Αειφορική ηγεσία σε σχολικές μονάδες

4

Βασίλειος Μ. ΣταυρόπουλοςΚων/νος Ν. ΜπαγινέταςΑειφορική ηγεσία σε σχολικές μονάδες:Θεωρητικές προσεγγίσεις και εμπειρική έρευνα

ISBN: 978-618-81935-3-6Λαμία, 2015© Βασίλειος Μ. Σταυρόπουλος

e-mail: [email protected]© Κων/νος Ν. Μπαγινέτας

e-mail: [email protected]

επιμέλεια κειμένων: Ιωάννα Αλαφοδήμουεπιμέλεια έκδοσης: Δήμος Χλωπτσιούδηςεπιμέλεια εξώφυλλου: Κώστας Θερμογιάννης


[Αναφορά προέλευσης ,Μη Εμπορική Χρήση,Παρόμοια Διανομή]

___________________Η μελέτη “Αειφορική ηγεσία σε σχολικές μονάδες, θε-ωρητικές προσεγγίσεις και εμπειρική έρευνα” εκτυπώ-θηκε σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων και διανέμεταιελεύθερα στο διαδίκτυο με άδεια Creative Commons. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση και η αποσπασματικήπαρουσίαση με την υποχρέωση αναφοράς του ονόμα-τος των συγγραφέων. Το έργο διατίθεται μόνο για μηεμπορική χρήση.

5

ISBN: 978-618-81935-3-6© Βασίλειος Μ. Σταυρόπουλος© Κωνσταντίνος Ν. Μπαγινέτας

Λαμία 2015

ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑΣΕ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣθεωρητικές προσεγγίσεις

και εμπειρική έρευνα

6

στους γιους μας

7

Leaders don't create followers,they create more leaders

Tom Peters

8

Βασίλειος Σταυρόπουλος - Κων/νος Μπαγινέτας

9

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΜΕΡΟΣ Α΄. ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Αειφορική ανάπτυξη: H έννοια και η ανάγκησυμμετοχής των κοινωνικών εταίρωνΕισαγωγήΙσχύοντες τρόποι αντιμετώπισης ζητημάτων που άπτονταιτης αειφορικής ανάπτυξηςΝέοι τρόποι προσέγγισης της αειφορικής ανάπτυξηςΑναγνώριση της σημασίας της αειφορικής ανάπτυξηςΗ έννοια της αειφορικής ανάπτυξηςΗ ανάγκη για πολλαπλές προοπτικές στην επίτευξη της αει-φορικής ανάπτυξηςΣυμμετοχή εταίρων στην αειφορική ανάπτυξηΣύνοψηΒιβλιογραφία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Αειφορική ηγεσία στην εκπαίδευση: Εννοι-ολογικοί προσδιορισμοί, μοντέλα εφαρμογής και ερευνη-τικά δεδομέναΕισαγωγήΕννοιολογικοί προσδιορισμοίΜοντέλα εφαρμογήςΕρευνητικά δεδομέναΣύνοψηΒιβλιογραφία

ΜΕΡΟΣ Β΄. ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Διερευνώντας την έννοια και τις αρχές τηςαειφορικής διεύθυνσης/ηγεσίας στην εκπαίδευση μέσα απότις απόψεις διευθυντών σχολικών μονάδων Α/θμιας ειδικήςκαι γενικής εκπαίδευσηςΕισαγωγήΜεθοδολογίαΠρωτόκολλο συνέντευξης

11

17

17181920

23253032

373839454648

535959

10


ΑποτελέσματαΣυζήτηση των αποτελεσμάτωνΣυμπεράσματαΕπίλογοςΒιβλιογραφία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. H εφαρμογή των αρχών της αειφορικής δι-εύθυνσης/ηγεσίας στην εκπαίδευση. Μία μελέτη περίπτω-σης σε διευθυντές σχολικών μονάδων Α/θμιας και Β/θμιαςεκπαίδευσηςΕισαγωγήΜεθοδολογίαΠρωτόκολλο συνέντευξηςΑποτελέσματαΣυζήτηση και συμπεράσματαΕπίλογοςΒιβλιογραφία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Κατανοώντας την έννοια και τις αρχές πουδιέπουν την αειφορική διεύθυνση/ηγεσία στην εκπαίδευση.Μια μελέτη περίπτωσης σε διευθυντές σχολικών μονάδωνΒ/βαθμιας τυπικής και μη τυπικής εκπαίδευσηςΕισαγωγήΜεθοδολογίαΠρωτόκολλο συνέντευξηςΑποτελέσματαΣυζήτηση των αποτελεσμάτωνΣυμπεράσματαΕπίλογοςΒιβλιογραφία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. Συνοπτική αποτίμηση των ευρημάτωνΒιβλιογραφία

