1

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΠΙΟΥ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Που βρίσκεται; Πως ονοµάζεται;

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

Πως τον γνωρίζεις (ζεις σε αυτόν, τον επισκέφτηκες στις

διακοπές σου, είναι το χωριό του παππού και της γιαγιάς..)

Περιγραφή µε κάθε λεπτοµέρεια (παραθαλάσσιο µέρος, στενοί

δρόµοι, πέτρινα σπίτια..). Κάτι που σου αρέσει περισσότερο

Ποια είναι ή ιστορία του. Πως περνάς όταν βρίσκεσαι εκεί. Κάποιο

περιστατικό που συνέβη και το θυµάσαι

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ποιες είναι οι σκέψεις και τα συναισθήµατα που µας δηµιουργεί. Τι

σκέφτεσαι για το µέλλον.

2

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ένα από τα ωραιότερα…είναι….

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

Θάλασσα: Γαλαζοπράσινη θάλασσα, ακύµαντη, ήρεµη,

τρικυµιώδης, κυµατώδης, απέραντη, γαλαζοπράσινα νερά, διάφανη,

λάµπει σαν το εσωτερικό κοχυλιού/ Μαγεύει από την πρώτη

στιγµή όποιον φτάνει εκεί/σκοτεινή, απειλητική

Στεριά: πεδινή, ορεινή, παραθαλάσσια, δασώδη, βραχώδη

Ουρανός: καταγάλανος, συννεφιασµένος, έναστρος, βροχερός,

χλωµός, ανέφελος

Ήλιος: Ήταν η ώρα που βασίλευε ο ήλιος και όλα είχαν βαφτεί µε

ένα λαµπερό κόκκινο χρώµα/ Ο ήλιος έλαµπε στέλνοντας µακριές

σκιές στην περιοχή χωρίς να τη ζεσταίνει/ Ο ήλιος είχε δύσει,

αλλά ο ουρανός διατηρούσε τη ρόδινη ανταύγεια του/ο ήλιος

καθώς έδυε άφηνε δέσµες πύρινου κόκκινου/ ο ουρανός ήταν

ανέφελος, βαµµένος ρόδινος στη δύση

Σελήνη: η σελήνη, χλωµή, σαν σύννεφο που ζωήρευε από στιγµή

σε στιγµή/ Το νεογέννητο φεγγάρι κρεµόταν στον ουρανό

Λίµνη: αστραφτερή, όµοια µε γαλάζιο πετράδι, διάφανη

Παραλία: όµορφη, αµµουδερή, ελκυστική

Αέρας: κρύος, χειµωνιάτικος, παγωµένος, δυνατός, φορτωµένος

από τη µυρωδιά των πεύκων /Οι αέρηδες είναι ακόµα µαλακοί.

3

Μυρίζουν ώριµα φρούτα. ∆ε θέλουν σύννεφα µαζί τους, πάνε

ανάλαφροι σαν ξυπόλητα αγόρια

Σύννεφα: σκοτεινά, µουντά, γκρίζα, πυκνά

∆έντρα: κοντά, λιγνά, σκυφτά, δέντρα µε φύλλα µακριά, λεπιδωτά,

∆ρόµος: καλοφτιαγµένος, το καλοκαίρι µοσχοβολάει δυνατά από

τη δεντροστοιχία και τα περβόλια που απλώνονται πλάι του/

Στενό κατηφορικό χωµατόδροµο, ισκιερό και δροσερό, ανάµεσα σε

πεύκα, και µια πελώρια ελιά/ στενός δρόµος µε στροφές και

γκρεµούς

Κρύο: τσουχτερό, αφόρητο, διαπεραστικό

Λουλούδια: φούντωναν σαν φωτίτσες τα λουλούδια στις ροδακινιές

Οµίχλη: Η οµίχλη ήταν τόσο πυκνή που τα σπίτια έµοιαζαν

αληθινά φαντάσµατα / η οµίχλη πύκνωνε όλο και πιο πολύ και το

κρύο δυνάµωνε συνεχώς.

Συννεφιασµένο απόγευµα/σκοτεινό σούρουπο/µαγευτική, διάφανη,

κρύα, χειµωνιάτικη µέρα/σκοτάδι πυκνό/

4

Άσκηση

Επέκτεινε τις παραγράφους χρησιµοποιώντας φράσεις από το

λεξιλόγιο της θεωρίας.

Τα παιδιά άρχισαν να σκαρφαλώνουν στο ανηφορικό µονοπάτι,

κάτω από τον καταγάλανο ουρανό. ∆ίπλα τους απλώνονταν

καταπράσινες πλαγιές µε αγριολούλουδα. ∆εν έπαυαν να

θαυµάζουν τα πάντα γύρω τους.

Οι λόφοι που ανηφόριζαν ήταν κατάστικτοι από τα φώτα των

αγροτόσπιτων και ο αέρας φορτωµένος µε τη µυρωδιά του πεύκου.

Ο δρόµος ανηφόριζε προς τους ήρεµους λόφους, περνώντας

µέσα από χρυσαφιά χωριουδάκια, αφήνοντας πίσω µικρές άσπρες

εκκλησίες κι αγροκτήµατα όπου κατσίκες έβοσκαν στο γρασίδι,

ενώ υποµονετικά µουλάρια, ζεµένα σε µυλόπετρες, δούλευαν

ασταµάτητα.

