27
ΕΣΠΕΡΙ∆Α ΕΣΠΕΡΙ∆Α ΕΣΠΕΡΙ∆Α ΕΣΠΕΡΙ∆Α ΕΣΠΕΡΙ∆Α ΕΣΠΕΡΙ∆Α ΕΣΠΕΡΙ∆Α ΕΣΠΕΡΙ∆Α « « « « « « Σχετίζοµαι Σχετίζοµαι Σχετίζοµαι Σχετίζοµαι Σχετίζοµαι Σχετίζοµαι Σχετίζοµαι Σχετίζοµαι αλλά αλλά αλλά αλλά αλλά αλλά αλλά αλλά δεν δεν δεν δεν δεν δεν δεν δεν εξαρτώµαι εξαρτώµαι εξαρτώµαι εξαρτώµαι εξαρτώµαι εξαρτώµαι εξαρτώµαι εξαρτώµαι » » » » » » Χτίζοντας Χτίζοντας Χτίζοντας Χτίζοντας Χτίζοντας Χτίζοντας Χτίζοντας Χτίζοντας πυρήνες πυρήνες πυρήνες πυρήνες πυρήνες πυρήνες πυρήνες πυρήνες πρόληψης πρόληψης πρόληψης πρόληψης πρόληψης πρόληψης πρόληψης πρόληψης στη στη στη στη στη στη στη στη σχολική σχολική σχολική σχολική σχολική σχολική σχολική σχολική κοινότητα κοινότητα κοινότητα κοινότητα κοινότητα κοινότητα κοινότητα κοινότητα Το Το Το Το Το Το Το Το Σχολείο Σχολείο Σχολείο Σχολείο Σχολείο Σχολείο Σχολείο Σχολείο ως ως ως ως ως ως ως ως ψυχικά ψυχικά ψυχικά ψυχικά ψυχικά ψυχικά ψυχικά ψυχικά ανθεκτική ανθεκτική ανθεκτική ανθεκτική ανθεκτική ανθεκτική ανθεκτική ανθεκτική κοινότητα κοινότητα κοινότητα κοινότητα κοινότητα κοινότητα κοινότητα κοινότητα Μαρία Μαρία Μαρία Μαρία Παναγιωτάκη Παναγιωτάκη Παναγιωτάκη Παναγιωτάκη Ψυχολόγος – Κοινωνιολόγος, Υπεύθυνη Συµβουλευτικού Σταθµού Νέων Ν. Ηρακλείου Ανδρόγεω, 27 Μαρτίου 2015

Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

  • Upload
    -

  • View
    227

  • Download
    0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Εσπερίδα: "«Σχετίζομαι, αλλά δεν εξαρτώμαι» Χτίζοντας πυρήνες πρόληψης στη σχολική κοινότητα". 27 Μαρτίου 2015. Διοργάνωση: ΚΕΣΑΝ - Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας, σε συνεργασία με την υπεύθυνη συντονισμού των δράσεων του Κοινωνικού Σχολείου της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου. Εισήγηση: «Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα», Μαρία Παναγιωτάκη, Ψυχολόγος - Κοινωνιολόγος, Υπεύθυνη Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Νομού Ηρακλείου.

Citation preview

Page 1: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ΕΣΠΕΡΙ∆ΑΕΣΠΕΡΙ∆ΑΕΣΠΕΡΙ∆ΑΕΣΠΕΡΙ∆ΑΕΣΠΕΡΙ∆ΑΕΣΠΕΡΙ∆ΑΕΣΠΕΡΙ∆ΑΕΣΠΕΡΙ∆Α ««««««««ΣχετίζοµαιΣχετίζοµαιΣχετίζοµαιΣχετίζοµαιΣχετίζοµαιΣχετίζοµαιΣχετίζοµαιΣχετίζοµαι αλλάαλλάαλλάαλλάαλλάαλλάαλλάαλλά δενδενδενδενδενδενδενδεν εξαρτώµαιεξαρτώµαιεξαρτώµαιεξαρτώµαιεξαρτώµαιεξαρτώµαιεξαρτώµαιεξαρτώµαι»»»»»»»»

ΧτίζονταςΧτίζονταςΧτίζονταςΧτίζονταςΧτίζονταςΧτίζονταςΧτίζονταςΧτίζοντας πυρήνεςπυρήνεςπυρήνεςπυρήνεςπυρήνεςπυρήνεςπυρήνεςπυρήνες πρόληψηςπρόληψηςπρόληψηςπρόληψηςπρόληψηςπρόληψηςπρόληψηςπρόληψης στηστηστηστηστηστηστηστη σχολικήσχολικήσχολικήσχολικήσχολικήσχολικήσχολικήσχολική κοινότητακοινότητακοινότητακοινότητακοινότητακοινότητακοινότητακοινότητα

ΤοΤοΤοΤοΤοΤοΤοΤο ΣχολείοΣχολείοΣχολείοΣχολείοΣχολείοΣχολείοΣχολείοΣχολείο ωςωςωςωςωςωςωςως ψυχικάψυχικάψυχικάψυχικάψυχικάψυχικάψυχικάψυχικά ανθεκτικήανθεκτικήανθεκτικήανθεκτικήανθεκτικήανθεκτικήανθεκτικήανθεκτική κοινότητακοινότητακοινότητακοινότητακοινότητακοινότητακοινότητακοινότητα

