Το παρακάτω κείμενο είναι ένα μικρό τμήμα των πρακτικών από συζήτηση μεταξύ του Τρότσκι και αντιπροσωπείας του αμερικάνικου SWP, που έγινε μεταξύ 12 και 15 Ιουνίου 1940. Δημοσιεύθηκε στο εσωτερικό δελτίο του SWP και βρίσκεται στον τελευταίο τόμο των γραπτών Τρότσκι 1938-40. Δημοσιεύθηκε στα ελληνικά στην εφημερίδα Νέα Προοπτική Τεύχος 147, 11-5-1996.

Συζήτηση του Τρότσκι με αντιπροσωπεία του S.W.P. που τον επισκέφτηκε στο Μεξικό

Πρόγραμμα:1. Ενημέρωση πάνω στο Συνέδριο της Τέταρτης Διεθνούς2. Πόλεμος και Προοπτικές3. Επιπτώσεις στην εσωτερική Διαπάλη4. Κομματική Οργάνωση, Μέθοδοι, κ.λ.π.5. Σταλινικοί6. Το ζήτημα της Νεολαίας7. Μειοψηφικές Ράτσες

Πρακτικά:(Ο Γραμματέας δεν ήταν παρών στο πρώτο τμήμα της συζήτησης. Δικαιολογημένος.) 12 Ιουνίου 1940

Τρότσκι: Είναι εξαιρετικά δύσκολο να κάνεις προγνώσεις για ένα πόλεμο που από την άποψη του χαρακτήρα του δεν έχει προηγούμενο. Ο παράγοντας ηθικό, του γαλλικού στρατού είναι ο μεγάλος άγνωστος. Η επέμβαση της Ιταλίας περιπλέκει και την ίδια στιγμή απλοποιεί την κατάσταση. Αν η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία δεν συνθηκολογήσουν θα πρέπει να αναζητήσουν στηρίγματα στην Μεσόγειο.Αυτό θα σήμαινε μια επιθετική πολιτική απέναντι στην Ιταλία. Το γεγονός ότι η Ιταλία καταστρέφει τώρα τις γέφυρες στα σύνορα της με την Γαλλία, δείχνει ότι η Ιταλία δεν προτίθεται να εισβάλλει στη Γαλλία αλλά ότι φοβάται την εισβολή. Οι Άλπεις δίνουν το πλεονέκτημα στη Γαλλία. Θα έχουν τον αντίπαλο στα πόδια τους. Η Ιταλία ακολουθεί καθαρά αμυντική πολιτική στις Άλπεις και επιθετική σε σχέση με το κανάλι του Σουέζ, την Βόρεια Αφρική, κ.λ.π. όσον αφορά την εισβολή του Χίτλερ στα βρετανικά νησιά αυτό θέτει ζήτημα εθνικής ύπαρξης. Στη Μεσόγειο μπαίνει ζήτημα ύπαρξης της αυτοκρατορίας. Δεν αποκλείεται η Ιταλία να αποδειχτεί το αδύνατο σημείο της Γερμανίας.

1

Η Μεγάλη Βρετανία μπορεί να χρησιμοποιήσει τη Βόρεια Αφρική σαν νέα βάση επιχειρήσεων. Αυτό θα σημάνει τον αποκλεισμό της Ευρώπης. Όσον αφορά την εισβολή στη Μεγάλη Βρετανία, ο Τσόρτσιλ μιλάει για υποχώρηση στον Καναδά, αλλά δεν αναφέρεται στην περιοχή της Μεσογείου. Είναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν αυτή την περιοχή; Είναι πιο φυσικό να πολεμήσουν υποχωρώντας στην Μεσόγειο. Κατόπιν η Αμερική θα είναι η Τρίτη φάση. Αν η Μεγάλη Βρετανία δεν είναι υποχρεωμένη να υπερασπιστεί περισσότερο τα νησιά της θα είναι σε πλεονεκτική θέση στη Μεσόγειο. Θα καταστήσει την Ιταλία αντικείμενο εντατικού πολέμου και θα κάνει αποκλεισμό στην Γερμανία δηλαδή στην Ευρώπη.Η Ρωσία αποκλείεται να μπει στον πόλεμο στο πλευρό του Χίτλερ και του Μουσολίνι. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες μπουν στον πόλεμο και πιστεύω ότι θα το κάνουν, αυτό θα έχει μια τρομερή επίδραση στη Μόσχα. Ας εξετάσουμε την άλλη εκδοχή: Να μην μπουν στον πόλεμο. Και μόνο η ταχύτητα της προέλασης της Γερμανίας ενισχύει τους απομονωτιστές που περιμένουν τον Καναδά, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Λατινική Αμερική να πέσουν στην αγκαλιά τους. Μετά, ένας πόλεμος εναντίον της Ιαπωνίας πριν συναντήσει τον Χίτλερ. Όχι μόνο οι υποστηρικτές της απομόνωσης αλλά η πορεία του πολέμου στην Ευρώπη καθορίζει τι θα ακολουθήσει.Πρέπει να ομολογήσω ότι δεν έχω διαβάσει παρά ελάχιστα για τον πόλεμο, εδώ και μερικές εβδομάδες, πέρα από αυτά που γράφουν οι εφημερίδες. Καταλαβαίνετε ότι αυτό το ζήτημα της απόπειρας δολοφονίας έχει απασχολήσει την προσοχή μου. Οι λεγόμενοι απομονωτικοί τείνουν να αποδεχτούν την ήττα της βρετανικής αυτοκρατορίας. Φοβούνται τον Χίτλερ. Λένε ότι δεν μπορούν να αναβάλλουν τον πόλεμο εναντίον του. Μπορεί να μας εμποδίσει να αποκτήσουμε την βρετανική κληρονομιά. Ακολούθως διαβάζουμε στις εφημερίδες ότι η Γερουσία ομόφωνα έδωσε πρωτοφανείς εξουσίες στον Ρούζβελτ. Αυτό δείχνει ότι έχει συμφωνήσει και με τους δύο, τους Ρεπουμπλικάνους και τους Δημοκρατικούς για την ανάγκη εισόδου στον πόλεμο.Το τηλεγράφημα συμπάθειας του Καρντένας για τη Γαλλία καθώς η Ιταλία μπήκε στον πόλεμο, είναι η μεξικανική απάντηση στις αμερικανικές φωνές, ότι το Μεξικό είναι ναζιστικό και επομένως η εισβολή σε αυτό είναι υποχρεωτική. Υπογραμμίζει τη συμφωνία μεταξύ του Καρντένας και της Ουάσιγκτον. Φυσικά όλα αυτά είναι εντυπώσεις μου και όχι σίγουρα συμπεράσματα.Όπως σας είπα δεν έχω παρακολουθήσει τα γεγονότα, τις τελευταίες βδομάδες τόσο στενά, όσο είναι απαραίτητο για να βγουν σίγουρα συμπεράσματα. Πιο πρόσφατες εξελίξεις φέρνουν τις Ηνωμένες Πολιτείες πλησιέστερα στον πόλεμο. Τι μορφή θα έχει ο πόλεμος; Αν οι