5

Βράδυ /χειµώνας Το φως της ηµέρας άρχισε να φεύγει από το δωµάτιο. Ήταν

περασµένες τέσσερις και το συννεφιασµένο απόγευµα ακολούθησε

ένα σούρουπο σκοτεινό. Άκουγα τη βροχή να χτυπάει αδιάκοπα το

παράθυρο της σκάλας και τον αέρα να σφυρίζει ανάµεσα στα

δέντρα, πίσω από το σπίτι.

Στη κορυφή του λόφου, πάνω από µένα, έβγαινε η σελήνη, χλωµή

ακόµα, σαν σύννεφο που ζωήρευε από στιγµή σε στιγµή. Μέσα στην

απόλυτη σιωπή µπορούσα να ακούω το κελάρυσµα των µικρών

ρυακιών στους λόφους και στις κοιλάδες. Ένας δυνατός θόρυβος

ακούστηκε µέσα σ΄αυτά τα µουρµουρίσµατα: ένας θόρυβος βαριών

βηµάτων στο γεφύρι. Ήταν ένα άλογο που το στριφτό µονοπάτι

µου το έκρυβε ακόµα, αλλά το άκουγα που πλησίαζε.

Ήταν νωρίς το απόγευµα µιας µαγευτικής χειµωνιάτικης µέρας µε

παγωνιά και χλωµό ανέφελο ουρανό. Στα οργωµένα χωράφια το

χώµα ήταν σκληρό σαν σίδερο. Στα σποραδικά αγροτόσπιτα ο

καπνός υψωνόταν από τις καµινάδες, στητός σαν κολόνα στην

ασάλευτη ατµόσφαιρα και κοπαδιαστά πρόβατα, κουρασµένα από το

βάρος του πυκνού µαλλιού τους κι από την αρχή της εγκυµοσύνης

τους, στριµώχνονταν γύρω σε γεµάτα σανό παχνιά.

‘Ήταν µια βροχερή χειµωνιάτικη νύχτα µε όλα τα χαρακτηριστικά

µιας καταιγίδας. Οι βροντές κατέλυαν την ησυχία της νύχτας, οι

αστραπές µοίραζαν τον ουρανό στα δυο και οι κεραυνοί φόβιζαν

τους διαβάτες

Άρχιζε να βραδιάζει ο αέρας δυνάµωνε. Τα γέρικα έλατα πίσω από

την καλύβα θρόιζαν κάνοντας έναν παράξενο θόρυβο που δεν είχα

ξανακούσει. Καθόµουν λοιπόν στο κρεβάτι µου και άκουγα σαν

µαγεµένη το τραγούδι τους.

6

Θάλασσα

Ο ουρανός ήταν ανέφελος και τη σιγαλιά διέκοπταν µόνο οι φωνές

των γλάρων και ο θόρυβος των κυµάτων.

Η ήσυχη θάλασσα έµοιαζε διάφανη κι έλαµπε σαν το εσωτερικό

ενός κοχυλιού. Ο ήλιος είχε δύσει, αλλά ο ουρανός διατηρούσε τη

ρόδινη ανταύγεια του.

Το νεογέννητο φεγγάρι κρεµόταν στον ουρανό και στην παραλία

πάφλαζε το κυµατάκι.

Τα κύµατα σηκώνονταν ψηλά και βρυχιόνταν και λυσσοµανούσαν

ανάµεσα στα τροµερά σπήλαια που η θάλασσα είχε καταφέρει να

σκάψει καθώς προσπαθούσε µε µανία να υπονοµέψει τα θεµέλια

της γης.

Λίγο πιο µακριά από την ακτή υπήρχε ένας µοναχικός φάρος.

Ήταν χτισµένος πάνω σε µια θλιβερή ξέρα που σχηµατίστηκε από

βυθισµένα βράχια που τα χτυπούσαν τα κύµατα όλο τον χρόνο.

Φύκια που σχηµάτιζαν µεγάλους σωρούς ήταν γαντζωµένα στη

βάση του και θαλασσοπούλια φτερούγιζαν γύρω του πετώντας µια

ψηλά και µια χαµηλά όπως και τα κύµατα που άφριζαν.

Ο κρύος χειµωνιάτικος αέρας είχε φέρει µαζί του τόσο σκοτεινά

σύννεφα και τόσο δυνατή βροχή, που ήταν αδύνατο να σκεφτεί

κανείς να βγει από το σπίτι.

Στο λιµάνι είχε αρχίσει η φυρονεριά και οι δεµένες στο µουράγιο

ψαρόβαρκες έγερναν στο πλάι, στηριγµένες στα ξύλινα πουντέλια

τους. Κυριαρχούσε παντού µια παράξενη ερηµιά. Μόνο µερικά

παιδιά έπαιζαν µε ένα σαρδελοκούτι και στην άλλη άκρη του

7

λιµανιού κάποιος ψαράς καλαφάτιζε τη βάρκα του. Τα χτυπήµατά

του σφυριού του αντηχούσαν στη σιωπηλή ακροθαλασσιά.