ΜαρίαΜαρίαΜαρίαΜαρία ΠαναγιωτάκηΠαναγιωτάκηΠαναγιωτάκηΠαναγιωτάκη

Ψυχολόγος – Κοινωνιολόγος,

Υπεύθυνη Συµβουλευτικού Σταθµού Νέων Ν. Ηρακλείου

Ανδρόγεω, 27 Μαρτίου 2015

Page 2: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

Αν θέλουµε να αλλάξουµε µια

κατάσταση, θα πρέπει πρώτα να

αλλάξουµε τους εαυτούς µας

(Stephen Covey, 1989)

Page 3: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ΨυχικήΨυχικήΨυχικήΨυχικήΨυχικήΨυχικήΨυχικήΨυχική ανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότητα

• ∆υναµική∆υναµική∆υναµική∆υναµική διαδικασίαδιαδικασίαδιαδικασίαδιαδικασία θετικήςθετικήςθετικήςθετικήςπροσαρµογήςπροσαρµογήςπροσαρµογήςπροσαρµογής παράπαράπαράπαρά

τηντηντηντην ύπαρξηύπαρξηύπαρξηύπαρξη

δύσκολωνδύσκολωνδύσκολωνδύσκολων

καικαικαικαι

αντίξοοωναντίξοοωναντίξοοωναντίξοοων

συνθηκώνσυνθηκώνσυνθηκώνσυνθηκών

τηντηντηντην

έκθεσηέκθεσηέκθεσηέκθεση

σεσεσεσε

παράγοντεςπαράγοντεςπαράγοντεςπαράγοντες

επικινδυνότηταςεπικινδυνότηταςεπικινδυνότηταςεπικινδυνότητας

Page 4: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ΣτηΣτηΣτηΣτηΣτηΣτηΣτηΣτη ΨυχικήΨυχικήΨυχικήΨυχικήΨυχικήΨυχικήΨυχικήΨυχική ΑνθεκτικότηταΑνθεκτικότηταΑνθεκτικότηταΑνθεκτικότηταΑνθεκτικότηταΑνθεκτικότηταΑνθεκτικότηταΑνθεκτικότητα

µαςµαςµαςµαςµαςµαςµαςµας ενδιαφέρειενδιαφέρειενδιαφέρειενδιαφέρειενδιαφέρειενδιαφέρειενδιαφέρειενδιαφέρει

ΠόσοΠόσοΠόσοΠόσο τοτοτοτο παιδίπαιδίπαιδίπαιδί τατατατα

καταφέρνεικαταφέρνεικαταφέρνεικαταφέρνει στηστηστηστη ζωήζωήζωήζωή

τουτουτουτου σεσεσεσε σχέσησχέσησχέσησχέση µεµεµεµε

αναµενόµενεςαναµενόµενεςαναµενόµενεςαναµενόµενες

συµπεριφορέςσυµπεριφορέςσυµπεριφορέςσυµπεριφορές καικαικαικαι

αναπτυξιακάαναπτυξιακάαναπτυξιακάαναπτυξιακά

επιτεύγµαταεπιτεύγµαταεπιτεύγµαταεπιτεύγµατα((((προστατευτικοίπροστατευτικοίπροστατευτικοίπροστατευτικοί

παράγοντεςπαράγοντεςπαράγοντεςπαράγοντες))))

ΟΟΟΟ βαθµόςβαθµόςβαθµόςβαθµός έκθεσηςέκθεσηςέκθεσηςέκθεσης

σεσεσεσε δύσκολεςδύσκολεςδύσκολεςδύσκολες

συνθήκεςσυνθήκεςσυνθήκεςσυνθήκες πουπουπουπου

ενδέχεταιενδέχεταιενδέχεταιενδέχεται νανανανα θέσουνθέσουνθέσουνθέσουν

σεσεσεσε κίνδυνοκίνδυνοκίνδυνοκίνδυνο τηντηντηντην

οµαλήοµαλήοµαλήοµαλή ανάπτυξηανάπτυξηανάπτυξηανάπτυξη τωντωντωντων

παιδιώνπαιδιώνπαιδιώνπαιδιών((((παράγοντεςπαράγοντεςπαράγοντεςπαράγοντες

επικινδυνότηταςεπικινδυνότηταςεπικινδυνότηταςεπικινδυνότητας))))

Page 5: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ΤοΤοΤοΤο ««««παιδίπαιδίπαιδίπαιδί στηνστηνστηνστην κοινότητακοινότητακοινότητακοινότητα»»»»είναιείναιείναιείναι αυτόαυτόαυτόαυτό πουπουπουπου έχειέχειέχειέχει ψυχικήψυχικήψυχικήψυχικήανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότητα καικαικαικαι όχιόχιόχιόχι τοτοτοτο παιδίπαιδίπαιδίπαιδί απόαπόαπόαπό µόνοµόνοµόνοµόνο τουτουτουτου

• Τα παιδιά, στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, µπορείνα σηµαδεύονται από σκληρές συνθήκες

αποστέρησης, κακοµεταχείρισης, ασθένειας ήπαραµέλησης-

τατατατα παιδιάπαιδιάπαιδιάπαιδιά µεµεµεµε ψυχικήψυχικήψυχικήψυχική ανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότητα είναιείναιείναιείναι αυτάαυτάαυτάαυτά πουπουπουπουκατορθώνουνκατορθώνουνκατορθώνουνκατορθώνουν νανανανα πετύχουνπετύχουνπετύχουνπετύχουν.