2

Σύμμαχοι πετύχουν νίκες εναντίον της Ιταλίας θα έχουν κερδίσει χρήσιμες αεροπορικές βάσεις εναντίον της Γερμανίας. Επιτυχίες κατά της Ιταλίας θα έδιναν κυριαρχία πάνω στην Ισπανία. Υποστήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες με την μορφή πολεμικού υλικού σε αυτή την περίπτωση μπορεί να γίνει πολύ αποτελεσματική. Η είσοδος των Ηνωμένων Πολιτειών είναι πιθανόν να αρχίσει με την αεροπορία, τα πολεμικά πλοία και ίσως με πεζοναύτες - αλλά όχι από την αρχή με κανονικό στρατό. Οι στόλοι πρέπει να οργανωθούν σε σχέση με τη Βρετανία και τη Γαλλία. Πρέπει να οργανωθεί ένας αποκλεισμός της Ευρώπης με σκοπό να στραγγαλιστεί οικονομικά ο Χίτλερ παρά τις νίκες του.Αυτό μπορεί να συμβεί ειδικά αν κερδίσουν την Μόσχα, πράγμα που είναι πολύ πιθανό. Επιτυχίες στην Ιταλία θα σπρώξουν τη Μόσχα στην μεριά των Συμμάχων, τουλάχιστον τόσο όσο τώρα κλείνει προς τη Γερμανία σαν ένας δορυφόρος που απορροφάται από μια άλλη δύναμη.Η στρατιωτικοποίηση προχωράει τώρα σε τεράστια κλίμακα. Η στρατιωτικοποίηση έχει πλατιά υποστήριξη μέσα στους εργάτες. Διακατέχονται από αίσθημα έχθρας κατά του Χίτλερ, ανάμικτα με συγχυσμένα ταξικά συναισθήματα. Μισούν τους νικηφόρους ληστές. Η γραφειοκρατία το χρησιμοποιεί για να τους πει βοηθήστε τους νικημένους γκάνγκστερς. Τα συμπεράσματα μας είναι εντελώς διαφορετικά. Αλλά αυτά τα συναισθήματα είναι η αναπόφευκτη βάση για την τελευταία περίοδο της προπαρασκευής μας. Πρέπει να βρούμε μια νέα ρεαλιστική βάση για την προετοιμασία μας. Π ρέπει να αντιταχτούμε στην αποστολή ανεκπαίδευτων νέων στη μάχη. Τα Συνδικάτα πρέπει να προστατεύουν τους εργάτες όχι μόνο τους ειρηνικούς καιρούς και να ζητούν τη την βιομηχανική τους ειδίκευση, αλλά και να διεκδικούν τη δυνατότητα να διδαχτούν την πολεμική τέχνη από την πολιτεία.Για παράδειγμα, στο Συνδικάτο μπορούμε να το θέσουμε έτσι: Είμαι σοσιαλιστής και εσύ είσαι πατριώτης. Καλώς. Θα συζητήσουμε αυτή τη διαφορά μας. Πρέπει όμως να συμφωνήσουμε ότι οι εργάτες χρειάζονται να εκπαιδευτούν με έξοδα της κυβέρνησης, ώστε να γίνουν στρατιωτικά έμπειροι. Πρέπει να ιδρυθούν σχολές σε ‘σύνδεση με τα Συνδικάτα με έξοδα της κυβέρνησης αλλά κάτω από τον έλεγχο των Συνδικάτων. Αυτό το είδος της προσέγγισης θα μας δώσει δυνατότητα προσπέλασης προς τα εργατικό κίνημα που είναι 95-98% πατριωτικό ακόμα και σήμερα.Μόνο με αυτή την προοπτική, χωρίς αφηρημένη αντιπολίτευση στο μιλιταρισμό, μπορούμε να έχουμε επιτυχίες στα Συνδικάτα και στις στρατιωτικές οργανώσεις. Μπορούμε να αποκτήσουμε με αυτό τον τρόπο, νέες ρίζες και συμπάθειες για τις παράνομες καταστάσεις. Φυσικά η τεχνική πλευρά της παράνομης δράσης είναι σημαντική μα παρόλα αυτά κατέχει μόνο μικρό μέρος της παράνομης δραστηριότητας.

