12
Σελίδα 1 από 12

Παρουσίαση έκθεσης

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Τεύχος παρουσίασης της έκθεσης ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ. ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΟΠΕΡΑ GREEK PASSION.

Citation preview

Page 1: Παρουσίαση έκθεσης

Σελίδα 1 από 12

Page 2: Παρουσίαση έκθεσης

Σελίδα 2 από 12

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ.

ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ

ΣΤΗΝ ΟΠΕΡΑ GREEK PASSION

Επταπύργιο Θεσσαλονίκης 9 έως 24 Ιουνίου 2005

ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Ι∆ΡΥΜΑ «ΜΟΥΣΕΙΟ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ» Ν.Π.Ι.∆.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Αντώνης Λεβέντης

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ: Βαρβάρα Τσάκα

ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ ΑΦΙΣΑΣ: Ellen Weijers-Γιγουρτάκη

ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ: Τυποκρέτα – Γ. Καζανάκης ∆/χοι Α.Β.Ε.

ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: ΕΤ3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ∆ελτίο Τύπου……………………………………………………………………...…2 ∆ιάρθρωση της Έκθεσης……………………………………………………..….4 Φωτογραφίες της Έκθεσης……………………………………………………....7 Βιογραφία-Εργογραφία Νίκου Καζαντζάκη………………………………….12 Το Ίδρυµα «Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη» …………………………………….16 Το υλικό δηµοσιότητας σε ψηφιακό δίσκο (Press Kit CD)………......….….22 Παρουσίαση της έκθεσης στη ραδιοφωνική εκποµπή Da Capo,

ΕΡΤ 3, Β’ Πολιτιστικό Πρόγραµµα 95,8 FM, Ιούνιος 2005 (Audio CD).…..22

«Το Χρονικό µιας ∆ηµιουργίας, Ν. Καζαντζάκης – B. Martinu»,

σενάριο-σκηνοθεσία Γ. Αγαθονικιάδη (DVD Rom) ...……………………...22

Page 3: Παρουσίαση έκθεσης

Σελίδα 3 από 12

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ.

ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ

ΣΤΗΝ ΟΠΕΡΑ

GREEK PASSION

∆ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Μυρτιά, 3 Ιουνίου 2005

Με την παρούσα έκθεση το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη συµµετέχει στο

µεγάλο καλλιτεχνικό γεγονός της πρώτης ελληνικής παραγωγής λυρικού έργου

του Τσέχου συνθέτη Bohuslav Martinu, το οποίο ανεβαίνει από την Όπερα

Θεσσαλονίκης.

Με τη χρονολογική παράθεση του πιο εύγλωττου υλικού από τις επιστολές, τις

φωτογραφίες, τα δηµοσιεύµατα στον Τύπο, γίνεται προσπάθεια να διαγραφεί η

ανηφορική πορεία στη διασκευή του µυθιστορήµατος Ο Χριστός

Ξανασταυρώνεται σε λυρικό έργο, η συνακόλουθη διαµόρφωση των σχέσεων

Καζαντζάκη-Μαρτινού, οι οποίοι εργάζονται και συνεργάζονται, όχι στην

αποστείρωση, αλλά στις εντάσεις του κοινωνικού, πολιτικού και καλλιτεχνικού

περίγυρου.

Στον εκθεσιακό χώρο προβάλλεται το ντοκυµαντέρ «Το Χρονικό µιας

∆ηµιουργίας, Ν. Καζαντζάκης - Μπ. Μαρτινού», σε σενάριο και σκηνοθεσία Γ.

Αγαθονικιάδη, παραγωγή Θ. Θεολόγη και Π. Μπίλεκ.

Page 4: Παρουσίαση έκθεσης

Σελίδα 4 από 12

Η έκθεση οργανώνεται από το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη σε συνεργασία µε την

9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και την Όπερα Θεσσαλονίκης. Την

επιµέλεια έχει ο Αντώνης Λεβέντης, Αρχαιολόγος-Σύµβουλος Μουσείων.

