ΕΝΩΣΙΣΤζι ας γινεί το γαίμαν μας αυλάτζιιν

νέα περίοδος | έτος 1ο | τεύχος 9ο | 26 Σεπτεμβρίου 2015 | τιμή: 2 ευρώ

Ο καθένας βλέπει αυτό που φαίνεσαι. Λίγοι καταλαβαίνουν αυτό που είσαι.

ΜΑΚΙΑΒΕΛΙ

Σε οποιανδήποτε λογική κοινωνία, η τελευταία δή-λωση του «ημέτερου» Μουσταφά Ακιντζί (κατά την περίπτωση που τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο «δεν χρησιμοποιηθούν με λογικό τρόπο, μπορεί να αποτελέσουν στοιχείο απειλής και επιπλέον να γίνουν αιτία πολέμου, ενώ εάν χρησιμο-ποιηθούν συνετά, μπορεί να δημιουργηθεί μια επωφε-λής κατάσταση για όλους») θα προκαλούσε εντύπωση, που θα οδηγούσε σε μια συλλογική και εύλογη αντίδραση.Τα πράγματα όμως στην ονειρική Κύπρο δεν είναι

τόσο λογικά. Οι φωνές που δικαιολογημένα αντέδρα-σαν στην προκλητική (και καθόλου παρεξηγημένη) απειλή του Λεμεσιανού Ακιντζί σίγησαν εκκωφα-ντικά μετά την απάντηση της ίδιας της κυβέρνησης: «Κάθε δήλωση που κάνει κακό στις συνομιλίες πρέπει να αποφεύγεται». Αυτό είχε να δηλώσει ολόκληρος κυβερνητικός εκπρόσωπος. Ουδέν σχόλιο.Σαν να μην έφτανε αυτό, εμφανίστηκαν ξανά οι

απολογητές της κατοχής, οι επικοινωνιολόγοι του Μουσταφά Ακιντζί, οι διδάκτορες, για να πουν την αλήθεια στον λαό που πίστεψε τα «ψέματα» και την «προπαγάνδα» των απορριπτικών Ελληνοκυπρίων:

«Δεν εμφανίστηκε σε κανένα σημείο της τοποθέτησής του επιθετικός ή υπονομευτικός», θα σημείωνε σε πα-ρέμβασή του ο Σώτος Κτωρής, διδάκτωρ Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών, για να συντρίψει για άλλη μια φορά όση λογική έμεινε σε τούτο το νησί. Μάλιστα, στο κείμενό του επαναλαμβάνει τη δήλωση του κ. Ακιντζί περί casus belli και φυσικού αερίου, χωρίς να εξηγεί στους αναγνώστες τον λόγο για τον οποίον αποφάσισε να απολογηθεί εκ μέρους του ηγέ-τη του ψευδοκράτους. Ουδέν σχόλιο επίσης.Έχει παραγίνει πλέον με τον Ακιντζί. Ούτε οι πιο

πιστοί αυλικοί άλλων εποχών δεν θα «χτυπιούνταν» έτσι για τον ηγέτη τους. Κατάντησαν κάποιοι, ανάμε-σά τους ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, ο ΔΗΣΥ, το ΑΚΕΛ και 2-3 ΜΚΟ (;), να θυμίζουν τυφλά πειθαρχημένους στρατιώτες, έτοιμους να διαπράξουν τα χειρότερα εγκλήματα για χάρη του ηγέτη τους. Η σοβαροφάνεια, πάντως, που επιδεικνύουν όταν

μιλούν για τον Ακιντζί εξαφανίζεται όταν αναφέρο-νται στην κατοχή και στα υπαρκτά ζητήματα. Όπως ένας άλλος απολογητής της κατοχής που έγραφε, με λίγα λόγια, πως το διακύβευμα είναι να αποτραπεί η αποδόμηση του προσώπου του Μουσταφά Ακιντζί. Αν είναι δυνατόν. Είναι ο ίδιος, εν τω μεταξύ, που πριν λίγο καιρό προσπαθούσε να «διδάξει» τους ανα-γνώστες του ότι οι Κύπριοι δεν μπορούν να λέγονται πρόσφυγες γιατί κατοικούν στην πατρίδα τους και

έχουν το προνόμιο να την επανενώσουν. Τόση σοβα-ρότητα.Τέλος πάντων. Αυτό που προσπαθούμε να πούμε εί-

ναι ότι η επένδυση των «αρνητών της κατοχής» (για να μιλάμε πιο ξεκάθαρα) στο «λαμπρό» και «ελπιδο-φόρο» πρόσωπο του Κύπριου ψευδοηγέτη καταρρέει με γοργούς ρυθμούς, εξαιτίας, βέβαια, τοποθετήσεων του ιδίου, ο οποίος, εδώ και πέντε μήνες, κατόρθωσε να μας πείσει πως αφ’ ενός είναι καλή παρέα στα καφενεία και στα θέατρα, ενώ αφ’ ετέρου η «λύση» που επιδιώκει είναι η «λύση» που θέλει η Τουρκία. Με εκ περιτροπής προεδρία, με έποικους, με «χρή-στες», με ζώνες, με εγγυήσεις, με ποσοστά, με φυλετι-κούς διαχωρισμούς.Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την τελευταία απειλή

του, θα έπρεπε να μας προβληματίζουν κι όχι να μας ναρκώνουν και να μας μεθούν περισσότερο. Αλλά όλοι αυτοί που προστατεύουν την εικόνα του Ακιντζί καλύτερα απ’ ό,τι τη δική τους, αφού λένε «τα πιο ηλίθια» και «τα πιο χοντρά ψέματα» (κατά τη χιτλερι-κή διδαχή) για να κερδίσουν την εύνοια των μαζών, είμαστε πεπεισμένοι ότι δεν θέλουν λύση, ούτε καν στα πρότυπα που με τόσο πάθος αξιώνουν. Προτι-μούν να ζήσει αιώνες ο Ακιντζί για να απολογούνται εκ μέρους του, να προστατεύουν την εικόνα του, χω-ρίς να έχουν κιόλας σκοπό που να αγιάζει τα μέσα. Εκεί φτάνει η μιζέρια τους.

«Νικημένο μου ξεφτέρι, δεν αλλάζουν οι καιροί, με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί»

Της Σύνταξης

ΕΤΟΝ ΔΑΜΑΙ ΤΖΙΑΙ ΔΕΤΕ ΤΟΝΤΖΙ ΑΝ ΕΣΙΕΙ ΑΪΠΙΝ ΠΕΤΕ

2

Χαράματα η ώρα τρεις...

Σύντομα και εμπνευσμένα

ΕΝΩΣΙΣΤζι ας γινεί το γαίμαν μας αυλάτζιιν

ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΕΚΔΟΣΗΣ:Μιχαηλίδης Αλέκος, Μιχαηλίδου Ιόλη

ΣΕΛΙΔΩΤΡΙΑ:Τεμβριώτου Ηλέκτρα

ΔΙΟΡΘΩΤΗΣ:Καραβιώτης Έκτορας

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ:Α.Μ., Ι.Μ., Χ.Ν.Σ., Α.Χ.

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΕΥΧΟΥΣ:Αντωνίου Νικόλας, Αρειώτης Βελούχης, Αρεστής,

Α.Χ., Βασιλείου Κώστας, Γ.Γ., Γίγας, Ε.Μ., Καλλέργης Λυκούργος, Κουλαφέτη Ιλιάνα,

Λαγάκος Γιώργος, Λοΐζου Άντης, Μεσαρίτης Ξένιος, Μιχαηλίδης Αλέκος,

Μιχαηλίδου Ιόλη, Μνημοσύνη, Νικολαΐδης Φοίβος, Νικολάου Σιλουανός, Πέτρου Χρίστος, Σαββίδης Σάββας, Τάττης Γιώργος, Φιλοθέου

Πάσχος, Χριστοφή Ανδρέας

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ:

Αγαπητοί συνεργάτες και φίλοι της εφ. Ένωσις,

Συμπληρώσαμε αισίως εννέα μήνες έντυπης κυ-κλοφορίας της νέας Ένωσης και σας ευχαριστούμε για τη στήριξη και τη βοήθειά σας. Για να συνεχί-σει όμως να κυκλοφορεί στα περίπτερα, θα χρεια-στούμε τη βοήθεια όλων σας, γιατί οι καιροί είναι δύσκολοι και δεν διαθέτουμε τη δυνατότητα να την εκδίδουμε από την πούγκαν μας.Αν θέλετε να γραφτείτε συνδρομητές ή να προτεί-

νετε σε φίλους σας να γραφτούν ώστε να σας απο-στέλλουμε την εφημερίδα κάθε μήνα στο σπίτι σας, η αρχική συνδρομή για ένα εξάμηνο θα στοιχίζει 35 ευρώ.Επίσης, αν μπορείτε να μας προτείνετε επιχειρή-

σεις που ίσως θέλουν να διαφημιστούν στην εφη-μερίδα μας, ενδεικτικά οι έγχρωμες διαφημίσεις θα στοιχίζουν 80 ευρώ το ένα τέταρτο της σελίδας και 160 ευρώ η μισή σελίδα και οι μαυρόασπρες 50 ευρώ το ένα τέταρτο της σελίδας.

Σας ευχαριστούμε.Αλέκος Μιχαηλίδης 99980574

Ιόλη Μιχαηλίδου 99081187

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ:Email: ef.enosis@gmail.com

ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟFacebook: Εφημερίδα Ένωσις

Twitter: Εφημερίδα Ένωσις

ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΗΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ!

efimeridaenosis.wordpress.com

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΦΥΛΛΟ ΤΗΣ εφ. ΕΝΩΣΙΣ θα κυκλοφορήσει

το Σάββατο 31 Οκτωβρίου

• «Το Κυπριακό δεν θα έχει ποτέ ξανά καλύτερη ευκαιρία να επιλυθεί από αυτή που υπάρχει σήμερα. Αν σήμερα φαντάζει βουνό το περιουσιακό το οποίο δεν μπορού-με να διαβούμε, φανταστείτε πώς θα είναι η κατάσταση σε πέντε, δέκα ή είκοσι χρόνια όταν στο μεταξύ θα έχει πεθάνει και ο τελευταίος πρόσφυγας 1ης γενιάς και θα προηγηθούν χιλιάδες διευθετήσεις διά μέσου της ειδι-κής επιτροπής στα κατεχόμενα. Είναι είτε τώρα ή ποτέ!» (Ξένια Κωνσταντίνου, άλλως Γκέμπελς, υπεύθυνη προπαγάνδας ΔΗΣΥ).• «Μπορεί να μη λέγεται επί λέξει “μετεξέλιξη” επειδή δεν τη δέχονται οι Τουρκοκύπριοι, αλλά στην πράξη αυτό που θα συμβεί δεν θα είναι παρά η μετεξέλιξη της σημε-ρινής Κυπριακής Δημοκρατίας από ένα κράτος ενιαίου χαρακτήρα με ομοσπονδιακά χαρακτηριστικά σε μια δι-ζωνική δικοινοτική ομοσπονδία» (Νίκος Αναστασιάδης, καλλιτέχνης, στον ελεύθερό του χρόνο ταξιδεύει ως Πρό-εδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας).• «Είμαστε διπλά τυχεροί, συγκρινόμενοι με τους πρό-σφυγες. Διότι ζούμε σε μια περιοχή-μήτρα εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων που, κι αν επιβιώσουν, πιθανότατα δεν θα επιστρέψουν ποτέ στον τόπο τους – τα σπίτια τους έχουν ως επί το πλείστον σβηστεί από το χάρτη» (Βα-σίλης Πρωτοπαπάς, εκπαιδευτικός, Ομάδα Κύπρος, στον ελεύθερό του χρόνο τρώει πρόσφυγες).• «Επιστρέφουμε στο Μεσαίωνα… Ολοι τούτοι και όσοι άλλοι ασπάζονται τις ίδιες με αυτούς ιδέες, θα ήταν ευ-τυχείς αν ο κατοχικός στρατός γκρέμιζε το θέατρο της Σαλαμίνας. Συμπεριφέρονταν ως οι τζιχαντιστές στην Παλμύρα» (Μαρία Φράγκου, πολιτιστική λειτουργός ψευδοκράτους, στον ελεύθερό της χρόνο αρθρογραφεί στη Χαραυγή).• «Κόστος είναι να ξοδεύεις χωρίς δημιουργία αξίας. Να ξανακτίσουμε Αμμόχωστο, σπίτια και υποδομές δεν εί-ναι κόστος, είναι επένδυση» (Αβέρωφ Νεοφύτου, new age αρχιτέκτων).• «Όταν η Ιστορία κτυπά την πόρτα, ο Λαός αναλαμβάνει την ευθύνη. Μπαίνουμε μπροστά! Χαράζουμε δρόμους!» (Χρίστος Χριστοφίδης, εργολάβος, στον ελεύθερό του χρόνο ΑΚΕΛικός).

26 Σεπτεμβρίου 2015 | τεύχος 9ο |ΕΝΩΣΙΣ

Φαεινές ιδέες...Επειδή αντιλαμβανόμαστε τη δυσκολία των συντελε-στών των αντρικών καλλιστείων στο να επιλέξουν το πού θα γίνει η επόμενη φαντασμαγορική φωτογράφιση των μοντέλων τους, αποφασίσαμε να τους δώσουμε μερικές φαεινές ιδέες, εντός και εκτός Κύπρου, για να μην κουράζονται με τόσο μικρά ζητήματα, αφού δεν φαίνε-ται να δίνουν δεκάρα για τους χώρους που επιλέγουν:

1. Προεδρικό: Τι πιο classic από τον ναό της δημο-κρατίας στην Κύπρο.2. Φυλακισμένα Μνήματα: Αέρας επανάστασης, αφού ο ίδιος ο θεσμός των καλλιστείων είναι... επανάσταση.3. Τύμβος Μακεδονίτισσας: Με παρόμοια ενδυμα-σία, για να δείξουν πως είναι έτοιμοι να θυσιαστούν για να κερδίσουν τον τίτλο του Mr Cyprus.4. Σαλαμίνα: Επίκαιρο! Θα μπορούσαν να φωτογρα-φηθούν και με τους συντελεστές της παράστασης «Ιπ-πόλυτος», δίνοντας έτσι και μια δικοινοτική χροιά στα καλλιστεία. Καλλιτέχνες οι μεν, καλλιτέχνες κι οι δε. 5. Άουσβιτς: Τολμηρό αλλά ριζοσπαστικό.6. Σμύρνη: Στα παράλια της Μικράς Ασίας, ντυμένοι πρόσφυγες μέσα σε βάρκες. Αυτό κι αν είναι φωτογρά-φιση!7. Παλμύρα: Αν τολμούν.8. Γκουαντανάμο: Τα αγόρια πλάι στους φυλακισμέ-νους των Αμερικανών.9. Χίος: Με θεματική ενότητα την καταστροφή του 1822.10. Χιροσίμα-Ναγκασάκι: Φορώντας στολές ιπτάμε-νων για να παραλληλιστεί με την επίθεση του 1945.

