Τα μυστικά του πράσινου σαπουνιού και συνταγή για να φτιάξετε μόνοι σας!!!

Αγνό και μυρωδάτο, το πράσινο σαπούνι είναι συνώνυμο με την απαλή περιποίησηκαι την αστραφτερή καθαριότητα…Μάθετε μυστικά για τη χρήση και την παρασκευή του.

Στην υγεία

• Είναι πολύ απαλό και σέβεται τόσο το δέρμα όσο και τη φύση, αφού είναι βιοδιασπώμενο. Δεν επηρεάζει το pH του δέρματος.

• Συχνά συνιστάται από τους δερματολόγους και το ιατρικό προσωπικό ως αντισηπτικό. Οι αποκλειστικές νοσοκόμες στα νοσοκομεία το χρησιμοποιούν ως το καταλληλότερο για την καθαριότητα των ασθενών και ως προληπτικό κατά των δερματολογικών προβλημάτων που δημιουργούνται από την κατάκλιση. Πολλές φορές μάλιστα δεν ξεπλένουν καν την αραιή σαπουνάδα του αφήνοντάς τη να δράσει ως επουλωτικό και θεραπευτικό του δέρματος.

• Η αντισηπτική του δράση έχει εφαρμογή στα ερεθισμένα ούλα και τα έλκη του στόματος (άφθες) – με οδηγία του οδοντιάτρου, φυσικά.

• Η χρήση του ηρεμεί τις κράμπες που συμβαίνουν συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας, επειδή περιέχει ίχνη καλίου.

Στα οικιακά

• Οι αρετές του επεκτείνονται στο πλύσιμο ακόμα και των πιο ευαίσθητων ρούχων (μεταξωτά, μάλλινα, δαντέλες), με ανάλογο οικονομικό όφελος. Δεν περιέχει αλλεργιογόνα συστατικά, χρωστικές και αρώματα, γι’ αυτό συνιστάται για το πλύσιμο των ασπρόρουχων των αλλεργικών ατόμων και των μωρών.

• Χρησιμοποιείται για τον δύσκολο καθαρισμό στα κολάρα των πουκάμισων και γενικότερα σε πάσης φύσεως λεκιασμένα ρούχα.

• Είναι αποτελεσματικό εντομοαπωθητικό, ειδικότερα κατά του σκώρου και της αράχνης, γιατί τα μικροσκοπικά έντομα δε συμπαθούν τη μυρωδιά του.

Σφουγγάρισμα: Θα πρέπει πρώτα να διαλύσεις 2-3 κουταλιές της σούπας τρίμμα σε μισό κουβά νερό.

Τζάμια «αόρατα»:  Πλύνε τα ειδικά πανάκια με πράσινο σαπούνι, ξέβγαλε τα καλά και καθάρισε με αυτά τα τζάμια, χωρίς να χρησιμοποιήσεις απορρυπαντικό, παρά μόνο νερό.

Ξάσπρισμα ασπρόρουχων: Βούτηξε τις θαμπές, γκριζαρισμένες από το καυσαέριο και τον καπνό του τσιγάρου λευκές ή ανοιχτόχρωμες κουρτίνεςμέσα στην μπανιέρα, πλύνε τες με άφθονο πράσινο σαπούνι και μετά βάλε τες στο πλυντήριο: Θα εκπλαγείς βλέποντάς τες να ξαναβρίσκουν τη λευκότητα και τη λάμψη τους.

Καθαριότητα μπάνιου και κουζίνας:  Ανάμειξε άφθονη σαπουνάδα από πράσινο σαπούνι με λευκό ξίδι και καθάρισε είδη υγιεινής, νεροχύτες, αλλά και το εσωτερικό του ψυγείου.

Στον κήπο

• Δρα ως οικολογικό φυτοφάρμακο για λαχανόκηπους, οπορωφόρα δένδρα και ανθόκηπους, σε μίξη με νερό και οινόπνευμα (σε συγκεκριμένη αναλογία κατά περίπτωση).

Φυσικό φυτοφάρμακο:  3 κουταλιές σούπας τρίμμα σε νερό φτιάχνουν ένα διάλυμα, το οποίο, με δυο-τρεις ψεκασμούς ανά πέντε ημέρες, διώχνει τη μελίγκρα από τη λεμονιά του κήπου σας και κάνει την άρρωστη δάφνη στο μπαλκόνι να συνέλθει θεαματικά. Υγιής και καταπράσινος κήπος: άλλος ένας συνειρμός για το χρώμα του σαπουνιού της παιδικής μας ηλικίας.

Τι να προσέξεις

• Ένα μικρό τεστ μπορεί να δείξει την ποσότητα του ελαιολάδου που περιέχει: Αν προσπαθήσεις να το κόψεις στη μέση με ένα μαχαίρι και θρυμματίζεται αμέσως, σημαίνει ότι περιέχει λίγο ελαιόλαδο. Αναζήτησε το ποσοστό του ελαιολάδου στο σαπούνι στην ετικέτα του, αν υπάρχει.

• Μην αναζητάς τη φρεσκάδα του στα διάφορα απορρυπαντικά (για το σπίτι ή τα ρούχα) που κυκλοφορούν στην αγορά και έχουν μυρωδιά πράσινου σαπουνιού (τύπου Μασσαλίας). Σύμφωνα με την Ένωση

Καταναλωτών της Γαλλίας (UFC, οδηγία της 26/11/2004) περιέχουν επικίνδυνες χημικές ουσίες, που απλώς μιμούνται τη μυρωδιά του σαπουνιού, αλλά ρυπαίνουν τον αέρα των εσωτερικών χώρων όπου απελευθερώνονται.