ΕΠΙΛΟΓΟΣ - ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣΒιογραφικά

6269737678

81838587929496

97103104105111114118120

123126

127130

ΠΡΟΛΟΓΟΣΣε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο, τα εκπαιδευτικά

συστήματα καλούνται να αντιμετωπίσουν τις προκλήσειςκαι τις απαιτήσεις που απορρέουν από την ανάγκη παροχήςεκπαίδευσης για όλους τους μαθητές ανεξάρτητα από φύλο,φυλή, θρήσκευμα, εθνικότητα, είδος ειδικής εκπαιδευτικήςανάγκης ή/και αναπηρίας, με διαρκώς συρρικνούμενους πό-ρους. Οι εκπαιδευτικοί της τάξης και όσοι εκπαιδευτικοί κα-τέχουν θέση ευθύνης στο σχολικό πλαίσιο, πέραν των καθα-ρά υπηρεσιακών τους υποχρεώσεων καλούνται να αντιμε-τωπίσουν περίπλοκα και δυσεπίλυτα προβλήματα που προ-κύπτουν από την ενεργό εμπλοκή φορέων/ατόμων στη λει-τουργία του σχολείου. Ζητήματα όπως η μειωμένη χρημα-τοδότηση και στελέχωση σε συνδυασμό με την ολοένα αυ-ξανόμενη απαίτηση για κοινωνική λογοδοσία, καθιστούνιδιαίτερα απαιτητική την άσκηση του ηγετικού ρόλου τουδιευθυντή του σχολείου, ο οποίος καλείται σε καθημερινήβάση να διαχειριστεί και να ισορροπήσει τις απαιτήσεις τωνεμπλεκόμενων στην εκπαιδευτική διαδικασία, που δεν είναιάλλοι από τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς.

Έτσι λοιπόν, ο ρόλος του διευθυντή ως διεκπεραιωτή τε-τριμμένων υπηρεσιακών υποχρεώσεων έρχεται σε δεύτερημοίρα προκειμένου ο ίδιος και η σχολική μονάδα της οποίαςηγείται να επιβιώσει στις δύσκολες συνθήκες που έχουνπροκύψει. Απαιτείται ένα πρότυπο ηγεσίας που θα στηρίζε-ται σε καλά θεμελιωμένες αξίες του παρελθόντος και στηβάση του παρόντος θα γίνεται η απαραίτητη προεργασία γιατην αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων.Αυτό τοείδος ηγεσίας δεν είναι άλλο από εκείνο της αειφορικής ηγε-σίας (sustainable leadership) το οποίο, σύμφωνα με τον Har-greaves, θα βασίζεται στην ενεργό συμμετοχή του συνόλου

11

του προσωπικού στη λειτουργία του σχολείου, θα ενισχύειτη συνοχή υπό το φως επικείμενων κρίσεων και απρόβλε-πτων καταστάσεων και δε θα προβαίνει σε αλόγιστη σπατά-λη ανθρώπινων και υλικών πόρων, αλλά αντίθετα θα αξιο-ποιεί και θα αναπτύσσει τους ήδη υπάρχοντες1.

Τα δύο πρώτα κεφάλαια δομούν το πρώτο μέρος τουβιβλίου και αφορούν αντίστοιχα σε θεωρητικές προσεγγίσειςτων εννοιών της αειφορικής ανάπτυξης και αειφορικής ηγε-σίας. Τα θέματα αειφορικής ανάπτυξης προσεγγίζονται υπότο πρίσμα της ανάγκης συμμετοχής των κοινωνικών εταίρων,δεδομένου ότι η αειφορία ως έννοια (συμπεριλαμβανομένηςκαι της αειφορικής ηγεσίας) ταυτίζεται με την ενεργό εμπλο-κή και συμμετοχή όλων. Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεταισε εννοιολογικές και θεωρητικές προσεγγίσεις της αειφορι-κής ηγεσίας, καθώς και σε μοντέλα εφαρμογής και εμπειρικάδεδομένα.

Τα επόμενα τρία κεφάλαια (δεύτερο μέρος) αφορούνστην εμπειρική έρευνα επί του θέματος στο οποίο επιδόθη-καν οι συγγραφείς του βιβλίου. Πιο συγκεκριμένα, τα κεφά-λαια αυτά αφορούν σε τρεις διαφορετικές έρευνες που πα-ρουσιάστηκαν σε συνέδρια και εκδόθηκαν σε αντίστοιχαπρακτικά. Αφορούν στην κατανόηση και εφαρμογή των αρ-χών της αειφορικής ηγεσίας σε σχολικές μονάδες μη τυπικής,α/θμιας, β/θμιας και ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης. Πρό-κειται για ποιοτικές μελέτες τα δεδομένα των οποίων συλ-λέχτηκαν μέσα από συνεντεύξεις διευθυντών που υπηρε-τούσαν σε αντίστοιχες σχολικές μονάδες.

