Здравствена компонента

Øòî ïîêàæóâààò èñêóñòâàòàè ïîäàòîöèòå çà

(íå)ðåàëèçèðàœåòî íàçäðàâñòâåíàòà êîìïîíåíòà

îä Ñòðàòåãè¼àòà çà Ðîìè2005-2015?

Ìàðò 2015

Øòî ïîêàæóâààò èñêóñòâàòà è ïîäàòîöèòåçà (íå)ðåàëèçèðàœåòî íà çäðàâñòâåíàòà êîìïîíåíòà

îä Ñòðàòåãè¼àòà çà Ðîìè 2005-2015?

Ìàðò 2015

Îâàà ïóáëèêàöè¼à å èçðàáîòåíà êàêî äåë îä ïðîåêòîò „Çà¼àêíóâàœå íà ó÷åñòâîòî íà Ðîìèòå âî äåìîêðàòñêèòå ïðîöåñè“, êî¼ ñå ñïðîâåäóâà îä Íàöèîíàëíèîò äåìîêðàòñêè èíñòèòóò çà ìåƒóíàðîäíè ðàáîòè (ÍÄÈ), ñî ôèíàíñèñêà ïîääðøêà îä Íàöèîíàëíàòà ôîíäàöè¼à çà äåìîêðàòè¼à (ÍÅÄ). Èçðàçåíèòå ìèñëåœà ñå íà àâòîðèòå è íå ãè ðåôëåêòèðààò ìèñëåœàòà íà ÍÅÄ è íà ÍÄÈ.

Àâòîðè:Íåñèìå Ñàëèîñêà, ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ. - ÏðèëåïÒàœå Òðåíêîñêà, ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ. - ÏðèëåïÌåðñèä Ìóñòàôîâ, ÊÕÀÌ - Äåë÷åâîÅëåíà Êîñòîâñêà, ËÈË - Ñêîï¼åÈãîð £àäðîâñêè, Õ.Å.Ð.À. - Ñêîï¼åÑåðõàí Àõìåä, ÖÄÐÈÌ - Ñêîï¼åÑàëè¼à Šàòèô, ÐÐÖ - Ñêîï¼å

Èçäàâà÷: Ðîìñêà Îðãàíèçàöè¼à çà Ìóëòèêóëòóðíà Àôèðìàöè¼à – ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ.

Çà èçäàâà÷îò: Íåñèìå Ñàëèîñêà, èçâðøíà äèðåêòîðêà

Ëåêòóðà: Òàœà Ñòåâàíîâñêà

Äèçà¼í è ãðàôè÷êà ïîäãîòîâêà: Ñàøî Ç. Ñïèðêîñêè

Ïå÷àòè: Àöåòîíè, Ïðèëåï

Òèðàæ: 300 ïðèìåðîöè

ÑÎÄÐÆÈÍÀ

1. ÊÐÀÒÅÍÊÈ

2. ÂÎÂÅÄ

3. ÌÅÒÎÄÎËÎÃÈ£À

4. ÊÎÍÒÅÊÑÒ

5. ÏÐÈÎÐÈÒÅÒÍÈ ÏÐÀØÀŒÀ5.1. ÎÑÒÂÀÐÓÂÀŒÅ ÍÀ ÏÐÀÂÎÒÎ ÍÀ ÇÄÐÀÂÑÒÂÅÍÎ ÎÑÈÃÓÐÓÂÀŒÅ5.2. ÏÎÂÐÅÄÀ ÍÀ ÏÐÀÂÎÒÎ ÍÀ ÇÄÐÀÂÑÒÂÅÍÎ ÎÑÈÃÓÐÓÂÀŒÅ È ÇÄÐÀÂÑÒÂÅÍÀ ÇÀØÒÈÒÀ 5.3. ÐÀÁÎÒÍÎ ÀÍÃÀÆÈÐÀŒÅ ÇÄÐÀÂÑÒÂÅÍ ÏÅÐÑÎÍÀË 5.4. ÑÅÍÇÈÒÈÂÀÖÈ£À ÍÀ ÇÄÐÀÂÑÒÂÅÍÈ ÐÀÁÎÒÍÈÖÈ5.5. ÏÐÈÑÒÀÏ ÄÎ ÀÍÒÅÍÀÒÀËÍÀ ÇÀØÒÈÒÀ È ÄÎ ÃÈÍÅÊÎËÎØÊÈ ÓÑËÓÃÈ5.6. ÇÄÐÀÂÑÒÂÅÍÈ ÌÅÄÈ£ÀÒÎÐÈ5.7. ÈÌÓÍÈÇÀÖÈ£À ÍÀ ÄÅÖÀ ÐÎÌÈ5.8. ÇÄÐÀÂÑÒÂÅÍÀ ÅÄÓÊÀÖÈ£À È ÇÄÐÀÂÑÒÂÅÍÈ ÑÎÂÅÒÓÂÀËÈØÒÀ

6. ÇÀÊËÓ×ÎÖÈ

7. ÇÀ ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ., ÇÀ ÃÐÓÏÀÒÀ

ÀÍÅÊÑ – ÃÐÀÔÈ×ÊÈ ÏÐÈÊÀÇ ÍÀ ÏÎÄÀÒÎÖÈÒÅ

4

ÌÒÑÏ

ÌÇ

ÔÇÎÌ

ÊÎÌÑÏÈ

ÍÏ

ÄÑÇÈ

ÊÇÄ

ÀÂÐÌ

Ö£Ç

ÇÇÇ

ÐÇÌ

Ó£Ï

ÅËÑ

Ìèíèñòåðñòâî çà òðóä è ñîöè¼àëíà ïîëèòèêà

Ìèíèñòåðñòâî çà çäðàâñòâî

Ôîíä çà çäðàâñòâåíî îñèãóðóâàœå íà Ìàêåäîíè¼à

Êîìèñè¼à çà çàøòèòà íà ïðàâîòî íà ñëîáîäåí ïðèñòàï äî èíôîðìàöèè îä ¼àâåí êàðàêòåð

Íàðîäåí ïðàâîáðàíèòåë

Äðæàâåí ñàíèòàðåí è çäðàâñòâåí èíñïåêòîðàò

Êîìèñè¼à çà çàøòèòà îä äèñêðèìèíàöè¼à

Àãåíöè¼à çà âðàáîòóâàœå íà ÐÌ

Öåíòàð çà ¼àâíî çäðàâ¼å

Çàâîä çà çäðàâñòâåíà çàøòèòà íà ìà¼êè è äåöà

Ðîìñêè çäðàâñòâåí ìåäè¼àòîð

Óïðàâà çà ¼àâíè ïðèõîäè

Åäèíèöà íà ëîêàëíà ñàìîóïðàâà

1. ÊÐÀÒÅÍÊÈ

5

1

2 ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ. - Ïðèëåï, ËÈË – Ñêîï¼å, ÊÕÀÌ – Äåë÷åâî, ÑÓÌÍÀË – Ñêîï¼å, ÍÐÖ – Êóìàíîâî, Õ.Å.Ð.À. – Ñêîï¼å, ÔÎÎÌ, ÖÄÐÈÌ – Ñêîï¼å, ÐÐÖ – Ñêîï¼å, ÅÑÅ - Ñêîï¼å, ÑÀÑÒÈÏÅ - Ãîñòèâàð

3 http://www.mtsp.gov.mk/content/pdf/strategii/Strategija%20za%20Romite%20vo%20RM%202014-2020.pdf

http://www.mtsp.gov.mk/WBStorage/Files/strategija_romi.pdf

4 Èñòîòî áåøå óòâðäåíî êàêî íåäîñòàòîê âî ïðîöåñîò íà ðåâèäèðàœå íà Ñòðàòåãè¼àòà çà Ðîìè ïîðàäè øòî áåøå îòåæíàòî äåôèíèðàœåòî íà ïðîáëåìèòå, îäíîñíî ïîòðåáèòå íà Ðîìèòå, à ñî òîà è ïëàíèðàœåòî íà ìåðêèòå/àêòèâíîñòèòå.

2. ÂÎÂÅÄ

Âî òåêîò íà 2013 ãîäèíà Ìèíèñòåðñòâîòî çà

òðóä è ñîöè¼àëíà ðàáîòà ïðåçåäå àêòèâíîñòè çà

ðåâèäèðàœå è çà ðåäèçà¼íèðàœå íà êîìïîíåíòèòå

çäðàâñòâî, îáðàçîâàíèå, âðàáîòóâàœå è äîìóâà-

œå îä Íàöèîíàëíàòà ñòðàòåãè¼à çà Ðîìèòå 1(2005-2015) , êàêî äåë îä âëàäèíèòå íàïîðè äà ñå

ïðèñïîñîáè ïîëèòèêàòà ñî ñòðàòåãè¼àòà íà ÅÓ äî

2020 ãîäèíà. Ñèòå ðåëåâàíòíè èíñòèòóöèè è

ïðåòñòàâíèöè îä íåâëàäèíèîò ñåêòîð øòî ðàáîòàò

íà îâèå ïðàøàœà áåà ïîêàíåòè äà äàäàò ñâî¼

ïðèäîíåñ.

Âî êîíòåêñò íà òîà, à áàçèðàíî íà

èñêóñòâàòà, èñòðàæóâàœàòà è ïîäàòîöèòå íà

Ãðóïàòà çà çàñòàïóâàœå íà çäðàâñòåíèòå 2ïðàâà íà Ðîìèòå áåøå èñïðàòåí ïðåäëîã çà

ñîäðæèíàòà íà çäðàâñòâåíàòà êîìïîíåíòà îä

íîâàòà ñòðàòåãè¼à çà Ðîìè, êî¼ öåëîñíî áåøå

ïðèôàòåí îä ÌÒÑÏ. Âëàäàòà íà ÐÌ çàåäíî ñî

äðóãèòå êîìïîíåíòè ¼à óñâîè Ñòðàòåãè¼àòà çà 3Ðîìè 2014-2020 âî ¼óíè 2014 ãîäèíà, à âî

íàðåäíèîò ïåðèîä Ìèíèñòåðñòâîòî çà òðóä è

ñîöè¼àëíà ïîëèòèêà èìà çàäà÷à äà ïðîäîëæè ñî

ïîäãîòîâêà íà àêöèñêè ïëàíîâè çà ñåêî¼à

êîìïîíåíòà ïîåäèíå÷íî.

Ñî öåë äà ñå îáåçáåäàò àðãóìåíòèðàíè,

ñåîïôàòíè ïîäàòîöè, êàêî è òåêîâíè îäíîñíî

ðåàëíè ïðîáëåìè/ìåðêè/àêòèâíîñòè íàñî÷åíè êîí

ïîäîáðóâàœå íà çäðàâñòâåíàòà ñîñòî¼áà íà

ðîìñêàòà çàåäíèöà, Ãðóïàòà ïðåçåäå åâàëó-4àöèîíà èíèöè¼àòèâà âî 2014 ãîäèíà, ïðåêó êî¼à ñå

îáèäóâà äà äàäå êîíêðåòåí ïðèäîíåñ âî íàòàìî-

øíèîò ðàçâî¼ íà àêöèñêèîò ïëàí çà çäðàâñòâî.

5 Çàêîí çà ñëîáîäåí ïðèñòàï äî èíôîðìàöèè îä ¼àâåí êàðàêòåð http://www.stat.gov.mk/pdf/slobodenpristapdoinformacii/zakon_za_informacii.pdf

6 Äî ÔÇÎÌ, Ìèíèñòåðñòâî çà çäðàâñòâî, Êîìèñè¼à çà çàøòèòà îä äèñêðèìèíàöè¼à, Íàðîäåí ïðàâîáðàíèòåë, ÅËÑè, Öåíòðè çà ¼àâíî çäðàâ¼å, Çäðàâñòâåíè äîìîâè, Èíñòèòóò çà ¼àâíî çäðàâ¼å, Ñðåäíè ìåäèöèíñêè ó÷èëèøòà, Âèñîêà ìåäèöèíñêà øêîëà - Áèòîëà, Ìåäèöèíñêè ôàêóëòåò - Ñêîï¼å, Äðæàâåí è ñàíèòàðåí çäðàâñòâåí èíñïðåêòîðàò, Áîëíèöè, ÀÂÐÌ, Çàâîä çà çäðàâñòâåíà çàøòèòà íà ìà¼êè è äåöà.

7 Îáóêàòà è ïîäãîòîâêàòà íà ìàòðèöàòà áåøå ðåàëèçèðàíà ñî ïîìîø íà ÐÅÀÊÒÎÐ – èñòðàæóâà÷êà îðãàíèçàöè¼à.

6

3. ÌÅÒÎÄÎËÎÃÈ£À

Ïîäãîòîâêàòà íà èçâåøòà¼îò å áàçèðàíà íà

êâàíòèòàòèâíè è íà êâàëèòàòèâíè ïîäàòîöè, êîè ñå

äîáèåíè ïðåêó äîñòàâåíè áàðàœà çà ñëîáîäåí 5ïðèñòàï äî èíôîðìàöèè îä ¼àâåí êàðàêòåð äî

èíñòèòóöèè/óñòàíîâè øòî ïîñåäóâààò òàêâè èíôî-6ðìàöèè , êàêî è íà ðåçóëòàòè ïî ñïðîâåäåíè òåêîâ-

íè èñòðàæóâàœà îä èíâîëâèðàíèòå çäðóæåíè¼à.

Çà òàà öåë áåà ñïðîâåäåíè ñëåäíèâå àêòèâíîñòè:

- Âî ïåðèîä îä 10 äî 12 ¼óíè 2014 ãîäèíà

áåøå ðåàëèçèðàíà îáóêà çà çà¼àêíóâàœå íà

êàïàöèòåòîò íà çäðóæåíè¼àòà ïðè ïðåçå-

ìàœå íà àêòèâíîñòèòå, ïðè øòî áåøå êðåè-

ðàíà ìàòðèöà ñî èäåíòèôèêóâàíè ïðàøà-

œà, èíñòèòóöèè/óñòàíîâè è çäðóæåíè¼à øòî

ãè ïîñåäóâààò èíôîðìàöèèòå è îäãîâîðíè

ëèöà çà ïîäãîòîâêà íà áàðàœàòà, èñïðà�à-7œå è ïðèáèðàœå íà îäãîâîðèòå .

7

- Âî ïåðèîä îä ¼óëè äî àâãóñò 2014 ãîäèíà áåà

èñïðàòåíè 70 áàðàœà.

