Αφρική συναντάμε κυρίως τα γνωστά στηνότια Ευρώπη ζώα, όπως είναι το τσακάλι, η αλεπού και άλλα, συναντάμε όμως και γύπες, ύαινες καικαμήλες. Στην ανατολική Αφρική, από την περιοχή της Σομαλίας και πάνω, τόσο προς τα βόρεια όσο και προςτα δυτικά, ζει σαν κατοικίδιο ζώο η καμήλα που χρησιμοποιείται για μεταφορές κυρίως μέσα από τις ερήμους.Είναι γνωστά άλλωστε τα περίφημα καραβάνια που όργωναν τις ερήμους της Αφρικής, ιδιαίτερα πριν απόμερικά χρόνια.Ακόμη στις περιοχές που αναφέραμε παραπάνω ζει και η γαζέλα η δρομάς, που έχει γίνει και αυτή κατοικίδιοζώο πια. Σε όλες τις άνυδρες περιοχές της δυτικής, κεντρικής, ανατολικής και νότιας Αφρικής ζει ηστρουθοκάμηλος, το μεγαλύτερο πουλί του πλανήτη μας. Στις στέπες και στις σαβάνες με την εποχιακήβλάστηση ζουν πολλά μεγάλα ζώα, χαρακτηριστικό της πανίδας της Αφρικής. Εκεί ζει ο Αφρικανικόςελέφαντας, που θεωρείται πιο άγριος από τον Ασιατικό. Μέχρι πριν από μερικά χρόνια οι Αφρικανικοίελέφαντες αποτελούσαν αντικείμενο μεγάλου κυνηγιού για τους χαυλιόδοντές τους, το λεγόμενοελεφαντόδοντο, που εξακολουθεί και σήμερα να είναι περιζήτητο στην παγκόσμια αγορά για την κατασκευήκοσμημάτων, κομψοτεχνημάτων κλπ. Το αποτέλεσμα είναι να έχει μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των ζώωναυτών και να κινδυνεύουν να εξαφανιστούν τελείως. Σήμερα έχει απαγορευτεί αυστηρά το κυνήγι τωνελεφάντων σε όλη την Αφρική, αλλά εξακολουθεί να γίνεται παράνομα και μάλιστα σε αρκετά μεγάληκλίμακα. Πολλοί κυνηγοί δε διστάζουν να κυνηγήσουν και μέσα στους διάφορους δρυμούς, που έχουνδημιουργηθεί για την προστασία των ζώων. Πρόκειται κυρίως για λευκούς κυνηγούς, στους οποίουςσυμπαραστέκονται και οι μαύροι κυνηγοί.Στις στέπες ακόμη ζουν οι καμηλοπαρδάλεις, μεταξύ των οποίων και το αφρικανικό βουβάλι που θεωρείται τοπιο επικίνδυνο και το πιο άγριο ζώο πάνω σ' ολόκληρη την Αφρική. Τα φυτοφάγα ζώα των στεπών είναι στηνουσία μεταναστευτικά, γιατί κάθε φορά αλλάζουν τόπο, για να εξασφαλίσουν τροφή, όταν στις περιοχές πουζουν από τη ξηρασία σταματήσει κάθε βλάστηση. Τόσο στις ερήμους όσο και στις στέπες και στις σαβάνεςζουν πολλά φίδια από τα οποία άλλα έχουν δηλητήριο και άλλα δεν έχουν. Ανάμεσα στα φίδια που δεν έχουνδηλητήριο μπορούμε να αναφέρουμε τον πύθωνα σαν το πιο γνωστό, ενώ ανάμεσα στα δηλητηριώδη ανήκει ηκόμπρα, που μπορεί να θεωρηθεί σαν το πιο επικίνδυνο φίδι στην Αφρική.Στα βαλτώδη μέρη και κοντά στα ποτάμια, ζει ένα άλλο είδος ζώου, που και αυτό κινδυνεύει να εξαφανιστεί.Πρόκειται για τον ιπποπόταμο. Ο ιπποπόταμος είναι αποκλειστικά και μόνο ζώο φυτοφάγο και σπάνιαεπιτίθεται στους ανθρώπους, ενώ μπορεί σχετικά εύκολα να εξημερωθεί. Το κρέας του ιπποπόταμου τρώγεται.Ο ιπποπόταμος πολλαπλασιάζεται σχετικά πολύ εύκολα. Η εγκυμοσύνη του διαρκεί λιγότερο από 6 μήνες, έτσιτόσο αυτός, όσο και οι γαζέλες, μπορούν να λύσουν σε μεγάλο βαθμό, αν γίνει φυσικά συστηματική εκτροφή,το πρόβλημα της έλλειψης των πρωτεϊνών που αντιμετωπίζει η Αφρική. Από τα σαρκοφάγα ζώα αξίζει νααναφερθούν τα λιοντάρια, οι λεοπαρδάλεις, κλπ., που και αυτά, ακολουθώντας τα φυτοφάγα, γίνονται τελικάμεταναστευτικά ζώα.

Οικονομία

Γεωργικά προϊόνταΗ Αφρική είναι βασικά γεωργική ήπειρος και η γεωργία αποτελεί τη βασική πηγή εσόδων για πολλές χώρες.Παρ' όλα αυτά η γεωργία εξακολουθεί να γίνεται στις πιο πολλές χώρες με εντελώς πρωτόγονο τρόπο. Από τονκανόνα αυτό ξεφεύγουν, σε μεγάλο βαθμό, μερικές από τις μεσογειακές χώρες, καθώς και οι χώρες της νότιαςΑφρικής, που έχουν αναπτύξει σημαντικά μερικούς κλάδους της βιομηχανίας.Βασικά γεωργικά προϊόντα είναι το σιτάρι, που καλλιεργείται μόνο στις χώρες τις μεσογειακές, το καλαμπόκι,που καλλιεργείται εκτός από τις μεσογειακές χώρες και στη Νοτιοαφρικανική Δημοκρατία, το ρύζι, τοζαχαροκάλαμο, η κασάβα από την οποία στην Αφρική παράγεται το 43% της παγκόσμιας παραγωγής,χουρμάδες (το 44% της παγκόσμιας παραγωγής), κόκκος (το 78% της παγκόσμιας παραγωγής), αράπικα

Αφρική 33

φιστίκια (το 29% της παγκόσμιας παραγωγής), το κακάο (το 67% της παγκόσμιας παραγωγής), μπαμπάκι,καουτσούκ, και πολλά άλλα προϊόντα.Η γεωργία της Αφρικής παρουσιάζει μερικές ιδιομορφίες, που ήρθαν σαν αποτέλεσμα της μακροχρόνιαςκατοχής των εδαφών της από τους Ευρωπαίους αποικιοκράτες. Η γεωργία έχει αναπτυχθεί μόνο γύρω απόμερικές ζώνες, κυρίως γύρω από τα ποτάμια που μπορούσαν να αποτελέσουν και τους δρόμους επικοινωνίας,ενώ το υπόλοιπο της ηπείρου είναι σχεδόν τελείως ακαλλιέργητο. Ακόμη, οι Ευρωπαίοι δεν ενδιαφέρθηκαν νααναπτύξουν τη γεωργία στην Αφρική. Δημιούργησαν τις λεγόμενες μονοκαλλιέργειες, που σημαίνει ότι σεεκατομμύρια στρέμματα καλλιεργούν μόνο ένα είδος φυτού. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν η Νιγηρία και ηΣενεγάλη με τα φιστίκια, όπου είναι σχεδόν το μοναδικό προϊόν της χώρας, ακόμη η Γκάνα και η Ακτή τουΕλεφαντόδοντου, που η μοναδική τους καλλιέργεια είναι ο καφές. Οι μονοκαλλιέργειες αυτές έχουν σαναποτέλεσμα να μη μπορούν να αναπτυχθούν τα νέα Αφρικανικά κράτη με τον τρόπο και το ρυθμό που θαήθελαν. Αρκεί να αναφερθεί μόνο το γεγονός ότι, αν μια χρονιά, για οποιονδήποτε λόγο, πάθει η παραγωγήτους κάποια καταστροφή, οι χώρες αυτές χάνουν τελείως το εισόδημα που έχουν και απειλούνται από πλήρηαφανισμό. Το γεγονός αυτό αποχτά ιδιαίτερη σημασία, αν σκεφτεί κανείς ότι σε πολλές αφρικανικές χώρες μετη γεωργία ασχολούνται πάνω από το 70% του πληθυσμού, ενώ σε μερικές χώρες το ποσοστό αυτό φτάνει καιτο 85%.

Κτηνοτροφικά προϊόνταΠαράλληλα με τη γεωργία ελάχιστα αναπτυγμένη είναι και η κτηνοτροφία. Πρόκειται κυρίως για την πιοπρωτόγονη μορφή της νομαδικής κτηνοτροφίας. Αρκεί μόνο να αναφερθεί ότι στην Αφρική παράγεται μόνο το2,5% της παγκόσμιας παραγωγής από κρέας, γάλα, τυρί και μαλλί. Γεγονός είναι ότι η ανάπτυξη τηςκτηνοτροφίας συναντά πάρα πολλές δυσκολίες, που προκύπτουν τόσο από τις αντίξοες κλιματολογικέςσυνθήκες, αλλά και από το όλο πολιτιστικό και κοινωνικό οικοδόμημα της αφρικανικής ηπείρου.Ένας από τους πιο βασικούς ανασταλτικούς παράγοντες για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας σε πολλέςπεριοχές είναι η μύγα "τσε - τσε", που προκαλεί στα ζώα την πολύ γνωστή και πολύ επικίνδυνη αρρώστια, τηντρυπανοσωμίαση.

Ορυκτός πλούτος, μεταλλεύματαΤο υπέδαφος της Αφρικής είναι πολύ πλούσιο και έχει όλων των ειδών τα μεταλλεύματα.Στις βόρειες περιοχές της Αφρικής και συγκεκριμένα στις χώρες γύρω από τη Σαχάρα υπάρχουν τεράστιααποθέματα πετρελαίου. Στο νότο, αντίθετα, βγαίνει το 98% της παγκόσμιας παραγωγής διαμαντιών και το77% της παγκόσμιας παραγωγής του χρυσού. Από την άποψη αυτή κανονικά η αφρικανική ήπειρος θα έπρεπενα είναι η πιο πλούσια στον κόσμο.Η παραγωγή κοβαλτίου στη Δημοκρατία του Κογκό, στο Μαρόκο και στη Ζάμπια φτάνει το 75% τηςπαγκόσμιας παραγωγής, ενώ το χρώμιο, που βγαίνει στη Ροδεσία και στη Νότιο Αφρική αντιπροσωπεύει το55% της παγκόσμιας παραγωγής.Ανάμεσα στα άλλα ορυκτά αξίζει να αναφερθούν τα φωσφορούχα άλατα που δεν είναι δυνατό ναυπολογιστούν. Στο σημείο αυτό αρκεί να αναφέρουμε ότι η Αφρική, παρόλη την τεράστια παραγωγήφωσφορικών αλάτων από τα οποία παράγονται φωσφορικά λιπάσματα, είναι στην τελευταία θέση από τιςάλλες ηπείρους στη χρησιμοποίηση των λιπασμάτων αυτών.Παράγονται ακόμη σε μεγάλες ποσότητες μαγγάνιο, χαλκός, βωξίτης, μόλυβδος, ψευδάργυρος, βανάδιο,κασσίτερος, μαρμαρυγίας, γραφίτης, σίδηρος, τιτάνιο και αμίαντο. Το μόνο που δεν υπάρχει στην Αφρικήείναι το κάρβουνο. Την έλλειψη αυτή την αναπληρώνει και με το παραπάνω η παρουσία του πετρελαίου.Ακόμη στις ενεργειακές πηγές της ηπείρου θα πρέπει να αναφερθούν και οι τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξηςτης υδροηλεκτρικής ενέργειας, παρ' όλες τις ιδιομορφίες που παρουσιάζει η μορφολογία του εδάφους της

Αφρική 34

Αφρικής. Έτσι, παρ' όλο ότι η Αφρική έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα από τα πιο πολύτιμα προϊόντα τουυπεδάφους, είναι πάρα πολύ καθυστερημένη οικονομικά χώρα με μερικές ίσως εξαιρέσεις που παρουσιάζουνορισμένες χώρες. Αλλά και αυτές οι εξαιρέσεις έρχονται να τονίσουν τη μεγάλη διαφορά που υπάρχει ανάμεσαστις διάφορες χώρες.Ανάλογη με την οικονομική ανάπτυξη είναι και η συγκοινωνία. Το σιδηροδρομικό δίκτυο φτάνει τις 88.000χιλιόμετρα, από τα οποία όμως μόνο τα 12.500 χιλιόμετρα έχουν κανονικό φάρδος, ενώ τα υπόλοιπα είναιστενά. Το σιδηροδρομικό δίκτυο είναι κυρίως μακρινών αποστάσεων, δηλ. δε διακλαδίζεται στο εσωτερικότων χωρών. Το οδικό δίκτυο φτάνει τα 1.500.000 χιλιόμετρα από τα οποία μόνο τα 100.000 είναιασφαλτοστρωμένα και αυτά είναι συγκεντρωμένα κυρίως σε μερικές περιοχές του νότου και της δύσης.

Θρησκείες - Γλώσσες - ΠολιτισμόςΑπό γλωσσική και θρησκευτική άποψη, η Αφρική παρουσιάζει ολόκληρο μωσαϊκό. Στα βόρεια και σταβορειοδυτικά, καθώς και στα βορειοανατολικά της Αφρικής, επικρατούν οι χαμιτοσημιτικές γλώσσες τωνΑράβων, των Βερβέρων, των Αβησσυνών και των Κουσιτών.Στα νότια, αντίθετα, επικρατούν οι ινδοευρωπαϊκές γλώσσες σαν αποτέλεσμα των αποίκων Ευρωπαίων, πουεξακολουθούν να παραμένουν στην περιοχή. Στις υπόλοιπες περιοχές υπάρχουν άπειρες γλώσσες καιδιάλεκτοι, που πολλές απ' αυτές, δύσκολα μπορούν να ενταχτούν σε μια κατηγορία.Η βασικότερη θρησκεία είναι η μουσουλμανική. Αυτό δε σημαίνει όμως ότι δεν υπάρχουν και άλλες,αρχίζοντας από τα διάφορα χριστιανικά δόγματα και φτάνοντας στις διάφορες ινδικές θρησκείες, χωρίς ναπαραλείψουμε να πούμε ότι υπάρχουν ακόμη και πολλές φυλές που είναι ειδωλολατρικές ή που έχουν διάφοραάλλα δόγματα.Στην Αφρική έχει αναπτυχθεί ένας από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς της ανθρωπότητας. Πρόκειται για τονπολιτισμό των Αιγυπτίων, στοιχεία του οποίου πήρε και ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός. Ακολούθησε κατόπινη κατάκτηση της βόρειας Αφρικής από το Μέγα Αλέξανδρο και, αργότερα, από τους Ρωμαίους Στην εποχήτων Βυζαντινών και πάλι στο βόρειο τμήμα της ηπείρου αναπτύσσεται ένας καινούριος πολιτισμός, που στησυνέχεια αφομοιώνεται από τους Άραβες και ακολουθεί ο γνωστός αραβικός πολιτισμός.Όταν αργότερα η αυτοκρατορία των Αράβων διαλύθηκε και έδωσε τη θέση της στην τουρκική αυτοκρατορία,δεν υπάρχει κανενός είδους πολιτισμός με αποτέλεσμα και αυτός που υπήρχε να καταστραφεί. Ενώ υπάρχουνπολλά στοιχεία για τον πολιτισμό που αναπτύχθηκε στις ακτές της Μεσογείου από τα πιο παλιά χρόνια, δενυπάρχουν αντίστοιχα πληροφορίες για το τι είδους πολιτισμός αναπτύχθηκε στο εσωτερικό και στα νότιατμήματα της ηπείρου.Αργότερα, από τον 6ο αιώνα μ.Χ. και μέχρι τον 13ο, υπάρχουν οι αποδείξεις για την ανάπτυξη ενός κράτουςπου ανάπτυξε φυσικά και το δικό του πολιτισμό. Πρόκειται για το κράτος της Γκάνα.Αργότερα από τον 11ο αιώνα και μέχρι τον 13ο αναπτύχθηκε ένα άλλο κράτος, το Μάλι. Στο Τομπουκτούυπάρχουν πληροφορίες ότι υπήρχε ήδη πανεπιστήμιο από τον 15ο αιώνα. Παράλληλα υπάρχουν πληροφορίεςότι, πριν καταληφτούν από τους Εγγλέζους τα εδάφη της Νιγηρίας και της Χρυσής Ακτής, είχε αρχίσει εκείκαι αναπτυσσόταν ένας άλλος σύνθετος και οργανωμένος πολιτισμός.Το ίδιο συνέβαινε και στα ανατολικά, όπου αναπτύχθηκε και ο πολιτισμός των Αιθιόπων. Δυστυχώς όμως οιπηγές πληροφοριών για τους πολιτισμούς της Αφρικής είναι πολύ περιορισμένες με αποτέλεσμα να μην είναιδυνατή μια πλήρης αναπαράσταση του πολιτισμού που αναπτύχθηκε Η ανεξάρτητη εξέλιξη, αλλά και ηανοδική πορεία του πολιτισμού, που είχε αναπτυχθεί ή και αναπτυσσόταν σε πολλές περιοχές της Αφρικής,σταμάτησε απότομα τον 15ο με 16ο αιώνα, όταν άρχισε η ευρωπαϊκή επέμβαση στην ήπειρο αυτή. Ενώ μέχριτότε το βόρειο, το βορειοδυτικό και το βορειοανατολικό τμήμα της Αφρικής ήταν πολύ καλά γνωστό, ηυπόλοιπη Αφρική ήταν σχεδόν άγνωστη.