Η λίµνη ήταν όµοια µε τεράστιο γαλάζιο πετράδι, αστραφτερή

κάτω από τον ήλιο και ιδανική για βουτιά και κολύµπι.

Χωριά/ τοπία

Το χωριό ήταν ποιητικά όµορφο και ξεπερνούσε κάθε προσδοκία.

Στην αρχή του χωριού έβλεπες την παλιά εκκλησία µε το

καµπαναριό, πιο πέρα µπορούσες να θαυµάσεις τα πέτρινα

σπιτάκια και τον καπνό που ανέβαινε στητός από τις καµινάδες

στην ασάλευτη ατµόσφαιρα. Ο ήλιος σκαρφάλωνε στον καθαρό σαν

κρύσταλλο ουρανό, στέλνοντας τις χλιαρές αχτίδες του να

χαϊδέψουν το γεφυράκι.

Τα παιδιά προχωρούσαν έως ότου είδαν στο βάθος µια µικρή

εµπορική κωµόπολη, µε τη γέφυρά της, την εκκλησία της και το

ποτάµι της που φιδοσερνόταν. Είδαν µικρόσωµα άλογα µε µακρύ

τρίχωµα να τριποδίζουν στο µέρος τους, ενώ κάποια αγόρια τα

ίππευαν και ταυτόχρονα φώναζαν σε άλλα αγόρια που βρίσκονταν

σε κάρα που τα οδηγούσαν αγρότες. Όλα αυτά τα αγόρια

βρίσκονταν σε µεγάλα κέφια και φώναζαν δυνατά το ένα στο άλλο,

έως ότου οι ανοιχτές πεδιάδες ξεχείλισαν από τη χαρούµενη

µουσική που ο καθαρός αέρας γελούσε που την άκουγε.

Οι προσόψεις των σπιτιών φαίνονταν σχεδόν µαύρες και τα

παράθυρα ακόµη πιο µαύρα, σε αντιδιαστολή µε το µαλακό,

κάτασπρο στρώµα χιονιού πάνω στις στέγες και µε το λερωµένο

χιόνι πάνω στο έδαφος, που την τελευταία στρώση του την είχαν

οργώσει µε βαθιά αυλάκια οι βαριές ρόδες των αυτοκινήτων. Τα

αυλάκια διασταυρώνονταν µεταξύ τους ξανά και ξανά, ενώ η παχιά

κίτρινη λάσπη και το παγωµένο νερό δυσκόλευαν την εξακρίβωση

της αφετηρίας τους. Ο καιρός ήταν καταθλιπτικός και οι

8

στενότεροι δρόµοι πνίγονταν στη µουντή καταχνιά. ∆εν υπήρχε

τίποτα το χαρµόσυνο στην ατµόσφαιρα ή στην ίδια την πόλη.

Ήταν ένα παγερό και έρηµο βαλτοτόπι, όπου βρίσκονταν ριγµένα

ολόγυρα πλήθος από τεράστια και κακότεχνα λιθάρια. Η παγωνιά

κρατούσε αιχµάλωτο το νερό και δεν το άφηνε να απλωθεί παντού.

Τίποτα δε φύτρωνε εκεί παρά µόνο βρύα, θάµνοι µε αγκάθια,

κίτρινα λουλούδια, και αγριόχορτα.

Προς τα δυτικά, ο ήλιος που έδυε είχε αφήσει δέσµες πύρινου

κόκκινου, που έλαµψε για µια στιγµή εκτυφλωτικά πάνω σε αυτή

την ερήµωση και σαν βλοσυρό µάτι που συνοφρυώνεται όλο και

περισσότερο χάθηκε στο πηχτό µισοσκόταδο της πιο σκοτεινής

νύχτας.

Χιλιάδες οσµές πλανιόνταν στον αέρα, η καθεµιά συνδεδεµένη µε

χιλιάδες αναµνήσεις, ελπίδες, χαρές και έγνοιες που είχαν

ξεχαστεί.

Στενό κατηφορικό χωµατόδροµο, ισκιερό και δροσερό, ανάµεσα σε

πεύκα, και µια πελώρια ελιά.

∆ιανύεις ένα στενό δρόµο µε στροφές και γκρεµούς

Ήταν η ώρα που βασίλευε ο ήλιος και όλα είχαν βαφτεί µε ένα

λαµπερό κόκκινο χρώµα. Τα σύννεφα στον ουρανό, οι χιονισµένες

βουνοκορφές, ακόµη και η πεδιάδα στο βάθος.

Ο χειµώνας έφευγε, σέρνοντας κατά τα βουνά τα ξεπαγιασµένα

πόδια του. Μπήκε η άνοιξη. Φουντώνανε σαν φωτίτσες τα

λουλούδια στις ροδακινιές

9

Πρόλογος Ζω σε µια όµορφη επαρχιακή πόλη, που ολοένα εξελίσσεται και

προοδεύει. Είναι παραθαλάσσια και έχει ένα πολύτιµο κόσµηµα το

λιµάνι της.

