28

Η Ευρώπη σε εξέλιξη

Ευρωπαϊκή Ένωση

Η ΕΕ στον κόσμοΗ εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Το παρόν φυλλάδιο καθώς και άλλες συνοπτικές και σαφείς πληροφορίες σχετικά με την ΕΕ δια-τίθενται σε ηλεκτρονική μορφή στον δικτυακό τόπο: ec.europa.eu/publications/.

Ευρωπαϊκή ΕπιτροπήΓενική Διεύθυνση ΕπικοινωνίαςΕκδόσειςB-1049 Βρυξέλλες

Το κείμενο ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο 2007.

Εικονογράφηση εξωφύλλου: © Wolf/zefa/Corbis

Βιβλιογραφικό δελτίο υπάρχει στο τέλος του τεύχους.

Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 2007

ISBN 978-92-79-06080-9

© Ευρωπαϊκές Κοινότητες, 2007Επιτρέπεται η αναπαραγωγή.

Printed in Belgium

ΤΥπΩΜΕΝΟ ΣΕ ΧΑΡΤΙ ΛΕΥΚΑΣΜΕΝΟ ΧΩΡΙΣ ΧΛΩΡΙΟ

Η ΕΕ στον κόσμοΗ εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Παγκόσμιος εταίρος 3

Δυναμική πρόοδος 5

Το εμπόριο που συμβάλλει στην ανάπτυξη 8

Προδραστική εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας 11

Χείρα βοηθείας 13

Ανθρωπιστική βοήθεια 15

Παγκοσμιοποίηση και αλληλεξάρτηση 17

Η ΕΕ και οι γείτονές της 20

Διαβάστε περισσότερα 22

Περιεχόμενα

2

3

Παγκόσμιος εταίρος

Με περίπου 500 εκατομμύρια κατοί-κους, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέχει απόάποψη πληθυσμού την τρίτη θέσηπαγκοσμίως, μετά την Κίνα και την Ινδία.Η βαρύτητα του ίδιου του μεγέθους της,από άποψη εμπορική και χρηματοοικο-νομική, καθιστά την ΕΕ μια σημαντικήδύναμη στον παγκόσμιο χάρτη. ΣτηνΈνωση αναλογεί το μεγαλύτερο μερίδιοτου παγκόσμιου εμπορίου και το ένατέταρτο του παγκόσμιου πλούτου.

Το μέγεθος και η οικονομική δύναμησημαίνουν όμως και ευθύνες. Από τηνΈνωση προέρχεται το μεγαλύτερο

μέρος της οικονομικής βοήθειας καισυμβουλευτικών υπηρεσιών προς τιςφτωχότερες χώρες. Μπροστά στη ση-μερινή πολυσύνθετη και εύθραυστηπαγκόσμια τάξη, η ΕΕ συμμετέχει όλοκαι περισσότερο στην πρόληψη τωνσυγκρούσεων, καθώς και σε ειρηνευτι-κές και αντιτρομοκρατικές δραστηριό-τητες. Υποστηρίζει τις προσπάθειες ανα-συγκρότησης στο Ιράκ και το Αφγανι-στάν, ενώ πρωτοστατεί στον αγώνα γιατην αντιμετώπιση του φαινομένου τηςαύξησης της θερμοκρασίας του πλανή-τη και της εκπομπής αερίων θερμοκη-πίου. Η πρόσβαση σε πόσιμο νερό απο-

τελεί για την ΕΕ αναπτυξιακή προτε-ραιότητα.

© E

C/F.

Lef

ebvr

e

Ήπια δύναμη

Καθώς ενώνει μια ήπειρο, η ΕυρωπαϊκήΈνωση επιδιώκει στενότερες σχέσεις μετους γείτονές της, ώστε να αποτρέψεινέους τεχνητούς διχασμούς που θα μπο-ρούσαν να αντικαταστήσουν τους παλαι-ότερους. Έχοντας διασφαλίσει πλέονσταθερότητα και ευημερία για τουςδικούς της πολίτες, η ΕΕ επιζητά τησυνεργασία με άλλες χώρες, σε ένανκόσμο αλληλεξάρτησης, ώστε τα πλεονε-κτήματα των ανοιχτών αγορών, της οικο-νομικής ανάπτυξης και ενός πολιτικούσυστήματος που βασίζεται στην κοινωνι-κή ευθύνη και τη δημοκρατία να διαδο-θούν σε ευρεία κλίμακα.

Η ΕΕ δεν προσπαθεί μεν να επιβάλει τοσύστημά της στους άλλους, υπερασπίζε-ται όμως με τόλμη τις αξίες της. Οποιαδή-ποτε δημοκρατική ευρωπαϊκή χώρα μπο-ρεί να ζητήσει να γίνει μέλος της. Λίγεςείναι αυτές που επέλεξαν να απέχουν. Σε

50 χρόνια, η Ένωση κατάφερε να ενώσει27 χώρες που συνέβαλαν με τους οικονο-μικούς και πολιτικούς πόρους τους στοκοινό συμφέρον. Αυτό την καθιστά επο-μένως πρότυπο συνεργασίας και ολοκλή-ρωσης μεταξύ χωρών και σε άλλες περιο-χές του κόσμου.

Κίνητρο της ΕΕ δεν είναι μόνο το δικό τηςσυμφέρον αλλά και η παγκόσμια αλλη-λεγγύη. Σε έναν κόσμο όπου οι σχέσειςμεταξύ χωρών χαρακτηρίζονται από όλοκαι περισσότερη αλληλεξάρτηση, η υπο-στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης καιτης πολιτικής σταθερότητας αποτελείπραγματική επένδυση για το μέλλον.Βοηθώντας τους άλλους, η ΕΕ κάνειασφαλέστερη τη ζωή και των δικών τηςπολιτών. Καθώς δε ο πολυπολικόςκόσμος γίνεται πλέον πραγματικότητα,τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να μιλούν μεμία φωνή εάν θέλουν πράγματι η φωνήαυτή να ακούγεται.

4

Η ΕΕ στον κόσμο

Πηγές: Eurostat, Παγκόσμια Τράπεζα.

ΜέγεθοςΕμβαδόν (σε 1 000 000 km²)

ΠληθυσμόςΣε εκατομμύρια το 2006

ΙαπωνίαΙνδίαΚίναΡωσίαΗΠΑΕΕ

492

300

142

1 34

1

128

1 11

7

ΠλούτοςΙσοτιμία αγοραστικής δύναμης σε ευρώ ανά κάτοικο για το 2006

0,4

9,6

9,6

16,9

3,04,

223

600

36 4

00

9 50

0

26 7

50

2 90

06 20

0

Συγκριτικά στοιχεία

5

Όταν ξεκίνησε η ΕΕ, κατά τη δεκαετίατου 1950, φιλοδοξία της ήταν να ενώσειτις χώρες και τους λαούς της Ευρώπης,καθώς αυτές έβγαιναν από τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η ανάγκη για την ανάπτυξη των εξωτερι-κών της σχέσεων προέρχεται κυρίωςαπό δύο πηγές. Αφότου οι έξι πρώτεςχώρες της ΕΕ κατήργησαν τους εσωτερι-κούς εμπορικούς φραγμούς στις μεταξύτους συναλλαγές, έπρεπε να χειριστούντις εμπορικές τους σχέσεις με τις υπόλοι-πες χώρες ως από κοινού αρμοδιότητα.Αυτό οδήγησε στην κοινή εμπορικήπολιτική, τον πρώτο τομέα όπου οιχώρες της ΕΕ συνένωσαν την κυριαρχίατους για χάρη του κοινού συμφέροντος.Ταυτόχρονα, τα κράτη μέλη συμφώνη-σαν να επωμιστούν από κοινού έναμέρος του κόστους της οικονομικήςυποστήριξης προς τις πρώην αποικίεςτους, ειδικά στην Αφρική, καθώς αυτέςπαγίωναν την ανεξαρτησία τους.

Στο μεταξύ, νέα μέλη προσχώρησανστην ΕΕ, η οποία και ανέλαβε περισσότε-ρες ευθύνες. Έπρεπε επομένως να ορί-σει περαιτέρω τις σχέσεις της με τονυπόλοιπο κόσμο και με διεθνείς οργανι-σμούς.

Η κοινή πολιτική εξωτερικού εμπορίουαποτελεί βασική συνιστώσα των σχέσε-ων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τον υπό-λοιπο κόσμο. Η πολιτική αυτή λειτουρ-γεί σε δύο αλληλοσυμπληρούμενα επί-πεδα. Πρώτον, στο πλαίσιο του Παγκό-σμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ),όπου η Ένωση συμμετέχει ενεργά στηδιαμόρφωση των κανόνων για το πολυ-μερές σύστημα του διεθνούς εμπορίουμαζί με τους ανά τον κόσμο εταίρουςτης. Δεύτερον, η Ένωση διαπραγματεύ-εται τις δικές της διμερείς εμπορικέςσυμφωνίες με διάφορες χώρες καιπεριοχές. Καταβάλλει ιδιαίτερη προ-σπάθεια προκειμένου να καταστήσειευκολότερη την πρόσβαση των προϊό-ντων από αναπτυσσόμενες χώρες στιςαγορές της και να προάγει την ανάπτυξημέσα από τις εμπορικές της σχέσεις.