Αφρική 35

Από γλωσσική και θρησκευτική άποψη, η Αφρική παρουσιάζει ολόκληρο μωσαϊκό. Στα βόρεια και σταβορειοδυτικά, καθώς και στα βορειοανατολικά της Αφρικής, επικρατούν οι χαμιτοσημιτικές γλώσσες τωνΑράβων, των Βερβέρων, των Αβησσυνών και των Κουσιτών. Στα νότια, αντίθετα, επικρατούν οιινδοευρωπαϊκές γλώσσες σαν αποτέλεσμα των αποίκων Ευρωπαίων, που εξακολουθούν να παραμένουν στηνπεριοχή. Στις υπόλοιπες περιοχές υπάρχουν άπειρες γλώσσες και διάλεκτοι, που πολλές απ' αυτές, δύσκολαμπορούν να ενταχτούν σε μια κατηγορία.Η βασικότερη θρησκεία είναι η μουσουλμανική. Αυτό δε σημαίνει όμως ότι δεν υπάρχουν και άλλες,αρχίζοντας από τα διάφορα χριστιανικά δόγματα και φτάνοντας στις διάφορες ινδικές θρησκείες, χωρίς ναπαραλείψουμε να πούμε ότι υπάρχουν ακόμη και πολλές φυλές που είναι ειδωλολατρικές ή που έχουν διάφοραάλλα δόγματα.Στην Αφρική έχει αναπτυχθεί ένας από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς της ανθρωπότητας. Πρόκειται για τονπολιτισμό των Αιγυπτίων, στοιχεία του οποίου πήρε και ο δικός μας αρχαίος πολιτισμός. Ακολούθησε κατόπινη κατάκτηση της βόρειας Αφρικής από το Μέγα Αλέξανδρο και, αργότερα, από τους Ρωμαίους. Στην εποχήτων Βυζαντινών και πάλι στο βόρειο τμήμα της ηπείρου αναπτύσσεται ένας καινούριος πολιτισμός, που στησυνέχεια αφομοιώνεται από τους Άραβες και ακολουθεί ο γνωστός αραβικός πολιτισμός.Όταν αργότερα η αυτοκρατορία των Αράβων διαλύθηκε και έδωσε τη θέση της στην τουρκική αυτοκρατορία,δεν υπάρχει κανενός είδους πολιτισμός με αποτέλεσμα και αυτός που υπήρχε να καταστραφεί. Ενώ υπάρχουνπολλά στοιχεία για τον πολιτισμό που αναπτύχθηκε στις ακτές της Μεσογείου από τα πιο παλιά χρόνια, δενυπάρχουν αντίστοιχα πληροφορίες για το τι είδους πολιτισμός αναπτύχθηκε στο εσωτερικό και στα νότιατμήματα της ηπείρου.Αργότερα, από τον 6ο αιώνα μ.Χ. και μέχρι τον 13ο, υπάρχουν οι αποδείξεις για την ανάπτυξη ενός κράτουςπου ανάπτυξε φυσικά και το δικό του πολιτισμό. Πρόκειται για το κράτος της Γκάνα. Αργότερα από τον 11οαιώνα και μέχρι τον 13ο αναπτύχθηκε ένα άλλο κράτος, το Μάλι. Στο Τομπουκτού υπάρχουν πληροφορίες ότιυπήρχε ήδη πανεπιστήμιο από τον 15ο αιώνα. Παράλληλα υπάρχουν πληροφορίες ότι, πριν καταληφτούν απότους Εγγλέζους τα εδάφη της Νιγηρίας και της Χρυσής Ακτής, είχε αρχίσει εκεί και αναπτυσσόταν ένας άλλοςσύνθετος και οργανωμένος πολιτισμός.Το ίδιο συνέβαινε και στα ανατολικά, όπου αναπτύχθηκε και ο πολιτισμός των Αιθιόπων. Δυστυχώς όμως οιπηγές πληροφοριών για τους πολιτισμούς της Αφρικής είναι πολύ περιορισμένες με αποτέλεσμα να μην είναιδυνατή μια πλήρης αναπαράσταση του πολιτισμού που αναπτύχθηκε Η ανεξάρτητη εξέλιξη, αλλά και ηανοδική πορεία του πολιτισμού, που είχε αναπτυχθεί ή και αναπτυσσόταν σε πολλές περιοχές της Αφρικής,σταμάτησε απότομα τον 15ο με 16ο αιώνα, όταν άρχισε η ευρωπαϊκή επέμβαση στην ήπειρο αυτή. Ενώ μέχριτότε το βόρειο, το βορειοδυτικό και το βορειοανατολικό τμήμα της Αφρικής ήταν πολύ καλά γνωστό, ηυπόλοιπη Αφρική ήταν σχεδόν άγνωστη.

Εξερεύνηση και αποικισμός της ΑφρικήςΗ πρώτη απόπειρα εξερεύνησης της Αφρικής χρονολογείται από το 1436, όταν ο Πορτογάλος ΕάννεςΜπαλντάγια έφτασε μέχρι το ακρωτήριο Ρίο Ντέκκα Όρο. Το 1441 ο Τριστάου φτάνει μέχρι τη σημερινήΣενεγάλη. Το 1471 ο Ρουίντα Σεκέιρα φτάνει μέχρι το σημερινό Γκαμπόν, ενώ ο Κάου Ντόγκο έφτασε στα 1482μέχρι τις εκβολές του ποταμού Κόγκο. Στα 1486 ο Βαρθολομαίος Ντιάζ φτάνει σχεδόν μέχρι τη σημερινή πόληΝτέρμπαν και, τέλος, ο Βάσκο ντα Γκάμα στα 1497 περιπλέει για πρώτη φορά ολόκληρη τηνΑφρική.Έτσι, για πολλά χρόνια, ήταν γνωστές οι ακτές της Αφρικής, ενώ το εσωτερικό εξακολουθούσε να παραμένειάγνωστο. Άλλωστε οι πρώτοι εξερευνητές δεν ενδιαφέρονταν να δημιουργήσουν αποικίες, όσο τους ενδιέφερενα δημιουργήσουν βάσεις ανεφοδιασμού.Αργότερα αρχίζει ο συστηματικός αποικισμός της Αφρικής που διήρκεσε αρκετούς αιώνες. Καθεμιά από τιςμεγάλες τότε ναυτικές δυνάμεις, διεκδικεί για τον εαυτό της και ένα μέρος από τα πιο πλούσια που έχει η

Αφρική 36

χώρα.

Σημερινά αφρικανικά κράτηΤο μοναδικό κράτος που είχε παραμείνει σαν ανεξάρτητο ήταν η Λιβερία και αυτό γιατί πολλοί από τουςμεγάλους τότε εφοπλιστές ήθελαν να δημιουργήσουν ένα κράτος στη σημαία του οποίου θα ναυτολογούσαν τακαράβια τους και δε θα πλήρωναν καθόλου φόρο. (Το καθεστώς αυτό εξακολουθεί να ισχύει ακόμη καισήμερα με αποτέλεσμα η Λιβερία να είναι μια από τις μεγαλύτερες ναυτικές δυνάμεις στον κόσμο).Ανεξάρτητη ακόμη ήταν και η Αβησσυνία. Μετά το τέλος του δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου ανεξάρτητακράτη ήταν, εκτός από τα δυο παραπάνω που αναφέρθηκαν, η Αίγυπτος και η Λιβύη. Τα τελευταία χρόνιαάρχισαν να δημιουργούνται συνεχώς καινούρια κράτη. Σήμερα, ελάχιστα μέρη της Αφρικής βρίσκονται κάτωαπό ξένη κυριαρχία.Όταν παραπάνω αναφέρθηκε ότι στην Αφρική δημιουργήθηκαν καινούρια κράτη, δεν αποτελεί καθόλουυπερβολή. Κανένα από τα κράτη αυτά δεν υπήρχε πριν. Συνήθως το κάθε κράτος, που έχει δημιουργηθεί,αντιπροσωπεύει και μια βασική φυλή και μερικές πιο μικρές. Μερικές όμως από τις μεγάλες φυλές τηςΑφρικής δεν αποτελούν ένα κράτος, αλλά τελείως τεχνητά έχουν μοιραστεί ανάμεσα σε μερικά κράτη. Τοαποτέλεσμα είναι ότι στο ένα κράτος η φυλή είναι πλειοψηφία στο άλλο είναι μειοψηφία.Αυτό προκαλεί πάντα μεγάλες φυλετικές αναταραχές με αποτέλεσμα κάθε τόσο να ξεσπούν άγριοι τοπικοίπόλεμοι, που καταστρέφουν την αδύνατη οικονομία των χωρών αυτών. Απόδειξη αποτελεί το παλιό ΒελγικόΚογκό, η σημερινή Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό που ύστερα από πολλούς και άγριους εμφύλιους πολέμους,σήμερα διοικείται από μεταβατική κυβέρνηση.Παρόλα αυτά τα νέα Αφρικανικά κράτη αρχίζουν μέσα από χίλιες δυο δυσκολίες που κληρονόμησαν από τηνπολύχρονη αποικιοκρατία, να βρίσκουν αργά και βασανιστικά το δικό τους δρόμο ανάπτυξης. Έτσι, σήμερα,στην Αφρική είναι δυνατό να συναντήσει κανείς κράτη που έχουν ακόμη καθαρά φεουδαρχική οικονομία καιδιάρθρωση, ενώ άλλα ακολουθούν καθαρό σοσιαλιστικό δρόμο ανάπτυξης.Δε λείπουν φυσικά και οι χώρες εκείνες που βρίσκονται κάτω από μια νέα μορφή αποικιοκρατίας, τηνεοαποικιοκρατία, όπως ονομάζεται, που σημαίνει ότι, ενώ είναι φαινομενικά ελεύθερα, στην ουσίαεξαρτώνται άμεσα, τόσο οικονομικά, όσο και πολιτικά, από άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Γενικά, όμως, τα κράτητης Αφρικής ανήκουν στο χώρο των αδέσμευτων κρατών. Κάθε χρόνο τα κράτη αυτά αποκτούν όλο καιμεγαλύτερη πολιτική δύναμη και κάνουν την παρουσία τους όλο και πιο αισθητή σε ολόκληρο τον κόσμο.Σήμερα, στον Ο.Η.Ε., τα Αφρικανικά κράτη αποτελούν τεράστια δύναμη και απόφαση κανένα σχεδόνψήφισμα δεν είναι δυνατό να παρθεί, αν δεν το υποστηρίξουν το Αφρικανικά κράτη. Ιδιαίτερα αποφασιστικήήταν η συμπαράσταση στον Ο.Η.Ε. των Αφρικανικών κρατών στο θέμα της Κύπρου και στην αποφασιστικήκαταδίκη της Τουρκίας για την επέμβασή της και την κατάληψη μεγάλου μέρους του νησιού.

Αφρική 37

Παραπομπές[1] Sayre, April Pulley. (1999) Africa, Twenty-First Century Books. ISBN 0-7613-1367-2.[2] "World Population Prospects: The 2004 Revision" (http:/ / library. stanford. edu/ africa/ religion. html) Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών

(Τμήμα Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων, υπηρεσία πληθυσμού)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι• AllAfrica.Com (http:/ / allafrica. com/ )• Open Directory Project - Αφρική (http:/ / dmoz. org/ Regional/ Africa/ )

 LP Το άρθρο βασίστηκε αρχικά σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia. ( ιστορικό (http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title=Αφρική&action=history)).Η εισαγωγή έγινε πριν την 1 Νοεμβρίου 2008, συνεπώς ισχύει η διπλή αδειοδότηση υπό την άδεια CC-BY-SA 3.0 (http:/ /creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ) και την GFDL (http:/ / www. gnu. org/ copyleft/ fdl. html).

bjn:Aprika gag:Afrika

38

Βόρεια Αμερική

Βόρεια ΑμερικήΣυντεταγμένες: 48°10′N 100°10′W48.167, -100.167 [1]

Παγκόσμιος χάρτης με την θέση της ΒόρειαςΑμερικής

Η Βόρεια Αμερική είναι ήπειρος στο βόρειο και δυτικόημισφαίριο της Γης. Βρέχεται στο Βορρά από τον ΑρκτικόΩκεανό, ανατολικά από τον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό,νοτιοανατολικά από την Καραϊβική Θάλασσα, και στη δυτικήτης πλευρά από τον Ειρηνικό Ωκεανό. Προς το νότο βρίσκεταιη Νότια Αμερική. Καλύπτει έκταση περίπου 24.490.000τετραγωνικών χιλιομέτρων, περίπου 4,8% της συνολικήςεπιφάνειας του πλανήτη ή περίπου 16,4% της ξηράς. ΤονΟκτώβριο του 2006 ο πληθυσμός της εκτιμούνταν σε πάνω από514.600.000 κατοίκους. Η Βόρεια και Νότια Αμερικήσυναποτελούν την Αμερικανική ήπειρο.

Ετυμολογία

Η Βόρεια και Νότια Αμερική ονομάστηκαν, κατά γενικήπαραδοχή, από τον Γερμανό χαρτογράφο Μάρτιν Βαλντσιμέλλερ κατά το όνομα του ιταλού εξερευνητήΑμέριγκο Βεσπούκι. Ο Βεσπούκι ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που υποστήριξε ότι η Αμερική δεν ήταν οιΑνατολικές Ινδίες, αλλά μια διαφορετική, άγνωστη μέχρι τότε ήπειρος. Ο Βεσπούκι ανακάλυψε τη ΝότιαΑμερική και ακολούθησε τις ακτές της Κεντρικής ώσπου έφτασε στη Βόρεια, συνδέοντας έτσι τις δικές τουανακαλύψεις με αυτές του Χριστόφορου Κολόμβου λίγα χρόνια πριν.

Μια δεύτερη και λιγότερο διαδεδομένη εκδοχή αναφέρει ότι η ήπειρος ονομάστηκε κατά τον Άγγλο έμποροΡίτσαρντ Αμερίκε από το Μπρίστολ, που πιστεύεται ότι χρηματοδότησε το ταξίδι του Τζον Κάμποτ από τηΒρετανία στη Νέα Γη στα 1497. Μια μειοψηφική άποψη αναφέρει πως η Αμερική πήρε το όνομά της από έναΙσπανό ναύτη που έφερε το αρχαίο βησιγοτθικό όνομα Αμαϊρίκ. Τέλος λέγεται πως το όνομα έχει προέλθει απόκάποια γλώσσα των ιθαγενών λαών της Αμερικής.[2]

Ιστορία

Τα ερείπεια του Τσίτσεν Ίτζα.

Υπάρχουν αρκετές θεωρίες για το πως πρωτοκατοικήθηκε ηβόρεια Αμερική από τους Παλαιοϊνδιάνους. Οι ιθαγενείςπληθυσμοί της Βόρειας Αμερικής διαθέτουν πολλές παραδόσειςπου αφηγούνται ότι ζούσαν στην περιοχή από την εποχή τηςδημιουργίας της.

Πριν τον ερχομό των Ευρωπαίων, οι ιθαγενείς της ΒόρειαςΑμερικής ήταν χωρισμένοι σε πολλές μικρές πολιτείες, από μικρέςκοινωνίες λίγων οικογενειών έως μεγάλες αυτοκρατορίες. Ζούσαν

Βόρεια Αμερική 39

σε διάφορες "πολιτισμικές περιοχές" που χοντρικά αντιστοιχούν στις διακριτές γεωγραφικές ζώνες τηςΒόρειας Αμερικής, και στις οποίες προσαρμόστηκε ανάλογα ο τρόπος ζωής των εκεί πληθυσμών (π.χ. οικυνηγοί βίσωνα στις Μεγάλες Πεδιάδες ή οι αγρότες της Μεσοαμερικής). Οι ιθαγενείς πληθυσμοί μπορούν ναδιακριθούν επίσης με βάση τη γλώσσα τους, για παράδειγμα τις γλώσσες Αθαπάσκαν ή τις ουτοαζτεκικέςγλώσσες. Είναι σημαντικό όμως να σημειωθεί πως οι λαοί που μιλούσαν παρεμφερείς γλώσσες δενμοιράζονταν τον ίδιο υλικό πολιτισμό, ούτε ήταν πάντοτε σύμμαχοι.Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι Ινουίτ κάτοικοι του Αρκτικού τμήματος της Αμερικής ήρθαν στην ήπειρο πολύαργότερα από τους υπόλοιπους πληθυσμούς, καθώς φαίνεται από την εξαφάνιση των αντικειμένων τουπολιτισμού Ντόρσετ και την αντικατάστασή τους με αυτά του Πολιτισμού της Θούλης.Κατά τη διάρκεια των χιλιάδων ετών που η ήπειρος κατοικείται, πλήθος πολιτισμοί ήρθαν και έφυγαν. Έναςαπό τους παλιότερους είναι ο πολιτισμός Κλόβις που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στο Νέο Μεξικό. Ένα πιοπρόσφατο παράδειγμα είναι ο πολιτισμός του Φορτ Ουόλτον, στην κοιλάδα του Μισσισιπή, που γνώρισεάνθηση από το 3.000 π.Χ. έως το 1.500 μ.Χ.Οι πολιτισμοί που έδρασαν στο νότιο τμήμα της Βόρειας Αμερικής είναι υπεύθυνοι για την εξημέρωση πολλώνκοινών φυτών που καλλιεργούνται σήμερα σε όλο τον κόσμο, όπως η τομάτα και η κολοκυθιά. Το πιοσημαντικό φυτό που εξημερώθηκε ήταν ίσως ο αραβόσιτος (καλαμπόκι).Η ανάπτυξη της γεωργίας στο νότο είχε αποτέλεσμα μια έντονη πολιτισμική ανάπτυξη, Για παράδειγμα, οιΜάγια ανέπτυξαν ένα σύστημα γραφής, έχτισαν τεράστιες πυραμίδες, διέθεταν ένα περίπλοκο ημερολόγιο καικαθόρισαν ως έννοια το μηδέν 500 χρόνια πριν από τον υπόλοιπο κόσμο. Ο πολιτισμός των Μάγια υπήρχεακόμα όταν έφτασαν οι Κονκισταδόρες στην Κεντρική Αμερική, αλλά η πολιτική ηγεμονία είχε περάσει στουςΑζτέκους που προέρχονταν από το Βορρά.Με την άφιξη των Ευρωπαίων στο "Νέο Κόσμο", οι ιθαγενείς είδαν τους πολιτισμούς τους να υποβάλλονται σεδραστικές αλλαγές. Έτσι, άλλαξε και η σχέση τους με τους πολιτικούς και πολιτισμικούς θεσμούς, αρκετέςγλώσσες εξαφανίστηκαν, και άλλες άλλαξαν με γοργούς ρυθμούς. Τα ονόματα και οι ιθαγενείς πολιτισμοί πουκατέγραψαν οι Ευρωπαίοι δεν ήταν απαραίτητα τα ίδια με αυτά που υπήρχαν μόλις μερικές γενιές πριν, ήαυτά που υπάρχουν σήμερα.

Γεωγραφία

Συνθετική δορυφορική φωτογραφία της ΒόρειαςΑμερικής

Η Βόρεια Αμερική αποτελεί το βόρειο τμήμα της Αμερικής. Τοόριό της προς νότο είναι τα σύνορα Κολομβίας-Παναμάσύμφωνα με τις περισσότερες πηγές, ή η Διώρυγα του Παναμάσύμφωνα με κάποιες άλλες ή ακόμα και ο Ισθμός τουΤεχουαντεπέκ για αυτούς που ορίζουν τη Βόρεια Αμερική σαντο κομμάτι ξηράς που βασίζεται πάνω στην Καραϊβική πλάκα.Πριν να ανυψωθεί η Κεντρική Αμερική, η περιοχή ήτανβυθισμένη στη θάλασσα. Τα νησιά των Δυτικών Ινδιώνσκιαγραφούν μια βυθισμένη πλέον γέφυρα γης που κάποτεένωνε τη Βόρεια με τη Νότια Αμερική μέσω της Φλόριντα καιτης Βενεζουέλας.

Η ηπειρωτική ακτογραμμή έχει μεγάλο μήκος και είναι αρκετάανώμαλη. Ο Κόλπος του Μεξικού είναι η μεγαλύτερη υδάτινηεσοχή της ηπείρου, με δεύτερο τον Κόλπο του Χάντσον.Γνωστός είναι επίσης ο κόλπος του Σεν Λόρενς και ο κόλποςτης Καλιφόρνια.