Βέβαια, αν έμενε τίποτα όρθιο σε αυτόν τον τόπο, δεν θα γράφαμε όλες αυτές τις ασυναρτησίες. Τα κρατητή-ρια Κοκκινοτριμιθιάς θα σέβονταν οι πανέξυπνοι; Δεν βρέθηκε ΕΝΑΣ να αντιληφθεί ότι είναι βλακεία η φωτο-γράφιση εκεί; Έλεος.

Υ.Γ.: Είδαμε στο διαδίκτυο ότι παρόμοια φωτογράφιση έκανε και νεολαία κόμματος, με σκοπό να δείξει την αντίδρασή της. Δεν παύει να είναι φωτογράφιση.

Κράτος ασυστόλων, 55 ετών...

Οίκαδε Του Αλέκου Μιχαηλίδη

3ΕΝΩΣΙΣ | τεύχος 9ο | 26 Σεπτεμβρίου 2015

Η χάρτα αυτού του κράτους κρύβει απάτηπου φτάνει στον γνωστό αγριορωμιό,

στο ντάτσουν μιας φυλής που ζει φευγάτηαπ’ ό,τι ελληνικό στον κόσμο αυτόν.

Ετοιμαζόμαστε σιγά σιγά να γιορτάσουμε την πεντηκο-στή πέμπτη επέτειο της μισής Κυπριακής Δημοκρατίας. Κι όλα τριγύρω αλλάζουνε, όλα τα ίδια μένουν. Οι αλ-λοτινοί υπερασπιστές του κράτους του ’60 ετοιμάζονται να το καταργήσουν, ενώ άλλοι το προσέχουν σαν κόρη οφθαλμού, ως το τελευταίο στήριγμά τους σε τούτη τη γωνιά του πουθενά.«Ποιο κράτος, κύριοι, ποιο κράτος;», θα ρωτήσει

ξανά ο παππούς Μόντης. Εδώ που κανείς δεν λαμβάνει υπ’ όψιν αποφάσεις των θεσμών, είναι περιττό να γίνο-νται αναφορές σε «κράτος». Ασέλγησαν πάνω του, χωρίς δεύτερη σκέψη, οι ηγέτες του. Το βίασαν και τ’ άφησαν αβοήθητο για να μη δυσκολευτούν οι επόμενοι. Αλλιώς, πώς θα τολμούσε να σκεφτεί την προσφυγή στο ΕΔΑΔ ο παυθείς βοηθός γενικός εισαγγελέας, λες κι είναι ο αδύ-ναμος που αδικήθηκε από τους δυνατούς; Πώς θα τολ-μούσε να αμφισβητήσει απόφαση του Ανωτάτου Δικα-στήριου, μετά από απαίτηση του ανωτέρου του κιόλας; Και σημειώστε: Δεν έχουμε την παραμικρή εμπιστοσύ-νη στους θεσμούς. Αλλά πώς να εμπιστευτεί κανείς τον Ερωτοκρίτου; Ποιανού φαεινή ιδέα ήταν να τον διορίσει βοηθό γενικό εισαγγελέα; Α ναι, του Προέδρου: «Έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στη νομική σας κατάρτιση, στην ευ-θυκρισία και στην ακεραιότητά σας και είμαι βέβαιος ότι θα ανταποκριθείτε στις προσδοκίες, όχι μόνο τις δικές μου, αλλά ιδιαίτερα της κοινωνίας, για δικαιοσύνη». Πουλιά στον αέρα.1η Οκτωβρίου, λοιπόν. Εδώ και 55 χρόνια ακροβα-

τούμε σε ένα πολύ λεπτό σχοινί, που παίζει συνεχώς μαζί μας. Εφτά προέδροι, δεκάδες υπουργοί, εκατοντά-δες βουλευτές και αξιωματούχοι κατάφεραν να χτίσουν ένα «κράτος ασυστόλων και πεσμένων κώλων», που βολοδέρνει στη θάλασσα του Κυπριακού, των σκανδά-λων, της διαπλοκής, των μιζών, της κομματοκρατίας, των τραπεζιτών, των υψηλόμισθων υπαλλήλων (ιδιωτικών και δημοσίων), των συνομιλιών (πάσης φύσεως), των αιώνιων διορισθέντων. Γιατί; Γιατί είναι δοτό, τελεία και παύλα.Κράτος 55 ετών που κανένας δεν ζήτησε. ΚΑΝΕΝΑΣ.

Ούτε καν όσοι μιλούν σήμερα για δημοκρατικούς αγώ-νες, για αντίσταση στον φασισμό, για άλλην ΕΟΚΑ απ’ αυτήν που απαίτησε το αυτονόητο: Την Ένωση ολόκλη-ρης της Κύπρου με την Ελλάδα.Βολεύτηκαν οι διάφοροι Ερωτοκρίτου, οι Χριστόφιες,

οι Αναστασιάδηδες, οι Χάσικοι, οι Κασουλίδηδες, οι ακούνητοι βουλευτάδες κι υπουργοί. Βολεύτηκαν σε ένα κράτος που δεν αγάπησαν λεπτό. Κι ας μιλούν για πίστη στην Κυπριακή Δημοκρατία και άλλα κουραφέξαλα. Ας λοιδορούν εναντίον όσων πραγματικά αγωνίστηκαν για τον τόπο, που αν δεν υπήρχε, δεν θα υπήρχε κράτος.Δεν το ’θελε κανείς τούτο το κράτος. Γι’ αυτό σή-

μερα τολμούν υψηλά ιστάμενα μηδενικά να απαξιώνουν πορίσματα και αποφάσεις, χωρίς να δίνουν δεκάρα που η Κυπριακή Δημοκρατία μοιάζει σαν πιτσιρίκα σε ερεί-πια μετά από σεισμό. Δεκάρα δεν δίνουν για το μέλλον του τόπου. Αλλιώς, πώς θα υποστήριζαν τον αγώνα τους για μια μεγάλη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία; Πώς θα έπειθαν τους 10-20 αυλικούς τους ότι θα είναι μετε-ξέλιξη, αλλά δεν θα λέμε μετεξέλιξη, επειδή δεν θέλουν οι Τουρκοκύπριοι; «Δεν είναι αυτό που νομίζετε».Φτάσαμε στο σημείο μηδέν. 55 χρόνια μετά την ανα-

κήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας κι όλα μοιάζουν με χαλάσματα. Λες και συζητάμε για κράτος 1.000 ετών που ολοκλήρωσε τον κύκλο του και ετοιμάζεται για τον επόμενο. Τόσο χάλια.Δεν το ’θελε κανείς τούτο το κράτος. Ήταν πείραμα

οι Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, με πειραματόζωα, φυ-

σικά, εμάς. Από τότε, μοιάζουμε σαν ποντίκια σε εργο-στάσιο με ραδιενέργεια και τρέχουμε σ’ έναν τροχό, γιατί θεωρούμε πως αν σταματήσουμε, θα σκοτωθούμε. 1963, 1964, 1967, 1974, 1977, 1979, 1983, 1996, 2004, 2011, 2013, 2015. Όλα πειράματα. Οι Άγγλοι μας έδω-σαν κράτος διάρκειας τριών ετών και δεν το παραδέ-χεται κανείς. Το στοκάρουμε, σαν τις τρύπες στους πα-λιούς τοίχους, νομιζόμενοι ότι θα αντέξει κι άλλο.

Κωλοέλληνεςμασκαρλίκια δεςστο άλφα της αξίαςτης αρχής της μίαςλουτροκαμπινές. Τιμωρός καιρός,πέντε αιώνες δύσηςεθνικής θα ζήσειςαπό δω και μπρος.Μ’ αγγλικές αλφαβήτεςμαλλιαροί μου Ελλαδίτεςθλιβερές μου πορδές.

Πώς να αντέξει ένα κράτος 800.000 ανθρώπων, τους οποίους χειρουργούν καθημερινά και ακατάπαυστα κα-μιά πενηνταριά βοσκοί; Καμιά πενηνταριά βοσκοί που θεωρούν ότι θα κρύψουν τις απάτες τους και θα δημι-ουργήσουν «φυλή» που θα ζει «φευγάτη απ’ ό,τι ελληνικό στον κόσμο αυτόν». Καμιά πενηνταριά βοσκοί που νομί-ζουν πως έχουν τη νομιμοποίηση να αραδιάζουν έναν σωρό ασυναρτησίες, προκειμένου να φαίνονται τίμιοι, ενώ όλοι ξέρουν πως δεν είναι. Καμιά πενηνταριά βο-σκοί που έχουν τόση ιδέα για τον εαυτό τους, ώστε να τους επιτρέπει να εμφανίζονται ως οι υπερασπιστές του δικαίου, με κοστούμια, γραβάτες, ταγέρ και πουκάμισα.Μα για ποια δημοκρατία μιλούν και ξαναμιλούν οι

Προέδροι, οι κομματάρχες, οι συμπολιτευόμενοι και οι «αντιπολιτευόμενοι»; Γι’ αυτήν που αναλώνουν σε σχέ-δια διάλυσης και διαπραγματεύσεις με κατοχικούς και πολεμοχαρείς ηγετίσκους; Γι’ αυτήν που «χαρίζουν» σε ζώνες νεκρές και κοινωνικές εκδηλώσεις;

Μελαμψές φυλέςκοντοπόδαρες, Σειλινοί του κράτουςπου ξερνάει και να τους, τσιφτετέλληνες.Με γονείς ληστές,των συντρόφων τους θύτεςγια αμνηστία αλήτεςτώρα διοικητές.Κράτος ασυστόλωνκαι πεσμένων κώλων,κωλοέλληνες.

Ε, ούτε εμείς θέλαμε τούτο το κράτος. Άλλη είναι η κα-τάληξη αυτού του λαού, απ’ άκρη σ’ άκρη τούτου του νησιού. Όμως, «στην εποχή μας, όπως και σε περα-σμένες εποχές, άλλοι είναι μέσα στη φωτιά κι άλ-λοι χειροκροτούνε». Αυτή είναι η διαφορά μας. Ό,τι θέλουν ας λένε για τα 55χρονα της Κυπριακής Δημοκρα-τίας. Εμείς τζειαμαί...

Πνεύμα αλήτικο,ελλαδίτικοσε Μικρά Ασία, Κύπρο, Λευκωσία,Βόρειο Ήπειρο.Δεν ακούει κανείς,στο χειρότεροτου Ελληνισμού κομμάτι,στην Ελλάδα ζεις.

Η σιωπή είναι χρυσόςώρες ώρες...

Τι άλλο να πούμε γι’ αυτόν τον άνθρωπο; Που δεν του αρκεί να τον απεχθάνεται η πλειοψηφία του λαού, θέλει να τον μισήσουν ΟΛΟΙ. Καλά, εκτός από μερικούς αυλικούς, που ακόμα αρθρογραφούν για τη λαμπρή πενταετία Χριστόφια και την κυνη-γημένη Αριστερά.«Φαίνεται ότι οι αντιδράσεις των συγγενών των

θυμάτων μέτρησαν περισσότερο από την αναγκαία ευαισθησία και την ανθρωπιά που έπρεπε να επιδει-χθούν. Εκφράζω ακόμα μια φορά βαθιά λύπη και απαξίωση για αυτές τις συμπεριφορές, απ’ όπου κι αν προέρχονται», θα ανακοίνωνε ο γυμνός βασιλιάς μετά τον θάνατο του Κώστα Παπακώστα και θα συ-νέτριβε για άλλη μια φορά την οποιανδήποτε ελπί-δα είχαμε για να αγιάσουμε.Αντί να σιωπήσει, ο φανταστικός κύριος Χριστό-

φιας επέλεξε να μεταφέρει την τρέλα που κουβαλά στον υπόλοιπο κόσμο: «Δυστυχώς, το τραγικό συμ-βάν στο Μαρί τον υποχρέωσε σε παραίτηση. Ο Κώ-στας Παπακώστας πλήρωσε βαρύ τίμημα λαθών που άλλοι διέπραξαν και παρά τα τεράστια προβλήματα της υγείας του, καταδικάστηκε σε φυλάκιση».Ποιων τα λάθη; Άγνωστο. Είναι δυνατόν, όμως,

ένας άνθρωπος να κυοφορεί τόση παράκρουση; Δεν προτιμούσε να κλείσει το στόμα του; Εκτός κι αν πρόκειται περί γεροντικής ασθένειας...

ΜΜΕ σε εντεταλμένη υπηρεσία

Γράψαμε αρκετές φορές για τον Πολίτη και τα τερ-τίπια του όσον αφορά στην καλλιέργεια κουλτού-ρας λύσης ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους. Θυμό-μαστε τα εξώφυλλα (βλ. «Κατάργησαν την πράσινη γραμμή»), τα κείμενα ολκής που αγνοούν επιδεικτι-κά την αλήθεια, τα σχόλια, τα σκίτσα. Όλα σε εντε-ταλμένη υπηρεσία από το καθεστώς, μήπως και κα-τορθώσουν να περάσουν στον κόσμο πως η ώρα της λύσης (ποιας λύσης;) έφτασε, πως ο Ακιντζί είναι ο άγγελός μας, πως αν δεν λυθεί τώρα το Κυπριακό, δεν πρόκειται να λυθεί ποτέ.Σε παρόμοια υπηρεσία και η Ελίτα, που επανήλ-

θε (ευτυχώς) από τις καλοκαιρινές της διακοπές. Στο ίδιο μάλιστα τέμπο με την περσινή σαιζόν, προ-σπαθεί να μας πείσει ότι οι Τουρκοκύπριοι είναι περίπου σαν λεπροί που δεν τους κοντεύει κανέ-νας κι όποιος τους κοντέψει είναι άνθρωπος με Α κεφαλαίο και... ήρωας. Προχθές, είχε καλεσμένη τη Νίκη Κατσιαούνη και τον Τάκη Χατζηδημητρίου που μιλούσαν για την παράσταση του «Ιππόλυτου» στη Σαλαμίνα. Η κ. Κατσιαούνη εξέφραζε τις δια-φωνίες της, ο κ. Χατζηδημητρίου, σαν σοφός γέρων, μιλούσε για την προσφορά του πολιτισμού στην επανένωση και στη λύση, αλλά η Ελίτα είχε εντο-λή να μην πολιτικοποιηθεί το ζήτημα. Είχε πολλές εκρήξεις επί τούτου. Λες και δεν είναι πολιτικό το ζήτημα της παράστασης του ΘΟΚ στην κατεχόμενη Σαλαμίνα. Αυτό όμως θέλουν τα ΜΜΕ που βρίσκο-νται σε εντεταλμένη υπηρεσία. Μια απολίτικη επι-θυμία για λύση (ό,τι κι αν κυοφορεί αυτή η λύση) και μια σιωπή για τα σημαντικά ζητήματα.Σαν το themaonline.com που είχε σαν κύρια εί-