Η οικονομική και τεχνική βοήθεια, πουεπικεντρωνόταν αρχικά στην Αφρική,επεκτάθηκε στην Ασία, στη ΛατινικήΑμερική και τις χώρες της νοτιοανατολι-κής Μεσογείου κατά τη διάρκεια τηςδεκαετίας του 1970. Την ίδια περίοδο, ηΈνωση άρχισε να παρέχει ανθρωπιστικήβοήθεια σε θύματα φυσικών και ανθρω-πογενών καταστροφών ανά τον κόσμο.

Δυναμική πρόοδος

6

Πέρα από το εμπόριο και τη βοήθεια

Οι συμφωνίες της ΕΕ με τους εταίρουςτης σε ολόκληρο τον κόσμο δεν περιο-ρίζονται στο εμπόριο και την παραδο-σιακή αναπτυξιακή βοήθεια. Καλύπτουνεπίσης την υποστήριξη για οικονομικέςμεταρρυθμίσεις, υγεία και εκπαίδευση,προγράμματα ανάπτυξης υποδομών

Η ΕΕ στον κόσμο

Η ΕΕ συνεργάζεται με άλλεςχώρες για τον καθορισμό περι-

βαλλοντικών προδιαγραφών. και, σε ορισμένες περιπτώσεις, συνεργα-σία σε τομείς όπως η έρευνα και ανά-πτυξη ή η περιβαλλοντική πολιτική.Παρέχουν επίσης ένα πλαίσιο συζήτη-σης για πολιτικά θέματα, όπως η δημο-κρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.Πρόσφατες συμφωνίες προϋποθέτουνμάλιστα τη δέσμευση των εταίρων γιατη μη διάδοση όπλων μαζικής κατα-στροφής.

© B

ilder

box.

com

7

Μια μακρά σχέση

Ως μια από τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες του κόσμου, η Τανζανία επωφελείται από την αδασμολό-γητη πρόσβαση για όλες τις εξαγωγές της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτός από τα όπλα και τα πυρο-μαχικά. Η Τανζανία συγκαταλέγεται επίσης στους 79 εταίρους της ΕΕ που απαρτίζουν την ομάδα τωνχωρών ΑΚΕ (Αφρική-Καραϊβική-Ειρηνικός), οι οποίες επωφελούνται από τη συμφωνία του Κοτονού γιατο εμπόριο και τη βοήθεια. Η ΕΕ αποτελεί τη μεγαλύτερη εξωτερική αγορά της Τανζανίας, απορροφώ-ντας περισσότερο από το 50 % των εξαγωγών της, ενώ από την Ένωση προέρχεται μόλις λίγο περισ-σότερο από το 20 % των εισαγωγών της Τανζανίας, κυρίως κεφαλαιακών αγαθών και εξοπλισμού. Ηβοήθεια της ΕΕ προς την Τανζανία υπερβαίνει τα 100 εκατ. EUR ετησίως. Τα έργα που χρηματοδοτού-νται από την ΕΕ εστιάζονται στις υποδομές μεταφορών, στην εκπαίδευση, στην υδροδότηση, στο περι-βάλλον, στην πρόληψη του AIDS και την υποστήριξη της χρηστής διακυβέρνησης.

Μια νέα διάσταση

Με βάση τη συνθήκη του Μάαστριχτ(1992), η ΕΕ έχει αναπτύξει μια κοινήεξωτερική πολιτική και πολιτική ασφά-λειας (ΚΕΠΠΑ) ώστε να μπορεί να ανα-λαμβάνει κοινές δράσεις όταν διακυβεύ-ονται τα συμφέροντα της Ένωσης στοσύνολό της. Η άμυνα αναγάγεται σεσημαντική πτυχή της ΚΕΠΠΑ καθώς η ΕΕπροσπαθεί να συμβάλει στην προώθη-ση και διατήρηση της σταθερότητας σεπαγκόσμια κλίμακα. Στο έργο της κατάτης τρομοκρατίας, του διεθνούς εγκλή-ματος, του εμπορίου ναρκωτικών, τηςπαράνομης μετανάστευσης, καθώς καισε παγκόσμια ζητήματα όπως το περι-βάλλον, η Ένωση συνεργάζεται στενά μεάλλες χώρες και διεθνείς φορείς.

Η διαχείριση των εξωτερικών σχέσεωντης Ένωσης είναι μια διαδικασία δυναμι-κή: στο σχεδιασμό της εξωτερικής τηςπολιτικής η ΕΕ καλείται να λάβει υπόψηκαι εξωτερικές δυνάμεις. Στις δυνάμειςαυτές περιλαμβάνεται και η συνεχώςαυξανόμενη οικονομική αλληλεξάρτη-ση που είναι αποτέλεσμα ενός συνδυα-σμού παραγόντων, όπως το κύμα απε-λευθέρωσης των αγορών, η επανάστα-ση στις παγκόσμιες επικοινωνίες και ηταχεία τεχνολογική πρόοδος. Η ΕΕ χρει-άστηκε επομένως να επανακαθορίσει τιςπροτεραιότητές της στο πλαίσιο τουολοένα εντεινόμενου διεθνούς ανταγω-νισμού, της αύξησης των διασυνορια-κών επενδυτικών ροών και της συνεχώςμεγαλύτερης παγκόσμιας ζήτησης γιαπρώτες ύλες, ιδίως πετρέλαιο και φυσι-κό αέριο.

8

Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέχει την πρώτηθέση παγκοσμίως όσον αφορά τηνεμπορική δραστηριότητα, αφού σεαυτήν αναλογεί σχεδόν το 20 % των παγ-κόσμιων εξαγωγών και εισαγωγών. ΟιΗνωμένες Πολιτείες είναι ο σημαντικό-τερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, ενώακολουθούν η Κίνα και η Ρωσία. Οι αμφί-δρομες εμπορικές ροές μεταξύ ΕΕ καιΗΠΑ αγγίζουν τα 400 δισ. EUR το χρόνο.Η άρση των εμπορικών φραγμών μετα-ξύ των κρατών μελών της ΕΕ οδήγησεστη δημιουργία της ενιαίας ευρωπαϊκήςαγοράς με ελεύθερη κυκλοφορία για

ανθρώπους, προϊόντα, υπηρεσίες καικεφάλαια. Η Ένωση πρωτοστατεί επομέ-νως στις προσπάθειες για περαιτέρωαπελευθέρωση του εμπορίου σε παγκό-σμιο επίπεδο προς όφελος τόσο τωνπλούσιων όσο και των φτωχών χωρών.Οι εμπορικές κυρώσεις —π.χ. κατάργη-ση προτιμησιακών καθεστώτων, περιο-ρισμός ή πάγωμα των σχέσεων με εμπο-ρικούς εταίρους που παραβιάζουν ταανθρώπινα δικαιώματα ή άλλους διε-θνείς κανόνες συμπεριφοράς— αποτε-λούν ένα ακόμη εργαλείο της ευρωπαϊ-κής εξωτερικής πολιτικής.

Η ΕΕ στον κόσμο

Το εμπόριο που συμβάλλει στην ανάπτυξη

Ελεύθερα και δίκαια

Ο πιο προφανής τρόπος για τη διασφάλιση του ελεύθερου εμπορίου είναι να μειωθούν ή να καταργη-θούν τελείως οι εισαγωγικοί δασμοί ή οι ποσοστώσεις που εφαρμόζουν διάφορες χώρες επί των προϊό-ντων. Οι προμηθευτές, εγχώριοι ή ξένοι, μπορούν τότε να λειτουργούν σε περιβάλλον ελεύθερου αντα-γωνισμού ως προς τις τιμές και την ποιότητα. Υπάρχουν όμως και οι κρυφοί ή «τεχνικοί» εμπορικοί φραγ-μοί μέσω των οποίων κυβερνήσεις και εταιρείες προσπαθούν να αποκτήσουν αθέμιτα πλεονεκτήματαέναντι των ανταγωνιστών τους. Στις αθέμιτες αυτές εμπορικές πρακτικές περιλαμβάνονται τα εξής:

• πώληση προϊόντων σε ξένες αγορές σε τιμές κάτω του κόστους ή χαμηλότερες από τις εγχώριες μεσκοπό π.χ. τον αποκλεισμό των εγχώριων παραγωγών από την αγορά της χώρας τους — αποκαλού-μενη και «ντάμπινγκ»,

• χορήγηση επιδοτήσεων από τον κρατικό προϋπολογισμό σε εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων τωνλεγόμενων «εθνικών πρωταθλητών», προκειμένου να αποκτούν αθέμιτο πλεονέκτημα στις εξαγωγέςή στις εγχώριες αγορές,

• ανάθεση δημοσίων συμβάσεων σε εγχώριες εταιρείες, παρά τις καλύτερες προσφορές των ξένων υπο-ψήφιων αναδόχων,

• παράβλεψη των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (εμπορικά σήματα και πνευματικά δικαιώματα)με την παραγωγή πειρατικών ή πλαστών προϊόντων που πωλούνται φθηνότερα ζημιώνοντας τοναυθεντικό κατασκευαστή.