Βόρεια Αμερική 40

Η ήπειρος περιβάλλεται από πολυάριθμα νησιά, τα περισσότερα από τα οποία συγκεντρώνονται στο Αρκτικόαρχιπέλαγος, τις Μεγάλες και Μικρές Αντίλλες, το Αρχιπέλαγος Αλεξάντερ και τις Αλεούτιες νήσους. ΗΓροιλανδία, το μεγαλύτερο νησί του κόσμου που αποτελεί αυτοδιοικούμενο έδαφος της Δανίας, βρίσκεταιεπάνω στη Βορειοαμερικάνικη πλάκα και γεωγραφικά αποτελεί μέρος της Βόρειας Αμερικής. Οι Βερμούδεςδεν είναι μέρος της Αμερικής αλλά νησί που σχηματίστηκε από την ανύψωση της Μεσοωκεάνιας ράχηςπερίπου εκατό εκατομμύρια χρόνια πριν, θεωρείται όμως ουσιαστικά μέρος της Βόρειας Αμερικής, ειδικάλόγω των ιστορικών, πολιτικών και πολιτιστικών δεσμών τους με τη Βιρτζίνια και άλλες περιοχές.

Φυσική γεωγραφία

Ιζηματογενή,Ηφαιστειογενή,Πλουτώνεια και

Μεταμορφωσιγενήπετρώματα στη Βόρεια

Αμερική.

Το μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Αμερικής βρίσκεται πάνω στη Βορειοαμερικάνικητεκτονική πλάκα. Κάποια τμήματα της Καλιφόρνια και του δυτικού Μεξικούαποτελούν τα όρια της Ειρηνικής Πλάκας, και οι δυο πλάκες συναντιούνται στοΡήγμα του Σαν Αντρέας. Το νότιο τμήμα και το μεγαλύτερο μέρος των ΔυτικώνΙνδιών βρίσκεται πάνω στην Καραϊβική Πλάκα, ενώ οι πλάκες Χουάν ντε Φούκακαι Κόκος βρίσκονται ανάμεσα στην Ειρηνική και Βορειοαμερικάνικη πλάκα.

Η ήπειρος μπορεί γενικά να χωριστεί σε τέσσερις μεγάλες περιοχές: τις ΜεγάλεςΠεδιάδες που απλώνονται από τον Κόλπο του Μεξικού ως τον Αρκτικό Καναδά, τογεωλογικά νεότερο δυτικό τμήμα με τα Βραχώδη Όρη, τις ερήμους στα δυτικά, τηνΚαλιφόρνια και την Αλάσκα, τις πεδιάδες της Καναδικής Ασπίδας σταβορειοανατολικά και την ανατολική περιοχή που περιλαμβάνει τα Απαλλάχια Όρη,την ανατολική ακτή και τη χερσόνησο της Φλόριντα. Το Μεξικό, με τα εκτεταμέναοροπέδια και τις Αμερικανικές Κορδιλιέρες ανήκει μορφολογικά περισσότερο στοδυτικό τμήμα, αν και οι ανατολικές παρόχθιες πεδιάδες εκτείνονται νότια κατάμήκος του Κόλπου.

Τα βουνά της δύσης είναι χωρισμένα στη μέση. Το ένα τμήμα αποτελεί η κυρίωςοροσειρά των Βραχωδών και το άλλο οι οροσειρές του Ειρηνικού στην Καλιφόρνια,το Όρεγκον, την Ουάσιγκτον και τη Βρετανική Κολομβία. Στη μέση βρίσκεται ομεγάλος κρατήρας, ένα βαθύπεδο που περιέχει χαμηλότερα βουνά και επίπεδεςερήμους. Η ψηλότερη κορφή είναι η Ντεγκάλι στην Αλάσκα.

Βόρεια Αμερική 41

Ανάγλυφο της Βόρειας Αμερικής. Κρατώνες και υπέδαφος. Ο κρατώνας της ΒόρειαςΑμερικής.

Ανθρωπογεωγραφία

Η Νέα Υόρκη, μεγαλύτερη πόλη των ΗΠΑ καιμια απ' τις μητροπόλεις του κόσμου.

Το Τορόντο, η μεγαλύτερη πόλη του Καναδάκαι πέμπτη μεγαλύτερη της Βόρειας Αμερικής,

καθώς και μια από τις πιο πολυπολιτισμικέςκοινότητες του πλανήτη.

Οι κύριες γλώσσες στη Βόρεια Αμερική είναι τα αγγλικά, ταισπανικά και τα γαλλικά. Ο όρος Αγγλοαμερική χρησιμοποιείταιγια τις αγγλόφωνες χώρες της Αμερικής, κοινώς τις ΗΠΑ και τονΚαναδά (στον οποίο δεύτερη επίσημη γλώσσα είναι τα γαλλικά),αλλά μερικές φορές και για το Μπελίζε και ορισμένα τμήματα τηςΚαραϊβικής. Ο όρος Λατινική Αμερική αναφέρεται γενικά στο χώρονότια των ΗΠΑ όπου κυριαρχούν λατινογενείς γλώσσες, ειδικότεραστο Μεξικό, τις χώρες της Κεντρικής Αμερικής, το μεγαλύτερομέρος της Καραϊβικής και τη Νότια Αμερική.

Η Γαλλική γλώσσα έχει παίξει ιστορικά σημαντικό ρόλο στη ΒόρειαΑμερική και παραμένει κύρια γλώσσα σε μερικές περιοχές. ΟΚαναδάς έχει δυο επίσημες γλώσσες, καθώς τα γαλλικά είναιεπίσημη γλώσσα στο Κεμπέκ και μαζί με τα αγγλικά επίσημηγλώσσα στη Νέα Βρουνσβίκη. Άλλα μέρη όπου μιλιέται η γαλλικήείναι οι Γαλλικές Δυτικές Ινδίες και ο Σαιν Πιερ και Μικελόν,καθώς και η Λουιζιάνα των ΗΠΑ όπου είναι επίσημη γλώσσα. ΗΑϊτή συμπεριλαμβάνεται σε αυτή την κατηγορία για ιστορικούςκυρίως λόγους, αλλά οι Αϊτινοί μιλούν Κρεόλ καθώς και γαλλικά. ΗΚρεόλ, αν και προέρχεται από τα γαλλικά, δεν αποτελεί διάλεκτότους αλλά ξεχωριστή γλώσσα.

Από κοινωνική και πολιτιστική άποψη, η Βόρεια Αμερική αποτελείμια καλά καθορισμένη και διακριτή οντότητα. Ο Καναδάς και οιΗΠΑ έχουν παρόμοιο πολιτισμό και παραδόσεις, καθώς είναι και οι δυο πρώην Βρετανικές αποικίες. Λόγωτων ιστορικών αυτών δεσμών έχει αναπτυχθεί ανάμεσα στις δυο χώρες μια κοινή πολιτισμική και οικονομικήαγορά. Αντίστοιχα, οι Λατινόφωνες χώρες αποτέλεσαν στο παρελθόν αποικίες της Ισπανίας. Στο Μεξικό καιτις χώρες της Κεντρικής Αμερικής, όπου άνθισε ο πολιτισμός των Μάγια, οι λαοί διατηρούν κοινές παραδόσειςπου δεν γνωρίζουν γεωγραφικά σύνορα. Η Κεντρική Αμερική και η Λατινόφωνη Καραϊβική έχουν ιστορικάπερισσότερα κοινά στοιχεία λόγω γεωγραφικής εγγύτητας, καθώς και λόγω του γεγονότος ότι το Μεξικό, μετάτην ανεξαρτησία του από την Ισπανία, δεν προώθησε την ιδέα μιας Κεντροαμερικανικής Ένωσης καιπαρέμεινε σχετικά απομονωμένο.

Βόρεια Αμερική 42

Από οικονομική άποψη, ο Καναδάς και οι ΗΠΑ είναι οι πλουσιότερες και πιο αναπτυγμένες χώρες τηςηπείρου, ακολουθούμενες από το Μεξικό, μια πρόσφατα βιομηχανοποιημένη χώρα. Οι χώρες της ΚεντρικήςΑμερικής και της Καραϊβικής είναι πολύ λιγότερο αναπτυγμένες. Οι πιο σημαντικές οικονομικέςολοκληρώσεις της περιοχής είναι η Καραϊβική Κοινότητα και Κοινή Αγορά (CARICOM), η ΒορειοαμερικανικήΣυμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου (NAFTA) και πιο πρόσφατα η Κεντροοαμερικανική Συμφωνία ΕλεύθερουΕμπορίου (CAFTA). Η τελευταία είναι παράδειγμα της οικονομικής αληλλοστήριξης που επιζητούν ταπεριφερειακά κράτη της περιοχής προκειμένου να βελτιώσουν την οικονομική τους κατάσταση.Ο πληθυσμός της Βόρειας Αμερικής είναι έντονα φυλετικά και εθνοτικά διαφοροποιημένος. Οι τρεις κύριεςεθνοτικές ομάδες είναι οι λευκοί, οι Μεστίζο και οι μαύροι (κυρίως Αφροαμερικάνοι και έγχρωμοι τηςΚαραϊβικής). Υπάρχουν σημαντικές μειονότητες Ινδιάνων και Ασιατών, καθώς και άλλες εθνοτικές ομάδες.

Χώρες και περιοχές

Πολιτικός χάρτης της Βόρειας Αμερικής

Η Βόρεια Αμερική συχνά χωρίζεται σε υποπεριοχές, δεν υπάρχειόμως κάποιος επίσημος διαχωρισμός. Η Κεντρική Αμερικήαποτελεί το νότιο τμήμα της περιοχής, αλλά το βόρειο όριό τηςκαθορίζεται διαφορετικά ανάλογα με την πηγή. Από γεωφυσικήάποψη, η περιοχή της Κεντρικής Αμερικής ξεκινά στον Ισθμό τουΤεχουαντεπέκ στο Μεξικό, δηλαδή στα όρια των ΠολιτειώνΚαμπέτσε, Τσιάπας, Ταμπάσκο, Κιντάνα Ρου και Γιουκατάν.[3]

Κατά τον ΟΗΕ το Μεξικό αποτελεί τμήμα της Κεντρικής Αμερικής·αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν συμπεριλαμβάνει το Μεξικό,όπως και το Μπελίζε. Από γεωπολιτική άποψη το Μεξικό συνήθωςδεν θεωρείται μέρος της Κεντρικής Αμερικής.[4]

Ο όρος Μεσοαμερική χρησιμοποιείται κάποιες φορές για ναπεριγραφούν συλλογικά το Μεξικό και οι Χώρες της ΚεντρικήςΑμερικής και της Καραϊβικής, και μπορεί να αφορά και τηνΚολομβία και τη Βενεζουέλα που βρίσκονται στη Νότια Αμερική.

Χώραή Εξαρτημένο Έδαφος

Έκταση(km²)

Πληθυσμός(εκτίμηση 2005)

Πυκνότηταπληθυσμού(ανά km²)

Πρωτεύουσα

Ανγκουίλα (Ηνωμένο Βασίλειο) 102 13254 129.9 Δε Βάλεϊ

Αντίγκουα και Μπαρμπούντα 443 68722 155.1 Σεντ Τζονς

Αρούμπα (Ολλανδία)[5] 193 71566 370.8 Οράνιεστατ

Μπαχάμες 13940 301790 21.6 Νασσάου

Μπαρμπάντος 431 279254 647.9 Μπρίτζταουν

Μπελίζε 22966 279457 12.2 Μπελμοπάν

Βερμούδες (Ηνωμένο Βασίλειο) 53 65365 1233.3 Χάμιλτον

Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι (Ηνωμένο Βασίλειο) 153 22643 148.0 Ρόουντ Τάουν

Καναδάς 9984670 32805041 3.3 Οττάβα

Νησιά Καϋμάν (Ηνωμένο Βασίλειο) 262 44270 169.0 Τζώρτζταουν

Κόστα Ρίκα 51100 4016173 78.6 Σαν Χοσέ

Βόρεια Αμερική 43

Κούβα 110860 11346670 102.4 Αβάνα

Ντομίνικα 754 69029 91.6 Ροζό

Δομινικανή Δημοκρατία 48730 8950034 183.7 Σάντο Ντομίνγκο

Ελ Σαλβαδόρ 21040 6704932 318.7 Σαν Σαλβαδόρ

Γροιλανδία (Δανία) 2166086 56375 0.026 Νούουκ (Γκόντχομπ)

Γρενάδα 344 89502 260.2 Σεντ Τζόρτζες

Γουαδελούπη (Γαλλία) 1780 448713 252.1 Μπας-Τερ

Γουατεμάλα 108890 14655189 134.6 Πόλη της Γουατεμάλας

Αϊτή 27750 8121622 292.7 Πορτ-ο-Πρενς

Ονδούρα 112090 6975204 62.2 Τεγκουσιγκάλπα

Τζαμάικα 10991 2731832 248.6 Κίνγκστον

Μαρτινίκα (Γαλλία) 1100 432900 393.5 Φορ-ντε-Φρανς

Μεξικό 1972550 106202903 53.8 Πόλη του Μεξικού

Μοντσερράτ (Ηνωμένο Βασίλειο) 102 9341 91.6 Πλύμουθ[6]

Νήσος Ναβάσσα (ΗΠΑ) 5 0 0 —

Ολλανδικές Αντίλλες (Ολλανδία)[5] 960 219958 229.1 Βίλλεμσταντ (Βίλεμστατ)

Νικαράγουα 129494 5465100 42.2 Μανάγκουα

Παναμάς[7] 52853 2498717 47.3 Πόλη του Παναμά

Πουέρτο Ρίκο (ΗΠΑ) 9104 3916632 430.2 Σαν Χουάν

Άγιος Βαρθολομαίος (Γαλλία) 21 6852 326 Γουσταβία

Άγιος Χριστόφορος και Νέβις 261 38958 149.3 Μπαστέρ

Αγία Λουκία 616 166312 270.0 Κάστρις

Άγιος Μαρτίνος (Γαλλία) 53.2 33102 622 Μαριγκό[8]

Σαιν Πιέρ και Μικελόν (Γαλλία) 242 7012 29.0 Σαιν Πιέρ

Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες 389 117534 302.1 Κίνγκσταουν

Τρινιδάδ και Τομπάγκο[5] 5128 1088644 212.3 Πορτ οφ Σπέιν

Νήσοι Τερκ και Κάικος (Ηνωμένο Βασίλειο) 430 20556 47.8 Κόκμπερν Τάουν

Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής[9] 9629091 295734134 30.7 Ουάσινγκτον

Παρθένοι νήσοι (ΗΠΑ) 352 108708 308.8 Σαρλότ Αμαλί

Σύνολο 24486305 518575412 21.0

Βόρεια Αμερική 44

Ιστορικές ονομασίεςΗ Βόρεια Αμερική, ή κάποια μέρη της, κατά το παρελθόν, ειδικά κατά την πρώτη περίοδο αποικισμού,αναφέρονταν και με άλλα ονόματα.• Το ισπανικό τμήμα αναφερόταν και σαν Νέα Ισπανία.• Οι Ισπανοί αποκαλούσαν τη Βόρεια Αμερική "Φλόριντα", που τελικά έγινε το όνομα της πολιτείας των

ΗΠΑ.• Οι Άγγλοι χρησιμοποιούσαν το όνομα Βιρτζίνια προς τιμή της βασίλισσας Ελισσάβετ (που στα αγγλικά

αποκαλούνταν The Virgin Queen, η παρθένα βασίλισσα). Ο Τζων Ντη πρότεινε να χρησιμοποιηθεί το όνομαΑτλαντίδα, πιστεύοντας ότι πρόκειται για τη χαμένη ήπειρο που περιέγραψε ο Πλάτωνας.

• Το βορειότερο τμήμα αναφερόταν και σαν Νορουμπέγκα (Norumbega),

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%92%CF%8C%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B1_%CE%91%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE&params=48_10_N_100_10_W_

[2] The Naming of America: Fragments We've Shored Against Ourselves (http:/ / www. uhmc. sunysb. edu/ surgery/ america. html), JonathanCohen

[3] Μπριτάννικα, λήμμα "Κεντρική Αμερική" (http:/ / www. britannica. com/ eb/ article-9110092/ Central-America)[4] The American Heritage Dictionary, λήμμα "Κεντρική Αμερική" (http:/ / www. bartleby. com/ 61/ 8/ C0200800. html)[5] Ανάλογα με τον ορισμό, η Αρούμπα, οι Ολλανδικές Αντίλλες, ο Παναμάς και το Τρινιντάν έχουν εδάφη τόσο στη Βόρεια όσο και στη

Νότια Αμερική[6] Λόγω των εκρήξεων του ηφαιστείου Σουφριέ Χιλς από το 1995, το μεγαλύτερο μέρος του Πλύμουθ καταστράφηκε και η διοίκηση

μεταφέρθηκε στο Μπραντ (Brades)[7] Πληθυσμός και έκταση για την περιοχή δυτικά της διώρυγας του Παναμά.[8] Στον ιστότοπο της ΕΕ με το Διοργανικό εγχειρίδιο σύνταξης κειμένων (http:/ / publications. europa. eu/ code/ el/ el-5000500. htm) δεν

αναφέρεται πρωτεύουσα.[9] Συμπεριλαμβάνει τη Χαβάη που γεωφυσικά δεν ανήκει στη Βόρεια Αμερική αλλά στην Ωκεανία.

Σημειώσεις και αναφορές• " Βόρεια Αμερική (http:/ / www. bartleby. com/ 65/ na/ NAmer. html)"/" Κεντρική Αμερική (http:/ / www.

bartleby. com/ 65/ ce/ CentrAm. html)". The Columbia Encyclopedia (http:/ / www. bartleby. com/ 65/ ), 6th ed.2001-6. New York: Columbia University Press.

• " Βόρεια Αμερική (http:/ / www. britannica. com/ eb/ article?tocId=9373623)"/" Κεντρική Αμερική (http:/ /www. britannica. com/ ebc/ article-9360160)". Μπριττάνικα, 2006.

• Στατιστική Υπηρεσία ΗΠΑUN Statistics Division: Composition of macro geographical (continental) regions,geographical sub-regions, and selected economic and other groupings (http:/ / unstats. un. org/ unsd/ methods/m49/ m49regin. htm)

• GeoHive: Ο πληθυσμών ηπείρων, περιοχών και χωρών (http:/ / www. xist. org/ earth/ pop_region. aspx)• " Βόρεια Αμερική (http:/ / encarta. msn. com/ encyclopedia_761562468/ North_America. html)"/ " Κεντρική

Αμερική (http:/ / encarta. msn. com/ encyclopedia_761574502/ Central_America. html)", MSN Encarta, 2006• American Heritage Dictionaries, λήμμα Βόρεια Αμερική (http:/ / www. bartleby. com/ 61/ 64/ N0156400. html)

και Κεντρική Αμερική (http:/ / www. bartleby. com/ 61/ 8/ C0200800. html)• Houghton Mifflin Company, "Βόρεια Αμερική" (http:/ / www. answers. com/ topic/ north-america)• WordNet, Πανεπιστήμιο Πρίνστον: Κεντρική Αμερική (http:/ / wordnet. princeton. edu/ perl/ webwn?s=central+

america)• Crystal Reference Encyclopedia, "Βόρεια Αμερική" (http:/ / www. reference. com/ browse/ crystal/ 23124)

Βόρεια Αμερική 45

Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το America άρθρο North America (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ North) τηςΑγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/by-sa/ 3. 0/ ). ( America ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ North)).

gag:Poyraz Amerika

46

Ευρασία

Ευρασία

Οι περιοχές που περιλαμβάνει η Ευρασία

H Ευρασία είναι η μάζα γης που συντίθεται από τιςηπείρους της Ευρώπης και της Ασίας. Μπορεί ναθεωρηθεί υπερήπειρος, ή εναλλακτικά τμήμα μιαςυπερηπείρου, όπως είναι η Αφρική-Ευρασία, ή απλάήπειρος. Στη θεωρία τεκτονικών πλακών, ηΕυρασιατική πλάκα περιλαμβάνει την Ευρώπη καιτο μεγαλύτερο τμήμα της Ασίας, αλλά όχι την ινδικήυποήπειρο, την αραβική υποήπειρο, και στηνπεριοχή ανατολικά του Τσέρσκι στην ΑνατολικήΣιβηρία. Ο όρος Ευρασία χρησιμοποιείται επίσηςστη γεωπολιτική και στη μελέτη των διεθνών σχέσεων, ως ουδέτερος τρόπος αναφοράς σε οργανισμούς ήυποθέσεις των μετα-σοβιετικών πολιτειών.

