Ι

Τεύχος 53 Ι ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2009

~~υΡωΠQiΚΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΩΙΣΙΟ ΑΝαΚυΚΛωΣΩΣ ΑΠΟΒΛΠίωΝ:

50 η εΦΩΡΜοΓη του ΣτηΝ ΕΛΛΩΔΩ

1. Ε1σαγωγή Η Ευρωπαϊκπ νομοθεσiα για τπ δlΟχεiρlOn και τπν

ανακύκλωσπ των απoBλrlτων αναπτύχθπκε τα τε­

λευταiα τριάντα πέντε χρόνlΟ και EiXE ως αποτέ­λεσμα σnμαντlκές Βελτιώσεις στις πρακτικές δlΟ­

χεiρlOπς τους και στπν προσπάθεlΟ αντψετώπlOπς

του όγκου τους.

Οι όγκοι όμως των απoBλrlτων εξακολουθούν να

αυξάνονται, ακολουθώντας τπν οlκονομlκπ ανά­

πτυξπ. Κάθε χρόνο δύο δlOεκατομμύρια τόνοι απο­

Βλπτων παράγονται στα κράτπ μέλπ τπς Ευρωπαϊ­

κπς Ένωσπς. Σύμφωνα με τα oτolXEia του ΟΟΣΑ ανα­

μένεται 45% αύξπσπ του όγκου των απoBλrlτων το έτος 2020, σε σχέσπ με το έτος 1995. Στπ χώρα μας, σύμφωνα με τα oτolXEia τπς Στα­

τιστlκπς Υπnρεσiας, n ανά κάτοικο και έτος παρα­γόμενπ ποσότπτα αΟΌκών στερεών απoBλrlτων ανέρ­χεται σε 441 kg, ποσότπτα μlκρότερn από τον κοινοτικό μέσο όρο των 580 kg, n οποiα όμως Bai­νεl συνεχώς αυξανόμενπ (+22% κατά τπν 8-nia 1996-2003) ακολουθώντας τπν άνοδο του ΒlΟτικού επιπέδου και τπν αλλαγπ του τρόπου δ1ΟΒiωσnς.

Για τπν αντψετώπlOπ του προΒλπματος n Ευρω­παϊκπ Ένωσπ στοχεύει στπ δnμlΟυργiα μlΟς «KOI­νωνiας τπς ανακύκλωσπς» με τρεις ειδικότερους στόχους:

• MEiwan παραγωγπς αποΒλπτων και lδ1Οiτερα των επικiνδυνων απoBλrlτων

• Τα παραγόμενα απόΒλπτα να χρnmμΟΠΟlΟύνταl ως πόροι με ανάκτπσπς Π ανακύκλωσπ

• MEiwan των αρνnτικών επιπτώσεων από τπ δlΟ­XEiplOn των απoBλrlτων. Η υλοποinσn των τριών στόχων αποτελεi τπ

μόνπ επιλογπ που διασφαλiζεl τπ πρoστασiα του πε-

Αγγελικπ ΚΑΛΛΙΑ - ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Διδάκτωρ Νομικπς, Δικnγόρος

ρlΒάλλοντος, καθώς και τπ κάλυψπ των μελλοντι­

κών μας αναγκών.

Οι τρεις αυτοi στόχοι εντάσσονται στπν αρχπ που

διέπει τπν πολπικπ τπς Βιώσψπς ανάπτυξπς: «πε­

ρlOσότερπ και καλύτερπ ανακύκλωσπ και λιγότερn

χρπσπ των φυσικών πόρων».

Αν λάΒει κανεiς υπόψπ το τεράΟΌΟ πρόΒλπμα που

αντψετωπiζεl n χώρα μας γ1Ο τπ διάθεσn των απο­Βλπτων που παράγομε και τους κινδύνους που συ­

νεπάγονται γlΟ τπν δπμόσlΟ UYEia και τπν οlκολο­YIKrl υποΒάθμlOπ, Eival προφανπς n εξαφετlκπ σπ­μασiα τπς πρόλπψπς παραγωγπς και τπς ανακύ­

κλωσπς των απoBλrlτων. Ειδικότερα σύμφωνα με με­

λέτπ που εκπονπθπκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ το 2005, σε όλπ τπν ελλnνlκπ επικράτε1Ο υππρχαν 2626 Χώροι Ανεξέλεγκτπς Διάθεσπς AπoBλrlτων (ΧΑΔΑ). Από το

2005 άρχlOε n αποκατάστασπ τους, σε πρώτπ φά­σπ των 2081 ΧΑΔΑ και στπ συνέχεlΟ των 545 ΧΑΔΑ. Λόγω τπς έκτασπς του πρoBλrlματoς των ΧΑΔΑ και

τπς καταδiκnς τπς Ελλάδας από το ΔΕΚ γlΟ τπ πα­

ράνομπ λεπουργiα τους, καθώς και τπς ανάγκπς για

άμεσπ αποκατάστασπ αυτών των χώρων, συστάθπ­

κε το 2008 Δ1UπουρV1ΚΠ Εππροππ, με Απόφασπ Πρω­θυπουργού, αριθμ. Υ 325 / Β / 17.3.2008: «ΔlU­πουργlκπ Εππροππ γlΟ τπν Εκπόνπσπ και Παρακο­

λούθπσπ Εφαρμογπς Ολοκλπρωμένου Προγράμμα­

τος ΔιαχεiρlOnς των Στερεών AπoBλrlτων», με πρό­

εδρο τον Υφυπουργό Εσωτερικών, n οποiα ανέλα­Βε τπν εποπτεiα του Προγράμματος Αποκατάστα­

σπς των ΧΑΔΑ, σε aUVEpyaaia με τις Περιφέρειες τπς χώρας.