Φτιάξτε πράσινο σαπούνι στο σπίτι

Η Ιφιγένεια Αναστασίου (typosnyxterinos.blogspot.com) μας παρουσιάζει τη θερμή μέθοδο για σπιτικό σαπούνι ελαιόλαδου ως την καταλληλότερη για αρχάριους.

Πριν ξεκινήσεις: Καθώς πρόκειται να προκαλέσεις μια χημική αντίδραση, είναι απαραίτητο να προφυλαχτείς, διότι μπορεί να προκαλέσεις σοβαρά εγκαύματα. Απομάκρυνε τα παιδιά, κάλυψε επιφάνειες και φόρεσε φόρμα, χοντρά γάντια από καουτσούκ και προστατευτικά γυαλιά σε όλη τη διαδικασία.

Υλικά για 6 σαπούνια(των 100 γρ. περίπου το καθένα)500 γρ. ελαιόλαδο ή μούργα150 γρ. αποσταγμένο νερό65 γρ. καυστική σόδα (τη βρίσκεις σε μαγαζιά με χρώματα)

Παρασκευή με τη θερμή μέθοδοΣε μια ανοξείδωτη κατσαρόλα ζεσταίνεις το νερό μέχρι να γίνει χλιαρό. Ρίχνεις σιγά σιγά την καυστική σόδα ανακατεύοντας συνεχώς με ξύλινη κουτάλα. Αφού διαλυθεί καλά, ρίχνεις λίγο λίγο το λάδι και συνεχίζεις το ανακάτεμα σε χαμηλή φωτιά.

Οταν το μείγμα αρχίσει να πήζει ελαφρώς, κλείνεις τη φωτιά και το αφήνεις να πάρει λίγες ακόμα βράσεις. Στη συνέχεια, το αποσύρεις, το αφήνεις να σταθεί λίγη ώρα και το βάζεις σε καλούπια. Αφού κρυώσει εντελώς, το αποθηκεύεις σε χώρο μακριά από παιδιά. Το φρέσκο σαπούνι δεν είναι κατάλληλο για χρήση, επειδή διατηρεί ακόμη τον αλκαλικό του χαρακτήρα· χρειάζεται 4-6 εβδομάδες για να ολοκληρωθεί η σαπωνοποίηση. 

Οταν γίνει αυτό, θα έχεις υπόλευκα σαπουνάκια με pH γύρω στο 7 (μπορείτε να το μετρήσεις με ειδικές ταινίες μέτρησης pH, τις οποίες θα βρείς στα φαρμακεία).

ΣημείωσηΦύλαξε τα χρησιμοποιημένα σκεύη για μελλοντικές παρασκευές σαπουνιού και μην τα επαναφέρεις στην κουζίνα για μαγείρεμα.

Παρακάτω θα εξηγήσω πως φτιάχνουμε σαπούνι με την κρύα μέθοδο και καυστική σόδα, ΟΧΙ καυστική ποτάσα. Σαν κύριο συστατικό θα χρησιμοποιήσουμε λάδι ελιάς. Είτε τηγανέλαιο (να έχετε τηγανίσει το πολύ μια φορά), είτε λάδι που σας έμεινε από προηγούμενες χρονιές ή δεν ήταν καλό. Δεν το έχω δοκιμάσει με μούργα, οπότε δεν ξέρω πως γίνεται ή αν ακόμα μπορεί να γίνει με την κρύα μέθοδο. Απ όσο έχω ακούσει, για την μούργα χρησιμοποιούν την θερμή μέθοδο. Η συνταγή είναι απλή και την έχω δοκιμάσει. Ο λόγος που περιγράφω την διαδικασία παραγωγής σαπουνιού, είναι για ανακύκλωση του λαδιού, το οποίο δεν κάνει να πετιέται στα σκουπίδια και για λόγους οικονομίας. Δεν είναι ανάγκη να αγοράζεται κρεμοσάπουνα για τα χέρια και να ξοδεύετε ένα σωρό λεφτά, την στιγμή που έχετε ήδη τα υλικά στο σπίτι σας και κάθονται.

ΠΡΟΣΟΧΗ

Πριν ξεκινήσετε, θα πρέπει να πάρετε κάποια αναγκαία μέτρα προστασίας. Η καυστική σόδα αν πέσει στο δέρμα σας, θα προκαλέσει χημικό έγκαυμα. Γι αυτό φορέστε γάντια και να είστε ντυμένοι, σε όλο το σώμα. Μην φορέσετε το κοντομάνικο και πάτε να φτιάξετε σαπούνι. Μπορεί να μην την πατήσετε την πρώτη, δεύτερη φορά, αλλά κάποια στιγμή μπορεί να γίνει το κακό. Μην ρισκάρετε άσκοπα. Προστατέψτε τα μάτια σας με γυαλιά, οι αναθυμιάσεις από την καυστική σόδα, αν σας πάρουν στο πρόσωπο και τις εισπνεύσετε είναι επικίνδυνες. Κάντε την διαδικασία σε εξωτερικό περιβάλλον, μια ωραία ηλιόλουστη καλοκαιρινή μέρα, μακριά από παιδιά και κατοικίδια. Προσέξτε ο αέρας, να μην φέρνει τις αναθυμιάσεις προς το μέρος σας, αλλά μακριά σας.