Δικτυακοί τόποι• EurasiaNet Πληροφορίες και αναλύσεις για πολιτικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά ζητήματα των χωρών της

Κεντρικής Ασίας και του Καυκάσου, της Ρωσίας, της Μέσης Ανατολής και της Νοτιοδυτικής Ασίας. [1]

• MA in Black Sea Cultural Studies. International Hellenic University- School of Humanities [2]

• Ευρασιατική Οικονομική Κοινότηταgag:Evraziya

Παραπομπές[1] http:/ / www. eurasianet. org[2] http:/ / www. hum. ihu. edu. gr.

47

Ευρασία-Αφρική

Ευρασία-ΑφρικήΗ υπερήπειρος της Αφρικής-Ευρασίας (ήΑφρο-Ευρασία) είναι η μεγαλύτερη μάζα γηςτου κόσμου και κατοικείται από το 85% τουσυνολικού γήινου πληθυσμού. τυπικάυποδιαιρείται στην ήπειρο της Αφρικής και τηςΕυρασίας με μόνη διαχωριστική γραμμή τηΔιώρυγα του Σουέζ. Οι ιστορικοί ενίοτε τηνχωρίζουν σε Ευρασία-Βόρεια Αφρική καιΥποσαχάρειο Αφρική. Ωστόσο οι γεωλόγοιαναγνωρίζουν ότι αυτές οι διακριτές μάζες γηςδεν έχουν κοινή γεωλογική ιστορία.

Ορισμένοι γεωγράφοι και ιστορικοί αναφέρονται σε αυτή την ήπειρο ως Ευραφρασία ή Αφρασία,παραλείποντας την ευρωπαϊκή χερσόνησο, αν και οι όροι δεν έτυχαν έως τώρα γενικής αποδοχής. Ενίοτεαπαντάται και ως Παγκόσμιο Νησί, ειδικά στην γεωπολιτικές μελέτες.Ο Παλαιός Κόσμος περιλαμβάνει την Αφρική-Ευρασία και όλα τα περιβάλλοντα νησιά.• Ευρασία

• Ευρώπη• Δυτική Ασία• Νότια Ασία• Κεντρική Ασία• Νοτιοανατολική Ασία• Ανατολική Ασία• Βόρεια Ασία

• Αφρική• Βόρεια Αφρική• Δυτική Αφρική• Κεντρική Αφρική• Ανατολική Αφρική• Νότια Αφρική

48

Ευρώπη

ΕυρώπηΕυρώπη

Ευρώπη (Θρησκείες) Ευρώπη (Γλώσσες)

Ευρώπη (Πολιτική Διαίρεση) Ευρώπη, 1000

Έκταση 10.180.000 km²

Ευρώπη 49

Πληθυσμός 712.000.000 Πυκνότητα 70/km² Χώρες ca. 50 Γλώσσες Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, Φιννοουγγρικές γλώσσες, Τουρκικές γλώσσες, Βασκική γλώσσα Ζώνες ώρας

Δορυφορική φωτογραφία της Ευρώπης

H Ευρώπη, αποκαλούμενη και Γηραιά ήπειρος,είναι η τέταρτη σε έκταση ήπειρος του πλανήτη μας.Καταλαμβάνει συνολικά με τα νησιά έκταση10.500.000 τετρ. χιλ., το 7% περίπου της συνολικήςξηράς του πλανήτη μας. Ο πληθυσμός της, σύμφωναμε τα στοιχεία του 1981 ξεπερνούσε τα 670.000.000κατοίκους.

Ετυμολογία

Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία οΜίνωας εθεωρείτο γιος του Δία. Ο Δίας ερωτεύθηκετην κόρη του βασιλιά Φοινίκης Αγήνορα, Ευρώπη.Για να την πλησιάσει μεταμορφώθηκε σε λευκόταύρο και με την γοητεία του σαγήνεψε την Ευρώπηπου έκατσε πάνω του. Τότε ο Δίας την απήγαγε τηνμετέφερε σε όλη την σημερινή Ευρώπη και μετά την πήγε στην Κρήτη όπου και έκανε το γάμο κάτω από έναπλάτανο στη Γόρτυνα. Από το γάμο αυτό γεννήθηκαν οι Μίνωας, Ραδάμανθυς και Σαρπηδόνας.

Η λέξη ετυμολογείται πιθανώς από τις λέξεις ευρύς και ώψ («ανοικτομάτης, με μεγάλα μάτια»). Μια άλληθεωρία θέλει την προέλευση της λέξης από το ακκαδικό erebu («δύω»).

Πολιτική Διαίρεση

Βόρεια Ευρώπη1. Χερσαία ζώνη: Δανία, Φινλανδία2. Σκανδιναβική Χερσόνησος: Νορβηγία, Σουηδία.3. Παρα-βαλτική ζώνη: Λεττονία, Εσθονία, Λιθουανία,4. Νησιωτική ζώνη: Ισλανδία

Δυτική Ευρώπη1. Χερσαία ζώνη: Γαλλία, Μονακό2. Κάτω Χώρες: Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο3. Νησιωτική ζώνη: Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία

Ευρώπη 50

Κεντρική Ευρώπη1. Παραλιακή ζώνη: Γερμανία, Πολωνία2. Ηπειρωτική ζώνη: Ελβετία, Αυστρία, Λιχτενστάιν, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία,

Ανατολική Ευρώπη1. Ηπειρωτική ζώνη: Αζερμπαϊτζάν, Ρωσία (ευρωπαϊκό τμήμα), Λευκορωσία, Καζακστάν (ευρωπαϊκό τμήμα)2. Παρα-ευξείνεια ζώνη: Αρμενία (ευρωπαϊκό τμήμα), Γεωργία, Μολδαβία, Ουκρανία

Νότια Ευρώπη1. Ιβηρική Χερσόνησος: Ισπανία, Πορτογαλία, Ανδόρα.2. Ιταλική χερσόνησος: Ιταλία, Βατικανό, Άγιος Μαρίνος.3. Βαλκανική Χερσόνησος: Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ελλάδα, Σερβία, Μαυροβούνιο, Κροατία,

Σλοβενία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Π.Γ.Δ.Μ., Κόσοβο, Τουρκία (ευρωπαϊκό τμήμα).4. Νησιωτική ζώνη: Μάλτα, Κύπρος.

Γεωγραφικά στοιχείαΗ Ευρώπη με την Ασία αποτελούν ένα ενιαίο γεωγραφικό σύνολο, έτσι που η Ευρώπη να αποτελεί στην ουσίαμία χερσόνησο της ευρασιατικής ηπείρου. Οι μεγαλύτερες ευρωπαϊκές χερσόνησοι είναι: η Κόλα, ηΣκανδιναβική, της Γιουτλάνδης, η Ιβηρική, των Απεννίνων και η Βαλκανική. Ανάμεσα στα μεγαλύτεραευρωπαϊκά νησιά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τη Νόβαγια Ζέμλια, τη Γη του Φραγκίσκου Ιωσήφ, ταΒρετανικά Νησιά, τα νησιά της Δανίας, την Ισλανδία, την Κορσική, τη Σαρδηνία, τη Σικελία, την Κύπρο, τηνΚρήτη, το Αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ και άλλα.Τα ακραία όρια της Ευρώπης είναι τα παρακάτω: Το βορειότερο άκρο της το αποτελεί η Γη του ΦραγκίσκουΙωσήφ, που φτάνει μέχρι τις 82° βόρειο πλάτος, ενώ στο νότο το νησί Γαύδος με 34° και 50' βόρειο πλάτοςαποτελεί το νοτιότερο μέρος της. Στα δυτικά, στις 24° και 32' βρίσκεται το δυτικότερο σημείο της, ενώ σταανατολικά, στις 68° 5' βρίσκεται το ανατολικότερο σημείο της. Το πλάτος της είναι 4.150 χιλ., ενώ το μήκος τηςξεπερνά τα 5.000 χιλιόμετρα. Το σχήμα της είναι περίπου τριγωνικό με τη βάση στη Μεσόγειο και την κορυφήκοντά στο βόρειο πολικό κύκλο.

ΜορφολογίαΕκτός από τα ανατολικά και την περιοχή γύρω από τη Βαλτική θάλασσα, που είναι επίπεδη και κάπωςμονότονη, η υπόλοιπη Ευρώπη παρουσιάζει μια διαδοχική αλλαγή από βουνά και πεδιάδες. Ο κύριος όγκοςτων βουνών είναι συγκεντρωμένος στη νότια και κεντρική Ευρώπη, καθώς και στην περιοχή τωνΣκανδιναβικών κρατών. Στην κεντρική Ευρώπη, στις Άλπεις, που είναι από τις πιο νέες οροσειρές τηςΕυρώπης, βρίσκεται και το ψηλότερο σημείο, το Λευκό Όρος, που έχει ύψος 4.810 μέτρα. Την ίδια περίοδο,δημιουργήθηκαν και τα Απέννινα, οι Δειναρικές Άλπεις, τα Καρπάθια και ο Αίμος. Οι υπόλοιπες οροσειρέςείναι παλιότερες. Σημαντική επίδραση στη διαμόρφωση της Ευρώπης, όπως παρουσιάζεται σήμερα, είχαν καιοι παγετώνες που με τις διαβρώσεις και τις καθιζήσεις δημιούργησαν και την τελική μορφή της.Ανεξάρτητα από ποια αιτία δημιουργήθηκε, ανάλογη είναι και η υδρογραφική της δομή. Στα δυτικά και στανότια, όπου τα βουνά είναι κοντά στη θάλασσα, υπάρχουν ποτάμια με μικρό μήκος, αλλά με ισχυρά ρεύματακαι πορεία ζιγκ - ζαγκ. Αντίθετα, στα ανατολικά, τα ποτάμια είναι μεγάλα, βαθιά, με πολύ νερό, που κυλούναργά μέσα από τις απέραντες πεδιάδες. Στην περιοχή αυτή βρίσκονται και μερικά από τα μεγαλύτεραποτάμια της Ευρώπης, με μεγαλύτερα το Βόλγα και το Δούναβη. Στην Ευρώπη υπάρχουν πάρα πολλές λίμνες,αλλά όλες έχουν μικρές διαστάσεις. Οι περισσότερες είναι συγκεντρωμένες γύρω από τη Βαλτική θάλασσα καιστην Αλπική περιοχή.

Ευρώπη 51

ΚλίμαΤο κλίμα της Ευρώπης μπορεί να θεωρηθεί από τα πιο ευνοϊκά στον κόσμο. Μόνο ένα πολύ μικρό τμήμα, πουανήκει στον πολικό κύκλο, χαρακτηρίζεται από ακραίες θερμοκρασίες κατά το χειμώνα. Το μεγάλο μέροςανήκει στην εύκρατη ζώνη. Τρεις βασικοί παράγοντες συντελούν σ' αυτήν τη διαμόρφωση. Η θέση της σεσυνδυασμό με τα ρεύματα του Ατλαντικού και το ότι δεν χαρακτηρίζεται από μεγάλο υψόμετρο. Το ευρωπαϊκόκλίμα χαρακτηρίζεται από τέσσερις τύπους: το κλίμα της περιοχής προς τον Ατλαντικό, το ηπειρωτικό κλίμα(περιοχές της ανατολικής Ευρώπης), το αρκτικό κλίμα (σε ένα μικρό μέρος της βόρειας Ευρώπης) και τομεσογειακό κλίμα στη νότια Ευρώπη. Θα μπορούσε ακόμη να αναφερθεί και το κλίμα της κεντρικής Ευρώπηςως μεταβατικό ανάμεσα και στους τέσσερις τύπους κλίματος που αναφέρθηκαν (περιοχές της Τσεχίας,Σλοβακίας και Ουγγαρίας).

Χλωρίδα και πανίδαΜε βάση το κλίμα και το γεωμορφολογικό ανάγλυφο θα μπορούσε να καθοριστεί και η χλωρίδα και η πανίδατης. Πρέπει όμως να ληφθεί υπόψη ότι η Ευρώπη έχει κατοικηθεί από πολύ παλιά κι έτσι ο άνθρωπος έχειαλλοιώσει τη χλωρίδα και την πανίδα της ηπείρου. Είναι δύσκολο σήμερα να γνωρίσουμε την πραγματικήπανίδα και χλωρίδα της. Με το συστηματικό κυνήγι κατάφερε να εξοντώσει όλα σχεδόν τα ζώα που τοναπειλούσαν και ν' αφήσει να αναπτυχθούν εκείνα μόνο που θα μπορούσαν να του εξασφαλίσουν κάποιαωφέλεια και κυρίως τροφή και που δε θα μπορούσαν να τον απειλήσουν. Τέτοιες ζωολογικές μονάδες ήταν ταπρόβατα, τα βοοειδή, τα πουλερικά, τα άλογα κλπ. Και πραγματικά τα είδη αυτά αποτελούν τουςαποκλειστικούς εκπροσώπους της σημερινής ευρωπαϊκής πανίδας. Σε άγρια κατάσταση ζουν ακόμη σεμερικές περιοχές της Ευρώπης αντιπρόσωποι τέτοιων ζώων. Σε περιοχές ακόμη, όπου η παρουσία τουανθρώπου δεν είναι τόσο έντονη, είναι δυνατό να συναντηθούν μερικά υπολείμματα από την προϊστορικήπανίδα της. Μπορεί κανείς να συναντήσει μερικά ελάφια, αρκούδες και αγριογούρουνα, ενώ οι λύκοι έχουνσχεδόν εξαφανιστεί. Αντίθετα σε όλη την Ευρώπη είναι διαδεδομένη η αλεπού. Θα μπορούσαμε νααναφέρουμε ακόμη τη νυφίτσα, το κουνάβι, κλπ. Πριν από μερικά χρόνια ήταν δυνατό να συναντήσει κανείςστην Κεντρική Ευρώπη κάστορες σε άγρια κατάσταση. (Σήμερα μόνο στους ζωολογικούς κήπους). Οιαρκούδες έχουν διατηρηθεί στην Ευρώπη μόνο χάρη στα αυστηρά νομοθετικά μέτρα που έχουν πάρει πολλέςχώρες, στις οποίες απαγορεύεται το κυνήγι της. Ακόμη στα δάση της Ευρώπης ζουν αγριόχοιροι, ενώ σταδάση της βαλκανικής όλο και περισσότερο σπανίζουν. Από τα πτηνά θα μπορούσαν να αναφερθούν ταγεράκια, οι φασιανοί, οι αετοί, οι σπιζίδες (καρδερίνες, σπίνοι κλπ.) και το σπάνιο είδος των αγριόγαλων.Από τα ερπετά, τα διάφορα είδη φιδιών, οι σαύρες και οι χελώνες. Από τα φίδια, οι οχιές (το πιοδηλητηριώδες φίδι της Ευρώπης) καθώς και διάφορα νερόφιδα. Ακόμη θα πρέπει να αναφερθούν και τατελευταία υπολείμματα από τους πρόγονους των σημερινών αιγοπροβάτων. Πρόκειται για το "Κρι - κρι" τηςΚρήτης, το μοναδικό στο είδος του ζώο, που εξακολουθεί να ζει στον κόσμο καθώς και τους αιγάγρους τωνΆλπεων. Η πανίδα πριν 2500 χρόνια ήταν πολύ διαφορετική στην Ευρώπη. Ζούσαν λιοντάρια και τίγρεις.(Τίγρεις υπήρχαν και πολύ αργότερα στην περιοχή της Σοβιετικής Ένωσης). Σήμερα τέτοια ζώα μπορεί νασυναντήσει κανείς μόνο στο ασιατικό τμήμα της Ρωσίας, που εξακολουθεί να έχει απέραντα και παρθέναδάση. Σημαντική είναι και η αντιπροσώπευση των ψαριών των γλυκών νερών. Τα πιο σημαντικά, απόοικονομική άποψη είναι οι κυπρίνοι, οι πέστροφες, οι οξύρρυγχοι κ.ά.Η χλωρίδα της Ευρώπης διαιρείται σε πέντε ζώνες: Η ζώνη της τούντρας που θεωρείται η πρώτη ζώνη (περιοχή των σκανδιναβικών χωρών και το βόρειο τμήμα της Σοβιετικής Ένωσης). Η ζώνη των κωνοφόρων δέντρων ή βόρεια λωρίδα που θεωρείται η δεύτερη ζώνη (από το μέσο περίπου της Σκανδιναβίας μέχρι τα βόρεια της Αγγλίας και της Σοβιετικής Ένωσης και πολύ πιο νότια, αλλά σε υψόμετρο από τα 1000 μ. και πάνω). Η τρίτη ζώνη (της Κεντρικής Ευρώπης), η ζώνη της στέπας (που θεωρείται η τέταρτη ζώνη της ευρωπαϊκής χλωρίδας) και η πέμπτη ζώνη, η μεσογειακή. Σύμφωνα με μερικούς υπάρχει και μια έκτη ζώνη, η αλπική, που περιλαμβάνει τις Άλπεις, τα Καρπάθια, τα Πυρηναία και τα Βόσγια. Η Κατοίκηση της Ευρώπης.