Στο έκτο κεφάλαιο γίνεται αποτίμηση των κύριων ευ-ρημάτων των ερευνών και εξάγονται χρήσιμα συμπερά-σματα τόσο για την εφαρμογή των αρχών της αειφορικής

12


1 Hargreaves, A. (2007). Sustainable Leadership and Development in Ed-ucation: creating the future, conserving the past. European Journal ofEducation, 42 (2), 223-233.

ηγεσίας στο ελληνικό εκπαιδευτικό συγκείμενο όσο και γιατον προσανατολισμό συναφών μελλοντικών ερευνών. Τέλος,οι συγγραφείς προβαίνουν σε μια επιχειρηματολογία υπέρτης σύνδεσης των εννοιών μάνατζμεντ/διαχείρισης και ηγε-σίας που δομούν την έννοια της αειφορικής ηγεσίας.

Το παρόν βιβλίο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, στε-λέχη της εκπαίδευσης, φοιτητές και μελετητές θεμάτων ορ-γάνωσης και διοίκησης της εκπαίδευσης και εκπαιδευτικήςηγεσίας. Σκοπός του είναι να αποτελέσει την απαρχή γιαανάληψη συναφών ερευνητικών εγχειρημάτων και την ανά-πτυξη ενός πλαισίου διαλόγου, προβληματισμού και επιχει-ρημάτων σε μια διαφορετική και πολλά υποσχόμενη προ-σέγγιση της ηγεσίας στην εκπαίδευση.

Βασίλειος Μ. ΣταυρόπουλοςΚων/νος Ν. Μπαγινέτας

Λαμία, Ιούνιος 2015

13

αειφορική ηγεσία σε σχολικές μονάδες

14


ΜΕΡΟΣ Α΄ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

15

16


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Αειφορική ανάπτυξη: Η έννοια και η ανάγκησυμμετοχής των κοινωνικών εταίρωνΕισαγωγή

Κατά τα τελευταία 20 έτη, έχει εδραιωθεί παγκοσμίωςμια συγκεκριμένη θεωρία ανάπτυξης, αυτή της “αειφορικήςανάπτυξης”. Πρόκειται για μια αναπτυξιακή θεωρία που υπο-στηρίζει τη συμμετοχή όλων και χρησιμοποιεί μια πολυδιά-στατη διεπιστημονική εστίαση, που περιλαμβάνει οικονομι-κά, κοινωνικά, πολιτιστικά και περιβαλλοντικά ζητήματα. Τοόλο πλαίσιο έχει συμβάλει έτσι ώστε η εν λόγω θεωρία, στιςαρχές του 21ου αιώνα, να αποτελέσει ένα κυρίαρχο μοντέλοανάπτυξης και πολλούς να υποστηρίζουν ότι είναι η μόνηεναλλακτική λύση επίτευξης ολοκληρωμένης ανάπτυξης(Bossel, 1999∙ Bell & Morse, 2003).

Η “αειφορική ανάπτυξη” παρέχει την ευκαιρία σε όλουςτους αναπτυξιακούς εταίρους να μπορούν να συμμετέχουνστην αναπτυξιακή διαδικασία. Σαν αποτέλεσμα η έννοια της“αειφόρου ανάπτυξης” και τα ζητήματα που την αφορούναποτελούν κεντρικά θέματα πολλών συζητήσεων (Pretty,1995a∙ Ilbery et al., 1997∙ O’Riordan, 1997∙ Pretty, 1998∙ O’Riordan, 2000∙ Jabareen, 2008∙ Seghezzo, 2009∙ Blowers etal., 2012∙ Benson & Craig, 2014).

Ισχύοντες τρόποι αντιμετώπισης ζητημάτωνπου άπτονται της αειφορικής ανάπτυξηςΠολλά έχουν γραφτεί σχετικά με την “αειφόρο ανάπτυξη”

17

(Bell & Morse, 2003). Υπάρχουν πολλοί ορισμοί του όρουκαθώς η έννοια της “αειφορίας/βιωσιμότητας”, όντας εγγε-νώς υποκειμενική, καταλήγει να οδηγεί σε ένα πλήθος ερ-μηνειών (Pretty, 1995a∙ Pretty, 1998). Η σχετική βιβλιογραφίαείναι ογκώδης και επεκτείνεται γρήγορα, απεικονίζοντας τογεγονός ότι η “αειφόρος ανάπτυξη” είναι πιθανώς μια απότις μεγαλύτερες προκλήσεις στην ανθρώπινη ιστορία (Clay-ton & Radcliffe, 1996∙ Ballard, 2000).