2. Βασ1κές αρχές ανακύκλωσης Βασικός άξονας τπς ευρωπαϊκπς νομοθεσiας γlΟ

τα απόΒλπτα είνα1 n μείωσπ παραγωγπς αποΒλπ­των. Ο άξονας αυτός συνδέετα1 με τπ παραγωγ1ΚΠ δωδ1κασία, καθώς κα1 με τπν αυξπμένπ αποτελε­

σματlKότπτα στπ χρπσπ των πόρων.

Το τρέχον, έκτο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Δράσπς γω

το ΠεΡ1Βάλλον, το οποίο καλύπτε1 τπν χρον1ΚΠ πε­

ρίοδο 2002 - 2012, θέτε1 τους ΒαΟ1κούς στόχους τπς ευρωπαϊκπς πεΡ1BαλλOντlKπς πολη1κΠς. Στους στό­χους αυτούς κυρίαρχπ θέσπ κατέχε1 n δωχείρlΟΠ των αποΒλΠτων, ενώ από τους λ01πούς στόχους τρε1ς Βα­

σ1κοί στόΧ01, ΠΤ01 n αντψετώπlΟΠ τπς κλψατικπς αλ­λαγπς, n προστασία των υδάτων κα1 n πρoστασiα του εδάφους (δ1άΒρωσπ, ερπμοποίπσπ, ρύπανσπ κα1 απώ­

λεω εδαφών), συνδέοντα1 άμεσα κα1 εππρεάζοντα1

από τπν πολ1τ1ΚΠ γω τα απόΒλπτα.

ΣΤ1ς Βασ1κές αρχές δωχείΡlΟπς των αποΒλΠτων,

ΟΙ οποίες απορρέουν από τπν ευρωπαϊκπ νομοθε­

σία κα1 καθορίζουν τις εΠ1λογές των κρατών-μελών

γω τπ δωχείρlΟΠ των αποΒλπτων πεΡ1λαμΒάνοντα1:

- n Αρχπ τπς 1εράρχπσπς σύμφωνα με τπν οποία: • Προτερα1ότπτα έχε1 n πρόλπψπ τπς παραγωγπς αποΒλΠτων

• Ακολουθεί n επαναχρπσψοποίπσπ με ανακύκλω­σπ κα1 ανάκτπσπ

• Η λ1γότερο εΠ1θυμπτπ μέθοδος είνα1 n ΥγεlΟνο­μ1ΚΠ Ταφπ κα1

• Η Αρχπ τπς πρόΒλεψπς του κύκλου ζωπς του προϊ­όντος που απαηεί:

• Από το αΡΧ1κό στάδlΟ του σχεδωσμού ενός προϊ­όντος να λαμΒάνετα1 μέρψνα γω τπν πρόλπψπ

παραγωγπς αποΒλΠτων κα1 γω τπν ανακύκλωσπ

του.

3. Το νομικό πλαίσιο 3.1. Οδηγiα-πλαiΟ10 γ1α τα απόβλητα 2006/12 Η Οδπγία-πλαίσlΟ γω τα απόΒλπτα 2006/12 ρυθ­

μίζε1 τπν ανακύκλωσπ των αποΒλΠτων. Ε1δ1κότερα:

• εΠ1Βάλλε1 τπν υποχρέωσπ στα κράτπ μέλπ να ανα­πτύξουν εθVlκό σχεδωσμό δ1άθεσπς αποΒλΠτων,

• καθορίζε1 τπν αδεlOδOτlKΠ δωδ1κασία γω τπ δ1ά­θεσπ κα1 τπν ανάκτπσπ των αποΒλπτων κα1

• εΠ1Βάλλε1 τπν προστασία τπς υγείας κα1 του πε­Ρ1Βάλλοντος κατά τπ δ1άθεσπ των αποΒλΠτων. ΟΙ ΟΡlΟμοί «δ1άθεσπ» κα1 «ανάκτπσπ» αποΒλΠτων

πεΡ1λαμΒάνοντα1 στο Παράρτπμα ΙΙ τπς ανωτέρω Οδπγίας.

Η «δωχείρlΟΠ» των αποΒλΠτων πεΡ1λαμΒάνε1 τπ

συλλογπ, μεταφορά, ανάκτπσπ κα1 δ1άθεσπ, κα­

θώς κα1 τπν επίΒλεψπ των ανωτέρω λε1τουργ1ών κα1

!tt'~{" ,~ ... !~;~,~ ~ - ~ v .', "'~,"Y' ~

!ir;~~ik-~,~'- _.::~ ~:''-' .. :'j-::"_~tι,",k _-» t'-•• ::.:~

των Χώρων δ1άθεσπς των αποΒλΠτων. Η ανωτέρω Οδπγία θα παραμείνε1 σε lΟχύ ως τις

12.12.2010, πμερομπνία που πρέπε1 να έχε1 ενσω­ματωθεί στο εθν1κό δίκαlΟ n νέα Οδπγία - πλά1σ10

2008/98.

3.2. Η νέα Οδηγiα - πλαiΟ10 2008/98 Η νέα Οδπγία πλαίσlΟ γω τα απόΒλπτα 2008/98

ενΟΠ01εί κα1 εκσυγχρονίζε1 τπν υφ1στάμενπ νομο­

θεσία κα1, όπως προαναφέρθπκε, πρέπε1 να έχε1 γί­

νε1 n αναγκαία προεργασία από Τ1ς αρμόδ1ες εθν1-κές αρχές ώστε να τεθεί σε εφαρμογπ στ1ς 12.12 2010.