Ευρώπη 52

Όπως φαίνεται, η κατοίκηση της Ευρώπης έγινε με περίπλοκο και προοδευτικό τρόπο. Εξακολουθεί όμως τοπρόβλημα να παραμένει άλυτο. Μάλλον στην Ευρώπη δεν υπήρχαν αυτόχθονες Ευρωπαίοι. Φαίνεται ότιέχουμε σε κάποια φάση μια μεγάλη μετακίνηση ανθρώπων προς την Ευρώπη από διάφορες περιοχές της τότεξηράς, εξαιτίας των κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούσαν και του πλούσιου κυνηγιού. Πριν από1.000.000 - 300.000 χρόνια επικρατούσε κλίμα εύκρατο που ευνοούσε την κατοίκηση. Το αρχαιότερο λείψανο,που βρέθηκε μέχρι στιγμής στον ευρωπαϊκό χώρο, είναι του "ανθρώπου της Χαϊδελβέργης", πουπιθανολογείται ότι έζησε στις αρχές της κατώτερης παλαιολιθικής εποχής. Στην περίοδο της μέσηςπαλαιολιθικής εποχής διαδόθηκε στην Ευρώπη ο τύπος του ανθρώπου Νεάντερταλ. Ο τύπος αυτός κατοίκησεσε όλη την Ευρώπη και χάθηκε χωρίς ακόμη να εξηγηθεί η εξαφάνισή του. Την ίδια εποχή μ' αυτόν έζησαν καιοι άνθρωποι οι λεγόμενοι "Προέμφρονες", που βρίσκονταν σε ανώτερη βαθμίδα εξέλιξης και που υπήρξαν οιπρόγονοι του Ευρωπαίου "ανθρώπου του σοφού". Τη νεότερη παλαιολιθική περίοδο παρουσιάζεται μεγάλημετανάστευση στο χώρο της Ευρώπης ανθρώπων από τη Β. Αφρική και από τη Δ. Ασία. Έτσι, την εποχή αυτή,υπάρχει μια διασταύρωση των φυλών αυτών με τις ντόπιες. Την εποχή αυτή εμφανίζεται και ο άνθρωπος ο"σοφός", ο πρόγονος του σημερινού ανθρώπου, με τρεις διαφορετικές δολιχοκέφαλες φυλές. Πρόκειται για τιςφυλές Κρο - Μανιόν, Γκριμάλντι και Σάνσελαντ. Τελικά η φυλή Σάνσελαντ και η Κρο - Μανιόν αποτέλεσαν τηβάση των σημερινών ευρωπαϊκών φυλών. Η μεσολιθική περίοδος (που αρχίζει από τα 8.500-5.000 χρόνια)χαρακτηρίζεται από μια σημαντική αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών, ενώ υποχωρούν και οι τελευταίοιπαγετώνες, πράγμα που επιτρέπει την επέκταση των ανθρώπινων οικισμών και στα βόρεια της Ευρώπης. Τηνεποχή αυτή θα πρέπει να τοποθετηθούν και οι μεγάλες αλλαγές στον τρόπο ζωής και στην οργάνωση τωνπρώτων ευρωπαϊκών λαών. Γύρω στο 3.000 π.Χ. αρχίζει ο Ευρωπαίος να ασχολείται, συστηματικά πια, με τηνκτηνοτροφία και τη γεωργία. Αρχικά εξημέρωσε το σκύλο, τα βοοειδή και τα πρόβατα, ενώ η εξημέρωση τουαλόγου δε φαίνεται να έγινε στην Ευρώπη. Το άλογο μάλλον το πήρε εξημερωμένο από διάφορες, ασιατικέςκυρίως, φυλές, που στο διάστημα αυτό συνέχισαν να μεταναστεύουν στην Ευρώπη.

Φυλές, γλώσσες, θρησκείεςΤελικά η Ευρώπη, από τις πιο παλιές εποχές μέχρι και σήμερα, αποτέλεσε το σταυροδρόμι από το οποίοπέρασαν, έμειναν ή και διασταυρώθηκαν διάφορες φυλές. Από τις διασταυρώσεις αυτές δημιουργήθηκαντελικά και οι σημερινές φυλές των Ευρωπαίων που μπορούμε να τις χωρίσουμε στις παρακάτω ομάδες:• την Μεσογειακή,• την Αδριατική,• την Αλπική,• την Βαλτική,• την Σκανδιναβική και• την Λαπωνική.Έτσι η ευρωπαϊκή ήπειρος παρουσιάζει κυριολεκτικά ένα μωσαϊκό από φυλές. Καθεμιά από τις παρακάτωφυλές κατοικεί και σε μια ορισμένη περιοχή.Από την άποψη της γλώσσας επικρατέστερη είναι η ινδοευρωπαϊκή γλώσσα με τις τέσσερις βασικές γλωσσικέςτης ομάδες:• την ελληνική• τη λατινική,• τη γερμανική και• τη σλαβική.Υπάρχουν και μερικά υπολείμματα γλωσσών, που δεν ανήκουν σε καμιά από τις τέσσερις αυτές γλωσσικέςομάδες, όπως είναι η βαλτική, η φιννοουγγρική, η κελτική, η αλβανική και η μαλτέζικη.Η χριστιανική αποτελεί τη βασικότερη θρησκεία των Ευρωπαίων με όλα τα γνωστά της δόγματα, όπως

Ευρώπη 53

• Ορθοδοξία,• Καθολικισμός,• Προτεσταντισμός κλπ.Στην περιοχή της βαλκανικής χερσονήσου υπάρχουν ακόμη και μουσουλμανικές μειονότητες.

Παραγωγή - ΟικονομίαΠριν από μερικά χρόνια (μεταξύ του 1880-1910) η οικονομία της Ευρώπης κατείχε την πρώτη θέση στονκόσμο. Όμως μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και την άνοδο της αμερικανικής οικονομίας, η ευρωπαϊκήέρχεται σε δεύτερη θέση. Ιδιαίτερα αισθητή ήταν η πτώση της οικονομίας στο διάστημα του μεσοπολέμου καιστα πρώτα της χρόνια μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Σήμερα η οικονομία της Ευρώπης σαν σύνολο (καιόχι χωρισμένη, ανάλογα με τον ιδεολογικοπολιτικό προσανατολισμό των κρατών της) αρχίζει και ανεβαίνεισημαντικά. Παρόλο όμως ότι η ευρωπαϊκή οικονομία δεν μπορεί και αυτήν τη στιγμή ακόμη να συγκριθεί μετην αμερικανική, εξακολουθεί να ασκεί μεγάλο βάρος στην παγκόσμια οικονομία, ενώ σε μερικούς τομείς ησυμβολή της είναι αποφασιστική.Σήμερα η οικονομία της Ευρώπης βασίζεται τόσο πάνω στη γεωργία, όσο και στη βιομηχανία. Στη γεωργικήπαραγωγή σημαντική θέση κατέχει το σιτάρι, η σίκαλη, το κριθάρι, η βρώμη, ενώ η ποσότητα τουκαλαμποκιού και του ρυζιού είναι κάπως περιορισμένη. Σημαντική είναι και η καλλιέργεια της πατάτας, τωνζαχαρότευτλων, του καπνού, του ηλιόσπορου, του βαμβακιού, του λαδιού και των εσπεριδοειδών. Τα δάσηδίνουν μεγάλες ποσότητες ξυλείας, κυτταρίνης και χαρτοπολτού. Σημαντική είναι ακόμη και η κτηνοτροφικήπαραγωγή που βασίζεται κυρίως στην εκτροφή των βοοειδών και των χοιρινών, ενώ στις βαλκανικές χώρεςβασίζεται κυρίως στην εκτροφή των αιγοπροβάτων. Χαρακτηριστικό της γεωργικής παραγωγής για μερικέςαπό τις ευρωπαϊκές περιοχές είναι η μεγάλη απόδοση που έρχεται σαν αποτέλεσμα της εφαρμογής τωνορθολογιστικών συστημάτων, της χρησιμοποίησης μηχανικών μέσων και χημικών λιπασμάτων. Γενικά ηευρωπαϊκή γεωργία μπορεί να χαρακτηριστεί ως η πιο προοδευμένη στον κόσμο.Σε σχέση με τις άλλες ηπείρους, ο ορυκτός πλούτος της Ευρώπης δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι αξιόλογος.Στο μόνο ορυκτό, που διαθέτει επάρκεια, είναι το σιδηρομετάλλευμα. Από τα άλλα πρέπει να αναφερθούν ταάλατα του καλίου, το κάρβουνο, ο υδράργυρος, ο μαγνησίτης, το ουράνιο, ο μόλυβδος, ο βωξίτης, τοβολφράμιο και τελευταίο το πετρέλαιο που υπάρχει στην περιοχή της Ρουμανίας, στη Βόρεια Θάλασσα, αλλάκαι στο Βόρειο Αιγαίο.Σημαντική επίσης είναι η ενέργεια από τους υδροηλεκτρικούς, τους θερμοηλεκτρικούς και, τα τελευταίαχρόνια, από τους πυρηνικούς σταθμούς. Η βιομηχανική παραγωγή είναι σημαντική. Σε όγκο παραγωγήςσημαντική θέση κατέχει η Ρωσία, η Γερμανία, η Αγγλία και η Γαλλία. Αναπτυγμένοι είναι όλοι οι κλάδοι τηςβιομηχανικής παραγωγής. Υπολογίζεται ότι η Ευρώπη παράγει πάνω από το ένα τρίτο της παγκόσμιαςβιομηχανικής παραγωγής. Σημαντικά αναπτυγμένο είναι και το συγκοινωνιακό δίκτυο. Στην Ευρώπηβρίσκεται πάνω από το ένα τρίτο των σιδηροδρομικών γραμμών του κόσμου. Εξίσου σημαντικά αναπτυγμένοείναι το οδικό δίκτυο, οι αεροσυγκοινωνίες και η ναυσιπλοΐα.

Ιστορία ΠολιτισμόςΑπό τα πολύ παλιά χρόνια η Ευρώπη αποτέλεσε το κέντρο, γύρω από το οποίο αναπτύχθηκαν οι διάφοροι πολιτισμοί. Πρώτος ευρωπαϊκός πολιτισμός θεωρείται ο ελληνικός. Στη συνέχεια αναπτύχθηκε ο ρωμαϊκός, για να δώσει τη θέση του στο χριστιανικό, που άνθισε στην εποχή της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Ακολουθούν οι διάφορες επιδρομές των βαρβαρικών φυλών και η κατάληψη όλης της Δ. Ευρώπης, που βυθίζεται, σχεδόν τελείως, στο σκοτάδι. Οι φυλές αυτές αρχίζουν να δημιουργούν τα πρώτα οργανωμένα κράτη και να δέχονται την επίδραση του παλιού ρωμαϊκού πολιτισμού. Στη συνέχεια (στο 1241) εισβάλλουν οι Μογγόλοι, που περιορίζονται στο ανατολικό τμήμα και σώζεται, έτσι, η υπόλοιπη Ευρώπη από την καταστροφή. Με την

Ευρώπη 54

ανακάλυψη της Αμερικής και των άλλων ηπείρων αρχίζει για την Ευρώπη μια νέα περίοδος, τωνανακαλύψεων και της αποικιοκρατίας. Παράλληλα υπάρχει μια διόγκωση του ρόλου της Εκκλησίας στη ζωήκαι την οργάνωση των κρατών. Το αποτέλεσμα ήταν οι διάφοροι πόλεμοι και η Ιερά Εξέταση.

16ος-18ος αιώναςΑποτέλεσμα της αναβαθμισμένης σημασίας της θρησκείας ήταν και η Μεταρρύθμιση, που είχε βαθιέςσυνέπειες στην ενότητα της Ευρώπης. Τα κράτη δε χωρίστηκαν σε θρησκευτικές γραμμές μόνο εξωτερικάαλλά και εσωτερικά από θρησκευτικές διαμάχες που συχνά υποδαυλίζονταν από τους εξωτερικούς εχθρούς. ΗΓαλλία υπέστη αυτή τη μοίρα κατά τον 16ο αιώνα, στους πολέμους που έμειναν γνωστοί ως ΓαλλικοίΘρησκευτικοί Πόλεμοι. Η Αγγλία αντιθέτως, απέφυγε για κάποιο διάστημα αυτή τη μοίρα χάρη στονΑγγλικανισμό της Ελισάβετ. Μεγάλο μέρος της σύγχρονης Γερμανίας είχε κερματιστεί σε μικροσκοπικάκρατίδια υπό τη θεωρητική επικυριαρχία της Αγία Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που είχε επίσης διχαστεί μεβάση θρησκευτικές γραμμές, ωσότου ο Τριαντακονταετής Πόλεμος αντικατέστησε τη θρησκεία με τονεθνικισμό ως κινητήρια δύναμη των ευρωπαϊκών συγκρούσεων.Στη διάρκεια του πρώτου μέρους της περιόδου, ο καπιταλισμός αντικαθιστούσε το φεουδαλισμό ως κύριαμορφή οικονομικής οργάνωσης, τουλάχιστον στο δυτικό μισό της Ευρώπης. Τα διαρκώς υπό επέκταση σύνορατης αποικιοκρατίας οδήγησαν στην «Εμπορική Επανάσταση». Στην περίοδο αυτή, επίσης παρατηρήθηκε ηλεγόμενη «Επιστημονική Επανάσταση» και η εφαρμογή των νέων επιστημονικών επιτευγμάτων σετεχνολογικές βελτιώσεις που οδήγησαν στη Βιομηχανική Επανάσταση. Η ιβηρική εκμετάλλευση του ΝέουΚόσμου, που ξεκίνησε με τις ανακαλύψεις του Χριστόφορου Κολόμβου, συνέβαλε επίσης αποφασιστικά σεδραματικές ανακατατάξεις στον ευρωπαϊκό χώρο. Σύντομα, οι Γάλλοι και οι Άγγλοι πραγματοποίησαν τιςδικές τους ανακαλύψεις στη Βόρεια Αμερική. Οι νέες μορφές εμπορίου και οι διευρυνόμενοι ορίζοντεςσυνέβαλαν στη δημιουργία του διεθνούς δικαίου.Μετά την υπογραφή της συνθήκης της Βεστφαλίας το 1648, που τερμάτισε τον Τριαντακονταετή Πόλεμο, οβασιλικός απολυταρχισμός έγινε ο κανόνας στην ήπειρο, ενώ τμήματα της Ευρώπης έκαναν συνταγματικάπειράματα, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την Αγγλία. Οι στρατιωτικές συγκρούσεις συνεχίστηκαν, αλλάείχαν λιγότερο καταστροφικές συνέπειες για τη ζωή των Ευρωπαίων. Στο ανεπτυγμένο βορειοδυτικό τμήματης Ευρώπης η φιλοσοφία του Διαφωτισμού προσέφερε την ιδεολογική στήριξη στις νέες πολιτικές καικοινωνικές εξελίξεις. Στο μεταξύ, η συνεχιζόμενη αύξηση του αριθμού των εγγράμματων και η εφεύρεση τωνκινητών τυπογραφικών στοιχείων από τον Γουτεμβέργιο, συνέβαλε στην ταχεία εξάπλωση των νέων ιδεών.Η ανατολική Ευρώπη ήταν πεδίο σύγκρουσης ανάμεσα στη Σουηδία, την Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτείακαι την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Στο ύστερο τμήμα αυτής της περιόδου, αυτές οι τρεις δυνάμεις έχασαν τηνισχύ λόγω της ανάδειξης της Πρωσίας, της Ρωσίας και της Αυστρίας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι πολλοίΕβραίοι μετανάστευσαν στη δυτική από την ανατολική Ευρώπη, δημιουργώντας κοινότητες σε μέρη από ταοποία είχαν εκδιωχθεί κατά τον Μεσαίωνα.Το 18ο αιώνα, η Αγγλία διαθέτει όλο της το δυναμικό στην ανάπτυξη του στόλου, που της επέτρεψε να γίνει θαλασσοκράτειρα και να εξασφαλίσει μεγάλα πολιτικά και στρατιωτικά πλεονεκτήματα, που τα διατήρησε σχεδόν 200 χρόνια. Παράλληλα είναι η πρώτη χώρα που δημιουργεί συστηματική βιομηχανία, που χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη συγκέντρωση εργατών, τη μηχανοποίηση και τη χρησιμοποίηση της ατμομηχανής. Η Ευρώπη, 2.500 χρόνια τώρα, εξακολουθεί να αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα της δημιουργίας του σύγχρονου πολιτισμού. Οι άλλες ήπειροι ή είχαν παρακμάσει, όπως η Ασία και η Αφρική ή βρίσκονταν στην αρχή της δημιουργίας του δικού τους πολιτισμού, όπως η Αμερική και η Αυστραλία, που τελικά και ο δικός τους πολιτισμός δεν αναπτύχθηκε από τους αυτόχθονες, αλλά από τους Ευρωπαίους μετανάστες. Παράλληλα, εκτός από πολιτική και οικονομική, γίνεται και μεγάλη πνευματική και πολιτιστική δύναμη που για πολλά χρόνια και σε πολλά σημεία, ακόμη και μέχρι σήμερα, εξακολουθεί να επιβάλλει το δικό της πολιτισμό και στους άλλους λαούς. Πέρα όμως από όλα αυτά αποτέλεσε και το θέατρο πάρα πολλών πολέμων.

Ευρώπη 55

Από τους πιο παλιούς αξίζει να αναφερθούν ο εκατονταετής και ο τριακονταετής, ενώ από τους σύγχρονους οιδυο παγκόσμιοι.

19ος - 21ος ΑιώναςΟ Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος έχει αποφασιστική σημασία για την εξέλιξη και την τύχη της Ευρώπης. Μετάτο τέλος του, δύο κράτη, που για χρόνια έμεναν μακριά από τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, άρχισαν ναασχολούνται με τα ευρωπαϊκά πράγματα. Πρόκειται για την Αμερική που, σπάζοντας τον απομονωτισμό της,επεμβαίνει στρατιωτικά στον πρώτο πόλεμο και για την Ιαπωνία, που δεν επεμβαίνει στρατιωτικά, αλλά τηςδίνει την ευκαιρία να αναπτύξει τη βιομηχανία της, (βαριά και πολεμική) τροφοδοτώντας τους Ευρωπαίους μεδιάφορα βιομηχανικά υλικά κατά τη διάρκειά του. Τα προνόμια που απόκτησαν και τα δύο αυτά κράτη στηδιάρκεια του πολέμου, εξακολούθησαν να τα διατηρούν και ύστερα από αυτόν και δεν έπαθαν καμιάκαταστροφή, αλλά, αντίθετα, βγήκαν ωφελημένα. Ακόμη, μετά τη λήξη του πολέμου, η Ευρώπη θαπαρουσιαστεί με σημαντικές αλλαγές, από τις οποίες οι πιο σημαντικές είναι η δημιουργία του Σοβιετικούκράτους, η αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Τσεχοσλοβακίας και η ουσιαστική διάλυση τηςΑυστροουγγρικής και της Γερμανικής αυτοκρατορίας.Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, που και πάλι αρχίζει από την Ευρώπη, θα προκαλέσει μεγάλες κοινωνικέςανακατατάξεις, εκτός φυσικά από τα εκατομμύρια των νεκρών και τις ανυπολόγιστες ζημιές του. Πρόκειταιγια τη δημιουργία των νέων σοσιαλιστικών χωρών, τη διάλυση και το χωρισμό του Γερμανικού κράτους σε δύοκράτη και τη διείσδυση των Αμερικανών στην οικονομική, την πολιτιστική, ακόμη και στην πολιτική τωνΕυρωπαϊκών κρατών. Μετά τον πόλεμο, η Ευρώπη βρίσκεται χωρισμένη σε δύο μεγάλους στρατιωτικούςσυνασπισμούς, το ΝΑΤΟ, στο οποίο το βασικό και κύριο λόγο έχουν οι Η.Π.Α., και στο σύμφωνο τηςΒαρσοβίας, όπου τον κύριο και βασικό λόγο έχει η Σοβιετική Ένωση. Παράλληλα, υπάρχουν και διάφορεςαδέσμευτες χώρες, όπως η Αυστρία, η Ελβετία, η Γιουγκοσλαβία, η Φινλανδία. Τα τελευταία χρόνιακαταβάλλονται προσπάθειες από τους Ευρωπαϊκούς λαούς για τη διάλυση και των δύο συνασπισμών και τηνεγκαθίδρυση μιας πραγματικής ειρήνης και συνεργασίας. Σημαντικά βήματα έγιναν προς την κατεύθυνσηαυτή που κορυφώθηκαν με τη γνωστή διάσκεψη του Ελσίνκι το καλοκαίρι του 1975.Σήμερα το σύμφωνο της Βαρσοβίας έχει διαλυθεί, ενώ το σοσιαλιστικό στρατόπεδο έχει καταρρεύσει. ΗΕυρωπαϊκή Κοινότητα έχει μετασχηματιστεί σε Ευρωπαϊκή Ένωση και μετά από την Ελλάδα (το 1981) έχουνγίνει μέλη της κοινότητας η Ισπανία και η Πορτογαλία το 1986 και η Αυστρία, η Φινλανδία και η Σουηδία το1995. Την 1η Μαΐου 2004 εντάσσονται ακόμη και οι Εσθονία, Κύπρος, Λεττονία, Λιθουανία, Μάλτα,Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία και Τσεχική Δημοκρατία και το 2007 εντάσσονται οι Βουλγαρία καιΡουμανία. Υποψήφιες προς ένταξη παραμένουν η Τουρκία, η ΠΓΔΜ, η Κροατία και η Ισλανδία.