Αναφορικά με τα ζητήματα της “αειφορικής ανάπτυξης”υπάρχει μια ιστορική τάση οι συζητήσεις να βασίζονται σεκάθετες, από επάνω προς τα κάτω, προσεγγίσεις και τεχνο-κρατικές ημερήσιες διατάξεις (Pinfield, 1996∙ Pretty, 1998).Εντούτοις, δεδομένου ότι η έννοια της “αειφόρου ανάπτυξης”είναι μια αμφισβητήσιμη έννοια, υποστηρίζεται ότι οι διάφο-ροι εταίροι θα πρέπει να έχουν την ευκαιρία να εκφράσουντις απόψεις και τις αντιλήψεις τους, σχετικά με το τι σημαίνει"αειφόρος ανάπτυξη" και ότι θα πρέπει να συμπεριληφθούνενεργά σε οποιαδήποτε αναπτυξιακή διαδικασία (Pretty,1995a∙ Pretty, 1995b∙ Pretty, 1998). Υπάρχουν διάφορες προ-σεγγίσεις για να επιτευχθεί αυτό, όπως η συμμετοχική αξιο-λόγηση, που χρησιμοποιείται συνήθως στο πλαίσιο των ανα-πτυσσόμενων χωρών (Chambers, 1994a∙ Chambers, 1994b),μέσω των οποίων μπορεί να επιτευχθεί μια αποτελεσματικήσυμμετοχικότητα (Rigby et al., 2000). Για το συγκεκριμένοπεδίο, υπάρχει ιδιαίτερο επιστημονικό ερευνητικό ενδιαφέ-ρον (Mitchell, 1996∙ Kasemir et al., 1999∙ Bell & Morse, 2003∙Murphy, 2012).

Νέοι τρόποι προσέγγισης της αειφορικής ανάπτυξηςΈνα μεγάλο μέρος της βιβλιογραφίας για την “αειφόρο

ανάπτυξη” αναφέρεται σε τεχνικά και μεθοδολογικά ζητή-ματα και είναι γραμμένο σε μια ιδιαίτερα τεχνική γλώσσαπου επιτρέπει την κατανόησή του μόνο από τους επιστη-

18


μονικο-τεχνικά καταρτισμένους (Nazarea et al., 1998). Αυτότείνει να σημαίνει ότι μη επιστημονικά καταρτισμένοι άν-θρωποι αποκλείονται κάπως από τη διαδικασία, έχουν πε-ριορισμένη συμμετοχή και συνακόλουθα περιορισμένη κα-τανόηση των παρεχόμενων αποτελεσμάτων (όπως οι ορι-σμοί). Οι επιστήμονες, βασιζόμενοι σε επιστημονικά πρω-τόκολλα, τείνουν να αποφεύγουν μια κοινωνική προσέγγισηστα ζητήματα “αειφορίας” επειδή πιστεύουν ότι η χρήσημιας τέτοιας προσέγγισης θα αποδυνάμωνε τις τεχνικές με-θοδολογίες τους και θα οδηγούσε στην απαξίωση της επι-στήμης τους και των αποτελεσμάτων τους (Solow, 1993∙ Go-odland & Daly, 1996).

Ωστόσο, αναγνωρίζεται ότι υπάρχει η ανάγκη να περι-ληφθούν απλοί άνθρωποι στη λήψη αποφάσεων για τηνεπίτευξη της “αειφόρου ανάπτυξης”, οι οποίοι θα είναι ενερ-γοί εταίροι και όχι παθητικοί παραλήπτες των οδηγιών κά-ποιου άλλου. Η Ατζέντα 21 ενίσχυσε αυτήν την ενθάρρυνσητης ανάληψης τοπικής δράσης και συμμετοχής με σκοπότην επίτευξη της “αειφορικής ανάπτυξης” (UN, 1993a∙ 1993b∙O’Riordan, 1993). Η επιστήμη παίζει σημαντικό ρόλο σε αυ-τήν την επίτευξη, αλλά δεν μπορεί να είναι η μοναδική συνι-στώσα της. Η απάντηση μπορεί να βρίσκεται στη χρησιμο-ποίηση κάθετων, από κάτω προς τα επάνω, συμμετοχικών,διεπιστημονικών προσεγγίσεων που επιτρέπουν τις διαφο-ρετικές αντιλήψεις, την ανταλλαγή των ιδεών και γνώσηςκαι τη δυναμική εκμάθηση (Pretty, 1995b).