Αποκτούν ανώτατους εκπαιδευτικούς τίτλους, δηµιουργούν αξιόλογες σταδιοδροµίες, εξασφαλίζουν οικονοµική σταθερότητα.

• ΤαΤαΤαΤα παιδιάπαιδιάπαιδιάπαιδιά µεµεµεµε ψυχικήψυχικήψυχικήψυχική ανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότητα, , , , είναιείναιείναιείναι παιδιάπαιδιάπαιδιάπαιδιάπουπουπουπου επωφελήθηκανεπωφελήθηκανεπωφελήθηκανεπωφελήθηκαν απόαπόαπόαπό τηντηντηντην φροντίδαφροντίδαφροντίδαφροντίδα τηντηντηντην

υποστήριξηυποστήριξηυποστήριξηυποστήριξη καικαικαικαι τηντηντηντην καθοδήγησηκαθοδήγησηκαθοδήγησηκαθοδήγηση µιάςµιάςµιάςµιάς κοινότηταςκοινότηταςκοινότηταςκοινότητας.

Page 6: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ΗΗΗΗ ψυχικήψυχικήψυχικήψυχική ανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότητα

• ∆εν είναι µόνιµο χαρακτηριστικό αλλάδυναµική διαδικασία, άρα µεταβάλλεται

• Επηρεάζεται από την αναπτυξιακή εξέλιξηκαι τις µεταβαλλόµενες συνθήκες της ζωής

• Έχει αποδειχθεί ότι είναι πολύ σηµαντικήκαι είναι αναγκαίο να ενισχυθεί µέσω τωνκατάλληλων παρεµβάσεων στο σχολικόπλαίσιο και στην οικογένεια

Page 7: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

Παράγοντες ανάπτυξης της

ψυχικής ανθεκτικότητας

Προάγουµε τη ψυχική ανθεκτικότητα στο περιβάλλον

Μειώνουµε τους παράγοντες κινδύνου σε ένα περιβάλλον

Page 8: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

Οι σχολικές κοινότητες

εφαρµόζουν

1.1.1.1.ΑνάπτυξηΑνάπτυξηΑνάπτυξηΑνάπτυξη συναισθηµατικώνσυναισθηµατικώνσυναισθηµατικώνσυναισθηµατικών δεσµώνδεσµώνδεσµώνδεσµών

•Συµµετοχή οικογένειας

•∆ηµιουργία κέντρων γονεϊκής στήριξης

•Ελκυστικές δραστηριότητες για µαθητέςµετά το σχολείο

•Εφαρµογή στρατηγικών διδασκαλίας πουκαλλιεργούν την πολλαπλή νοηµοσύνη & τη βιωµατική µάθηση

Page 9: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

Οι σχολικές κοινότητες

εφαρµόζουν

2. 2. 2. 2. ∆ηµιουργία∆ηµιουργία∆ηµιουργία∆ηµιουργία σαφώνσαφώνσαφώνσαφών & & & & ξεκάθαρωνξεκάθαρωνξεκάθαρωνξεκάθαρων ορίωνορίωνορίωνορίων

•Ενεργός ανάµειξη µαθητών στη δηµιουργία σαφών

ορίων

•Στάση φροντίδας & στήριξης και όχι τιµωρητική

•Ένταξη επικίνδυνων συµπεριφορών (αλκοόλ, ουσίες, βία)

•Έλεγχος για κατανόηση κανόνων από σχολείο-

οικογένεια

•Σύνδεση µε τα δικαιώµατα των παιδιών

•Υπογραφή του «καταστατικού» από γονείς,

εκπαιδευτικούς, µαθητές

Page 10: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

Οι σχολικές κοινότητες

εφαρµόζουν3. 3. 3. 3. ΕκµάθησηΕκµάθησηΕκµάθησηΕκµάθηση κοινωνικώνκοινωνικώνκοινωνικώνκοινωνικών δεξιοτήτωνδεξιοτήτωνδεξιοτήτωνδεξιοτήτων, , , , χρήσιµωνχρήσιµωνχρήσιµωνχρήσιµων γιαγιαγιαγια

τητητητη ζωήζωήζωήζωή

•Επικοινωνίας

•∆εξιότητες συνεργασίας & ενεργούς συµµετοχής στηνοµάδα

•Έκφρασης της άποψης των µαθητών

•Προσδιορισµού στόχων

•∆ιαδικασίας λήψης απόφασης

•Επίλυσης συγκρούσεων

•Έκφρασης – διαχείρισης συναισθηµάτων

•Εκµάθηση από µαθητές σε συµµαθητές

Page 11: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

Οι σχολικές κοινότητες

εφαρµόζουν

4. 4. 4. 4. ΠαροχήΠαροχήΠαροχήΠαροχή στήριξηςστήριξηςστήριξηςστήριξης καικαικαικαι φροντίδαςφροντίδαςφροντίδαςφροντίδας

