1

Детская энциклопедия

Մանկական հանրագիտարան

2

Млекопитающие

Скелет, волосяной покров, горячая кровь – вот и млекопитающие. Для того чтобы

прожить, все млекопитающие нуждаются в кислороде, который находится в воздухе.

Животные, которые живут в глубине воды, например киты, должны подниматься на

поверхность и вдыхать кислород. Родители млекопитающих обычно не оставляют

своих детѐнышей, ухаживают за ними, защищают и воспитывают их.

От мышей до слонов, существуeт около 5000 видов млекопитающих. Самый крупный,

который также является крупнейшим в мире представителем животного мира - это

синий кит.

Կաթնասուններ

Կմախք, մազածածկույթ, տաք արյուն, ահա և կաթնասունները: Ապրելու համար

բոլոր կաթնասունները օդի մեջ եղած թթվածնի կարիքն ունեն: Ջրերի խորքում

բնակվող կենդանիները, օրինակ ` կետերը , պետք է բարձրանան վերև` դեպի

մակերես , և իրենց թոքերը լցնեն օդով: Կաթնասունների ծնողները սովորաբար չեն

լքում իրենց ձագերին, խնամում, պաշտպանում և դաստիարակում են նրանց:

Մկներից մինչև փիղը, գոյություն ունի շուրջ 5000 տեսակ կաթնասուն: Դրանցից

ամենա մեծը, որը նաև երկրագնդի կենդանական աշխարհի ամենախոշոր

ներկայացուցիչն է, կապույտ կետն է:

3

Птицы

Перья, горячая кровь, две лапки, два крыла и один клюв – вот и птицы! Они также

нуждаются в кислороде, который находится в воздухе. Большая часть птиц летает, но

некоторые из них, например, пингвины и страусы нет. Птицы не имеют зубов, их

заменяет клюв. От воробья до орла нам известно 8600 видов птиц. Самая крупная –

страус, вес иногда доходит до 150 кг. Самая маленькая – колибри, она весит 2 гр.

Թռչուններ Փետուրներ, տաք արյուն, երկու ոտք, երկու թև ու մի կտուց, ահա և թռչունները:

Նրանք նույնպես կարիք ունեն օդի մեջ եղած թթվածնի: Թռչունների մեծագույն մասը

թռչում են, բայց մի քանիսը, օրինակ` պինգվիններն ու ջայլամները ոչ: Թռչունները

ատամներ չունեն, դրանց փոխարինում է ամուր կտուցը: Ճնչղուկից մինչև արծիվը,

շուրջ 8600 տեսակ թռչուններ են մեզ հայտնի: Ամենախոշորը ջայլամն է, նրա քաշը

երբեմն հասնում է 150 կիլոգրամի: Ամենափոքրիկը կոլիբրին է, նրա տեսակներից

մեկի քաշը 2 գրամ է:

4

Пресмыкающиеся и земноводные

Чешуя или костяная оболочка, четыре ноги или ни одной – вот и пресмыкающиеся!

Нуждаются в кислороде. Всегда ищут солнечные лучи. Некоторые пресмыкающиеся,

например змеи, время от времени меняют свою кожу. В очень далеком прошлом

пресмыкающиеся правили миром. Это, сегодня уже исчезнувшие, динозавры.

От маленьких ящериц до гигантских удавов сегодня известнo более 5200 видов

пресмыкающихся. Самые крупные – это некоторые виды крокодилов.

Սողուններ և երկկենցաղներ

Թեփուկներ կամ ոսկրային պատյան, չորս ոտք կամ ոչ մի ոտք, ահա և սողուններ:

Շնչելու հաամար թթվածնի կարիք ունեն: Միշտ որոնում են արևի ճառագայթները:

Որոշ սողուններ, ինչպես, օրինակ` օձերը, պարբերաբար փոխում են իրենց մաշկը:

Շատ հեռու անցյալում սողուններն էին իշխում երկրագնդի վրա: Դա այսօր արդեն

անհետացած դինոզավրերի դարաշրջանն է:

Փոքրիկ մողեսից մինչև հսկա վիշապօձը, այսօր հայտնի է սողունների շուրջ 5200

տեսակ: Դրանցից ամենամեծերը կոկորդիլոսի որոշ տեսակներն են:

5

Рыбы

Плавники, холодная кровь – вот и рыбы! Они живут в воде, а содержащийся там

кислород принимают через жабры. Рыбы распространены в солѐной воде морей и

океанов и в пресноводной воде рек и озѐр. Обычно рыбы не смешиваются, кроме

некоторых видов. Существуeт около 23000 видов рыб.