Αναγνώριση της σημασίας της αειφορικής ανάπτυξηςΤο έτος 2004 απονεμήθηκε στην καθηγήτρια Wangari

Maathai, μια διεθνώς αναγνωρισμένη συνήγορο της δημο-κρατίας, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της περιβαλλο-ντικής προστασίας, το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης "για τη συμ-βολή της στην αειφόρο ανάπτυξη, τη δημοκρατία και τηνειρήνη" (έμφαση του συγγραφέα) (The Nobel Foundation,

19


2005). Η καθ. Maathai (γεννημένη στην Κένυα) εισήγαγε τηνιδέα της φύτευσης δέντρων στην Αφρική από ομάδες γυ-ναικών (βοηθώντας να προστατευτεί το περιβάλλον και ναβελτιωθεί η ποιότητα των ζωών τους), καθιερώνοντας έτσιένα πράσινο κίνημα, το οποίο βοήθησε τις γυναίκες να φυ-τέψουν περισσότερα από 20 εκατομμύρια δέντρα στα αγρο-κτήματά τους, στα σχολεία και στις αυλές των εκκλησιών.Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία των βραβείων ΝόμπελΕιρήνης που το βραβείο απονεμήθηκε σε ένα πρόσωπο γιατις προσπάθειές του/της προς την επίτευξη μιας βιώσιμης/αειφόρου ανάπτυξης και, το πιο σημαντικό, ήταν άλλη μιαπερίπτωση παγκόσμιας αναγνώρισης της σπουδαιότηταςπου η βιώσιμη/αειφορική ανάπτυξη πρέπει να παίξει στιςπροσπάθειές μας για παγκόσμια ανάπτυξη και πρόοδο. Στιςαρχές του 21ου αιώνα η “αειφορική ανάπτυξη” έχει γίνει τοκυρίαρχο μοντέλο ανάπτυξης. Εντούτοις, η φύση και ο ορι-σμός του όρου αποτελούν σημεία έντονης αμφισβήτησηςκαι ιδιαίτερου προβληματισμού (Pretty, 1995a∙ Fowke andPrasad, 1996∙ Pretty, 1998).


ΕΠΙΛΟΓΟΣ – ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣΦτάνοντας στο τέλος του βιβλίου, θα θέλαμε να εκφρά-

σουμε ένα ειλικρινές “ευχαριστώ” για την τιμή που μας κάνα-τε και τον χρόνο που διαθέσατε για να το διαβάσετε.

Το παρόν βιβλίο βασίστηκε στην προσπάθεια των συγ-γραφέων να συνδέσουν δημιουργικά δύο πλαίσια αρχών.Το ένα ήταν αυτό που διέπει την διεύθυνση/ηγεσία εκπαι-δευτικών μονάδων και το άλλο αυτό που αναφέρεται στηνέννοια της αειφορικής ανάπτυξης.

Πιστεύοντας, λοιπόν:∙ από τη μια, ότι προκειμένου ο διευθυντής μιας σχολι-

κής μονάδας να ανταπεξέλθει, με τον καλύτερο δυνατό τρό-πο, στις απαιτήσεις και προκλήσεις που απορρέουν από τηλειτουργία των εκπαιδευτικών μονάδων, απαιτείται ένα πρό-τυπο ηγεσίας που να στηρίζεται σε καλά θεμελιωμένες αξίεςκαι να ενισχύει τη συνοχή και την ενεργό συμμετοχή του συ-νόλου του προσωπικού στη λειτουργία της μονάδας, και

∙ από την άλλη, ότι η επίτευξη της αειφορικής ανάπτυ-ξης απαιτεί οι υπεύθυνοι των λήψεων αποφάσεων να διευ-κολύνουν την εξεύρεση ολοκληρωμένων προσεγγίσεων, οιοποίες θα επιτρέπουν την συμμετοχή των εταίρων και τηνδημιουργική σύνθεση όλων των αντιλήψεων.

Προσεγγίσαμε την έννοια της αειφορικής ηγεσίας απόθεωρητική αλλά και εμπειρική σκοπιά, επικεντρώνοντας σεδομές του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, προσπα-θώντας να παρουσιάσουμε μια διαφορετική και, κατά τηνάποψή μας, πολλά υποσχόμενη προσέγγιση της ηγεσίαςστην εκπαίδευση.