δηση τις προάλλες ότι ΕΡΧΕΤΑΙ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ τον Μάρτιο του 2016. Μα ποιος τους τα λέει αυτά;

ΣΧΟΛΙΑ

4

Στις 2 Σεπτεμβρίου, συμπληρώθηκαν 57 χρόνια από τη θρυλική μάχη του αχυρώνα του Λιοπετρί-ου, κατά την οποίαν έπεσαν ηρωικώς μαχόμενοι οι ήρωες της ΕΟΚΑ Ανδρέας Κάρυος, Ηλίας Παπακυ-ριακού, Φώτης Πίττας και Χρίστος Σαμάρας. Ο αχυ-ρώνας του Λιοπετρίου χαρακτηρίστηκε ως το «νέο χάνι της Γραβιάς».Στις 21 Σεπτεμβρίου, συμπληρώθηκαν 59 χρόνια

από τον απαγχονισμό των αγωνιστών της ΕΟΚΑ Στέ-λιου Μαυρομμάτη, Μιχαήλ Κουτσόφτα και Ανδρέα Παναγίδη. Οι Εγγλέζοι κατακτητές, προσπαθώντας να κάμψουν το ηθικό του λαού, έστελναν στην αγ-χόνη νεαρά αμούστακα παιδιά· «Πού τρέχουν όλοι αυτοί, γιατί τόση αναταραχή για να σκοτώσουν τρία παιδικά χαμόγελα! Γιατί φοβούνται πως είναι τόσο δύσκολο να σκοτώσουν αυτά τα χαμόγελα;», έγραψε ο Κώστας Μόντης για τους τρεις ήρωές μας.Οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ που στρατολογήθηκαν στην

οργάνωση ήταν όλοι τους παιδιά που προέρχονταν από όλα τα στρώματα του λαού. Ήταν απλά παιδιά, μαθητές, φοιτητές, δάσκαλοι, εργάτες, αμούστακα παιδιά που όλοι είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: τη φιλοπατρία. Είχαν ιδανικά και διαπνέονταν από αισθήματα αυταπάρνησης και αυτοθυσίας. Είχαν ήθος και πίστη στον Θεό. Ανέβαιναν στην αγχόνη ψάλλοντας τον Εθνικό μας Ύμνο, υμνώντας την Ελευθερία «γελαστοί και υπερήφανοι», αποφασισμέ-νοι κι έτοιμοι να εκπληρώσουν το όνειρό τους, γιατί για τη νεολαία του ’55 εκείνη ήταν «Η πιο όμορφη μέρα της ζωής τους. Μη ρωτάτε γιατί».

Σήμερα, γίνεται μια προσπάθεια, προερχομένη από ξένες δυνάμεις σε συνεργασία με το κυπριακό κατεστημένο, άμβλυνσης και αλλοτρίωσης της εθνι-κής συνείδησης της νεολαίας μας με μέσα όπως η ευμάρεια, ο καταναλωτισμός, η προπαγάνδα κ.ο.κ. Επίσης, συνεχίζεται η ενσυνείδητη προσπάθεια αφελληνισμού του λαού και μείωσης του θρησκευ-τικού φρονήματος. Σήμερα, η νεολαία μας είναι ακυβέρνητη, δεν έχει εθνικά πρότυπα να μιμηθεί κι έχει χάσει τον εθνικό της προσανατολισμό, σε αντί-θεση με τη νεολαία του ’55 που αγωνιζόταν εναντίον των Εγγλέζων κατακτητών και είχε σαν στόχο εθνικό την απελευθέρωση της Κύπρου και την Ένωση με τη Μητέρα Ελλάδα. Όμως, πιστεύω πως «η μαγιά» υπάρχει και πως

κάτω απ’ αυτήν τη φαινομενικά αδιάφορη νεολαία υποβόσκει και σιγοκαίει η νεολαία του ’55 και με την πρώτη ευκαιρία θα ξεπεταχτεί και πάλι για να δώσει αγώνες αυτοθυσίας και αυταπάρνησης.

Ποτέ δεν θα πεθάνουνε όσοι πεθάναν σήμερα.Και της σκλαβιάς τα σίδερα θα σπάσουν κάποια μέρακαι θ’ ακουστούν ελεύθερα τραγούδια πέρα ως πέρα στο ελληνικό νησί. ΕΥΑΓΟΡΑΣ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΔΗΣ

Ε.Μ.

Ποτέ δεν θα πεθάνουνε όσοι πεθάναν σήμερα

26 Σεπτεμβρίου 2015 | τεύχος 9ο |ΕΝΩΣΙΣ

Εμείς πράττουμε το κατά δύναμη. Άρθρα, πρωτοβουλί-ες, ακτιβισμό, ώρες ατέλειωτες σε ημερίδες, δρόμους και υπολογιστές. Δεν περιμένουμε και πολλά από το πολιτι-κό σύστημα και από τους κομματικούς μηχανισμούς. Αν θέλετε, όμως, να αποτελείτε συνεχιστές προηγούμε-

νων πολιτικών που την υστάτη στάθηκαν στο ύψος τους, αν θέλετε να περισώσετε την αξιοπρέπειά σας, κάντε το χρέος σας. Μην κρύβεστε άλλο. Ξέρουμε πως τον Απρί-λη έχουμε εκλογές. Ξέρουμε πως η συσπείρωση των οργανωτικών σας και της βάσης σας κακώς προέχει. Αναλάβετε, όμως, την ευθύνη. Αλήθεια, δεν σας περι-μένουμε ούτε σας χρειαζόμαστε. Ξεκινήσαμε ήδη, από τον καιρό που η συνείδηση και το μυαλό μας ζήτησε επιτακτικά το δίκιο. Έχετε, όμως, χρέος απέναντι σε μια πατρίδα που πολύ λίγα της έχετε προσφέρει ως τώρα. Έχετε ήδη αργήσει.

ΕΝΩΣΙΣ ΑΝΤΙ ΠΡΟΖΑΚ διαγιγνώσκει ο Γ.Γ.

Θεία Λειτουργία. Ο τόπος όπου πάει ο Χριστιανός για να υμνήσει τον Θεό, να συμπροσευχηθεί με τους ομό-δοξους συνενορίτες του, να συγκεντρωθεί στον εαυτό του και να πει επιτέλους, από τα μύχια της ψυχής του, το «Κύριε ελέησον». Τότε και ως επιστέγασμα αυτών γίνεται κοινωνός των αχράντων Μυστηρίων, δηλαδή ενώνεται με το Τίμιο Σώμα και το Τίμιο Αίμα του θεανθρώπου Χρι-στού και αντλεί από τη Χάρη Του, εξαγιάζεται.Δοξολογία. «Δόξα σοι τῷ δείξαντι τὸ φῶς…». Η αρχή

της Λειτουργίας. Δοξάζεται ο Δημιουργός για ό,τι αγα-θόν προσέφερε στα πλάσματά Του. «Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς».Η Θεία Κοινωνία είναι η ιερότερη στιγμή στην ιστορία

της ανθρωπότητας, αφού τότε συγκαλείται Σύνοδος Ου-ρανού και Γης, «ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων», ζώ-ντων και κεκοιμημένων, ώστε να επιτελεστεί η πανίερη συνάντηση με τον πανάγιο Κύριο και η αντίδοση της Χά-ριτός Του στα έργα των χειρών Του και συγκεκριμένα στον αεί μετανοούντα άνθρωπο.Κι εκεί που ο ευλαβής πιστός ξεγύμνωσε (ή έστω θα

έπρεπε να έχει ξεγυμνώσει) την ψυχή του από τις διάφο-ρες μάσκες της καθημερινότητας (βλ. κουλτουριάρης, trendy, ο απόλυτος διευθυντής, ο super star, ο super ήρωας, ο σπουδαίος του επαγγέλματος, ο αναντικατά-στατος της παρέας, ο Ελληνάρας της δεξιάς, ο νεοChe της αριστεράς, ο ευσυγκίνητος πράσινος κ.ο.κ.), για να προχωρήσει στη συνάντηση με τον Θεό, όπως ο γυ-μνόπους Μωυσής προσέγγισε τη θεία φλεγόμενη βάτο απλός και ταπεινός… αντί αυτών, λοιπόν, έρχεται από θρόνου τιμητικώς μα αναξίως παραχωρημένου μια άλλη δοξολογία στον επίγειο θεό-πρόεδρο κι ο ύμνος προς το κυβερνητικό σχήμα.Φτάνει η ώρα των μνημόσυνων και αλί! αν μνημο-

νεύουμε ήρωα! Λαμβάνει τον λόγο ο πολιτικός για να εκφωνήσει τον επικήδειο. Για το τιμώμενο πρόσωπο αφιερώνονται δυο τρεις παράγραφοι με τον βίο και την προσφορά του. Οι υπόλοιπες σελίδες αφορούν στο έργο της κυβέρνησης.Πάν’ οι δοξολογίες και τα «Κύριε ελέησον» και ξαναφο-

ράμε τις μάσκες του δικαιωμένου ψηφοφόρου, του δυ-σαρεστημένου αντιπολιτευομένου, του αποχαυνωμένου αδιάφορου ή του ωχαδερφιστή βολεμένου. Ποιος εξα-γιασμός των Τιμίων Δώρων και ποια μετάληψη της θεϊ-κής αγιότητος; Αυτά παραμερίζονται σε δεύτερη μοίρα. Ο Χριστιανός σιωπά, ακούει και είτε απολαμβάνει τους σαθρούς καρπούς της ψήφου του είτε κολάζεται συλλο-γιζόμενος την υποκρισία του ομιλούντος πολιτικού. Κι ο τόπος προσευχής και αγιασμού γίνεται κολαστήριο αυ-τοδικαίωσης ή λογισμών κατάκρισης.Γίνεται η Θεία Λειτουργία άλλο ένα τηλεοπτικό επει-

σόδιο κι αναρωτιέται ο πιστός: «Έκλεισα την τηλεόρα-ση για να ’ρθω να λειτουργηθώ ή την έφερα μαζί μου;»

Προβληματίζεται ακόμα: «Γιατί ήρθα εκκλησία; Για ν’ ακούσω πάλι όσα ακούω κάθε μέρα στις κατευθυνόμε-νες ειδήσεις;»Οι διακηρύξεις του ομιλητή σπουδαιοφανείς, να πλα-

σάρουν ωραιοποιημένα τις κυβερνητικές προθέσεις για ομοσπονδιακό ξεπούλημα. Η λεκτική επένδυση των χυ-δαίων ελληνοτουρκικών επαφών, μοτιφαρισμένη σε βαθ-μό που να τείνει να γίνει ικανή να πείσει και τον πιο δύσπιστο ψηφοφόρο.Μα στην Εκκλησία δεν είμαστε ψηφοφόροι! Γιατί να

αναγκαζόμαστε να μπαίνουμε σε εκείνην τη διαδικασία της κυβερνητικής σκέψης; Στην Εκκλησία προσευχόμα-στε! Δεν εξαγγέλλουμε διθυράμβους στον πρόεδρο και τους αυλικούς του.

Είναι φορές, μάλιστα, που οι ομιλητές προβαίνουν σε απαράδεκτες δηλώσεις, εξαγγέλλοντας διθυράμβους ακόμα και για τους κατακτητές, άκρως προσβλητικούς προς τους Ήρωες και εν γένει την Πατρίδα. Τέτοιες ύβρεις εκφώνησε σε επιμνημόσυνο λόγο ο υπουργός Εσωτερικών Σωκράτης Χάσικος, που έφτασε σε σημείο να ευεργετεί τον Μουσταφά Ακιντζί! Στο μνημόσυνο των εθνομαρτύρων της ΕΟΚΑ Στέλιου Μαυρομμάτη, Μιχαήλ Κουτσόφτα και Ανδρέα Παναγίδη, που έγινε την Κυρια-κή 20/9 στον Ι. Ναό Αγίου Παύλου στον Άγιο Δομέτιο, είπε πως «οι οιωνοί στο Κυπριακό είναι καλύτεροι από τη μέρα εκλογής του Μουσταφά Ακιντζί στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας». Έχουμε προτίμηση, λοι-πόν! Θυμίζει λίγο την απάντηση του Μουσελλίμ-αγά για τον απαγχονισμό του Εθνομάρτυρα Αρχιεπίσκοπου Κύ-πρου Κυπριανού: «Άλλον το κόφκω τζιεφαλήν τζιαι άλλον το κρεμμάζω […]. Το πνίω έσιει δκιαφοράν πολλήν που το κρεμμάζω» (Βασίλη Μιχαηλίδη, «9η Ιουλίου»).Το πρόβλημα ίσως να ’ναι που δεν βρίσκεται ένας να

απαντήσει σε όλους αυτούς τους παταγωδώς αποτυχη-μένους στη ζωή, μα επιτυχημένους τυχοδιώκτες, όπως απάντησε ο μακαριστός Κυπριανός σε άλλον Τούρκο αξιωματούχο: «Άνου να φύεις γλήορα, να πας εις την δου-λειάν σου τζι’ ο Χάρος εν γλυκόττερος απού την συντυσιάν σου».Κάπου, κάποτε κι από κάποιους αυτή η ασέλγεια επί

της μνήμης των ηρώων πρέπει να σταματήσει. Η πατρι-δοκαπηλία δίπλα από το Άγιο Θυσιαστήριο αποτελεί αισχύνη, αν όχι αμάρτημα. Είναι ανάγκη, επιτέλους, επίσκοποι, ιερείς και ευσεβές πλήρωμα της Εκκλησίας να διαφυλάξουμε την αλήθεια αλώβητη και ιερά. Διότι στρέβλωση της αλήθειας (α στερ. + λήθη) σήμερα ση-μαίνει στρεβλωμένη μνήμη αύριο. Κι ο σκοπός μας δεν είναι να αφανιστούμε σύντομα, αφού τη Ρωμιοσύνη «κα-νένας δεν εβρέθηκεν για να την ιξηλείψει. Κανένας! Γιατί σσιέπει την που τα ’ψη ο Θεός μου». Νυν και αεί.