- Âî ïåðèîä îä ñåïòåìâðè 2014 ãîäèíà äî

ôåâðóàðè 2015 ãîäèíà áåà ïðèáèðàíè îäãî-

âîðèòå è èñïðà�àíè æàëáè äî èíñòèòóöè-

èòå/óñòàíîâèòå êîè âî çàêîíñêè îïðåäåëåí

ðîê íå îäãîâîðèëå èëè îä ÷èèøòî îäãîâîðè

íå ñìå áèëå çàäîâîëíè, êàêî è íèâíî ñèñòå-

ìàòèçèðàœå âî ìàòðèöàòà.

- Âî ìåƒóâðåìå áåà îäðæàíè ÷åòèðè êîîðäè-

íàòèâíè ñðåäáè ïðåêó êîè çäðóæåíè¼àòà ¼à

ñëåäåà ðåàëèçàöè¼àòà íà àêòèâíîñòèòå è ãè

äåôèíèðàà ÷åêîðèòå âî ïîñòàïóâàœåòî.

Çà âêóïíî îñóì ïðèîðèòåòíè ïðàøà-

œà, âî ñîãëàñíîñò ñî ïðåäâèäåíèòå àêòèâ-

íîñòè îä çäðàâñòâåíàòà êîìïîíåíòà íà

Ñòðàòåãè¼àòà çà Ðîìè (2005-2015), áåà

ïðèáèðàíè ïîäàòîöè:

- òàìó êàäå øòî èìàøå ïîòðåáà îä âðåìåí-

ñêî îãðàíè÷óâàœå íà èíôîðìàöè¼àòà áåøå

çåìåí ïðåäâèä ïåðèîäîò 01.01.2014 –

30.06.2014 êàêî ïîñëåäíè øåñò ìåñåöè îä

ñïðîâåäóâàœåòî íà ¼àâíàòà ïîëèòèêà, çà

êîè ñìåòàâìå äåêà ñå êëó÷íè è òðåáà äà ñå

çàáåëåæàò åôåêòèòå è ðåçóëòàòèòå ñî öåë

âðç íèâ äà ñå ïðåäâèäàò íàðåäíèòå àêòèâ-

íîñòè/ìåðêè;

- çà ïðàøàœàòà øòî áåà ïîâðçàíè ñî ëîêàë-

íè èíôîðìàöèè è çà êîè èìàøå ïîòðåáà îä

ãåîãðàôñêî îãðàíè÷óâàœå, áåà îäðåäåíè

öåëíèòå îïøòèíè Ïðèëåï, Áèòîëà, Äåë÷å-

âî, Âèíèöà, Ïåõ÷åâî, Áåðîâî, Øòèï, Øóòî

Îðèçàðè, �îð÷å Ïåòðîâ, Êàðïîø, Ñàðà¼,

Òîïàíñêî Ïîëå, Êóìàíîâî è Ãîñòèâàð.

Çäðóæåíèåòî ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ. îä Ïðèëåï ¼à

êîîðäèíèðàøå èíèöè¼àòèâàòà è çàåäíî ñî ÊÕÀÌ

îä Äåë÷åâî, ËÈË îä Ñêîï¼å, Õ.Å.Ð.À. îä Ñêîï¼å,

ÖÄÐÈÌ îä Ñêîï¼å è Ðîìñêè Ðåñóðñåí Öåíòàð îä

Ñêîï¼å ãè ðåàëèçèðàà àêòèâíîñòèòå è ãî ïèøóâàà

èçâåøòà¼îò. Îñòàíàòèòå çäðóæåíè¼à îä Ãðóïàòà

áåà òåêîâíî êîíñóëòèðàíè è èíôîðìèðàíè çà

ïðîöåñîò.

Èçâåøòà¼îò ïî ïðèíöèïîò íà ïðåäâèäåíî-

ðåàëèçèðàíî ãè îòñëèêóâà ñîñòî¼áèòå ïî ñåêîå

ïðàøàœå ïîåäèíå÷íî è ïðèòîà äàâà çàêëó÷îöè

êîè ñå íàäåâàìå äåêà �å áèäàò çåìåíè ïðåäâèä

ïðè êðåèðàœåòî íà àêöèñêèîò ïëàí çà çäðàâñòâî

îä ÌÒÑÏ.

8 Äåêàäàòà çà âêëó÷óâàœå íà Ðîìèòå ïî÷íà âî 1995 ãîäèíà êàêî ïàíåâðîïñêà èíèöè¼àòèâà íà çåì¼èòå îä £óãîèñòî÷íà Åâðîïà è èìà öåë óíàïðåäóâàœå íà ñîöèîåêîíîìñêèîò ñòàòóñ è íà ñîöè¼àëíàòà âêëó÷åíîñò íà Ðîìèòå.

Äîäåêà ñèòå ñèëè, è èíñòèòóöèîíàëíè è

ãðàƒàíñêè, áåà íàñî÷åíè êîí ñïðîâåäóâàœåòî íà

àêöèñêèòå ïëàíîâè îä Äåêàäàòà çà âêëó÷óâàœå íà

Ðîìèòå, Ñòðàòåãè¼àòà çà Ðîìè êàêî äðæàâåí äîêó-

ìåíò áåøå ñòàâåíà âî ñåíêà è ÷åñòî ïîèñòîâå-

òóâàíà ñî öåëèòå è ñî àêòèâíîñòèòå îä Äåêàäàòà.

Ïîðàäè òîà, Ñîáðàíèåòî íà ÐÌ áåëåæè

ñàìî åäíà àêòèâíîñò íàñî÷åíà êîí ñïðîâåäó-

âàœåòî íà Ñòðàòåãè¼àòà íà Ðîìè 2005-2015, ïðè

øòî ñå äèñêóòèðàëî ïîøèðîêî è ìåƒóðåñîðñêè çà

ïðåäèçâèöèòå è çà ìîæíîñòèòå, îäíîñíî çà ïðåä-

âèäåíîòî è ðåàëèçèðàíîòî, à òîà å îäðæàíàòà ¼àâ-

íà ðàñïðàâà íà Êîìèñè¼àòà çà òðóä è ñîöè¼àëíà

ïîëèòèêà íà 14-15 ìà¼ 2012 ãîäèíà ïî äîñòàâåíî

áàðàœå îä Ãðóïàòà çà çàñòàïóâàœå íà çäðàâ-

ñòâåíèòå ïðàâà íà Ðîìèòå.

Çàêëó÷îöèòå, êîè ïðåòåæíî àëóäèðàà íà çàãðè-

æåíîñò çà ñîñòî¼áàòà, íåäîñòèãîò îä ïîäàòîöè è îä

èíôîðìàöèè è ïîòðåáàòà îä ïîãîëåìà

àíãàæèðàíîñò îä îäãîâîðíèòå èíñòèòóöèè, áåà

èñïðàòåíè äî ñèòå ðåëåâàíòíè ñòðàíè ñî øòî,

óñëîâíî êàæàíî, çàâðøè è äðæàâíîòî âíèìàíèå

êîí îâî¼ äîêóìåíò.

4. ÊÎÍÒÅÊÑÒ

Ñòðàòåãè¼àòà çà Ðîìè êàêî âëàäèíà ¼àâíà

ïîëèòèêà å íàìåíåòà çà ïîñòèãíóâàœå ïîäîáðà

âêëó÷åíîñò íà Ðîìèòå âî îïøòåñòâåíèòå òåêîâè è

çà çãîëåìóâàœå íà ìîæíîñòèòå çà ïîäîáàð æèâîò.

Äîêóìåíòîò ïðâïàò áåøå óñâîåí îä Âëàäàòà íà

ÐÌ íà 31 ¼àíóàðè 2005 ãîäèíà, âî èñòî âðåìå ñî

àêöèñêèòå ïëàíîâè îä Äåêàäàòà çà âêëó÷óâàœå íà 8Ðîìèòå , à Ìèíèñòåðñòâîòî çà òðóä è ñîöè¼àëíà

ïîëèòèêà áåøå íàçíà÷åíî êàêî îäãîâîðíà èíñòè-

òóöè¼à çà êîîðäèíèðàœå íà àêòèâíîñòèòå.

Ñî Ñòðàòåãè¼àòà çà Ðîìè áåà îïôàòåíè ñèòå

îáëàñòè îä Äåêàäàòà çà âêëó÷óâàœå íà Ðîìèòå,

îäíîñíî âðàáîòóâàœå, îáðàçîâàíèå, çäðàâñòâî è

äîìóâàœå, íî äîïîëíèòåëíî è îáëàñòèòå ñîöè-

¼àëíà çàøòèòà, Ðîìêè, ÷îâåêîâè ïðàâà è äèñêðè-

ìèíàöè¼à, êóëòóðà, ìåäèóìè è ïîëèòè÷êî ó÷åñòâî,

ñî âðåìåíñêà ðàìêà äî 2015 ãîäèíà.

8

Èíñòèòóöèèòå ïîåäèíå÷íî ïðîäîëæè¼à äà

ãåíåðèðààò îäðåäåíè ïîäàòîöè è ðåçóëòàòè çà

ïîòðåáèòå íà ðàçëè÷íè èíèöè¼àòèâè, ãðàƒàíñêèòå

îðãàíèçàöèè ïðîäîëæè¼à ñî àêòóàëèçèðàœå íà

ñîñòî¼áèòå, íî, âî ñóøòèíà, çà ãîëåì äåë îä

ïðàøàœàòà äî äåíåñ íå å ïîñòèãíàòî óñîãëàñóâà-

œå íà ñòàâîâèòå.

Îä òèå ïðè÷èíè ñå íàäåâàìå äåêà îâî¼ èçâåøòà¼

äàâà ìîæíîñò è ïðåãëåäíîñò âî îäíîñ íà

ðåàëèçàöè¼àòà èëè íåðåàëèçàöè¼àòà íà

çäðàâñòâåíàòà êîìïîíåíòà îä Ñòðàòåãè¼àòà çà

Ðîìè, à êðà¼íî �å ìîæå äà ñå êîðèñòè îä ñèòå çàñåã-

íàòè ñòðàíè âî íàðåäíèòå çàëàãàœà çà ïîäîáðó-

âàœå íà ñîñòî¼áàòà.

5. ÏÐÈÎÐÈÒÅÒÍÈ ÏÐÀØÀŒÀ

5.1 Îñòâàðóâàœå íà ïðàâîòî íà çäðàâñòâåíî

îñèãóðóâàœå

À. Ïðåäâèäåíè ìåðêè âî Ñòðàòåãè¼àòà çà Ðîìè

(2005-2015) (ñòð. 65)

Çäðàâñòâåíîòî îñèãóðóâàœå êàêî îòâîðåí

ïðîáëåì íà Ðîìèòå ãî óñëîæíóâààò îäðåäåíè

çàêîíñêè îäðåäáè èëè àäìèíèñòðàòèâíè ìåðêè

êîè ãî îòåæíóâààò äîáèâàœåòî ëè÷íè äîêóìåíòè è

äðæàâ¼àíñòâî, êîè, ïàê, ñå óñëîâ çà îñòâàðóâàœå

íà çäðàâñòâåíîòî ïðàâî. Çàòîà ñå ïðåïîðà÷óâà äà

ñå îëåñíè àäìèíèñòðàòèâíàòà ïîñòàïêà çà êîì-

ïëåòèðàœå íà ïîòðåáíàòà äîêóìåíòàöè¼à, ïðåä ñå,

ïîñòàïêàòà çà àäìèíèñòðàòèâíè ïëà�àœà èëè

äîêàçíè ñòàíäàðäè çà ïðåñòî¼ êîè áè ìîæåëå äà

áèäàò îñîáåíî òåøêè çà äîêàæóâàœå çà Ðîìèòå.

Âî ìåƒóâðåìå äà ñå øèðàò ðåëåâàíòíè èíôîð-

ìàöèè çà ïðèñòàï äî çäðàâñòâåíè óñëóãè çà òèå

øòî ñe óøòå ãî íåìààò ðåãóëèðàíî òî¼ ñòàòóñ.

9

Á. Ñîñòî¼áà íà òåðåí/èñïðàòåíè áàðàœà è

äîáèåíè îäãîâîðè

10

Ðåä.áðî¼

Èíñòèòóöè¼à

Äàòóì íà èñïðà�àœå

íà áàðàœåòî

Äàòóì íà äîáèåí îäãîâîð

Ïðîïóøòåí ðîê çà

îäãîâîð

Ïîñòàïêà ïî æàëáà

ïðåä ÊÎÌÑÏÈ

Ïîáàðàíà èíôîðìàöè¼à

Îäãîâîð

1 ÔÇÎÌ 15.07.2014 06.08.2014 / /

Êîëêó îä åâèäåí-òèðàíèòå íîñèòå-ëè íà çäðàâñòâåíî îñèãóðóâàœå ñå Ðîìè, êîëêó îä íèâ ñå ìàæè, êîë-êó æåíè, êàêî è áðî¼ íà Ðîìè øòî íàïðàâèëå ïðåðå-ãèñòðàöè¼à íà ïðà-âîòî íà çäðàâ-ñòâåíî îñèãóðóâà-œå, ïîäåëåíî ïî áðî¼ íà ìàæè è íà æåíè.

Íå ðàñïîëàãà ñî áàðàíèòå èíôîð-ìàöèè áèäå¼�è íå ïðèáèðà ïîäàòîöè ï î í à ö è î í à ë í à ïðèïàäíîñò.

2 ÔÇÎÌ 02.12.2014 23.02.2014 Äà Äà

Âêóïåí áðî¼ íà Ðîìè øòî ïîäíåëå áàðàœå è ¼à ïîäèã-íàëå åëåêòðîí-ñêàòà çäðàâñòâå-íà êàðòè÷êà, êàêî è áðî¼ íà Ðîìè ïî îïøòèíèòå îïôà-òåíè ñî èçâåøòà-¼îò.

Íå ðàñïîëàãà ñî áàðàíèòå èíôîð-ìàöèè áèäå¼�è íå ïðèáèðà ïîäàòîöè ïî íàöèîíàëíà ïðè-ïàäíîñò.

5.2. Ïîâðåäà íà ïðàâîòî íà çäðàâñòâåíî îñèãóðóâàœå è çäðàâñòâåíà çàøòèòà

À. Ïðåäâèäåíè ìåðêè âî Ñòðàòåãè¼àòà çà Ðîìè (2005-2015) (ñòð. 66)

Çà äà ñå ñïðå÷àò åâåíòóàëíèòå ïî¼àâè íà äèðåêòíà èëè íà èíäèðåêòíà äèñêðèìèíàöè¼à âî

çäðàâñòâîòî, âî Çàêîíîò ïðîòèâ äèñêðèìèíàöè¼àòà å óïàòåíî äà ñå âíåñàò è îäðåäáè êîè ñå îäíåñóâààò

íà çäðàâñòâåíàòà ñôåðà.