9

Οι κανόνες του παιχνιδιού

Για να κερδίζουν όλοι, το εμπόριο πρέ-πει να διεξάγεται ελεύθερα και δίκαια,με τους ίδιους κοινά αποδεκτούς κανό-νες διαφάνειας να ισχύουν απαρέγκλιταγια όλους. Η ΕΕ υποστηρίζει σθεναράτον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, οοποίος ορίζει ένα σύνολο κανόνων μεσκοπό την απελευθέρωση του παγκό-σμιου εμπορίου και τη διασφάλιση τηςδίκαιης μεταχείρισης για όλους τουςσυμμετέχοντες. Το σύστημα αυτό, παρό-τι ατελές, παρέχει ένα βαθμό διαφάνειαςκαι ασφάλειας δικαίου για τη διεξαγωγήτου διεθνούς εμπορίου.

Ο ΠΟΕ παρέχει επίσης διαδικασία επίλυ-σης διαφορών όταν ανακύπτουν απευ-θείας διαφορές μεταξύ δύο ή περισσό-τερων εμπορικών εταίρων. Η ΕΕ προ-σφεύγει ενίοτε στον ΠΟΕ εναντίον εμπο-ρικών εταίρων της, αλλά έχει επίσης

καταγγελθεί στο πλαίσιο επίλυσης δια-φορών του οργανισμού για περιπτώσειςπου αφορούν κυρίως τον αγροτικό τηςτομέα.

Παράλληλα με τη συμμετοχή της στονΠΟΕ, η ΕΕ έχει αναπτύξει ένα δίκτυο διμε-ρών εμπορικών συμφωνιών με μεμονω-μένες χώρες και περιοχές ανά τον κόσμο.Οι συμφωνίες αυτές λειτουργούν συμπλη-ρωματικά προς τις κινήσεις εντός του ΠΟΕγια την άρση των εμπορικών φραγμώνδιεθνώς και για την ταχύτερη προώθησητων προσπαθειών μας για διασφάλισηαμοιβαίων πλεονεκτημάτων με τουςβασικούς εμπορικούς εταίρους μας.Υπάρχουν σαφείς κανόνες του ΠΟΕ πουορίζουν προϋποθέσεις για τις συμφωνίεςαυτές προκειμένου να μην μπορούν ναχρησιμοποιούνται ως μέσο άνισης μετα-χείρισης εις βάρος άλλων εμπορικών εταί-ρων, και όλες οι συμφωνίες της ΕΕ συμ-μορφώνονται με τους κανόνες αυτούς.

Ο κόσμος ζητά επίμονα ευρωπαϊκά προϊόντα.

© B

ilder

box.

com

10

Οφέλη για όλους

Οι εμπορικές συμφωνίες δεν αφορούνόμως μόνο τα εμπορικά συμφέροντα. ΗΕΕ λαμβάνει σοβαρά υπόψη τα συμφέ-ροντα των αναπτυσσόμενων χωρών καιέχει διαπιστώσει εδώ και καιρό ότι τοεμπόριο μπορεί να ενδυναμώσει τηνοικονομική τους ανάπτυξη και τηνπαραγωγική τους ικανότητα.

Στις αναπτυσσόμενες χώρες έχει χορη-γηθεί αδασμολόγητη πρόσβαση ή μειω-μένος δασμολογικός συντελεστής επίτων εξαγωγών τους προς την ΕΕ για τα7 200 προϊόντα που καλύπτονται από τοσύστημα γενικευμένων προτιμήσεων(ΣΓΠ) της ΕΕ. Ευάλωτες χώρες με ειδικέςαναπτυξιακές ανάγκες απολαμβάνουναδασμολόγητης μεταχείρισης για όλα ταπροϊόντα που καλύπτονται από το ΣΓΠ.Πρόκειται για μονομερή παραχώρησηπου δεν απαιτεί τη λήψη αμοιβαίωνμέτρων εκ μέρους των δικαιούχων. Οι50 λιγότερο αναπτυγμένες χώρες του

κόσμου έχουν απολύτως ελεύθερη πρό-σβαση στην αγορά της ΕΕ για όλα ταπροϊόντα τους, με εξαίρεση τις εξαγω-γές όπλων και πυρομαχικών.

Η ειδική σχέση ως προς το εμπόριο καιτη βοήθεια μεταξύ της ΕΕ και των 79χωρών της ομάδας ΑΚΕ (Αφρική-Καραϊ-βική-Ειρηνικός) ισχύει από την υπογρα-φή των συμφωνιών της Λομέ το 1975. Ησχέση αυτή αναπτύσσεται περαιτέρωμέσω των λεγόμενων «συμφωνιών οικο-νομικής εταιρικής σχέσης». Οι συμφω-νίες αυτές συνδυάζουν το εμπόριο καιτη βοήθεια από την ΕΕ μέσα από ένα νέοπρίσμα. Οι χώρες ΑΚΕ ενθαρρύνονται νακαλλιεργήσουν την οικονομική τουςολοκλήρωση με γειτονικές χώρες ωςένα βήμα προς την ολοκλήρωσή τουςστην παγκόσμια οικονομία, ενώ περισ-σότερη βοήθεια κατευθύνεται προς τηθεσμική ανάπτυξη και τη χρηστή διακυ-βέρνηση. Με τις συμφωνίες αυτές η ανα-πτυξιακή διάσταση γίνεται ο ακρογωνι-αίος λίθος της σχέσης ΕΕ–ΑΚΕ.

Η ΕΕ στον κόσμο

H κατασκευή δρόμων πουαντέχουν σε όλες τις καιρικές

συνθήκες είναι ζωτικής σημασίαςγια την ανάπτυξη της Αφρικής.

© E

C/Eu

rope

Aid

Καθώς η ΕΕ διευρυνόταν και αναλάμβανεαρμοδιότητες σε νέους τομείς πολιτικής,ενέτεινε επίσης τις προσπάθειές της ώστενα διαδραματίσει έναν διεθνή ρόλο, σεεπίπεδο τόσο διπλωματικό όσο και ασφά-λειας, που να συμβαδίζει περισσότερο μετην οικονομική της δύναμη. Οι συγκρού-σεις που ξέσπασαν στη νοτιοανατολικήΕυρώπη κατά τη δεκαετία του 1990, μετάτη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, έπεισαντους ηγέτες της ΕΕ σχετικά με την ανάγκηγια αποτελεσματική κοινή δράση. Τηνπεποίθηση αυτή ενδυνάμωσε ακόμηπερισσότερο ο αγώνας κατά της διεθνούςτρομοκρατίας. Η αρχή της κοινής εξωτε-ρικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας(ΚΕΠΠΑ) επισημοποιήθηκε με τη συνθήκητου Μάαστριχτ το 1992, η οποία καθόρισετους τύπους των διπλωματικών και πολι-τικών δραστηριοτήτων που μπορεί νααναλαμβάνει η ΕΕ για την πρόληψη καιεπίλυση συγκρούσεων.

Η ιδέα ότι οι χώρες της ΕΕ πρέπει να δρά-σουν από κοινού για να προωθήσουν καινα υπερασπιστούν τα στρατηγικά τουςσυμφέροντα είναι τόσο παλιά όσο και ηίδια η Ένωση. Ξεκίνησε όταν τα έξι ιδρυτικάμέλη προσπάθησαν ανεπιτυχώς να συστή-σουν μια Ευρωπαϊκή Αμυντική Κοινότητατο 1954. Η ανεπιτυχής αυτή προσπάθειαέγινε όμως το έναυσμα για τη δημιουργίατης Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας.

Οι ρίζες της σημερινής εξωτερικής πολιτι-κής και πολιτικής ασφάλειας πρέπει νααναζητηθούν στη διαδικασία που ονομά-ζεται «Ευρωπαϊκή Πολιτική Συνεργασία»,η οποία ξεκίνησε το 1970 με σκοπό τοσυντονισμό της θέσης των χωρών της ΕΕστα μεγάλα ζητήματα εξωτερικής πολιτι-κής της εποχής. Οι αποφάσεις λαμβάνο-νταν με κοινή συναίνεση, και υπήρχε ορι-σμένες φορές δυσκολία στο να επιτευχθείη απαραίτητη ομοφωνία σε ευαίσθηταζητήματα όπου τα συμφέροντα των δια-φόρων εταίρων απέκλιναν σημαντικά.

Προδραστική εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας

Μείωση του ανθρώπινου και οικονομικού κόστους

Από το 1990 περισσότεροι από 4 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε συγκρούσεις ανά τονκόσμο. Το 90 % των ανθρώπων αυτών ήταν άμαχοι. Η αντιμετώπιση των επτά μεγαλύτερων συγκρού-σεων της δεκαετίας του 1990 κόστισε στη διεθνή κοινότητα 200 δισ. EUR, τα οποία θα μπορούσαν, σεδιαφορετική περίπτωση, να είχαν δαπανηθεί για ειρηνικούς σκοπούς. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος γιατον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αποφασισμένη να αναλάβει αποτελεσματικότερη δράση με σκοπότην ίδια την πρόληψη των συγκρούσεων. Η ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και άμυνας (ΕΠΑΑ) αποτελείπλέον μέρος αυτής της προσπάθειας.