Το παρόν έργο δεν πρέπει να θεωρείται ότι δίνει απά-ντηση σε όλα τα ερωτήματα, καθώς βρισκόμαστε σε μια με-

127

ταβατική περίοδο όπου, αφενός η αειφορία της σχολικήςμονάδας και η ηγεσία που την προάγει αποτελεί επίκεντροτου στοχασμού σύγχρονων θεωρητικών της εκπαιδευτικήςηγεσίας και, αφετέρου, μέσα στο πλαίσιο της αειφόρου ανά-πτυξης, όλο και περισσότερο αναγνωρίζεται ότι τα προβλή-ματα και οι προκλήσεις βρίσκονται στη διεπαφή μεταξύ τωνανθρώπων και του περιβάλλοντος για τα οποία, αν και η επι-στήμη μπορεί να μας βοηθήσει στην εξήγησή τους, οι αιτίεςκαι οι λύσεις εναπόκεινται στις δραστηριότητες των ανθρώ-πων.

Ωστόσο, πιστεύουμε ότι οι πληροφορίες και οι ιδέες μαςαυτές, μπορούν να φανούν χρήσιμες σε όλους και όλες πουδραστηριοποιούνται στον χώρο της εκπαίδευσης και ασχο-λούνται ιδιαίτερα με θέματα οργάνωσης και διοίκησης ναέρθουν σε επαφή μια ακόμη πολλά υποσχόμενη διάστασητης ηγεσίας στην εκπαίδευση και να αναπτύξουν μια κριτικήστάση και θέση απέναντί της.

Οφείλουμε ταυτόχρονα να ευχαριστήσουμε θερμά τουςδιευθυντές των σχολικών μονάδων για το χρόνο που αφιέ-ρωσαν και το ενδιαφέρον που έδειξαν κατά τη διάρκεια τωνσυνεντεύξεων. Ευχαριστίες εκφράζονται και στην φιλόλογοΙωάννα Αλαφοδήμου για τη γλωσσική επιμέλεια των κειμέ-νων.

Ιδιαίτερα ευχαριστούμε τον Κώστα Θερμογιάννη για τηνβοήθειά του και το ενδιαφέρον του για το βιβλίο. Επιπλέον,θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε και τον Δήμο Χλωπτσιούδηγια τη βοήθεια που προσέφερε και για την επιμέλεια του βι-βλίου.

Στις συζύγους μας, εκφράζουμε ιδιαίτερες ευχαριστίεςγια την υπομονή και “εγκαρτέρηση” που επέδειξαν κατά τοσχεδιασμό και συγγραφή του βιβλίου αυτού, προϋποθέσειςαπαραίτητες για την επιτυχή ολοκλήρωσή του.

Στις οικογένειές μας, εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μαςγια την κατανόηση που επέδειξαν και για την αμέριστη βοή-

128


θεια και συμπαράσταση που προσέφεραν κατά τη διάρκειατων διαφόρων προσπαθειών μας.

Εκφράζουμε, επίσης, τις θερμές ευχαριστίες μας σε όλουςόσοι συνετέλεσαν με οποιονδήποτε τρόπο στην συγγραφήαυτού του βιβλίου και ιδιαίτερα στους φίλους και συναδέλ-φους μας με τους οποίους μοιραζόμαστε κοινά ενδιαφέ-ροντα στους τομείς της διεύθυνσης σχολικών μονάδων καιτης αειφορικής ανάπτυξης.

Όπως σε κάθε ανθρώπινη προσπάθεια, έτσι και στο πα-ρόν πόνημα αναγνωρίζουμε την ύπαρξη τυχόν ελλείψεωνή/και παραλείψεων που ενδεχομένως να διαπιστώσατε. Ηεπισήμανσή τους, μαζί με κάθε άλλη υπόδειξη για διόρθωση,βελτίωση και συμπλήρωση είναι ευπρόσδεκτη και θα ήτανένα είδος αναγνώρισης της προσπάθειας των συγγραφέων.

129


Ο Βασίλειος Σταυρόπουλος γεννήθηκε στη Λαμίατο 1975 όπου εργάζεται και ζει με την οικογένειά του.

Είναι πτυχιούχος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δη-μοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου ΠανεπιστημίουΘεσ/νίκης και κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ει-δίκευσης στην Ειδική Αγωγή από το Πανεπιστήμιο τουΛιντς της Αγγλίας. Με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατι-κών Υποτροφιών (ΙΚΥ), έλαβε το Μεταπτυχιακό Δί-πλωμα Ειδίκευσης στην Οργάνωση και Διοίκηση τηςΕκπαίδευσης από το Παιδαγωγικό Τμήμα ΔημοτικήςΕκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και συνέ-χισε με την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής. Τον Φε-βρουάριο του 2014 αναγορεύθηκε Διδάκτορας του Παι-δαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης τουΠανεπιστημίου Θεσσαλίας στη γνωστική περιοχή τηςΟργάνωσης και Διοίκησης της Εκπαίδευσης και της Με-θοδολογίας της Έρευνας με βαθμό «Άριστα».