ΤοΤοΤοΤο πιοπιοπιοπιο ουσιώδεςουσιώδεςουσιώδεςουσιώδες στοιχείοστοιχείοστοιχείοστοιχείο γιαγιαγιαγια τηντηντηντην ανάπτυξηανάπτυξηανάπτυξηανάπτυξη στάσεωνστάσεωνστάσεωνστάσεων & & & & συµπεριφορώνσυµπεριφορώνσυµπεριφορώνσυµπεριφορών πουπουπουπου προάγουνπροάγουνπροάγουνπροάγουν τητητητη ψυχικήψυχικήψυχικήψυχική ανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότητα

•Παροχή προσοχής & χρόνου σε όλους τουςµαθητές

•Ενίσχυση δυνατοτήτων των παιδιών πουαντιµετωπίζουν προβλήµατα

•Να βιώσει ΚΑΘΕ µαθητής εστω και τοελάχιστο αίσθηµα επιτυχίας

Page 12: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

Οι σχολικές κοινότητες

εφαρµόζουν

5. 5. 5. 5. ΎπαρξηΎπαρξηΎπαρξηΎπαρξη υψηλώνυψηλώνυψηλώνυψηλών προσδοκιώνπροσδοκιώνπροσδοκιώνπροσδοκιών καικαικαικαι σαφήςσαφήςσαφήςσαφήςέκφρασήέκφρασήέκφρασήέκφρασή τουςτουςτουςτους•Οµάδες µαθητών ετερογενείς, ευέλικτες,

•Βάση συνεργασίας και όχι ανταγωνισµού

•Συστήµατα αξιολόγησης που βασίζονται σε θεωρίες

πολλαπλής νοηµοσύνης

•Έµφαση στα εσωτερικά κίνητρα των παιδιών

•Η ευθύνη της µάθησης στα ίδια τα παιδιά

•Αποδοχή διαφορετικότητας

•∆ηµιουργία σχέσεων µε µαθητές – ενδιαφέρον για κάθεµαθητή χωριστά

Page 13: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

Οι σχολικές κοινότητες

εφαρµόζουν

6. 6. 6. 6. ΠαροχήΠαροχήΠαροχήΠαροχή ευκαιριώνευκαιριώνευκαιριώνευκαιριών γιαγιαγιαγια ουσιώδηουσιώδηουσιώδηουσιώδη συµµετοχήσυµµετοχήσυµµετοχήσυµµετοχή(Ποτέ µην κάνετε στο χώρο του σχολείου αυτό που µπορούννα κάνουν τα παιδιά µόνα τους)

•Τα παιδιά ως ενεργητικά όντα, όχι παθητικά, όχι ως

προβλήµατα

•Συµµετοχή παιδιών σε επιτροπές για τη διοίκηση

της µονάδας

•Προτάσεις µαθητών για βελτίωση του σχολείου

•Παροχή υπηρεσιών στην κοινότητα

•Χρήση στρατηγικών µάθησης που ενθαρρύνουν

Page 14: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

Η δηµιουργίαδηµιουργίαδηµιουργίαδηµιουργία σχέσεωνσχέσεωνσχέσεωνσχέσεων αγάπηςαγάπηςαγάπηςαγάπης καικαικαικαι

φροντίδαςφροντίδαςφροντίδαςφροντίδας θα πρέπει να απασχολεί ιδαίτερα

τις σχολικές κοινότητες, καθώς είναι πολύ

δύσκολο να µάθουµε οτιδήποτε δίχως την

ύπαρξη αρκετής αγάπης στη ζωή µας.

Καθώς το σχολείο αποτελεί τη µόνη πιθανή

πηγή ψυχικής ανθεκτικότητας για πολλούς

ανθρώπους, χρειάζεται να διασφαλίσουµε

την ύπαρξηύπαρξηύπαρξηύπαρξη καικαικαικαι τηντηντηντην παροχήπαροχήπαροχήπαροχή φροντίδαςφροντίδαςφροντίδαςφροντίδας καικαικαικαι

στήριξηςστήριξηςστήριξηςστήριξης στοστοστοστο χώροχώροχώροχώρο τουτουτουτου σχολείουσχολείουσχολείουσχολείου…

Gina O’Connell Higgins, 1994

Page 15: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ΘετικήΘετικήΘετικήΘετική προσαρµογήπροσαρµογήπροσαρµογήπροσαρµογή

• ∆ΕΝ ΜΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝστρατηγικές επικεντρωµένες στο να

αλλάξουν το παιδί

ΑΛΛΑΑΛΛΑΑΛΛΑΑΛΛΑ

• στρατηγικές , µέσα από τις οποίες τοπαιδί θα µπορέσει νανανανα ανταποκριθείανταποκριθείανταποκριθείανταποκριθεί

στιςστιςστιςστις κοινωνικέςκοινωνικέςκοινωνικέςκοινωνικές καικαικαικαι συναισθηµατικέςσυναισθηµατικέςσυναισθηµατικέςσυναισθηµατικέςτουτουτουτου ανάγκεςανάγκεςανάγκεςανάγκες. . . .