Πέραν των αποστολών ταχείας αντίδρασης που μπορούν να αναπτυχθούν άμεσα κατά την εμφάνισημιας κρίσης, η ΕΠΑΑ έχει και τη δυνατότητα συγκέντρωσης και ανάλυσης πληροφοριών, καθώς και ικα-νότητα παρακολούθησης της εφαρμογής των διεθνών συμφωνιών ώστε να προλαμβάνονται πιθανέςσυγκρούσεις.

Οι νέες αυτές ικανότητες ενισχύουν τα παραδοσιακά εργαλεία της ΕΕ για τις εξωτερικές της σχέσεις, σταοποία περιλαμβάνονται η τεχνική και οικονομική βοήθεια, η υποστήριξη για θεσμική ανάπτυξη και χρη-στή διακυβέρνηση στις αναπτυσσόμενες χώρες, η ανθρωπιστική βοήθεια, καθώς και διπλωματικά μέσαόπως ο πολιτικός διάλογος και η διαμεσολάβηση. Όλα αυτά καθιστούν την ΕΕ έτοιμη να ανταποκρίνε-ται σε ειδικές καταστάσεις τη στιγμή που αυτές ανακύπτουν — και με τον κατάλληλο συνδυασμό μέσων.

11

12

Τα διδάγματα μιας αποτυχίας

Μετά την αποτυχία των διπλωματικώνπροσπαθειών για διαμεσολάβηση μεταξύτων αντιμαχομένων κατά τη διάλυση τηςΓιουγκοσλαβίας, καθώς και υπό το φωςτων μεγάλων συγκρούσεων στην Αφρική,οι ηγέτες της ΕΕ έδωσαν το 1999 το πρά-σινο φως για μια ειδική ευρωπαϊκή πολιτι-κή ασφάλειας και άμυνας (ΕΠΑΑ), η οποίαεντάσσεται στο συνολικό πλαίσιο τηςΚΕΠΠΑ. Οι πρώτες στρατιωτικές αποστο-λές πραγματοποιήθηκαν το 2003 σταΒαλκάνια —θέατρο προηγούμενων δι-πλωματικών αποτυχιών— και στη ΛαϊκήΔημοκρατία του Κονγκό.

Στο πλαίσιο της ΕΠΑΑ, ευρωπαϊκές στρα-τιωτικές ή αστυνομικές δυνάμεις μπορούννα στέλνονται σε περιοχές συγκρούσεωνόπου αναλαμβάνουν τη διαχείριση κρίσε-ων, ανθρωπιστικές αποστολές και αποστο-λές διάσωσης, επιχειρήσεις διατήρησηςτης ειρήνης, ακόμη και ειρηνευτικές απο-στολές. Επίσης παρέχουν υποστήριξη καιεκπαίδευση στην τοπική αστυνομία.

Επιπλέον, η ΕΕ έχει αναπτύξει στρατιωτι-κή ικανότητα ταχείας αντίδρασης, ξεχω-ριστή από το NATO αλλά με πρόσβασηστους πόρους του. Η ικανότητα αυτήβασίζεται στη λεγόμενη «έννοια της ομά-δας μάχης». Η ΕΕ διαθέτει πλέον μόνιμαδύο ομάδες μάχης σε κατάσταση ετοιμό-τητας, που δίνουν στην Ένωση τη δυνα-τότητα ταχείας αντίδρασης με στρατιωτι-κά μέσα σε αναδυόμενες κρίσεις. Οι ομά-δες μάχης είναι πολυεθνικές, απαρτίζο-νται από 1 500 περίπου στρατιώτες καιείναι εκ περιτροπής διαθέσιμες για διά-στημα έξι μηνών.

Με την πάροδο του χρόνου έχουν γίνειαπόπειρες εξορθολογισμού του τρόπουμε τον οποίο λαμβάνονται οι αποφάσειςστο πεδίο της ΚΕΠΠΑ. Για τις σημαντικό-τερες αποφάσεις εξακολουθεί πάντως νααπαιτείται ομόφωνη ψήφος. Αυτό ορι-σμένες φορές δεν είναι εύκολο, όπωςκαταδεικνύεται και από τους διαφορετι-κούς τρόπους με τους οποίους αντέδρα-σαν οι χώρες της ΕΕ στην εισβολή τωνΑμερικανών στο Ιράκ.

Η ΕΕ στον κόσμο

Η ΕΕ διαθέτει πλέον την ικανότητα να διεξάγει

ειρηνευτικές αποστολές.

© E

C

Η προώθηση του εμπορίου και το άνοιγ-μα των αγορών της είναι η μια πλευράτης διεθνούς αναπτυξιακής στρατηγικήςτης ΕΕ. Η άμεση τεχνική και οικονομικήβοήθεια προς τις φτωχές χώρες ώστε ναβγουν από τη φτώχεια είναι η άλλη.Περισσότεροι από 1 δισεκατομμύριοάνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο ζουνμε 1 ευρώ ή λιγότερο την ημέρα. Το ένατρίτο των ανθρώπων αυτών βρίσκονταιστην υποσαχάρια Αφρική.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλητης προσφέρουν αυτή τη στιγμή περισ-σότερο από το 56 % του συνόλου τηςεπίσημης αναπτυξιακής βοήθειας πουπαρέχεται από τις μεγαλύτερες βιομη-χανοποιημένες χώρες. Το 2006, η συνο-λική αξία της βοήθειας αυτής ήταν 47δισ. EUR, δηλαδή κατά κεφαλήν ποσόπου αγγίζει τα 100 ευρώ. Η αντίστοιχηκατά κεφαλήν βοήθεια από τις ΗΠΑήταν 53 ευρώ, ενώ από την Ιαπωνία 69ευρώ. Το 2006 η ευρωπαϊκή βοήθειαανερχόταν στο 0,42 % του ακαθάριστουεθνικού εισοδήματος, απέχοντας ακόμησημαντικά από το στόχο του ΟΗΕ γιαποσοστό 0,7 %.

Μόνο τέσσερις χώρες της ΕΕ (Δανία,Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες και Σουη-δία) έχουν φτάσει (και υπερβεί) το στόχοτου ΟΗΕ. Η ΕΕ έχει θέσει ως όριο το 2015για την επίτευξη του συλλογικού στόχουτου 0,7 %, με ενδιάμεσο στόχο το 0,56 %για το 2010. Οι αφρικανικές χώρες λαμ-βάνουν ετησίως βοήθεια ύψους 15 δισ.EUR, ήτοι τη μερίδα του λέοντος τηςαναπτυξιακής βοήθειας της ΕΕ.

Ενισχύοντας τους φτωχούςΟ πρωταρχικός στόχος της αναπτυξια-κής συνεργασίας της ΕΕ είναι η εξάλειψητης φτώχειας στο πλαίσιο της βιώσιμηςανάπτυξης, περιλαμβανομένης της επί-

τευξης των αναπτυξιακών στόχων τηςχιλιετίας. Η βοήθεια εκ μέρους της ΕΕαποσκοπεί στη βελτίωση των βασικώνυλικών και κοινωνικών υποδομών καιτου παραγωγικού δυναμικού, καθώς καιστην ενδυνάμωση των δημοκρατικώνθεσμών. Η υποστήριξη αυτή μπορεί επί-σης να βοηθήσει τις φτωχές χώρες ναεπωφεληθούν από ευκαιρίες του διε-θνούς εμπορίου και να προσελκύσουνπερισσότερες επενδύσεις ώστε να διευ-ρύνουν την οικονομική τους βάση.

13

Χείρα βοηθείας

Η ΕΕ αποστέλλει παρατηρητές σε εκλο-γές ανά τον κόσμο, στο πλαίσιο τηςυπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιω-μάτων.

© E

C/O

.Leh

ner

14

Η προνομιακή σχέση των χωρών ΑΚΕ μετην Ένωση δεν απέτρεψε, για πολλέςαπό αυτές, την απώλεια μεριδίων αγο-ράς στην Ευρώπη με αποτέλεσμα ναβρίσκονται όλο και πιο περιθωριοποιη-μένες στην παγκόσμια οικονομία. Για τολόγο αυτόν ακριβώς επινοήθηκε η ιδέατων συμφωνιών οικονομικής εταιρικήςσχέσης.