Υπηρετεί στη Δημόσια Εκπαίδευση από το 2002 ωςαναπληρωτής και, από το 2003, ως μόνιμος εκπαιδευ-τικός. Η εμπειρία του σε θέσεις ευθύνης αφορά στηνυπηρέτηση ως Προϊσταμένου Κέντρου Διάγνωσης Αξιο-λόγησης και Υποστήριξης (ΚΔΑΥ νυν ΚΕΔΔΥ), Υποδιευ-θυντή και Διευθυντή σε Ειδικό Δημοτικό Σχολείο.

Έχει συμμετάσχει σε ερευνητικά προγράμματα Πα-νεπιστημίων και διαθέτει διδακτική εμπειρία στηνΓ/θμια Εκπαίδευση στο πλαίσιο μαθημάτων που αφο-ρούν σε Οργάνωση, Διοίκηση και Κοινωνιολογία τηςΕκπαίδευσης, Εκπαιδευτική Αξιολόγηση και Ειδικά Θέ-ματα Εκπαιδευτικής Έρευνας.

130

Έχει ασχοληθεί με την οργανωτική και επιστημονικήυποστήριξη συνεδρίων/ημερίδων/επιστημονικών πε-ριοδικών με την ιδιότητα μέλους επιστημονικής και ορ-γανωτικής επιτροπής και του κριτή εργασιών.

Διαθέτει εμπειρία ως επιμορφωτής σε προγράμ-ματα φορέων επιμόρφωσης εκπαιδευτικών (ΠΕΚ, ΟΕ-ΠΕΚ, ΠΙ, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πάντειο Πανεπιστήμιο),σε προγράμματα που αφορούν στη χρήση και αξιοποί-ηση των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη (Β’ Επίπεδο) και είναιαξιολογητής/εμπειρογνώμονας του ΕΟΠΠΕΠ.

Διετέλεσε Πρόεδρος, Αντιπρόεδρος και Μέλος τουΔΣ της Πανελλήνιας Ένωσης Ειδικών Παιδαγωγών(ΠΕΕΠ) και είναι ιδρυτικό μέλος και μέλος της ΕλεγκτικήςΕπιτροπής της Εταιρείας Οργάνωσης και Διοίκησης τηςΕκπαίδευσης (ΕΟΔΕ).

Περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με το επι-στημονικό και ερευνητικό του έργο είναι διαθέσιμεςστο: http://uth.academia.edu/BillStavropoulos

131


132

Ο Κων/νος Μπαγινέτας γεννήθηκε και μεγάλωσεστην πόλη της Λαμίας, στην οποία συνεχίζει να εργά-ζεται και να ζει με την οικογένειά του.

Σπούδασε Γεωπόνος στο Αριστοτέλειο Πανεπιστή-μιο Θεσσαλονίκης και συνέχισε τις σπουδές του (μετα-πτυχιακές και διδακτορικές) στην Αγγλία, όπου εξειδι-κεύτηκε σε θέματα Αειφορικής Γεωργίας και ΑγροτικήςΑνάπτυξης, στο Αυτοκρατορικό Κολλέγιο της Επιστή-μης, της Τεχνολογίας και της Ιατρικής (Imperial Collegeof Science, Technology and Medicine) (M.Sc.) και στοΠανεπιστήμιο του Νόττινχαμ (Ph.D.).

Εργάζεται στην Διεύθυνση Αγροτικών ΥποθέσεωνΣτερεάς Ελλάδας (με έδρα τη Λαμία), της Αποκεντρωμέ-νης Διοίκησης Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας, όπου ασχο-λείται κυρίως με θέματα ανάπτυξης επενδύσεων Αγρο-τουρισμού, καθώς και με θέματα επενδυτικών σχεδίωνΕκσυγχρονισμού Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων και Εγκα-τάστασης Νέων Γεωργών, στην γεωγραφική περιοχήτης Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.

Έχει διατελέσει μέλος σε Θεματική Ομάδα Στρατη-γικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυ-ξης & Τροφίμων για την προετοιμασία της Προγραμμα-τικής Περιόδου 2014-2020, καθώς και σε Ομάδες Ερ-γασίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος για τηδιαμόρφωση προτάσεων στα πλαίσια της ΑγροτικήςΑνάπτυξης της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020.Έχει διατελέσει συνεργάτης του Υφυπουργού Ανάπτυ-ξης & Ανταγωνιστικότητας κ. Αθ. Σκορδά καθώς και τουΑναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών κ. Χρ. Σταϊκούρα.