Κάθε καλοκαίρι πηγαίνουµε µε τους γονείς µου σε κάποιο νησί του

Αιγαίου για να περάσουµε τις διακοπές µας. Πέρσι είχαµε πάει ……

Τις καλοκαιρινές διακοπές µου τις περνώ από µικρή στο…., το

χωριό του παππού µου. Το …. είναι ένα πανέµορφο χωριό της

Μακεδονίας

Που βρίσκεται;

Το … είναι χτισµένο στους πρόποδες ενός λόφου και απέχει …

χιλιόµετρα από …

Το … είναι χτισµένο στις όχθες του.. κόλπου και απέχει …

χιλιόµετρα από …

Η πόλη µου είναι απλωµένη στην πλαγιά ενός λόφου, ενώ στα

πόδια της βρίσκεται η µαγευτική θάλασσα.

Το χωριό είναι χτισµένο στους πρόποδες ενός πανέµορφου λόφου

Κύριο θέµα

Πως τον γνωρίζεις;

Από πολύ µικρή/ο µε πήγαιναν οι γονείς µου για να δω τον

παππού και την γιαγιά/ τους θείους µου/ τους συγγενείς µου και

να περάσουµε τις διακοπές µας

Στο …πηγαίναµε πρώτη φορά. Μας είχε µιλήσει όµως γι’ αυτό το

µικρό αλλά πανέµορφο νησί/ χωριό ο θείος µου

10

Πως είναι µε λεπτοµέρειες

Όταν φτάσαµε είδαµε …

Φτάνοντας στην είσοδο του χωριού, αντικρίζεις τα δεκάδες

πανέµορφα σπίτια του µε τις κεραµιδένιες στέγες του και τις

περιποιηµένες αυλές

Τα σπίτια του νησιού είναι ασβεστωµένα, ενώ οι δρόµοι του είναι

πεντακάθαροι, αν και οι περισσότεροι από αυτούς είναι

χωµατόδροµοι ή στρωµένοι µε τσιµέντο.

Ο κεντρικός δρόµος οδηγεί..

Ο ανηφορικός δρόµος καταλήγει στην κορυφή του λόφου

Αν κοιτάξεις από την κορυφή του λόφου, διακρίνεις…

Μέχρι εκεί που φτάνει το µάτι σου µπορείς να ξεχωρίσεις…

Στο … υπάρχουν αρκετά πράγµατα που µπορούν να τραβήξουν το

ενδιαφέρον του επισκέπτη

Περπατώντας κάνεις µέσα στο… µπορεί να ανακαλύψει κτίρια που

προσδίδουν ένα ξεχωριστό αρχοντικό ύφος

Στο κέντρο του.. βρίσκεται…

Κόσµηµα της πόλης/ του χωριού αποτελεί και το…

Υπάρχουν πάρα πολλές επιλογές για µπάνιο αφού υπάρχουν

αρκετές παραλίες µε βαθιά και καθαρά νερά

Στη µαγευτική αµµουδιά της βρίσκουν ξεκούραση και δροσιά

πολλοί επισκέπτες της το καλοκαίρι

Πως περνάµε όταν βρισκόµαστε εκεί;

Πηγαίνω συχνά για ψάρεµα µε…

Τα απογεύµατα συναντιέµαι και µε άλλα παιδιά και πηγαίνουµε…

Περνάω …πολύ όµορφα στο…

Πολύ νωρίς το πρωί κατεβαίνω µε τους φίλους µου στην παραλία.

Απολαµβάνουµε τη µυρωδιά του ιωδίου και νιώθουµε να µας

τυλίγει η θαλασσινή αύρα. Συνήθως δεν αντέχουµε και βουτάµε

στα γαλάζια νερά απολαµβάνοντας τη δροσιά τους

11

Επίλογος

Ποιες είναι οι σκέψεις και τα συναισθήµατα που µας

δηµιουργεί;

Είναι ένας από τους οµορφότερους τόπους στον οποίο πέρασα τις

διακοπές µου

Είναι ένας πανέµορφος τόπος

Κολύµπησα στις πανέµορφες θάλασσες του, επισκέφτηκα τους

διάφορους οικισµούς του και έκανα όµορφες βόλτες στα στενά

δροµάκια

Απόλαυσα τις πεντακάθαρες θάλασσες της και ευχαριστήθηκα

ξέγνοιαστο παιχνίδι χωρίς τον κίνδυνο των αυτοκινήτων.

Μου αρέσει πολύ αυτό το χωριό, γιατί περνώ µερικές από τις

ωραιότερες και πιο ξέγνοιαστες µέρες των διακοπών µου

Η πόλη µου είναι όµορφη, ήσυχη, γοητευτική και πραγµατικά

χαίρεται κανείς να ζει σ’ αυτή

12

Άσκηση

Να τοποθετήσετε τις παρακάτω προτάσεις στη σωστή θέση

Πρόλογος

Που βρίσκεται;

Κύριο θέµα

Πως τον γνωρίζεις;

Πως είναι µε λεπτοµέρειες;

Πως περνάµε όταν βρισκόµαστε εκεί

Επίλογος

Ποιες είναι οι σκέψεις και τα συναισθήµατα που µας

δηµιουργεί;

13

1. Ζω σε µια όµορφη επαρχιακή πόλη, που ολοένα εξελίσσεται

και προοδεύει. Είναι παραθαλάσσια και έχει ένα πολύτιµο

κόσµηµα το λιµάνι της.