Ձկներ

Լողակներ, սառը արյուն, ահա և ձկները: Նրանք ապրում են ջրի մեջ, իսկ այնտեղ

պարունակվող թթվածինը յուրացնում են իրենց խռիկների միջոցով: Ձկները

տարածված են ծովերի ու օվկիանոսների աղի և գետերի ու լճերի քաղցրահամ

ջրերում: Սովորաբար ձկները իրար չեն խառնվում, բացի որոշ տեսակներից:

Գոյություն ունեն շուրջ 23000 տեսակի ձկներ:

6

Насекомые

Не имеют скелета, тело состоит из трѐх частей: головы, тельца и животика. Имеют

восемь лап, щупальца, некоторые имеют крылья. Размножаются откладыванием яиц.

Насекомые не имеют лѐгких или жабр, но они также живут кислородом, который

находится в воздухе. Их тельце покрыто непрозрачным, тонким и хрустящим слоем. Во

всем мире известно более миллиона насекомых. Самое крупное – это африканский жук,

который весит 100 г.

Միջատներ

Չունեն կմախք, մարմինը բաղկացած է երեք մասից` գլուխ, լանջ և փորիկ: Ունեն

վեց թաթ, շոշափուկներ, հաճախ նաև թևեր: Բազմանում են ձվադրությոամբ:

Միջատները թոքեր կամ խռիկներ չունեն, բայց նրանք էլ են ապրում օդի մեջ եղած

թթվածնի շնորհիվ: Նրանց մարմինը ծածկված է անթափանց բարակ ու փխրուն

շերտով: Աշխարհում հայտնի են միլիոնից ավել միջատներ: Ամենախոշորը`

աֆրիկական բզեզը կշռում է 100 գրամ:

7

Ракообразные

Не имеют скелета. Тело находится в оболочке. Большая часть живѐт в водах океана,

остальные живут в реках. Есть много мелких ракообразных, как например, дафнии. Их

размеры в пределах 1,5-6 мм. Известно около 35000 видов ракообразных.

Խեցգետնակերպեր

Չունեն կմախք: Խեցու մեջ ամփոփված մարմին, շոշափուկներ, թաթեր: Մեծ մասը

ապրում է ծովի ջրերում, մյուսները` գետերի մեջ: Կան շատ մանր խեցգետնակերպեր,

ինչպես, օրինակ, դաֆնիները: Նրանց չափսերը 1,5 – 6 միլիմետրի սահմաններում են:

Հայտնի են խեցգետնակերպերի շուրջ 35000 տարատեսակ:

Моллюски

У них нет скелета. Многие из них заключены в раковины различных форм. Не считая

улиток, у которых есть лёгкие, они усваивают кислород с помощью жабр, вот это и

моллюски. Например, улитка, слизень, ракушки, осьминог.

Փափկամարմիններ

Չունեն կմախք: Մեծ մասամբ ամփոփված են տարբեր ձևի խեցիների մեջ:

Բացառությամբ թոքեր ունեցող խխունջների և մոլյուսկների: Թթվածինը յուրացնում

են խռիկների միջոցով, ահա և փափկամարմինները: Օրինակ, կողինջներ,

ուլականջներ, ծովապնակիկներ, ութոտնիկներ…

8

Динозавры

В музеях, на страницах энциклопедий, мы часто встречаем сегодня уже не

существующих животных. Это динозавры. Миллионы лет назад, на планете был

богатый животный и растительный мир, но ещѐ не было людей. Тогда существовали

маленькие и гигантские, летающие и ползающие динозавры.

Դինոզավրեր

Թանգարաննեևում, հանրագիտարանների էջերում երբեմն տեսնում ենք այսօր

արդեն գոյություն չունեցող կենդանիներ: Դրանք դինոզավրերն են: Միլիոնավոր

տարիներ առաջ, երկրեգնի վրա առատ բուսական և կենդանական աշխարհ կար,

բայց դեռ չկար մարդը: Այն ժամանակ կային փոքր ու հսկա, թռչող և սողացող`

դինոզավրերը:

9

Содержание

Млекопитающие ………………………………2

Птицы …………………………………………..3

Пресмыкающиеся и земноводные …………..4

Рыбы ……………………………………………5

Насекомые ……………………………………...6

Ракообразные …………………………………..7

Моллюски ………………………………………7

Динозавры ……………………………………...8

10

Բովանդակություն

Կաթնասուններ ………………………………2

Թռչուններ ……………………………………..3

Սողուններ և երկկենցաղներ ………………...4

Ձկներ …………………………………………...5

Միջատներ ……………………………………..6

Խեցգետնակերպեր ……………………………7

Փափկամարմիններ …………………………..7

Դինոզավրեր …………………………………..8

11