Συνέντευξη τύπου θα δοθεί την Τετάρτη 8 Ιουνίου, στο φουαγιέ της Εταιρείας

Μακεδονικών Σπουδών (Αµύνης 2, Θεσσαλονίκη) στις 12 το µεσηµέρι, και µετά

το πέρας της συνέντευξης τύπου της Όπερας Θεσσαλονίκης.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγµατοποιηθούν την Πέµπτη 9 Ιουνίου, ώρα 8.00

µ.µ. στον εκθεσιακό χώρο του Επταπυργίου Θεσσαλονίκης.

Ώρες λειτουργίας: 10, 12, 14, 16, 18 και 19 Ιουνίου από τις 19.00 έως το τέλος

της παράστασης. Τις υπόλοιπες ηµέρες από τις 8.30 έως τις 15.00.

∆ιάρκεια έκθεσης: έως τις 24 Ιουνίου.

Είσοδος ελεύθερη.

∆ιευκρινίσεις-πληροφορίες:

Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη: Βαρβάρα Τσάκα, τηλ-φαξ 2810 741689, Αντώνης

Λεβέντης, 6972 333251.

Επταπύργιο Θεσσαλονίκης: 2310 968843.

Press kit στο δικτυακό τόπο: www.kazantzakis-museum.gr/presskit

Με την ευγενική υποστήριξη:

Τυποκρέτα – Γ. Καζανάκης ∆/χοι Α.Β.Ε. (εκτύπωση αφίσας)

Χορηγός Επικοινωνίας

ΕΤ3

Page 5: Παρουσίαση έκθεσης

Σελίδα 5 από 12

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ. ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΟΠΕΡΑ

GREEK PASSION

Επταπύργιο Θεσσαλονίκης 9 έως 24 Ιουνίου

∆ιάρθρωση της έκθεσης Το εκθεσιακό υλικό απλώνεται σε 10 πίνακες και µία βιτρίνα. Στους επτά πρώτους πίνακες σταµατούµε σε έτη-σταθµούς, παραθέτοντας επιλογή από την αλληλογραφία Μαρτινού-Καζαντζάκη, φωτογραφίες και δηµοσιεύµατα στον Τύπο. Στους τρεις τελευταίους πίνακες απλώνεται το πλούσιο

φωτογραφικό, ζωγραφικό και έντυπο υλικό από τρεις σηµαντικές παραγωγές του λυρικού έργου. Στη βιτρίνα συνεχίζεται η έκθεση υλικού από τον τελευταίο πίνακα, ενώ κλείνει µε την παρουσίαση των εκδόσεων της όπερας Greek Passion και του µυθιστορήµατος Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται:

1948: Ο Καζαντζάκης ξεκινά στις 7 Ιουλίου να γράφει το µυθιστόρηµα Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται στην πόλη Antibes (την αρχαιοελληνική αποικία

Αντίπολη) της νότιας Γαλλίας. Το ολοκληρώνει µέσα σε λίγους µήνες και το ∆εκέµβριο το ολοκληρώνει, δίνοντας τη δεύτερη και οριστική γραφή. Γρήγορα το έργο εκδίδεται, πρώτα στις σκανδιναβικές χώρες και κατόπιν στη Γερµανία. ∆ιθυραµβική η κριτική από τον σουηδικό Τύπο, ενώ στην Ελλάδα, λίγα χρόνια µετά, ορισµένοι διανοούµενοι δίνουν µάχη µέσα από τις επιφυλλίδες να το