Υλικά

• Ελαιόλαδο• Καυστική σόδα (πωλείται στα σιδηροπωλεία με το κιλό)• Νερό• Κουτάλα ή σπάτουλα για ανακάτεμα (Ξύλινη ή πλαστική), προαιρετικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μίξερ χειρός.• Ένα δοχείο για να διαλύσουμε την καυστική σόδα στο νερό – ΤΟ ΔΟΧΕΙΟ ΑΥΤΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΤΕΧΕΙ ΣΕ ΥΨΗΛΕΣ

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ, ΟΤΑΝ ΡΙΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΑΥΣΤ.ΣΟΔΑ ΣΤΟ ΝΕΡΟ, Η ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΘΑ ΑΝΕΒΕΙ ΠΟΛΥ. Καλύτερα να είναι πλαστικό και όχι γυάλινο η μεταλλικό.• Ένα δοχείο για να αναμείξουμε το λάδι με την καυστική σόδαΤα δοχεία και την κουτάλα/μίξερ, μην τα ξαναχρησιμοποιήσετε για να μαγειρέψετε. Πλύνετε τα και βάλτε τα σε ένα σημείο που δεν θα τα πάρει κανείς άλλος πχ για να μαγειρέψει. Κρατήστε τα, ώστε κάθε φορά που φτιάχνεται σαπούνι να χρησιμοποιείται τα ίδια.

Η συνταγή

Για ένα λίτρο λάδι, χρειαζόμαστε κανονικά 135gr καυστική σόδα. Το νούμερο αυτό δεν είναι τυχαίο. Αν πάτε σε αυτήν την ιστοσελίδα, έχει τις τιμές που χρειάζεται ένα gr ελαίου για να μετατραπεί σε σαπούνι, με καυστική σόδα. Αν δείτε στην γραμμή που αναφέρει το ελαιόλαδο, είναι 0.135. Άρα για ένα κιλό (1000gr) χρειαζόμαστε 1000gr * 0.135 = 135gr

Ρίχνουμε πρώτα την καυστική σόδα στο νερό και όχι το αντίθετο!!! Aν ρίξετε το νερό στην καυστ.σόδα θα προκαλέσει έκρηξη/εκτόξευση του διαλύματος!!!

Ρίχνουμε σιγά-σιγά την καυστική σόδα στο νερό και ανακατεύουμε με την κουτάλα μας, με αργές κινήσεις, για να μην πιτσιλίσει το υγρό πάνω μας. Όσο ρίχνετε την σόδα, θα διαπιστώσετε ότι η θερμοκρασία του υγρού, ανεβαίνει. Είναι φυσιολογικό. Αφού ρίξετε όλοι την σόδα και διαλύθηκε στο νερό, αφήστε το διάλυμα να έρθει στην θερμοκρασία χώρου. Αν βιάζεστε, πάρτε ένα μεγαλύτερο δοχείο από αυτό που έχετε το διάλυμα της καυστικής σόδας, ρίξτε λίγο κρύο νερό, και τοποθετήστε το δοχείο του διαλύματος, μέσα στο κρύο νερό, για να παγώσει γρηγορότερα.

Όση ώρα η καυστική σόδα, κρυώνει εσείς “καθαρίστε” το λάδι που θα χρησιμοποιήσετε. Σουρώστε το, μέσα από ένα ύφασμα, ώστε να απομακρυνθούν τυχόν σκουπιδάκια.

Για να αναμίξουμε το λάδι με την καυστική σόδα, αυτά τα δύο πρέπει να βρίσκονται στην ίδια θερμοκρασία, περίπου 28 με 40 βαθμούς. Αν τα έχετε αφήσει και τα δύο, για αρκετή ώρα στον ίδιο χώρο και έχουν πιάσει την θερμοκρασία του χώρου και ξέρετε ότι η θερμοκρασία του χώρου/περιβάλλοντος είναι παραπάνω από 28 βαθμούς, τότε δεν χρειάζεται να κάνετε κάτι άλλο. Γιαυτό παραπάνω, ανέφερα, να το φτιάξετε μια ηλιόλουστη καλοκαιρινή μέρα, καθώς το καλοκαίρι, έχουμε σίγουρα θερμοκρασίες πάνω από 28 βαθμούς.

Αφού τα υγρά, έχουν την ίδια θερμοκρασία, ρίχνουμε μέσα στο λάδι το διάλυμα της καυστικής σόδας και αρχίζουμε το ανακάτεμα. Αν χρησιμοποιήσετε μια απλή κουτάλα, τότε θα σας πάρει αρκετή ώρα, μπορεί και πάνω από μια ώρα. Αν χρησιμοποιήσετε κάποιο μίξερ χειρός θα γίνει πολύ πιο γρήγορα, αλλά θα πρέπει να προσέξετε και πάλι να μην πιτσιλιστείτε, γιατί το μείγμα λαδιού και καυστικής σόδας, είναι ακόμα, καυστικό! Ανακατεύετε συνέχεια, μέχρι το μείγμα να γίνει άσπρο και να πάρει μια υφή όπως περίπου μια κάπως νερουλή παιδική φρουτόκρεμα. Θα πρέπει, όπως ανακατεύετε με την κουτάλα, πίσω από την κουτάλα να μένει ένα μικρό αυλάκι που κλείνει σιγά-σιγά. Αυτό είναι το λεγόμενο “ίχνος”. Όταν δείτε αυτό το ίχνος, το μείγμα είναι έτοιμο.