Ε1δ1κότερα n Οδπγία: • απoσαφπνiζε1 τους ΟΡlΟμούς «ανακύκλωσπ», «ανά­κτπσπ»

• εlΟάγε1 τπν «δ1ευρυμένπ ευθύνπ του παραγωγού». Σύμφωνα με τπν αρχπ αυτπ ΟΙ εΠ1χεφπσε1ς που

δ1αθέτουν προϊόντα στπν αγορά, αναλαμΒάνουν τπν

01κονομ1ΚΠ ευθύνπ γω τις δραστΠΡ1ότπτες που αφο­

ρούν τπν πρόλπψπ, επαναχρπσψοποίπσπ κα1 ανα­

κύκλωσπ Π άλλες μορφές ανάκτπσπς γω τα από­

Βλπτα που παράγοντα1 από τπ χρπσπ των προϊόντων

τους. Επίσπς οφείλουν να πλπροφορούν το Κ01νό

γlQ το Βαθμό στον οποίο το προϊόν μπορεί να

επαναχρπσΨΟΠ01πθεί Π να ανακυκλωθεί.

Τα κράτπ μέλπ οφείλουν να ενθαρρύνουν:

• τον σχεδωσμό των προϊόντων κατά τρόπον ώστε να με1ώνοντα1 ΟΙ αρνΠΤ1κές συνέπε1ες τους στο

πεΡ1Βάλλον κα1 n δπμlΟυργία αποΒλΠτων κατά τπ δωδ1κασία παραγωγπς κα1 χρπσπς τους,

• τπν ανάπτυξπ, παραγωγπ κα1 εμπορία προϊόντων που είνα1 κατάλλπλα γω πολλαπλές χρπσε1ς, αν­

θεΚΤ1κά από τεχν1ΚΠ άποψπ κα1, αφού κατα­

στούν απόΒλπτα, κατάλλπλα γω ορθπ κα1 ασφα­

λΠ ανάκτπσπ κα1 δ1άθεσπ συμΒατπ με το περ1-

Βάλλον.

• 1εραρχεί τις μεθόδους δωχείΡlΟπς αποΒλΠτων ως εξπς : α) πρόλπψπ, Β) προετοψασία γω επανα­χρπσψοποίπσπ, γ) ανακύκλωσπ, δ) άλλου είδους

ανάκτπσπ, Π.Χ. ανάκτπσπ ενέργεως, κα1 ε) δ1άθε­

σπ

• απαηεί από τα κράτπ-μέλπ: α) να εΠ1λέγουν με­θόδους δωχείΡlΟπς που εΠ1φέρουν το καλύτερο

δυνατό αποτέλεσμα από πεΡ1Βαλλοντ1κπς από­ψεως, όπως μεθόδους επεξεργασίας που συνο­

δεύοντω από υψπλά ποσοστά ανάκτπσπς υλ1κών Π ενέργε1ας, Β) να Kαταρτiζoυν προγράμματα πρό­

λπψπς δπμlΟυργίας αποΒλΠτων, τα οποία να λαμ­

Βάνουν υπόψπ ολόκλπρο τον κύκλο ζωπς των προϊ-

όvτ:ων κα1 των υλ1κών.

• θέτε1 στα κράτπ μέλπ τους ακόλουθους συγκε-κρψένους στόχους:

α) έως το 2020, αύξπσπ τουλάχlΟτον στο 50 % κατά Βάρος, τπς προετοψασιας γlO τπν επα­ναχρπσψοποιπσπ κα1 τπν ανακύκλωσπ των υλ1-

κών αποΒλΠτων, όπως το χαρτι, το μέταλλο, το

πλασΤ1κό κα1 το γυαλι από ν01κοκυΡ1ά κα1 εν­

δεχομένως άλλπς προέλευσπς, στο Βαθμό που

τα απόΒλπτα αυτά εινα1 παρόμοlO με τα από­

Βλπτα των ν01κοκυΡ1ών. β) έως το 2020 αύξπσπ τουλάχ1στον στο 70 % κατά Βάρος τπς προετοψασιας γlO τπν επανα­

χρπσψοποιπσπ, ανακύκλωσπ κα1 ανάκτπσπ άλ­

λων υλ1κών, συμπεΡ1λαμΒανομένων των εργα­σ1ών υγεlOνOμ1Κl;ς ταφής όπου γινετα1 χρήσπ

αποΒλήτων γlO τπν υποκατάστασπ άλλων υλ1-

κών, μπ εΠ1κινδυνων αποΒλΠτων κατασκευών κα1 κατεδαφισεων, εξαφουμένων των υλ1κών

που απαVΤ:Oύν στπ φύσπ κα1 τα οποια OρIζOvτ:α1

στπν κατπγορια 17 05 04 του καταλόγου απο­Βλήτων.

• τα κράτπ μέλπ οφειλουν να καταρτισουν ένα ή

πεΡ1σσότερα Σχέδ1Ο Δ1αχεΙΡ1Οπς ΑποΒλήτων (ΣΔΑ)

τα οποια μόνα τους ή συνδυασμένα, να καλύmουν

ολόκλπρπ τπ γεωγραφ1κή εΠ1κράτε1α του κράτους­

μέλους.

Τα ΣΔΑ πρέπε1 να πεΡ1λαμΒάνουν:

• ανάλυσπ τπς υπάρχουσας κατάστασπς δlOχεΙΡ1-σπς αποΒλήτων στπν 01κεια γεωγραφ1κn ενότπ­

τα,

• μέτρα που πρέπε1 να λπφθούν γlO τπ Βελτιωσπ τπς προετοψασιας προς επαναχρπσψοποιπσπ,

ανακύκλωσπ, ανάκτπσπ κα1 δ1άθεσπ των απο­

ΒλΠτων,

• αξlΟλόγπσπ του τρόπου με τον οποιο το σχέδlΟ θα υποστπριξε1 τπν υλοποιπσπ των στόχων κα1

των δlOτάξεων τπς νέας ΟδπγΙας.