Âîåäíî, êàêî ñòðàòåãèñêà ìåðêà å îõðàáðóâàœå íà ðîìñêàòà çàåäíèöà çà ïîâåäóâàœå ïîñòàïêè ïðåä

íàäëåæíèòå îðãàíè âî ñëó÷à¼ êîãà íèâíèòå ïðàâà ñå ïðåêðøåíè ïîðàäè íååäíàêîâ òðåòìàí îä ñòðàíà íà

çäðàâñòâåíèòå ðàáîòíèöè âî äàâàœåòî óñëóãè è èíôîðìàöèè.

Á. Ñîñòî¼áà íà òåðåí/èñïðàòåíè áàðàœà è äîáèåíè îäãîâîðè

11

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

1 ÔÇÎÌ 23.07.2014 15.08.2014 / /

- Áðî¼ íà ïîâåäåíè ïîñòàïêè çà ïî-âðåäà íà ïðàâîòî íà çäðàâñòâåíà çàøòèòà è íà çäðàâñòâåíî îñè-ãóðóâàœå, âî êîë-êó îä òèå ïîñòàïêè ïîäíîñèòåëè ñå Ðîìè, áðî¼ íà ïî-çèòèâíî ðåøåíè ïîñòàïêè, íå å ïî-êðåíàòà ïîñòàïêà èëè å çàïðåíà/ ïðåêèíàòà ïîñòà-ïêà.

- 84 ïðåòñòàâêè îä îñèãóðàíè ëèöà, îä êîè 64 ñå çàâð-øåíè ñî òåðåíñêè êîíòðîëè, íå ïðè-áèðà ïîäàòîöè ïî íàöèîíàëíà ïðè-ïàäíîñò.

12

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

2 ÔÇÎÌ 05.12.2014 05.01.2015 / /

-Áðî¼ íà ïîäíåñå-íè ïðåòñòàâêè îä ôèçè÷êè è îä ïðà-âíè ëèöà âî êîè ñå áàðà çàøòèòà íà ïðàâàòà íà Ðîìè-òå âî îáëàñòà íà çäðàâñòâåíàòà çàøòèòà è çäðàâ-ñòâåíîòî îñè -ãóðóâàœå, êîëêó îä ïîäíåñåíèòå ïðåòñòàâêè ñå ðåøåíè ïîçèòèâ-íî, âî êîëêó íå å ïîêðåíàòà ïîñ-òàïêà èëè å çàïðå-íà/ïðåêèíàòà.

- 21 ïðåòñòàâêà îä êîè 3 çà çàøòèòà íà ïðàâàòà íà Ðî-ìèòå ïðîòèâ òðè ïðèâàòíè çäðàâ-ñòâåíè óñòàíîâè (âî äâå íå å óòâð-äåíà îäãîâîðíîñò, à â î ò ð åò à ò à ÔÇÎÌ íå ìîæåë äà ïîñòàïóâà áè-ä å ¼ � è í å ì à ë å ñêëó÷åíî äîãîâîð ñî ÏÇÓ). Âî îñòà-íàòèòå ïðåòñòàâ-êè íå å çàïèøàíà í à ö è î í à ë í àò à ïðèïàäíîñò.

3 ÍÏ 23.07.2014 30.07.2014 / /

Áðî¼ íà ïîâåäåíè ïîñòàïêè çà ïîâ-ðåäà íà ïðàâîòî íà çäðàâñòâåíà çàøòèòà è íà çäðàâñòâåíî îñè-ãóðóâàœå, âî êîë-êó îä òèå ïîñòàïêè ïîäíîñèòåëè ñå Ðîìè, áðî¼ íà ïî-çèòèâíî ðåøåíè ïîñòàïêè, íå å ïî-êðåíàòà ïîñòàïêà èëè å çàïðåíà/ ïðåêèíàòà ïîñòà-ïêà.

Âî 2013 ãîäèíà ñå äîáèåíè 4.599 ïðåòñòàâêè , îä êîè 128 îä çäðàâ-ñòâåíà çàøòèòà. Îä ïîäíîñèòåëè-òå, 105 áèëå Ðî-ìè, à ñàìî 2 ïðåò-ñòàâêè áèëå ïîâð-çàíè ñî ïðàâîòî íà çäðàâñòâåíà çàøòèòà è íà çäðàâñòâåíî îñè-ãóðóâàœå.

13

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

4 ÄÑÇÈ 23.07.2014 05.08.2014 Äà Äà


Ïîñòàïåíî å ïî 260 ïðåòñòàâêè, íî íå ñå âîäè åâè-äåíöè¼à ïî íàöèî-íàëíà ïðèïàä-íîñò.

5 ÄÑÇÈ 05.12.2014 14.01.2015 Äà Äà

-Áðî¼ íà ïîäíå-ñåíè ïðåòñòàâêè îä ôèçè÷êè è îä ïðàâíè ëèöà âî êîè ñå áàðà çà-øòèòà íà ïðàâàòà íà Ðîìèòå âî îáëàñòà íà çäðàâ-ñòâåíàòà çàøòèòà è çäðàâñòâåíîòî îñèãóðóâàœå, êîë-êó îä ïîäíåñåíè-òå ïðåòñòàâêè ñå ðåøåíè ïîçèòèâ-íî, âî êîëêó íå å ïîêðåíàòà ïîñòà-ïêà èëè å çàïðå-íà/ïðåêèíàòà ïî-ñòàïêà.

- 151 áàðàœå, îä êîè 6 ñå îäáèåíè è íå å ïîêðåíàòà ïî-ñòàïêà áèäå¼�è ñå îäíåñóâàëå íà äðóãà ïðîáëåìà-òèêà, à âî 145 áè-ëî îäëó÷åíî ïîçè-òèâíî. Åâèäåí-öè¼àòà íà ÄÑÇÈ íå ñå âîäè ïî íà-öèîíàëíà ïðèïàä-íîñò.

14

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

6 ÊÇÄ 23.07.2014 28.11.2014 Äà Äà


- 11 ïðåòñòàâêè îä îáëàñòà íà ñîöè-¼àëíà ñèãóðíîñò, íî íåìà ïðåòñòàâ-êè ïîäíåñåíè îä Ðîìè âî îâàà îáëàñò.

7 ÊÇÄ 05.12.2014 14.01.2015 Äà Äà

-Áðî¼ íà ïîäíåñå-íè ïðåòñòàâêè îä ôèçè÷êè è îä ïðà-âíè ëèöà âî êîè ñå áàðà çàøòèòà íà ïðàâàòà íà Ðîìè-òå âî îáëàñòà íà çäðàâñòâåíàòà çàøòèòà è çäðàâ-ñòâåíîòî îñèãóðó-âàœå, êîëêó îä ïî-äíåñåíèòå ïðåò-ñòàâêè ñå ðåøåíè ïîçèòèâíî , âî êîëêó íå å ïîêðå-íàòà ïîñòàïêà èëè å çàïðåíà/ïðåêè-íàòà ïîñòàïêà.

- Íå ñå ïîäíåñåíè ïðåòñòàâêè ïî îñ-íîâà íà åòíè÷êà ïðèïàäíîñò.

5.3. Ðàáîòíî àíãàæèðàœå çäðàâñòâåí ïåðñîíàë

À. Ïðåäâèäåíè ìåðêè âî Ñòðàòåãè¼àòà çà Ðîìè (2005-2015) (ñòð. 65 è 67)

Êàêî åäíè îä ïðåâåíòèâíèòå ìåðêè íà êîè å ñòàâåí ñåðèîçåí àêöåíò êàêî íà¼åôèêàñåí è åêîíîìñêè

íà¼èñïëàòëèâ íà÷èí çà äà ñå ñî÷óâà çäðàâ¼åòî íà íàñåëåíèåòî, ïðåäâèäåíà å ðåàëèçàöè¼à íà çàëîæáàòà

çà çãîëåìóâàœå íà áðî¼îò íà âðàáîòåíè çäðàâñòâåíè ðàáîòíèöè Ðîìè. Äðóãèòå ïðåïîðàêè âî çäðàâñòâå-

íèîò äîìåí îïôà�ààò è âðàáîòóâàœà íà ìåäèöèíñêè ñåñòðè Ðîìêè, êîè áè ìîæåëå äà âëè¼ààò ïîäèðåê-

òíî çà ïîäîáðóâàœå íà çäðàâñòâåíàòà êóëòóðà íà íàñåëåíèåòî.


15

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

1£ÇÓ Çäðàâñòâåí äîì - Êî÷àíè

20.11.2014 04.12.2014 / /

Âêóïåí áðî¼ íà âðàáîòåíèòå âî çäðàâñòâåíàòà óñ-òàíîâà è áðî¼ íà âðàáîòåíè Ðîìè è íèâíèòå ïîçèöèè.

53 âðàáîòåíè, îä êîè 1 Ðîìêà êàêî ìåäèöèíñêà ñåñòðà âî Ñëóæáàòà çà èòíà ìåäèöèíñêà ïîìîø.

2

£ÇÓ Çäðàâñòâåí äîì - Êóìàíîâî

20.11.2014 10.12.2014 / /


197 âðàáîòåíè, îä êîè åäíà Ðîìêà êàêî ïàòðîíàæíà ñåñòðà âî Ñëóæáà-òà çà ïàòðîíàæà.

16

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

3£ÇÓ Çäðàâñòâåí äîì - Áèòîëà

20.11.2014 25.11.2014 / /


210 âðàáîòåíè, íå-ìà ëèöå îä ðîìñêà åòíè÷êà ïðèïàä-íîñò. Âî òåê å âðà-áîòóâàœå íà åäíî ëèöå Ðîì.

4

£ÇÓ Çäðàâñòâåí äîì - Ïðèëåï

20.11.2014 10.12.2014 / /


215 âðàáîòåíè, íåìà Ðîìè.

5£ÇÓ Çäðàâñòâåí äîì - Áåðîâî

20.11.2014 24.02.2015 Äà Äà


47 âðàáîòåíè, 1 å Ðîìêà íà ðàáîòíî ìåñòî ìåäèöèíñêà ñåñòðà âî Îòñåê çà çäðàâñòâåíà çà-øòèòà âî ðóðàëíè ñðåäèíè.

6

£ÇÓ Çäðàâñòâåí äîì - Âèíèöà

20.11.2014 10.12.2014 / /



7£ÇÓ Çäðàâñòâåí äîì - Òåòîâî

20.11.2014 27.11.2014 / /


228 âðàáîòåíè, îä êîè 9 Ðîìè - 1 å ñî ÑÑÑ íà ðàáîòíî ìåñòî ñìåòêîâîäè-òåë è 8 ñî îñíîâíî îáðàçîâàíèå êàêî õèãèåíè÷àðè.

17

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

8£ÇÓ Çäðàâñòâåí äîì - Øòèï

20.11.2014 10.12.2014 / /


74 âðàáîòåíè , íåìà Ðîìè.

9

£ÇÓ Çäðàâñòâåí äîì - Ñêîï¼å (Ïîëèêëèíèêà �îð÷å Ïåòðîâ)

20.11.2014 10.12.2014 / /



10

£ÇÓ Çäðàâñòâåí äîì - Ïåõ÷åâî

20.11.2014 04.12.2014 / /



11

£ÇÓ Çäðàâñòâåí äîì - Äåë÷åâî

20.11.2014 09.12.2014 / /


91 âðàáîòåí, 3 ñå Ðîìè - 1 âèøà ìåäèöèíñêà ñåñòðà, 1 ëàáîðàíò-òåõíè÷àð è 1 õèãèåíè÷àð.

12

£ÇÓ Çäðàâñòâåí äîì - Ñêîï¼å (Ïîëèêëèíèêà Ø. Îðèçàðè)

20.11.2014 04.03.2015 Äà Äà



18

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

13£ÇÓ Çäðàâñòâåí äîì - Ñêîï¼å

20.11.2014 10.12.2014 / /


1.160 âðàáîòåíè, à 10 ñå Ðîìè - 2 ìåäè-öèíñêè ñåñòðè, 1 ìåäèöèíñêè ëàáî-ðàíò è 7 õèãèåíè-÷àðêè.

14

£ÇÓ Îïøòà Áîëíèöà „Áîðêà Òàëåñêè“ – Ïðèëåï

20.11.2014 27.11.2014 / /


506 âðàáîòåíè, à 2 Ðîìè - 1 ñî ÑÑÑ íà ðàáîòíî ìåñòî âî-äîâîäŸè¼à è 1 ñî îñ-íîâíî îáðàçîâàíèå êàêî ïåðà÷-ïåãëà÷.

15

£ÇÓ Ãðàäñêà Áîëíèöà „8 Ñåïòåìâðè“ – Ñêîï¼å

20.11.2014 10.12.2014 / /


584 âðàáîòåíè, à 6 Ðîìè - 1 ñïåöè¼à-ëèñò, 1 ìåäèöèíñêè òåõíè÷àð, 1 ìàøèí-ñêè òåõíè÷àð, 1 áîëíè÷àð è 2 õèãè-åíè÷àðè.

16

£ÇÓ Êëèíè÷êà áîëíèöà „Ä-ð Òðèôóí Ïàíîâñêè“ - Áèòîëà

20.11.2014 15.12.2014 / /



17£ÇÓ Êëèíè÷êà áîëíèöà - Òåòîâî

20.11.2014 20.02.2015 Äà Äà


745 âðàáîòåíè, à 25 Ðîìè-1 ãëàâíà ìe-äèöèíñêà ñåñòðà, 2 ìåäèöèíñêè ñå -ñòðè, 2 ëàáîðàíòè, 2ÊÂ âðàáîòåíè, 1 ìàãàöèîíåð è 17 òåõíè÷àðè.

19

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

18£ÇÓ Êëèíè÷êà áîëíèöà - Øòèï

20.11.2014 26.12.2014 / /



19£ÇÓ Îïøòà áîëíèöà - Êóìàíîâî

20.11.2014 10.12.2014 / /


563 âðàáîòåíè, à 3 Ðîìè íà ðàáîòíî ìåñòî õèãèåíè÷àð.

20£ÇÓ Îïøòà áîëíèöà - Êî÷àíè

20.11.2014 10.12.2014 / /


198 âðàáîòåíè, à 3 Ðîìè - 1 õèãèåíè-÷àðêà íà îääåëå-íèå, 1 áîëíè÷àð è 1 ïîðòèð-÷óâàð.

21Öåíòàð çà ¼àâíî çäðàâ¼å - Øòèï

20.11.2014 04.12.2014 / /



22Öåíòàð çà ¼àâíî çäðàâ¼å - Êî÷àíè

20.11.2014 04.12.2014 / /


Íåìà âðàáîòåíî Ðîìè.

20

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

23Öåíòàð çà ¼àâíî çäðàâ¼å - Ïðèëåï

20.11.2014 04.12.2014 / /



24Öåíòàð çà ¼àâíî çäðàâ¼å - Áèòîëà

20.11.2014 31.12.2014 / /


62 âðàáîòåíè, Ðîìè íåìà.