Χώρες• Άγιος Μαρίνος, Αζερμπαϊτζάν, Αλβανία, Ανδόρρα, Αρμενία, Αυστρία• Βατικανό, Βέλγιο, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία• Γαλλία, Γερμανία, Γεωργία• Δανία• Ελβετία, Ελλάδα, Εσθονία• Ηνωμένο Βασίλειο• Ιρλανδία, Ισπανία, Ισλανδία, Ιταλία• Καζακστάν (Δυτική Όχθη Ουράλη), Κόσοβο, Κροατία, Κύπρος,• Λεττονία, Λευκορωσία, Λιθουανία, Λιχτενστάιν, Λουξεμβούργο• Μάλτα, Μολδαβία, Μονακό, Μαυροβούνιο• Νορβηγία• Ολλανδία, Ουγγαρία, Ουκρανία

Ευρώπη 56

• Πολωνία, Πορτογαλία, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας,• Ρουμανία, Ρωσία• Σερβία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία• Τουρκία, Τσεχία• Φινλανδία

Μεγάλα νησιάΒρετανία, Ιρλανδία, Ισλανδία, Μάλτα, Κρήτη, Κύπρος, Σαρδηνία, Κορσική.

Εξωτερικές συνδέσεις• Η Ευρώπη τη νύχτα [1] από την NASA• Περιοχές της Ευρώπης [2]

• Χάρτης της Ευρώπης [3]

bjn:Irupa gag:Evropa pfl:Europa

Παραπομπές[1] http:/ / earthobservatory. nasa. gov/ Newsroom/ NewImages/ images. php3?img_id=13266[2] http:/ / www. geog. tamu. edu/ ~prout/ GVmidtermTwo. html[3] http:/ / www. freeworldmaps. net/ europe/

57

Νότια Αμερική

Νότια Αμερική

Νότια Αμερική

Δορυφορική εικόνα της Νότιας Αμερικής

H Νότια Αμερική είναι μία υποήπειρος πουδιασχίζεται από τον Ισημερινό, με το μεγαλύτεροτμήμα της στο Νότια ημισφαίριο. Η Νότια Αμερικήβρίσκεται μεταξύ του Ειρηνικού Ωκεανού και τουΑτλαντικού Ωκεανού. Έχει σχήμα τριγωνικό καιμήκος από βορρά προς νότο 7.500 χιλιόμετρα καιαπό ανατολικά προς δυτικά 5.200 χιλιόμετρα. Η Ν.Αμερική υποτίθεται ότι ήταν παλιότερα ενωμένη μετην Αφρική, από την οποία χωρίστηκε μετά απόκαταποντισμό. Βρέχεται από τον Ατλαντικό καιΕιρηνικό ωκεανό, που ενώνονται στα νότια τηςηπείρου με το στενό του Δράκοντα.

Οι ακτές της Ν. Αμερικής παρουσιάζουν πολύλιγότερες κολπώσεις από τις ακτές της Β. Αμερικής.Οι πιο αξιόλογοι κόλποι είναι αυτοί πουσχηματίζονται στις εκβολές των ποταμών Αμαζόνιουκαι Λαπλάτα και ο κόλπος του Παναμά στονΕιρηνικό. Εκτός από το νοτιότατο τμήμα σ' όλο τομήκος των υπόλοιπων ακτών δεν εμφανίζονταιπαρά μεμονωμένα μόνο νησάκια χωρίς ιδιαίτερηαξία. Πάντως το πιο αξιόλογο νησί είναι η Γη τουΠυρός στο νοτιότατο άκρο, που χωρίζεται από τηνυπόλοιπη ήπειρο με τον πορθμό του Μαγγελάνου καιέχει έκταση 7.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Όρη και Ηφαίστεια

Στη Νότια Αμερική, όπως και στη βόρεια,σχηματίζονται μεγάλα πτυχωσιγενή όρη, οιΚορδιλλιέρες των Άνδεων (το νότιο τμήμα τωνΑμερικανικών Κορδιλιέρων), που η ψηλότερή τουςκορυφή, η Ακονκάγκουα, έχει ύψος 7034 μ. Μετάαπ' αυτήν έρχονται οι κορυφές Κοροπούνα (6.950 μ.)Ουασκάρα (6763 μ.), Λιουλιλαϊάκο, (6750 μ.)Ιλιάμπου (6.645 μ.) Τουπουνγκάτο (6.550 μ.), Ιλλιμάνι (6.459 μ.).

Νότια Αμερική 58

Χάρτης της Νότιας Αμερικής

Η περιοχή των Άνδεων θεωρείται η πιοηφαιστειώδης χώρα του κόσμου με πάρα πολλάενεργά ηφαίστεια, από τα οποία το Κοτοπάξι (5.897μ.) του Ισημερινού θεωρείται το υψηλότερο ενεργόηφαίστειο του κόσμου. Άλλα ενεργά ηφαίστεια τωνΆνδεων, από τα ψηλότερα, είναι το Σαχάμα τηςΒολιβίας και το Χιμποράθο του Ισημερινού.

Λίμνες και ποταμοί

Στην Ν. Αμερική έχει άφθονα νερά, αλλά λίμνεςασήμαντες. Μεγαλύτερη είναι η Τιτικάτα πάνω στιςΆνδεις, μεταξύ Περού και Βολιβίας, σε ύψος 3.812μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Έχειέκταση 6.800 τετραγ. χιλιόμετρα και βάθος 272μέτρα. Η Ν. Αμερική έχει μεγάλους ποταμούς, πουσυγκεντρώνουν μεγάλες ποσότητες νερού. Ηαφθονία αυτή θεωρείται ότι είναι αποτέλεσμα τωνσυχνών ανατολικών ανέμων που συγκεντρώνουνπολλούς υδρατμούς στις ανατολικές πλαγιές τωνΆνδεων. Το μεγαλύτερο ποτάμιο συγκρότημα είναιτου Αμαζονίου, που σχηματίζεται από πολλούςμεγάλους παραπόταμους.

Άλλοι μεγάλοι ποταμοί είναι: ο Λαπλάτα, που σχηματίζεται από τον Παναμά και τους παραπόταμούς του και οΟυρουγουάης, που εκβάλλουν στον κόλπο Ρίο ντε λα Πλάτα, ο Ορενόκος, ο Αραγκουάγια, ο Άγιος Φραγκίσκοςκαι ο Ρίο Νέγρο, που εκβάλλουν προς τον Ατλαντικό και ο Μαγκνταλένα που εκβάλλει στην Καραϊβικήθάλασσα.

Εκτός από τον Αμαζόνιο, είναι πλωτοί ο Παρανάς και ο παραπόταμός του Παραγουάης ο Ορινόκος, οΜαγκνταλένα και άλλοι. Από τους καταρράχτες, που σχηματίζουν οι ποταμοί της Ν. Αμερικής σπουδαιότεροιείναι: οι Ατούρες και Μαϋπούρες του Ορινόκου.

Κλίμα - βλάστηση - πανίδαΗ Ν. Αμερική, που χωρίζεται στο βόρειό της τμήμα από τον ισημερινό, βρίσκεται κατά τα τρία τέταρτα μέσαστην τροπική ζώνη. Γι' αυτό το λόγο επικρατούν, κατά το μεγαλύτερο μέρος της ηπείρου, υψηλέςθερμοκρασίες που μετριάζονται στα οροπέδια λόγω του ύψους και των βροχών και στις δυτικές ακτές λόγωτων ωκεάνιων ρευμάτων. Το τροπικό κλίμα των βόρειων περιοχών διαδέχεται το εύκρατο στην περιοχή του ΛαΠλάτα. Στις Άνδεις επικρατεί κλίμα πάρα πολύ ψυχρό. Οι πάγοι, που πάντα υπάρχουν, εμποδίζουν τηνανάπτυξη της βλάστησης. Στην τροπική ζώνη η βλάστηση είναι πυκνότατη και τα λεγόμενα παρθένα δάση τηςπεριοχής του Αμαζόνιου είναι τα πιο εκτεταμένα δάση του κόσμου. Στην περιοχή των Άνδεων η Βλάστηση έχειτο χαρακτήρα της Βλάστησης των ψυχρών κλιμάτων, ενώ στη μέση ζώνη, εκτός από τις στέπες τηςΑργεντινής, ευδοκιμούν κάθε είδους φυτά της τροπικής βλάστησης και των εύκρατων ζωνών.Η Ν. Αμερική είναι πατρίδα πολλών φυτών, γνωστών σήμερα σ' όλο τον κόσμο. Σ' αυτά υπάρχουν και μερικάπου έχουν τεράστια οικονομική σημασία για τον άνθρωπο, στο σύστημα της διατροφής, τη γεωργία και τηνοικονομία γενικά, όπως π.χ. η πατάτα και ο αραβόσιτος.

Νότια Αμερική 59

Το ζωικό βασίλειο της Ν. Αμερικής παρουσιάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που οφείλονται στην απομόνωσητης ηπείρου από τον παλιό κόσμο. Εδώ υπάρχουν πολλά ζώα, μοναδικά στον κόσμο, όπως η λάμα, η βικουνία,οι βίσωνες, η αλπάκα, ορισμένα είδη πιθήκων και ψιττακών, ο μυρμηγκοφάγος κλπ.

Πολιτική διαίρεσηΣτον πίνακα περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Νότια Γεωργία και οι νότιοι Νήσοι Σάντουιτς, παρόλο που δενέχουν μόνιμους κατοίκους, αλλά μόνο προσωρινούς επισκέπτες σε ερευνητικούς σταθμούς:

Κράτος ή εξαρτώμενο έδαφος Έκτασητετρ.

χλμ.[1]

Πληθυσμός(εκτ.

2009)[1]

Πυκνότηταπληθυσμού

ανά τετρ. χλμ.

Πρωτεύουσα

Αργεντινή 2.766.890 40.482.000 14,30 Μπουένος Άιρες

Βενεζουέλα 912.050 26.814.843 30,20 Καράκας

Βολιβία 1.098.580 9.863.000 8,40 Λα Παζ [2]

Βραζιλία 8.514.877 191.241.714 22,00 Μπραζίλια

Γαλλική Γουιάνα (Γαλλία) 91.000 221.500[3] 2,70 Καγιέν

Γουιάνα 214.999 772.298 3,50 Τζωρτζτάουν

Ισημερινός 283.560 14.573.101 53,80 Κίτο

Κολομβία 1.138.910 45.928.970 40,0 Μπογκοτά

Νήσοι Φώκλαντ (Ηνωμένο Βασίλειο) 12.173 3.140[4] 0,26 Πορτ Στάνλεϋ

Νήσοι Νότια Γεωργία και Νότιες Σάντουιτς (ΗνωμένοΒασίλειο)

3.093 20 0 Γκρυτβίκεν

Παναμάς1 75.517 3.220.000 43,00 Πόλη τουΠαναμά

Παραγουάη 406.750 6.831.306 15,60 Ασουνσιόν

Περού 1.285.220 29.132.013 22,00 Λίμα

Σουρινάμ 163.270 472.000 3,00 Παραμαρίμπο

Ουρουγουάη 176.220 3.477.780 19,40 Μοντεβιδέο

Χιλή[5] 756.950 16.928.873 22,00 Σαντιάγο

Σύνολο 17.824.513 385.742.554 21,50

1 Ανήκει γεωγραφικά και στη Νότια και στη Βόρεια Αμερική

Νότια Αμερική 60

Παραπομπές[1] Land areas and population estimates are taken from The 2008 World Factbook which currently uses July 2007 data, unless otherwise noted.[2] La Paz is the administrative capital of Bolivia;

[3] (Jan. 2009) (Γαλλικά) INSEE, Government of France. Population des régions au 1er janvier (http:/ / www. insee. fr/ fr/ themes/ tableau.asp?reg_id=99& ref_id=CMRSOS02137) (ανακτήθηκε 2009-01-20 )

[4] Falkland Islands: July 2008 population estimate (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ fk. html). CIAWorld Factbook.

[5] Includes Easter Island in the Pacific Ocean, a Chilean territory frequently reckoned in Oceania. Santiago is the administrative capital of Chile;Valparaíso is the site of legislative meetings.

Δικτυακοί τόποι• Brazil (http:/ / www. geographicguide. com/ brazil. htm) Γεωγραφικός Οδηγός• Νότια Αμερική (http:/ / www. geographicguide. com/ south-america. htm)• Φωτογραφίες της Νότιας Αμερικής (http:/ / www. southamerica. art. pl/ index_eng. php)• Νότια Αμερική (http:/ / www. ecuadors. org/ south-america/ )gag:Üülen Amerika

61

Ωκεανία

Ωκεανία

Χάρτης της Ωκεανίας

Ως Ωκεανία νοείται η περιοχή που συνίσταται απόχώρες και περιοχές του Ειρηνικού Ωκεανού στονοποίο συνήθως περιλαμβάνεται και η Αυστραλία.

Επισκόπηση

Η κύρια χρήση του όρου Ωκεανία είναι ναπεριγράψει μια ηπειρωτική περιοχή σαν τηνΕυρώπη ή την Αφρική που βρίσκεται μεταξύ τηςΑσίας και της Αμερικής, με την Αυστραλία ως κύριαμάζα γης. Το όνομα Ωκεανία χρησιμοποιείται για τηγεωγραφική διατύπωση περισσότερο από τον όροΑυστραλία, γιατί αντίθετα με άλλα ηπειρωτικάσυμπλέγματα είναι ο ωκεανός παρά η ηπειρωτική γη ο ενωτικός παράγοντας των διαφορετικών γαιών. ΗΩκεανία είναι το μικρότερο ηπειρωτικό σύμπλεγμα στη γη και το δεύτερο μικρότερο σε πληθυσμό μετά τηνΑνταρκτική.

Χώρες και Περιοχές της ΩκεανίαςΗ Ωκεανία παραδοσιακά είχε χωριστεί στις περιοχές Μικρονησία, Μελανησία και Πολυνησία (από τον Γάλλοεξερευνητή Dumont d'Urville το 1831). Αυτή η διαίρεση δεν αναγνωρίζεται πλέον ως σωστή από τουςπερισσότερους γεωγράφους και επιστήμονες — οι οποίοι προτιμούν να χωρίζουν την Ωκεανία στις περιοχέςΕγγύς Ωκεανία και Άπω Ωκεανία — αλλα είναι ακόμη η πιο δημοφιλής.Κατά βάση η Ωκεανία αποτελείται από μικρά νησιά-έθνη. Η Αυστραλία είναι η μόνη ηπειρωτική χώρα και ηΠαπούα-Νέα Γουινέα η μόνη χώρα με ένα σύνορο ξηράς, το οποίο μοιράζεται με την Ινδονησιακή περιοχή τηςΔυτικής Παπούα.Τα έθνη της Ωκεανίας έχουν διαφορετικό βαθμό ανεξαρτησίας από τις δυνάμεις των αποικιών και έχουνδιαπραγματευτεί ένα ευρύ φάσμα συνταγματικών δικαιωμάτων για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες τους.Η ακόλουθη λίστα περιέχει τις χώρες και περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως τμήμα της Ωκεανίας από ταΈνωμένα Έθνη (Ο.Η.Ε.), για άλλες χώρες που θεωρούνται τμήματα της Ωκεανίας δείτε το Άλλες Θεωρήσειςπιο κάτω.Αυστραλία• Αυστραλία - Κοινοπολιτεία Βασιλείων1

• Νήσος Νόρφολκ - εξωτερική επικράτεια της ΑυστραλίαςΜελανησία• Δημοκρατία του Φίτζι• Νέα Καληδονία - sui generis Αποικία της Γαλλίας (Γαλλία)2

• Παπούα - Νέα Γουινέα - Κοινοπολιτεία Βασιλείων1

• Νησιά Σολομώντα - Κοινοπολιτεία Βασιλείων1

Ωκεανία 62

• Δημοκρατία του ΒανουάτουΜικρονησίαΠολυνησία

Πυκνότητα πληθυσμού

χώρα πυκν. πληθ. περιοχή πληθυσμός

(/χλμ²) (χλμ.²) (2002 κατ εκτ.)

Ναουρού 587 21 12,329

Τουβαλού 429 26 11,146

Νησιά Μάρσαλ 407 181 73,630

Αμερικανική Σαμόα (US) 345 199 68,688

Γκουάμ (Η.Π.Α.) 293 549 160,796

Μικρονησία 194 702 135,869

Βόρειες Μαριάνες Νήσοι (Η.Π.Α.) 162 477 77,311

Τοκελάου (N.Z.) 143 10 1,431

Τόνγκα 142 748 106,137

Κιριμπάτι 119 811 96,335

Κουκ Νήσοι (N.Z.) 87 240 20,811

Ανατολικό Τιμόρ 68 15,007 1,019,252

Γαλλική Πολυνησία (Γαλ.) 62 4,167 257,847

Σαμόα 61 2,944 178,631

Ουώλλις και Φουτούνα (Γαλ.) 57 274 15,585

Νησί Νόρφολκ (Αυστραλία) 53 35 1,866

Φίτζι 47 18,270 856,346

Νησιά Κόκος (Αυστραλία) 1 45 14 632

Παλάου 42 458 19,409

Νησιά Σολομώντα 17 28,450 494,786

Βανουάτου 16 12,200 196,178

Νέα Ζηλανδία 15 268,680 3,908,037

Παπούα Νέα Γουινέα 11 462,840 5,172,033

Νέα Καληδονία (Γαλ.) 11 19,060 207,858

Νιούε (N.Z.) 8.2 260 2,134

Νησιά Χριστουγέννων (Αυστραλία) 2 3.5 135 474

Αυστραλία 2.5 7,686,850 19,546,792

Νησιά Πίτκερν (UK) 1.0 47 47

Σύνολο 3.7 8,523,655 32,642,390

1 Bρίσκεται στον Ινδικό Ωκεανό, όχι στην Ωκεανία. 2 Βρίσκεται στον Ινδικό Ωκεανό—δεν είναι εκείνο που αποτελεί τμήμα των νησιών Λάιν

Ωκεανία 63

περιοχή του Κιριμπάτι

Δικτυακοί τόποι• Πληροφορίες και φωτογραφίες της Ωκεανίας [1]

• South Pacific Organizer [2]

• Η Ωκεανία σε σχέση με την Αμερική [3]

• Χάρτης [4]

• Χάρτης Νότιου Ειρηνικού [5]

• Open-Site Oceania [6] - Πληροφορίες για τις διαφορετικές χώρες της Ωκεανίαςgag:Okeaniya

Παραπομπές[1] http:/ / www. virtualoceania. net/[2] http:/ / www. southpacific. org/[3] http:/ / www. mc-monaco. com/ geovoyages/ r_zones/ ocpacif/ opac_map. jpg[4] http:/ / www. 1uptravel. com/ worldmaps/ pacific-ocean2. html[5] http:/ / www. mapsouthpacific. com/[6] http:/ / www. open-site. org/ Regional/ Oceania

64

Ωκεανοί

65

Ατλαντικός Ωκεανός

Ατλαντικός ΩκεανόςΣυντεταγμένες: 7°00′N 31°00′W7.00, -31.00 [1]

Οι πέντε ωκεανοί

• Ατλαντικός Ωκεανός• Αρκτικός Ωκεανός• Ινδικός Ωκεανός• Ειρηνικός Ωκεανός• Νότιος Ωκεανός

Ο Ατλαντικός Ωκεανός είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος ωκεανός της γης, μετά τον Ειρηνικό και καλύπτει τοένα πέμπτο της επιφάνειάς της. Το όνομά του προέρχεται από τον Άτλαντα που έπεσε στον ωκεανό αυτόνκαθώς γλίστρησε από το μεγάλο βουνό της Αφρικής.Στα δυτικά του Ατλαντικού Ωκεανού βρίσκεται η Αμερική και στα ανατολικά η Ευρώπη (βορειοανατολικά)και η Αφρική (νοτιοανατολικά). Έχει έκταση 106.400.000 χμ² και όγκο 354.700.000 χμ³. Το μέσο βάθος τουείναι 3.338 μ. περίπου και το μεγαλύτερό του βάθος 8.605 μ. κοντά στο Πουέρτο Ρίκο. Το άνοιγμα του ωκεανούκυμαίνεται μεταξύ 2.848 χλμ, στο σημείο μεταξύ Βραζιλίας και Λιβερίας, και 4.830 χλμ στο σημείο μεταξύΒόρειας Αμερικής και Βορείου Αφρικής.