ΟΙ ακόλουθες πλπροφοριες πρέπε1 να πεΡ1λαμ­

BάνOvτ:α1 στα ΣΔΑ:

α) τύπος, ποσότπτα κα1 ππγή των παραγόμενων

στπν εΠ1κράτεlO αποΒλΠτων, καθώς κα1 γlO από­

Βλπτα που εινα1 Π1θανόν να αποσταλούν από ή

προς τπν EeV1Kn εΠ1κράτεlO, με παράλλπλπ αξlΟ­λόγπσπ τπς μελλΟVΤ:1κnς εξέλ1ξπς των ροών απο­

Βλnτων,

β) υφ1στάμενα προγράμματα συλλογnς αποΒλΠτων

κα1 μεγάλες εγκαταστάσε1ς δ1άθεσπς κα1 ανάκτπ­

σπς, καθώς κα1 τυχόν ε1δ1κές ρυθμισε1ς γ1α ορυ-

κτέλαlO απόΒλπτα, εΠ1κινδυνα απόΒλπτα, n ροές αποΒλήτων που ρυθμIζOvτ:α1 από συγκεκρψένες

Κ01νΟΤ1κές νομοθΕτ1κές πράξε1ς,

γ) αξlΟλόγπσπ τπς ανάγκπς γlO νέα προγράμματα

συλλογnς, γ1α το κλεισψο υφ1σταμένων εγκατα­

στάσεων αποΒλήτων, γlO πρόσθετες υποδομές

εγκαταστάσεων επεξεργασιας αποΒλΠτων σύμ­

φωνα με Τ1ς αρχές τπς αυτάρκεlOς κα1 τπς εγγύ­

τπτας κα1, εφόσον απαlτεIτα1, γlO σχετ1κές επεν­

δύσε1ς,

δ) KplτnplO γlO τον εVΤ:OΠlOμό τοποθεσ1ών κα1 τπ

δυναμ1κότπτα των μελλOVΤ:1Kών εγκαταστάσεων

δ1άθεσπς ή των μεγάλων εγκαταστάσεων ανά­

κτπσπς

ε) γεν1κές πoλlτ1Kές δlOχεΙΡlΟπς αποΒλΠτων, συ­

μπεΡ1λαμΒανομένων των τεχνολογ1ών κα1 μεθό­

δων δlOχεΙΡlΟπς αποΒλnτων.

3.3. Οδηγία για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασιών 94/62 Η Οδπγια 94/62, ΤΡΟΠΟΠ01ήθπκε από Τ1ς Οδπγιες

2004/12 κα1 2005/20. Καλύπτε1 όλες Τ1ς συσκευασιες που δ1ατIθεvτ:α1

στπν αγορά κα1 όλα τα απορριμματα συσκευασιας,

ειτε έχουν χρπσΨΟΠ01πθει, ειτε πρoέρχOvτ:α1 από

ΒlΟμπχανιες, εμπόρlΟ, γραφεια, καταστnματα, υππ­

ρεσιες, ν01κοκυΡ1ά ή 01αδήποτε άλλπ ππγή, ανε­

ξάρτπτα από τα υλ1κά από τα οποια αποτελού­

vτ:α1.

Τα κράτπ μέλπ οφειλουν αφενός μεν να λάΒουν

μέτρα πρόλπψπς παραγωγnς απορρψμάτων συ­

σκευασιας, αφετέρου δε να αναπτύξουν συστnμα­

τα επαναχρπσψοποιπσπς των συσκευασ1ών.

Έως το 2011 n Ελλάδα οφειλε1 να επlτύχε1 τους ακόλουθους στόχους:

• Ανάκτπσπ n αποτέφρωσπ του 60% κατά Βάρος των απορρψμάτων συσκευασιας σε εγκαταστά­

σε1ς αποτεφρώσεως απορρψμάτων με ανάκτπσπ

ενέργεlOς.

• Ανακύκλωσπ του 25% ως 45% κατά Βάρος όλων των υλ1κών συσκευασιας που πεΡ1έχοντα1 στα

απορριμματα συσκευασΙας.

• Ανακύκλωσπ του 55% έως 80% κατά Βάρος των αΠΟΡΡ1μμάτων συσκευασιας

• Ανακύκλωσπ γlO υλ1κά που πεΡ1έχOvτ:α1 σε απορ­ριμματα συσκευασιας:

• 60% κατά Βάρος γ1α το γυαλι, το χαρτi κα1 το χαρ­τόν1

• 50% κατά Βάρος γlO τα μέταλλα

• 22,5% κατά βάρος γ1Ο τα πλαστικά • 15% κατά βάρος γ1Ο το ξύλο Η Oδηγiα 94/62 ενσωματώθηκε στην ελληV1κή έν­

νομη τάξη με τον Νόμο 2939/2001, όπως παρου­σιάζεται αναλυτlKά κατωτέρω στην ενότητα 3.5. Σύμφωνα με τα στοιχεiα του ΥΠ ΕΧΩΔΕ το 2007 η

ανακύκλωση των οικιακών απορρψμάτων, ανήλθε

σε ποσοστό 24% του συνόλου των απορρψμάτων, από 6% που ήταν το έτος 2004, ενώ το μέσο επi­πεδο ανακύκλωση των 15, παλαιότερων, κρατών με­λών της Ε. Ένωσης ανέρχεται στο 33%.

3.4. Οδηγiες γ1α τα απόβλητα ε1δών ηλεΚΤΡ1κού κα1 ηλεκτρον1κού εξοπλ10μού

2002/96 κα1 2002/95 108/2003 Η Οδηγiα 2002/96 τροποποιήθηκε με τις Οδηγiες

2003/108 2008/34 και 2008/35 Τα Παραρτήματα της Οδηγiας 2002/96 τροποποιήθηκαν με τις Απο­φάσεις 2005/618 2005/717, 2005/747,2005/310, 2006/690, 2006/691, 2006/692, 2008/385.