25Öåíòàð çà ¼àâíî çäðàâ¼å - Êóìàíîâî

20.11.2014 25.11.2014 / /



26Öåíòàð çà ¼àâíî çäðàâ¼å - Òåòîâî

20.11.2014 25.11.2014 / /


61 âðàáîòåí, à 1 å Ðîì íà ïîçèöè¼à ìè¼à÷ íà ñàäîâè - õèãèåíè÷àð.

27Öåíòàð çà ¼àâíî çäðàâ¼å - Ñêîï¼å

20.11.2014 10.12.2014 / /


110 âðàáîòåíè, à 2 ñå Ðîìè.

21

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

28 ÀÂÐÌ 20.11.2014 15.12.2014 / /

Áðî¼ íà íåâðàáî-òåíè Ðîìè ñ î çàâðøåíî ìåäè-öèíñêî ñðåäíî /âèñîêî îáðàçîâà-íèå êîè ðåäîâíî ñå ¼àâóâààò âî ÀÂÐÌ íà ñåêîè 30 äåíà è áðî¼ íà ëè-öà øòî ñå ¼àâóâààò íà ñåêîè øåñò ìåñåöè.

42 Ðîìè êàêî àêòèâ-íè áàðàòåëè íà ðà-áîòà è 19 êàêî ïà-ñèâíè: - 38 êàêî àêòèâíè ñî çàâðøåíî ñðåäíî îáðàçîâàíèå è 17 êàêî ïàñèâíè, -1 êàêî àêòèâåí áàðàòåë ñî âèøî ìåäèöèíñêî îáðà-çîâàíèå è 1 êàêî ïàñèâåí, - 3 êàêî àêòèâíè áàðàòåëè ñî çàâð-øåí Ìåäèöèíñêè ôàêóëòåò è 1 êàêî ïàñèâåí.

29ÑÎÓ „�îð÷å Ïåòðîâ“ – Ïðèëåï

20.11.2014 26.11.2014 Äà Äà

Áðî¼ íà çàïèøàíè è íà çàâðøåíè ó÷åíèöè íà ìåäè-öèíñêèòå îáðà-çîâíè íàóêè.

Âî 2014/2015 ñå çàïèøàíè 79 Ðîìè (49 ìàøêè è 30 æåíñêè). Çàâðøåíè âêóïíî 11 Ðîìè âî 2005-2014 îä êîè 9 áèëå æåíñêè è 2 ìàøêè ó÷åíèöè.

30

ÑÌÓ „Ä-ð £îâàí Êàëàóçè“ - Áèòîëà

20.11.2014 / Äà Äà


Íå ðàñïîëàãà ñî ïî-äàòîöè çà íàöèî-íàëíà ïðèïàäíîñò çà çàâðøåíè ó÷å-íèöè.Ðåäîâíî çàïèøàíè Ðîìè ó÷åíèöè îä ïðâà äî ÷åòâðòà ãîäèíà âî 2014/ 2015 ñå 10, îä êîè 2 ìàøêè è 8 æåíñêè.

22

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

31ÑÌÓ „Íèêîëà Øòå¼í“ –Òåòîâî

20.11.2014 05.03.2015 Äà Äà


Âî 2014/15 ñå çàïè-øàíè 14 Ðîìè, à âî 2013/14 ñå çàâðøå-íè 9.

32

ÑÌÓÃÑ „Ä-ð Ïàí÷å Êàðàƒîçîâ“ - Ñêîï¼å

20.11.2014 04.12.2014 / /


Âî 2014/15 ñå çàïè-øàíè 71 Ðîì, îä êîè 51 ñå æåíñêè, à âî 2012/13 ñå çàâð-øåíè 23.

33

Óíèâåðçèòåò „Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè“ - Áèòîëà - Âèñîêà ìåäèöèíñêà øêîëà

20.11.2014 30.12.2014 / /

Áðî¼ íà çàïèøàíè è íà çàâðøåíè Ðî-ìè íà ñèòå ñòóäè-ñêè ïðîãðàìè âî ó÷åáíàòà 2014/ 2015 (ðåäîâíè/ âîíðåäíè ñòóäåí-òè.)

1 ðåäîâåí ñòóäåíò âî ó÷åáíàòà 2014/ 15, à âêóïåí áðî¼ íà äèïëîìèðàíè Ðîìè íà øêîëàòà å 6.

34

Óíèâåðçèòåò „Ñâ. Êèðèë è Ìåòîäè¼“ – Ñêîï¼å-Ìåäèöèíñêè ôàêóëòåò

20.11.2014 27.11.2014 / /

Áðî¼ íà çàïèøàíè è íà çàâðøåíè Ðî-ìè íà ñèòå ñòóäè-ñêè ïðîãðàìè âî ó÷åáíàòà 2014/ 2015 (ðåäîâíè/ âîíðåäíè ñòóäåí-òè.)

Îä 2010 äî 2014 ãîäèíà äèïëîìèðà-ëå 14 Ðîìè, îä êîè 5 íà îïøòà ìåäèöè-íà, à 3 íà òðèãîäèø-íè ñòðó÷íè ñòóäèè.

23

5.4. Ñåíçèòèâèçàöè¼à íà çäðàâñòâåíè ðàáîòíèöè


Âî ðàìêèòå íà îñòâàðóâàœå íà çäðàâñòâåíàòà ïîëèòèêà, Ìèíèñòåðñòâîòî çà çäðàâñòâî ïðåêó

ïðîãðàìàòà çà ¼àâíî çäðàâñòâî ñå îáâðçóâà äà ãè ðàçâèâà ïîäîáðóâàœåòî è ñòàíäàðäèçàöè¼àòà íà

êâàëèòåòîò íà çäðàâñòâåíàòà çàøòèòà ïðåêó ìîäåðíèçàöè¼à íà ¼àâíîòî çäðàâñòâî è ñîçäàâàœå óñëîâè è

ïîëèòèêà çà åäíàêîâ ïðèñòàï äî çäðàâñòâåíàòà çàøòèòà. Çà äà ñå äîïîëíè åôåêòèâíîñòà íà òèå

îäðåäáè, ñå ïðåïîðà÷óâà îðãàíèçèðàœå ïîñåáíè ïðåäàâàœà çà çäðàâñòâåíèîò ïåðñîíàë è íèâíèòå

ïðîôåñèîíàëíè àñîöè¼àöèè. Ñå î÷åêóâà ïðèñòàïîò íà çäðàâñòâåíèòå ðàáîòíèöè äà áèäå ïðèñïîñîáåí

íà íèâîòî íà çíàåœå íà ïàöèåíòîò, ïî÷èòóâà¼�è ãè íåãîâîòî äîñòîèíñòâî, äîâåðëèâîñòà è ëè÷íîñòà.


Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

1Ìèíèñòåðñòâî çà çäðàâñòâî

22.08.2014 18.09.2014 / /

Áðî¼ íà ðåàëèçè-ðàíè îáóêè çà çäðàâñòâåí ïåð-ñîíàë çà ñåíçè-òèâèçèðàœå çà ðàáîòà ñî Ðîìè, êàêî è áðî¼ íà îïôàòåí çäðàâ-ñòâåí ïåðñîíàë ñî òèå îáóêè.

Íå ñå ñïðîâåäåíè òàêâè îáóêè áèäå¼�è îáóêèòå øòî ñå ñïðîâåäóâààò èìà-àò öåë ïðîôåñè-îíàëíî è ñòðó÷íî óñîâðøóâàœå íà çäðàâñòâåíèòå ðà-áîòíèöè çà óíàïðå-äóâàœå íà çäðàâ-ñòâåíàòà çàøòèòà íà öåëîêóïíîòî íàñåëåíèå.

24

5.5. Ïðèñòàï äî àíòåíàòàëíà çàøòèòà è äî ãèíåêîëîøêè óñëóãè


Ñïåöèôè÷íèòå ïðîáëåìè è ïîòðåáè íà Ðîìêàòà íàëîæóâààò ñïëåò íà ïîñåáíè ìåðêè, êàêî:

? ðåäîâíà è áåñïëàòíà ïîñåòà íà ãèíåêîëîã;

? ôèíàíñèñêà ïîääðøêà íà ìåðêèòå çà ïëàíèðàœå ñåìå¼ñòâî (êîíòðàöåïöè¼à);

? îáåçáåäóâàœå ïîâîëíà öåíà çà àáîðòóñ çà ëèöà øòî ñå ñîöè¼àëíè ñëó÷àè;

? ïðîäîëæóâàœå íà ïðîãðàìàòà çà ïàòðîíàæà çà íîâîðîäåí÷èœà è çà ìà¼êè;

? ïðîãðàìè çà ìëàäè òðóäíèöè çà íàìàëóâàœå íà ìîðòàëèòåòîò íà äîåí÷èœàòà;

? ïðåäàâàœà è øèðåœå èíôîðìàöèè çà ðåïðîäóêöè¼àòà è ñåêñóàëíîòî çäðàâ¼å, çà ñëîáîäàòà è ïðà-

âîòî íà èçáîð íà áðî¼îò íà äåöà è æèâîòåí ñòèë, çà ëè÷íèòå è çäðàâñòâåíèòå ðèçèöè øòî ïðîèçëåãóâààò

îä ðàíî ñêëó÷óâàœå áðàê è ìà¼÷èíñòâî.


Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

1 ÔÇÎÌ 15.07.2014 06.08.2014 / /

Áðî¼ íà Ðîìêè øòî èìààò ðåãèñ-òðèðàíî ìàòè÷åí ãèíåêîëîã íà íè-âî íà òåðèòîðè¼à íà ÐÌ, à ïîòîà ïîäåëåíè è ïî îïøòèíèòå îï-ôàòåíè ñî èç-âåøòà¼îò.

Íå ðàñïîëàãà ñî áàðàíèòå èíôîð-ìàöèè áèäå¼�è íå ïðèáèðà ïîäàòîöè ï î í à ö è î í à ë í à ïðèïàäíîñò.

25

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

2ÇÇÇ íà ìà¼êè è äåöà

03.09.2014 12.01.2015 Äà Äà

Êîëêó Ðîìêè áèëå êîðèñíèöè íà àí-òåíàòàëíè ïðåãëå-äè çà ïðâ è çà âòîð ïðåãëåä, îäíîñíî åõî- ïðåãëåä.

Àêòèâíîñòà íå å ðå-àëèçèðàíà âî 2014 ãîäèíà ïîðàäè òîà øòî íå ïîñòîè íà-÷èí è ìîæíîñò íåêî¼ îä ïðàâíèòå ñóá¼åê-òè äà ãè èñïëàòè ïà-ðè÷íèòå ñðåäñòâà ëè÷íî íà áðåìåíè-òå Ðîìêè êîè ãè íà-ïðàâèëå ïðåäâèäå-íèòå àíòåíàòàëíè ïðåãëåäè. Ïîðàäè òîà, îâàà àêòèâíîñò íå å ñòàâåíà âî ïðîãðàìàòà çà àê-òèâíà çäðàâñòâåíà çàøòèòà íà ìà¼êè è íà äåöà âî 2015 ãîäèíà.


13.11.2014 / Äà Äà

Êîëêó Ðîìêè áèëå êîðèñíèöè íà àí-òåíàòàëíè ïðåãëå-äè çà âòîð ïðå-ãëåä, îäíîñíî åõî-ïðåãëåä.

Íåìà îäãîâîð.


13.11.2014 / Äà Äà

Áðî¼ íà òðóäíèöè Ðîìêè íà êîè èì áèëå íàïðàâåíè ìèêðîáèîëîøêè òåñòîâè, à êîè ñå ïðèìàòåëè íà ñî-öè¼àëíà ïàðè÷íà ïîìîø, íåâðàáî-òåíè èëè ïîòåêíó-âààò îä ñåìå¼ñòâî ñî ìèíèìàëíè ìå-ñå÷íè ïðèìàœà.

ÌÇ íåìà äîñòàâåíî îäãîâîð

26

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

5Èíñòèòóò çà ¼àâíî çäðàâ¼å

02.09.2014 05.09.2014 / /

Áðî¼ íà òðóäíèöè Ðîìêè íà êîè èì áèëå íàïðàâåíè ìèêðîáèîëîøêè òåñòîâè, à êîè ñå ïðèìàòåëè íà ñî-öè¼àëíà ïàðè÷íà ïîìîø, íåâðàáî-òåíè èëè ïîòåêíó-âààò îä ñåìå¼ñòâî ñî ìèíèìàëíè ìå-ñå÷íè ïðèìàœà.

Íå ðàñïîëàãà ñî áà-ðàíèîò òèï èíôîð-ìàöèè è ïîäàòîöè, óêàæóâà äà ñå îáðà-òèìå äî Çàâîäîò çà çäðàâñòâåíà çàø-òèòà íà ìà¼êè è äåöà.

27

5.6. Ðîìñêè çäðàâñòâåíè ìåäè¼àòîðè


Äà ñå íàçíà÷àò çäðàâñòâåíè ìåäè¼àòîðè (îáó÷åíè Ðîìè îä çàåäíèöàòà êîè �å ïîìàãààò âî ðåøàâàœåòî

íà ïðîáëåìèòå øòî èçâèðààò îä êóëòóðíèòå ðàçëèêè) çà äà ñå íàäìèíàò ðàçëè÷íèòå àñïåêòè íà íèçîê

ñòåïåí íà äîâåðáà âî ìîäåðíèîò ìåäèöèíñêè òðåòìàí, êàêî è äà ñå ïîäîáðè êîìóíèêàöè¼àòà ìåƒó

çäðàâñòâåíèòå ðàáîòíèöè è Ðîìèòå ïàöèåíòè. Àêî òðåáà, äà ñå íàïðàâè îáóêà ñî ïîñåáíî ôîêóñèðàœå

íà çäðàâ¼åòî íà äåöàòà è íà ñåìå¼ñòâîòî.

9Á. Ñîñòî¼áà íà òåðåí/èñïðàòåíè áàðàœà è äîáèåíè îäãîâîðè

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð


04.09.2014 23.09.2014 / /

Áðî¼ íà ïðåäâè-äåíè êàêî è áðî¼ íà àíãàæèðàíè çäðàâñòâåíè ìå-äè¼àòîðè ïî ãîäè-íà/óñòàíîâà

Âî 2011 ã. ñå ïðåä-âèäåíè 16 ÐÇÌ âî 8 îïøòèíè, à 15 ÐÇÌ ñå àíãàæèðàíè âî 2012 ã. Âî 2012-2013 ã. ñå ï ð åä â è ä å í è 1 6 ÐÇÌ âî 8 îïøòèíè, à 9 ÐÇÌ ñå àíãàæè-ðàíè âî 2013 ã. è 6 âî 2014 ã.Âî 2014 ã. íå å ïðåäâèäåíî àíãà-æèðàœå íîâè ÐÇÌ.