Μορφολογία πυθμέναΤο κυριότερο χαρακτηριστικό της μορφολογίας του πυθμένα του Ατλαντικού Ωκεανού είναι μια υποβρύχιαοροσειρά γνωστή ως Μεσο-Ατλαντική ράχη. Η οροσειρά αυτή εκτείνεται από την Ισλανδία - στο βόρειο άκροτης - μέχρι 58° Νότια σε γεωγραφικό πλάτος με μέγιστο πλάτος περί τα 1.600 χλμ. Το βάθος των νερών πάνωαπό την οροσειρά αυτή είναι μικρότερο των 2.700 μ. κατά το μεγαλύτερο τμήμα του μήκους.Η Μεσο-Ατλαντική ράχη χωρίζει τον Ατλαντικό σε δύο κύρια τμήματα, αλλά άλλες μικρότερες οροσειρέςχωρίζουν τον ωκεανό σε επιπλέον ωκεάνιες λεκάνες με κυριότερες αυτές της Βορείου Αμερικής και τωνΚανάριων Νήσων στο βόρειο τμήμα, και τις λεκάνες της Αργεντινής, Βραζιλίας και της Αγκόλας στο νότιοτμήμα.

Χαρακτηριστικά υδάτωνΈνα κύριο χαρακτηριστικό του Ατλαντικού Ωκεανού είναι ένα ρεύμα ζεστού νερού, το Ρεύμα του Κόλπου τουΜεξικού (Gulf stream), το οποίο επηρεάζει τις καιρικές συνθήκες και στην Αμερική αλλά και στην Ευρώπη.Τα νερά του Ατλαντικού είναι κατά μέσο όρο τα πλέον αλμυρά από όλους τους κύριους υδάτινους όγκους στονπλανήτη με περιεκτικότητα η οποία κυμαίνεται μεταξύ 33 και 37 μέρη ανά χιλιάδα κατά μάζα (3,3 - 3,7 %),αλλά ποικίλει ανά γεωγραφικό πλάτος και εποχή του χρόνου. Η περιεκτικότητα σε άλας στην επιφάνειαεξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από παράγοντες όπως εξάτμιση νερών, βροχόπτωση, χιονόπτωση, εισροή υδάτωναπό ποταμούς και λιώσιμο πάγων. Η μικρότερη περιεκτικότητα βρίσκεται στα νερά βόρεια και γύρω από τηνπεριοχή του ισημερινού, κυρίως λόγω ισχυρών τροπικών βροχοπτώσεων και οι μεγαλύτερες τιμές απαντώνταισε γεωγραφικό πλάτος 25° Βόρεια, αλλά και Νότια, σε περιοχές με λίγες βροχοπτώσεις και υψηλέςθερμοκρασίες οι οποίες προκαλούν μεγάλη εξάτμιση των νερών.

Ατλαντικός Ωκεανός 66

Η θερμοκρασία των νερών κυμαίνεται μεταξύ -2 °C και 29 °C. Οι μεγαλύτερες θερμοκρασίες παρατηρούνταιαμέσως βόρεια του ισημερινού, ενώ οι χαμηλότερες κοντά στους πόλους. Στο υπόλοιπο κομμάτι οιθερμοκρασίες βρίσκονται μεταξύ 7 °C - 8 °C.

Θάλασσες και μεγάλοι κόλποι του Ατλαντικού Ωκεανού

• Θάλασσα Λαμπραντόρ, (Labrador Sea)• Κόλπος του Αγίου Λαυρεντίου, (Gulf of St. Lawrence)• Κόλπος του Μεξικού, (Gulf of Mexico)• Καραϊβική θάλασσα, (Caribbean Sea)• Θάλασσα των Σαργασσών, (Sargasso Sea)• Θάλασσα της Σκοτίας, (Scotia Sea)• Κόλπος της Γουινέας, (Gulf of Guinea)• Μεσόγειος θάλασσα, (Mediterranean Sea)

• Θάλασσα του Αλμποράν, (Alboran Sea)• Θάλασσα Βαλεαρίδων, (Balearic Sea)• Θάλασσα της Λιγουρίας, (Ligurian Sea)• Τυρρηνικό πέλαγος, (Tyrrhenian Sea)

• Αδριατική θάλασσα, (Adriatic Sea)• Ιόνιο πέλαγος, (Ionian Sea)• Αιγαίο πέλαγος, (Aegean Sea)

• Μυρτώο πέλαγος, (Myrtoan Sea)• Κρητικό πέλαγος, (Sea of Crete)• Καρπάθιο πέλαγος, (Carpathian Sea)• Ικάριο πέλαγος, (Icarian Sea)• Θρακικό πέλαγος, (Thracian Sea)

• Θάλασσα του Μαρμαρά ή Προποντίδα, (Sea of Marmara)• Λιβυκό πέλαγος, (Libyan Sea}• Κόλπος της Σύρτης, (Gulf of Sidra)

• Μαύρη θάλασσα ή Εύξεινος Πόντος, (Black Sea)• Αζοφική θάλασσα, (Sea of Azov)

• Βισκαϊκός κόλπος, (Bay of Biscay)• Κελτική θάλασσα, (Celtic Sea)• Ιρλανδική θάλασσα, (Irish Sea)• Κανάλι της Μάγχης, (English Channel)• Βόρεια θάλασσα, (North Sea)

• Σκαγγεράκ, (Skagerrak Strait)• Βαλτική θάλασσα, (Baltic Sea)

• Κάττεγατ, (Kattegat Bay)• Βοθνιακός κόλπος, (Gulf of Bothnia)• Φινλανδικός κόλπος, (Gulf of Finland)

• Νορβηγική θάλασσα, (Norwegian Sea)

Ατλαντικός Ωκεανός 67

Χάρτες• National Geographic [2], χάρτες του Ατλαντικού• [3], χάρτης της Μεσογείου

Βλέπε επίσης• Θάλασσα

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%91%CF%84%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A9%CE%BA%CE%B5%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82&params=7. 00_N_-31. 00_E_

[2] http:/ / www. ngmapcollection. com/ store. aspx?cid=1541[3] http:/ / worldatlas. com/ aatlas/ infopage/ medsea. htm

68

Αρκτικός Ωκεανός

Αρκτικός ΩκεανόςΣυντεταγμένες: 90°N 0°E90, 0 [1]

Οι πέντε ωκεανοί

• Ατλαντικός Ωκεανός• Αρκτικός Ωκεανός• Ινδικός Ωκεανός• Ειρηνικός Ωκεανός• Νότιος Ωκεανός

Ο Αρκτικός Ωκεανός, γνωστός, κυρίως παλαιότερα, και ως Βόρειος Παγωμένος Ωκεανός βρίσκεται στηνπεριοχή του Βόρειου πόλου, είναι ο μικρότερος και ο πιο ρηχός από τους πέντε ωκεανούς της γης.Η επιφάνεια του Αρκτικού Ωκεανού είναι 14.090.000 τετρ. χλμ, κάπως λιγότερο από 1,5 φορές η έκταση τωνΗΠΑ. Περιβάλλεται από την Ευρώπη, την Ασία, την Αμερική και τη Γροιλανδία.Το βαθύτερό του σημείο απέχει 4.665 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας.Μεγάλο μέρος της επιφάνειας του Αρκτικού Ωκεανού είναι παγωμένο. Κατά την περίοδο του χειμώνα οι πάγοιτον καλύπτουν απ' άκρη σ' άκρη, ενώ κατά την περίοδο του καλοκαιριού οι πάγοι υποχωρούν.

Θάλασσες και κόλποι του Αρκτικού Ωκεανού• Θάλασσα Μπάρεντς, (Barents Sea)• Λευκή θάλασσα, (White Sea)• Θάλασσα Κάρα, (Kara Sea)• Θάλασσα Λάπτεφ, (Laptev Sea)• Ανατολική Σιβηρική Θάλασσα, (East Siberian Sea)• Θάλασσα Τσούκτσι, (Chukchi Sea)• Θάλασσα Μποφόρ, (Beaufort Sea)• Κόλπος Χάντσον, (Hudson Gulf)• Κόλπος Μπάφιν, (Baffin Bay)• Γροιλανδική Θάλασσα, (Greenland Sea)

Αρκτικός Ωκεανός 69

Χάρτες• [2]• [3]• National Geographic [4], Λεπτομερής βυθομετρικός χάρτης

Βλέπε επίσης• Θάλασσα

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%91%CF%81%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A9%CE%BA%CE%B5%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82&params=90_N_0_E_type:waterbody

[2] http:/ / go. hrw. com/ atlas/ norm_htm/ arcticoc. htm[3] http:/ / www. arctic. noaa. gov/ maps. html[4] http:/ / www. ngmapcollection. com/ product. aspx?cid=1541& pid=15573

70

Ειρηνικός Ωκεανός

Ειρηνικός ΩκεανόςΣυντεταγμένες: 0°00′N 160°00′W0, -160 [1]

Οι πέντε ωκεανοί

• Ατλαντικός Ωκεανός• Αρκτικός Ωκεανός• Ινδικός Ωκεανός• Ειρηνικός Ωκεανός• Νότιος Ωκεανός

Ο Ειρηνικός Ωκεανός πήρε το όνομά του από τον Πορτογάλο θαλασσοπόρο Μαγγελάνο και είναι ημεγαλύτερη μάζα νερού στη γη. Εκτείνεται στο ένα τρίτο της επιφάνειας της γης με 179.700.000 χμ² από τηΒερίγγειο θάλασσα στην Αρκτική, μέχρι την Θάλασσα του Ρος στην Ανταρκτική. Στα δυτικά διαβρέχει τηνΑσία και την Αυστραλία και στα ανατολικά την Αμερική. Στον Ειρηνικό βρίσκεται το βαθύτερο σημείο όλωντων θαλασσών της γης, 10.911 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, στην τάφρο των Μαριανών [2].Στον Ειρηνικό βρίσκονται 25.000 νησιά (περισσότερα από όλα τα υπόλοιπα νησιά του κόσμου), η πλειονότητατων οποίων βρίσκεται κάτω από τον ισημερινό.

Θάλασσες και μεγάλοι κόλποι του Ειρηνικού Ωκεανού

• Βερίγγειος θάλασσα, (Bering Sea)• Κόλπος της Αλάσκας, (Gulf of Alaska)• Κόλπος της Καλιφόρνιας ή Θάλασσα του Κορτές (Gulf of

California or "Sea of Cortez")• Οχοτσκική θάλασσα, (Sea of Okhotsk)• Iαπωνική Θάλασσα ή Ανατολική θάλασσα (Sea of Japan or East

Sea)• Εσωτερική Θάλασσο της Σέτο, (Seto Inland Sea)• Κίτρινη Θάλασσα, (Yellow Sea)

• Θάλασσα Μποχάι, (Bohai Sea)• Ανατολική Κινεζική θάλασσα, (East China Sea)• Νότια Κινεζική θάλασσα, (South China Sea)• Κόμπος του Τονκίνου, (Gulf of Tonkin or Beibu Gulf)• Κόλπος της Ταϊλάνδης, (Gulf of Thailand)• Θάλασσα Σούλου, (Sulu Sea)

• Θάλασσα Μποχόλ, ή Θάλασσα Μιντανάο (Bohol Sea)• Θάλασσα Βισαγιάν, (Visayan Sea)• Θάλασσα Σιμπουγιάν, (Sibuyan Sea)

• Θάλασσα Φιλιππίνων, (Philippine Sea)• Θάλασσα Κελέμπες, (Celebes Sea)• Θάλασσα Μολούκκων, (Molucca Sea)• Θάλασσα Σέραμ, (Ceram Sea)

Ειρηνικός Ωκεανός 71

• Θάλασσα Μπάντα, (Banda Sea)• Θάλασσα Αραφούρα, (Arafura Sea)• Κόλπος της Καρπεντάρια, (Gulf of Carpentaria)• Θάλασσα του Βίσμαρκ, (Bismarck Sea)• Θάλασσα του Σολομώντα, (Solomon Sea)• Θάλασσα των Κοραλλιών, (Coral Sea)• Θάλασσα της Τασμανίας, (Tasman Sea)• Μεγάλος Αυστραλιανός κόλπος, (Great Australian Bight)• Θάλασσα του Κόρο, (Koro Sea)

Χάρτες• [3]• National Geographic [2]

Δείτε επίσης• Ο αστεροειδής 224 Ωκεάνα, που ανακαλύφθηκε το 1882, πήρε το όνομά του από τον Ειρηνικό Ωκεανό.• Θάλασσα

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%95%CE%B9%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A9%CE%BA%CE%B5%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82&params=0. 0_N_160. 0_W_type:wateerbody

[2] http:/ / www. gbetsis. com/ posts/ i-tafros-ton-marianon-to-vathitero-simio-ton-okeanon. html[3] http:/ / worldatlas. com/ aatlas/ infopage/ oceans. htm

72

Ινδικός Ωκεανός

Ινδικός ΩκεανόςΣυντεταγμένες: 22°00′S 76°00′E-22.0, 76.0 [1]

Οι πέντε ωκεανοί

• Ατλαντικός Ωκεανός• Αρκτικός Ωκεανός• Ινδικός Ωκεανός• Ειρηνικός Ωκεανός• Νότιος Ωκεανός

Ο Ινδικός Ωκεανός είναι ο τρίτος μεγαλύτερος ωκεανός της γης και καλύπτει σχεδόν το 20% της επιφάνειάςτης. Στο βορρά διαβρέχει τη νότια Ασία (μέρος της οποίας είναι η Ινδική χερσόνησος), στη δύση την Αραβίακαι την Αφρική και στην ανατολή τη χερσόνησο της Μαλαισίας, τα νησιά Σούντα και την Αυστραλία. Νότιατου Ινδικού Ωκεανού βρίσκεται ο Νότιος Ωκεανός.Η έκτασή του είναι 73.556.000 χμ² (περιλαμβανομένων της Ερυθράς θάλασσας και του Περσικού Κόλπου). Οόγκος του νερού που περιέχει εκτιμάται σε 292.131.000 χμ³. Μεγάλα νησιά του Ινδικού Ωκεανού είναι ηΜαδαγασκάρη, τα Κομόρες, οι Σεϋχέλλες, οι Μαλδίβες, ο Μαυρίκιος και η Σρι Λάνκα (πρώην Κεϋλάνη). ΗΙνδονησία βρίσκεται ανάμεσα στον Ινδικό και στον Ειρηνικό Ωκεανό.

Θάλασσες και μεγάλοι κόλποι του Ινδικού Ωκεανού

• Ερυθρά θάλασσα• Κόλπος του Άντεν• Περσικός κόλπος• Κόλπος του Ομάν• Αραβική θάλασσα• Θάλασσα Λακκαδίβων• Κόλπος της Βεγγάλης• Ανδαμανική θάλασσα• Θάλασσα της Ιάβας• Θάλασσα του Μπαλί

• Θάλασσα Φλόρες• Θάλασσα Σάβου• Θάλασσα Τιμόρ

Ινδικός Ωκεανός 73

Χάρτες• [3]• National Geographic [2]

Βλέπε επίσης• Θάλασσα

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%99%CE%BD%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A9%CE%BA%CE%B5%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82&params=-22. 0_N_76. 0_E_

[2] http:/ / www. ngmapcollection. com/ store. aspx?cid=1541,

74

Νότιος Ωκεανός

Νότιος ΩκεανόςΣυντεταγμένες: 77°49′60″S 166°40′00″E-77.8333, 166.6667 [1]

Οι πέντε ωκεανοί

• Ατλαντικός Ωκεανός• Αρκτικός Ωκεανός• Ινδικός Ωκεανός• Ειρηνικός Ωκεανός• Νότιος Ωκεανός

Ο Νότιος Ωκεανός διαβρέχει την Ανταρκτική ήπειρο. Είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος ωκεανός της γης καιαυτός που επίσημα ορίστηκε τελευταίος ως ωκεανός με απόφαση του Διεθνούς Υδρογραφικού Οργανισμού, το2000.Η συνολική του επιφάνεια είναι 20.327.000 χλμ² και το μήκος τωνακτών του 17.968 χλμ. Γεωγραφικά ορίζεται ως η θαλάσσια έκτασηνοτίως του εξηκοστού νοτίου παραλλήλου, μέχρι τις ακτές τηςΑνταρκτικής. Το 2008 έρευνα έδειξε ότι ο Νότιος Ωκεανόςπαραμένει μια τεράστια αποθήκη διοξειδίου του άνθρακα στονπλανήτη μας.[2]

Θάλασσες του Νότιου Ωκεανού

• Θάλασσα Ουέντελ, (Weddell Sea)• Θάλασσα Μπελινγκσχάουζεν, (Bellingshausen Sea)• Θάλασσα Αμούνδσεν, (Amundsen Sea)• Θάλασσα Ρος, (Ross Sea)

Χάρτες• [3]• [4]• [5], Πολιτικοί χάρτες (1995-2005)• National Geographic [6]

Βλέπε επίσης• Θάλασσα• Ειρηνικός Ωκεανός• Ατλαντικός Ωκεανός• Ινδικός Ωκεανός• Αρκτικός Ωκεανός

Νότιος Ωκεανός 75

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%9D%CF%8C%CF%84%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A9%CE%BA%CE%B5%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82&params=-77. 8333_N_166. 6667_E_

[2] Καθημερινή (http:/ / www. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathremote_1_24/ 11/ 2008_257445), «Δεξαμενή» διοξειδίου του άνθρακα οΝότιος Ωκεανός, 24 Νοεμβρίου 2008.