2. Φτάνοντας στην είσοδο του χωριού, αντικρίζεις τα δεκάδες

πανέµορφα σπίτια του µε τις κεραµιδένιες στέγες του και τις

περιποιηµένες αυλές

3. Πηγαίνω συχνά για ψάρεµα µε…

4. Είναι ένας από τους οµορφότερους τόπους στον οποίο

πέρασα τις διακοπές µου

5. Τα απογεύµατα συναντιέµαι και µε άλλα παιδιά και

πηγαίνουµε…

6. Περνάω …πολύ όµορφα στο…

7. Πολύ νωρίς το πρωί κατεβαίνω µε τους φίλους µου στην

παραλία.

8. Απολαµβάνουµε τη µυρωδιά του ιωδίου και νιώθουµε να µας

τυλίγει η θαλασσινή αύρα. Συνήθως δεν αντέχουµε και

βουτάµε στα γαλάζια νερά απολαµβάνοντας τη δροσιά τους

9. Τα σπίτια του νησιού είναι ασβεστωµένα, ενώ οι δρόµοι του

είναι πεντακάθαροι, αν και οι περισσότεροι από αυτούς είναι

χωµατόδροµοι ή στρωµένοι µε τσιµέντο.

10. Ο κεντρικός δρόµος οδηγεί..

11. Είναι ένας πανέµορφος τόπος

14

12. Κολύµπησα στις πανέµορφες θάλασσες του,

επισκέφτηκα τους διάφορους οικισµούς του και έκανα

όµορφες βόλτες στα στενά δροµάκια

13. Απόλαυσα τις πεντακάθαρες θάλασσες της και

ευχαριστήθηκα ξέγνοιαστο παιχνίδι χωρίς τον κίνδυνο των

αυτοκινήτων.

14. Μου αρέσει πολύ αυτό το χωριό, γιατί περνώ µερικές

από τις ωραιότερες και πιο ξέγνοιαστες µέρες των

διακοπών µου

15. Η πόλη µου είναι όµορφη, ήσυχη, γοητευτική και

πραγµατικά χαίρεται κανείς να ζει σ’ αυτή

16. Το … είναι χτισµένο στις όχθες του.. κόλπου και

απέχει … χιλιόµετρα από …

17. Από πολύ µικρή/ο µε πήγαιναν οι γονείς µου για να δω

τον παππού και την γιαγιά/ τους θείους µου/ τους συγγενείς

µου και να περάσουµε τις διακοπές µας

18. Στο …πηγαίναµε πρώτη φορά. Μας είχε µιλήσει όµως

γι’ αυτό το µικρό αλλά πανέµορφο νησί/ χωριό ο θείος µου

19. Η πόλη µου είναι απλωµένη στην πλαγιά ενός λόφου,

ενώ στα πόδια της βρίσκεται η µαγευτική θάλασσα.

20. Το χωριό είναι χτισµένο στους πρόποδες ενός

πανέµορφου λόφου

21. Κάθε καλοκαίρι πηγαίνουµε µε τους γονείς µου σε

κάποιο νησί του Αιγαίου για να περάσουµε τις διακοπές µας.

Πέρσι είχαµε πάει ……

15

Περιγραφή ενός ορεινού χωριού

Ένα από τα ωραιότερα τοπία του νοµού Ηλίας θεωρώ ότι είναι το

χωριό του παππού µου, η Κωστοµέρα. Βρίσκεται σε υψόµετρο 800

µέτρων και απέχει από την πόλη Ζαχάρω µια ώρα.

Για να φτάσει κανείς στο όµορφο αυτό µέρος χρειάζεται να

διανύσει ένα στενό δρόµο µε στροφές και απότοµους γκρεµούς.

Μόλις όµως φτάσει θα καταλάβει πως άξιζε ο κόπος να ανέβει ως

εκεί.

Φτάνοντας στην είσοδο του χωριού, αντικρίζεις τα δεκάδες

πανέµορφα σπίτια του. Οι δρόµοι είναι λιγοστοί αλλά

ασφαλτοστρωµένοι. Ο κεντρικός οδηγεί σε µια µικρή πλατεία που

κύριο χαρακτηριστικό της είναι µια πηγή που σχηµατίζουν τα

κελαρυστά ρυάκια που κατεβαίνουν από το βουνό. Από την

πλατεία ένας ανηφορικός δρόµος οδηγεί στην κορυφή του βουνού.

Από εκεί µπορεί κανείς να θαυµάσει τη γύρω περιοχή. Τα πέτρινα

αγροτόσπιτα είναι σποραδικά χτισµένα στις πλαγιές του

λόφου

16

κ

Το τοπίο γύρω από την σπηλιά της θεάς είναι θαυµάσιο. Μια

απλωµένη κληµαταριά µε τα γλυκά της σταφύλια καλύπτει τη γύρω

περιοχή, τέσσερες βρύσες χύνουν τα άφθονα δροσερά νερά τους

και γύρω τους ανθίζουν λιβάδια µε γιοφύλλια και σέλινα. Όλα αυτά

µαζί συνθέτουν το ειδυλλιακό τοπίο, που βλέπει και θαυµάζει όχι

µόνο ο φτερωτός θεός αλλά και ο κάθε επισκέπτης. Ικανοποιούν

την όραση, την ακοή, τη γεύση και την όσφρηση.