Μνημόσυνα ΑίσχουςΑτίμωση Λαού, Θεού και Ηρώων

ζυγίΖΩΝΤΑΣ τους χαρακτήρες Του Πάσχου Φιλοθέου

ΜΝΗΜΗ

5

Περί Συνδρόμων Του Γιώργου Λαγάκου

«Οι πολίτες δεν είναι ευχαριστημένοι με τη δημο-κρατία τους». Αυτό ήταν το αποτέλεσμα της έρευνας που διεξήχθηκε από το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας σχετικά με τις πεποιθήσεις και αντιλήψεις σχετικά με τη δημοκρατία στην Κύπρο. Ειλικρινά όμως, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι διαφορετικό; Αν μιλήσουμε ξεκάθαρα, χωρίς να προσπαθούμε να κρυφτούμε πίσω από τα δάχτυλό μας, θα δούμε πως οι «κρατικοί αξιωματούχοι» σπέρνουν αυτό που έχουν θερίσει. Την απογοήτευση και την αποστρο-φή σε μια δοτή, κουτσουρεμένη δημοκρατία που ποτέ δεν ικανοποίησε τα θέλω και τις προσδοκίες αυτού του λαού και ποτέ δεν προσπάθησε ουσια-στικά να συνταυτιστεί μαζί του. Δεν θα γίνω γρα-φικός. Η αυθαιρεσία, η διαφθορά, η υποκρισία, το ρουσφέτι και όλα τα παρεμφερή υπάρχουν – τα βλέπουμε και ίσως και να τα ’χουμε χωνέψει. Αυτό, όμως, για το οποίο συνωμοτικά κανείς δεν μιλάει είναι για την ίδια την Κυπριακή Δημοκρατία.Ένα κράτος-πολίτευμα που δεν εκπορεύεται μέσα

από ζυμώσεις του ίδιου του λαού, μέσα από αγώνες, αιτήματα και θυσίες, που δίνεται ετσιθελικά, δεν μπορεί να αγαπηθεί. Δεν μπορεί να ακουμπήσει τα θέλω, τις αντιλήψεις και τα βιώματα του λαού. Πά-ντοτε θα υπολείπεται και θα νοσεί. Θα θυμίζει πως κάποτε ένας λαός ξεσηκώθηκε για να κυβερνάται διαδοχικά από την Πινδάρου και την Εζεκία Παπα-ϊωάννου. Πως ξεπουλήθηκε φθηνά, χωρίς να ερω-τηθεί, για προσωπικές φιλοδοξίες, εγωισμούς και συμφέροντα. Πως του ζητήθηκε να θυσιαστεί και δεν αξιώθηκε να γίνει ένα μνημόσυνο στο όνομά του. Την ίδια στιγμή, όμως, μια φωνή, δορυφόρος των ιαχών στις Θερμοπύλες και στον Μαραθώνα, των αφρισμένων κυμάτων στη ναυμαχία της Σαλα-μίνας, της αγωνίας και της παλληκαριάς του Ρήγα και του Κολοκοτρώνη στη Βιέννη και στη Μάνη, των προπάππων μας στα ελληνοαλβανικά σύνορα, των παππούδων μας στην πλατεία Φανερωμένης το ’55 και των πατεράδων μας στον Άγιο Ιλαρίωνα μας τρυπάει τα αυτιά. Μας θυμίζει το χρέος μας και, σαν άλλο υποσυνείδητο, μας καλεί να πορευθού-με. Να μη λυγίσουμε και να συνεχίσουμε αυτήν την πορεία την οποία με κόπο και αγώνα έχτισαν άνθρωποι πολύ πιο μεγάλοι από εμάς. Οφείλουμε να είμαστε εκεί, μπροστά. Η περιρ-

ρέουσα ατμόσφαιρα, που έχει ρημάξει στο διάβα της τα πάντα, που έχει χτίσει κάστρα στην άμμο σε μπουρινιασμένο καιρό, θα πρέπει να ανακο-πεί απόλυτα από τον ρεαλισμό και την ευθύνη. Οι πραγματικότητες είναι άλλες. Και αν πρέπει, σαν άλλες σειρήνες, να τις φωνάξουμε, θα το κάνουμε. Γιατί αυτό είναι το χρέος μας και αυτές οι προστα-γές μας. Γιατί αν αγαπάς την ελευθερία, αν νιώ-θεις βαθύτατα δημοκράτης, αν ακόμη τα ένστικτα του παρελθόντος και το κίνητρο της επιβίωσης για το μέλλον στέκουν γερά, δεν έχεις άλλην επιλογή. Γιατί, αν μη τι άλλο, σε έναν μελλοντικό διάλογο με τα παιδιά μας θα μπορούμε να πούμε πως αγωνι-στήκαμε, για να μπορούν να είναι ευχαριστημένοι από τη δημοκρατία τους και το πολίτευμά τους. Και οι στίχοι του Σεφέρη, επίκαιροι όσο ποτέ, αντη-χούν σαν αδιάλειπτη προσευχή: «Κύριε, βοήθα να θυμόμαστε πώς έγινε τούτο το φονικό, την αρπαγή, τον δόλο, την ιδιοτέλεια, το στέγνωμα της αγάπης. Κύριε, βοήθα να τα ξεριζώσουμε».

Για την δημοκρατία μας

ΕΝΩΣΙΣ | τεύχος 9ο | 26 Σεπτεμβρίου 2015

Ιδεών Σύλληψις Του Σιλουανού Νικολάου

Προσεγγίζοντας την άμεση δημοκρατία

Παρατηρώντας κάποιος τις τελευταίες εκλογές εν Ελλάδι, διαπιστώνει για ακόμη μια φορά περίτρανα ότι το πολι-τικό σύστημα όσο περνά ο καιρός απαξιώνεται από τους πολίτες όλο και περισσότερο. Το πολιτικό σύστημα, τα κόμματα αλλά και οι δημοσιογράφοι αδυνατούν να κα-ταλάβουν ή να υποψιαστούν τους λόγους του μεγέθους της αποχής των πολιτών από τις εκλογές.Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι ο λόγος που ο κόσμος

παλαιότερα ψήφιζε ήταν γιατί ήταν, είτε οικογενειακά είτε ιδεολογικά, προσκείμενος σε ένα κόμμα, αν βέβαια εξαιρέσουμε αυτούς που ψήφιζαν μόνο για λόγους ατο-μικών προτεραιοτήτων. Δηλαδή προτεραιοτήτων βολέμα-τος στο Δημόσιο.Μεταγενέστερα, ο λαός ψήφιζε γιατί δεν άντεχε άλλο την

κατρακύλα του μνημονίου και κατέφευγε στο να στηρίζει τις ελπίδες του σε κόμματα αντιμνημονιακά. Αν εξετάσει βέβαια κάποιος και εκείνην την περίοδο, η αποχή κυ-μαινόταν περίπου στα ίδια επίπεδα με σήμερα. Βέβαια, σήμερα η κατάσταση ξεφεύγει, με το ποσοστό της απο-χής να αγγίζει το 50%.Δεν πρέπει, όμως, το ζήτημα να αντιμετωπιστεί βάσει

της αντίληψης ότι η αποχή αυξάνεται λόγω της απαξίω-σης των πολιτών προς το παρόν πολιτικό σύστημα και δη τα κόμματα. Πιστεύω πως το πρόβλημα αγγίζει την ουσία της δημοκρατίας και της πολιτικής.Δημοκρατία χωρίς μετοχή των πολιτών στον πολιτικό

βίο δεν νοείται. Μετοχή εδώ εννοούμε έμπρακτη μετο-χή στο πολιτικό γίγνεσθαι. Επίσης, μετοχή δεν σημαίνει απλώς ο πολίτης να είναι μπροστά από έναν υπολογιστή και να ψηφίζει. Αυτό ίσως είναι μια καλή αρχή, όμως δεν μπορεί να ολοκληρώσει τη μετοχή του πολίτη. Είναι ίσως ένα μέσο για να νιώσει ο πολίτης ότι αυτός καθορίζει το μέλλον του τόπου του. Έτσι ίσως μελλοντικά να ωριμά-σει πολιτικά και να υπάρχει μια αρμονία στις αποφάσεις του.

Θεωρώ όμως ότι αυτό είναι ημιτελές, όπως ανέφερα πιο πάνω, καθώς η δυναμική της μετοχής δεν σταματά απλώς στην ψήφιση ή καταψήφιση αποφάσεων ή ενδε-χομένως και νομοσχεδίων σε ατομικό επίπεδο. Το νόημα της δημοκρατίας είναι η αίσθηση της μετοχής του πολίτη στο πολιτικό γίγνεσθαι ως κοινωνούμενο ον. Δηλαδή, οι ανάγκες, οι γνώσεις, τα έργα να βρίσκονται σε κοινωνία με τους άλλους πολίτες – να κοινωνούνται. Οι πολίτες, κοινωνώντας την πολιτική, ταυτοχρόνως

γνωρίζουν την ετερότητα, κάτι που επιφέρει τον αλλη-λοσεβασμό. Ο σεβασμός που εκπορεύεται όχι από μια κοινωνική συμφωνία ή νόμο, αλλά από τη γνωριμία της ετερότητας του καθενός. Ταυτοχρόνως, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε αυτό που

οι Έλληνες είχαν ως ανάγκη, διαχρονικά, πότε με την Πόλη, πότε με τις Κοινότητες. Νομίζω αυτό το περιγρά-φει αξιοθαύμαστα η παρακάτω στροφή του Κωνσταντίνου Καβάφη:

Άλλα ζητεί η ψυχή σου, γι’ άλλα κλαίει·τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών,τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα Εύγε·την Αγορά, το Θέατρο και τους Στεφάνους.

Έτσι οι Έλληνες περνούσαν από την κοινωνία της χρεί-ας στην κοινωνία του αληθούς. Στην κοινωνία των σχέ-σεων, της αγαπητικής αλληλοπεριχώρησης. Αυτή η κοι-νωνία των σχέσεων πολλές φορές είχε αποτυχίες, βέβαια. Αυτές οι αποτυχίες, όμως, είναι στα πλαίσια του ρίσκου της εξόδου από τον εαυτό και της προσπάθειας κοινωνίας με τους άλλους ανθρώπους. Αυτό έχει το ρίσκο της απο-τυχίας, εν αντιθέσει με τη σιγουριά του ατομικού προ-τάγματος.Νομίζω ότι οποιαδήποτε ιδέα για άμεση δημοκρατία με

μόνη λύση την ηλεκτρονική ψηφοφορία σήμερα θα κω-λυσιεργήσει στην εφαρμογή της, καθώς πολλές προφά-σεις θα βρεθούν για την αποφυγή της. Νομίζω όμως ότι μία λύση εκσυγχρονίζοντας τον κοινοτισμό που εμπει-ρικά εφάρμοσαν οι Έλληνες θα λύσει τα τεχνοκρατικά ζητήματα (κοινές συνελεύσεις στην κοινότητα, συζήτηση και ψήφιση), αλλά και θα δώσει μια νέα δυναμική στην πολιτική. Πολιτική θα σημαίνει ότι ο Λαός ελέγχει, ο Λαός καθο-

ρίζει, ο Λαός έχει την εξουσία. Μια εξουσία που θα είναι από τον Λαό για τον Λαό, αλλά και μια κοινωνία αγα-πητική, που δύσκολα θα γνωρίζει ιδιοτέλεια, μίση και έχθρα.

Μέρες περίεργες...

Strange days have found usand through their strange hours

we linger alonebodies confused

memories misusedas we run from the day

to a strange night of stone…The Doors

Ζούμε περίεργες μέρες. Διάφοροι συμπατριώτες μας προσπαθούν να μας πείσουν ότι η αναφορά του Μου-σταφά Ακιντζί στα κοιτάσματα του φυσικού αερίου μας ως αιτία πολέμου αποτελεί απειλή εκ μέρους του. Πλα-νώνται πλάνην οικτράν! Αφού είπε ο άνθρωπος ότι αν χρησιμοποιηθούν συνετά, δηλαδή αν μεταφερθούν με αγωγό μέσω Τουρκίας στην Ευρώπη, δεν θα υπάρχει κα-νένα πρόβλημα και επιπλέον θα επωφεληθούμε όλοι, Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι,

Λατίνοι, Τουρκία! Τι δεν καταλαβαίνετε; Επομένως, αν είμαστε συνετοί, δεν υφίσταται καμία απειλή πολέμου. Το διαβεβαιώνει ο δικός μας Ακιντζί κι εσείς παραπονιέ-στε; Ευτυχώς, εγλιππάραμέν την πάλε!Και έρχεται ο Πρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος

να μας αποτελειώσει μια και καλή. «Δεν θα έχω κανένα πρόβλημα με την επίλυση του Κυπριακού να πουλούμε πορτοκάλια στην Τουρκία…» αφού «ένα από τα μεγάλα μας πλεονεκτήματα ως χώρα, εάν επιλυθεί το Κυπριακό, είναι η δυνατότητά μας να έχουμε εμπορικές και επιχειρη-ματικές σχέσεις με μια χώρα 40 μίλια από την Κύπρο με τεράστιες δυνατότητες για την οικονομία μας». Τα έχουμε λύσει όλα, λοιπόν. Και το ζήτημα του φυσι-

κού αερίου και την οικονομική κρίση που μας ταλανίζει. Όλα θα λυθούν με τη λύση του Κυπριακού. Τεράστιες δυνατότητες, φτάνει να τα διαχειριστούμε όλα συνετά, κύριοι. Συνετά, όπως ακριβώς τα θέλει η Τουρκία. Πα-ραπονιέται κανείς;Ευτυχώς, στις περίεργες αυτές μέρες που ζούμε, υπάρ-

χει ένα ίχνος ελπίδας που μας το προσέφερε απλόχερα μία αναπάντεχη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τη νεοσυσταθείσα Ομάδα Κύπρος για το Κυπριακό. Σύμφωνα, λοιπόν, με την εγκυρότατη αυτήν έρευνα, ένα 13% των ερωτηθέντων θεωρεί ως πολύ ικανοποιητική λύση την ένωση ολόκληρης της Κύπρου με την Ελ-λάδα, ενώ ένα άλλο 13% την αποδέχεται αν ικανοποιη-θούν βασικές ανάγκες. Οδεύουμε, λοιπόν, προς τη νίκη! 26% είναι ένα πολύ καλό ποσοστό, που μας δίνει τη βάση για να συνεχίσουμε τον αγώνα μας. We shall go on playing, λοιπόν. Ευχαριστούμε, Ομάδα Κύπρος!

Αμείλιχτα κι Απείλιχτρα Της Ιόλης

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Εκ των αντιθέτων η αρμονία Του Α.Χ.

Πλάτων ο αβρός

ἀλλὰ τὸ ἐναντίον οὐδὲ τὸ παράπαν δέη πάνταἀποδοῦναι οἷον ἐστί ὅ εἰκάζει, εἰ μέλλει εἰκὼν εἶναι.

Πλάτωνος «Κρατύλος»

Από την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου, μεταφέρονται έργα τέχνης από την Αθήνα και άλλες πόλεις της αυτοκρατορί-ας στη Νέα Ρώμη, για να κοσμήσουν πλατείες και άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς χώρους, φέρνοντας την πλατιά μάζα σε επαφή με την αρχαία τέχνη. Η εξοικείωση της ρωμαϊκής κοινωνίας με την καλλιτεχνική έκφραση του ελληνικού πνεύματος θα συνεχίσει αλλά και θα επανα-προσδιορίσει την κλασική αντίληψη της τέχνης ως «μίμη-ση», μέσα σε μια καθαρή πλέον υπερβατικότητα. Μια τέ-χνη που κατά τον Αριστοτέλη μιμείται τη φύση σε τέτοιον βαθμό, ώστε «αν τα φυσικά πράγματα δεν είχαν παραχθεί μονάχα από τη φύση, αλλά και από την τέχνη, τότε θα πα-ράγονταν από την τέχνη με τον ίδιο τρόπο που παράγονται από τη φύση (Φυσικά, 199α)».