9 Âî 2010 ãîäèíà Ìèíèñòåðñòâîòî çà çäðàâñòâî, âî ñîðàáîòêà ñî ãðàƒàíñêèîò ñåêòîð, ïî÷íà ñî ñïðîâåäóâàœå íà ïðîåêòîò „Ðîìñêè çäðàâñòâåíè ìåäè¼àòîðè“. Òî¼ ïðîåêò èìà öåë íàäìèíóâàœå íà áàðèåðèòå âî êîìóíèêàöè¼àòà ìåƒó ðîìñêàòà ïîïóëàöè¼à è çäðàâñòâåíèòå ðàáîòíèöè, èäåíòèôèêóâàœå íà ëèöàòà è íà ñåìå¼ñòâàòà øòî íåìààò ïðèñòàï äî çäðàâñòâåíà çàøòèòà ïðåêó ïîñåòè íà òåðåí è íèâíî èíôîðìèðàœå çà ïðèñòàïîò äî çäðàâñòâåíà çàøòèòà è çäðàâñòâåíî îñèãóðóâàœå è èíôîðìèðàœå çà äîñòàïíîñòà íà áåñïëàòíè çäðàâñòâåíè óñëóãè ïðåäâèäåíè âî ïðåâåíòèâíèòå è êóðàòèâíèòå ïðîãðàìè íà Ìèíèñòåðñòâîòî çà çäðàâñòâî è óíàïðåäóâàœå íà çäðàâñòâåíèîò ñòàòóñ íà Ðîìèòå.

28

*Ëè÷íè ñòîðèè îä àíãàæèðàíè ìåäè¼àòîðè

Çà ïîòðåáèòå íà îâî¼ èçâåøòà¼ ñå çåìåíè

ñòîðèè îä ïåò ìåäè¼àòîðè àíãàæèðàíè âî 2012 âî

îïøòèíèòå Êàðïîø, Ãîñòèâàð, �îð÷å Ïåòðîâ, Øóòî

Îðèçàðè è âî Øòèï ñî öåë äà ñå óòâðäàò ñòåïåíîò

íà çàäîâîëñòâî îä ðàáîòàòà, ïðå÷êèòå è ïðåäèç-

âèöèòå ñî êîè ñå ñîî÷óâààò è êîè ñå íà¼ãîëåìèòå

ïðîáëåìè âî íèâíàòà ðàáîòà.

Îïøò çàêëó÷îê å äåêà ñèòå îä èñïèòàíèòå

ðîìñêè çäðàâñòâåíè ìåäè¼àòîðè ñå çàäîâîëíè îä

ðàáîòíèòå çàäà÷è è îä ìîæíîñòà äà ñå ïîìîãíå âî

íàäìèíóâàœåòî íà áàðèåðèòå âî êîìóíèêàöè¼àòà

ìåƒó ðîìñêàòà ïîïóëàöè¼à è çäðàâñòâåíèòå ðàáîò-

íèöè è âî äîáëèæóâàœåòî íà ïðèñòàïîò äî çäðàâ-

ñòâåíà çàøòèòà íà ðîìñêàòà ïîïóëàöè¼à ïðåêó

òåðåíñêà ðàáîòà è èíôîðìèðàœå. Âî 2012 ãîäèíà,

çà ïåðèîäîò íà íèâíîòî àíãàæèðàœå, àíãàæìàíîò

çà òðî¼öà îä íèâ áåøå ïëàòåí îä Ìèíèñòåðñòâîòî

çà çäðàâñòâî, à çà äâà¼öà îä íèâ àíãàæìàíîò áåøå

ïëàòåí ïðåêó ïðîåêò íà ãðàƒàíñêèîò ñåêòîð.

Ãëàâíèîò ïðîáëåì è íåçàäîâîëñòâî íà ñèòå

èñïèòàíèöè å äîöíåœåòî íà èñïëàòàòà íà õîíîðà-

ðèòå çà èçâðøåíàòà ðàáîòà, øòî âî îäðåäåíè ñëó-

÷àè èçíåñóâàëî è äî øåñò ìåñåöè (êîãà Ìèíèñòåð-

ñòâîòî çà çäðàâñòâî ïëà�à çà àíãàæìàíîò).

Äîöíåœåòî íà èñïëàòàòà íà õîíîðàðèòå âëè¼àåëî

äåìîòèâèðà÷êè êà¼ ñèòå îä èñïèòàíèöèòå è å ãëàâ-

íà ïðè÷èíà øòî òðî¼öà îä ïåòòå èñïèòàíè ìåäè¼à-

òîðè äàëå îòêàç. Äåíåñ êîìïëåòíîòî ôèíàíñèðà-

œå íà ñèòå Ðîìñêè çäðàâñòâåíè ìåè¼àòîðè å ïðå-

çìåíî îä ñòðàíà íà Ìèíèñòåðñòâîòî çà çäðàâñòâî,

íî ñå óøòå íå å ðåøåí ïðîáëåìîò ñî äîöíåœåòî íà

ïëàòèòå, ïðîáëåì êî¼ âëè¼àå äåìîòèâèðà÷êè íà

ðàáîòàòà íà Ðîìñêèòå çäðàâñòâåíè ìåäè¼àòîðè.

29

5.7. Èìóíèçàöè¼à íà äåöà Ðîìè


(2005-2015) (ñòð. 67)

Âî Ñòðàòåãè¼àòà çà Ðîìè ñå ïðåäâèäåíè ïîñåáíè

ìåðêè çà äåöàòà, âî êîè ñïàƒààò:

? ìåðêè çà íàìàëóâàœå íà ñìðòíîñòà êà¼

äîåí÷èœàòà;

? ðåäîâíà ðåàëèçàöè¼à íà ñèñòåìàòñêè ïðåã-

ëåäè è çàäîëæèòåëíà âàêöèíàöè¼à;

? ñèñòåìàòñêè ïðåãëåäè íà ñèòå äåöà, à íå

ñàìî íà òèå øòî ïîñåòóâààò ó÷èëèøòå;

? ðåãèñòðèðàœå íà íåðåãèñòðèðàíèòå ðîäåíè

äåöà;

? ðàçâèâàœå øêîëñêè ïðîãðàìè çà ïîäèãíó-

âàœå íà ñâåñòà çà õèãèåíàòà è çà õèãèåíñêèòå

íàâèêè;

? ïîñåáíî âíèìàíèå íà çäðàâñòâåíàòà

çàøòèòà çà äåöàòà îä óëèöà.

Á. Ñîñòî¼áà íà òåðåí/èñïðàòåíè áàðàœà è

äîáèåíè îäãîâîðè

10Èñòðàæóâàœåòî øòî ãî ñïðîâåäîà îðãàíè-

çàöèèòå âî ïåðèîä îä 2012 äî 2014 ãîäèíà âî

îïøòèíèòå Øóòî Îðèçàðè, �îð÷å Ïåòðîâ, Êàðïîø,

Ñàðà¼, Äåë÷åâî, Ïåõ÷åâî è âî Âèíèöà ïðåêó

íàäçîð íà ñïðîâåäóâàœåòî íà àêòèâíîñòèòå îä

Ïðîãðàìàòà çà àêòèâíà çäðàâñòâåíà çàøòèòà 11íà ìà¼êèòå è íà äåöàòà , íàñî÷åíè êîí ðîìñêàòà

çàåäíèöà, óêàæà äåêà ìåðêèòå è àêòèâíîñòèòå íå

ñå ñïðîâåäóâààò ñîîäâåòíî âî ðîìñêèòå ñðåäèíè.

Çà èìóíèçàöè¼àòà íà äåöàòà Ðîìè, ðåçóë-

òàòèòå îä èñòðàæóâàœåòî ïîêàæóâààò äåêà îïôà-

òîò íà äåöàòà îä 0 äî 5 ãîäèíè ñå óøòå å íà ïîíèñ-

êî íèâî îä íàöèîíàëíèîò ïðîñåê íà âàêöèíàöè¼à

âî Ìàêåäîíè¼à. Ñåïàê, îïôàòîò ñî âàêöèíàöè¼à íà

äåöàòà Ðîìè áåëåæè ïîðàñò çà ðàçëèêà îä 2012

ãîäèíà âî îäðåäåíè îïøòèíè, äîäåêà âî îäðåäåíè

îïøòèíè áåëåæè îïàƒàœå. Çà îäðåäåíè âàêöèíè

îïôàòîò ñå äâèæè îä 62% äî 100% âî îïøòèíèòå

êàäå øòî å ñïðîâåäåíî èñòðàæóâàœå.

10 Çäðóæåíèå çà åìàíöèïàöè¼à, ñîëèäàðíîñò è åäíàêâîñò íà æåíèòå – ÅÑÅ, ÍÂÎ ÊÕÀÌ, Öåíòàð çà äåìîêðàòñêè ðàçâî¼ è èíèöè¼àòèâè – ÖÄÐÈÌ è Çäðóæåíèå íà ïðîñâåòíè ðàáîòíèöè è çàøòèòà íà ïðàâàòà íà æåíèòå è äåöàòà ËÈË, ñî ôèíàíñèñêà ïîääðøêà îä Ôîíäàöè¼àòà Îòâîðåíî îïøòåñòâî – Ìàêåäîíè¼à. Ïóáëèêàöè¼à: Îïôàò íà äåöàòà Ðîìè ñî Âàêöèíàöè¼à è ïðåâåíòèâíè çäðàâñòâåíè óñëóãè: Ñîñòî¼áè, ïðîáëåìè è ðåøåíè¼à (2014). Äîñòàïíà íà: http://www.esem.org.mk/pdf/Sto%20rabotime/2014/1/Opfat%20na%20decata%20Romi%20so%20vakcinacija.pdf

11 http://www.healthrights.mk/index.php/2012-01-18-18-57-51/preventivni-i-kurativni-programi-na-ministerstvoto-za-zdravstvo-pacienti.html

30

Îïôàòîò íà äåöà Ðîìè íà âîçðàñò îä 7 äî

15 ãîäèíè ñî âàêöèíèòå øòî ñå äàâààò âî ó÷èëèø-

íèîò ïåðèîä å íà çàãðèæóâà÷êè íèñêî íèâî è ñå

äâèæè îä 35% äî 93% . Òàà ñîñòî¼áà, ïðåä ñå, ñå

äîëæè íà òîà øòî äåë îä äåöàòà Ðîìè âîîïøòî íå

ïîñåòóâààò ðåäîâíî ó÷èëèøòå. Èìåíî, 27% îä

äåöàòà Ðîìè îä îïøòèíèòå �îð÷å Ïåòðîâ, Êàðïîø

è Ñàðà¼ íå ïîñåòóâààò ðåäîâíî ó÷èëèøòå, äîäåêà

èñòîòî å ñëó÷à¼ êà¼ 6,4% îä äåöàòà âî Øóòî

Îðèçàðè.

Ïîêàíèòå çà âàêöèíàöè¼à, êîè, èñòî òàêà, ñå

ïðåäâèäåíè ñî Ïðîãðàìàòà, íåñîîäâåòíî ñå äîñ-

òàâóâààò êà¼ ðîìñêèòå ñåìå¼ñòâà, îäíîñíî 66% îä

ðîìñêèòå ñåìå¼ñòâà âî îïøòèíàòà Øóòî Îðèçàðè

íå äîáèëå ïîêàíè çà âàêöèíàöè¼à, à âî îïøòèíèòå

�îð÷å Ïåòðîâ, Ñàðà¼ è Êàðïîø 70% íå äîáèëå ïî-

êàíè çà âàêöèíàöè¼à. Èñòî òàêà, âî îäðåäåíè îï-

øòèíè, êàêî øòî ñå Êàðïîø, Çëîêó�àíè, Ïåõ÷åâî è

ñåëî Öðíèê, îääàëå÷åíîñòà íà ðîìñêèòå íàñåëáè

îä çäðàâñòâåíèòå äîìîâè ïðåòñòàâóâà ñåðèîçåí

ïðîáëåì çà íîñåœå íà äåöàòà íà ðåäîâíà âàêöè-

íàöè¼à, ïðåä ñå ïîðàäè òîà øòî ìîðààò äà ïëàòàò

çà ïðåâîç çà äà ãè îäíåñàò äåöàòà íà âàêöèíàöè¼à.

5.8. Çäðàâñòâåíà åäóêàöè¼à è çäðàâñòâåíè

ñîâåòóâàëèøòà

ÇÄÐÀÂÑÒÂÅÍÀ ÅÄÓÊÀÖÈ£À


(2005-2015) (ñòð. 65)

Íà ïðåâåíòèâàòà áè òðåáàëî äà ñå äàäå

ñåðèîçåí àêöåíò, êàêî íà¼åôèêàñåí è åêîíîìñêè

íà¼èñïëàòëèâ íà÷èí äà ñå ñî÷óâà çäðàâ¼åòî íà

íàñåëåíèåòî, ÷åñòî íàäîïîëíåòà ñî åäóêàòèâíè

àêòèâíîñòè. Òàà àêòèâíîñò áè ìîæåëî äà îïôà�à

ìíîãóáðî¼íè àñïåêòè, êàêî:

• îðãàíèçèðàœå ïðåäàâàœà âî ðàìêèòå íà

ïðåäó÷èëèøíèòå óñòàíîâè, ó÷èëèøòàòà èëè

öåíòðèòå çà ïîääðøêà;

• âîâåäóâàœå çàäîëæèòåëåí ÷àñ ïî õèãèåíà è

çäðàâñòâî ñî öåë çàïîçíàâàœå íà äåöàòà ñî ñèòå

âèäîâè çàðàçíè çàáîëóâàœà, íà÷èíîò íà íèâíî

ïðåíåñóâàœå, íèâíî ïîëåñíî ðàñïîçíàâàœå è,

ïðåä ñe, çàøòèòà îä íèâ;

• çãîëåìóâàœå íà èíôîðìèðàíîñòà çà

ïðàâàòà îä çäðàâñòâåíî îñèãóðóâàœå ïðåêó

øèðåœå ðåëåâàíòíè èíôîðìàöèè çà ïðèñòàï äî

çäðàâñòâåíèòå óñëóãè, îñîáåíî çà òèå øòî ñe óøòå

ãî íåìààò ðåãóëèðàíî ñòàòóñîò ñî çäðàâñòâåíîòî

îñèãóðóâàœå.