Page 16: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ΗΗΗΗ κοινότητακοινότητακοινότητακοινότητα τουτουτουτου σχολείουσχολείουσχολείουσχολείου

• οι τάξεις στις οποίες ανήκει ένας µαθητής,

µπορούν να γίνουν κοινότητεςκοινότητεςκοινότητεςκοινότητες µεµεµεµε ψυχικήψυχικήψυχικήψυχική

ανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότητα, που θα παρέχουν

ουσιαστική υποστήριξη και καθοδήγηση,

έτσι ώστε τα παιδιά να µπορούν να

µαθαίνουν και να επιτυγχάνουν.

• Η ψυχ.ανθεκτικότητα αφορά στον

εκπαιδευτικό, τους µαθητές και το φυσικό

χώρο, αλλά και τις οικογένειες απ’ όπου

προέρχονται οι µαθητές, καθώς και το

περιβάλλον σχολείο, µε τις πολιτικές, τις

ρουτίνες και τις πρακτικές του

Page 17: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ΣχολείαΣχολείαΣχολείαΣχολεία όπουόπουόπουόπου τατατατα παιδιάπαιδιάπαιδιάπαιδιά είναιείναιείναιείναι επιτυχηµέναεπιτυχηµέναεπιτυχηµέναεπιτυχηµένα σεσεσεσε

ακαδηµαϊκόακαδηµαϊκόακαδηµαϊκόακαδηµαϊκό & & & & διαπροσωπικόδιαπροσωπικόδιαπροσωπικόδιαπροσωπικό επίπεδοεπίπεδοεπίπεδοεπίπεδο

• 1) οι µαθητές µπορούν να θεωρήσουν τους εαυτούς τουςεπαρκείς και αποτελεσµατικούς κατά την διαδικασία τηςµάθησης (ακαδηµαϊκή αποτελεσµατικότητα)

• 2) οι µαθητές θέτουν µαθησιακούς στόχους και εργάζονταιγια την επίτευξή τους (ακαδηµαϊκός αυτοπροσδιορισµός)

• 3) οι µαθητές έχουν την αρµόζουσα συµπεριφορά στηνεκάστοτε περίσταση, µε ελάχιστη επιτήρηση από τουςενήλικες (συµπεριφορικός αυτοέλεγχος)

• 4) υπάρχουν γνήσιες σχέσεις και φροντίδα µεταξύ τωνεκπαιδευτικών και των µαθητών (σχέσεις εκπ/κών-µαθητών)

• 5) οι σχέσεις των µαθητών µε τους συµµαθητές τους είναιικανοποιητικές και µε διάρκεια (σχέσεις µεταξύσυνοµηλίκων),

• 6) η µάθηση που λαµβάνει χώρα είναι γνωστή στιςοικογένειες των παιδιών και ενισχύεται από αυτές (σχέσειςσπιτιού-σχολείου).

Page 18: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

• Τα χαρακτηριστικά των τάξεων µε ψυχική

ανθεκτικότητα, τα οποία είναι αλληλένδετα και

το ένα επηρεάζει το άλλο, ενδυναµώνονται µε

προγράµµατα που στοχεύουν σε:

• ανάπτυξη των ψυχοκοινωνικών-διαπροσωπικών

δεξιοτήτων των παιδιών (συναισθηµατική

νοηµοσύνη, δεξιότητες επίλυσης συγκρούσεων,

αυτογνωσία, αυτοέκφραση, έλεγχος των

παρορµήσεων επιθετικότητας κλπ.)

• δηλ. ικανότητα να δηµουργούν καλές και

αποτελεσµατικές σχέσειςσχέσειςσχέσειςσχέσεις µεµεµεµε τουςτουςτουςτους άλλουςάλλουςάλλουςάλλους

Page 19: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ΠροστατευτικοίΠροστατευτικοίΠροστατευτικοίΠροστατευτικοίΠαράγοντεςΠαράγοντεςΠαράγοντεςΠαράγοντες

• Οι έρευνες της ψυχικής ανθεκτικότηταςκαταλήγουν σε µια σειρά παραγόντων πουθεωρούνται προστατευτικοί και χαρακτηρίζουντην ανθεκτική προσαρµογή των ατόµων στηναντιξοότητα και τις κρίσεις.

• Οι παράγοντες αυτοί περιλαµβάνουν, µεταξύάλλων, τις θετικέςθετικέςθετικέςθετικές αντιλήψειςαντιλήψειςαντιλήψειςαντιλήψεις πουπουπουπου έχειέχειέχειέχει κάποιοςκάποιοςκάποιοςκάποιοςγιαγιαγιαγια τοντοντοντον εαυτόεαυτόεαυτόεαυτό τουτουτουτου, τις στρατηγικέςστρατηγικέςστρατηγικέςστρατηγικέςαντιµετώπισηςαντιµετώπισηςαντιµετώπισηςαντιµετώπισης, το νόηµανόηµανόηµανόηµα στηστηστηστη ζωήζωήζωήζωή, τα θετικάθετικάθετικάθετικάσυναισθήµατασυναισθήµατασυναισθήµατασυναισθήµατα και την κοινωνικήκοινωνικήκοινωνικήκοινωνική στήριξηστήριξηστήριξηστήριξη.