3

Για τους σταλινικούς. Αυτοί επιτίθενται ξερά στην είσοδο των Ηνωμένων Πολιτειών μέχρι να κάνει στροφή η Μόσχα. Ωστόσο είναι σημαντικό να διαχωριστούμε από αυτούς.Τα αφηρημένα συνθήματα έχουν μια ομοιότητα. Με την μεγαλύτερη οργάνωση του μπορούν να φωνάξουν πιο δυνατά από μας. Εμείς πρέπει να βρούμε πως θα κάνουμε πολύ καθαρή τη διαχωριστική μας γραμμή στο ζήτημα του μιλιταρισμού. Φυσικά, με ένα γενικό τρόπο είμαστε αντίθετοι σε όλα, αλλά έχουμε ειδικά διαφορές στο ζήτημα της στρατικοποίησης. Συνιστά την πιο σημαντική διαφορά στο ζήτημα της προετοιμασίας για την παρανομία.Όλα δείχνουν ότι η Μόσχα ετοιμάζει μια στροφή. Στο Μεξικό, όπου οι στροφές συχνά φανερώνονται νωρίτερα, το Κ.Κ. τοποθετεί τον Χίτλερ στο ίδιο επίπεδο με τον Τσόρτσιλ. Τη μέρα που η Μόσχα θα κάνει μια στροφή προς τις δημοκρατίες, σαν ένας μισο-φίλος, θα υπάρξει μια νέα έκρηξη στις γραμμές του Κ.Κ. Πρέπει να κερδίσουμε από αυτή. Σκέφτομαι ότι οι δυνατότητες στο Κ.Κ. είναι πολύ καλές παρά τον προσωρινό ριζοσπαστισμό του Κ.Κ., ο οποίος δεν πρόκειται να κρατήσει πολύ. Επίσης, γενικά παρά τον ριζοσπαστισμό του Κ.Κ. οι δυνατότητες είναι πολύ καλές. Είναι δυνατόν οι Η.Π.Α. να αναμειχτούν τους επόμενους έξι μήνες. Θα μπουν σαν μια πολεμική μηχανή. Πρέπει να μάθουμε πώς να κρατάμε τα όπλα. Όλα τα ζητήματα θα κριθούν τώρα στα στρατιωτικά μέτωπα.Το κράτος οργανώνει τώρα μια τρομερή πολεμική μηχανή με εκατομμύρια άντρες. Δεν έχουμε πλέον τις μικρές δυνατότητες από τις ομάδες άμυνας, αλλά τις μεγάλες δυνατότητες που μας δίνει το ίδιο το κράτος της αστικής τάξης.Κάννον: Μπορεί αυτό να πάρει μορφή ψηφισμάτων στα Συνδικάτα; Πρέπει να διεκδικήσουμε στρατιωτικό εξοπλισμό, εκπαίδευση, κ.λ.π.; Και τι γίνεται με τη δυνατότητα να μπερδέψουν εμάς με τους πατριώτες;Τρότσκι: Ορισμένη σύγχυση είναι αναπόφευκτη, ειδικά στην αρχή. Αλλά θα τοποθετήσουμε όλη μας την αγκιτάτσια σε ταξική βάση. Είμαστε αντίθετοι στους αξιωματικούς της αστικής τάξης που σε μεταχειρίζονται σαν ένα κοπάδι πρόβατα, που σε χρησιμοποιούν σαν κρέας για τα κανόνια. Αντίθετα από τους αξιωματικούς της αστικής τάξης, νοιαζόμαστε για τις απώλειες των εργατών. Θέλουμε εργάτες αξιωματικούς.Μπορούμε να πούμε στους εργάτες; Είμαστε έτοιμοι για την επανάσταση. Αλλά εσείς δεν είσαστε. Όλοι όμως θέλουμε τους δικούς μας εργάτες αξιωματικούς σε αυτή την κατάσταση. Θέλουμε ειδικές εργατικές σχολές που θα μας εκπαιδεύσουν για αξιωματικούς.Στην αρχή ο Τύπος της αστικής τάξης ίσως θα διστάσει. Ίσως και να υποστηρίξει την ιδέα. Αλλά καθώς θα χαράζονται με οξύτητα οι ταξικοί διαχωρισμοί θα την απορρίψει και θα εξαπολύσει επίθεση.

4

Κάννον: Οι Τάιμς της Νέας Υόρκης, μόλις τύπωσαν ένα κύριο άρθρο συνηγορώντας υπέρ της γενικής στρατιωτικής εκπαίδευσης. Πρέπει να συμφωνήσουμε με αυτό;Τρότσκι: Ναι, είναι σωστό - αλλά κάτω από τον έλεγχο των οργανώσεων μας. Απορρίπτουμε τον έλεγχο των Εξήντα Οικογενειών. Θέλουμε βελτίωση των συνθηκών για τον στρατιώτη - εργάτη. Θέλουμε να προφυλάξουμε τη ζωή του. Όχι να την χάσει. Ναι κύριοι αστοί, πρέπει να βασιστείτε στους εργάτες. Τους εκπαιδεύετε για τις δικές σας επιδιώξεις. Θέλουμε να εκπαιδευτούν για τις δικές τους. Δεν θέλουμε να εκπαιδευτούν για να τους διοικούν βλάκες και αδιάφοροι αξιωματικοί της αστικής τάξης που θα τους χρησιμοποιήσουν σαν κρέας για τα κανόνια.Ντόμπς: Από τεχνικής πλευράς υπάρχει αφθονία υλικού για μια τέτοια κατάσταση. Άντρες επιστρατεύτηκαν πρόχειρα τον Μάη και σε δύο τρεις μήνες πέθαναν στην Γαλλία. Δεν είχαν στα σοβαρά εκπαιδευτεί να προστατεύουν τη ζωή τους. Μπορούμε να ετοιμάσουμε κομματικά υλικά βασισμένα στην προηγούμενη πείρα. Για να υποστηρίξουμε ότι οι εργάτες πρέπει να εκπαιδευτούν σαν αξιωματικοί μπορούμε να συντάξουμε κείμενα που να δείχνουν πως αξιωματικοί οδήγησαν σε απώλειες. Επίσης στις αντιπαραθέσεις μας με τους πατριώτες πρέπει να επικαλούμαστε τις περιπτώσεις που εργάτες έχασαν τη ζωή τους επειδή ήταν ελλιπώς εκπαιδευμένοι. Η διαμάχη θα επηρεάσει πολύ τους εργάτες.Κάννον: Δεν φέρνει αυτή η γραμμή ένα οξύ σπάσιμο με τους πασιφιστές όπως ο Νόρμαν Τόμας και την ομάδα Κρατείστε την Αμερική Έξω από τον Πόλεμο; Για μακριά περίοδο η οργάνωση μας πολιτεύονταν αφηρημένα. Ήταν εναντίον του πολέμου γενικώς. Μόνο η επανάσταση μπορεί να σταματήσει τον πόλεμο. Στο εξής πρέπει να ταχτούμε υπέρ της καθολικής εκπαίδευσης στα όπλα. Η δυσκολία είναι να κάνουμε καθαρό ότι είμαστε εναντίον του πολέμου. Χρειαζόμαστε πολύ καθαρές και ακριβείς διατυπώσεις.Ντομπς: Μπορούμε να επιτεθούμε στους πασιφιστές. Δεν θα λύσει το πρόβλημα; Είναι αναπόφευκτο να πολεμήσουμε; Πρέπει να εκπαιδευτείτε. Είτε στον κόκκινο στρατό είτε στο στρατό της αστικής τάξης, πρέπει να εκπαιδευτείτε.Κάννον: Αποδεικνύεται επίσης αναγκαία η επανεκπαίδευση του κινήματος μας. Η νεολαία έχει μπολιαστεί με αντιμιλιταρισμό και μια προσέγγιση αποφυγής σε σχέση με τον πόλεμο. Ήδη πολλοί έχουν ρωτήσει να πάνε στο Μεξικό με σκοπό να μείνουν απέξω. Η προπαγάνδα μας δεν μας διαχωρίζει επαρκώς από τους πασιφιστές. Λέμε ότι δεν πρέπει να γίνει πόλεμος! Και την ίδια στιγμή λέμε πως δεν μπορούμε να τον αποφύγουμε. Κάπου κάτι μας λείπει. Όλα τα ζητήματα θα λυθούν με πόλεμο. Η απλή αντιπολίτευση δεν λέει τίποτα. Αλλά το πρόβλημα που