Η προσήλωση στην αρχαιότητα θα επαναφέρει στο προ-σκήνιο την ιδέα του κάλλους, προσαρμοσμένη στα νέα αισθητικά κριτήρια. Αυτό που ο Πλωτίνος θεωρεί ως «την παρουσία του ασώματου φωτός, που δεσπόζει πάνω στη σκο-τεινή ύλη» δεν αποτελεί παρά μια ελαφριά μετατόπιση από την αρχαία θεώρηση του σύμπαντος που αντιδιαστέλλει την τάξη με την αταξία. Εκφράζοντας την αδιάρρηκτη ενό-τητα του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, η διαλεκτική σχέση που θα αναπτυχθεί με την αρχαία παράδοση θα γε-φυρώσει τη μίμηση με τη θρησκευτικότητα, καθορίζοντας το πεδίο και τη μορφή της εκκλησιαστικής τέχνης, μέσα στα όρια της «κοσμιότητας, του μέτρου και του πνευματικού κάλλους». Στο όνομα αυτής της θεοφανικής τάξης και μπροστά στην

ψηφιδωτή παράσταση της βρεφοκρατούσας Θεοτόκου

στην αψίδα του ναού της Αγίας Σοφίας, το 867, ο Iερός Φώτιος θα επισημάνει ότι «…η ζωγράφος τέχνη ούτως ακρι-βώς εις φύσιν την μίμησιν έστησε». Η καινούργια τέχνη που συνυπάρχει με τα έργα της αρχαιότητας και που «στοχεύει στην αιωνιότητα» έμελλε να συνταυτιστεί με την ορθόδο-ξη πίστη, μέσα από την ένωση του ανθρώπινου και του θεϊκού στοιχείου. Κι αυτό γιατί η πνευματική εμπειρία, όπως τη ζούσαν κυρίως οι Μεγάλοι Πατέρες, επέτρεπε μία αντίληψη περί τέχνης όπου, χωρίς να χάνει την ισχύ του το θεολογικό αίτημα για αλήθεια, η αποτύπωση της πραγ-ματικότητας παρέμενε η κινητήρια δύναμη μιας αναπα-ράστασης του πνευματικού και άφθαρτου χαρακτήρα των Αγίων, που υποτάσσονται σε έναν ρυθμό προκειμένου να εκφράσουν την υπερβατικότητα. Η αντίληψη αυτή, που ανιχνεύεται και ως μέρος του

προβληματισμού του Πλάτωνα πάνω στην τέχνη της ζω-γραφικής και διατυπώνεται στο έργο του «Κρατύλος», είναι μίμηση των σχημάτων και των χρωμάτων που έχουν τα πράγματα (423 d). Στη σκέψη του Πλάτωνα η μίμηση έχει φθάσει να είναι σύμβολο πλατύ και όχι δουλική απομί-μηση. Σωστή μίμηση δεν σημαίνει καθόλου καινούργια δημιουργία του ίδιου του αντικειμένου. Η μίμηση περι-ορίζεται σε εξωτερικά ολωσδιόλου σημεία, όπως είναι το σχήμα και το χρώμα (432 b και 421 l): «μὴ μόνον τὸ σὸν χρῶμα καὶ σχῆμα ἀπεικάσσεν ὥσπερ οἱ ζωγράφοι», «οὓ καὶ οὐσία δοκεῖ σοι εἶναι ἑκάστῳ, ὥσπερ καὶ χρῶμα καὶ ἅ νυν δή ἐλέγομεν;» Μία εικόνα, λοιπόν, δεν χρειάζεται να είναι ακριβές αντίγραφο του πράγματος, αλλά να παρουσιάζει το ουσιώδες χαρακτηριστικό του. Η απομίμηση, λοιπόν, όσo πιο πιστή είναι, σε όσο μεγαλύτερη σχέση ταυτότητας με τον εαυτό της βρίσκεται, τόσο μακραίνει από εκείνο που ο Πλάτων ονομάζει και θεωρεί εδώ «μίμησις (432 b)»: «ἀλλὰ τὸ ἐναντίον οὐδὲ τὸ παράπαν δέη πάντα ἀποδοῦναι οἷον ἐστί ὅ εἰκάζει, εἰ μέλλει εἰκὼν εἶναι». Η εικόνα, από τη φύση της, είναι αναγκασμένη να σταθεί

έξω από την ουσία του αντικειμένου. Αυτή ακριβώς η οπτι-κή θα ερμηνεύει την εικόνα της Ορθοδοξίας, που δεν στο-χεύει σε μια ρεαλιστική αναπαράσταση ενός προσώπου, αλλά έχει πρωτίστως πνευματική σημειολογία, αφού μέσω αυτής μπορεί να επιτευχθεί μια σχέση ζωής με τον Θεό και τους Αγίους Του. Η εικόνα δημιουργεί μια αίσθηση ζωντανής παρουσίας και φέρνει τον πιστό σε προσωπική σχέση και επαφή με την υπόσταση του εικονιζόμενου. Η αγιογραφία δεν θεωρείται ως ένα απλό έργο τέχνης ή

ένας θρησκευτικός πίνακας ούτε ένα πολιτισμικό φαινό-μενο ή έκφραση μιας καλλιεργημένης ψυχής. Ούτε βέ-βαια είναι απλώς ένας συνοδευτικός διάκοσμος, αλλά αποκαλύπτει τα πρωταρχικά στοιχεία ενός κόσμου που προέκυψε μέσα από ένα εξελληνισμένο περιβάλλον και μια χριστιανική θεολογία, που θα γίνει το μέσο με το οποίο ο άνθρωπος μπορεί να φτάσει στην αγιότητα. Μέσα σ’ αυτήν την προοδευτική θεολογική αποκάλυψη,

οι αγιογράφοι αποδεικνύονται οι ουσιαστικοί συνεχιστές της αρχαίας ελληνικής παράδοσης· όχι τόσο σε επίπεδο μορφών και αντιγραφής τύπων, αλλά σε επίπεδο βασικών αρχών και πνεύματος.Ακόμα και όταν το ρωμαϊκό κράτος, εξασθενημένο από

τα αλλεπάλληλα χτυπήματα της γερμανικής Δύσης, θα βυθιστεί κάτω από την τουρκική πλημμυρίδα ή ακόμα και όταν η ίδια η αγιογραφία θα αλλοιωθεί από την αυξη-μένη δυτικοποίηση και τη λαϊκή χειροτεχνία των αιώνων που μεσολάβησαν μέχρι τις μέρες μας, τα σύμβολα, οι έν-νοιες και η πνευματική πνοή θα αντανακλούν εσαεί μέσα στην ένταση του βλέμματος των Αγίων τον αδιαμφισβήτητο απολογητή των θρησκευτικών εικόνων.

6 26 Σεπτεμβρίου 2015 | τεύχος 9ο |ΕΝΩΣΙΣ

«…είναι δυο πολύ διαφορετικά πράγματα η κατάργηση ενός εθνικού κράτους μαζί με όλα

τα άλλα και η διάλυση ή ο ακρωτηριασμός του γιατί ένα γειτονικό κράτος είναι ισχυρότερο και

επιθετικότερο».1

Σε αυτές τις λίγες γραμμές ο νεοέλληνας στο-χαστής Παναγιώτης Κονδύλης συμπυκνώνει τόσο την πραγματικότητα που ισχύει στις διε-θνείς σχέσεις, όσο και τη λανθασμένη αντίληψη που έχουν ορισμένοι για τα εθνικά κράτη και την ανάγκη ή όχι ύπαρξής τους. Κυρίως μετά τη δε-καετία του ’90 και το άνοιγμα των συνόρων, λόγω και της ΕΕ, έχουν αυξηθεί –και σήμερα είναι κυρίαρχες πολιτικά– οι φωνές που αρνούνται τη σημασία και την αναγκαιότητα των εθνών-κρα-τών, προβάλλοντας άλλες αξίες, όπως τα ανθρώ-πινα δικαιώματα και την ισότητα των φύλων. Βέβαια, αυτά δεν έρχονται σε αντιπαράθεση με το υφιστάμενο σύστημα των κρατών, αλλά δυστυ-χώς χρησιμεύουν ως άλλοθι για την αποδόμησή τους. Η επικινδυνότητα της τελευταίας έγκειται στο γεγονός ότι ακριβώς επειδή δεν υπάρχει –και ούτε θα υπάρξει– οποιαδήποτε πρόθεση για συ-ναινετική κατάλυση όλων των εθνικών συνόρων και εθνικών στρατών,2 η στρατηγική της αποδό-μησης, κυρίως όταν υιοθετείται από ένα μικρό κράτος, αναπόφευκτα θα οδηγήσει στην κατάλυ-ση και υποδούλωσή του από ένα γειτονικό μεγά-λο κράτος. Όσοι έχουν παρατηρήσει, αναλύσει και ερμηνεύσει το σύστημα στο οποίο δρουν τα έθνη-κράτη είναι σε θέση όχι μονο να κατανο-ήσουν την ουσία της τουρκικής πολιτικής στο Κυπριακό, αλλά και να τη συσχετίσουν με παρό-μοιες εκφάνσεις της ισχύος σε διεθνές επίπεδο.Η εν λόγω στρατηγική, που στις μέρες μας έχει

πάρει διαστάσεις συντεταγμένης πολιτικής θέ-σης, μπορεί να εντοπιστεί και στις πολιτικές της ηγεσίας του τόπου. Ως στοιχείο αποδόμησης κα-θορίζεται η προσπάθεια να αναδειχθεί ως αιτία της σημερινής de facto κατάστασης η επιμονή στην ελληνικότητά μας, την οποίαν εάν αποποι-ηθούμε, θα ανοίξει ο δρόμος για τη λύση. Δυ-στυχώς όμως γι’ αυτούς, τα δεδομένα είναι δια-φορετικά και έχουν ως εξής: Ο Ελληνισμός, ως πληθυσμιακή παρουσία σήμερα, απλώνεται από τον Έβρο μέχρι την ελεύθερη Κύπρο, και ως εκ τούτου η γεωγραφία μας, προϊόν του αγωνιστι-κού μας παρελθόντος, δείχνει ότι το παιχνίδι δεν είναι εντελώς χαμένο. Εν τούτοις, οι δυνάμεις της αποδόμησης όχι μόνο δεν έχουν κατανοήσει το πιο πάνω, αλλά υιοθέτησαν το ψευδές δίλημμα «Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία ή Διχοτόμη-ση», παραβλέποντας ότι η τελευταία έχει εγκατα-λειφθεί από την Τουρκία εδώ και δεκαετίες, αφού είναι ξεκάθαρο ότι δεν θέλει τον έλεγχο έστω και μέρους του νησιού από τους Έλληνες. Οι όποιες αναφορές, λοιπόν, σε αυτή στόχο έχουν τον εκ-φοβισμό των πολιτών και όχι την αποτύπωση της πραγματικότητας.Συμπερασματικά, οι αρνητές του εναλλακτικού

δρόμου δεν είναι ακόμη έτοιμοι να αποδεχτούν ότι η θέσμιση της σαραντάχρονης πολιτικής τους πάνω στη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία ξε-κίνησε να καταρρέει, αφού μπροστά τους απλώ-νεται η ωμή πραγματικότητα της ύπαρξης εθνι-κών κρατών και συμφερόντων.

1-2. Παναγιώτης Κονδύλης, Το αόρατο χρονολόγιο της σκέψης, σ. 143-144.

Το εθνικό κράτος και η στρατηγική της αποδόμησης

Ισχύς και Απόφαση Του Ανδρέα Χριστοφή

7ΕΝΩΣΙΣ | τεύχος 9ο | 26 Σεπτεμβρίου 2015

Εδώ και πάρα πολλά χρόνια, επικρατεί στην Κύπρο η άποψη πως πρέπει επιτέλους να μάθουμε να ζούμε με τους Τ/κ και να τους αποδεχτούμε, ούτως ώστε να μπο-ρέσει επιτέλους να βρεθεί μία λύση στο πρόβλημα της Κύπρου. Διάφορα διαβήματα γίνονται σε συχνή βάση τα οποία προωθούν τη συμφιλίωση μεταξύ Ε/κ και Τ/κ και όλα αυτά για χάρη της λύσης. Μήπως όλα αυτά όμως εί-ναι μια ψευδαίσθηση (όπως αυτές των Νέων Ελληνικών) και κακώς δημιουργείται η εικόνα πως οι δύο κοινότητες πρέπει να τα «βρουν»; Στο κάτω κάτω, πότε έχασαν κάτι και πρέπει να το βρουν; Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά για να δούμε πώς έχει δημιουργηθεί αυτή η «ψεύτικη» ανάγκη, η οποία έχει επισκιάσει την πραγματι-κή ανάγκη, που δεν είναι άλλη από την άμεση αποχώρη-ση των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο και την επιστροφή των κατεχομένων στους νόμιμους κατοίκους. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι το πρόβλημα εισβολής και

κατοχής που ταλανίζει το νησί μας, εξαιτίας της στρατη-γικής που ακολουθούν οι εκάστοτε κυβερνήσεις –ή της έλλειψης στρατηγικής–, έχει μετατραπεί σε καθαρά δικοι-νοτικό πρόβλημα. Δικοινοτικό, δηλαδή πρόβλημα που έχει να κάνει με τις διαφορές δύο κοινοτήτων, στη συγκε-κριμένη περίπτωση τους Έλληνες της Κύπρου και τους Τουρκοκύπριους. Από όλο αυτό το σκηνικό απουσιάζει εντυπωσιακά η Τουρκία, η οποία όμως κινεί τα νήμα-

τα, αφού διαχρονικά στις συνομιλίες καθοδηγεί εντέχνως τους κατά καιρούς «ηγέτες» της τ/κ πλευράς. Από κάπου εδώ ξεκινά μια δυσλειτουργική κατάσταση, η οποία στο τέλος της ημέρας δεν καταλήγει πουθενά, αφού οι συνο-μιλίες γίνονται σε λάθος βάση. Κανένας δεν είπε πως δεν πρέπει να γίνονται κάποιου είδους επαφές με τους Τ/κ, αλλά τίποτα δεν δικαιολογεί την εξαίρεση της Τουρκίας από τις διαδικασίες επίλυσης του Κυπριακού και την αποκλειστική αφοσίωση στη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ Ε/κ και Τ/κ. Κάπου εδώ βιώνουμε και τον άλλον παραλογισμό, που

είναι τα αλλεπάλληλα πάρτυ στην Πράσινη Γραμμή, τους κοινούς περιπάτους με καφέ και ζιβανία, τα θέατρα στην κατακτημένη Σαλαμίνα, τις δικοινοτικές συναυλίες και άλλα συναφή, που και καλά έχουν σκοπό «να φέρουν πιο κοντά τις δύο κοινότητες». Απορώ πραγματικά αν οι δι-οργανωτές των πιο πάνω εκδηλώσεων πιστεύουν πως όλο αυτό βοηθά έστω και λίγο την προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού. Αντιθέτως, οι Τούρκοι μέρα παρά μέρα συνεχίζουν τις προκλήσεις και φαίνεται ότι είναι αδιάλ-λακτοι σε πολλά καίρια ζητήματα που αφορούν τη λύση (γιατί αυτοί παίρνουν τις αποφάσεις και όχι ο εκπρόσωπος των Τ/κ). Η ψευδαίσθηση ότι η λύση του Κυπριακού θα έρθει

μέσα από τη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ Ε/κ και Τ/κ οδηγεί μόνο σε αδιέξοδα και το μόνο που δημιουργεί-ται στο τέλος είναι τετελεσμένα. Προσωπικά, θεωρώ πως η πλειοψηφία των Ε/κ και των Τ/κ μπορούν να ζήσουν σε μία πατρίδα χωρίς εγγυήσεις, όπου θα κατοχυρώνεται το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι αλλά και της ελεύθερης εγκατάστασης σε όλη την επικράτειά της. Κάτι το οποίο δεν προϋποθέτει η λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, όπου, συν τοις άλλοις, υπάρχουν διάφοροι όροι για χωριστές πλειοψηφίες βάσει φυλετικών κριτηρί-ων. Αν όντως κάποιοι θέλουν να βοηθήσουν στη λύση του κυπριακού ζητήματος, ας επικεντρωθούν στο πραγματι-κό πρόβλημα, που δεν είναι άλλο από την αδιαλλαξία της Τουρκίας, και ας βρουν μία λύση η οποία να ενώνει πραγματικά τον λαό και να μην τον διχοτομεί τελεσίδικα, απεγκλωβίζοντας μια και καλή το νησί από τον Τούρκο εισβολέα.