Οι σταγόνες του πάγου που λιώνει αργά και σταλάζει από το λούκι

στη θλιβερή πίσω αυλή

Το γνέσιµο από τα γυµνά από φύλλα κλαδιά της αποθαρρυµένης

λεύκας

Η παλινδροµική κίνηση της πόρτας

Το τριζοβόληµα της φωτιάς

" Κι ένα νησάκι απλώνεται πιο πέρα απ' το λιµάνι,

ούτε κι αλάργα ούτε κοντά στη χώρα των Κυκλώπων,

πολύδεντρο, όπου αµέτρητα τα άγρια γίδια βόσκουν

γιατί πατήµατα ποτές ανθρώπων δεν τα σκιάζουν,

µήτε συχνάζουν κυνηγοί, που στα πυκνά λαγκάδια

και στις ψηλές βουνοκορφές παν και τσακούν τα πόδια.

Κοπάδια απάνω στο νησί δεν έχει ούτε χωράφια,

µον' άσπαρτο κι ανόργωτο χρόνο καιρό είναι έρµο

17

και µόνο θρέφει στις βοσκές βελαζολάλες γίδες.

∆εν έχουν κοκκινόπλωρα οι Κύκλωπες καράβια

µήτε τεχνίτες καραβιών πλεούµενα να φτιάσουν

σε κάθε χρήσιµη δουλειά, να πάνε σ' άλλους τόπους,

όπως συχνά τις θάλασσες περνώντας τρέχουν άλλοι,

να φέρουν στ' αφροχώµατο νησί να τους δουλέψουν.

Ξερό δεν είναι. Θα 'φερνε κάθε καρπό στην ώρα.

Γιατί από την άκρη του γιαλού αρχίζουν τα λιβάδια

δροσάτα απαλοχώµατα. Τα αµπέλια αιώνια θα 'ταν.

Η γη στρωτή για όργωµα. Παντού βαθιά χωράφια,

µε χώµα αφράτο, που ο καιρός σαν έρθει, θα θερίσεις.

Κι έχει λιµάνι απάνεµο, που µήτε παλαµάρια

θέλεις εκεί,µήτε άγκυρες, µήτε σχοινιά να δέσεις,

µον' αραγµένος κάθεσαι καιρό, όσο το πρίµο αγέρι πάρει.

Και µια πηγή στου λιµανιού το βάθος αναβρύζει

νεράκι, κάτω απ' τη σπηλιά και γύρω ανθίζουν λεύκες"( ι 115-

141).

Ο ποιητής, απ' το ωραίο τοπίο της Καλυψώς και το θαυµάσιο κήπο

του Αλκίνοου, µας µεταφέρει στο ερηµικό νησί και περιγράφει όχι

µόνο τις οµορφιές που έχει το νησί αλλά και τι του λείπει. Έτσι,

την αρνητική διατύπωση στην περιγραφή, τη διαδέχεται η

καταφατική, η θετική.

Πάντως, πρόκειται για ένα µαγευτικό παρθένο ερηµονήσι,

κατάλληλο για ξεκούραση στο περαστικό ναυτικό.

(οµηρος)

αµόρφωτη νέα γυναίκα, προσπαθώντας να ξεφύγει από τη

µίζερη και δυστυχισµένη ζωή της, περιπλανιέται στα χωράφια:

«Κάθισε χάµω, ακούµπησε στα γόνατα της το µωρό και κοίταξε

χαµένα µπρος της. Πέρα από τη ρεµατιά το λιβάδι απλωνότανε’

Υφάδι κρόκινο πλεκόταν µε το πράσινο το βάθος σε απαλό στρώµα

χρυσόχλωρο και µέσα λάµπαν σκορπιστοί παρδαλοί τόνοι άσπροι,

άλικοι, γαλάζιοι, βυσσινί και κρεµεζί, βαθιοί, ανοιχτοί, περίσσιοι.» 10 Ανάλογα παραδείγµατα µπορούµε να αντλήσουµε και από άλλα

πεζά του Χατζόπουλου: «Η Κλάρα τον κοίταζε αµίλητη κι

18

ασάλευτη, σα βυθισµένη σε όραµα. ∆έντρα κοντά, λιγνά, σκυφτά,

γυρτόκλωνα, δέντρα µε φύλλα αριά, µακριά, λεπιδωτά, πολύχρωµα,

παράξενα χρυσοφεγγίζανε σα γνώριµα, σαν άγνωρα στη ρόδινη

αντηλιά, η έκσταση των πλατιών κάµπων που χάνονται πέρα

µακριά σε πυρά βάθη ανοιγόταν γλαυκόλαµπη µπροστά της.» 11

«Η Μαριώ θαρρούσε πως ξεχώριζε το σπίτι στο χωριό, στο

χωριό που άσπριζε αντίκρυ, µακριά στη ρίζα του βουνού µέσα στις

καστανιές, που κοκκινίζανε στο χινοπωριάτικο ήλιο σα χάλκωµα

λειωτό.» 12

«Ο Στέφανος θυµήθηκε πως τ' άστρα τον κοίταζαν από ψηλά

σαν ξαφνισµέ-να και σαν ξένα, και σήκωσε πάλι τα µάτια. Μα τ'