5

χρειάζεται τις πιο καθαρές διατυπώσεις είναι να διακρινόμαστε από τους πατριώτες.Κονίκοβ: Τι γίνεται με το σύνθημα μας όπως: «Ούτε ένα σεντς στον πόλεμο»;Τρότσκι: Ας πούμε ότι διαθέτουμε ένα γερουσιαστή. Θα εισηγηθεί ένα νομοσχέδιο για εκπαιδευτικά στρατόπεδα των εργατών. Ίσως ζητήσει 500 εκατομμύρια για αυτό. Την ίδια στιγμή θα καταψηφίσει τον στρατιωτικό προϋπολογισμό επειδή ελέγχεται από τον αστικό εχθρό. Δεν μπορούμε για την ώρα να απαλλοτριώσουμε την αστική τάξη, έτσι την αφήνουμε να εκμεταλλεύεται τους εργάτες. Αλλά επιχειρούμε να προστατέψουμε τους εργάτες μέσω των Συνδικάτων. Τα δικαστήρια είναι της αστικής τάξης αλλά δεν τα μποϋκοτάρουμε όπως οι αναρχικοί. Προσπαθούμε να τα χρησιμοποιήσουμε και να παλέψουμε μέσα από αυτά. Όπως και με το κοινοβούλιο. Είμαστε εχθροί με την αστική τάξη και τους θεσμούς της, αλλά τους χρησιμοποιούμε. Ο πόλεμος είναι ένας θεσμός της αστικής τάξης χιλιάδες φορές πιο ισχυρός από όλους τους άλλους θεσμούς της. Τον αποδεχόμαστε σαν μια πραγματικότητα όπως τα σχολεία της αστικής τάξης και προσπαθούμε να τον χρησιμοποιήσουμε. Οι πασιφιστές αποδέχονται κάθε τι το αστικό, εκτός του μ9ιλιταρισμού. Αποδέχονται τα σχολεία, το κοινοβούλιο, τα δικαστήρια, χωρίς αμφισβήτηση. Όλα είναι καλά σε ειρηνικούς καιρούς. Αλλά ο στρατός δεν είναι αστικός όπως όλα τα άλλα; Όχι, οπισθοχωρούν και δεν θέλουμε τίποτα από αυτόν. Οι μαρξιστές επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν τον πόλεμο όπως κάθε άλλο θεσμό της αστικής τάξης. Είναι καθαρό πως στην ερχόμενη περίοδο η αντίθεση μας στο μιλιταρισμό θα αποτελέσει τη βάση της προπαγάνδας μας. Η οργάνωση μας θα είναι υπέρ της στρατιωτικής εκπαίδευσης των μαζών. Το στρατιωτικό μεταβατικό μας πρόγραμμα είναι πρόγραμμα αγκιτάτσιας. Το επαναστατικό σοσιαλιστικό μας πρόγραμμα είναι προπαγάνδα.Πρέπει να είμαστε φοβερά κατηγορηματικοί την επόμενη περίοδο. Πρέπει να επισημάνουμε τον Τόμας σαν τον πιο ύπουλο εχθρό μας. Πρέπει να πούμε ότι ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος. Γραφειοκράτες! Αυτός ο πόλεμος φέρνει το θάνατο στα Συνδικάτα σας. Πρέπει να κάνουμε την πιο κατηγορηματική προειδοποίηση με τα πιο μελανά χρώματα. Πρέπει να βγούμε μπροστά κατηγορηματικά υπέρ της δικτατορίας του προλεταριάτου. Πρέπει να σπάσουμε πλήρως με τους πασιφιστές. Πριν από λίγο καιρό ο καθένας ήταν κατά του πολέμου. Κάθε σύγχυση με τους πασιφιστές είναι εκατό φορές πιο επικίνδυνη από την προσωρινή σύγχυση με τον αστικό μιλιταρισμό. Εμείς ετοιμάζουμε το νέο πεδίο για να ανατρέψουμε τους μιλιταριστές. Οι πασιφιστές υπνωτίζουν τους εργάτες και τους σπρώχνουν στο μιλιταρισμό. Πρέπει να προειδοποιήσουμε ότι ο Τόμας θα υποστηρίξει τον πόλεμο- ο πόλεμος

6

είναι αναπόφευκτος. Πρέπει να μάθουμε την τέχνη του να κρατάμε τα όπλα. Όσο για αυτούς τους αποδρασίες - περιλαμβανόμενων και αυτών που είναι στο κόμμα μας- πρέπει να τους περιφρονήσουμε πλήρως. Είναι λιποτάκτες. Όπως και εκείνους τους αντιρρησίες συνείδησης που αποδέχονται τα πάντα στον καιρό της ειρήνης αλλά δεν θέλουν να αποδεχτούν τον πόλεμο. Οι αποδρασίες εγκαταλείπουν την τάξη τους και την επανάσταση της.Κονίκοβ: Ναι, δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε τις μάζες.Γκόρντον: Πιστεύω ότι η γρήγορη στρατιωτικοποίηση των πλατιών μαζών θα βοηθήσει να προωθήσουμε αυτό το πρόγραμμα και το κάνει ευκολότερο παρά με τους ριζοσπάστες που ο αντιμιλιταρισμός τους έχει μια μακριά παράδοση. Άνθρωποι σαν τον Ντεμπς είναι οι ήρωες τους. Αυτή η παράδοση συνεχίζεται ακόμη στο εργατικό κίνημα. Πώς να επιδράσεις σε αυτό, δεν είναι ακόμα καθαρό στο μυαλό μου. Τρότσκι: Ούτε ο Ντεμπς είχε την προοπτική της κατάκτησης της εξουσίας και της εγκαθίδρυσης μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας. Διαδήλωσε την αποστροφή του για τον πόλεμο και οδηγήθηκε στην φυλακή. Ήταν γενναίος και τίμιος αλλά δεν είχε την προοπτική της επανάστασης.Κάννον: Ήταν διαμαρτυρία και όχι επαναστατική προσέγγιση. Το κίνημα μας επηρεάζεται από αυτό, έχει μολυνθεί, ειδικά η νεολαία που έχει κοινωνική παράδοση διαμαρτυρίας αλλά όχι την παράδοση να μπαίνει στις ένοπλες δυνάμεις και να τις κατακτά. Τρότσκι: Δεν μπορούμε να μείνουμε στο σύνθημα: «Δουλειές και όχι Όπλα». Σε μια πολεμική κατάσταση χρειαζόμαστε νέα συνθήματα. Θα ήταν καλό να έχουμε μια κομματική συζήτηση, πιθανόν ένα μικρό συνέδριο, να επεξεργαστούμε ένα καλό ξεκίνημα αυτής της αγκιτάτσιας. Να αποκτήσουμε μια μικρή πείρα στη Μινεάπολη ή το Σαιντ Πωλ και βλέπουμε. Πρέπει να έχουμε στο περιοδικό άρθρα για τα στρατιωτικά ζητήματα. Επίσης στη «Στρατιωτική έκκληση». Ακόμα και η πλειοψηφία αυτών που έχουν μια παλιά συνδικαλιστική παράδοση μπορεί να επανεκπαιδευτεί με ταχείς ρυθμούς. Ο Τόμας και οι όμοιοι του θα ρεζιλευτούν γρήγορα και θα χάσουν το ακροατήριο τους. Με στόχο να πολεμήσουμε τον πραγματικό εχθρό, πρέπει να μπούμε στο έδαφος του που είναι τώρα ο μιλιταρισμός. Κάννον: Μπορεί να αποκληθούμε μιλιταριστές;Τρότσκι: Με μια έννοια, ναι. Είμαστε προλεταριακοί σοσιαλιστές επαναστάτες μιλιταριστές. Ίσως να μην το χρησιμοποιήσουμε από τη αρχή. Ας περιμένουμε μέχρι να μας πει μιλιταριστές ο Τόμας ή κανένας σαν κι αυτόν και μετά κάνουμε μια πολεμική σαν απάντηση. Ο Τόμας μας είπε μιλιταριστές; Ναι, είμαστε. Με κάποια έννοια. Μετά μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε με αυτή την επεξήγηση.