Βίος και πολιτεία Του Φοίβου Νικολαΐδη

Ε/κ και Τ/κ: Μία σχέση παραλογισμού

Κακούργα κοινωνία Του Γιώργου Τάττη

ΑΚΕΛ, εθνικό ζήτημα και

συναυλίες «ειρήνης»«Μόνο η αναγνώριση του εκ μέρους των εργα-

τών του έθνους καταπιεστή του δικαιώματος του καταπιεσμένου έθνους για αυτοδιάθεση μπορεί να

συντελέσει στην εξάλειψη της εχθρότητας και της καχυποψίας των καταπιεσμένων και να συνενώσει

το προλεταριάτο και των δύο χωρών στον διεθνή αγώνα ενάντια στην αστική τάξη».

Βλαντιμίρ Λένιν

Κάπου στις παραπάνω σειρές, μέσα από την πολι-τική σκέψη ενός από τους μεγαλύτερους μαρξιστές διανοούμενους και συνεχιστές του εν μέρει ατε-λούς έργου του Μαρξ για το εθνικό ζήτημα, έρχεται να συνοψιστεί όλη η ουσία του. Αυτή ήταν η δια-φορά του Λένιν από την άλλην άποψη της ριζοσπα-στικής Αριστεράς. Και εξακολουθεί η ίδια αντίθεση να συντηρείται στους κόλπους της Αριστεράς, παρά τα σημάδια που έδειξε η ιστορία. Το γεγονός ότι ο Λένιν συνειδητοποιούσε την άμεση ανάγκη επί-λυσης οποιωνδήποτε δημοκρατικών δικαιωμάτων –που ερμηνεύονταν ως τέτοια μέσω μιας ιστορικής και πολιτισμικής σκοπιάς– των ανθρώπων και των συλλογικοτήτων δείχνει την έμφαση στο πολιτικό παιχνίδι, αλλά και τη βαθυστόχαστη πολιτική του σκέψη, αφού έβλεπε μακροπρόθεσμα κλείνοντας τις πληγές και όχι διαιωνίζοντας σχέσεις ανισότη-τας και άδικης επικυριαρχίας. Αμφιβάλλουμε εάν το ΑΚΕΛ έχει κατανοήσει επαρκώς την ουσία της εθνικοαπελευθερωτικής πάλης ή απλώς αναλώνε-ται σε μία στείρα ταξική προσέγγιση που αδυνατεί να προσλάβει τον ιμπεριαλισμό και την εθνική κα-ταπίεση ως ένα μέρος ενός ευρύτερου ζητήματος με μία, όμως, αυτόνομη δυναμική.Δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς, όχι μόνο η στά-

ση του ΑΚΕΛ για διάφορα ιστορικά γεγονότα, αλλά και η προσπάθεια που κάνει για επαναπροσέγγιση με βάση αναφοράς αυτά τα γεγονότα που ερμηνεύ-ονται αν όχι λάθος, τουλάχιστον με μία εργαλειακή λογική. Για να προλάβουμε τα σταλινικής προε-λεύσεως παπαγαλάκια, οφείλουμε να δηλώσουμε ότι όχι, σε καμία περίπτωση δεν αφαιρούμε το μερίδιο ευθύνης από την ΕΟΚΑ Β’ και τα τσιρά-κια των χουντοαμερικανών στην Κύπρο. Μόνο που βάζουμε αυτές τις πρακτικές κάτω από την ουσία του κυπριακού ζητήματος και δεν τα μετατρέπου-με στην ουσία. Η Τουρκία εισέβαλε γιατί ήθελε να εισβάλει. Τελεία και παύλα. Τα υπόλοιπα έγιναν για να βρουν το νομικό πάτημα οι Τούρκοι, να κα-τασκευάσουν τη διχόνοια μεταξύ του πληθυσμού της Κύπρου και να αναλώνονται οι χρήσιμοι ηλί-θιοι που ψάχνουν και καλά «πέρα από την ουσία».Γι’ αυτό κι ο Άντρος Κυπριανού έφυγε κατατρεγ-

μένος από το Σανταλάρη, γι’ αυτό και χρόνια τώρα δεν υπήρξε καμία πρόοδος όσον αφορά την καχυ-ποψία που υπάρχει μεταξύ Ε/κ και Τ/κ. Γιατί η βάση αυτού του διαλόγου είναι λαθεμένη, είναι η βάση που έθεσε η Τουρκία, το Νάτο και οι ΕΟΚΑ-βητατζήδες για μας κι όχι εμείς για μας. Είναι η βάση που δίνει βήμα στους κάθε λογής Κυπριανού, Αναστασιάδη, Ακιντζί και Ιζτζάν να μας εξουσιά-ζουν φορώντας τη στολή του γραβατωμένου μεσσία, αγνοώντας τα καλέσματα της ιστορίας, που μέσα σε αυτά βρίσκει κανείς την πηγή της διαμάχης.Η συναυλία στη νεκρή ζώνη πριν λίγες μέρες και

πάλι δεν άγγιξε την ουσία. Όπως είπε και η κ. Φα-ραντούρη, που κατά τ’ άλλα δεν θέλει να μιλά πολι-τικά, αλλά να στέλνει μηνύματα μέσα από τα τρα-γούδια της, οι νέοι πλέον έχουν αλλάξει τον τρόπο προσέγγισής τους στην πραγματικότητα. Δεν δια-βάζουν ποίηση. Θα συμφωνήσουμε. Δεν διαβάζουν καμία ποίηση, μόνο κάποιες μεταμοντέρνες, και καλά ειρηνιστικές, μπούρδες που δεν έχουν καμία σχέση με τη σκληρή πραγματικότητα, τον ιμπερια-λισμό και την ταξική πάλη. Καμία σχέση με την ποίηση του 18ου αιώνα αλλά και των δεκαετιών του 1960-70 που έστελναν μηνύματα αγώνα για την ειρήνη και όχι απλώς μηνύματα ειρήνης. Μπορεί κάλλιστα κανείς να φέρει στη μνήμη του τον Κούρ-δο Σιβάρ και το φεστιβάλ ειρήνης που έγινε στη Λέσβο και το Αϊβαλί, από όπου οι «ειρηνιστές» έφυ-γαν, επιδοκιμάζοντας τον τραγουδιστή που επέλεξε να τραγουδήσει στη μητρική του γλώσσα.Εξ ου και επανειλημμένα λέμε για την ειρήνη

μεταξύ του κεφαλαίου που προωθείται κι όχι για την ειρήνη μεταξύ των ανθρώπων. Για την «ειρήνη μεταξύ των εθνών» κι όχι για την «ειρήνη των δι-πλωματών», αν θέλουμε να κάνουμε και επίκληση στον Τρότσκι. Αυτήν την ειρήνη φανταζόμαστε, κ. Κυπριανού, και δεν πα να είναι στο όνομα της Αρι-στεράς, του Κέντρου, της Δεξιάς, εμείς θα τη βρού-με. Εσείς συνεχίστε τα τερτίπια σας.

ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ

Μέσω του ανταποκριτή μας στο Λονδίνο, Γκας (Κωστή) Κουίνκιλλερ, καταφέραμε να αλιεύσουμε τον πραγματικό διάλογο που έγινε μεταξύ των δύο ηγετών πριν λίγες μέρες στην αγγλική πρωτεύουσα.

Κάμερον: Κύριε Αναστασιάδη, καλώς ήρθατε στο βροχερό (γέλια) Λονδίνο.Αναστασιάδης: Thank you very much, mr Cameron, I would love to have a cup of tea, if it’s ok.

Κάμερον: Ασφαλώς, κύριε Πρόεδρε. Τι θα γίνει με τις βάσεις;Αναστασιάδης: Sorry? Tell that again please.

Κάμερον: Τίποτα, Νίκο μου. Εννοώ, θα είμαστε εγγυητές της λύσης και όχι στη λύση.Αναστασιάδης: Oh! I’m sure about that, David. Arrange a meeting with the queen, lad.

8 26 Σεπτεμβρίου 2015 | τεύχος 9ο |ΕΝΩΣΙΣ

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ

Αποκαλύπτουμε προσωπικά αντικείμενα του Γλαύκου ΚληρίδηΒρίσκονται στην έκθεση που εγκαινίασαν μαζί Αναστασιάδης και Ακιντζί,

στο Κέντρο Εικαστικών Τεχνών στην ελληνοκατεχόμενη Λευκωσία

Λέγεται ότι είναι το μονα-δικό δώρο που πήρε από τον φίλο του Κόφι Ανάν στα ογδοηκοστά δεύτερα

γενέθλιά του. Μάλιστα μέσα,

φέρει την επιγραφή: «Ο καλός Ρωμιός είναι ο Ρωμιός που συμβιβάζε-

ται». Η Καίτη Κληρίδου το

θεωρεί μοναδικό.

Οι δύο κυρίες σημάδεψαν τη ζωή του αείμνηστου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα κάδρα τους κοσμούν τη συλλογή του, για να υπενθυμίζουν

σε όλες και όλους τη συμβολή του στη «λορδοποίηση» του κράτους και των πολιτικών μας.

Το κάδρο της βασίλισσας Ελισάβετ είναι υπογεγραμ-μένο από την ίδια: «To my dearest Glafkos, for his

contribution on the consolidation of the crown in Cyprus».

Το κάδρο της Μάργαρετ Θάτσερ φέρει το αινιγματικό: «Nothing would be the same without you,

Glafkos».

Σημειώνεται ότι τις μι-νιατούρες των S-300 είχε πάντοτε στο κομοδίνο του

ο Γλαύκος Κληρίδης.Φήμες αναφέρουν πως είναι δώρο από τον Άκη

Τσοχατζόπουλο, τον οποί-ον συνδέει μακρά φιλία με τον μακαρίτη. Το εν λόγω έκθεμα προκάλεσε τον θαυμασμό ακόμα και του Σωκράτη Χάσικου.

Οι παραδοσιακές φουστα-νέλες, αναγκαίες για κάθε

πολιτικό που διετέλεσε ανώτατο στέλεχος του

ΔΗΣΥ. Κάπως σκονισμέ-νες, αλλά βρίσκονται σε

περίοπτη θέση στο Κέντρο Εικαστικών Τεχνών των Κώστα & Ρίτας Σεβέρη,

με την επιγραφή: Πώς θα περνούσαν οι προεκλογι-

κές χωρίς αυτές;

Όλη η συλλογή του Κύπριου Κατ Στήβενς,

Στέφανου-Δημήτρη Γεωρ-γίου ή Γιουσούφ Ισλάμ. Όπως δήλωσε η Καίτη

Κληρίδου, οικοδέσποινα (περίπου) της έκθεσης,

ο πατέρας της αγαπούσε τον Στήβενς, γιατί έβλεπε στα μάτια του το μέλλον

της Κύπρου. Και Ε/κ και Τ/κ και Λονδρέζος.

9ΕΝΩΣΙΣ | τεύχος 9ο | 26 Σεπτεμβρίου 2015

ΝΥΚΤΩΡ Του Βελούχη Αρειώτη

Υπήρξε κάποτε μία εποχή κατά την οποίαν όταν θέ-λαμε να αναφερθούμε σ’ ένα τραγούδι, χρησιμοποι-ούσαμε το ρήμα «ακούω» και ουχί το ρήμα «βλέπω». Παραδείγματος χάριν «Άκουσες τον καινούργιο δίσκο του τάδε;». Σε καμμία περίπτωση «Είδες το καινούργιο τραγούδι της τάδε;», όσο και αν το αντικείμενο, εις την εν λόγω πρότασιν, παραλλάσσεται εν τη ρύμη της σκέ-ψεως. Μακρινή. Πάντως υπήρξε.Φοιτητής. Είχα ανέβει στον «Μύλο», στην Σαλονίκη.

