TEXNIKH ΕΚΘΕΣΗ & ΠΡΟΣΧΕΔΙΑ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΑΥΛΙΟΥ ΧΩΡΟΥ

ΤΟΥ Α΄ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Νοέμβριος 2014

Archlab_10 & CPD (Δ. Χούπας, Κ. Αναγνωστόπουλος)

Γενική περιγραφή του προβλήματος

Ύστερα από αίτημα των διδασκόντων, συζήτηση με τους

άλλους γονείς, αυτοψία και διεξοδικό τεχνικό έλεγχο,

διαπιστώθηκε ότι ο Α΄ Κρατικός παιδικός σταθμός του

δήμου Ζωγράφου παρουσιάζει κάποιες σημαντικές

κατασκευαστικές κακοτεχνίες και σχεδιαστικές αστοχίες

στον προαύλιο χώρο του, οι οποίες αυξάνουν κατά πολύ

την επικινδυνότητα της καθημερινής του χρήσης από τα

παιδιά, κάτι που επιβεβαιώνεται από το πλήθος

ατυχημάτων που μας αναφέρθηκαν.

Έχουμε απόλυτη επίγνωση της κατάστασης που βρίσκονται

οι υπόλοιποι σταθμοί, τα νηπιαγωγεία και τα σχολεία

του Ζωγράφου, για αυτό και η πρότασή μας αυτή δεν

αποτελεί τόσο ένα επιτακτικό αίτημα, όσο περισσότερο

μια βοήθεια και μια ενημέρωση προς την δημοτική αρχή

προκειμένου να έχει πλήρη αντίληψη των θεμάτων.

Επίσης, στόχος μας είναι να απαλλάξουμε την Τεχνική

Υπηρεσία από μια εκ του μηδενός εξέταση του θέματος

και να προσφέρουμε μια βάση για συζήτηση και

συνεργασία, εφόσον υπάρχει η διάθεση για την

πραγματοποίηση κάποιας παρέμβασης στο συγκεκριμένο

ακίνητο του Δήμου.

Για τους προαναφερθέντες λόγους, συμμεριζόμενοι κατ’

αρχάς τα προβλήματα ως γονείς, και έχοντας τη

δυνατότητα να τα προσεγγίσουμε ως ειδικοί/μηχανικοί,

αποφασίσαμε να συντάξουμε την παρούσα τεχνική έκθεση,

συνοδεύοντάς την με αρχιτεκτονικά προσχέδια, στην

προσπάθειά μας να αναζητήσουμε λύσεις που θα

αντιμετωπίσουν τα καταγεγραμμένα προβλήματα και

ταυτόχρονα θα προτείνουν έναν ποιοτικό και

λειτουργικό ανασχεδιασμό του συγκεκριμένου χώρου.

Αναλυτική περιγραφή των πορισμάτων της

έρευνας

Τα κατασκευαστικού και λειτουργικού χαρακτήρα

προβλήματα που παρατηρήθηκαν είναι συνοπτικά τα

ακόλουθα:

1. Τα υλικά δαπέδου, καθώς και τα στοιχεία του

αστικού εξοπλισμού, έχουν τραχιές επιφάνειες

και επικίνδυνες γωνίες.

2. Τα ξύλινα στοιχεία με τα οποία έχουν

κατασκευαστεί τα καθιστικά και η πέργκολα,

δεδομένης της ελλιπούς συντήρησης, έχουν φθαρεί

και τραυματίζουν τα παιδιά με αγκίθες, ενώ

εμφανίζουν πλέον περιορισμένο χρόνο ζωής.

3. Η συχνή εναλλαγή σκληρών υλικών δαπέδου

(μπετόν, τούβλο γκρο μπετόν, χυτός πλαστικός

τάπητας, χώμα, πλάκες, σχάρες, φρεάτια κ.α.) σε

συνδυασμό με τις κακοτεχνίες, έχει ως

αποτέλεσμα την δημιουργία πολλών και πυκνών

κατασκευαστικών αρμών με μεγάλες αιχμηρές

ανισοσταθμίες των υλικών που γεφυρώνουν.