7

Κονίκοβ: Αρχίσαμε να το συζητάμε αυτό στον πυρήνα μας αλλά φοβόμαστε να το πούμε ανοικτά παίρνοντας υπόψη τον κίνδυνο των χαφιέδων. Δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε συνθήκες ώστε να στείλουν τους νέους μας σε στρατόπεδα συγκέντρωσης αντί του στρατού. Ήδη φοβόμαστε ότι τα μέλη μας θα αποκλειστούν από το στρατό. Πως μπορούμε να κάνουμε αγκιτάτσια με αυτό τον τρόπο χωρίς εκ των προτέρων να μας σταμπάρουν σαν προδότες;Τρότσκι: Θα έχουμε θύματα. Είναι αναπόφευκτο. Θα γίνουν απροσεξίες και τα παρόμοια. Αλλά η γενική γραμμή μας θα μας προστατεύσει. Στο Συνδικάτο μπορώ να πω ότι υποστηρίζω την Τέταρτη Διεθνή. Είμαι κατά του πολέμου. Αλλά είμαι με εσάς. Δεν θα σαμποτάρω τον πόλεμο.. Θα είμαι ο καλύτερος στρατιώτης ακριβώς όπως ήμουν ο καλύτερος και ο πιο ειδικευμένος εργάτης στο εργοστάσιο. Την ίδια στιγμή θα προσπαθώ να σας πείσω ότι πρέπει να αλλάξουμε την κοινωνία. Στο δικαστήριο ο φίλος μου εργάτης θα πει: «είπε ότι θα είναι πειθαρχημένος στρατιώτης, ότι δεν θα προκαλέσει εξεγέρσεις. Το μόνο που ζητάει είναι το δικαίωμα να εκφράζει τη γνώμη του». Μπορούμε με ανάλογο τρόπο να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας στα δικαστήρια για την πρόβλεψη μας όσον αφορά τη μοίρα της αστικής κοινωνίας. Αν η αστική τάξη θέλει να διατηρήσει τη δημοκρατία θα είναι καλά, αλλά μέσα σε ένα χρόνο θα έχει επιβάλλει τη δικτατορία. Είμαστε εναντίον της δικτατορίας. Θα παλέψουμε με το όπλο στο χέρι ενάντια σε μια τέτοια δικτατορία. Φυσικά η αρχή μας είναι να ανατρέψουμε την λεγόμενη δημοκρατία της αστικής τάξης όταν μπορέσουμε, αλλά η αστική τάξη θα μας προλάβει Ντόμπς: όπως στο εργοστάσιο κάποιος πρέπει να είναι ο καλός εργάτης αν θέλει να επηρεάσει τους άλλους εργάτες έτσι και στο στρατό πρέπει να είναι καλός στρατιώτης.Κονίκοβ: Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην αγκιτάτσια μας.Κάννον: Σε ποιο βαθμό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την αναλογία μεταξύ στρατού και εργοστασίου; Μπορούμε ένα την χρησιμοποιήσουμε τόσο κατηγορηματικά όπως το έκανες εσύ εδώ μέσα;Τρότσκι: Νομίζω ναι. Στα εργοστάσια τώρα πάνω από το μισό της παραγωγής είναι υλικά πολέμου. Ντόμπς: Εάν θα καταταγούμε ή αν θα περιμένουμε να μας καλέσουν ή αν αποφύγουμε να στρατευτούμε, είναι πρακτικό ζήτημα, δεν είναι; Εάν θα ενταχθούμε εθελοντικά ή θα περιμένουμε να μας καλέσουνε ή θα αποφύγουμε τη στράτευση – είναι ένα πρακτικό ζήτημα της καθημερινότητας.Τρότσκι: Πρέπει να είμαστε υπέρ της υποχρεωτικής στρατιωτικής εκπαίδευσης για τους εργάτες κάτω από τον έλεγχο των εργατών. Είναι μια προσέγγιση στις εργατικές πολιτοφυλακές. Αν θα μπούμε στο στρατό είναι ένα ατομικό ζήτημα. Είναι προφανές ότι δεν θα κάνουμε αγκιτάτσια υπέρ της στράτευσης.

8

Ντόμπς: Στο Τέξας ένας βουλευτής προτείνει κονδύλια για τη δημιουργία μαχητικών ομάδων εναντίον της Πέμπτης Φάλαγγας. Αυτοί οι εργάτες θα εκπαιδευτούν από αξιωματικούς που θα τους επιλέξουν οι εργοδότες. Αυτό μοιάζει να είναι ιδανική περίπτωση, μπορούμε να πάρουμε την ευκαιρία και να δούμε πως είναι δυνατόν να την αντιστρέψουμε και να τη χρησιμοποιήσουμε.Τρότσκι: Θα υπάρξουν ντουζίνες τέτοια παραδείγματα. Ένα ακόμη σημείο: Πρέπει να κάνουμε πολεμική στο βλακώδη ισχυρισμό ότι οι Η.Π.Α. είναι απρόσβλητες. Οπωσδήποτε οι Η.Π.Α. προσβάλλονται. Κάθε σύγχρονη αυτοκρατορία προσβάλλεται από κάθε αλλαγή στη στρατιωτική ισχύ άλλων χωρών. Η Γερμανία απειλεί την αυτοκρατορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο καπιταλισμός είναι διεθνής.