Σε αυτή την φάση, μπορείτε να ρίξετε μέσα, αρωματικά και αιθέρια έλαια, σε μικρές ποσότητες.

Αφού το μείγμα είναι έτοιμο, μπορούμε να το ρίξουμε στα καλούπια μας. Σαν καλούπια, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ότι θέλετε. Πλαστικά κεσεδάκια, παλιά συρτάρια, καφάσια κτλ. Απλώς βάλτε τους ένα φύλλο λαδόκολλας (τα αντικολλητικά φύλλα για τα ταψιά) μέσα, και για να μην έχετε διαρροές και για να το ξεκολλήσετε πιο εύκολα. Αφού ρίξετε το μείγμα μέσα στα καλούπια, την επόμενη μέρα, βγάλτε το και είτε κόψτε το σε μικρότερα κομμάτια είτε απλώς χαράξτε το, ώστε να κοπεί αργότερα πιο εύκολα.

Το σαπούνι σας, θα πρέπει να παραμείνει για τουλάχιστον ένα με δύο μήνες σε δροσερό και σκιερό μέρος για να ξεραθεί. Ακόμα είναι νωρίς για να το χρησιμοποιήσετε, γιατί μέσα του έχει ακόμα την καυστική σόδα και θα ερεθίσει το δέρμα σας. Με τον καιρό, η καυστική σόδα θα “εξατμιστεί” και πλέον το σαπούνι σας θα είναι έτοιμο.

Σημείωση: Η εκτέλεση της συνταγής χρειάζεται προσοχή και θα πρέπει να πάρετε όλα τα μέτρα ασφαλείας. Αλλιώς προτιμήστε σαπούνι της αγοράς

ΣαπώνιονΈνωσε ένα μέρος κοπανισμένης σόδας της αγοράς , με 2 μέρη της ζωντανής ασβέστου σε μία αρκετή ποσότητα νερού. Ανακάτωσε τα πάντα καλά ώστε να γίνει σαν γάλα και άστα να κατακαθίσει η ύλη μέχρι την επόμενη ημέρα.

Έπειτα στράγγισε το επιπλέον εκείνο δριμύ ρευστό, εξάτμισέ το λίγο για να γίνει πιο ενεργητικό.Μετά από αυτά ένωσε ένα μέρος από αυτό και ένα από λάδι ελιών ή και περισσότερο, βράσε το ανακατεύοντας συνεχώς τη μάζα τόσο έως ότου να πήξει αρκετά, η πήξης του οποίου γνωρίζεται ευθύς, αφότου βγάλεις λίγο έξω και κρυώσει.Όταν γίνει αυτό, στρώνεις λίγο ασβέστη ή στάχτη σε ένα μέρος και χύνεις την ύλη αυτή και την απλώνεις όλη ομαλώς, μετά την κόβεις και την διαιρείς σε όσα κομμάτια θέλεις.Το σαπούνι αυτό είναι πολύ χρειαζούμενο στους ανθρώπους, μάλιστα πολλές φορές και στην ιατρική και σε άλλες τέχνες.

Πηγή: Νέα Φαρμακοποιία Διονύσιου Πύρρου του Θετταλού σελ.209

Β') Συνταγή της κ Χρυσάνθης Κασιανού, από το Περαχώρι της Ιθάκης.

Υλικά:8 κιλά λάδι. Συνήθως χρησιμοποιούμε τη μούργα του λαδιού, το κατακάθι ή τηγανολάδα3 κιλά καυστική σόδα (ποτάσσα)10 κιλά νερό1 ποτήρι χοντρό αλάτι ένα καζάνι

Εκτέλεση:Βάζουμε το νερό μέσα στο καζάνι. Όταν το νερό είναι χλιαρό ρίχνουμε σιγά, σιγά το λάδι. Λίγο πριν βράσουν το νερό με το λάδι προσθέτουμε την ποτάσσα, σιγά, σιγά.Μετά ρίχνουμε ένα ποτήρι χοντρό αλάτι.Ανακατεύουμε με ξύλινη κουτάλα ως τον πάτο του καζανιού. Τα υλικά θα πρέπει να ανακατευτούν πολύ καλά. Η ποτάσσα φουσκώνει και θέλει πολύ προσοχή στο ανακάτεμα.Όταν είναι έτοιμο το σαπούνι «ξεκολλάει». Θα καταλάβετε στην πράξη τί σημαίνει αυτό. Το σαπούνι ανεβαίνει στην επιφάνεια και με μεγάλη τρυπητή κουτάλα παίρνουμε το σαπούνι και το βάζουμε στα καλούπια μας, που μπορεί να είναι και παλιά συρτάρια ή τελάρα. Πρώτα

στρώνουμε χαρτί στα καλούπια μας και μετά βάζουμε το σαπούνι.Αν θέλουμε να κάνουμε και άλλη δόση σαπούνι, χρησιμοποιούμε το ίδιο νερό με λιγότερη ποτάσσα.Όταν το λάδι είναι καθαρό, θέλει περισσότερη ποτάσσα, όταν είναι μούργκα, θέλει λιγότερο. Όταν είναι τηγανολάδο, βάζουμε λιγότερο αλάτι.Στο Περαχώρι της Ιθάκης σχεδόν όλες οι γυναίκες κάνουν σαπούνι στο σπίτι τους.