4. Πολλά υλικά λόγω της φθοράς του χρόνου έχουν

χάσει σημειακά την συνέχειά τους και

παρατηρούνται ανισοσταθμιές υπό τη μορφή

λακκούβας.

5. Οι ρίζες των δέντρων έχουν τινάξει κατά τόπους

τα σκληρά υλικά δαπέδου, δημιουργώντας σημειακά

ανισοσταθμίες υπό τη μορφή καμπυλοτήτων

δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο περιμετρικούς

μικρούς λοφίσκους.

6. Παρατηρείται συχνή δημιουργία λιμναζόντων

επιφανειών τις ημέρες που παρουσιάζονται

βροχοπτώσεις, καθώς δεν υπάρχουν οι υποτυπώδεις

ρύσεις υδάτων.

7. Η ύπαρξη σκάμματος στο μεγαλύτερο μήκος των

κιγκλιδωμάτων της πρόσοψης του σταθμού αποτελεί

μια μεγάλη συνεχόμενη λακκούβα-«παγίδα».

8. Ο υπαίθριος χώρος της αυλής, αν και δυνητικά

επαρκής, έχει υποστεί σοβαρό κατακερματισμό

τόσο λειτουργικό όσο και οπτικό/αισθητικό. Η

χωρική αυτή ασυνέχεια/ανοικειότητα του χώρου

προκύπτει στο σύνολό της από τα υπερβολικά

πολλά κολωνάκια της πέργκολας, τις ψηλές πλάτες

των μονολιθικών βρυσών που δημιουργούν νεκρούς

χώρους, τις ανισοσταθμίες και τα πολλά

διαφορετικά υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για το

δάπεδο της αυλής καθώς και τα δύο τεράστια

παγκάκια υπό τη μορφή «Γ» στο κέντρο του

προαυλίου.

9. Οι βρύσες βρίσκονται στο σύνολό τους εκτός

λειτουργίας.

10. Τα διάσπαρτα πλαστικά παιχνίδια, αμφίβολης

ασφάλειας και ποιότητας, συμβάλλουν στον

κατακερματισμό του χώρου και λειτουργούν και

αυτά ως «εμπόδια» στο ελεύθερο παιχνίδι των

παιδιών.

11. Η επαφή με τη φύση και το χώμα είναι αρκετά

παραγκωνισμένη και περιορισμένη μόνο στην

οπτική επαφή, μιας και το δάπεδο της αυλής

κυριαρχείται κατά βάση από σκληρά, τεχνητά

υλικά.

Σχέδιο αποτύπωσης υπάρχουσας κατάστασης

Βασικές Αρχές Σχεδιασμού

Η προσέγγιση μας εστιάζει σε 5 βασικές αρχές:

1)την απλότητα του σχεδιασμού (ώστε, εκτός των άλλων,

να αφήνει στο παιδί την ελευθερία πολλών τρόπων

οικειοποίησης του χώρου)

2)την λειτουργικότητα

3)την οικονομία (οικονομική κατασκευή και συντήρηση)

4)την εφαρμοσιμότητα

5)τη σύνδεση με τη φύση (δημιουργία τόπων πρασίνου)

Σκίτσο αρχικής κεντρικής

ιδέας

Με μαύρο χρώμα είναι

οι χώροι πρασίνου

Με κίτρινο είναι

φινιρισμένο μπετό με

πρόσμιξη

Με άσπρο είναι μπετό

στο φυσικό του γκρι

χρώμα

Με μπλε τα υπάρχοντα

πλατύσκαλα εισόδων –

εξόδων του κτιρίου)

Πρόταση κάτοψης του

προαυλίου:

με μαύρο-μοβ τα

όμορα κτίσματα

με κάθετη και

οριζόντια

διαγράμμιση τα

δάπεδα από μπετό

(μόνο χρωματική

είναι η

διαφοροποίηση)

με τελίτσες οι χώροι

πρασίνου που

περιλαμβάνουν τα

υφιστάμενα δέντρα

με κόκκινες γραμμές

τα τσιμεντένια

παγκάκια που

φωλιάζουν στις

πτυχώσεις του

κτιρίου

με κόκκινο πλήρες οι

κολώνες

με μπλε πεταχτή

διαγράμμιση τα

δέντρα

Η πρόταση

Κατά αυτό τον τρόπο προτείνεται η ενοποίηση

εννοιολογικά, αισθητικά και λειτουργικά όλου του

προαύλιου χώρου του σχολείου και η πιο άμεση σύνδεση

του με την ίδια τη φύση.