Θα άκουγα τον Λάκη Παπαδόπουλο, ο οποίος έπαιζε με κάποιον τύπο του οποίου το όνομα μόλις που γνώ-ριζα.Ο Λάκης, ως συνήθως, έκανε τα δικά του. Πάντα ωραί-

ος. Αγαπημένος. Τρυφερός και άγριος. Ο καλλιτέχνης που βγήκε μετά απ’ αυτόν στην σκηνή, μετροφύλλη-σε τα τεφτέρια του, ψιλοκαλησπέρισε κι έκανε σινιά-λο στην μπάντα, επιδαψιλευόμενος μερικούς στεγνούς τσιτακισμούς στο ανήμπορο μικρόφωνο, τη συνοδεία πίσσας άμα τε και νικοτίνης.Η πρώτη νότα μού ράγισε το κούτελο. Στην δεύτερη

παρήγγειλα άλλην μια βότκα. Απ’ την τρίτη και μετά καρφώθηκα – όπως ο ληστής στον σταυρό – στο σκαμνί μου. Τα ονειρώδη συνθήματα από τις φοιτητικές χαζο-αφίσες – «Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός» – έπαιρναν επί τέλους σάρκα και οστά μπροστά στα αποσβολωμέ-να μου μάτια, γαντζώνοντας τα τοιχώματα των αυτιών μου. Ο τύπος αυτός αποκάλυπτε στο αφηνιασμένο νε-ανικό μου ένστικτο την στιβαρή υπόσταση των μπλουζ. Οτιδήποτε συνέβαινε κατά τις επόμενες μέρες, έπεφτε αυτομάτως στο κενό. Για κανέναν χρόνο μετά, μπαινό-βγαινα καθημερινώς στο δισκοπωλείο μου στην πλα-τεία Ναυαρίνου, τσιτώνοντας τα νεύρα ιδιοκτητών και υπαλλήλων, οι οποίοι πάλευαν να μου ξετρυπώσουν το κομμάτι που με είχε ισοπεδώσει εκείνο το βράδυ. Η μοναδική μου γνώση, ενσταλαζόταν ελλιπώς στο ότι πρόκειται για κάποιο μπλουζ και στο μακρόσυρτο «ιιι» της επωδού.Δοκίμασα μιαν απ’ τις πιο βαθειές χαρές της ζωής μου

όταν τα παιδιά στο μαγαζί μού έβαλαν ν’ ακούσω το «Evil» του Willie Dixon με την απαράμιλλη ερμηνεία τού Howlin’ Wolf. Ο Δημήτρης Πουλικάκος το είχε πει-ράξει δεόντως στην κατάδικιά του εκτέλεση, μα ήταν αυτό. Αισθάνθηκα βασιλιάς.Όταν ύστερα από χρόνια ευτύχησα να ανταλλάξω δυο

λόγια με τον γερόλυκο στο «Café Américaine», του εξο-μολογήθηκα πως με είχε διδάξει ν’ ακούω μπλουζ. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το χαμόγελό του. Κουβεντιάσαμε για τον Παύλο. Του είχα εκμυστηρευθεί πως εκείνο το βρά-δυ είχα μπει στο αεροπλάνο από Λευκωσία για να τον ακούσω. Χάζεψε.Θα πήγαινα να τον ακούσω και κολυμπώντας. Ο λό-

γος βαρύς και απλός. Σε εποχές δυσώδους σήψεως, η τέχνη φαντάζει σαν νερομάννα στην μέση της ερήμου για την ψυχούλα μας. Τώρα που οι τηλεδωσίλογοι της ετοιματζίδικης εικόνας έχουν βαλθεί να εξοντώσουν ακόμη και την στερνή ικμάδα διαθέσεως για επικοι-νωνία, συναίσθημα, σκέψη, η παρουσία κάποιων αν-θρώπων που μεταγγίζουν την μουσική τους ως ήχο και λόγο και όχι ως βρακιά και σιλικόνη, κρατάει ακόμη την μοναχική αξιοπρέπειά μας στον αναπνευστήρα. Καμμία ετοιμοπαράδοτη τηλεεικόνα δεν καθίσταται ικανή να μου χαρίσει ούτε το ένα απειροστό από αυτό που μου έχουν δωρίσει απλόχερα στιγμές ακροάσεως κάτι νύχτες σκυλιασμένες.Σε κάποιους ανθρώπους συγχωρείς λίγα. Σε άλλους

καθόλου. Σε άλλους πολλά. Λατρεύω τον άνθρωπο που φόρεσε την ξενόφερτη ροκ μυθολογία στην άγια προσω-δία της Λαλιάς μας. Θα με σημαδεύει, θα με συνοδεύ-ει, θα με ταξιδεύει όσο ζω.

Τότε που την ακούγαμε

Στο πέμπτο ράφι αριστερά Της Ιλιάνας Κουλαφέτη

«Ένα μανιφέστο ουμανισμού μέσα στο οποίο δένουν τα μεγάλα θέματα του

ανθρώπου: Θεός, θάνατος, ταυτότητα, έρωτας, μνήμη, παιδική ηλικία».1

Η Ευρώπη του 17ου αιώνα βρίσκεται στο μεταίχμιο δύο εποχών. Η απαγκί-στρωση από τις μεσαιωνικές δεισιδαιμο-νίες και τον σκοταδισμό και η μετάβαση στη διαφωτισμένη εποχή των επιστη-

μών, των ανακαλύψεων, του ορθολογισμού και της αμ-φισβήτησης δημιουργεί την αίσθηση της αέναης πλέον κίνησης προς τα μπρος με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και την πίστη στην υπόσχεση για ένα καλύτερο αύριο. Η Γη-ραιά Ήπειρος αλλάζει κοσμοθεωρία και μαζί με αυτήν οι άνθρωποί της προσπαθούν να γεφυρώσουν το χάσμα των αντιλήψεών τους για τον κόσμο. Σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο, λοιπόν, ο Ισίδωρος

Ζουργός απογειώνει τις λογοτεχνικές του δεξιότητες, συνυφαίνοντάς τις άριστα με ιστορικές λεπτομέρειες, στο τελευταίο έργο του – έπος κατά την άποψή μας. Οι Σκηνές από τον βίο του Ματίας Αλμοσίνο αποτελούν σκηνές από τον βίο αυτής της Ευρώπης. Στη συγχυ-σμένη από τις αλλαγές της νεωτερικότητας δυτική και ανατολική επικράτεια, από μικρός ο Ματίας Αλμοσίνο, ένας κρυπτοεβραίος στη Βασιλεία, αρχίζει να περιφέρε-ται μαζί με τον πατέρα, τον θείο του και άλλους Εβραί-ους εμπόρους προς τη Σερενίσιμα (Βενετία). Η άγνωστη σε εμάς Ευρώπη της εποχής γίνεται ιδιαίτερα οικεία και παραστατική ήδη από τα πρώτα κεφάλαια του ογκώδους και πολυσχιδούς αναγνώσματος, μέσα από τις ευφάνταστες περιγραφές του συγγραφέα, οι οποί-ες βρίθουν από λεπτομέρειες ακουστικές, εικονικές, συναισθηματικές. Οι λάτρεις της Ιστορίας της Τέχνης δεν θα αργήσουν να αντιληφθούν πως οι λεπτομερείς αυτές εικόνες πηγάζουν από πίνακες των ζωγράφων των Κάτω Χωρών, όπως έχει αναφέρει ο ίδιος. Ρέμπραντ, Μπρέγκελ, Βαν Άικ, Ιερώνυμος Μπος: ήταν οι πρώτοι που απέδωσαν με λεπτομέρεια τη ζωή των Ευρωπαίων της Νεώτερης Ευρώπης, καθώς και τα φυσικά τοπία. Περιφερόμενοι, λοιπόν, οι αναγνώστες στις σελίδες του μυθιστορήματος, θα βρεθούν να ζουν στο «Χιονισμένο τοπίο», στη «Χώρα της ευδαιμονίας» ή και στον «Κήπο των επίγειων απολαύσεων»,2 ανάμεσα σε χωρικούς και περιπλανώμενους. Στην ίδια ακριβώς μαγεία που προ-σφέρουν οι λεπτομέρειες αυτών των έργων, ο συγγραφέ-ας θα προσδώσει τις χίλιες λέξεις που ανήκουν σε κάθε πίνακα ξεχωριστά.

Το βιβλίο μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια εγκυκλο-παίδεια της πρώιμης νεώτερης Ευρώπης: ιστορικά γεγονότα, σημαίνουσες προσωπικότητες, ιδέες, θρη-σκείες, επιστήμες, γεωγραφία, πολεμικά γεγονότα, μεσσιανικές αντιλήψεις συνδυασμένες με φιλοσοφικές αναζητήσεις για τον έρωτα, τον θάνατο, τον ανθρώπινο ψυχισμό, τη μοναξιά, τη συντροφιά, την πορεία και το νόημα της ζωής των ανθρώπων, ξεδιπλώνεται με αρι-στοτεχνικό τρόπο στους αναγνώστες. Ο πρωταγωνιστής θα γνωρίσει από πολύ μικρός την Ευρώπη του Διαφω-τισμού. Θα περπατήσει από την αυταρχική Βασιλεία στην πολυπολιτισμική Θεσσαλονίκη, όπου θα έρθει αντιμέτωπος με έναν διαφορετικό, ευρωπαϊκό αν μπο-ρούμε να τον ονομάσουμε, πολιτισμό. Στο χωνευτήρι αυτό των πολιτισμών, όπως ο ίδιος ονομάζει τη Σαλο-νίκη, ο νεαρός ακόμη Ματίας θα έρθει σε επαφή με νέες κουλτούρες και θρησκείες. Την ίδια στιγμή που οι Εβραίοι θα παραληρούν με τον ερχομό του Μεσσία Σαμπετάι Σεβί, οι δερβεσίδες θα τον καλούν με τον εκ-στατικό χορό τους:

Έλα έλα όποιος κι αν είσαι, περιπλανώμενος, ειδωλολά-τρης, πυρολάτρης, έλα ακόμη κι αν έσπασες χιλιάδες φορές τους όρκους σου,έλα και πάλι έλα, το δικό μας καραβάνι δεν είναι καρα-βάνι της απόγνωσης.

Ο ίδιος, ενσάρκωση του φιλοσοφικού συνθήματος της εποχής Sapere aude3, θα ενστερνιστεί και παράλληλα θα αμφισβητήσει διάφορες θρησκευτικές ταυτότητες, θα παρουσιάσει όποιες χρειάζεται ή και πολλές φο-ρές θα αποσιωπήσει τις πραγματικές του ρίζες. Έχει ανάγκη να γνωρίσει και να κατανοήσει όλες αυτές τις θρησκείες και την ανάγκη των ανθρώπων να πιστεύουν. Παρ’ όλα αυτά, έχει και την ανάγκη να ερευνήσει κα-θώς, όντας πλέον ενήλικος και γιατρός στο επάγγελμα, ο μόνος του θεός είναι η επιστήμη.Το χαρισματικό παιδί, λοιπόν, που μεγαλώνει ανάμε-

σα στη Δύση και την Ανατολή, γίνεται ενσαρκωτής όλων των πολιτισμών και αποδέκτης όλων των τάξεων. Δια-τηρεί το πρόσταγμα του ουμανισμού να παραμένει ο άνθρωπος κέντρο της προσοχής από όπου κι αν προέρ-χεται (εθνικά-ταξικά-θρησκευτικά). Έρχεται σε επαφή με την υψηλή αριστοκρατία αλλά και με τα πιο χαμηλά στρώματα, τηρώντας πάντα την ίδια ανθρώπινη στάση προς όλους. Δύσκολος και αινιγματικός, αρνείται να ρίξει άγκυρα σε μια συγκεκριμένη πόλη και, επιρρε-πής καθώς είναι στην αύξηση της «μέλαινας χολής» στον οργανισμό του, μετατρέπεται σε έναν περιπλανώ-μενο δυστυχισμένο χαρακτήρα. Ο ψυχισμός του πρωταγωνιστή συμπορεύεται με τη

θυελλώδη ιστορική εποχή. Όσο η Ευρώπη βρίσκεται στο μεταίχμιο δύο εποχών, αφήνοντας πίσω τον σκοτα-δισμό του Μεσαίωνα και προσπαθώντας να εγκολπώσει τον Διαφωτισμό της Νεώτερης Εποχής, τόσο ο χαρακτή-ρας μας προσπαθεί να θεμελιώσει μια στέρεη εικόνα του κόσμου γύρω του. Ο Ματίας Αλμοσίνο είναι ο κρίκος που συνδέει την

Ευρώπη. Βιώνει όλες τις ιδιομορφίες της και τις ανη-συχίες της, λαμβάνοντας και ο ίδιος μέρος στη μετεξέ-λιξη της ιστορίας. Πιστός ακόλουθος του αθεϊσμού, θα παραδώσει τις υπηρεσίες του σε έναν από τους θεούς που γνώρισε στην πολυτάραχη ζωή του, αλλά ποτέ δεν θα ξεκαθαρίσει αν πρόδωσε την ορθολογιστική σκέψη και τη δύναμη της αμφισβήτησης. Ο Ισίδωρος Ζουργός το αφήνει στην κρίση του κάθε αναγνώστη.Σε όποιο λογοτεχνικό είδος κι αν εντάξουμε το βιβλίο

–κοινωνικό, ιστορικό, φιλοσοφικό μυθιστόρημα– πρό-κειται για ένα βιβλίο-οδοιπορικό πολλαπλών αναγνώ-σεων, που θα σας μαγέψει με τον λυρισμό του και θα ανταμείψει στο έπακρο τις ώρες που θα του αφιερώ-σετε. Εν κατακλείδι, ο Ισίδωρος Ζουργός, μετά την Αηδονό-

πιτα και την Ανεμώλια, μας δίνει ακόμη μια φορά τους λόγους για τους οποίους έχουμε ανάγκη τη λογοτεχνι-κή εμπειρία: για την κατά μέτωπο επίθεσή μας στην καθημερινότητα και τον επαναπροσδιορισμό, στην εποχή των παντός είδους κρίσεων, όλων των ιδεολογι-κών και ψυχικών ρωγμών που αυτές δημιουργούν.

1. Χαρακτηρισμός που έδωσε ο ίδιος ο συγγραφέας στο βι-βλίο του σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Καθημερινή 11/05/2014.2. Πίνακες των Μπρέγκελ και Ιερώνυμου Μπος αντίστοιχα. 3. «Sapere aude» (Τόλμα να γνωρίζεις): Λατινικό γνωμικό του Εμμανουήλ Καντ που χαρακτηρίζει ολόκληρη την εποχή του Διαφωτισμού.