Οι ανωτέρω Oδηγiες 2002/96, 2002/95, 108/2003 ενσωματώθηκαν στην ελληνική έννομη τάξη με τα

Π.Δ/τα 117/2004 και 15/2006. Τα απόβλητα αυτά συλλέγονται χωριστά από τα

οικιακά απόβλητα και υπόκεινται σε εξειδικευμέ­

νη επεξεργασiα με στόΧο την επiτευξη υψηλού επι­

πέδου ανακύκλωσης.

3.5. Εθν1κό νομ1κό nAai010 γ1α την ανακύκλωοη

Οι ανωτέρω Οδηγiες γ1Ο τις συσκευασiες και τα

απόβλητα συσκευασιών ενσωματώθηκαν στο ελλη­

νικό δiκαlΟ με τις ακόλουθες δ1Οτάξεις:

• Νόμος 2939/2001 «Συσκευασiες και Εναλλακτική διαχεiΡlΟης των συσκευασιών και άλλων προϊό­

ντων - Ίδρυση ΕθV1κού ΟργανlΟμού EναλλαΚτlKής ΔιαχεiΡlΟης Συσκευασιών και άλλων προϊόντων

(ΕΟΕΔΣΑΠ) και άλλες δ1Οτάξεις».

Ο Νόμος 2939 καθορiζεl τα ακόλουθα: • Τις ευθύνες των διαχεφιστών συσκευασιών και «άλλων προϊόντων». Ως «άλλα προϊόντα» νοούνται τα οχήματα, καταλύτες οχημάτων, ελα­

στικών οχημάτων, ορυκτέλαια, μπαταρiες και

συσσωρευτές, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συ­

σκευές, υλικά τηλεπικοινωνιών, υλικά εκσκα­

φών και κατεδαφiσεων, έντυπο υλικό, εiδη επi­πλωσης κλπ.

• Τους όρους και τις προϋποθέσεις γlΟ την

οργάνωση συστημάτων εναλλακτικής δ1Οχεiρl­

σης συσκευασιών και θέτει ως αρΧές την πρό­ληψη δημlΟυργiας αποβλήτων, την επαναχρη­

σψοποiηση-ανακύκλωση, την ανάκτηση ενέρ­

γειας και τη δημοOlότητα προς τους χρήστες και

καταναλωτές.

Συγκεκρψένα οι δ1Οχεφιστές συσκευασιών/άλλων

προϊόντων υποχρεούνται εiτε να οργανώσουν ατο­

μικά συστήματα, εiτε να συμμετέχουν σε συλλογι­

κά συστήματα εναλλακτικής διαχεiΡlΟης, αφού λά­

βουν πρώτα έγΚΡlΟη των συστημάτων αυτών από την αρμόδ1Ο αρΧή.

Τα συστήματα αποβλέπουν:

α) στην εΠlΟτροφή των αποβλήτων συσκευα­

σιών/άλλων προϊόντων από τον καταναλωτή ή τον άλλο τελικό χρήστη, ώστε αυτά να δlΟχετεύονταl

προς τις πλέον ενδεδειγμένες εναλλακτικές λύ­

σεις δ1ΟχεiΡ1Οης αποβλήτων,

β) στην αξlΟποiηση των συλλεγομένων αποβλήτων

με τη χρησψοποiηση καθαρών τεχνολογιών.

Τα συστήματα δ1ΟχεiΡlΟης:

α) σχεδιάζονται με τέτοlΟ τρόπο ώστε να αποφεύ­

γονται εμπόδ1Ο στο εμπόριο ή στρεβλώσεις στον

ανταγωνlΟμό και,

β) λαμβάνουν υπόψη τις απαnήσεις για προστασiα

του περιβάλλοντος, της υγεiας και της ασφάλει­

ας των καταναλωτών, καθώς και της προστασiας

των δικαιωμάτων του βlΟμηχανlκού και εμπορι­

κού απορρήτου.

Τα συστήματα συλλογικής εναλλαKτlKής δ1Οχεiρl­

σης λαμβάνουν ΟΠ01Οδήποτε νομική μορφή, όπως

εταφεiες (Ε.Π.Ε, Δ.Ε, κλπ) συνεταφlΟμοi, KOlVO­πραξiες κλπ.

Ο Νόμος προσδlΟρiζεl το πλαiσlΟ των συμβάσε­

ων προσχώρησης στο συλλογικό σύστημα και τους

όρους και τις προϋποθέσεις του συστήματος που

πρέπει να πληρούν οι ενδιαφερόμενοι διαχεφιστές. Κάθε σύστημα ατομικής ή συλλογικής εναλλα­

I<τlKής διαχεiρισης λαμβάνει έγκριση από τον ΕΟΕΔΣΑΠ

έως την έναρξη λεnουργιας του ΕΟΕΔΣΑΠ (Μάϊος

2009), η έγκριση των συστημάτων χορηγεiτο από το Υπουργό Π ΕΧΩΔΕ, μετά από εlΟήγηση της Επι­

τροπής Παρακολούθησης της Εναλλακτικής Δ1Ο­

χεiΡlΟης. Η Οργάνωση και η λειτουργiα του ΕΟΕΔΣΑΠ

ρυθμiζονταl με τα Π.Δ/τα 99/2008 και 170/2008. Ειδικές προβλέψεις ισΧύουν γ1Ο τα νησιά και τις

απομακρυσμένες πεΡlΟχές.