• Εκτός από την επίλυση προβληµάτων, ησυµβουλευτικήσυµβουλευτικήσυµβουλευτικήσυµβουλευτική µπορεί να οδηγήσει επίσης στηδηµιουργία νέων τρόπων να σχετίζεται κανείς µετους άλλους

Page 20: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ΗΗΗΗ οικογένειαοικογένειαοικογένειαοικογένεια, , , , ηηηη κοινότητακοινότητακοινότητακοινότητα, , , , τοτοτοτοσχολείοσχολείοσχολείοσχολείο

ΑνΑνΑνΑν δυσλειτουργούνδυσλειτουργούνδυσλειτουργούνδυσλειτουργούν, , , , τότετότετότετότε τατατατα παιδιάπαιδιάπαιδιάπαιδιάενδέχεταιενδέχεταιενδέχεταιενδέχεται νανανανα: : : : • έχουνέχουνέχουνέχουν αυξηµένοαυξηµένοαυξηµένοαυξηµένο κίνδυνοκίνδυνοκίνδυνοκίνδυνο ναναναναεκδηλώσουνεκδηλώσουνεκδηλώσουνεκδηλώσουν έναέναέναένα ευρύευρύευρύευρύ φάσµαφάσµαφάσµαφάσµαδυσχερειώνδυσχερειώνδυσχερειώνδυσχερειών πουπουπουπου συνδέονταισυνδέονταισυνδέονταισυνδέονται µεµεµεµεψυχολογικάψυχολογικάψυχολογικάψυχολογικά προβλήµαταπροβλήµαταπροβλήµαταπροβλήµατα, , , , παραβατικότηταπαραβατικότηταπαραβατικότηταπαραβατικότητα, , , , χρήσηχρήσηχρήσηχρήση ουσιώνουσιώνουσιώνουσιών καικαικαικαιακαδηµαϊκήακαδηµαϊκήακαδηµαϊκήακαδηµαϊκή αποτυχίααποτυχίααποτυχίααποτυχία• έχουνέχουνέχουνέχουν κίνδυνοκίνδυνοκίνδυνοκίνδυνο νανανανα εκδηλώσουνεκδηλώσουνεκδηλώσουνεκδηλώσουνσυναισθηµατικάσυναισθηµατικάσυναισθηµατικάσυναισθηµατικά καικαικαικαι συµπεριφορικάσυµπεριφορικάσυµπεριφορικάσυµπεριφορικάπροβλήµαταπροβλήµαταπροβλήµαταπροβλήµατα σεσεσεσε παιδικήπαιδικήπαιδικήπαιδική ηλικίαηλικίαηλικίαηλικία καικαικαικαιεφηβείαεφηβείαεφηβείαεφηβεία• αδυνατούναδυνατούναδυνατούναδυνατούν νανανανα διαµορφώσουνδιαµορφώσουνδιαµορφώσουνδιαµορφώσουνεπαρκήεπαρκήεπαρκήεπαρκή εσωτερικάεσωτερικάεσωτερικάεσωτερικά αποθέµατααποθέµατααποθέµατααποθέµατα, , , , γιαγιαγιαγιανανανανα αντιµετωπίσουναντιµετωπίσουναντιµετωπίσουναντιµετωπίσουν τιςτιςτιςτις κοινωνικέςκοινωνικέςκοινωνικέςκοινωνικέςπροκλήσειςπροκλήσειςπροκλήσειςπροκλήσεις µεµεµεµε έναέναέναένα επαρκήεπαρκήεπαρκήεπαρκή ήήήή θετικόθετικόθετικόθετικότρόποτρόποτρόποτρόπο

ΑνΑνΑνΑν λειτουργούνλειτουργούνλειτουργούνλειτουργούν

ισορροπηµέναισορροπηµέναισορροπηµέναισορροπηµένα τότετότετότετότε: : : :

• είναιείναιείναιείναι σηµαντικοίσηµαντικοίσηµαντικοίσηµαντικοί

πόλοιπόλοιπόλοιπόλοι ενδυνάµωσηςενδυνάµωσηςενδυνάµωσηςενδυνάµωσης

καικαικαικαι ανάπτυξηςανάπτυξηςανάπτυξηςανάπτυξης τωντωντωντων

ατοµικώνατοµικώνατοµικώνατοµικών

δεξιοτήτωνδεξιοτήτωνδεξιοτήτωνδεξιοτήτων

Page 21: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ηηηη οικογένειαοικογένειαοικογένειαοικογένεια, , , ,