γλιτώσουν από την «ιερή πυρά». 1954: Η θεατρική διασκευή του µυθιστορήµατος ανεβαίνει σε παγκόσµια πρώτη παράσταση στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου του Όσλο. Ο Πάπας καταδικάζει τον Τελευταίο Πειρασµό, ο Ζορµπάς βραβεύεται στη Γαλλία, και µέσα σε όλη αυτή τη δηµοσιότητα γύρω από τον Καζαντζάκη ο Τσέχος µουσικοσυνθέτης Μποχουσλάβ Μαρτινού τον προσεγγίζει και ζητά την άδεια και τη συνεργασία του στη µελοποίηση ενός µυθιστορήµατός του. Αντί για το Ζορµπά, που είχε φτάσει πρώτο σε πωλήσεις στην Αµερική, ο Καζαντζάκης του δίνει να διαβάσει το πρόσφατα εκδοθέν στα αγγλικά έργο του, Greek Passion. Ο Μαρτινού ενθουσιάζεται και ξεκινά να γράφει στα αγγλικά το

λιµπρέτο. Στην Ελλάδα, τα έργα του Καζαντζάκη, µε πρώτο τον Καπετάν Μιχάλη, τον Τελευταίο Πειρασµό και κατόπιν τον Χριστό Ξανασταυρώνεται, προκαλούν πλήθος θερµές συζητήσεις στους φιλολογικούς, συγγραφικούς και θεολογικούς κύκλους. Καθηµερινά οι εφηµερίδες αναφέρονται στην εµπλοκή

της Εκκλησίας της Ελλάδος στο θέµα, ενώ προβάλλεται πρωτοσέλιδο το

Page 6: Παρουσίαση έκθεσης

Σελίδα 6 από 12

ενδεχόµενο αφορισµού του συγγραφέα. Η υγεία του Καζαντζάκη είναι κλονισµένη και εισάγεται στο νοσοκοµείο του Φράιµπουργκ. 1955: Ο Μαρτινού έχει προχωρήσει στη συγγραφή του λιµπρέτο, όµως τον

δυσκολεύει ιδιαίτερα η τέταρτη πράξη και το φινάλε. Ζητά τη γνώµη του Καζαντζάκη στις προτάσεις διασκευής του κειµένου, του στέλνει αποσπάσµατα να τα διαβάσει. Ο Καζαντζάκης συµβουλεύει, όµως δεν επεµβαίνει: «Είµαι ευτυχής. ∆εν έχω τίποτα, δεν πρέπει τίποτα ν’ αλλάξω, ξέρετε καλύτερα τι εξυπηρετεί περισσότερο τη µουσική σας». Το «Ζήτηµα Καζαντζάκη» φουντώνει. Καθηµερινά στις εφηµερίδες εµφανίζονται γνώµες και από τις δύο πλευρές, και λάδι ρίχνει το έγγραφο αίτηµα της Ιεράς Συνόδου προς την κυβέρνηση για απαγόρευση κυκλοφορίας των τριών

µυθιστορηµάτων του Καζαντζάκη, ως αντεθνικά και αντιχριστιανικά. Κι από την άλλη, ο Ζυλ Ντασέν έρχεται στην Αθήνα, προκειµένου να ετοιµάσει τα γυρίσµατα του «κινηµατογραφικού» Χριστού, υπό τον τίτλο «Αυτός Που Πρέπει

Να Πεθάνει»… 1956: Ο Μαρτινού ξεκινά να γράφει τη µουσική της όπερας. Όµως, παράλληλα συνεχίζει να δουλεύει το λιµπρέτο στην τελευταία πράξη, µε τη διακριτική πάντα συνεργασία του Καζαντζάκη: «Νοµίζω όλα πάνε καλά. Είναι στο πνεύµα του

βιβλίου». Ο συγγραφέας σίγουρα δεν καταφέρνει να απαλύνει την αγωνία του συνθέτη· το φινάλε είναι ο µεγάλος πονοκέφαλος του Μαρτινού, ο οποίος προσπαθεί να αποµονωθεί και να δηµιουργήσει στην πολύβουη Νέα Υόρκη. Ο Καζαντζάκης λαµβάνει στη Βιέννη το βραβείο Ειρήνης, ενώ είναι υποψήφιος και για το βραβείο λογοτεχνίας Νόµπελ. Στην Ελλάδα τιµάται µε το πρώτο Κρατικό Βραβείο Θεάτρου. Το καλοκαίρι ο Μάνος Κατράκης ανεβάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη θεατρική διασκευή του Χριστού Ξανασταυρώνεται. Η κινηµατογραφική διασκευή του Ντασέν γυρίζεται στην