Ο ενδ1Οφερόμενος δ1Οχεφιστής καταβάλλει χρη­

ματική εlΟφορά στο σύστημα συλλογικής εναλλα-

53

ΚΤlκπς δ1ΟχεΙρωπς. Το ύψος τπς εισφοράς καθορι­

ζεταl στπ σύμβασπ προσΧώρπσπς του και παρέχε­

ται το δlκαιωμα στον συμμετέχοντα να επωπμαινεl

τα προϊόντα του με ειδικό σπμα, ως απόδεlξπ συμ­

μετοχπς του στο σύστπμα. Το κόστος εναλ/ακτικπς δ1Οχειρωπς συσκευασιών βαρύνει τους υπόχρεους δ1Οχεφlστές.

Με αποφάσεις του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ έχουν εγΚρl­

θει μέΧρι σπμερα τα ακόλουθα συστπματα γ1Ο τις συσκευασιες:

• Σύστπμα Συλλογlκπς ΕναλλαΚΤlκπς Δ1Οχειρωπς «ΣΣΕΔ-ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ»

Το Σύστπμα αυτό απευθύνεται σε όλους όσους

δ1Οχεφιζοντα1 συσκευασιες και εξασφαλιζεl τπν

ωότψπ και ελεύθερπ συμμετοχπ τους. Μέτοχος

του Συστπματος ειναl σε υψπλό ποσοστό n Το­ΠIΚΠ Αυτοδ1ΟΙκπσπ. Συμμετέχουν 1070 υπόχρεες εταφειες, ΟΙ οποιες καλύmουν το μεγαλύτερο με­

ριδlΟ τπς ελλπνlκπς αγοράς. Σπμερα λεηουρ­

γούν στπ Χώρα 14 Κέντρα Δ1Ολογπς Ανακυκλώσι­μων Υλικών (ΚΔΑΥ) και εκτψάταl ότι έχουν δπμl­

ουργπθει περωσότερες από 1000 νέες θέσεις ερ­γασΙας.

• Σύστπμα Συλλογlκπς ΕναλλαΚΤlκπς Δ1Οχειρωπς «Κέντρο Εναλ/ακτικπς ΠεΡlβαλλοντlκπς Δ1ΟχεΙΡI­

σπς Α.Ε.» ΚΕΠΕΔ Α.Ε.

Το Σύστπμα αφορά συσκευασιες ορυκτελαΙων. Ei­ναι πανελ/αδlκπς εμβέλε1Ος και έχουν συμβλπθει

με αυτό120 υπόχρεες εταφεΙες.

• Ατομικό σύστπμα εναλλαΚΤlκπς δlαχειρωπς συ­σκευασιών τπς lδlωΤlκπς ετικέτας και εωαγωγπς

προϊόντων «ΑΒ Βασιλόπουλος».

Το Σύστπμα αυτό χρπσΨΟΠΟlει Κέντρα Ανακύ­

κλωσπς (Αυτόματα Μπχανπματα) στα οποια ο κα­

ταναλωτπς επιστρέφει τις μεταλλικές, πλαστικές,

γυάλινες και χάρτινες συσκευασιες και παιρνεl ένα

εγγυοδοτικό αντιτψο Π προσφέρει το εγγυοδο­

τικό αντιτψο υπέρ του συλλόγου «το χαμόγελο

του παlδ1Ού». Το ποσοστό ανακύκλωσπς των συ­

σκευαmών lδlωΌκπς εΌκέτας ανέρχετΟ1 σε 50,9%. Γ1Ο τπν εφαρμογπ του Ν. 2939 εκδόθπκαν μέΧρι σπμερα τα ακόλουθα Προεδρικά Δ1Οτάγματα και

εγκριθπκαν, με Αποφάσεις του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ,

τα εξπς συστπματα εναλλαΚΤlκπς δ1ΟχεΙΡ1Οπς

άλλων προϊόντων:

• ΧρπσΨΟΠΟlπμένα ελαστικά οχπμάτων • Π.Δ. 109/2004 γ1Ο τπν εναλλακτικπ δ1Οχειρωπ των χρπσΨΟΠΟlπμένων ελαΟΌκών οχπμάτων. Προ­

γράμματα γ1Ο τπν εναλλαΚΤIΚΠ δ1ΟχεΙΡlσπ.

• Συλ/ογlκό Σύστπμα Εναλ/αΚΤlκπς Δ1Οχειρωπς Με­ταχεφωμένων Ελαστικών «ECO-ELAST!CA» Στο σύστπμα συμμετέχουν 61 εωαγωγεις ελαστι­κών και 53 εωαγωγεις οχπμάτων που αντιπροσω­πεύουν το 97% των εωαγομένων ελαστικών στπ Χώρα μας. Η συλλογπ των μεταχεφlΟμένων ελα­

στικών γινεταl απ' ευθειας από τα σπμεια συλ­

λογπς και τα ελαστικά ειτε ανακυκλώνονται σαν

τριμμα ελαστικού ειτε συναποτεφρώνονταl σε κλι­

βάνους τσψεντοβ1Ομπχανlών. Λεηουργούν τεσ­

σερlς μονάδες κοκκοποιπσπς ελαστικού και μια

μονάδα ενεργε1Οκπς αξ1Οποιπσπς (ΤΠΑΝ).

Το ποσοστό ανακύκλωσπς (τριμμα ελαστικού και

ενδιάμεσα προϊόντα τεμαΧlΟμού) ανέρχεται στο

74%. • Λιπαντικά Έλα1Ο • Π.Δ. 82/2004 γ1Ο τπν εναλ/αΚUKΠ δ1Οχειρωπ των αποβλπτων λιπαντικών ελαΙων. Προγράμματα

γ1Ο τπν εναλλαΚΤIΚΠ δ1ΟχεΙρωπς.