Η αναπτυξιακή συνεργασία της ΕΕ στο-χεύει στο να δώσει στους μειονεκτού-ντες του Tρίτου Κόσμου τη δυνατότητανα ελέγχουν την ανάπτυξή τους. Αυτόσημαίνει αντιμετώπιση των αιτιών πουτους κάνουν ευάλωτους, στις οποίεςπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων οιδυσχέρειες πρόσβασης σε τροφή καικαθαρό νερό ή σε υπηρεσίες υγείας καιεκπαίδευσης, στην απασχόληση και σεένα υγιές περιβάλλον. Σημαίνει επίσηςαντιμετώπιση ασθενειών και βελτίωσητης πρόσβασης σε φθηνά φάρμακαώστε να καταπολεμηθούν μάστιγεςόπως το AIDS, καθώς και μέτρα για τη

μείωση του χρέους των φτωχών χωρώνώστε να μη χάνονται και οι λιγοστοίακόμα πόροι που μπορούν να αξιοποιη-θούν σε ζωτικής σημασίας δημόσιεςεπενδύσεις και που διαφορετικά κατα-λήγουν και πάλι στους δανειστές από τιςβιομηχανοποιημένες χώρες. Η ΕΕ χρησι-μοποιεί επίσης την αναπτυξιακή συνερ-γασία ως μέσο προώθησης των ανθρω-πίνων δικαιωμάτων και της ισότηταςτων φύλων, όπως και για την πρόληψησυγκρούσεων.

Η βοήθεια της ΕΕ παρέχεται με διάφο-ρους τρόπους — απευθείας συνεργασίαμε κυβερνήσεις, υλοποίηση μεμονωμέ-νων έργων (συχνά μέσω ΜΚΟ), ανθρω-πιστική βοήθεια, αρωγή στην πρόληψηκρίσεων και υποστήριξη της κοινωνίαςτων πολιτών. Ολοένα μεγαλύτερο μερί-διο της βοήθειας κατευθύνεται προςτους γενικούς και τομεακούς προϋπολο-γισμούς των χωρών εταίρων για υπο-στήριξη της τοπικής οικειοποίησης τωνδράσεων.

Η ΕΕ στον κόσμο

Μικρά ποσά, σπουδαία αποτελέσματα

Με την πάροδο των χρόνων, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει χρηματοδοτήσει χιλιάδες αναπτυξιακά έργα σεολόκληρο τον Τρίτο Κόσμο. Σχετικά μικρά ποσά μπορούν συχνά να αποδώσουν τα μέγιστα. Μερικέςαπό τις πρόσφατες επιτυχίες:

• υποστήριξη ομάδας 250 γυναικών στο ινδικό κρατίδιο Γκουζαράτ για την εξαγωγή προϊόντων χει-ροτεχνίας στην Ευρώπη, στη Βόρεια Αμερική και την Ιαπωνία,

• υποστήριξη τοπικής εταιρείας στο Μπελίζε για την υιοθέτηση βιώσιμων τεχνικών υλοτομίας και δια-χείρισης των δασών,

• βοήθεια σε αγρότες στο κεντρικό Καμερούν για τη διαφοροποίηση της παραγωγής τους,• κατάρτιση μικροκαλλιεργητών στην Ουγκάντα για τον καταμερισμό του κόστους από τη χρήση

βασικών υπηρεσιών υποστήριξης επιχειρηματικών δράσεων.

15

• των ανθρωπιστικών συνεπειών τουπολέμου στον Λίβανο, μεταξύ τουΙσραήλ και της Χεζμπολά.

Η ECHO είναι επίσης παρούσα σε ακόμα60 περίπου χώρες, όπως το Αφγανιστάν,η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η ΣριΛάνκα και η Τανζανία. Η ΕΕ εξακολουθείνα υποστηρίζει θύματα των «ξεχασμέ-νων κρίσεων», στις οποίες αναλογούσετο 14 % του ανθρωπιστικού της προϋ-πολογισμού για το 2006. Οι κυριότερεςαπό τις ξεχασμένες αυτές κρίσεις εντοπί-στηκαν στο Νεπάλ, στη μεθοριακή ζώνημεταξύ Μιανμάρ και Ταϊλάνδης, στηνΤσετσενία και στο Κασμίρ, όπως καιστην επισφαλή κατάσταση των προσφύ-γων από τη Δυτική Σαχάρα στη γειτονι-κή Αλγερία.

Η ανθρωπιστική βοήθειατης ΕΕ εξασφαλίζει τροφήγια αυτό και για πολλάακόμη παιδιά.

Οι χώρες και οι περιοχές προς τις οποίεςκατευθύνεται η ανθρωπιστική βοήθειατης Ευρωπαϊκής Ένωσης ταυτίζονται σεμεγάλο βαθμό με τα ταραχώδη σημείατου πλανήτη. Η βοήθεια αυτή παρέχεταιάνευ όρων. Δεν έχει σημασία εάν ηκαταστροφή είναι φυσική ή ανθρωπογε-νής: ο στόχος είναι να φτάσει η βοήθειαόσο το δυνατόν πιο γρήγορα στα θύμα-τα, ανεξάρτητα από τη φυλή ή τη θρη-σκεία τους ή τις πολιτικές πεποιθήσειςτης κυβέρνησής τους.

Η ΕΕ χορηγεί έκτακτη χρηματοδότησηγια την ελάφρυνση των συνεπειών απόκαταστροφές μέσω της Γενικής Διεύθυν-σης Ανθρωπιστικής Βοήθειας (ECHO).Από την ίδρυσή της το 1992, η ECHOέχει αναλάβει δράση σε περισσότερεςαπό 100 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο,παρέχοντας βασικό εξοπλισμό και προ-μήθειες εκτάκτου ανάγκης σε θύματακαταστροφών στον συντομότερο δυνα-τό χρόνο. Μέσω του προϋπολογισμούτης που υπερβαίνει τα 700 εκατ. EURετησίως, η ECHO χρηματοδοτεί επίσηςιατρικές ομάδες, ειδικούς στην αποναρ-κοθέτηση, μεταφορές και επικοινωνίες,επισιτιστική βοήθεια και επιμελητειακήυποστήριξη.

Μια χρονιά προκλήσεωνΤο 2006 ήταν μια χρονιά με ιδιαίτερεςπροκλήσεις και περισσότερες εκκλήσειςγια χορήγηση πόρων ανθρωπιστικήςβοήθειας από την ΕΕ κυρίως λόγω:

• της δεινής κατάστασης χιλιάδωνανθρώπων που χρειάστηκε να εκτοπι-στούν ως αποτέλεσμα της σύγκρου-σης στο Νταρφούρ του νότιου Σου-δάν και σε μεθοριακές περιοχές τουγειτονικού Τσαντ,

• της επιδείνωσης της κατάστασης τωνΠαλαιστινίων στη Δυτική Όχθη και τηΓάζα,

Ανθρωπιστική βοήθεια

© E

C/EC

HO

/Fra

nçoi

s G

oem

ans

16

Ομαδικό έργο

Ως ενεργός δωρητής στον τομέα τηςανθρωπιστικής βοήθειας, η ΕυρωπαϊκήΕπιτροπή, μέσω της υπηρεσίας ECHO,συνεργάζεται στενά με τους εταίρουςπου αναλαμβάνουν την υλοποίηση τωνδράσεων —μη κυβερνητικές οργανώ-σεις, όργανα του ΟΗΕ, όπως και το κίνη-μα του Ερυθρού Σταυρού/Ερυθράς Ημι-σελήνου— για την παροχή τροφίμων

και εξοπλισμού, καθαρού νερού καιυποδομών υγιεινής, στέγης, ιατρικώνμέσων και προσωρινών συστημάτωνεπικοινωνίας. Η ΕΕ αναμένει ότι οι φυσι-κές καταστροφές και συγκρούσεις θασυνεχιστούν με την ίδια ένταση και έχειενισχύσει τον αριθμό των επιτόπουαξιωματούχων της με εμπειρία στηνταχεία εκτίμηση των αναγκών, ώστε ναβελτιώσει την ικανότητα αντίδρασής τηςσε ανθρωπιστικά ζητήματα.

Τσετσενία: μια μακρόχρονη κρίση

Ο πληθυσμός της Τσετσενίας υφίσταται ακόμα τις συνέπειες των δύο συγκρούσεων του 1994 και του1999 και εξακολουθεί να χρειάζεται ανθρωπιστική βοήθεια. Το ένα τέταρτο περίπου του συνολικούπληθυσμού της δημοκρατίας (800 000) εκτοπίστηκε. Πολλοί από τους ανθρώπους αυτούς επέστρεψανστον τόπο τους τα τελευταία χρόνια από τη γειτονική Ινγκουσετία και το Νταγκεστάν. Οι συνθήκες δια-βίωσης εξακολουθούν να είναι δύσκολες σε ολόκληρη την Τσετσενία, συμπεριλαμβανομένης της πρω-τεύουσας Γκρόζνι.

Ενώ η κατάσταση έχει βελτιωθεί, επιτρέποντας στην ECHO να περιορίσει το πρόγραμμά της για πρώτηφορά από το 1999, υπάρχουν ακόμα πολλοί άνθρωποι που εξαρτώνται από τη χρηματοδότηση μέσωοργανισμών όπως ο Ερυθρός Σταυρός, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και τοΠαγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα. Στο πλαίσιο του προγράμματός της, η ΕΕ χρηματοδοτεί δράσειςκατάρτισης του ευάλωτου τοπικού πληθυσμού οι οποίες αποσκοπούν στο να κάνουν τους ανθρώπουςαυτούς περισσότερο αυτάρκεις. Οι δράσεις αυτές περιλαμβάνουν επικερδείς δραστηριότητες, όπως οιοικοδομικές εργασίες και η φροντίδα θερμοκηπίων.