(Το θέμα του πολέμου τελειώνει εδώ και η συζήτηση συνεχίζεται την επόμενη μέρα στα υπόλοιπα θέματα).

9

Το κείμενο αυτό του Λέων Τρότσκι αποτελεί απόσπασμα από συζήτηση με συντρόφους του αμερικάνικου τροτσκιστικού κόμματος SWP στις 7 Αυγούστου 1940 μόλις δυο εβδομάδες πριν αυτός δολοφονηθεί από τους σταλινικούς πράκτορες. Δημοσιεύθηκε στο εσωτερικό δελτίο του SWP Τόμος 2, κεφάλαιο ΙΙΙ τον Σεπτέμβρη του ίδιου έτους. Υπάρχει στα γραπτά Τρότσκι 1938-40. Στα ελληνικά μεταφράστηκε από μέλη της ΚΔΕ πριν αυτή διαλυθεί και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Νέα Προοπτική, Τεύχος 148, 26-5-1996.

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

7 Αυγούστου 1940

Ερώτηση: Ποιος θα έπρεπε να είναι ο ρόλος του στρατευμένου επαναστάτη στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα;Α) Θα έπρεπε να προσπαθήσει να αποφύγει την στράτευση;Β) Σε τι βαθμό θα έπρεπε το κόμμα να διατηρήσει τα στελέχη του;Γ) Θα έπρεπε το κόμμα να συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεων του στο στρατιωτικό τομέα της χώρας ή στο βιομηχανικό;Δ) Ποιοι είναι οι εναλλακτικοί ρόλοι μιας επαναστάτριας σε αυτό τον πόλεμο;Τρότσκι: Αν είναι στρατεύσιμος, ας στρατευθεί. Δεν νομίζω ότι θα έπρεπε να αποφύγει τη στράτευση - πρέπει να ακολουθήσει τη γενιά του και να συμμετάσχει στη ζωή της. Θα έπρεπε το κόμμα να διατηρήσει τα στελέχη του κρατώντας τα μακριά από το στρατό; Αυτό θα σήμαινε να τα διατηρήσει κατά μια πολύ κακή έννοια. Όταν το πιο ζωντανό κομμάτι του πληθυσμού επιστρατεύεται, τότε τα στελέχη μας πρέπει να βρίσκονται μέσα του. Που θα έπρεπε το κόμμα να συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεων του, στις στρατιωτικές ή στις βιομηχανικές οργανώσεις; Αυτό εξαρτάται από το μέγεθος της στρατιωτικοποίησης και της επιστράτευσης. Αν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού επιστρατευθεί τότε το μεγαλύτερο μέρος του κόμματος μας θα είναι επίσης στο στρατό. Για τις γυναίκες, στο βαθμό που οι γυναίκες θα αντικαταστήσουν τους άντρες σε πολλούς τομείς της βιομηχανίας και των κοινωνικών υπηρεσιών, οι συντρόφισσες μας θα παίξουν και αυτές το ρόλο της γενιάς τους.Πρέπει να καταλάβουμε ότι η ζωή αυτής της κοινωνίας, η πολιτική, τα πάντα, θα βασίζονται στον πόλεμο και ως εκ τούτου το επαναστατικό πρόγραμμα θα πρέπει να βασίζεται στον πόλεμο. Δεν μπορούμε να αντιταχτούμε στο γεγονός του πολέμου με ευχολόγια και ενάρετο

10

πασιφισμό. Οφείλουμε να μπούμε στην αρένα που δημιούργησε η κοινωνία. Είναι φρικτή αρένα - είναι πόλεμος - αλλά στο βαθμό που είμαστε αδύναμοι και δεν έχουμε την ικανότητα να πάρουμε την τύχη της κοινωνίας στα χέρια μας στο βαθμό που η κυρίαρχη τάξη είναι αρκετά ισχυρή για να μας επιβάλλει αυτό τον πόλεμο, είμαστε υποχρεωμένοι να δεχτούμε αυτή την βάση για τη δραστηριότητα μας.Διάβασα μια σύντομη αναφορά για κάποια συζήτηση που είχε ο Σάχτμαν με έναν καθηγητή στο Μίτσιγκαν με έναν καθηγητή στο Μίτσιγκαν και ο Σάχτμαν διατύπωσε αυτή την ιδέα: «Ας κάνουμε ένα πρόγραμμα για ειρήνη, όχι για πόλεμο, για τις μάζες, όχι για φονικό κ.λ.π.» Τι πάει να πει αυτό; Αν δεν έχουμε ειρήνη δεν μπορούμε να έχουμε πρόγραμμα ειρήνης, αν έχουμε πόλεμο πρέπει να έχουμε πρόγραμμα για πόλεμο. Και η αστική τάξη δεν μπορεί παρά να οργανώσει τον πόλεμο. Ούτε ο Ρούσβελτ ούτε ο Γουίλκι είναι ελεύθεροι να αποφασίσουν. Πρέπει να προετοιμάσουν τον πόλεμο και όταν θα το έχουν κάνει θα τον διεξάγουν. Θα πουν ότι δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά επειδή υπάρχει ο κίνδυνος του Χίτλερ, κ.λ.π., ο κίνδυνος της Ιαπωνίας κ.λ.π. Ένας μόνο τρόπος υπάρχει να αποτραπεί ο πόλεμος - και αυτός είναι να ανατραπεί το σημερινό κοινωνικό καθεστώς. Όμως, καθώς είμαστε υπερβολικά αδύναμοι για αυτό το καθήκον, ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος. Από εκεί και πέρα το ζήτημα δεν μπαίνει σε μας όπως στα αστικά σαλόνια – «Ας γράψουμε ένα άρθρο για την ειρήνη» κ.λ.π. που είναι κατάλληλα για εφημερίδες όπως το «Έθνος». Οι άνθρωποι μας πρέπει να σκεφτούν σοβαρά. Πρέπει να πούμε: «Ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος για αυτό ας φτιάξουμε ένα οργανωτικό, εργατικό πρόγραμμα για τον πόλεμο». Η επιστράτευση της νεολαίας είναι μέρος του πολέμου και γίνεται μέρος του προγράμματος μας. Είναι συζητήσιμο αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα στείλουν εκστρατευτικό σώμα αυτή τη στιγμή. Έχω την εντύπωση ότι δεν είναι διατεθειμένες να στείλουν στρατό στην Ευρώπη ή οπουδήποτε αλλού για κανά δύο χρόνια γιατί δεν είναι δυνατό να δημιουργήσεις ένα τέτοιο στρατό σε μια βραδιά και σε μια χώρα που δεν υπάρχει στρατιωτική παράδοση, όπως για παράδειγμα στη Γερμανία, όπου για αιώνες είχαν την παράδοση του πρωσικού μιλιταρισμού.Τώρα οι καπιταλιστές σκοπεύουν να δημιουργήσουν αυτόν τον τρομακτικό στρατό εκατομμυρίων, να δημιουργήσουν αξιωματικούς, να δημιουργήσουν ένα νέο στρατιωτικό πνεύμα και έχουν αρχίσει με απόλυτη επιτυχία να διαφοροποιούν την κοινή γνώμη του έθνους για το μιλιταρισμό. Την εποχή που ο Ρούσβελτ εκφωνούσε την προεκλογική του ομιλία, υπήρχε μια έξαρση της κοινής γνώμης υπέρ του απομονωτισμού. Τώρα όλα αυτά τα αισθήματα ανήκουν στο παρελθόν, στην παιδική ηλικία του έθνους, παρότι συνέβησαν μόνο μερικούς μήνες πριν.