Τα απόβλπτα λιπαντικών ελαιων (ΑΛΕ) χαρακτπ­

ριζονταl ως Ε.Α. [Παράρτπμα Απόφασπς 2001/118 κεφ. 13] Το ανωτέρω Π.Δ/μα εναρμονιζεl τπν ελ­λπνlΚΠ νομοθεσια με τπν Οδπγια 87/101 n οποια τροποποιπσε τπν Οδπγια 75/439 περι δ1Οθέσεως χρπσΨΟΠΟlπμένων ορυκτελαΙων.

• Σύστπμα Συλλογlκπς ΕναλλαΚΤlκπς Δ1Οχειρωπς Αποβλπτων Λιπαντικών Ελαιων «ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Α.Ε. - ΕΛ.ΤΕ.ΠΕ.

Α.Ε.»

Στο Σύτπμα έχουν συμβλπθει 85 υπόχρεες εταl­ρειες, ΟΙ οποιες καλύπτουν το 98,5% τπς συνο­λlκπς αγοράς των λιπαντικών. Πανελλαδικά λει­

τουργούν 25.000 σπμεια συλ/ογπς αποβλπτων λι­παντικών ελαΙων.

• Οχπματα τέλους κύκλου ζωπς • Π.Δ. 116/2004γ1Ο τπν εναλ/αΚUKΠ δ1ΟχεΙΡ1σπ των οχπμάτων τέλους κύκλου ζωπς (ΟΤΚΖ) Προγράμ­

ματα γ1Ο τπν Εναλλακτικπ Δ1ΟχεΙρωπ.

Εναρμονιζεl τπν ελ/πνlΚΠ νομοθεσια με τπν Οδπ­

για 2000/53 γ1Ο τα οχπματα τέλους κύκλου ζωΠς. Το αργότερο ως τπν 1.1.2015 γ1Ο όλα τα οχπμα­τα τέλους κύκλου ζωπς τιθεταl στόχος n επανα­χρπσψοποιπσπ και αξlΟποιπσπ να αυξπθει στο

95%, κατά μέσο βάρος ανά όχπμα και ανά έτος και n επαναχρπσψοποιπσπ και ανακύκλωσπ να αυ­ξπθει τουλάχιστον στο 85%.

• Συλ/Ο'(1κό Σύστπμα Eναλ/αΚUKπς Δ1Οχειρωπς Oxn­μάτων Ελλάδας «ΕΔΟΕ Α.Ε.» Στο Σύστπμα συμμε­

τέχει το σύνολο των εωαγωγέων αυΤΟΚlνπτων και

μέΧΡ1 σπμερα έχουν δπμlΟυργπθει 28 Κέντρα πα­ράδοσπς ΟΤΚΖ σε δεκαενέα νομούς τπς χώρας,

ενώ προβλέπετα1 άμεσα n δπμlΟυργια κέντρων σε άλλους δέκα Νομούς. Το ποσοστό ανακύκλωσπς

των ΟΤΚΖ ανέρχετα1 σε 82,4%. • ΗλεΚΤΡ1κές Στπλες κα1 Συσσωρευτές • Π.Δ. 115/2004γlΟ τπν εναλλαΚΤ1ΚΠ δlΟχειρlΟΠ των χρπσΨΟΠ01πμένων πλεΚΤΡ1κών στπλών κα1 συσ­

σωρευτών. Προγράμματα γlΟ τπν εναλλαΚΌΚΠ δlΟ­

χεΙρlΟΠ.

Eναρμoνiζε1 τπν ελλnV1ΚΠ νομοθεmα προς τις Οδπ­

γιες 91/157,93/86 κα1 98/101 γlΟ Τ1ς πλεΚΤΡ1κές στπλες κα1 συσσωρευτές που πεΡ1έχουν εΠ1κιν­

δυνες ουσΙες.

• Συλλογ1κό Σύστπμα ΕναλλαΚΤ1κπς ΔlΟχεΙΡlΟπς Φο­ρπτών ΗλεΚΤΡ1κών Στπλών κα1 Συσσωρευτών

ΣΣΕΔΦΗΣΣ . Στο Σύστπμα, το οποιο έχε1 μετονο­μασθει σε «ΑΦΗΣ» έχουν προσχωρπσε1 130 υπό­χρεες εταφειες, που αντlσΤ01XOύν στο 97 % των υπόχρεων που δρασΤΠΡlΟΠΟlΟύντα1 στπν

ελλπν1ΚΠ αγορά. Η συλλογπ των χρπσΨΟΠ01πμέ­

νων ΗλεΚΤΡ1κών Στπλών κα1 Συσσωρευτών γινετα1

από συγκεκρψένα σπμεια συλλογπς, έχουν τοπο­

θετπθει 16.150 κάδ01 περιπου σε όλπ τπ Χώρα, κα1 μεταφέροντα1 προς ανακύκλωσπ σε εργοστά­

σ1α του εξωτεΡ1κού.

• Σύστπμα ΕναλλαΚΤ1κπς ΔlΟχεΙΡlΟπς Συσσωρευτών «ΣΥ.ΔΕ.ΣΥΣ Α.Ε.»