άστρα του φάνηκαν τώρα και δω σαν ξένα. Και αντίκρυ τ'

ορθόβραχο βουνό που πρόβαλε από το άνοιγµα του δρόµου, του

φάνταξε κι αυτό παράξενα. Έµοιαζε σα να χάθηκε στο βάθος του

µισοσκότεινου ουρανού κ' έγινε αυλό σύννεφο, αγανή διάφανη

οµίχλη φωτεινή κρεµασµένη ανάερα κάτω από τ' άστρα.»13

«Έσκυψα στον ώµο της και κοίταξα καλύτερα. Το πηγάδι µε τις

ροδοδάφνες ένα γύρο φαινότανε µπροστά-µπροστά, πίσω µαύριζε

ψηλόλιγνο ένα κυπαρίσσι, έπειτα πρασινίζανε τα δέντρα του

περιβολιού κι αποπίσω τους έλαµπε στο βάθος µια στενή λουρίδα

από το ποταµάκι.»14 Την ίδια ακριβώς εικόνα περιγράφει η

γυναίκα του Χατζόπουλου στο κτήµα τους στα Λυκορράχια, το

σηµερινό πάρκο Παπαστράτου, στο Αγρίνιο. Γράφει: «Αλλά το πιο

γραφικό είναι ο χώρος µε το πηγάδι. Ο µεγάλος αυτός χώρος στις

τρεις πλευρές του είχε χαµηλό µανδρότοιχο, την τέταρτη πλευρά

αποτελούσε ένα µέρος του τοίχου του σπιτιού µε ένα παράθυρο

τριγυρισµένο από την κίτρινη τριανταφυλλιά, το παράθυρο του

δωµατίου που ο άντρας µου είχε για γραφείο του. Το στόµιο του

πηγαδιού βρισκόταν απάνω σε µια πλατειά πέτρινη βάση. Το νερό

το τραβάγανε µ' έναν κουβά, που τον είχαν δέσει µε µια ψιλή

αλυσίδα. Ανθισµένες ακακίες και τριανταφυλλιές ήτανε φυτεµένες

γύρω του κι ένα λιγνό κυπαρίσσι στεκόταν πλάι σαν φρουρός.» 15

Ένα τελευταίο σχετικό παράδειγµα θα µε οδηγήσει παραστατικά

στην αµέσως επόµενη παρατήρηση µου. Σε ένα απόσπασµα από

τον Υπεράνθρωπο δύο πρόσωπα βλέπουν εντελώς διαφορετικά

19

τον περιβάλλοντα χώρο. Ο αφηγητής - ήρωας, αν και προέρχεται

από την επαρχία, έχει χάσει πια το ενδιαφέρον του για τη γη. Έχει

σπουδάσει δικηγόρος και ονειρεύεται να ζήσει στην Αθήνα. Ο

θείος του, δεµένος µε τα κτήµατα του, κάνει σχέδια βελτίωσης

των καλλιεργειών του: «Ο θείος µε πήρε ένα απόγεµα και πήγαµε

στο χτήµα της θειας καµιά ώρα όξω από τη χώρα. Ήτανε ζεστή

χινοπωριάτικη λιακάδα, ο κάµπος χλοϊσµένος, ήσυχος, ο κόσµος

όργωνε, έσπερνε, τα κοπάδια βοσκούσαν κ' έτσι άνοιξε περσότερο

η διάθεση του θειου. Εκεί µου ανάπτυξε και µου ξήγησε επιτόπια

τις µεταρρύθµισες που είχε στο νου του. Μου µιλούσε για σπίτια,

για µαντριά, για ξεχερσώµατα, γι' αυλάκια και χαντάκια, γι' αλώνια

και για λιάστρες και για στέρνες και δεν ξέρω για τι άλλο µε τόση

ζωηράδα, σα να τάβλεπε πραγµατικά µπροστά του. Έδειχνε τη

θέση του καθενός, περίγραφε τη λειτουργία του, λογάριαζε τα

έξοδα, τα έσοδα, τα κέρδη. Εγώ εννοείται δεν έβλεπα άλλο από µια

ξυλάστρα σε µια λαγκαδιά µε ράχες χαµηλές όλο και πέτρα γύρω,

ένα µισογκρεµισµένο σπίτι, ένα πηγάδι µ' ένα φράξο δίπλα του και

µ' έναν άδειον περιστερεώνα, ένα ξερόρεµα στο σύνορο και κει

κοντά σ' ένα γούπατο βαρκό µιαν άπλα µε κλήµατα, που

κρεµόντανε απάνω τους τα τελευταία κίτρινα φύλλα.»16

20

Λαµπρός ήλιος. ∆εν υπήρχε καθόλου καταχνιά και οµιχλη. Το

κρύο ήταν προσχαρο και διεγερτικό. Κρύο που κάνει το αίµα να

κυλάει γρηγορότερα.

ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι είναι τεχνητή. Μοιάζει σαν

να υπήρχε ανέκαθεν εκεί, γαλαζοπράσινη από τα έλατα που την

περιβάλλουν, µε σκανδιναβικό αέρα εφόσον θυµίζει φιόρδ.

Πρόκειται για ανθρώπινη παρέµβαση που οµόρφυνε το τοπίο.

Από την κατασκευή φράγµατος προέκυψε η λίµνη. Παγωµένη και

χιονισµένη το χειµώνα, χρωµατισµένη µε κίτρινες ανταύγειες από

το φύλλωµα των καστανιών το φθινόπωρο, γλυκιά και καταπράσινη

την άνοιξη. Το καλοκαίρι, πάλι αποκτάει περισσότερη χάρη, αφού

φιλοξενεί πολιτισµικά δρώµενα µε φόντο τα γαλήνια νερά της.

21

Αντιγράφω από κάποιο γραπτό:

"Το µνηµείο έχει σκάλες και ένα µικρό διάδροµο που οδηγεί στην

επιτύµβια στήλη. ∆εξιά και αριστερά υπάρχει ένας µικρός κήπος

µε τριανταφυλλιές και πικροδάφνες. Στο κέντρο της επιτύµβιας

στήλης είναι γραµµένα τα ονόµατα των πεσόντων. Στην κορυφή

της στήλης έχει µια µαρµάρινη φλόγα. Κάτω από τα ονόµατα

υπάρχει ένα εθνόσηµο. ∆εξιά και αριστερά έχει δυο µαρµάρινα

κηροπήγια.

Πίσω από το µνηµείο υπάρχει µια µικρή πλατεία µε παγκάκια. Στο

βάθος έχουµε ένα δεύτερο γήπεδο µε κερκίδες."

Βάζοντας τους µαθητές να υπογραµµίσουν τα πιο πάνω ρήµατα

διαπίστωσαν ότι χρησιµοποίησαν µόνο αυτά. Έπρεπε, λοιπόν, να

βρεθούν κι άλλα ρήµατα. Αφού παιδεύτηκαν για λίγα δευτερόλεπτα

άρχισαν σιγά σιγά να ξεπηδούν από το είναι τους όλα αυτά τα

ρήµατα που κοιµόντουσαν ήσυχα µέσα τους. Περίπου το ίδιο έγινε

και µε την αναφορική αντωνυµία "που". Το µόνο που έµενε ήταν να

ξαναγράψουµε το κείµενο. Με τη βοήθεια ενός υπολογιστή κι ενός

προτζέκτορα γράφαµε και σβήναµε, προσθέσαµε λίγα επίθετα,

22

µερικές ποιητικές εκφράσεις, ώσπου καταλήξαµε στο παρακάτω

οµαδικό κείµενο:

Το µνηµείο «14» βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της

Ευκαρπίας, κάτω ακριβώς από την εξωτερική περιφερειακή οδό.

Για να προσεγγίσουµε, το µνηµείο ακολουθούµε την οδό Βενιζέλου,

από το κέντρο της Ευκαρπίας.

Φτάνοντας στο µνηµείο διακρίνεται στα αριστερά ένα

εγκαταλειµµένο γήπεδο και πίσω ξεπροβάλλει ένα µικρό άλσος,

ενώ δεξιά του βρίσκεται ένα βαθύ ρέµα στις πλαγιές του οποίου

ρίχνουν τη σκιά τους µερικές ψηλές λεύκες και ένας δύο αιωνόβιοι

πλάτανοι. Το µνηµείο είναι υπερυψωµένο, σε σχήµα τετραγώνου

και περιβάλλεται από κάγκελα. Στην µπροστινή όψη υπάρχει µια

µαρµάρινη σκάλα.

Ανεβαίνοντας τις σκάλες διακρίνουµε ένα µαρµαροστρωµένο

διάδροµο, αριστερά και δεξιά του οποίου σχηµατίζονται δύο µικροί

κήποι, που είναι φυτεµένοι µε τριανταφυλλιές και πικροδάφνες.

Ακολουθώντας το διάδροµο καταλήγουµε στην επιτύµβια στήλη,

στο κέντρο της οποίας είναι χαραγµένα τα ονόµατα των πεσόντων.

Η στήλη στέφεται από µια µαρµάρινη φλόγα, ενώ στη βάση της

είναι σκαλισµένο το εθνόσηµο. ∆εξιά και αριστερά της βλέπουµε

δύο µαρµάρινα κηροπήγια και πίσω της υπάρχει ένας χώρος για να

ανάβει κεριά ο περαστικός (ο επισκέπτης ή ο προσκυνητής).

Πίσω και αριστερά από το µνηµείο ξεπροβάλλει

(σχηµατίζεται, διακρίνεται, απλώνεται) µια µικρή πλατεία στην

οποία µπορεί να ξεκουραστεί ο επισκέπτης ή να καθίσει στα

παγκάκια που υπάρχουν. ∆εξιότερα της πλατείας υπάρχει ένα

γήπεδο του µπάσκετ µε κερκίδες και ένα µικρό κτίριο που

χρησιµεύει για αποδυτήρια.

Αξίζει να επισκεφτεί κανείς αυτό το µνηµείο και να

απολαύσει την ηρεµία του τοπίου

23