Η ΕΕ στον κόσμο

Γυναίκες στην Τσετσενία πουπαρακολουθούν προγράμματααυτοβοήθειας.©

EC/

ECH

O/D

anie

la C

avin

i

17

Προκειμένου να μετέχει στην παγκο-σμιοποιημένη οικονομία ενός αλληλε-ξαρτώμενου κόσμου, η ΕυρωπαϊκήΈνωση καλείται ολοένα και περισσότερονα διερευνήσει δυνατότητες πέρα απότα παραδοσιακά μέσα της διπλωματίαςκαι του εμπορίου. Υπάρχουν πλέον νέοιδιεθνείς κανόνες που διέπουν τομείςόπως οι χρηματαγορές και η απασχόλη-ση, η υγεία και οι περιβαλλοντικές προ-διαγραφές. Οι μεμονωμένες λύσεις δενείναι πάντα αποτελεσματικές, όπωςστην περίπτωση της ενέργειας ή τουπεριβάλλοντος.

Υπερθέρμανση του πλανήτηΌλοι συμφωνούν στην Ευρώπη (κυβερ-νήσεις, πολίτες και επιχειρηματική κοι-νότητα) ότι η υπερθέρμανση του πλανή-τη, φαινόμενο που συνδέεται κυρίως μετις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακααπό τη χρήση ορυκτών καυσίμων(άνθρακας, πετρέλαιο και φυσικό αέριο),απαιτεί την άμεση λήψη μέτρων εκμέρους της ΕΕ. Η απάντησή της στησυγκεκριμένη πρόκληση έχει αντίκτυποκαι σε άλλες χώρες. Η ΕΕ πρωτοστατείδιεθνώς στην προσπάθεια περιορισμούτων συνεπειών της υπερθέρμανσης στοπλαίσιο του πρωτοκόλλου του Κιότο καιέχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπέςάνθρακα κατά 8 %, σε σχέση με τα επί-πεδα του 1990, μέχρι την περίοδο 2008–2012. Στη συνέχεια προτίθεται να μειώ-σει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίουκατά 20 % επιπλέον, ποσοστό το οποίομπορεί να φτάσει στο 30 % εάν ακολου-θήσουν και άλλες χώρες.

Η ΕΕ έχει επίσης θεσπίσει τον πρώτοστον κόσμο μηχανισμό εμπορίας εκπο-μπών άνθρακα με στόχο τον περιορισμότους. Έχει θέσει ένα ανώτατο όριο για τιςεπιτρεπόμενες ποσότητες εκπομπώνCO2 από βιομηχανικές μονάδες, δίνο-ντας στις εταιρείες τη δυνατότητα να

αγοράζουν ή να πωλούν διαθέσιμαδικαιώματα εκπομπών, ανάλογα με τοεάν βρίσκονται εντός των επιτρεπόμε-νων ορίων ή όχι. Ταυτόχρονα, η ΕΕσυνεργάζεται με άλλες χώρες, όπως ηΚίνα, αναζητώντας τρόπους για αποτε-λεσματικότερη χρήση της ενέργειας καιγια καθαρότερη καύση των ορυκτώνκαυσίμων.

Ενεργειακή εξάρτησηΑκόμη όμως και αν η ΕΕ προσπαθεί ναμειώσει την κατανάλωση ενέργειας καινα προωθήσει τις ανανεώσιμες πηγέςενέργειας, η εξάρτησή της από εξωτερι-κούς προμηθευτές ορυκτών καυσίμων

Παγκοσμιοποίηση και αλληλεξάρτηση

Το εισαγόμενο φυσικό αέριο φτά-νει στην ΕΕ με πλοία και αγωγούς.

© M

alco

lm F

ife/S

tock

byte

/Get

ty Im

ages

18

αυξάνεται συνεχώς. Αυτό οφείλεταικυρίως στο ότι τα δικά της αποθέματαπετρελαίου και φυσικού αερίου ολοένακαι φθίνουν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ομεγαλύτερος εισαγωγέας ενέργειας καιο δεύτερος μεγαλύτερος καταναλωτήςπαγκοσμίως.

Η ΕΕ εξαρτάται ήδη από τρεις μόνοχώρες —Ρωσία, Νορβηγία και Αλγερία—για το ήμισυ περίπου των προμηθειώντης σε φυσικό αέριο, το λιγότερο ρυπα-ντικό ορυκτό καύσιμο, και, εάν δενληφθούν ριζικά μέτρα βραχυπρόθεσμα,η εξάρτησή της σε εισαγόμενο πετρέ-λαιο θα αυξηθεί από 50 % που είναι τώρασε 70 %. Επιπλέον, η παγκόσμια ζήτησηγια πετρέλαιο και φυσικό αέριο πρόκει-ται επίσης να αυξηθεί, καθώς χώρεςόπως η Κίνα και η Ινδία συνεχίζουν δυνα-μικά την οικονομική επέκτασή τους.

Η ΕΕ έχει επομένως κάθε συμφέρον ναπεριορίσει την εξάρτησή της από ένανμικρό αριθμό προμηθευτών και να εμβα-θύνει τις σχέσεις της με εκείνους από τους

οποίους εξαρτάται περισσότερο προςαμοιβαίο όφελος των εμπορικών εταί-ρων. Η στρατηγική της ΕΕ περιλαμβάνειεπενδυτική συνεργασία, μεταφορά τεχνο-λογίας, από κοινού πρόσβαση σε αγορέςκαι προβλεψιμότητα στις εμπορικές σχέ-σεις με χώρες όπως η Ρωσία —σημαντικήπηγή ορυκτών καυσίμων και ενδεχομέ-νως ηλεκτρισμού— και με τις χώρες πουπαράγουν πετρέλαιο και φυσικό αέριοστη βόρεια Αφρική, στην περιοχή τουΚόλπου και στην κεντρική Ασία.

Η ΕΕ και επτά χώρες της νοτιοανατολι-κής Ευρώπης έχουν συστήσει μια ενιαίαενεργειακή κοινότητα στην οποία ισχύ-ουν οι ίδιοι κανόνες της αγοράς ενέργει-ας για όλους. Η ΕΕ επιτυγχάνει έτσι μεγα-λύτερη ασφάλεια ως προς την προμή-θεια φυσικού αερίου και ηλεκτρικήςενέργειας που γίνεται μέσω των συγκε-κριμένων χωρών, ενώ παράλληλα και οιαγορές ενέργειας των χωρών αυτών δια-σφαλίζουν περισσότερη αποτελεσματι-κότητα καθώς εφαρμόζουν ευρωπαϊ-κούς κανόνες και πρότυπα.

Η ΕΕ στον κόσμο

Το ευρώ έχει δυναμική παρουσία στις παγκόσμιες χρηματαγορές. ©

Imag

e So

urce

Pin

k/G

etty

Imag

es

19

Ένα παγκόσμιο νόμισμα

Το ευρώ έχει γίνει παγκόσμιο νόμισμααπό τη στιγμή που δημιουργήθηκε το1999 και καταλαμβάνει τη δεύτερη θέσημετά το δολάριο ΗΠΑ τόσο για χρήση σεεμπορικές συναλλαγές όσο και ως απο-θεματικό νόμισμα σε διάφορες χώρεςτου κόσμου. Ξεπέρασε μάλιστα το δολά-ριο στις διεθνείς αγορές ομολόγων,αφού το 2005 στο ευρώ αντιστοιχούσετο 46 % των ομολόγων έναντι 37 % γιατο δολάριο.

Με αμοιβαία συμφωνία, το ευρώ είναι τοεπίσημο νόμισμα τριών εξωτερικώνχωρών: του Μονακό, της Πόλης τουΒατικανού και του Σαν Μαρίνο. ΗΑνδόρρα, το Κοσσυφοπέδιο και το Μαυ-ροβούνιο το χρησιμοποιούν εκ τωνπραγμάτων ως νόμισμά τους. Πλήθος

χωρών χρησιμοποιούν το ευρώ ως ένααπό τα νομίσματα αναφοράς προκειμέ-νου να καθορίσουν την πολιτική τωνσυναλλαγματικών ισοτιμιών τους. Στιςχώρες αυτές συμπεριλαμβάνονται ηΜποτσουάνα, η Κροατία, το Ισραήλ, ηΙορδανία, η Λιβύη, το Μαρόκο, η Ρωσία,η Σερβία, η Τυνησία και η Πρώην Γιου-γκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδο-νίας.

Από το 1999 το ευρώ έχει ενισχύσει τορόλο του ως αποθεματικό νόμισμαμεταξύ των κεντρικών τραπεζών τουκόσμου, κυρίως εις βάρος του δολαρίουκαι του ιαπωνικού γιεν. Η μεταπήδησηστο ευρώ ήταν πιο έντονη στην περί-πτωση των αναπτυσσόμενων χωρών σεσύγκριση με τις βιομηχανοποιημένες. Οιαριθμοί του πίνακα αφορούν όλες τιςχώρες.