11

Τώρα το εθνικό αίσθημα είναι υπέρ ενός τεράστιου στρατού, ναυτικού και αεροπορίας. Αυτό είναι το ψυχολογικό κλίμα για τη συγκρότηση μιας στρατιωτικής μηχανής και θα τη δείτε να γίνετε όλο και πιο ισχυρή κάθε μέρα που περνά και κάθε εβδομάδα. Θα φτιαχτούν στρατιωτικές σχολές κ.λ.π. και θα επέλθει ένας εκπρωσισμός των Η.Π.Α. Οι γιοι των αστικών οικογενειών θα ποτιστούν με πατριωτικά αισθήματα και ιδεώδη και ο γονείς τους θα νιώθουν περήφανοι που οι γιοι τους μοιάζουν με Πρώσους υπολοχαγούς. Σε κάποιο βαθμό αυτό θα ισχύσει και για τους εργάτες.Για αυτό ακριβώς πρέπει να προσπαθήσουμε να ξεχωρίσουμε τους εργάτες από τους υπόλοιπους με ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης εργατικών σχολών, εργατών αξιωματικών αφοσιωμένων στην ανάπτυξη ενός εργατικού στρατού, κ.λ.π. Δεν μπορούμε να αποφύγουμε τη στρατικοποίηση αλλά μέσα στη στρατιωτική μηχανή μπορούμε να κρατάμε την ταξική γραμμή. Οι Αμερικανοί εργάτες δεν θέλουν να κατακτηθούν από τον Χίτλερ και σε αυτούς που λένε «ας έχουμε ένα πρόγραμμα ειρήνης» ο εργάτης θα απαντήσει «μα ο Χίτλερ δεν θέλει πρόγραμμα ειρήνης». Για αυτό εμείς λέμε: Θα υπερασπίσουμε τις Η.Π.Α. με ένα εργατικό στρατό, με εργάτες αξιωματικούς, με εργατική κυβέρνηση, κ.λ.π. Αν δεν είμαστε πασιφιστές που περιμένουν ένα καλύτερο μέλλον και αν είμαστε δραστήριοι επαναστάτες, η δουλειά μας είναι να διεισδύσουμε σε όλη την πολεμική μηχανή. Φυσικά από αυτό το στρατό μπορεί αύριο να επιλέξουν κάποιο σώμα και να το στείλουν σε κάποιο πεδίο μάχης και χωρίς αμφιβολία αυτό το σώμα θα έχει βαριές απώλειες. Ο πόλεμος είναι μια επικίνδυνη δουλειά και δεν μπορούμε να εφεύρουμε κάποιο φυλακτό για αυτούς τους κινδύνους.Φυσικά το κόμμα μπορεί να κάνει κάποιες εξαιρέσεις για αυτούς που είναι απαραίτητοι σε κάποια συγκεκριμένη δουλειά, αλλά αυτό αφορά μόνο επιμέρους εξαιρέσεις κι εδώ συζητάμε για τον κανόνα. Πέρα από αυτό οι σύντροφοι μας πρέπει να είναι οι καλύτεροι στρατιώτες και καλύτεροι αξιωματικοί και ταυτόχρονα οι καλύτεροι ταξικοί αγωνιστές. Θα πρέπει να προκαλέσουν στους εργάτες μια δυσπιστία για την παλιά στρατιωτική παράδοση, για τα στρατιωτικά σχέδια της αστικής τάξης και των αξιωματικών της και θα πρέπει να επιμείνουν στην αναγκαιότητα εκπαίδευσης εργατών αξιωματικών που θα είναι αφοσιωμένοι στο προλεταριάτο. Αυτή την εποχή κάθε σημαντικό ζήτημα, εθνικό ή διεθνές, θα λυθεί με τα όπλα - όχι με ειρηνικά μέσα. Δεν εξαρτάται από τη θέληση μου ή την δική σας αλλά καθορίζεται από τις αντιφάσεις της κοινωνίας η οποία έχει θέσει αυτό το πρόβλημα μπροστά μας από το οποίο δεν μπορούμε να ξεφύγουμε. Για αυτό το λόγο είναι καθήκον του κάθε εργάτη, του κάθε επαναστάτη να μάθει να χειρίζεται τα όπλα με επιδεξιότητα. Όσον αφορά τις απώλειες στα συνδικάτα, αν έχουμε γενική επιστράτευση, τότε τα συνδικάτα θα χάσουν αμέσως τα καλύτερα στοιχεία και θα παραμείνουν μόνο οι μεγαλύτεροι σε ηλικία. Αυτοί οι