31


Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

1 Ö£Ç - Ïðèëåï 22.08.2014 03.09.2014 / /

Äàëè ñå ñïðîâå-äåíè åäóêàöèè çà çà÷óâóâàœå è çà óíàïðåäóâàœå íà çäðàâ¼åòî, êîíêðå-òíî çà ðîìñêàòà ïîïóëàöè¼à âî íà-âåäåíèòå îïøòè-íè, íà êîè òåìè è êîëêàâ áðî¼ Ðîìè ñå îïôàòåíè ñî òèå ðàáîòèëíèöè, ïîäåëåíè ñïîðåä âîçðàñò è ñïîðåä ïîë?

Âî 2014 ã. ñå ñïðî-âåäåíè 5 ïðåäà-âàœà ñî îïôàòåíè 158 Ðîìè, îä êîè 104 æåíè, 54 ìàæè, íà âîçðàñò îä 18 äî 30 ãîäèíè.

2 Ö£Ç - Áèòîëà 24.11.2014 17.12.2014 / /


Ñî åäóêàöè¼à ñå îïôàòåíè 325 Ðî-ìè, íà¼÷åñòî íà âîç-ðàñò îä 25 äî 35 ãî-äèíè, îä êîè 110 ìà-æè è 215 æåíè.

32

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

3Ö£Ç - Ãîñòèâàð

22.08.2014 17.09.2014 / /


Ñî åäóêàöè¼àòà ñå îïôà�à âîçðàñíà ãðàíèöà 15-65 ãîäè-íè, à íà¼ìàëêó ïî-ëîâèíà ñå æåíè. Áðî¼îò íà îïôàòåíè íå å óòâðäåí.

4 Ö£Ç - Ñêîï¼å 22.08.2014 17.09.2014 / /


255 ïðåäàâàœà âî îñíîâíè è âî ñðåä-íè ó÷èëèøòà, îïôà-òåíè 3975 ó÷åíèöè, íå ñå âîäè åâèäåí-öè¼à ïî íàöèîíàë-íà, íèòó ïî ðîäîâà ïðèïàäíîñò, âîç-ðàñò îä 7 äî 19 ãî-äèíè.

33

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

5Ö£Ç - Êî÷àíè

22.08.2014 22.12.2014 Äà Äà


17 ïðåäàâàœà, îï-ôàòåíè 200 Ðîìè, íà âîçðàñò îä 15 äî 50 ãîäèíè. Íå ñå âî-äè åâèäåíöè¼à ïî ïîëîâà çàñòàïå-íîñò, íî íà ðàáî-òèëíèöèòå å çàáå-ëåæàíî ïîãîëåìî ïðèñóñòâî íà æåíè.

6 Ö£Ç - Øòèï 22.08.2014 / Äà Äà


Íå å äîáèåí îäãî-âîð.

34

Ðåä.áðî¼






îäãîâîð




Îäãîâîð

7Ö£Ç - Êóìàíîâî

22.08.2014 17.09.2014 / /


Íå ñå ïðàâåíè åäó-êàöèè ïîñåáíî çà ðîìñêà, íèòó çà äðóãè íàöèîíàëíè çàåäíèöè. Íî, ðåà-ëèçèðààò çäðàâ-ñòâåíî - âîñïèòíè àêòèâíîñòè ïî áà-ðàœå íà íåâëàäèíè îðãàíèçàöèè, êàêî øòî ñå ÄÀ£À è ÍÐÖ.

ÇÄÐÀÂÑÒÂÅÍÈ ÑÎÂÅÒÓÂÀËÈØÒÀ


Çäðàâñòâåíàòà ïîëèòèêà, êîãà ñå âî ïðàøàœå Ðîìèòå, ïîðàäè êîìïëåêñíîñòà è ðàçëè÷íèòå àñïåêòè íà ïðîáëåìèòå êîè ñå ðåôëåêòèðààò íà çäðàâ¼åòî, íàìåòíóâà ìóëòèñåêòîðñêè ïðèñòàï. Çà òàà öåë å ïîòðåáíî êðåèðàœå èíñòèòóöèîíàëèçèðàíà êîîðäèíèðàíîñò íà îäíîñíèòå ðåñîðíè ìèíèñòåðñòâà è ëîêàëíàòà ñàìîóïðàâà, ïðèäðóæåíî ñî ïîñòî¼àíà êîíñóëòàöè¼à ñî ïðåòñòàâíèöèòå íà ðîìñêàòà çàåä-íèöà. Ïîñåáíà óëîãà âî îâî¼ ïðîöåñ èìà ëîêàëíàòà ñàìîóïðàâà. Ïðè ëåãàëèçèðàœå íà ðîìñêèòå íàñåë-áè, ëîêàëíàòà âëàñò áè òðåáàëà äà ïëàíèðà è ñîîäâåòíà çäðàâñòâåíà èíôðàñòðóêòóðà, øòî ïðàêòè÷íî çíà÷è íå¼çèíî ïðîøèðóâàœå, ïîäîáðà îïðåìåíîñò, íî è îòâîðàœå ñïåöè¼àëíè çäðàâñòâåíè ñîâåòóâàëè-øòà ÷è¼àøòî ðàáîòà �å áèäå ïîñåáíî ïîñâåòåíà íà ïðåâåíòèâíàòà è íà çäðàâñòâåíàòà åäóêàöè¼à è êóëòóðà. Íåêîè öåíòðè îä îâî¼ òèï áè ìîæåëå äà íóäàò è íà¼åëåìåíòàðíà áåñïëàòíà çäðàâñòâåíà óñëóãà.

35

2. Ñîñòî¼áà íà òåðåí/èñïðàòåíè áàðàœà è äîáèåíè îäãîâîðè

Ðåä.áðî¼

Îïøòèíà





îäãîâîð




Îäãîâîð

1 Áåðîâî 15.07.2014 30.07.2014 / /

Äàëè Îïøòèíàòà èìà îòâîðåíî ñïå-öè¼àëíî çäðàâ-ñòâåíî ñîâåòóâà-ëèøòå âî ñîãëàñ-íîñò ñî Ñòðàòåãè-¼àòà çà Ðîìè âî ÐÌ? Êàêîâ òèï óñ-ëóãè ñå äàâààò è êîëêó óñëóãè ñå äàäåíè? Êîëêó Ðîìè áèëå êîðèñ-íèöè íà óñëóãèòå?

Íåìà îòâîðåíî çäðàâñòâåíî ñîâå-òóâàëèøòå.

2 Äåë÷åâî 15.07.2014 06.08.2014 / /



36

Ðåä.áðî¼

Îïøòèíà





îäãîâîð




Îäãîâîð

3 �îð÷å Ïåòðîâ 15.07.2014 20.08.2014 / /



4 Ãîñòèâàð 15.07.2014 24.07.2014 / /


Èàêî íåìà îòâîðå-íî çäðàâñòâåíî ñî-âåòóâàëèøòå, ñå ñïðîâåäóâààò àê-òèâíîñòè âî ðîì-ñêàòà íàñåëáà âî ñîðàáîòêà ñî çäðó-æåíèåòî Õ.Å.Ð.À.

5 Êàðïîø 15.07.2014 23.07.2014 / /



37

Ðåä.áðî¼

Îïøòèíà





îäãîâîð




Îäãîâîð

6 Êóìàíîâî 15.07.2014 05.08.2014 / /



7 Ïðèëåï 15.07.2014 19.08.2014 / /


Íåìà îòâîðåíî çä-ðàâñòâåíî ñîâåòó-âàëèøòå, íî òîà å ïðåäâèäåíî âî àê-öèñêèîò ïëàí çà çä-ðàâñòâî, óñâîåí îä Ñîâåòîò íà îïøòè-íà Ïðèëåï è äîêîë-êó ñå íà¼äàò äîíàòî-ðè èëè ñîïñòâåíè ôèíàíñèè, �å ñå îò-âîðè. Ñïðîâåäóâà-àò àêòèâíîñòè çàåä-íî ñî Îääåëåíèåòî çà ñïðîâåäóâàœå íà àêöèñêèòå ïëà-íîâè çà Ðîìèòå íà îïøòèíà Ïðèëåï è ñî íèâ ñå îïôàòåíè ï î âå � å îä 1 8 0 Ðîìè.

38

Ðåä.áðî¼

Îïøòèíà





îäãîâîð




Îäãîâîð

8 Ñàðà¼ 15.07.2014 19.07.2014 / /



9 Øòèï 15.07.2014 22.07.2014 / /


Ïðåêó ñïðîâåäóâà-œå íà ïðîãðàìàòà çà ÐÇÌ, ïðè øòî íà 400 ðîìñêè ñåìå¼-ñòâà ñå äàäåíè çäðàâñòâåíè óñëóãè

10 Âèíèöà 15.07.2014 31.07.2014 / /



39

Ðåä.áðî¼

Îïøòèíà





îäãîâîð




Îäãîâîð

11Øóòî Îðèçàðè

15.07.2014 21.07.2014 / /



12 Áèòîëà 15.07.2014 23.07.2014 / /


Îáåçáåäåíà å ôè-íàíñèñêà ïîääðøêà çà îòâîðàœå è çà ôóíêöèîíèðàœå íà çäðàâñòâåíîòî ñî-âåòóâàëèøòå âî ðîìñêàòà íàñåëáà Áàèð Áèòîëà, âî ñî-ðàáîòêà ñî çäðóæå-íèåòî ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ. Îáåçáåäåí å ïðîñ-òîð è äîäåëåíè ñå 50.000 äåíàðè çà ðåàëèçàöè¼à íà àê-òèâíîñòè è íàáàâêà íà êàíöåëàðèñêè ïðèáîð.

40

Ðåä.áðî¼

Îïøòèíà





îäãîâîð




Îäãîâîð

13 Ïåõ÷åâî 15.07.2014 18.07.2014 / /



14 ×àèð 15.07.2014 21.10.2014 Äà Äà



41

6. ÇÀÊËÓ×ÎÖÈ ÏÎ ÏÐÈÎÐÈÒÅÒÍÈÒÅ

ÏÐÀØÀŒÀ

1. Ïåäåñåò ïðîöåíòè îä îñèãóðåíèöèòå íà 12ÔÇÎÌ , íåâðàáîòåíè è ëèöà ñî ïîíèñêè ïðèìàœà

ñå ñîî÷è¼à ñî ïðåêèí íà ïðàâîòî íà çäðàâñòâåíî

îñèãóðóâàœå âî 2013 è âî 2014 ãîäèíà ïîðàäè

íåïîäíåñóâàœå Èç¼àâà çà îñòâàðåíè ïðèõîäè çà

ïðåòõîäíà ãîäèíà (îáðàçåö êî¼ ëè÷íî ñå

ïîòïèøóâàøå âî ÔÇÎÌ) âî ïîñòàïêàòà çà

ïðåðåãèñòðàöè¼à âî ïåðèîäîò ôåâðóàðè – ìàðò, à

îñòàíàòèòå 50% îä íèâ ñî ïîòåíöè¼àëíî äîáèâàœå

êðèâè÷íà ïðè¼àâà äîêîëêó Ó£Ï, ïî îáðàáîòêàòà íà

ïîäàòîöèòå, óòâðäèëà ïîâèñîê ïðèõîä îä 96.600

äåíàðè, øòî áåøå óñëîâ çà ïðîäîëæóâàœå íà ïðà-

âîòî âî òåêîâíàòà ãîäèíà. Òîà áåøå ïîòâðäåíî è

ñî âîâåäóâàœåòî íà èçìåíèòå íà Çàêîíîò çà ïðè-

äîíåñè îä çàäîëæèòåëíî ñîöè¼àëíî îñèãóðóâàœå

âî äåêåìâðè 2014 ãîäèíà, ñïîðåä êîè îâàà êàòå-

ãîðè¼à îñèãóðåíèöè çàêîíñêè ¼à íåìààò òàà îáâð-

ñêà îä 2015 ãîäèíà. Äîïîëíèòåëíî, ñî îäëóêà íà

Óïðàâíèîò îäáîð íà ÔÇÎÌ âî ôåâðóàðè 2015

ãîäèíà ñå âîâåäåíè íîâè àäìèíèñòðàòèâíè ïðîöå-

äóðè ñî êîè ñå ïîâòîðóâà ïðàêòèêàòà, íî îâî¼ ïàò

ñî „êîðåêöèè“ íà îáðàçöèòå è íà ïîñòàïêàòà.

Íåîôèöè¼àëíèòå ïîäàòîöè îä çäðóæåíè¼àòà

è îä èñòðàæóâàœàòà ïîêàæóâààò äåêà Ðîìèòå ñïà-

ƒààò âî îâàà êàòåãîðè¼à îñèãóðåíèöè ñî 50-60%,

èìà¼�è ãî ïðåäâèä áðî¼îò íà íåâðàáîòåíè ëèöà îä

ðîìñêàòà çàåäíèöà, øòî ñàìî ïî ñåáå çíà÷è äåêà

âî íà¼ãîëåì áðî¼ ñå ñîî÷óâàëå ñî ïðå÷êè âî îñòâà-

ðóâàœåòî íà ïðàâîòî íà çäðàâñòâåíî îñèãóðóâà-

œå, à ñî òîà ïîñëåäîâàòåëíî è ñî êîðèñòåœåòî íà

çäðàâñòâåíèòå óñëóãè øòî ñå íà òîâàð íà ÁóŸåòîò

íà ÐÌ.

ÔÇÎÌ îôèöè¼àëíî íå ðàñïîëàãà ñî ñåãðå-

ãèðàíè ïîäàòîöè ïî îâà ïðàøàœå, íî èñêóñòâàòà

¼àñíî ïîêàæàà äåêà àäìèíèñòðàòèâíèòå è çàêîí-

ñêèòå ïðîöåäóðè, íàìåñòî äà ñå îëåñíóâààò êàêî

øòî å ïðåäâèäåíî ñî Ñòðàòåãè¼àòà, ñå óñëîæíóâà-

àò, à ñî òîà èì ñå îíåâîçìîæóâà íà íà¼ñèðîìàø-

íèòå ãðàƒàíè Ðîìè äà ïðèñòàïàò äî îñíîâíîòî ïðà-

12 Íà ïîäíåñåíî áàðàœå çà ñëîáîäåí ïðèñòàï äî èíôîðìàöèè îä ¼àâåí êàðàêòåð îä ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ äî ÔÇÎÌ âî àïðèë 2013 çà âêóïíèîò áðî¼ îñèãóðåíèöè øòî èìàëå îáâðñêà è íàïðàâèëå ïðåðåãèñòðàöè¼à íà çäðàâñòâåíîòî îñèãóðóâàœå, å äîáèåí îäãîâîð äåêà îä âêóïíî 227.276 îñèãóðåíèöè êàêî íîñèòåëè íà ïðàâîòî íà çäðàâñòâåíî îñèãóðóâàœå, ïðåðåãèñòðàöè¼àòà äî 31.03.2013 ãîäèíà ¼à íàïðàâèëå 120.255 îñèãóðåíèöè. Íà èñòî òàêâî áàðàœå ïîäíåñåíî âî àïðèë 2014 ãîäèíà äî ÔÇÎÌ, å äîáèåí îäãîâîð äåêà îä âêóïíî 243.085 îñèãóðåíèöè êàêî íîñèòåëè íà çäðàâñòâåíîòî îñèãóðóâàœå, ïðåðåãèñòðàöè¼àòà äî 31.03.2014 ¼à èçâðøèëå 135.583 íîñèòåëè íà çäðàâñòâåíîòî îñèãóðóâàœå.