Στο Σύστπμα συμμετέχουν 228 παραγωγοι κα1 ε1-σαγωγεις συσσωρευτών, ΟΙ ΟΠΟΙ01 καλύπτουν πε­

ριπου το 90% των υπόχρεων δlΟχεφ1στών. Τα σπ­μεια συλλογπς του Συστπματος ανέρχοντα1 σε

2.610 σε όλπ τπ χώρα. • ΗλεΚΤΡ1κός κα1 Ηλεκτρον1κός ΕξοπλlΟμός • Π .Δ. 117/2004 γlΟ τπν εναλλαΚΤ1ΚΠ δlΟχειρlΟΠ των απoβλrlτων πλεΚΤΡ1κού κα1 πλεκτρον1κού εξο­

πλlΟμού. Προγράμματα γlΟ εναλλαΚΤ1ΚΠ δlΟχεΙΡ1-

σπ. ΤΡΟΠΟΠ01πθπκε με το Π.Δ. 15/2006. Τα ανωτέρω Π.Δ/τα εναρμονιζουν τπν ελλπν1ΚΠ

νομοθεσια προς Τ1ς Οδπγιες 2000/96, 2002/96 κα1 2003/18 σχετ1κά με τα απόβλπτα ε1δών πλε­ΚΤΡ1κού κα1 nλεΚΤΡΟV1κού εξοπλlΟμού κα1 τπν Οδπ­

για 2000/95, σχετικά με τον πεΡlΟΡlΟμό τπς ΧΡΠ­σπς ΟΡlΟμένων εΠ1Κ1νδύνων ουσ1ών σε ειδπ πλε­

ΚΤΡ1κού κα1 πλεκτρον1κού εξοπλlΟμού.

• Συλλογ1ΚΟ Σύστπμα ΕναλλαΚΌκπς ΔlΟχεΙΡlΟπς Απο­βλrlτων ΗλεΚΤΡ1κού κα1 Ηλεκτρον1κού εξοπλlΟμού

(ΑΗΗΕ) «ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε.»

Στο σύστπμα αυτό συμμετέχουν 616 εταφεΙες.

ΓlΟ τπν οργάνωσπ Δπμοτικών σπμειων συλλογπς

έχουν υπογραφει συμβάσε1ς συνεργασιας με 187 Δrlμoυς (απευθειας Π μέσω ΔlΟδπμΟΤ1κών οργα­

νlΟμών) σε όλες Τ1ς ΠεΡ1φέρε1ες τπς Χώρας. Τα

ΑΗΗΕ που συλλέγοντα1 μεταφέροντα1 μέσω αδε1-

οδοτπμένων εργολάβων στπ μονάδα επεξεργα­

σιας τπς ΕΚΑΝ ΑΕ στους Αγιους Θεοδώρους Κο­Ρ1νθιας, γlΟ ανακύκλωσπ κα1 αξlΟποΙπσπ.

• Απόβλπτα εκσκαφών, κατασκευών κα1 κατεδαφι-σεων

ΓlΟ τα απόβλπτα εκσκαφών, κατασκευών κα1 κα­

τεδαφισεων (ΑΕΚΚ) έχε1 ολοκλπρωθει n επεξερ­γασια του σχεδιου Π.Δ/τος το οποιο προβλέπε­

τα1 να εκδοθει εντός του 2009. Η έκδοσπ του Π.Δ/τος καθυστέρπσε λόγω τπς καθυστέρπσπς συ­

γκρότπσπς του Εθν1κού ΟργανlΟμόύ ΕναλλαΚΤ1κπς ΔlΟχεΙΡlΟπς Συσκευασ1ών κα1 άλλων προϊόντων

(ΕΟΕΔΣΑΠ), ο οποιος οφειλε1 να γνωμοδοτπσε1

επι του σχεδιου αυτού.

Συμπέρασμα

Παρά το lΟΧύον νομοθετικό πλαισlΟ κα1 το συνε­

χώς αυξανόμενο ποσοστό ανακύκλωσπς απoβλrlτων

στπ χώρα μας ο τομέας τπς δlΟχεΙΡlΟπς κα1 ανακύ­

κλωσπς απoβλrlτων σπμερα εινα1 ο πλέον ευαισθπ­

τος κα1 λ1γότερο 1κανΟΠ01πτικά ανεπτυγμένος. Άλλω­

στε αναμένετα1, στο άμεσο μέλλον, να εΠ1βλπθούν

από το ΔΕΚ, λόγω τπς συνέΧlΟπς λεηουργιας πα­

ράνομων ΧΑΔΑ, πρόστψα που θα εινα1 1δlΟιτερα

υψπλά. Απαηειτα1 ενδυνάμωσπ των προσπαθε1ών

γlΟ συστπματικπ κα1 αποτελεσματικπ ενπμέρωσπ του

Κ01νού γlΟ τπν πρόλπψπ παραγωγπς κα1 τπν ανα­

κύκλωσπ αποβλπτων, αλλά κα1 καλλ1έργεlΟ κλιμα­

τος εμΠ1στοσύνπς προς τους φορεις δlΟχεΙΡlΟπς κα1

ανακύκλωσπς. Η υlΟθέτπσπ νέων τεχνολογ1ών

δlΟχεΙΡlΟπς αποβλπτων, n επισπευσπ στπν υλοποι­πσπ έργων δ1άθεσπς αποβλπτων κα1 έγΚΡlΟπς Συ­

στπμάτων ανακύκλωσπς, n δ1απα1δαγώγπσπ στα σχο­λεια γ1α τπ δπμlΟυργια «κουλτούρας ανακύκλωσπς»,

καθώς κα1 n πλrlρπς αξlΟποιπσπ των κονδυλιων που δlOτiθεντα1 γlΟ τπν πολ1ΤΙΚΠ απoβλrlτων από το ΕΣΠΑ

θα έχουν ως αποτέλεσμα τπν επιτευξπ των στόχων

που τιθεντα1 από τπν ευρωπαϊκπ πολη1ΚΠ γlΟ τα

απόβλπτα.

Η ποληεια καλειτα1 να ενεργπσε1 άμεσα δ1όΤ1

01OδrlΠOτε καθυστέρπσπ συνεπάγετα1 μπ αναστρέ­

ψψο κόστος πεΡ1βαλλοντ1κό, 01κονομ1κό , Κ01νων1-κό κα1 δπμόσlΟς υγεΙας.