Αυτό σημαίνει ότι ο κεντρικός χώρος που προορίζεται

για τον καθεαυτό χώρο παιχνιδιού, είναι ουσιαστικά

διαμορφωμένος από ένα και μόνο υλικό, ώστε να μην

παρουσιάζονται όλες αυτές οι ανισοσταθμίες και χωρίς

να παρεμβάλλονται μέσα σε αυτόν αντικείμενα/εμπόδια

αστικού εξοπλισμού. Γι αυτό το λόγο η μελέτη

προϋποθέτει την αντικατάσταση όλων των επιφανειών

δαπέδου από ένα ενιαίο φυσικό και χυτό υλικό (π.χ.

κατεργασμένη τελική επιφάνεια μπετόν χωρίς χαλίκι),

για να μην δημιουργούνται ανισοσταθμίες και να

παρέχονται τέλειες ρύσεις υδάτων (μεταφορά των υδάτων

με τη βοήθεια των ρύσεων και των ανεπαίσθητων

αρμών/σχισμών κατευθείαν στις ζώνες πρασίνου που

βρίσκονται γύρω από το κεντρικό χώρο του προαυλίου

ώστε να επιτυγχάνεται εν μέρει φυσικός ποτισμός.

Επίσης, κύριο μέλημα μας αποτελεί η τελική επιφάνεια

επίστρωσης να είναι τόσο καλά κατασκευασμένη ώστε να

έχει απαλή υφή, δηλαδή να δημιουργείται μια

κατασκευαστική αισθητική και πάνω από όλα λειτουργική

συνέχεια του χώρου.

Με στόχο τη μείωση της επικινδυνότητας του χώρου και

την επίτευξη της ενότητας του, προτείνεται η

αποξήλωση των περισσοτέρων στοιχείων του αστικού

εξοπλισμού διατηρώντας όσες κολώνες χρειάζεται κοντά

στην είσοδο του συγκροτήματος για να διατηρηθεί το

πανέμορφο αναρριχητικό φυτό που υπάρχει σήμερα.

Οι χώροι καθιστικού (χυτά εργονομικά παγκάκια από

τελική επίστρωση λειασμένου μπετόν με στρογγυλεμένες

γωνίες, αποφεύγοντας τα προβλήματα φθοράς του ξύλου

και των ακίδων που βγάζει) έχουν απομακρυνθεί από το

κέντρο του προαυλίου και μεταφέρονται περιφερειακά

στις άκρες του, για να μπορέσουν σε συνδυασμό με τις

ζώνες πρασίνου να διατηρήσουν έναν πιο

ιδιαίτερο/ήσυχο διαλεκτικό χαρακτήρα μεταξύ της φύσης

και του κτιρίου, διαμορφώνοντας ενδιάμεσες

ζώνες/μικρές «αγκαλιές», δηλαδή σημεία μεταφορικών

και κυριολεκτικών παύσεων/στάσεων, ενδυναμώνοντας τη

λογική του ξέφωτου της αρχικής ιδέας.

Προς αντίστοιχη ενοποιητική κατεύθυνση κινείται και

όλη η λογική ύπαρξης περιμετρικών παρτεριών,

υψομετρικά συνευθειακών με το σκληρό υλικό δαπέδου

του κέντρου της αυλής, με κοντό τριφύλλι ενώ κάποια

άλλα θα παίζουν έναν πιο άμεσα εκπαιδευτικό ρόλο,

αυτό του λαχανόκηπου. Στη λογική αυτή του σεβασμού

και του ιδιαίτερου παιδευτικού ρόλου της φύσης

απέναντι στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού, διατηρήθηκαν

στο σχεδιασμό όλα τα στοιχεία φύσης που υπάρχουν

(φυτά, δέντρα).