133


Έχει συμμετάσχει σε πλήθος επιμορφώσεων ερευ-νητικής και επαγγελματικής κατάρτισης στο εξωτερικόκαι στην Ελλάδα. Έχει παρακολουθήσει μεγάλο αριθμόημερίδων, σεμιναρίων, εθνικών και διεθνών συνεδρίων,στα οποία έχει παρουσιάσει και ερευνητικές εργασίεςμε σημαντική επιτυχία. Έχει σημαντικό αριθμό επιστη-μονικών δημοσιεύσεων σε διεθνή περιοδικά, συλλογι-κούς τόμους, πρακτικά εθνικών και διεθνών συνεδρίωνστα ελληνικά και στα αγγλικά. Διετέλεσε επικεφαλήςκαι μέλος ευρωπαϊκών ερευνητικών προγραμμάτων καιπρογραμμάτων ανταλλαγής καλών πρακτικών σε διε-θνές επίπεδο. Είναι Εμπειρογνώμονας-Αξιολογητής τηςΕυρωπαϊκής Επιτροπής για το Πρόγραμμα «Ορίζοντας2020» σε θέματα «Επισιτιστικής Ασφάλειας, ΑειφορικήςΓεωργίας και Δασών, Ναυτιλίας, Θαλάσσιων Υποθέσεωνκαι Βιοοικονομίας», πιστοποιημένος εκπαιδευτής ενη-λίκων και εισηγητής σε εκπαιδευτικά προγράμματα σχε-τικών με περιβαλλοντική εκπαίδευση, περιβαλλοντικήδιαχείριση, αγροτική ανάπτυξη και αγροτική επιχειρη-ματικότητα. Είναι μέλος σε πλήθος Επιστημονικών καιμη Συλλόγων, αρθρογραφεί τακτικά στον ημερήσιο καιπεριοδικό τύπο της πόλης του και εμφανίζεται σε τηλε-οπτικά κανάλια της περιοχής του. Στις αυτοδιοικητικέςεκλογές του Μαΐου 2014 ήταν υποψήφιος ΔημοτικόςΣύμβουλος στον Δήμο Λαμιέων και συμμετείχε, επίσης,ως υποψήφιος στις εκλογές του Νοεμβρίου 2014 γιατο Διοικητικό Συμβούλιο του Γεωτεχνικού Επιμελητη-ρίου Ελλάδος.

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτεστην ιστοσελίδα του: www.baginetas.com

134

Βασίλειος Μ. ΣταυρόπουλοςΚων/νος Ν. ΜπαγινέταςΑειφορική ηγεσία σε σχολικές μονάδες:Θεωρητικές προσεγγίσεις και εμπειρική έρευνα

ISBN: 978-618-81935-3-6Λαμία, 2015© Βασίλειος Μ. Σταυρόπουλος

e-mail: [email protected]© Κων/νος Ν. Μπαγινέτας


επιμέλεια κειμένων: Ιωάννα Αλαφοδήμουεπιμέλεια έκδοσης: Δήμος Χλωπτσιούδηςεπιμέλεια εξώφυλλου: Κώστας Θερμογιάννης


[Αναφορά προέλευσης ,Μη Εμπορική Χρήση,Παρόμοια Διανομή]

___________________Η μελέτη “Αειφορική ηγεσία σε σχολικές μονάδες, θε-ωρητικές προσεγγίσεις και εμπειρική έρευνα” εκτυπώ-θηκε σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων και διανέμεταιελεύθερα στο διαδίκτυο με άδεια Creative Commons. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση και η αποσπασματικήπαρουσίαση με την υποχρέωση αναφοράς του ονόμα-τος των συγγραφέων. Το έργο διατίθεται μόνο για μηεμπορική χρήση.

Το βιβλίο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, στελέχη τηςεκπαίδευσης, φοιτητές και μελετητές θεμάτων οργάνωσηςκαι διοίκησης της εκπαίδευσης και εκπαιδευτικής ηγεσίας.Σκοπός του είναι να αποτελέσει την απαρχή για ανάληψησυναφών ερευνητικών εγχειρημάτων και την ανάπτυξηενός πλαισίου διαλόγου, προβληματισμού και επιχειρη-μάτων σε μια διαφορετική και πολλά υποσχόμενη προ-σέγγιση της ηγεσίας στην εκπαίδευση.

Παρατίθενται θεωρητικές προσεγγίσεις των εννοιώντης αειφορικής ανάπτυξης και της αειφορικής ηγεσίας.

Ταυτόχρονα, οι συγγραφείς επιδόθηκαν σε εμπειρικήέρευνα επί του θέματος. Πιο συγκεκριμένα, τα αντίστοιχακεφάλαια αφορούν σε τρεις διαφορετικές έρευνες πουπαρουσιάστηκαν σε συνέδρια και εκδόθηκαν σε αντί-στοιχα πρακτικά.

Documents

Αειφορική ηγεσία σε σχολικές μονάδες