Γ')Υλικά:2,5 κιλά λάδι2,5 κιλά νερό1 κιλό καυστική ποτάσα175 γραμμάρια αλάτι

Κατά την παρασκευή του σαπουνιού μας, πρέπει να παίρνουμε τα ανάλογα μέτρα και προφυλάξεις, δηλαδή να φοράμε γάντια, να μην ερχόμαστε σε επαφή με τα υλικά και να μην εισπνέουμε τα αέρια που δημιουργούνται κατά την διάρκεια του βρασμού του.Προσοχή γιατί η ποτάσα είναι καυστική.

Πως το φτιάχνουμε:Το βράδυ ζεσταίνουμε το νερό μας και την καυστική ποτάσα σε ένα μεγάλο καζάνι ανοξείδωτο, για να μην τρυπήσει από την καυστική ποτάσα. Όταν το μείγμα μας ζεστάνει ρίχνουμε το λάδι ανακατεύουμε λίγο και μετά σβήνουμε την φωτιά και το αφήνουμε όλη νύχτα να ηρεμίσει. Το πρωί ανάβουμε δυνατή φωτιά να βράσει το σαπούνι μας και προσθέτουμε το αλάτι και ανακατεύουμε συνέχεια. Η φωτιά δεν χρειάζεται να είναι πάρα πολύ δυνατή αλλά να σιγοβράζει. Θέλει περίπου μια ώρα για να δέση. Αν το μίγμα μας είναι καθαρό και δεν έχει καντήλες με λάδι σημαίνει ότι το σαπούνι μας πέτυχε.Όταν είμαστε σίγουροι ότι το σαπούνι μας έπηξε το βγάζουμε με προσοχή από την φωτιά για να μην καούμε και το τοποθετούμε σε καλούπια όχι πολύ ψηλά για να μπορούμε να το κόψουμε μετά. Όταν είναι χλιαρό ακόμα μπορούμε να το χαράξουμε για να το κόψουμε πιο εύκολα στο μέγεθος που θέλουμε όταν κρυώσει. Το αφήνουμε 2-3 μέρες

σε σκιερό και δροσερό μέρος να στεγνώσει και μετά το κόβουμε στο μέγεθος που θέλουμε. Το σαπούνι μας είναι έτοιμο αλλά όσο περισσότερο το αφήσουμε να ξεραθεί τόσο καλύτερο θα γίνει.

Δ')Ένα ακόμητρόπο παρασκευής σαπουμιού μπορείτε να δείτε εδώ:

Η συνταγήΒασικά συστατικά σαπουνιούΕλαιόλαδο: 500 γρΝερό (καλυτέρα αποσταγμένο): 150 γρNaOH, (υδροξείδιο του νατρίου) δηλαδή καυστική σόδα: 70 γρή KOH, (υδροξείδιο του καλίου) δηλαδή καυστική ποτάσα: 70 γρΠροαιρετικάΒότανα: 2 με 3 κουταλιές της σούπαςΑιθέρια έλαια: 5 έως 6 σταγόνεςΧρόνος παρασκευής: 20-30 λεπτά.

Παρασκευή με την ψυχρή μέθοδο

Σε έναν ανοιχτό χώρο διαλύουμε την καυστική σόδα στο νερό και μετά ρίχνουμε το μείγμα στην λεκάνη με το λάδι (εδώ χρησιμοποιούμε γάντια και δεν εισπνέουμε τους ατμούς από το μείγμα). Προσθέτουμε το αιθέριο έλαιο και ανακατεύουμε με ένα ξύλο μέχρι το μείγμα να αρχίζει να χυλώνει και να δένει. Τοποθετούμε το μείγμα αν έχουμε σε καλούπια. Αφήνουμε το μείγμα μια ημέρα να σταθεροποιηθεί και μετά αν θέλουμε προσθέτουμε υλικά για να το διακοσμήσουμε ή και να το εμπλουτίσουμε με θρεπτικά συστατικά (όπως λιναρόσπορο, γλυκάνισο, αποξηραμένες φλούδες πορτοκαλιού, χαμομήλι). Μετά από τέσσερις ημέρες αν δεν έχουμε χρησιμοποιήσει καλούπια, το κόβουμε με το πριόνι σε πλάκες και αφήνουμε τα κομμάτια να ωριμάσουν σε χώρο μακριά από ρεύματα.