Χρήση των κυριότερων νομισμάτων στον κόσμο

Ποσοστό των κυριότερων νομισμάτων στα διαπιστωμένααποθεματικά όλων των χωρών.

1999 2005

Δολάριο ΗΠΑ 71,0 66,5Ευρώ 17,9 24,4Γιεν 6,4 3,6Λίρα στερλίνα 2,9 3,8Ελβετικό φράγκο 0,2 0,1Λοιπά 1,6 1,6Πηγή: ΔΝΤ, ετήσια έκθεση 2006.

20

Η ΕΕ στον κόσμο

Η ΕΕ και οι γείτονές της

Μέσα σε 50 χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωσηκατάφερε να ενώσει μια ολόκληρη ήπει-ρο, από τον Ατλαντικό μέχρι τον ΕύξεινοΠόντο. Ο αριθμός των κρατών μελώντης έφτασε από τα έξι στα 27. Εφόσον ηΈνωση είναι ανοιχτή σε οποιαδήποτεευρωπαϊκή χώρα που είναι δημοκρατι-

κή, έχει αναπτύξει μια οικονομία τηςαγοράς και μπορεί να αντεπεξέλθει σταδικαιώματα και τις υποχρεώσεις τωνκρατών μελών, η διεύρυνση παραμένειμια εξελισσόμενη διαδικασία. Πολλέςείναι οι υποψήφιες χώρες και τα κράτηπου φιλοδοξούν να γίνουν μέλη.

Υποψήφιες χώρες και επίδοξα μέλη

Τρεις χώρες είναι σήμερα υποψήφιες για ένταξη: η Κροατία, η Τουρκία και η Πρώην ΓιουγκοσλαβικήΔημοκρατία της Μακεδονίας. Όταν θα έχουν ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις, η ένταξη κάθε νέουμέλους πρέπει να εγκριθεί από κάθε χώρα της ΕΕ και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Εκτός από τις τρεις αυτές υποψήφιες χώρες, τέσσερα ακόμα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων —η Αλβα-νία, η Βοσνία και Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο και η Σερβία— είναι δυνάμει υποψήφια για ένταξη. ΗΕΕ προσφέρει ήδη σε όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων ελεύθερη πρόσβαση στις αγορές της γιατην πλειονότητα των εξαγόμενων προϊόντων τους και υποστηρίζει τα προγράμματα των χωρών αυτώνγια εγχώριες μεταρρυθμίσεις.

Κωνσταντινούπολη: ηΤουρκία είναι υποψήφια

προς ένταξη.

© S

hutt

erst

ock/

Pola

rter

n, 2

007

21

Ρωσία, η Ουκρανία, η Μολδαβία και οιδημοκρατίες του Καυκάσου και τηςκεντρικής Ασίας αναπτύσσουν τις επιμέ-ρους σχέσεις τους με την Ένωση μεβάση συμφωνίες εταιρικής σχέσης καισυνεργασίας που καλύπτουν το εμπόριοκαι άλλους οικονομικούς τομείς, καθώςκαι μέσα από κοινές δράσεις σε πολλούςτομείς κοινού ενδιαφέροντος.

Η συμφωνία με τη Ρωσία προχωράακόμη περισσότερο, εστιάζοντας σεοικονομικά θέματα, στη συνεργασίαστους τομείς της έρευνας και της εκπαί-δευσης, όπως και στην εσωτερική καιεξωτερική ασφάλεια. Η ΕΕ επιζητά τηνεπικαιροποίηση της σχέσης αυτής μέσααπό μια νέα συμφωνία-πλαίσιο που θαπεριλαμβάνει, μεταξύ άλλων, στενότερησυνεργασία στον ενεργειακό τομέα. Σεό,τι αφορά την Ουκρανία, ο στόχος είναιη διαπραγμάτευση μιας συνολικής συμ-φωνίας ελεύθερων συναλλαγών.

Περιφερειακές ομάδες

Εκτός από τους διμερείς δεσμούς, η ΕΕ εντείνει τις σχέσεις της και με διεθνείς οργανισμούς (όπως οΟΗΕ, το NATO και το Συμβούλιο της Ευρώπης) και περιφερειακές ομάδες χωρών σε διάφορες περιο-χές του κόσμου. Αυτό δίνει στην ΕΕ τη δυνατότητα να προωθήσει τις εμπορικές και επενδυτικές ροέςμε τις συγκεκριμένες περιοχές, ιδίως στη Λατινική Αμερική και την Ασία. Με τους ασιάτες εταίρουςτης, η ΕΕ έχει μεταπηδήσει από μια πολιτική εμπορίου και βοήθειας σε μια πιο ισόρροπη σχέση πουαντικατοπτρίζει καλύτερα την αυξανόμενη παραγωγή και τις νέες εμπορικές τους ικανότητες.

Η Ένωση διατηρεί όσο το δυνατόν στε-νότερες σχέσεις όχι μόνο με τις υποψή-φιες χώρες αλλά και με τέσσερις ακόμαγείτονες, την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν,τη Νορβηγία και την Ελβετία. Οι χώρεςαυτές είναι μέλη της Ευρωπαϊκής ΖώνηςΕλευθέρων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ), παρα-μένουν όμως μέχρι σήμερα εκτός ΕΕ.Έχουν πάντως ευθυγραμμιστεί με σημα-ντικό μέρος της νομοθεσίας της ΕΕ γιατην ενιαία αγορά και ακολουθούν επί-σης την ΕΕ σε άλλους τομείς πολιτικής.Όλες εκτός από την Ελβετία απαρτίζουνμαζί με την ΕΕ τον Ευρωπαϊκό Οικονομι-κό Χώρο (ΕΟΧ).

Μια συνεκτική πολιτικήγειτονίαςΗ Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει τηνπαγίωση των σχέσεών της με τις γειτονι-κές χώρες είτε στα ανατολικά είτε στανότιά της. Παρότι δεν είναι υποψήφιεςπρος ένταξη στην ΕΕ, χώρες όπως η

22

Με τους νότιους εταίρους της, η ΕΕ έχειεπιδιώξει τη δημιουργία μιας ευρύτατηςζώνης ελεύθερων συναλλαγών που θακαλύπτει την Ένωση, τις αραβικές χώρεςπου βρέχονται από τη Μεσόγειο και τοΙσραήλ. Οι επιμέρους συμφωνίες σύνδε-σης μεταξύ των συγκεκριμένων χωρώνκαι της ΕΕ αποτελούν ένα μόνο στοιχείοτης σχέσης αυτής, αλλά επεκτείνονταιτώρα προκειμένου να καλύψουν καιάλλους τομείς, όπως το εμπόριο στοντομέα των υπηρεσιών και τις επενδύσεις.

Προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι διευ-ρύνσεις προς ανατολάς δεν θα δημιουρ-

γήσουν νέες διαχωριστικές γραμμέςανάμεσα στην Ένωση και τους άμεσουςγείτονές της, η ΕΕ θέσπισε το 2004 τηνευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας (ΕΠΓ). Ηπολιτική αυτή καλύπτει όλες τις χώρεςτης Μεσογείου, της Ανατολικής Ευρώ-πης και του Καυκάσου, εξαιρουμένηςτης Ρωσίας. Η ΕΠΓ αποσκοπεί στην ανά-πτυξη προνομιακών οικονομικών καιπολιτικών σχέσεων μεταξύ της Ένωσηςκαι καθεμίας από τις γειτονικές χώρες. Ηβοήθεια προς τις χώρες εταίρους θαανέλθει στα 12 δισ. EUR για την περίοδο2007–2013, σημειώνοντας αύξηση κατά32 % σε σχέση με προηγούμενα επίπεδα.

Η ΕΕ στον κόσμο

Διαβάστε περισσότεραΓια περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις διάφορες πτυχές των εξωτερικών σχέσεων της ΕυρωπαϊκήςΈνωσης και τα γραφεία της σε ολόκληρο τον κόσμο, επισκεφθείτε την ηλεκτρονική διεύθυνσηec.europa.eu/world.

50 χρόνια — 50 ιστορίες αλληλεγγύης: η έκδοση αυτή παρουσιάζει 50 ιστορίες ευρωπαϊκής αλληλεγγύης γιαεκείνους που ζουν εκτός των συνόρων της ΕΕ και τη χρειάζονται περισσότερο: τους φτωχούς, τους πεινα-σμένους, τους ασθενείς και όσους στερούνται την ελευθερία τους: ec.europa.eu/europeaid/reports/50-50/50-50_en.pdf.

Οι ισχυρότεροι δεσμοί

Οι δεσμοί με τις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται πάντα στο επίκεντρο των εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ.Πέραν των τεράστιων διατλαντικών ροών στο εμπόριο και τις επενδύσεις, οι δύο πλευρές συμμερίζο-νται κοινές αξίες και ενίοτε κοινά συμφέροντα. Οι ΗΠΑ έχουν υποστηρίξει την ευρωπαϊκή ολοκλήρω-ση από την αρχή ακόμη του εγχειρήματος.