Κρήτη, και τις στήλες απασχολούν τώρα και οι αστέρες του ευρωπαϊκού και αµερικανικού σινεµά… 1957: Ο Μαρτινού ανακοινώνει στον Καζαντζάκη την ολοκλήρωση της

όπερας. Τα νέα για την καινούρια του δηµιουργία κυκλοφορούν γρήγορα µεταξύ των καλλιτεχνικών κύκλων της Ευρώπης και οι λυρικές σκηνές διεκδικούν, η µία µετά την άλλη, την πρεµιέρα. Την τελευταία στιγµή ναυαγεί η διαπραγµάτευση µε το Covent Garden του Λονδίνου. Ο Καζαντζάκης παρευρίσκεται στο Φεστιβάλ Καννών, στην προβολή της ταινίας του Ντασέν, και ονειρεύεται τώρα την πρεµιέρα της όπερας: «Ελπίζω η πρεµιέρα να µη γίνει τον Ιούνιο, όταν θα βρίσκοµαι στην Κίνα, αν θέλει ο Θεός. Η γυναίκα µου κι εγώ ονειρευόµαστε αυτή τη βραδιά, την πιο ένδοξη απ’ όλες,

που θα την περάσουµε κοντά σας, δίπλα στην κυρία Martinu και σε σας, αγαπητέ φίλε». Ο Καζαντζάκης µετά την επιστροφή του από την Κίνα και Ιαπωνία, λόγω της κλονισµένης του υγείας, δεν αντέχει στο χτύπηµα της ασιατικής γρίπης. Αφήνει την πνοή του σε νοσοκοµείο της Γερµανίας, στις 26 Οκτωβρίου. Κηδεύεται στο Ηράκλειο, µε πάνδηµη συµµετοχή. 1958-1960: Ο Μαρτινού καταβάλλεται από καρκίνο στο στοµάχι, όµως δεν

παύει να δουλεύει επάνω στην όπερα και να συνεχίζει τις αλλαγές στο φινάλε. ∆ιαρκώς εξοµολογείται στους φίλους του το δυσαναπλήρωτο κενό του φίλου

Page 7: Παρουσίαση έκθεσης

Σελίδα 7 από 12

του και συνεργάτη Καζαντζάκη. Το λυτρωτικό «Τέλος» της όπερας θα το γράψει µετά την τελευταία νότα, στις 15 Ιανουαρίου 1959. Η µνήµη του νεκρού Καζαντζάκη είναι διαρκώς νωπή στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, µε τα φιλολογικά µνηµόσυνα, τα τιµητικά ψηφίσµατα, τα αφιερώµατα στο βίο και στο έργο του, τις προτοµές, τις θεατρικές παραστάσεις έργων του. 1961, Ζυρίχη: Η πολυπόθητη και για τους δύο δηµιουργούς πρεµιέρα του έργου Greek Passion θα γίνει στην Ελβετία. Το νέο, µε πλήθος συνοδευτικά σχόλια και κριτικές, θα κάνει το γύρω του Κόσµου στις σελίδες των εφηµερίδων και περιοδικών. Το έργο του Μαρτινού βρίσκεται επιτέλους στην κρίση του κοινού, ειδικού και µη.