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε επίσης εκτός των άλλων στην

εργονομικότητα επίλυσης της βρύσης (στοιχείο νερού) η

οποία πλέον θα γίνει με γραμμικό και πιο άμεσο τρόπο

χωρίς τη χρήση της πλάτης και του σκαλοπατιού το

οποία μειώνουν την οπτική επαφή με τον υπόλοιπο χώρο

του σχολείου και τα καθιστούν δύσχρηστα και

επικίνδυνα (χρησιμοποιώντας τα παιδιά κάποια κουμπιά

τα οποία έχουν ρυθμισμένη πίεση/διάρκεια τρεχούμενου

νερού).

Ακόμη θεωρήθηκε σημαντικός τόπος, μαζί με τα υπόλοιπο

σύνολο της σύνθεσης, ο χώρος αναμονής έξω από τα

κιγκλιδώματα του σχολείου ο οποίος διαστρώνεται από

το ίδιο υλικό του προαυλίου για λόγους ενοποίησης και

προστίθεται και επιπλέον δέντρο όπως φαίνεται και

στην ιδέα και στο προσχέδιο.

Ο τρόπος και τα ακριβή υλικά με τα οποία μπορούν να

υλοποιηθούν οι ανωτέρω προτάσεις, μένουν ανοιχτά προς

περαιτέρω διερεύνηση και συζήτηση, σε συνεργασία με

την δημοτική αρχή και την τεχνική υπηρεσία.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Σύμφωνα με αρκετές έρευνες, τα παιδιά που περνούν χρόνο έξω στη

φύση είναι:

Πιο χαρούμενα: Ο ήλιος, ο καθαρός αέρας και η δραστηριότητες στη

φύση ενθαρρύνουν τη θετική διάθεση και μειώνουν τις πιθανότητες για

κατάθλιψη.

Πιο ήρεμα: Ο καθαρός αέρας καταπραΰνει τις αισθήσεις όλων των

παιδιών. Ειδικά τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ επωφελούνται ιδιαίτερα από την

ηρεμία και τη γαλήνη που προσφέρει η φύση.

Πιο υγιή: Πολλά παιδιά που δεν παίζουν αρκετά έξω στη φύση, έχουν

μειωμένη Βιταμίνη D, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε άλλα

προβλήματα υγείας. Επίσης, ο αέρας σε κλειστούς χώρους συνήθως δεν

είναι υγιής, σε αντίθεση με τον αέρα σε εξωτερικούς χώρους που είναι

γεμάτος οξυγόνο.

Πιο δημιουργικά: Το παιχνίδι έξω στη φύση είναι

λιγότερο δομημένο σε σχέση με τα ηλεκτρονικά

παιχνίδια που παίζουν τα παιδιά στο σπίτι. Έτσι τα

παιδιά παίζοντας ενεργητικά έξω στη φύση

χρησιμοποιούν ελεύθερα τη φαντασία τους αλλά ασκούν

και το σώμα τους.

Λιγότερο αγχωμένα: Οι ήχοι, οι μυρωδιές και οι

εικόνες που προσφέρει η φύση μειώνουν το άγχος και

το στρες.

Καλύτεροι μαθητές: Οι έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά

που παίζουν έξω στη φύση έχουν συνήθως μεγαλύτερο

εύρος συγκέντρωσης, αντέχουν περισσότερο την

απογοήτευση καθώς γίνονται πιο δυνατά

συναισθηματικά, και τα πάνε καλύτερα στο σχολείο.

Μικρότερη πιθανότητα να γίνουν υπέρβαρα: Οι

παιδίατροι προτείνουν τουλάχιστον μια ώρα την ημέρα

παιχνίδι έξω στη φύση. Αυτό μπορεί να τα

προστατεύσει από την παχυσαρκία και τον διαβήτη.