Παρασκευή με την θερμή μέθοδοΣε μια κατσαρόλα ρίχνουμε το νερό και το ζεσταίνουμε μέχρι να γίνει χλιαρό και να έχουν ζεσταθεί τα τοιχώματα της κατσαρόλας.Ρίχνουμε σιγά σιγά την καυστική σόδα (ή ποτάσα) ανακατεύοντας συνέχεια με μια ξύλινη κουτάλα.Όταν το μείγμα διαλυθεί καλά, ρίχνουμε το λάδι και συνεχίζουμε το ανακάτεμα σε χαμηλή φωτιά (περίπου 10 λεπτά) μέχρι το νέο μείγμα να αρχίσει να αποκτά μεγαλύτερη πυκνότητα, δηλαδή να "δέσει" και να γίνει σαν νερουλή παιδική κρέμα.Το βράσιμο γενικά πρέπει να γίνεται σε σιγανή φωτιά δηλαδή να μην κοχλάζει το μείγμα. Όταν το μείγμα δέσει κλείνουμε την φωτιά και αφήνουμε το μείγμα να πάρει λίγες βράσεις. Αφαιρούμε την κατσαρόλα από τη φωτιά, αφήνουμε το μείγμα λίγη ώρα και το ρίχνουμε αν έχουμε σε καλούπια ή σε ένα ταψί. Μετά από λίγο προσθέτουμε αν θέλουμε τα αιθέρια έλαια και το αφήνουμε να κρυώσει. Αφήνουμε το μείγμα μια ημέρα να σταθεροποιηθεί και μετά αν θέλουμε προσθέτουμε υλικά για να το διακοσμήσουμε ή και να το εμπλουτίσουμε με θρεπτικά συστατικά (όπως λιναρόσπορο, γλυκάνισο, αποξηραμένες φλούδες πορτοκαλιού, χαμομήλι). Μετά από τέσσερις ημέρες αν δεν έχουμε χρησιμοποιήσει καλούπια, το κόβουμε με το πριόνι σε πλάκες και αφήνουμε τα κομμάτια να ωριμάσουν σε χώρο μακριά από ρεύματα.

Χρόνος ωρίμανσηςΟ χρόνος ωρίμανσης συνήθως διαρκεί 4 με 6 εβδομάδες ανάλογα με το πόσο κρύος ή ζεστός είναι ο καιρός και την υγρασία της ατμόσφαιρας.

Ένα φρέσκο σαπούνι είναι ακατάλληλο για χρήση γιατί διατηρεί την οξύτητά του. Έτσι χρειάζεται να μείνει και να ωριμάσει ώστε ν' αποβάλλει τον όξινο χαρακτήρα του. Όταν τα σαπούνια ωριμάζουν, απαλλάσσονται από την καυστική σόδα (ή ποτάσα) γιατί η καυστική σόδα (ή ποτάσα) αντιδρά χημικά με το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας, σχηματίζοντας στην επιφάνεια του σαπουνιού μια λευκή σκόνη. Η σκόνη αυτή είναι ανθρακικό νάτριο, (σόδα). Ο σχηματισμός αυτής της σκόνης στην επιφάνεια του σαπουνιού είναι σημάδι πως το σαπούνι είναι έτοιμο. Ωστόσο το σαπούνι γίνεται καλύτερο όσο παλιώνει.Κατά τη διάρκεια παρασκευής του, το σαπούνι έχει χρώμα καφετί και όσο ωριμάζει. λευκαίνει. Το έτοιμο σαπούνι είναι λευκό. Είναι απαραίτητο να μείνει το σαπούνι πάνω από ένα μήνα να ωριμάσει γιατί ακόμη κι αν έχει πήξει νωρίτερα, δεν θα έχει "πέσει" το PH του και τσούζει στη χρήση.

ΠροφυλάξειςΗ καυστική σόδα και η καυστική ποτάσα, είναι βάσεις που η χρήση τους χρειάζεται μεγάλη προσοχή. (Καυστική σόδα είναι το tuboflo που χρησιμοποιούμε για να ξεβουλώσουμε αποχετεύσεις ) Μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά εγκαύματα και σε περίπτωση επαφής με το δέρμα πρέπει να το ξεπλύνουμε με άφθονο νερό. Δεν τα αγγίζουμε ποτέ με γυμνά χέρια, φοράμε πάντα χοντρά πλαστικά γάντια, ειδικά προστατευτικά γυαλιά και δεν εισπνέουμε τους ατμούς που εκλύονται κατά τη διάρκεια ανάμιξής τους με το νερό. Δεν τοποθετούμε ποτέ τις βάσεις σε γυάλινα δοχεία γιατί προσβάλουν το γυαλί, και τις προσθέτουμε σιγά σιγά στο νερό γιατί παράγεται θερμότητα (εξώθερμη αντίδραση). Προσέχουμε πάρα πολύ να μη πέσει στα μάτια μας γιατί αυτό εξαιρετικά επικίνδυνο. Φροντίζουμε να τα αναμειγνύουμε σε ανοιχτό χώρο με ένα ξύλο σε πλαστικό ή ξύλινο δοχείο ή με τον απορροφητήρα σε λειτουργία και τα παράθυρα στην κουζίνα ανοιχτά αν χρησιμοποιούμε την θερμή μέθοδο. Αποθηκεύουμε τη σόδα ή την ποτάσα πάντα σε ασφαλές μέρος απρόσιτο από μικρά παιδιά.