1973, Ρουέν: ∆εν είναι η πρώτη φορά που το γαλλικό κοινό παρακολουθεί στη χώρα του το έργο του Μαρτινού, καθώς ήδη από το 1962 είχε ανέβει στις Βερσαλλίες. Είναι διακριτό στην παράσταση αυτή το πέρασµα από τη φολκλορική στη λιτή, σχεδόν αφαιρετική, απόδοση του σκηνικού τοπίου από τον Eric Thillard, που προκαλεί, µε τους έντονους συµβολισµούς, το κοινό και τους κριτικούς. 1981, Νέα Υόρκη: Το Music Opera Theater του Πανεπιστηµίου της Indiana θα δώσει στη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης την πρώτη επίσηµη παρουσίαση του Greek Passion στην αµερικανική ήπειρο. Το κοινό θα ενθουσιαστεί µε την «µεσσιανική» όπερα του Μαρτινού, την «επική τραγωδία» του Καζαντζάκη και την ανέλπιστη σκηνική και λυρική απόδοση µιας οµάδας φοιτητών… 1981, Κάρντιφ: Μπορεί το Covent Garden του Λονδίνου να διαπραγµατευόταν

την παγκόσµια πρεµιέρα, όµως θα περάσουν 24 χρόνια µέχρι το βρετανικό κοινό να απολαύσει για πρώτη φορά το έργο στο Κάρντιφ, από την Ουαλική Εθνική Όπερα. Εντύπωση θα προκαλέσουν τα πλούσια και προσεγµένα µέχρι την τελευταία (πραγµατιστική) λεπτοµέρεια σκηνικά του John Gunter.

Αντώνης Λεβέντης, Σύµβουλος Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη

Βιβλιογραφία: Γ. Ανεµογιάννη, Το Χρονικό Μιας ∆ηµιουργίας, Ανέκδοτη Αλληλογραφία Καζαντζάκη-Μαρτινού, Ηράκλειο 1986 (Έκδοση Ιδρύµατος «Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη, εκτός εµπορίου). R. Dostalova – A. Brezina, Recke Pasije. Osud Jedne Opery. Korespodence Nikose Kazantzakise s Bohuslavem Martinu (The Greek Passion. Destiny of an Opera, Correspondence between Nikos Kazantzakis and Bohuslav Martinu), Praha 2003 (εκδ. Set Out).

Page 8: Παρουσίαση έκθεσης

Σελίδα 8 από 12

Α. Άποψη της εισόδου στον εκθεσιακό χώρο του Επταπυργίου.

Β. Το εσωτερικό της έκθεσης από το παραθυράκι της µεταλλικής πόρτας.

Page 9: Παρουσίαση έκθεσης

Σελίδα 9 από 12

Α. Γενική άποψη της έκθεσης προς Βορρά.

Β. Γενική άποψη της έκθεσης προς Νότο.

Page 10: Παρουσίαση έκθεσης

Σελίδα 10 από 12

Α. Άποψη της έκθεσης προς την είσοδο.

Β. Άποψη του σηµείου στάσης για την παρακολούθηση του ντοκιµαντέρ «Το Χρονικό Μιας ∆ηµιουργίας, Ν. Καζαντζάκης-Μπ. Μαρτινού».

Page 11: Παρουσίαση έκθεσης

Σελίδα 11 από 12

Α. Ένας από τους δέκα πίνακες-σταθµούς, όπου τεκµηριώνεται η συνεργασία µεταξύ των δύο δηµιουργών, στη δεδοµένη χρονική στιγµή, κατά τη δηµιουργία

της όπερας Greek Passion.

Page 12: Παρουσίαση έκθεσης

Σελίδα 12 από 12

Α. Άποψη της έκθεσης προς τα βόρεια, όπου ολοκληρώνεται µε τα αντικείµενα

της προθήκης.

Β. Λεπτοµέρεια από την προθήκη, όπου εκτέθηκαν προσωπικά αντικείµενα του Ν.Κ. , πρώτες εκδόσεις του έργου «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται» σε διάφορες

χώρες και αντίτυπα του µυθιστορήµατος µε ιδιόχειρες αφιερώσεις του.