ηηηη κοινότητακοινότητακοινότητακοινότητα, , , , τοτοτοτο σχολείοσχολείοσχολείοσχολείοΑνΑνΑνΑν δυσλειτουργούνδυσλειτουργούνδυσλειτουργούνδυσλειτουργούν, , , , τότετότετότετότε ταταταταπαιδιάπαιδιάπαιδιάπαιδιά: : : : • υποφέρουνυποφέρουνυποφέρουνυποφέρουν απόαπόαπόαπό έντοναέντοναέντοναέντονασυναισθήµατασυναισθήµατασυναισθήµατασυναισθήµατα ανασφάλειαςανασφάλειαςανασφάλειαςανασφάλειαςκαικαικαικαι ανεξέλεγκτοανεξέλεγκτοανεξέλεγκτοανεξέλεγκτο άγχοςάγχοςάγχοςάγχος• συχνάσυχνάσυχνάσυχνά υπολείπονταιυπολείπονταιυπολείπονταιυπολείπονται σεσεσεσεστρατηγικέςστρατηγικέςστρατηγικέςστρατηγικές αντιµετώπισηςαντιµετώπισηςαντιµετώπισηςαντιµετώπισηςγιαγιαγιαγια νανανανα αντιµετωπίσουναντιµετωπίσουναντιµετωπίσουναντιµετωπίσουνεσωτερικέςεσωτερικέςεσωτερικέςεσωτερικές ήήήή εξωτερικέςεξωτερικέςεξωτερικέςεξωτερικέςδυσκολίεςδυσκολίεςδυσκολίεςδυσκολίες• κινδυνεύουνκινδυνεύουνκινδυνεύουνκινδυνεύουν απόαπόαπόαπό έναέναέναένααρνητικόαρνητικόαρνητικόαρνητικό κοινωνικόκοινωνικόκοινωνικόκοινωνικό σύστηµασύστηµασύστηµασύστηµααξιώναξιώναξιώναξιών καικαικαικαι κάποιεςκάποιεςκάποιεςκάποιες φορέςφορέςφορέςφορές τοτοτοτοσχολείοσχολείοσχολείοσχολείο δενδενδενδεν δραδραδραδραπροστατευτικάπροστατευτικάπροστατευτικάπροστατευτικά γιαγιαγιαγια ταταταταοποιαδήποτεοποιαδήποτεοποιαδήποτεοποιαδήποτε προβλήµαταπροβλήµαταπροβλήµαταπροβλήµατα

ΑνΑνΑνΑν λειτουργούνλειτουργούνλειτουργούνλειτουργούν

ισορροπηµέναισορροπηµέναισορροπηµέναισορροπηµένα: : : :

• είναιείναιείναιείναι σηµαντικοίσηµαντικοίσηµαντικοίσηµαντικοί

πόλοιπόλοιπόλοιπόλοι ενδυνάµωσηςενδυνάµωσηςενδυνάµωσηςενδυνάµωσης

καικαικαικαι ανάπτυξηςανάπτυξηςανάπτυξηςανάπτυξης τωντωντωντων

ατοµικώνατοµικώνατοµικώνατοµικών δεξιοτήτωνδεξιοτήτωνδεξιοτήτωνδεξιοτήτων

Page 22: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ΠαιδιάΠαιδιάΠαιδιάΠαιδιά µεµεµεµε υψηλήυψηλήυψηλήυψηλήψυχικήψυχικήψυχικήψυχική ανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότηταανθεκτικότητα

• Έχουν περισσότερα διαθέσιµα ψυχικά και κοινωνικά αποθέµατα σε

σύγκριση µε τους αδύνατους συµµαθητές τους (περισσότερες

ψυχοκοινωνικές /διαπροσωπικές δεξιότητες)

• Έχουν περισσότερο υποστηρικτικούς γονείς/ενήλικους στη ζωήτους

• ∆ιαθέτουν κανονική ή καλή γνωστική ανάπτυξη

• Έχουν θετική αυτοεκτίµηση

Αντίθετα, όσον αφορά τους δυσπροσάρµοστουςδυσπροσάρµοστουςδυσπροσάρµοστουςδυσπροσάρµοστους µαθητέςµαθητέςµαθητέςµαθητές, , , , βρέθηκαν τα

ακόλουθα:

• Έχουν λίγα εσωτερικά, οικογενειακά ή άλλα αποθέµατα/ πόρους

• Τείνουν να βιώνουν περισσότερο αρνητικά συναισθήµατα

• Εµφανίζονται να είναι περισσότερο ευάλωτοι στο στρες

• Έχουν χαµηλότερη αυτοεκτίµηση

• Αναπτύσσουν δυσπροσαρµοστικούς ερµηνευτικούς µηχανισµούς

(διαταραγµένη γνωστική επεξεργασία).

Page 23: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ΣΣΣΣ ΧΧΧΧ ΕΕΕΕ ΣΣΣΣ ΕΕΕΕ ΙΙΙΙ ΣΣΣΣ!!!!