ΠαρατηρήσειςΗ καυστική σόδα (NaOH) μας δίνει σαπούνια σκληρά ενώ η καυστική ποτάσα (KOH) μαλακά. Καυστική σόδα και ανθρακική ποτάσα μπορείτε

να βρείτε σε καταστήματα που πουλάνε εργαλεία, χρώματα, σιδηρικά, αγροτικά είδη λιπάσματα και φυτά. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε στάχτη (αλισίβα) για την παρασκευή σαπουνιού αφού περιέχει Na και Κ (με αλισίβα παρασκεύαζαν σαπούνια στα παλαιότερα χρόνια και από την τυχαία μίξη αλισίβας με λίπος ανακαλύφτηκε το σαπούνι). Ο σωστός υπολογισμός της ποσότητας της βάσης που θα προστεθεί στο λάδι είναι το πιο κρίσιμο σημείο της παρασκευής σαπουνιού. Αν προστεθεί μικρότερη ποσότητα το σαπούνι θα περιέχει αυξημένη ποσότητα αδιάσπαστου λαδιού, θα είναι αδιαφανές, θα δίνει θολά υδατικά διαλύματα και θα έχει μειωμένη απορρυπαντική ισχύ. Αν προστεθεί μεγαλύτερη ποσότητα το σαπούνι θα έχει αυξημένο pH (>10) και δεν θα είναι ανεκτό το από το δέρμα. Το pH φυσιολογικά πρέπει να είναι από 9 έως 10. Χαμηλότερες τιμές του 9 είναι ανέφικτες για σαπούνι από ελαιόλαδο και ένα σαπούνι με υψηλό pH είναι ακατάλληλο προς χρήση.

Για καλούπια μπορείτε να χρησιμοποιήσετε πλαστικά μπολάκια παγωτού μιας χρήσης που υπάρχουν σε διάφορα μεγέθη και σχήματα.Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εκτός από ελαιόλαδο και άλλα είδη λαδιού όπως, δαφνέλαιο, λάδι καρύδας, αμυγδαλέλαιο, καστορέλαιο, αραβοσιτέλαιο, πυρηνέλαιο (για πράσινο σαπούνι), ηλιέλαιο ή και μίγματα λαδιών. Επίσης μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα ήδη χρησιμοποιημένα λάδια χωρίς κανένα πρόβλημα. Η αντίδραση σαπωνοποίησης θα γίνει κανονικά γιατί τα λάδια στο μαγείρεμα διαλύουν τις λιποδιαλυτές ουσίες, (βιταμίνες, και λίπη) ενώ η αντίδραση σαπωνοποίησης δρα μόνο στα λίπη, οπότε το σαπούνι θα είναι καθαρό. Καλό είναι βέβαια να σουρώσετε το χρησιμοποιημένο λάδι προτού το χρησιμοποιήσετε για παρασκευή σαπουνιού ώστε να αφαιρέσετε οποιοδήποτε στερεό υπόλειμμα έχει μείνει από το μαγείρεμα. Θερμάνετε ελαφρά το λίπος και περάστε το από ένα σουρωτήρι.

Aιθέρια έλαια(χαμομήλι, λεβάντα, δεντρολίβανο, τριαντάφυλλο, φασκόμηλο, μύρος, μέντα)Τα αιθέρια έλαια που θα αγοράσετε πρέπει να είναι αγνά. Αν στάξετε μια σταγόνα από αιθέριο έλαιο σε ένα κομμάτι στυπόχαρτο θα πρέπει να αφήσει μόνο το άρωμα του χωρίς κανένα ίχνος λαδιού. Αν υπάρχει ίχνος

λαδιού το έλαιο είναι νοθευμένο.

Βότανα(χαμομήλι, λεβάντα, δεντρολίβανο, θυμάρι, μελισσόχορτο, φασκόμηλο, αχιλλεία, καλέντουλα, τσουκνίδα, τζίνσενγκ, αγιόκλημα, μέντα, ιβίσκος.)Όταν χρησιμοποιούμε βότανα χρησιμοποιούμε το έγχυμά τους (δεν προσθέτουμε δηλαδή απλά τα βότανα).Όταν φτιάχνετε το έγχυμα βοτάνων, χρησιμοποιείτε όλο το νερό της συνταγής. Επιλέγετε το ή τα βότανα που θέλετε, φτιάχνετε το έγχυμα, το σουρώνετε και το αφήνετε να κρυώσει. Μετά εκτελείτε την βασική συνταγή του σαπουνιού.

ΆλλαΜέλι, γάλα, χοντρό αλάτι, πράσινη άργιλος, φύκια.

ΧρωματισμόςΤα σαπούνια δεν έχουν φυσικό χρώμα. Μπορείτε να τα χρωματίσετε (κατά την παρασκευή τους με τεχνητά χρώματα ή φυσικά χρώματα από φρούτα (π.χ. φράουλες) ή καρυκεύματα (π.χ. κανέλα, κουρκουμάς κ.λπ.)

«Πειραγμένα» σπιτικά σαπούνιαΣαπούνι για το πρόσωποΕλαιόλαδο ή λάδι από αβοκάντο ή μίγμα ελαιόλαδου με καροτέλαιοΒότανα: Χαμομήλι ή λεβάνταΑιθέρια έλαια:για λιπαρές επιδερμίδες: λεβάντα, lavender, δεντρολίβανο, tea-tree, vetiverγια ξηρές επιδερμίδες: ylang-ylang, γεράνι, λεβάντα, neroli, frankinsence, τριαντάφυλλο, palmarosaγια.για καθαρισμό και θρέψη της επιδερμίδας: κόκκινος άργιλος και γιασεμίΣαπούνι για λούσιμοΕλαιόλαδο και δαφνέλαιο σε μείγμα ή σκέτο δαφνέλαιοΒότανα:για λιπαρά μαλλιά: δεντρολίβανο, θυμάρι