42

âî íà çäðàâñòâåíî îñèãóðóâàœå êîå òðåáà äà áèäå

ïðèîðèòåò âî íàðåäíèòå ïðîöåñè ïðè êðåèðàœå íà

çäðàâñòâåíàòà ïîëèòèêà êàêî ïðåäóñëîâ çà çäðàâ-

ñòâåíàòà çàøòèòà íà ãðàƒàíèòå.

2. „Ïàöèåíòèòå Ðîìè èìààò îãðàíè÷åíè ìîæ-

íîñòè çà ïðèñòàï äî èíôîðìàöèè è çà îñòâàðóâà-

œå íà ñâîèòå ïðàâà âî îòñóñòâî íà ïðàâåí çàñ-

òàïíèê, à îøòåòåíèòå, ïîðàäè ñòðàâ îä âèêòè-

ìèçàöè¼à, ñå îòêàæóâààò îä çàøòèòà íà îâà ïðàâî.

Îðãàíèòå çà çàøòèòà íà ïðàâàòà çàòà¼óâààò âî

îáåçáåäóâàœåòî íàâðåìåíà è ïðàâè÷íà çàøòèòà

íà îøòåòåíèòå èëè îáåñïðàâåíèòå ëèöà, ñî øòî ñå

ïîïðå÷óâà ïðèñòàïîò äî ïðàâäà“, îâà å äåë îä çàê-13 ëó÷îöèòå âî àíàëèçàòà çà ïðàâîòî âî ïðàêòèêàòà

êàäå øòî ñå èëóñòðèðàíè ñóäñêè ïîñòàïêè çà

÷åòèðè ñëó÷àè íà Ðîìè êîè ñå ñîî÷èëå ñî ïîâðåäà

íà ïðàâîòî íà çäðàâñòâåíà çàøòèòà. Ïîòðåáàòà îä

îõðàáðóâàœå íà Ðîìèòå äà ãè êîðèñòàò çàøòèòíè-

òå ìåõàíèçìè âî ñëó÷àèòå íà ïîâðåäà íà ïðàâîòî

íà çäðàâñòâåíà çàøòèòà å èñòàêíàòà âî Ñòðàòå-

ãè¼àòà êàêî íà÷èí íà ñïðå÷óâàœå íà äèñêðèìè-

íàöè¼àòà, íî ïîäàòîöèòå îä ÔÇÎÌ, ÍÏ, ÄÑÇÈ è îä

ÊÇÄ óêàæóâààò íà ðå÷èñè „íåâèäëèâîñò“ íà Ðîìè-

òå âî ïîäíåñóâàœåòî ïðåòñòàâêè, è òîà îä äâå

ïðè÷èíè – íå ñå âîäè åâèäåíöè¼à ïî íàöèîíàëíà

ïðèïàäíîñò è Ðîìèòå íå ãè êîðèñòàò êàêî ìåõàíè-

çàì çà çàøòèòà ïðè ïîâðåäà íà ïðàâîòî íà çäðàâ-

ñòâåíà çàøòèòà. Ïîðàäè òîà, ïîòðåáíî å îðãàíèòå

çà çàøòèòà ïîèíòåíçèâíî è ïðîãðåñèâíî äà èì

ïðèñòàïàò íà ïîâðåäèòå è íà íååäíàêâèîò òðåòìàí

íà ïàöèåíòèòå çà äà ñå íàãëàñàò íèâíàòà óëîãà è

âëè¼àíèå âî çàøòèòà íà ïðàâàòà, êàäå øòî, îñâåí

ïî ïîäíåñåíè ïðåòñòàâêè, �å ñå ïðåçåìààò äå¼ñòâà

è ñàìîèíèöè¼àòèâíî.

3. Çãîëåìóâàœåòî íà áðî¼îò íà âðàáîòåíè

çäðàâñòâåíè ðàáîòíèöè Ðîìè å ìåƒó ïðèîðèòåòíè-

òå ïðåïîðàêè âî Ñòðàòåãè¼àòà, ïðåêó øòî áè ìîæå-

ëî äà ñå âëè¼àå ïîäèðåêòíî çà ïîäîáðóâàœå íà

çäðàâñòâåíàòà êóëòóðà íà íàñåëåíèåòî è îëåñíó-

âàœå íà êîìóíèêàöè¼àòà ìåƒó çäðàâñòâåíèîò ïåð-

ñîíàë è Ðîìèòå êàêî ïàöèåíòè. Ïîäàòîöèòå îä

çäðàâñòâåíèòå óñòàíîâè øòî áåà öåë íà àíàëèçà

ïîêàæàà äåêà âî íà¼ãîëåì äåë íåìà âðàáîòåíè

Ðîìè, à òàìó êàäå øòî ãè èìà êàêî âðàáîòåíè

áðî¼êàòà ñå äâèæè îä 1 äî 9 ëèöà ìàêñèìóì, è òîà

âî íà¼ãîëåìèîò áðî¼ ñëó÷àè íà ïîçèöè¼à ìåäèöèí-

ñêè ñåñòðè è õèãèåíè÷àðè. Îä äðóãà ñòðàíà, îä 13 Ïðàâîòî âî ïðàêòèêàòà: Àíàëèçà çà ïðåäèçâèöèòå âî ïðàâíàòà çàøòèòà íà ïðàâîòî íà çäðàâ¼å è çäðàâñòâåíà çàøòèòà íà Ðîìèòå îä ïðàêòèêàòà íà ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ, 2014 ãîäèíà: http://issuu.com/430764/docs/analiza_angliska/1?e=8427566/11221463

43

ïîäàòîöèòå îä îáðàçîâíèòå ìåäèöèíñêè óñòàíîâè,

êàêî è îä ÀÂÐÌ, ìîæå äà ñå çàáåëåæè çíà÷èòåëíà

ïðîòèâðå÷íîñò ñïîðåäáåíî ñî áðî¼îò íà Ðîìè øòî

çàâðøèëå ìåäèöèíñêî îáðàçîâàíèå è íåâðàáî-

òåíè Ðîìè. Òîà óêàæóâà íà ïîòðåáàòà îä ïîãîëåìî

óñîãëàñóâàœå ñî îáëàñòà âðàáîòóâàœå, à ñî öåë

âêëó÷óâàœå çäðàâñòâåí ïåðñîíàë – Ðîìè âî ñèñ-

òåìîò, ñî ÷èåøòî ïðèñóñòâî �å ñå íàìàëàò ïðåäðà-

ñóäèòå è ñòåðåîòèïèòå êîí Ðîìèòå áèäå¼�è òèå

ïðåòñòàâóâààò ïîçèòèâíè ìîäåëè âî îïøòåñòâîòî

è íåèñêîðèñòåíà ðàáîòíà ñèëà.

4. Ñî Ñòðàòåãè¼àòà ñå ïðåïîðà÷óâààò ïîñåáíè

ïðåäàâàœà çà çäðàâñòâåíèîò ïåðñîíàë è íèâíèòå

ïðîôåñèîíàëíè àñîöè¼àöèè ïðåêó êîè áè ñå ïðèñ-

ïîñîáèëî íèâíîòî çíàåœå íà íèâîòî íà ïàöèåí-

òîò, ïî÷èòóâà¼�è ãè íåãîâîòî äîñòîèíñòâî, äîâåð-

ëèâîñòà è ëè÷íîñòà. Îäãîâîðîò íà ÌÇ óêàæóâà

äåêà îáóêà çà ñåíçèòèâèçàöè¼à íà çäðàâñòâåíèòå

ðàáîòíèöè íå ñå ñïðîâåäóâà áèäå¼�è ïîëèòèêàòà å

íàñî÷åíà êîí ïðîôåñèîíàëíî è ñòðó÷íî óñîâðøó-

âàœå çà çàøòèòà íà öåëîêóïíîòî íàñåëåíèå. Òàê-

âèîò ñòàâ íà ÌÇ å êîíòðàäèêòîðåí ñî ïðåïîðàêèòå

îä Ñòðàòåãè¼àòà è âî èäíèíà òðåáà äà ñå ðàáîòè íà

íèâíî óñîãëàñóâàœå.

5. Àíòåíàòàëíàòà çàøòèòà è ãèíåêîëîøêèòå

óñëóãè çà Ðîìêèòå ñå âî ôîêóñîò íà Ñòðàòåãè¼àòà,

îäíîñíî, ïîêðà¼ îáëàñòà çäðàâñòâî, äîïîëíèòåëíî

è âî îáëàñòà Ðîìêè ñå òðåòèðààò ïðîáëåìèòå ñî

êîè ñå ñîî÷óâààò âî çàøòèòàòà íà ðåïðîäóêòèâíî-

òî çäðàâ¼å. Ïîêðà¼ ñèòå îäãîâîðè øòî ãè äîáèâìå

çà íåïîñåäóâàœå èëè íåíàäëåæíîñò ïðè äîñòàâó-

âàœå íà áàðàíàòà èíôîðìàöè¼à îä èíñòèòóöèèòå,

åäåí îäãîâîð îä ÇÇÇ íà ìà¼êè è äåöà ïîêàæà äåêà,

âî îòñóñòâî íà ìåõàíèçìè çà ñïðîâåäóâàœå íà

àêòèâíîñòèòå îä ¼àâíàòà ïîëèòèêà, íàìåñòî äà ñå

ðàáîòè íà óíàïðåäóâàœå íà àêòèâíîñòà, òàà ñå

îòñòðàíóâà îä ïëàíîò çà ðåàëèçàöè¼à è çà òîà

íèêî¼ íå ÷óâñòâóâà îäãîâîðíîñò. Ïðîãðàìàòà çà

àêòèâíà çäðàâñòâåíà çàøòèòà íà ìà¼êèòå è íà 14äåöàòà âî ÐÌ å åäèíñòâåíà ïðîãðàìà âî êî¼à ñå

âêëó÷åíè ïîñåáíèòå ïîòðåáè íà Ðîìêèòå, êî¼à, ñå-

ïàê, íàìåñòî ïîäîáðóâàœå íà ñîñòî¼áàòà, ðåçóëòè-

ðàøå ñî åëèìèíèðàœå íà àêòèâíîñòèòå íàñî÷åíè

êîí Ðîìèòå.

14 Ñëóæáåí âåñíèê íà ÐÌ áð.15/2014 http://www.slvesnik.com.mk/Issues/ed10b9e81cd04cbd980c4792dc068527.pdf Ñëóæáåí âåñíèê íà ÐÌ áð.161/2014 http://www.slvesnik.com.mk/Issues/5da807fa3ab949bf976c82a805cac9aa.pdf

44

6. Ðîìñêèòå çäðàâñòâåíè ìåäè¼àòîðè, èñòî òà-

êà, ñå äåë îä ïðåïîðà÷àíèòå àêòèâíîñòè âî Ñòðà-

òåãè¼àòà çà äà ñå íàäìèíàò ðàçëè÷íèòå àñïåêòè íà

íèçîê ñòåïåí íà äîâåðáà ìåƒó çäðàâñòâåíèòå ðà-

áîòíèöè è Ðîìèòå ïàöèåíòè. Ìèíèñòåðñòâîòî çà

çäðàâñòâî, âðç îñíîâà íà ãðàƒàíñêàòà èíèöè¼àòèâà

èíèöèðàíà îä çäðóæåíèåòî Õ.Å.Ð.À., âî 2010 ãîäè-

íà óñâîè Ñòðàòåãèñêà ðàìêà ñïîðåä êî¼à àíãàæè-

ðàœåòî íà ÐÇÌ áåøå ïðåäâèäåíî âî ôàçè âî îï-

øòèíèòå ñî ïîãîëåìî ðîìñêî íàñåëåíèå. Èàêî

ñïðîâåäóâàœåòî íà ðàìêàòà ñå îäâèâàøå îòåæíà-

òî, ãîëåì áðî¼ ÐÇÌ ïîìèíàà îáóêà è áåà àíãàæèðà-

íè âî çäðàâñòâåíèòå äîìîâè, à îäãîâîðíîñòà çà

ñêëó÷óâàœå äîãîâîðè çà àíãàæìàí áåøå ïîäåëåíà

ñî ÔÎÎÌ êàêî ïîääðæóâà÷ íà èíèöè¼àòèâàòà.

Ñåïàê, èñêóñòâîòî ïîêàæà äåêà ÐÇÌ àíãàæèðàíè

äèðåêòíî îä ÌÇ âî íà¼ãîëåì äåë ïîäíåëå îñòàâêà,

è òîà ïîðàäè íåðåäîâíàòà èñïëàòà íà õîíîðàðèòå

è ïðîáëåìèòå ñî êîè ñå ñîî÷èëå âî îäíîñ íà ñîöè-

¼àëíîòî îñèãóðóâàœå. Òîà óêàæóâà íà ïîòðåáàòà

îä îáåçáåäóâàœå àäåêâàòíî ñîöè¼àëíî îñèãóðóâà-

œå è èñïëàòè çà àíãàæèðàíèòå ÐÇÌ ñî öåë òèå âî

êîíòèíóèòåò äà ñå âêëó÷óâààò âî çäðàâñòâåíèîò

ñèñòåì, à ñî òîà è äà ¼à èñïîëíóâààò íèâíàòà ïðè-

ìàðíà öåë íà „îëåñíóâà÷è“ íà ïðîöåñîò íà èíòåã-

ðàöè¼à íà Ðîìèòå âî çäðàâñòâåíèîò ñèñòåì.