Οι επαφές και ο διάλογος αποτελούν μόνιμα χαρακτηριστικά της διατλαντικής σχέσης — μεταξύ επι-χειρηματικών ομάδων, συνδικάτων και περιβαλλοντικών οργανώσεων, μελών του Ευρωπαϊκού Κοινο-βουλίου και του αμερικανικού Κογκρέσου, και πολλών άλλων. Ο τρόπος με τον οποίο η ΕΕ και οι ΗΠΑέχουν επιλύσει διμερή προβλήματα έχει αποτελέσει παράδειγμα για τις σχέσεις της Ένωσης με άλλεςχώρες, όπως η Ιαπωνία και ο Καναδάς.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η ΕΕ στον κόσμοΗ εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σειρά Η Ευρώπη σε εξέλιξη

Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

2007 — 22 σ. — 16,2 x 22,9 cm

ISBN 978-92-79-06080-9

Συνειδητοποιώντας τη βαρύνουσα σημασία της στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, από άποψη οικονομίας και εμπορί-ου, η Ευρωπαϊκή Ένωση χρησιμοποιεί τη δύναμή της προς το συμφέρον τόσο των άλλων όσο και το δικό της.Η ΕΕ προάγει την ευημερία και υποστηρίζει τις δημοκρατικές αξίες σε ολόκληρο τον κόσμο. Ταυτόχρονα συμ-βάλλει με τον τρόπο αυτό στην παγίωση της σταθερότητας και της ευημερίας για τους δικούς της πολίτες. Ηενσωμάτωση νέων χωρών στην ΕΕ ενδυναμώνει το ρόλο της στη διεθνή σκηνή. Η ΕΕ κατέχει παγκοσμίως τηνπρώτη θέση από άποψη εμπορικής δραστηριότητας, αλλά είναι και ο σημαντικότερος τροφοδότης βοήθειαςπρος τις αναπτυσσόμενες χώρες. Έχει χαράξει μια περισσότερο προδραστική εξωτερική πολιτική και πολιτικήασφάλειας που την καθιστά ικανή να αναλαμβάνει αποστολές με σκοπό τη διαχείριση κρίσεων και τη διατή-ρηση της ειρήνης στην Ευρώπη αλλά και πέρα από αυτή. Στον σημερινό πολύπλοκο κόσμο, η ΕΕ έχει αναπτύ-ξει νέα εργαλεία, πέρα από τα παραδοσιακά μέσα της εξωτερικής πολιτικής. Για παράδειγμα, πρωτοστατεί διε-θνώς στην προσπάθεια αντιμετώπισης της υπερθέρμανσης του πλανήτη και των κλιματικών αλλαγών. Ταπαγκόσμια προβλήματα απαιτούν παγκόσμιες λύσεις.

Πληροφορηθείτε από το ΔιαδίκτυοΠληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλες τις επίσημες γλώσσες διατίθενται από τονδικτυακό τόπο Europa: europa.eu.

Επισκεφθείτε μαςΣε όλη την Ευρώπη υπάρχουν εκατοντάδες τοπικά κέντρα πληροφοριών της ΕΕ. Μπορείτε να βρείτετη διεύθυνση του πλησιέστερου σε σας κέντρου στον δικτυακό τόπο: europedirect.europa.eu.

Καλέστε μας ή γράψτε μαςΗ Europe Direct είναι μια υπηρεσία που απαντά στα ερωτήματά σας σχετικά με την ΕυρωπαϊκήΈνωση. Μπορείτε να επικοινωνήσετε με αυτή την υπηρεσία τηλεφωνικά, με ατελή κλήση, στοναριθμό 00 800 6 7 8 9 10 11 [ή πληρώνοντας την κλήση, εφόσον βρίσκεστε εκτός ΕΕ, στοναριθμό (32-2) 299 96 96], ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μέσω του δικτυακού τόπου:europedirect.europa.eu.

Διαβάστε για την ΕυρώπηΟι εκδόσεις για την ΕΕ είναι προσιτές απλώς με ένα χτύπημα πλήκτρου στον ιστοχώρο του EU Bookshop (βιβλιοπωλείου της ΕΕ): bookshop.europa.eu.

Άλλες πληροφορίες σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση

Αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και γραφεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπάρχουν σε όλες τιςχώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαθέτει αντιπροσωπείες και σε άλλα μέρη του κόσμου.

Για πληροφορίες και δημοσιεύματα σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση στα ελληνικά, μπορείτε να απευθυνθείτε:

Φεβρουάριος 2007

EU Bookshop

ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Αντιπροσωπεία στην ΕλλάδαΒασιλίσσης Σοφίας 2GR-10674 ΑθήναΤηλ. (30) 21 07 27 21 00Φαξ (30) 21 07 24 46 20E-mail: comm-rep-athens@ec.europa.euInternet: ec.europa.eu/ellada/

Αντιπροσωπεία στην ΚύπροΣπίτι της Ευρωπαϊκής ΈνωσηςΛεωφ. Βύρωνος 30CY-1096 ΛευκωσίαΤΘ 23480 CY-1683 ΛευκωσίαΤηλ. (357) 22 81 77 70Φαξ (357) 22 76 89 26E-mail: comm-rep-cy@ec.europa.euInternet: ec.europa.eu/cyprus

ΓΡΑΦΕΙA ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

Γραφείο για την ΕλλάδαΛεωφόρος Αμαλίας 8GR-10557 ΑθήναΤηλ. (30) 21 03 27 89 00Φαξ (30) 21 03 31 15 40E-mail: epathinai@europarl.europa.euInternet: www.europarl.gr/

Γραφείο πληροφοριών ΚύπρουΣπίτι της Ευρωπαϊκής ΈνωσηςΛεωφόρος Βύρωνος 30CY-1096 ΛευκωσίαΤΘ 23440CY-1683 ΛευκωσίαΤηλ. (357) 22 87 05 00Φαξ (357) 22 76 77 33E-mail: epnicosia@europarl.europa.euInternet: www.europarl.europa.eu/nicosia/

Επίσης, άλλες πηγές πληροφόρησης για την ΕΕ στην Κύπρο είναι οι εξής:

Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Κύπρου

Οδός Προεδρικού Μεγάρου 11–13CY-1081 ΛευκωσίαΤηλ. (357) 22 66 15 50Φαξ (357) 22 66 28 80E-mail: eicnews@eicy.eu, europedirect@eicy.euInternet: www.eicy.eu/

Ευρωπαϊκό Κέντρο Πληροφόρησης στη Λευκωσία

Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο ΚύπρουΟδός Προεδρικού Μεγάρου 11–13CY-1081 ΛευκωσίαEurope Line: 8000 11 12Φαξ (357) 22 66 35 40E-mail: europedirect@eicy.euInternet: eicy.eu/europedirect

Ευρωπαϊκό Κέντρο Πληροφόρησης στη Λεμεσό

Δήμος ΑμμοχώστουΛεωφόρος Μακαρίου Γ΄ 138CY-3507 ΛεμεσόςEurope Line: 8000 11 12Φαξ (357) 22 66 35 40E-mail: europedirect@eicy.euInternet: eicy.eu/europedirect

Η Ευρωπαϊκή Ένωση

Κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2007)

Υποψήφιες χώρες

27

Συνειδητοποιώντας τη βαρύνουσα σημασίατης στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, από άποψηοικονομίας και εμπορίου, η ΕυρωπαϊκήΈνωση χρησιμοποιεί τη δύναμή της προς τοσυμφέρον τόσο των άλλων όσο και το δικότης. Η ΕΕ προάγει την ευημερία και υποστη-ρίζει τις δημοκρατικές αξίες σε ολόκληροτον κόσμο. Ταυτόχρονα συμβάλλει με τοντρόπο αυτό στην παγίωση της σταθερότηταςκαι της ευημερίας για τους δικούς της πολί-τες. Η ενσωμάτωση νέων χωρών στην ΕΕενδυναμώνει το ρόλο της στη διεθνή σκηνή.

Η ΕΕ κατέχει παγκοσμίως την πρώτη θέση από άποψη εμπορικής δρα-στηριότητας, αλλά είναι και ο σημαντικότερος τροφοδότης βοήθειαςπρος τις αναπτυσσόμενες χώρες. Έχει χαράξει μια περισσότερο προδρα-στική εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας που την καθιστά ικανήνα αναλαμβάνει αποστολές με σκοπό τη διαχείριση κρίσεων και τη δια-τήρηση της ειρήνης στην Ευρώπη αλλά και πέρα από αυτή. Στον σημε-ρινό πολύπλοκο κόσμο, η ΕΕ έχει αναπτύξει νέα εργαλεία, πέρα από ταπαραδοσιακά μέσα της εξωτερικής πολιτικής. Για παράδειγμα, πρωτο-στατεί διεθνώς στην προσπάθεια αντιμετώπισης της υπερθέρμανσηςτου πλανήτη και των κλιματικών αλλαγών. Τα παγκόσμια προβλήματααπαιτούν παγκόσμιες λύσεις.

NA

-AB-07-126-EL-C

ISSN 1022-8276

EL