για πιτυρίδα: μελισσόχορτο, φασκόμηλο, αχιλλεία, δεντρολίβανογια ξηρά μαλλιά: καλέντουλα και χαμομήλι,για άτονα, θαμπά μαλλιά: τσουκνίδα, τζίνσενγκ.Αιθέρια έλαια:neroli, λεβάντα, ροδόξυλο, μύρος, τριαντάφυλλο, μένταγια λιπαρά μαλλιά: κίτρο, κέδρος, λεμόνι, δεντρολίβανο, clary sage, μανταρίνιγια δυνάμωμα μαλλιών μίγμα με λιγότερο ελαιόλαδο και περισσότερο αμυγδαλέλαιο και δαφνέλαιογια ταλαιπωρημένα και βαμμένα μαλλιά: ελαιόλαδο βιολογικής καλλιέργειας με λάδι αβοκάντο και αιθέριο έλαιο αγιόκλημαγια φυσικό σκούρημα του τριχωτού της κεφαλής: δαφνέλαιο και αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου

Σαπούνι για το σώμαΕλαιόλαδοΒότανα: Χαμομήλι, μέντα, ιβίσκος, λεβάνταΑιθέρια έλαια: λεμόνι, δυόσμος, λεβάντα, πορτοκάλι, ροδόξυλο, ylang-ylangΑπολέπιση και μυϊκοί πόνοι: χοντρό αλάτιΕρωτική διάθεση: κανέλα, μοσχοκάρυδο και γαρύφαλλο (σε σκόνη)Για βελουτέ σαπούνι: πυρηνέλαιο και ηλιέλαιο σε μίγμαΕνίσχυση αφρού: καστορέλαιο.Για μαλακό κρεμώδη αφρό: γάλα και μέλιΓια τόνωση και θρέψη της επιδερμίδας και έντονη ενυδάτωση: μέλι, γάλα και αιθέριο έλαιο μύρου.Για την σύσφιξη της επιδερμίδας τοπικά: πράσινη άργιλος, φύκια και αιθέριο έλαιο λεβάντας.Καθαρισμός σε βάθος με έντονο αφροδισιακό άρωμα: ροζ άργιλος και αιθέριο έλαιο τριαντάφυλλου.

Σαπούνι για το σώμα και για λούσιμοΓια δροσιστική δράση, έντονη φρεσκάδα του δέρματος και της επιδερμίδας του κεφαλιού: εκχύλισμα αλόες και αιθέριο έλαιο μέντας.Για ξηρές και προβληματικές επιδερμίδες και ξηρά μαλλιά: λάδι Jojoba και αιθέριο έλαιο φασκόμηλου.

ΑΛΥΣΙΒΑ

Η αλυσίβα είναι ένα αλκαλικό διάλυμα που παρασκευάζεται με το βράσιμο του νερού μαζί με στάχτη από καμένα ξύλα. Συνίσταται δε να χρησιμοποιείταιβρόχινο νερό. Στα παλαιότερα χρόνια τη χρησιμοποιούσαν για τη λεύκανση των ρούχων, αλλά και αντί για σαπούνι και για το λούσιμο (ειδικά για λιπαρά μαλλιά). Η αλυσίβα έχει καθαριστικές ιδιότητες λόγω του ανθρακικού καλίου που προσλαμβάνει από τη στάχτη και το οποίο έχει την ικανότητα αυτό να διαλύει τα έλαια και τα λίπη γενικά όχι όμως και ορυκτέλαια (γράσο, παραφίνες, βαζελίνη κλπ.).Η αλυσίβα ήταν άλλοτε πολύ διαδεδομένη. Χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα σε απομακρυσμένα χωριά ιδίως τον χειμώνα, στη πλύση των ασπρόρουχων.

Τρόπος χρήσηςΜε την αλισίβα γινόταν η "μπουγάδα". Δηλαδή αφού τα ασπρόρουχα πλενόντουσαν καλά, τοποθετούνταν σε ένα ψηλό καλάθι, στο "μπουγαδοκόφινο", το οποίο όμως καλυπτόταν προηγουμένως εσωτερικά με μια μεγάλη άσπρη χοντρή μαντήλα ή ύφασμα το λεγόμενο "σταχτόπανο" και που τα άκρα της (του) έβγαιναν έξω από το κοφίνι. Στη συνέχεια διπλώνονταν τα πλυμένα ασπρόρουχα και στοιβάζονταν μέσα στο μπουγαδοκόφινο και στο τέλος σκεπάζονταν αυτά από τις άκρες του σταχτόπανου. Πάνω λοιπόν από το σταχτόπανο άρχιζαν και έριχναν αργά αργά και κατά διαστήματα την αλισίβα. Το υγρό αυτό διάλυμα σιγά - σιγά διαπερνούσε τα ρούχα και εξέρχονταν από το κάτω μέρος του κοφινιού παρασύροντας τα υπολείμματα από τους λεκέδες που υπήρχαν στα ρούχα. Όταν η αλισίβα ήταν καλή, τότε τα ασπρόρουχα έπαιρναν ένα κρινόλευκο χρώμα.

Από τη παραπάνω διαδικασία προέρχεται σήμερα η δημώδης έκφραση "μπουγαδοκόφινο" με την οποία και χαρακτηρίζονται άτομα μειωμένης προσωπικότητας ή υποτιμητικά για ευτραφέστατης σωματικής διάπλασης άτομα.

Επίσης και σήμερα ακόμη την αλισίβα την χρησιμοποιούν στη μαγειρική (και ιδιαίτερα σε συνταγές για μερικά είδη κουλουριών, όπως τα μελομακάρονα).