7. Èìóíèçàöè¼àòà íà äåöàòà Ðîìè, ñïîðåä 15èñòðàæóâàœåòî íà çäðóæåíèåòî ÅÑÅ , ïîêàæà

äåêà îïôàòîò ñî âàêöèíè íà äåöàòà Ðîìè å çíà÷è-

òåëíî ïîíèçîê ñïîðåäáåíî ñî íàöèîíàëíèîò ïðî-

ñåê, è òîà ïîñåáíî å èñòàêíàòî êà¼ äåöàòà âî ó÷è-

ëèøíà âîçðàñò, à å ïîâðçàíî ñî íèâíàòà íåðåäîâ-

íà ïîñåòà íà ó÷èëèøòå êàäå øòî ñå ñïðîâåäóâà

ïðîöåñîò íà èìóíèçàöè¼à íà äåöàòà îä 7 äî 14

ãîäèíè. Òîà óêàæóâà íà ïîòðåáàòà îä óñîãëàñó-

âàœå íà àêòèâíîñòèòå îä îáëàñòà îáðàçîâàíèå,

êàäå øòî âî êîíòèíóèòåò áè ñå îáåçáåäóâàëî

ðåäîâíà ïîñåòà íà ó÷èëèøòå, à ñî òîà è ðåäîâíà

âàêöèíàöè¼à íà äåöàòà Ðîìè. Âî îäíîñ íà äåöàòà

îä ïðåäó÷èëèøíà âîçðàñò, ñèñòåìîò íà äîñòàâà íà

ïîêàíè òðåáà äà ñå óíàïðåäè çàòîà øòî ñå ãëåäà

êàêî êëó÷åí ìåõàíèçàì çà ñëåäåœå íà êàëåíäàðîò

íà âàêöèíàöè¼à îä ðîäèòåëèòå.

15 Çäðóæåíèå çà åìàíöèïàöè¼à, ñîëèäàðíîñò è åäíàêâîñò íà æåíèòå – ÅÑÅ, ÍÂÎ ÊÕÀÌ, Öåíòàð çà äåìîêðàòñêè ðàçâî¼ è èíèöè¼àòèâè – ÖÄÐÈÌ è Çäðóæåíèå íà ïðîñâåòíè ðàáîòíèöè è çàøòèòà íà ïðàâàòà íà æåíèòå è äåöàòà ËÈË, ñî ôèíàíñèñêà ïîääðøêà îä Ôîíäàöè¼àòà Îòâîðåíî îïøòåñòâî – Ìàêåäîíè¼à. Ïóáëèêàöè¼à: Îïôàò íà äåöàòà Ðîìè ñî Âàêöèíàöè¼à è ïðåâåíòèâíè çäðàâñòâåíè óñëóãè: Ñîñòî¼áè, ïðîáëåìè è ðåøåíè¼à (2014). Äîñòàïíà íà: http://www.esem.org.mk/pdf/Sto%20rabotime/2014/1/Opfat%20na%20decata%20Romi%20so%20vakcinacija.pdf

45

8. Çäðàâñòâåíàòà åäóêàöè¼à êàêî íà¼èñïëàò-

ëèâ íà÷èí äà ñå çà÷óâà çäðàâ¼åòî íà íàñåëåíèåòî

íà ïîâå�å ìåñòà å ïîòåíöèðàíà âî Ñòðàòåãè¼àòà, è

òîà ïðåêó îðãàíèçèðàœå ïîñåáíè òåìàòñêè ïðåäà-

âàœà è ïðåêó èíâîëâèðàœå íà ÅËÑ âî ïîääðøêàòà

íà ëîêàëíè èíèöè¼àòèâè ñî êîè çäðàâñòâåíàòà

èíôðàñòðóêòóðà áè ñå ïîâðçàëà ñî ðîìñêàòà çàåä-

íèöà ïðåêó ïîñòîåœå çäðàâñòâåíè ñîâåòóâàëè-

øòà. Îäãîâîðèòå óêàæóâààò íà ôàêòîò äåêà öåí-

òðèòå çà ¼àâíî çäðàâ¼å ïîñåáíî ñå ôîêóñèðàíè íà

îâàà àêòèâíîñò è èàêî ñèòå íå âîäàò ñòàòèñòèêà ïî

ïîëîâà è ïî íàöèîíàëíà ïðèïàäíîñò, ñå âîäè

ñìåòêà çà ó÷åñòâîòî íà Ðîìèòå íà ðàáîòèëíèöèòå

êîè ñå îðãàíèçèðàíè âî ñîðàáîòêà ñî àêòèâíèòå

çäðóæåíè¼à íà ëîêàëíî íèâî, ñî øòî ñå îâîçìî-

æóâà ñïðîâåäóâàœå íà àêòèâíîñòèòå îä ïðåâåí-

òèâíèòå Ïðîãðàìè íà ÌÇ çà ïîäèãíóâàœå íà

íèâíîòî çíàåœå îä îáëàñòà íà çäðàâñòâîòî. Òîà

øòî å èñêëó÷èòåëíî âîî÷ëèâî å äåêà îä âêóïíî 14

ÅËÑ ñàìî ÅËÑ Áèòîëà îäãîâîðè äåêà ïîääðæóâà

ôóíêöèîíèðàœå íà çäðàâñòâåíî ñîâåòóâàëèøòå

âî ðîìñêàòà çàåäíèöà âî ñîðàáîòêà ñî çäðóæå-

íèåòî ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ., øòî ïîêàæóâà äåêà ëîêàë-

íèòå ñàìîóïðàâè ðå÷èñè íå ¼à ïðåïîçíàâààò ñâî-

¼àòà óëîãà ïðåäâèäåíà ñî Ñòðàòåãè¼àòà, à ñî òîà è

íå ¼à ÷óâñòâóâààò îäãîâîðíîñòà êîí òàà àêòèâíîñò.

Êàðàêòåðèñòè÷íî å òîà øòî ÅËÑ Ïðèëåï, èàêî ïîä-

äðæóâà ôóíêöèîíèðàœå íà çäðàâñòâåíî ñîâåòó-

âàëèøòå âî ñîðàáîòêà ñî ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ., âî ñâî¼îò

îäãîâîð íå ãî ïîòåíöèðà òîà.

Îâàà ñèòóàöè¼à óêàæóâà íà ïîòðåáàòà îä ïîãîëåìî

èíâîëâèðàœå íà ÅËÑè è óñîãëàñóâàœå íà ëîêàë-

íèòå ¼àâíè ïîëèòèêè è íàäëåæíîñòè ñî ïðåäâèäå-

íèòå ìåðêè îä Ñòðàòåãè¼àòà.

9. Öåëèîò ïðîöåñ îâîçìîæè è ñëåäåœå íà

íà÷èíîò íà êî¼ ñå ñïðîâåäóâà è Çàêîíîò çà ñëîáî-

äåí ïðèñòàï äî èíôîðìàöèè îä ¼àâåí êàðàêòåð,

êàäå øòî ìîæåøå äà ñå çàáåëåæè äåêà íà¼ãîëåì

äåë îä èíñòèòóöèèòå ïîñòàïóâààò âî ñîãëàñíîñò

ñî çàêîíñêèòå îâëàñòóâàœà. Êà¼ äåë îä îäãîâîðèòå

å çàáåëåæàíî íèñêî íèâî íà ïîçíàâàœå íà ïîñ-

òàïêàòà îä ñòðàíà íà íàçíà÷åíèòå ëèöà âî èíñòè-

òóöè¼àòà, øòî ðåçóëòèðàøå ñî íåäîáèâàœå îäãî-

âîðè äî äåíåñ èëè äîáèâàœå îäãîâîðè êîè íå

ìîæåà äà ñå óïîòðåáàò çà ïîòðåáèòå íà èçâåø-

òà¼îò. Íî, ñî íàøè äîïîëíèòåëíè èíñòðóêöèè è ïðå-

ïðà�àœà íà áàðàœàòà óñïåâàà íà êðà¼ äà äîñòàâàò

îäãîâîð. Òîà øòî áåøå çàáåëåæèòåëíî å äåêà êà¼

îäðåäåí áðî¼ îäãîâîðèòå ñå äîáèâàà ïðåêó æàëáå-

íè ïîñòàïêè, à ÊÎÌÑÏÈ ïîêàæà âèäëèâà åôåêòèâ-

íîñò è ãðèæà çà çàäîâîëñòâîòî/íåçàäîâîëñòâîòî

îä íèâíîòî ïîñòàïóâàœå.

10. Ñèòå îñóì ïðèîðèòåòíè ïðàøàœà ñå âêëó-

÷åíè âî óñâîåíàòà Ñòðàòåãè¼à çà Ðîìè 2015-2020,

ñî øòî ñå ïîêàæàíè çàëîæáàòà, îäãîâîðíîñòà è

âîë¼àòà íà äðæàâàòà êîí íàäìèíóâàœå íà ïðî-

áëåìèòå, êàêî è îòâîðåíîñòà çà ñîðàáîòêà è òðàí-

ñïàðåíòíîñòà íà ÌÒÑÏ êàêî êîîðäèíàòîð íà ïðî-

öåñîò. Ïîäãîòîâêàòà íà àêöèñêèòå ïëàíîâè òðåáà

äà ãè ïîêàæå êîíêðåòíèòå ìåõàíèçìè è ìåðêè

ïðåêó êîè �å ñå îñòâàðàò ïîñòàâåíèòå öåëè, ïðè-

òîà çåìà¼�è ãè ïðåäâèä èñêóñòâîòî è ïîçèòèâíèòå è

íåãàòèâíèòå íàó÷åíè ëåêöèè îä ïðåòõîäíèòå ãîäè-

íè âðç îñíîâà íà êîè �å òðåáà äà ñå óíàïðåäàò

êîîðäèíàöè¼àòà è âêëó÷åíîñòà íà ñèòå çàñåãíàòè

ñòðàíè âî ïðîöåñîò.

46

47

7. ÇÀ ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ.

...âîëîíòåðñêî, íåâëàäèíî, ãðàƒàíñêî çäðóæåíèå îñíîâàíî âî 2005 ãîäèíà ÷èè øòî àêòèâíîñòè, áàçèðàíè íà îñíîâíèòå ïðèíöèïè íà ñîëèäàðíîñò, ïðàâè÷íîñò, ÷îâå÷êî äîñòîèíñòâî, åäíàêâîñò âî ïðàâàòà è ìîæíîñòèòå å ôîêóñèðàíî êîí ðàíëèâèòå è ìàðãèíèëèçèðàíè ãðóïè, ïîñåáíî êîí Ðîìèòå.

ÖÅËÒÀ ÍÀ ÇÄÐÓÆÅÍÈÅÒÎ å äà ïðåòñòàâóâà ìîñò çà èíòåãðàöè¼à íà ðîìñêàòà çàåäíèöà, ãëàâíî ïðåêó ïðîìîâèðàœå è çàñòàïóâàœå íà íå¼çèíèòå ïîòðåáè ïðåä ðåëåâàíòíèòå èíñòèòóöèè è äðæàâíè îðãàíè. Ïðèòîà îñòâàðóâàœåòî íà îñíîâíèòå ÷îâåêîâè ïðàâà íà Ðîìèòå å îä ñóøòèíñêî çíà÷åœå âî çàëîæáèòå íà çäðóæåíèåòî äà ñå íàäìèíàò ïðîáëåìèòå.

ÂÈÇÈ£À: äà ñå êðåèðààò åäíàêâè ìîæíîñòè è óñëîâè ïðè îñòâàðóâàœå íà îïøòåñòâåíèòå, åêîíîìñêèòå, ñîöè¼àëíèòå è êóëòóðíèòå èíòåðåñè íà Ðîìèòå ñî îñòàíàòèòå íàöèîíàëíîñòè äî 2020 ãîäèíà.

ÌÈÑÈ£À: äà ñå èíñïèðèðà àêòèâíî âêëó÷óâàœå íà Ðîìèòå âî îïøòåñòâåíèòå ïðîöåñè ïðåêó ïðîìîâèðàœå íà çäðàâñòâåíèòå ïðàâà, ïðàâîòî íà íå-äèñêðèìèíàöè¼à è ïðàâàòà íà æåíèòå, êàêî è íóäåœå íà íå-ôîðìàëíà åäóêàöè¼à íà ìëàäèòå Ðîìè.

ÃÐÓÏÀ ÇÀ ÇÀÑÒÀÏÓÂÀŒÅ ÍÀ ÇÄÐÀÂÑÒÂÅÍÈÒÅ ÏÐÀÂÀ ÍÀ ÐÎÌÈÒÅ

Åäèíàåñåò ãðàƒàíñêè îðãàíèçàöèè øòî ãè çàñòàïóâààò ïðàâàòà îä çäðàâñòâåíà çàøòèòà íà ðîìñêàòà çàåäíèöà âî Ìàêåäîíè¼à, ñî öåë äà áèäàò ïîåôèêàñíè âî ñâîèòå çàëàãàœà, à âî èíòåðåñ íà:

? çàáðçóâàœå íà íàïðåäîêîò êîí ïîäîáðóâà-œå íà çäðàâñòâåíàòà ñîñòî¼áà íà ðîìñêàòà çàåäíèöà;

? ñëåäåœå íà íàïðåäîêîò ïðè ñïðîâåäóâàœå íà çäðàâñòâåíàòà êîìïîíåíòà îä Ñòðàòåãè¼àòà çà Ðîìè íà òðàíñïàðåíòåí è íà ìåðëèâ íà÷èí;

? îòâîðàœå ïàðòèöèïàòèâåí ïðîöåñ âî ïðåäëàãàœåòî íà÷èíè çà åôèêàñíî ñïðîâåäóâàœå íà ¼àâíàòà çäðàâñòâåíà ïîëèòèêà çà âêëó÷óâàœå íà Ðîìèòå;

âî 2012 ãîäèíà îñíîâàà êîàëèöè¼à è çàåäíè÷êè ãè äåôèíèðàà ïðèîðèòåòíèòå ïðàøàœà êîè âëè¼ààò âðç êâàëèòåòîò íà çäðàâñòâåíàòà çàøòèòà íà Ðîìèòå.

ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ. - Ïðèëåï, ËÈË – Ñêîï¼å, ÊÕÀÌ – Äåë÷åâî,

ÑÓÌÍÀË – Ñêîï¼å, ÍÐÖ – Êóìàíîâî, Õ.Å.Ð.À. – Ñêîï¼å,

ÔÎÎÌ, ÖÄÐÈÌ – Ñêîï¼å, ÐÐÖ – Ñêîï¼å, ÅÑÅ - Ñêîï¼å,

ÑÀÑÒÈÏÅ - Ãîñòèâàð

S.O.S.

ÐÎÌÑÊÀÎÐÃÀÍÈÇÀÖÈ£À ÇÀÌÓËÒÈÊÓËÒÓÐÍÀÀÔÈÐÌÀÖÈ£À

Çäðóæåíèå ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ.óë. Äàáíè÷êà áð. 317500 ÏðèëåïÏ. Ôàõ 277Ìàêåäîíè¼àwww.romasosprilep.org

Çäðóæåíèå ÐÎÌÀ Ñ.Î.Ñ.óë. Äàáíè÷êà áð. 317500 ÏðèëåïÏ. Ôàõ 277Ìàêåäîíè¼àwww.romasosprilep.org

Documents

Здравствена компонента