[3] http:/ / go. hrw. com/ atlas/ norm_htm/ southocean. htm[4] http:/ / go. hrw. com/ atlas/ norm_htm/ antarctc. htm[5] http:/ / www. lib. utexas. edu/ maps/ polar. html[6] http:/ / www. ngmapcollection. com/ product. aspx?cid=1537& pid=15888

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες 76

Πηγές άρθρων και ΣυνεισφέροντεςΑμερική  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2400020  Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Alexikoua, Aurilios, Badseed, Dada, Diamond, Dimitrisss, Egmontaz, Geraki,Kalogeropoulos, Kostisl, Loveless, Luqeran, MARKELLOS, Pumpie, Purbo T, Suisui, Taspozi, Ttzavaras, VJSC263IO, Veron, Μυρμηγκάκι, ΣτυμφάλιοςΜινωίτης, रोहित रावत, 19 ανώνυμεςεπεξεργασίες

Ανταρκτική  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2426854  Συνεισφέροντες: 96679247, Aether, Alaniaris, Apcbg, Badseed, Gkouts, JOHNNARAS, Kalogeropoulos, Kamafe,Kostisl, Lord Makro, Loveless, Lucinos, MARKELLOS, Nakos2208, S. Cruz, Sardur, Templar52, Ttzavaras, Xoristzatziki, 3 ανώνυμες επεξεργασίες

Ασία  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2399788  Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, 96679247, Aurilios, Badseed, CubicStar, Dada, Dhmhtrhs D., Diamond, Dr Moshe, Egmontaz,EleftheriosKosmas, Elenardil, Fallacia83, Geraki, Hypnotist, Kalogeropoulos, Kostisl, Loveless, Mik, Nakos2208, Purbo T, Pyraechmes, Ttzavaras, VJSC263IO, Αντρικος, 40 ανώνυμεςεπεξεργασίες

Αυστραλία  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2427605  Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, 96679247, Alaniaris, Atlantia, Avala, Badseed, C messier, Christos Vittoratos, Dada,Dai, Egmontaz, Georged, Geraki, Hypnotist, John1890, Kalogeropoulos, Knop92, Lemur12, Leonariso, Lord Makro, Loveless, MARKELLOS, Matesi1976, Mik, Nataly8, Pavlos1988, Piperman,Pumpie, Purbo T, Romanm, Song1for, SpyrosCS, Suisui, VJSC263IO, Webkid, Δνόφος, 93 ανώνυμες επεξεργασίες

Αφρική  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2426303  Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Amalgam, Badseed, Costas78, Dada, E2m, Egmontaz, Fallacia83, FelisSilvestrisCretensis,Gepsimos, Geraki, Hypnotist, Jyothis, Kalogeropoulos, Kangelis, Lemur12, MARKELLOS, Mik, Nakos2208, Purbo T, Purodha, S. Cruz, Song1for, StefanosKozanis, Storeye, Ttzavaras,VJSC263IO, Valentin, Vavel, Veron, Δνόφος, 34 ανώνυμες επεξεργασίες

Βόρεια Αμερική  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2428390  Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, 96679247, Badseed, CommonsDelinker, Dada, Denniss, Diamond, FocalPoint,Geraki, Kalogeropoulos, Lemur12, Loveless, Luqeran, Purodha, Ttzavaras, VJSC263IO, Veron, Μυρμηγκάκι, 6 ανώνυμες επεξεργασίες

Ευρασία  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2400585  Συνεισφέροντες: Alexignatiou, Kalogeropoulos, Loveless, Nakos2208, S. Cruz, 6 ανώνυμες επεξεργασίες

Ευρασία-Αφρική  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2428580  Συνεισφέροντες: Kalogeropoulos, Loveless, Nakos2208, 1 ανώνυμες επεξεργασίες

Ευρώπη  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2407481  Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, 96679247, Alaniaris, Amymoni, Andre Engels, ArielGlenn, Aurilios, Badseed, Biladen,Bkolligr, Cangelis, Dada, Dhmhtrhs D., Diamond, Egmontaz, Ekton, Fillios, Geraki, Gleridis, Greece666, Kalogeropoulos, Kamafe, Kostas2404, Leonariso, Loveless, MARKELLOS,Matesi1976, Nakos2208, Nataly8, Nevermore, Pelasgos, Propagitas, Pyraechmes, S. Cruz, Sinopeus, Song1for, Sportswriter, Suisui, Themisp, Tony Esopi, Ttzavaras, Vyruss, Xoristzatziki,Αντρικος, Αχρήστης, Δνόφος, Κωνσταντίνος Κυριακίδης, ΟΕΛΛΗΝ, 114 ανώνυμες επεξεργασίες

Νότια Αμερική  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2422023  Συνεισφέροντες: 96679247, Alexikoua, Avacalop, Dada, Egmontaz, Kalogeropoulos, Loveless, Nataly8,Nevermore, Pne, S. Cruz, Templar52, VJSC263IO, Veron, 15 ανώνυμες επεξεργασίες

Ωκεανία  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2414588  Συνεισφέροντες: Badseed, Dada, Divineale, Geraki, Kafrileontas, Kalogeropoulos, Lemur12, Loveless, Mik, Nicistratus,Purodha, Ttzavaras, VJSC263IO, 18 ανώνυμες επεξεργασίες

Ατλαντικός Ωκεανός  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2427632  Συνεισφέροντες: 7mbit, Adert, Alaniaris, Christianna1219, Dada, Egmontaz, FocalPoint, Geraki, Kloreldo,Knop92, Kostisl, Loveless, MARKELLOS, Neachili, Purbo T, Templar52, 7 ανώνυμες επεξεργασίες

Αρκτικός Ωκεανός  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2431644  Συνεισφέροντες: Christianna1219, Dada, Egmontaz, FocalPoint, Loveless, MARKELLOS, Neachili,Templar52, 4 ανώνυμες επεξεργασίες

Ειρηνικός Ωκεανός  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2419974  Συνεισφέροντες: Badseed, Dada, FocalPoint, Hypnotist, Loveless, MARKELLOS, Morgy, Nataly8, Neachili,V-astro, 6 ανώνυμες επεξεργασίες

Ινδικός Ωκεανός  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2420795  Συνεισφέροντες: Badseed, Baronnet, FocalPoint, Geraki, Lemur12, Loveless, MARKELLOS, Matesi1976,Neachili

Νότιος Ωκεανός  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2430079  Συνεισφέροντες: Dada, FocalPoint, Kalogeropoulos, Lemur12, MARKELLOS, Neachili, 2 ανώνυμεςεπεξεργασίες

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες 77

Πηγές Εικόνων, Άδειες και ΣυνεισφέροντεςΑρχείο:Americas (orthographic projection).svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Americas_(orthographic_projection).svg  Άδεια: Creative CommonsAttribution-Sharealike 3.0  Συνεισφέροντες: User:Martin23230Αρχείο:Aconcagua - Argentina - January 2005 - by Sergio Schmiegelow.jpg  Πηγή:http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Aconcagua_-_Argentina_-_January_2005_-_by_Sergio_Schmiegelow.jpg  Άδεια: GNU Free Documentation License  Συνεισφέροντες: SergioSchmiegelowΑρχείο:Commons-logo.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Commons-logo.svg  Άδεια: logo  Συνεισφέροντες: User:3247, User:GruntΑρχείο:Wiktionary-logo-el.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Wiktionary-logo-el.png  Άδεια: logo  Συνεισφέροντες: User:DmcdevitΑρχείο:Gnome-globe.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Gnome-globe.svg  Άδεια: GNU Lesser General Public License  Συνεισφέροντες: David VignoniΑρχείο:Wikipedia-logo.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Wikipedia-logo.png  Άδεια: logo  Συνεισφέροντες: Abigor, Bastique, Cary Bass, Guillom, Krinkle,Kwj2772, Mike.lifeguard, Mormegil, Richie, Rocket000, Schaengel89Αρχείο:LocationAntarctica.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LocationAntarctica.png  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: Davepape, David Kernow, EPluribus Anthony, F l a n k e r, Ghalas, It Is Me Here, Meno25, Telim tor, 6 ανώνυμες επεξεργασίεςΑρχείο:Antarctica_6400px_from_Blue_Marble.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Antarctica_6400px_from_Blue_Marble.jpg  Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:DavepapeΑρχείο:Huron.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Huron.jpg  Άδεια: GNU General Public License  Συνεισφέροντες: Lyubomir IvanovΑρχείο:LocationAsia.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LocationAsia.png  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: user:DadoΑρχείο:Asia satellite orthographic.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Asia_satellite_orthographic.jpg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: Flamarande, Ghalas,Sven-steffen arndt, UserB, 1 ανώνυμες επεξεργασίεςΑρχείο:Asia-map.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Asia-map.png  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: Kintetsubuffalo, Noddy93, Ras67, Saperaud, ShizhaoΑρχείο:Asia map pastel el.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Asia_map_pastel_el.png  Άδεια: GNU Free Documentation License  Συνεισφέροντες: Original uploaderwas Geraki at el.wikipediaΕικόνα:Flag of Australia.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Australia.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: Ian FieggenΕικόνα:Australian Coat of Arms.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Australian_Coat_of_Arms.png  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: No illustrator given.Εικόνα:Australia (orthographic projection).svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Australia_(orthographic_projection).svg  Άδεια: άγνωστος  Συνεισφέροντες:User:SsolbergjΑρχείο:Straight Line Steady.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Straight_Line_Steady.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: User:TrisreedΑρχείο:AustraliaStatesTerritoriesNumb.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:AustraliaStatesTerritoriesNumb.png  Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Artem Karimov, Bill da Flute, Diceman, Muriel GottropΑρχείο:Aus layered day(center).jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Aus_layered_day(center).jpg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: Flamarande, Saperaud, っΑρχείο:Koala climbing tree.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Koala_climbing_tree.jpg  Άδεια: GNU Free Documentation License  Συνεισφέροντες: User:DiliffΑρχείο:Melbourne Docklands - Yarras Edge - marina panorama.jpg  Πηγή:http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Melbourne_Docklands_-_Yarras_Edge_-_marina_panorama.jpg  Άδεια: Creative Commons Attribution 2.5  Συνεισφέροντες: DiliffΕικόνα:Sydney Harbour Bridge from the air.JPG  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Sydney_Harbour_Bridge_from_the_air.JPG  Άδεια: άγνωστος  Συνεισφέροντες:Grahamec, Grillo, Joseolgon, RonaldinoΕικόνα:Sunset Mt-Hotham Vic 1.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Sunset_Mt-Hotham_Vic_1.jpg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: Jjron, Khamtran,Mogelzahn, SemnozΕικόνα:Uluru 1.JPG  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Uluru_1.JPG  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: User:DrozdpΕικόνα:Torrens river.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Torrens_river.jpg  Άδεια: GNU Free Documentation License  Συνεισφέροντες: Roo72, ScottDavis, 1ανώνυμες επεξεργασίεςΕικόνα:Australia South Africa Cordon.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Australia_South_Africa_Cordon.jpg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: Originaluploader was Hamedog at en.wikipediaΕικόνα:Ruckwork.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Ruckwork.jpg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: User:RulesfanΕικόνα:Kangaroo in Adelaide Zoo.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Kangaroo_in_Adelaide_Zoo.jpg  Άδεια: Attribution  Συνεισφέροντες: Pavlos1988. Originaluploader was Pavlos1988 at el.wikipediaΕικόνα:Darwin 1824.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Darwin_1824.jpg  Άδεια: άγνωστος  Συνεισφέροντες: Tourism NTΑρχείο:LocationAfrica.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LocationAfrica.png  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: see aboveΑρχείο:Africa satellite plane.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Africa_satellite_plane.jpg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: NASAΑρχείο:North_America_(orthographic_projection).svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:North_America_(orthographic_projection).svg  Άδεια: GNU FreeDocumentation License  Συνεισφέροντες: AlexCovarrubias, Heraldry, KJG2007, Keepscases, PuebloUnited, TownDown, 2 ανώνυμες επεξεργασίεςΑρχείο:Chichen-Itza El Castillo.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Chichen-Itza_El_Castillo.jpg  Άδεια: Creative Commons Attribution 2.5  Συνεισφέροντες:AlexCovarrubias, Inge Habex, Kilom691, Morio, Para, Wouterhagens, Xenophon, 3 ανώνυμες επεξεργασίεςΑρχείο:North America satellite orthographic.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:North_America_satellite_orthographic.jpg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες:NASAΑρχείο:North america rock types.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:North_america_rock_types.jpg  Άδεια: άγνωστος  Συνεισφέροντες: Ciaurlec, Electionworld,Mac Davis, SaperaudImage:North america terrain 2003 map.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:North_america_terrain_2003_map.jpg  Άδεια: άγνωστος  Συνεισφέροντες: Electionworld,Saperaud, W!B:Image:North america basement rocks.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:North_america_basement_rocks.png  Άδεια: άγνωστος  Συνεισφέροντες: User:SEWilcoImage:North america craton nps.gif  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:North_america_craton_nps.gif  Άδεια: άγνωστος  Συνεισφέροντες: Ciaurlec, Electionworld,Glenn, Juiced lemon, Saperaud, UrbanΑρχείο:Manhattan night march USa.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Manhattan_night_march_USa.jpg  Άδεια: Creative Commons Attribution 2.0 Συνεισφέροντες: FlickreviewR, Infrogmation, Jim.henderson, UrbanΑρχείο:DownTown Toronto1.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:DownTown_Toronto1.jpg  Άδεια: Creative Commons Attribution 2.0  Συνεισφέροντες: LX,Skeezix1000, Thingg, Xnatedawgx, 1 ανώνυμες επεξεργασίεςΑρχείο:North america.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:North_america.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: DieBuche, Electionworld, Moyogo, PetrDlouhý, SanaoΑρχείο:LocationEurasia.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LocationEurasia.png  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: E Pluribus Anthony, F l a n k e r, Knutux,Tobias Conradi, Wknight94, Иван Симочкин, 1 ανώνυμες επεξεργασίεςΑρχείο:Eurasiaafrica.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Eurasiaafrica.jpg  Άδεια: GNU Free Documentation License  Συνεισφέροντες: ChongDae, David Kernow, 1ανώνυμες επεξεργασίεςΑρχείο:LocationEurope.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LocationEurope.png  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: user:CumhurΑρχείο:Europe religion map fr.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Europe_religion_map_fr.png  Άδεια: άγνωστος  Συνεισφέροντες: User:San JoseΑρχείο:Simplified Languages of Europe map.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Simplified_Languages_of_Europe_map.svg  Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Original uploader was Andrei nacu at en.wikipedia Later version(s) were uploaded by Ravenloft, Wereon, Future Perfect at Sunrise, Komita, Solestin at en.wikipedia.

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες 78

Αρχείο:Grossgliederung Europas.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Grossgliederung_Europas.png  Άδεια: GNU Free Documentation License  Συνεισφέροντες:User:NordNordWestΑρχείο:First.Crusade.Map.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:First.Crusade.Map.jpg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: Alex:D, Briangotts, Dejvid, Dgetzin,Edgar181, Electionworld, Fabartus, Flamarande, Friviere, Geagea, Jed, Joan Puigbarcell, LX, Labant, Nk, P. S. Burton, Peregrine981, Roke, Shizhao, Twthmoses, Warburg, 4 ανώνυμεςεπεξεργασίεςΑρχείο:Europe_satellite_globe.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Europe_satellite_globe.jpg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: Bjarki S, Flamarande, Jodo,Saperaud, TheDJΑρχείο:LocationSouthAmerica.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LocationSouthAmerica.png  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: User:Cogito ergo sumo,User:E Pluribus Anthony, User:Ghalas, User:Huhsunqu, User:Maximaximax, User:Snoopen82Αρχείο:South_America_satellite_orthographic.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:South_America_satellite_orthographic.jpg  Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: AGoon, Fvasconcellos, GhalasΑρχείο:South_america.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:South_america.jpg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: Carlosar, Tobias ConradiΑρχείο:Flag of Argentina.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Argentina.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: User:DbenbennΑρχείο:Flag of Venezuela_(state).svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Venezuela_(state).svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: User:Denelson83Αρχείο:Flag of Bolivia.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Bolivia.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: User:SKoppΑρχείο:Flag of Brazil.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Brazil.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: Brazilian GovernmentΑρχείο:Flag of French Guiana.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_French_Guiana.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: User:MaddenΑρχείο:Flag of Guyana.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Guyana.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: User:SKoppΑρχείο:Flag of Ecuador.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Ecuador.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: President of the Republic of Ecuador,Zscout370Αρχείο:Flag of Colombia.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Colombia.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: User:SKoppΑρχείο:Flag of Panama.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Panama.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: -xfi-, Addicted04, Duduziq, Fadi thephilologer, Fry1989, Klemen Kocjancic, Liftarn, Mattes, Nightstallion, Ninane, Pumbaa80, Reisio, Rfc1394, Thomas81, ThomasPusch, Zscout370, Фёдор Гусляров, 17 ανώνυμες επεξεργασίεςΑρχείο:Flag of Paraguay.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Paraguay.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: Republica del ParaguayΑρχείο:Flag of Peru (state).svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Peru_(state).svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: User:HuhsunquΑρχείο:Flag of Suriname.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Suriname.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: ALE!, Anime Addict AA, Fry1989,Homo lupus, Klemen Kocjancic, Kookaburra, Krun, Mattes, Mikewazhere, Mmxx, Nightstallion, Pfctdayelise, Reisio, ThomasPusch, Vzb83, 16 ανώνυμες επεξεργασίεςΑρχείο:Flag of Uruguay.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Uruguay.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: CommonsDelinker, Fry1989, Homolupus, Huhsunqu, Kineto007, Klemen Kocjancic, Kookaburra, Lorakesz, Mattes, Neq00, Nightstallion, Pumbaa80, Reisio, ThomasPusch, Zscout370, 6 ανώνυμες επεξεργασίεςΑρχείο:Flag of Chile.svg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Chile.svg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: User:SKoppΑρχείο:Oceania.jpg  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Oceania.jpg  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: Jo Weber, Kintetsubuffalo, Knutux, Koryakov Yuri, Ras67Αρχείο:Atlantic_Ocean.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Atlantic_Ocean.png  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: CIAΑρχείο:Arctic_Ocean.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Arctic_Ocean.png  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: CIAΑρχείο:Pazifik-Karte.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Pazifik-Karte.png  Άδεια: GNU Free Documentation License  Συνεισφέροντες: Hystrix, WamitoΑρχείο:Indianocean.PNG  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Indianocean.PNG  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: BLueFiSH.as, Chris 73, David Kernow, IncnisMrsi, MGA73, Maximaximax, Nishkid64, Saperaud, Serg!o, Telim tor, 4 ανώνυμες επεξεργασίεςΑρχείο:Southern Ocean.png  Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Southern_Ocean.png  Άδεια: Public Domain  Συνεισφέροντες: David Kernow, Dbc334, Incnis Mrsi, JohnVandenberg, Maximaximax, Serg!o, 2 ανώνυμες επεξεργασίες

Άδεια 79

ΆδειαCreative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unportedhttp:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/