• η υποστηρικτικήυποστηρικτικήυποστηρικτικήυποστηρικτική σχέσησχέσησχέσησχέση γονέαγονέαγονέαγονέα----παιδιούπαιδιούπαιδιούπαιδιούσυµβάλλει στη µείωση των ποσοστών

πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, σεχαµηλότερα ποσοστά παραβατικότητας και

σε βελτίωση της κοινωνικής πορείας, µετά τοσχολείο

• οι θετικέςθετικέςθετικέςθετικές σχέσειςσχέσειςσχέσειςσχέσεις µεµεµεµε τουςτουςτουςτους εκπεκπεκπεκπ////κούςκούςκούςκούς έχειαποδειχθεί ότι συσχετίζονται θετικά µε τιςεπιδόσεις στο σχολείο, και αρνητικά µε τα

προβλήµατα συµπεριφοράς τηνπαραβατικότητα. Αντίθετα συγκρουσιακές

και κακές σχέσεις µε τους εκπ/κούςπροβλέπουν σε µεγάλο βαθµό

µακροπρόθεσµα προβλήµατα συµπεριφοράς, κατάθλιψης και άγχους

Page 24: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ΤαΤαΤαΤα προγράµµαταπρογράµµαταπρογράµµαταπρογράµµατα ψυχικήςψυχικήςψυχικήςψυχικήςανθεκτικότηταςανθεκτικότηταςανθεκτικότηταςανθεκτικότητας πουπουπουπου εφαρµόζονταιεφαρµόζονταιεφαρµόζονταιεφαρµόζονταιπαγκοσµίωςπαγκοσµίωςπαγκοσµίωςπαγκοσµίως

• είναι αποτελεσµατικά όταν βασίζονται στη θεωρίακαι την έρευνα,

• είναι αναπτυξιακά και πολιτισµικά προσαρµοσµένα, ενταγµένα στο αναλυτικό πρόγραµµα,

• εφαρµόζονται για µεγάλο χρονικό διάστηµα (3-5 χρόνια)

• περιλαµβάνουν πολυεπίπεδες παρεµβάσεις,

• διαθέτουν διεξοδικό σχεδιασµό και συγκεκριµένο, δοµηµένο και αναλυτικό εκπαιδευτικό υλικό, και

• αναπτύσσονται σε περιβάλλοντα υποστήριξης καιφροντίδας καθώς και συνεργασία σχολείουσχολείουσχολείουσχολείου----οικογένειαςοικογένειαςοικογένειαςοικογένειας ---- κοινότηταςκοινότηταςκοινότηταςκοινότητας

Page 25: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

Οι σχέσεις και η επικοινωνία είναι οργανικό κοµµάτι

της σχολικής ζωής. Είναι ο κορµός της

εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Ο εκπαιδευτικός δε διδάσκει µαθήµατα, διδάσκει

µαθητές. Για να το κάνει σωστά, για να φροντίσει

τους µαθητές του, πρέπει πρώτα ο ίδιος να

φροντιστεί και να υποστηριχτεί.

Η εκπαίδευση στηρίζεται στη σχέση.

Αλλά και η σχέση θέλει εκπαίδευση.

Page 26: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

ΟιΟιΟιΟι µεγάλεςµεγάλεςµεγάλεςµεγάλες αλλαγέςαλλαγέςαλλαγέςαλλαγές συµβαίνουνσυµβαίνουνσυµβαίνουνσυµβαίνουν µεµεµεµεελάχισταελάχισταελάχισταελάχιστα βήµαταβήµαταβήµαταβήµατα προόδουπροόδουπροόδουπροόδου. . . . ΕίναιΕίναιΕίναιΕίναι πολύπολύπολύπολύχρήσιµοχρήσιµοχρήσιµοχρήσιµο νανανανα σκεφτόµαστεσκεφτόµαστεσκεφτόµαστεσκεφτόµαστε τητητητη διαδικασίαδιαδικασίαδιαδικασίαδιαδικασία

τηςτηςτηςτης αλλαγήςαλλαγήςαλλαγήςαλλαγής ωςωςωςως έναέναέναένα ταξίδιταξίδιταξίδιταξίδι στοστοστοστοδιάστηµαδιάστηµαδιάστηµαδιάστηµα: : : : αλλάζονταςαλλάζονταςαλλάζονταςαλλάζοντας έστωέστωέστωέστω καικαικαικαι

ελάχισταελάχισταελάχισταελάχιστα τοτοτοτο µηχανισµόµηχανισµόµηχανισµόµηχανισµό εκτόξευσηςεκτόξευσηςεκτόξευσηςεκτόξευσης, , , , µπορείµπορείµπορείµπορεί νανανανα επιτελεστείεπιτελεστείεπιτελεστείεπιτελεστεί µιαµιαµιαµια µεγάληµεγάληµεγάληµεγάλη

διαφοράδιαφοράδιαφοράδιαφορά µεµεµεµε τοτοτοτο πέρασµαπέρασµαπέρασµαπέρασµα τουτουτουτου χρόνουχρόνουχρόνουχρόνου....

Julia Cameron, 1992

Page 27: Το σχολείο ως ψυχικά ανθεκτική κοινότητα

Ε υ χ α ρ ι σ τ ώ θ ε ρ µ ά !

Συµβουλευτικός Σταθµός Νέων Ηρακλείου

Ρολέν 4, 2ος ορ. 2810246877

[email protected]

symvstathmos.wordpress.com