12

άνθρωποι δεν είναι τόσο πιθανό ότι θα είναι αρκετά πεισματικοί. Από την άλλη μεριά οι νεότερες γενιές για πρώτη φορά στην ιστορία θα νιώσουν οπλισμένες, από το ίδιο το κράτος! Είναι απόλυτα σωστό ότι αρχικά θα έχουμε μια έκρηξη σοβινιστικού πατριωτισμού και ότι θα απομονωθούμε ακόμη περισσότερο από ότι τώρα η δραστηριότητα μας θα περιορίζεται αναπόφευκτα από καταπιεστικά μέτρα. Θα πρέπει όμως να προσαρμοστούμε σε αυτή την κατάσταση. Για αυτό ακριβώς θα είναι διπλά βλακώδες να παρουσιάσουμε μια εντελώς αφηρημένη πασιφιστική θέση σήμερα. Το αίσθημα που έχουν οι μάζες είναι ότι είναι αναγκαίο να αμυνθούν. Εμείς πρέπει να πούμε: «ο Ρούζβελτ (ή ο Γουίλκι ) λέει ότι είναι απαραίτητο να υπερασπιστούμε τη χώρα. Ωραία! Μόνο που πρέπει να είναι η δικιά μας χώρα αυτή και όχι αυτή των Εξήντα Οικογενειών και της Γουόλ Στρήτ. Ο στρατός πρέπει να είναι κάτω από τον έλεγχο μας. Πρέπει να έχουμε τους δικούς μας αξιωματικούς οι οποίοι θα είναι πιστοί σε μας». Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να δημιουργήσουμε προσβάσεις προς τις μάζες ώστε να μην σπρωχτούν μακριά από μας και έτσι να προετοιμαστούμε για το επόμενο βήμα που θα είναι πιο επαναστατικό. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το παράδειγμα της Γαλλίας αποτελεσματικά. Πρέπει να πούμε: «σας προειδοποιούμε εργάτες ότι αυτοί (η αστική τάξη) θα σας προδώσουν! Κοιτάξτε τον Πετέν που είναι φίλος του Χίτλερ. Θα έχουμε τα ίδια και στη δική μας χώρα; Πρέπει να φτιάξουμε δικό μας μηχανισμό κάτω από εργατικό έλεγχο». Πρέπει να προσέξουμε να μην ταυτιστούμε με τους σοβινιστές ούτε με τα συγχυσμένα αισθήματα αυτοσυντήρησης. Πρέπει να κατανοήσουμε τα αισθήματα των μαζών και να προσαρμοστούμε σε αυτά τα αισθήματα με κριτικό τρόπο και να προετοιμαστούμε τις μάζες για μια καλύτερη κατανόηση της κατάστασης, διαφορετικά θα παραμένουμε μια σέκτα της οποίας η πασιφιστική εκδοχή είναι ότι το αθλιότερο.Πρέπει επίσης να πούμε ότι ο πόλεμος έχει την τάση να οδηγεί προς μια ολοκληρωτική δικτατορία. Ο πόλεμος αναπτύσσει το συγκεντρωτισμό και κατά τη διάρκεια του η αστική τάξη δεν πρόκειται να επιτρέψει στους εργάτες καινούργιες κατακτήσεις. Τα συνδικάτα επομένως θα γίνουν ένα είδους Ερυθρού Σταυρού για τους εργάτες, ένα είδος φιλανθρωπικού θεσμού. Οι ίδιοι οι εργοδότες θα μπουν κάτω από τον έλεγχο του κράτους, τα πάντα θα υποταχτούν στο στρατό και η επιρροή των συνδικάτων θα εκμηδενιστεί. Πρέπει να πούμε για αυτό από τώρα: «Αν δεν τοποθετηθείτε στη βάση ενός εργατικού στρατού με εργατικές σχολές, εργάτες αξιωματικούς κ.λ.π. και πάτε στον πόλεμο σε στρατιωτική βάση παλαιού τύπου, είσαστε καταδικασμένοι». Με αυτό τον τρόπο θα επιβιώσουν τα ίδια τα συνδικάτα.Ακόμη κι αν οι Η.Π.Α. στείλουν στρατό στο εξωτερικό, στην Ευρώπη ή στην Ασία και οι απώλειες είναι μεγάλες, όπως αναμένεται, δεν μπορούμε να εξαιρέσουμε τους συντρόφους μας γιατί από την άλλη

13

πλευρά δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το ρυθμό της επαναστατικής ανόδου στην Ευρώπη ή στην Ασία και ίσως ο αμερικανικός στρατός βρεθεί σε μια χώρα τη στιγμή του επαναστατικού ξεσπάσματος. Σε αυτή την περίπτωση ακόμα και δύο ή τρεις δικοί μας άνθρωποι μπορούν να παίξουν αποφασιστικό ρόλο. Θα θελήσουν να χρησιμοποιήσουν τον αμερικανικό στρατό ενάντια σε μια τέτοια επανάσταση και σε αυτή την περίπτωση ακόμη κι ένας θαρραλέος άνδρας μπορεί να στρέψει ένα σύνταγμα σε διαφορετική κατεύθυνση. Αυτά δεν μπορούν προβλεφθούν – υπάρχουν αστάθμητοι παράγοντες- ωστόσο αυτός είναι ο λόγος που λέμε ότι πρέπει να πάμε όλοι με την τάξη μας. Δεν πιστεύω ότι ένας επαναστάτης μπορεί να μείνει στην άκρη την πρώτη περίοδο - ας πούμε ένα χρόνο ή κάτι τέτοιο - και μετά να έρθει με το μπαστούνι του και το καπέλο του και να πει: «και τώρα σύντροφοι, ας κάνουμε την επανάσταση». Συγχωρήστε με για την γελοιογράφιση. Αν όμως είναι στο στρατό και προειδοποιεί τους άλλους για τους κινδύνους των αστικών θεσμών και τους συμβουλεύει να δημιουργήσουν ένα εργατικό πρόγραμμα για τον πόλεμο, παρόλες τις σοβινιστικές επιθέσεις εναντίον του, ακόμα και αν του γυρίσουν την πλάτη, θα πουν αργότερα: «Θυμόσαστε μας είχε προειδοποιήσει» και τότε θα αποκτήσει κύρος. Αυτό επαναλαμβάνεται σε κάθε πόλεμο αλλά και στις απεργίες και τα συνδικαλιστικά κινήματα. Όλο κι όλο που πρέπει να θυμούνται είναι: «αυτός ο άνθρωπος μας προειδοποίησε και εμείς τον απορρίψαμε». Τότε γίνεται ο ηγέτης τους, ένας ήρωας. Αν οι ηγέτες ενδιαφέρονται μόνο να αυτοσυντηρηθούν τότε γίνονται σαν συντηρημένα προϊόντα και μάλιστα αποξηραμένα. Αν μπουν στο κίνημα δίνουν ώθηση σε πέντε, δέκα, είκοσι άλλους. Είναι πιο σημαντικό να πολλαπλασιάζουμε τα στελέχη μας παρά να τα συντηρούμε και να μπορούν να πολλαπλασιαστούν κατά εκατοντάδες. Τα στελέχη μας χρειάζονται εκπαίδευση και εμπειρία σε μαζικά κινήματα και αυτή πως θα μπορούσαν να την αποκτήσουν έξω από τη ζωή των μαζών; Όχι δεν είναι δυνατόν να δραπετεύσεις από την εποχή σου. Παραπέρα, θα πρέπει να τα συμφωνήσουμε με τα στελέχη μας και είμαι σίγουρος ότι δεν θα αποδεχτούν την ιδέα της απόδρασης.

14