Σκηνές από τον βίο του Ματίας Αλμοσίνο

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Από γωνιά στρατηγική Του Άντη Λοΐζου

Ανυπαρξία στρατηγικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι πραγματικότητες και ο γυμνός βασιλιάς

Τα τελευταία δέκα χρόνια, μετά την επιχείρηση ΑΡΤΕ-ΜΙΣ στο Κονγκό, την επιχείρηση ΑΤΑΛΑΝΤΑ κατά της πειρατείας και άλλες μικρότερης κλίμακας και εκ του ασφαλούς επιχειρήσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είχε να αντιμετωπίσει κάποια κρίση σοβαρή, πλην της οικονομι-κής και του εμφυλίου πολέμου στη Συρία.Μελετώντας και εξετάζοντας με προσοχή την οικονομική

κρίση στην ΕΕ και τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία, αντι-λαμβανόμαστε την απόλυτη πολυφωνία και την ανυπαρ-ξία κοινής στρατηγικής και κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για την αντιμετώπιση πολύ σοβαρών προβλημάτων που, αν και επισυμβαίνουν εκτός ΕΕ, οι επιπτώσεις έχουν αντίκτυπο στο εσωτερικό της. Το χειρότερο και τραγικότερο στις δύο προαναφερθείσες

κρίσεις είναι η αδυναμία έγκαιρης αναγνώρισης και αντι-μετώπισής τους από κοινού από όλα τα κράτη της ΕΕ. Τουναντίον, τις άφησαν να αναπτύσσονται με γεωμετρική πρόοδο, χωρίς να λαμβάνουν μέτρα αντιμετώπισής τους έγκαιρα και, όταν αυτές επιδεινώνονταν όλο και περισσό-τερο, επέβαλαν οδυνηρές λύσεις στα εμπλεκόμενα κράτη και κυρίως σε αυτά της νότιας Ευρώπης.Παράλληλα, μέσα από αυτές τις δύο κρίσεις, διαφαίνε-

ται σαφέστατα μια πολυφωνία έκφρασης και προβολής συμφερόντων και φαίνεται ότι η συνοχή της ΕΕ έχει δι-ασπαστεί και η κάθε χώρα ενεργεί σύμφωνα με τα δικά της συμφέροντα. Κλασικές περιπτώσεις, αυτές της Ουγ-γαρίας, της Κροατίας και άλλων χωρών της βόρειας Ευ-ρώπης, όπως της Γερμανίας, που επιλεκτικά και οργα-νωμένα ενεργεί επ’ ωφελεία μιας κατηγορίας προσφύγων που εξυπηρετούν φυσικά τα δικά της συμφέροντα. Τα «ευρωπαϊκά» αυτά κράτη δείχνουν απίστευτη αναλγησία και σκληρότητα, ενώ οι χώρες της Βαλτικής επιδεικνύ-ουν μία αδιαφορία που αποδεικνύει ότι έχουν ξεχάσει πολύ γρήγορα τα όσα είχαν υποφέρει από την ΕΣΣΔ, μη παραγνωρίζοντας φυσικά και τον ρόλο τους στο πλευρό της ναζιστικής Γερμανίας. Εάν εξετάσουμε το επαίσχυντο ιστορικό τους παρελθόν κατά τον 20ό αιώνα, διερωτόμα-στε τι σχέση έχουν με τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες. Πώς είναι δυνατόν αυτές οι χώρες, με τις μελανότερες σελίδες της ιστορίας τους γεμάτες με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, και πολύ περισσότερο η Γερμανία, με την εξόντωση εκατομμυρίων Ρώσων και Εβραίων αθώων θυ-μάτων, να τηρούν ακόμα και σήμερα μια στάση χωρίς υπερβολή ρατσιστική;Το πρόβλημα της έλλειψης στρατηγικής διαφαίνεται σα-

φέστατα από τις ακόλουθες, αχαρακτήριστες από κάθε λογική έννοια, ενέργειες και παραλείψεις:1. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στην ΕΕ, που εφάρμο-

σαν αρχικά μια πολιτική υπέρ των φανατικών μουσουλ-μάνων και εναντίον των κυβερνήσεων της Λιβύης, της Συ-ρίας, του Ιράκ κ.ά., ποτέ δεν ασχολήθηκαν με πολεμικά παίγνια για το τι επρόκειτο να γίνει ή, εάν ασχολήθηκαν, έκαναν τραγικά λάθη, διαδικασίας και τακτικής, βοη-θώντας έτσι στη δημιουργία του τέρατος που ονομάζεται Ισλαμικό Χαλιφάτο και που ιδρύθηκε από το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε την Κυριακή 29 Ιουνίου 2014.2. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στην ΕΕ αυτοτυφλώ-

θηκαν εθελουσίως μπροστά στα απάνθρωπα εγκλήμα-τα και τις καταστροφές μνημείων πολιτισμικής κληρο-νομιάς από τους άνδρες του Ισλαμικού Κράτους, αλλά δεν μπόρεσαν να προβλέψουν τις μεγάλες μετακινήσεις προσφύγων προς την Ευρώπη, τις οποίες καλύτερα θα αντιμετώπιζαν στις χώρες τους με επιβολή ειρήνης και οικονομική-ανθρωπιστική βοήθεια και όχι με διασπαστι-κές-αποσταθεροποιητικές ενέργειες.3. Οι χώρες που συμμετείχαν στον «αγώνα» κατά του

ΙΣΙΣ το έκαναν υποκριτικά και προς το θεαθήναι και όχι για επίτευξη ουσιαστικού αποτελέσματος, όπως έκαναν στους πολέμους στον Κόλπο, στο Ιράκ, στη Σερβία και στο Κόσσοβο.4. Σήμερα, τα δύο προβλήματα έχουν μεταφερθεί εντός

της ΕΕ, το μεν οικονομικό εξ ολοκλήρου, το δε πρόβλη-μα των προσφύγων κατά το μεγαλύτερο μέρος του, με αποτέλεσμα να έχουμε τριγμούς στη συνοχή της ΕΕ, ανυπαρξία κοινής πολιτικής και πολλά ερωτηματικά για το προς τα πού οδεύει η ΕΕ.5. Η Τουρκία, που λαμβάνει τεράστια κονδύλια από την

ΕΕ για αντιμετώπιση των προσφύγων, δαπανά μόνο μι-κρά κονδύλια προς τούτο και προωθεί συστηματικά και μαζικά μετανάστες προς την ΕΕ μέσω Ελλάδας, χωρίς να υπάρχει καμιά αντίδραση της ΕΕ προς την Τουρκία.Επί του θέματος θα μπορούσαν να γραφτούν πολλά, η

ουσία όμως είναι μία: Η συνεργασία ΗΠΑ, Ρωσίας και ΕΕ για άμεση λύση του προβλήματος στη Μέση Ανατο-λή. Παράλληλα, οι χώρες-μέλη της ΕΕ, εάν δεν βρουν μια κοινή στρατηγική στα δύο προαναφερθέντα μείζονα προβλήματα, τότε θέτουν τον θεμέλιο λίθο της διάσπασης της Ένωσης και τότε για τους μικρούς, και δη αυτούς του νότου, θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου.

10 26 Σεπτεμβρίου 2015 | τεύχος 9ο |ΕΝΩΣΙΣ

ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ

Κι οι ποιητές με χέρι υγρό υμνούνε της πατρίδας τον χαμό, κάνουν με θέρμη τα στοιχειά στιχάκια,

με τους σοφούς του κράτους τα ’χουνε πλακάκια, σαν χέλια γλοιώδικα έχουν πουληθεί,

τους έχω σιχαθεί.Σαν χέλια γλοιώδικα έχουν πουληθεί,

τους έχω σιχαθεί.

Η καθ’ ημάς Ανατολή Της Μνημοσύνης

Αυτήν την εβδομάδα, η EE αποφάσισε να παρακάμψει τις ψήφους της Ρουμανίας, της Τσεχίας, της Σλοβακί-ας και της Ουγγαρίας και επέβαλε απόφαση να υποδε-χθεί συνολικά (και κατόπιν κατ’ αναλογία για το κάθε κράτος-μέλος) 120.000 Σύριους πρόσφυγες, επειδή η κατάσταση έφτασε πλέον στο απροχώρητο. Βέβαια, αν ρωτήσει κανείς τα εκατομμύρια των κατοίκων της Συρίας, η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο εδώ και χρόνια και η στάση πολλών δυτικών κρατών, εντός και εκτός ΕΕ, συνετέλεσε στο γεγονός αυτό.Μόνη εξαίρεση σε αυτήν την απόφαση αποτελεί η

Μεγάλη Βρετανία, επειδή η κυβέρνηση του Κάμερον δεσμεύθηκε ήδη ξεχωριστά να υποδεχθεί 4.000 Σύρι-ους πρόσφυγες φέτος και 20.000 εντός της επόμενης πενταετίας. Αυτήν τη στιγμή, πάντως, βρίσκονται σε έξαρση τα εθνικιστικά συναισθήματα στη χώρα, ιδιαί-τερα σε εκείνες της αγγλικές επαρχίες που κατοικού-νται σχεδόν ολοκληρωτικά από λευκούς Εγγλέζους που αγαπούν τη βασίλισσα, τιμούν τις ένδοξες μέρες της Αυτοκρατορίας και δεν έχουν δει «ξένο» παρά μόνο στην τηλεόραση – τα συμπεράσματα δικά σας. Η αφή-γησή τους πάει ως εξής: η υποδοχή προσφύγων είναι εισβολή (!), κινδυνεύει το αγγλικό έθνος από προσμεί-ξεις (!!), η Αυτοκρατορία ήταν η πιο ένδοξη περίοδος της βρετανικής ιστορίας (!!!), η Βρετανία για τους Βρε-

τανούς… Μάλλον δεν αντιλαμβάνονται την ειρωνεία των απόψεών τους. Παράλληλα, ευτυχώς, οργανώνονται παντού, ιδιαίτε-

ρα στις αγγλικές πόλεις, λαϊκές κινητοποιήσεις κατά της ενδεχόμενης βρετανικής στρατιωτικής επέμβασης στη Συρία και υπέρ της υποδοχής προσφύγων. Ένας φίλος και συνάδελφος αρθρογράφος υποστηρίζει πως οι αριστεροί, αναρχικοί ή γενικά ενημερωμένοι και ανοιχτόμυαλοι Εγγλέζοι δεν παύουν να είναι αποικι-οκράτες. Τώρα όμως, με τον νέο ηγέτη των Εργατικών, Τζέρεμυ Κόρμπυν, να ασπάζεται, ανάμεσα σε πολλά άλλα, και ιδέες για τη Μέση Ανατολή που θεωρούνται, για τη Βρετανία, ακραίες και επαναστατικές, εμείς επι-λέγουμε να ελπίζουμε…Όσο για τις κυπριακές απόψεις περί του ζητήματος

αυτού, όσο λιγότερα λέμε, τόσο το καλύτερο. Αν ήθελε κανείς να διαφωνήσει με την υποδοχή Σύριων προσφύ-γων στην Κύπρο, θα μπορούσε να πει, ορθώς, ότι αυ-τός ο τόπος έχει ήδη χιλιάδες δικούς του πρόσφυγες, οι οποίοι, εδώ και πάνω από σαράντα χρόνια, ακόμα δεν κατάφεραν να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Θα μπορούσε επίσης να υποδείξει το γεγονός ότι το κράτος μας, αυτήν τη στιγμή, δεν έχει την οικονομική δυνα-τότητα να στηρίξει κανέναν. Το πρόσφατο σχόλιο του υπουργού Εξωτερικών μας όμως, που θέλει να κάνει διαλογή ανάμεσα στους πρόσφυγες και να πάρει μόνο τους Χριστιανούς, σαν να ψωνίζει λαχανικά στη λαϊκή, τα λέει όλα. Ταυτόχρονα, κυκλοφορεί στο διαδίκτυο μια συγκλο-

νιστική εικόνα, που παρουσιάζει φετινή φωτογραφία μίας Σύριας γυναίκας που εγκαταλείπει το σπίτι της, δίπλα σε μια φωτογραφία μίας Ελληνίδας Μικρασιά-τισσας που κάνει το ίδιο το 1922. Συμπέρασμα; Εμείς δεν είμαστε Εγγλέζοι. Είμαστε Έλληνες. Ο πόνος του να χάνει κανείς την πατρίδα του από βάρβαρους ει-σβολείς, φονιάδες, βιαστές και κατακτητές δεν μας εί-ναι καθόλου ξένος. Τον αντιμετωπίζουμε καθημερινά. Δυστυχώς, πολλοί επιλέγουν συνειδητά να ξεχνούν ή, πολύ απλά, θεωρούν ότι το προσφυγικό ζήτημα, είτε το κυπριακό είτε το συριακό, δεν τους αφορά. Αρκεί κανείς να θυμηθεί πώς συμπεριφέρθηκαν ορισμένοι Κύπριοι στους συμπατριώτες τους, τους πρόσφυγες από τα κατεχόμενα το 1974. Δεν χρειάζεται, όμως, να επαναλαμβάνουμε τα αυτονόητα. Ο νοών νοείτο, όπως λέει συχνά ο εκδότης μας.

Ασχολείται κανείς με τους πρόσφυγες;

ΔΙΕΘΝΗ

11

ACM Christofides LTD

ACM Christofides LTD

ΕΝΩΣΙΣ | τεύχος 9ο | 26 Σεπτεμβρίου 2015

Σαν απόκληρος Του Χρίστου Πέτρου

Μια νύχτα πριν 200 χρόνια στη Γερμανία…Για το δημοτικό μας τραγούδι

Μετά το 1806, και αφού ο Ναπολέοντας έθεσε υπό τον έλεγχό του τη Γερμανία, ο βαρόνος Βέρνερ Φον Χαξ-τχάουζεν, ο οποίος μιλούσε δεκατρείς γλώσσες και είχε σπουδάσει Νομικά, Ανατολικές Σπουδές και Ια-τρική, όντας πολέμιος του Βοναπάρτη, αποφάσισε να αυτοεξοριστεί στην Αγγλία. Για να βιοπορίζεται, έπιασε δουλειά ως γιατρός σε ένα ναυτικό νοσοκομείο κοντά στο Λονδίνο. Ο περίεργος αυτός γιατρός μια μέρα, κα-θώς περπατούσε στους διαδρόμους του νοσοκομείου, άκουσε μια παρέα Ελλήνων ναυτικών να σιγοτραγου-δούν κάτι που το βρήκε ενδιαφέρον. Ο Χαξτχάουζεν, ο οποίος μιλούσε και ελληνικά, παράτησε τη δουλειά που έκανε και πήγε κοντά στους Έλληνες ναυτικούς παρακαλώντας τους να του πουν το τραγούδι τους. Τότε αυτοί ξεκίνησαν:

Συννέφιασε ο Παρνασσός, βρέχει στα καμποχώρια

κι εσύ, Διαμάντω, νύχτωσες, πού πας αυτήν την ώρα; Πάω γι’ αθάνατο νερό,

γι’ αθάνατο βοτάνι να δώσω της αγάπης μου

ποτέ να μην πεθάνει. Για όσες μέρες έμειναν στο νοσοκομείο οι Έλληνες

ναυτικοί, ο Χαξτχάουζεν κατέγραφε μαγεμένος τα τρα-

γούδια που του έλεγαν. Ήταν η πρώτη φορά που κά-ποιος προέβαινε σε συστηματική καταγραφή των δη-μοτικών τραγουδιών.Το 1814, μετά την πτώση του Ναπολέοντα, ο βαρόνος

Φον Χαξτχάουζεν πήγε στο συνέδριο της Βιέννης, έχο-ντας στις αποσκευές του τα δημοτικά τραγούδια που του είπαν οι Έλληνες ναυτικοί. Η Βιέννη τότε αποτε-λούσε παγκόσμιο πολιτικό και πνευματικό κέντρο, στο οποίο είχαν σημαντική παρουσία και δράση Έλληνες των γραμμάτων και του πνεύματος. Έναν απ’ αυτούς, λοιπόν, συνάντησε εκεί ο Χαξτχάουζεν, τον Μακεδόνα Θεόδωρο Μανούσο, και του είπε πως θέλει να κατα-γράψει όσο το δυνατό περισσότερα ελληνικά δημοτι-κά τραγούδια με σκοπό να τα εκδώσει. Πρόθυμος ο Μανούσος πήγε τον βαρόνο στη γιαγιά του, την κυρία Αλεξάνδρα, η οποία τους είπε αρκετά τραγούδια. Ακο-λούθως, ο Χαξτχάουζεν, που είχε πλέον συγκεντρώ-σει έναν σημαντικό αριθμό τραγουδιών, τα μετέφρασε σε έμμετρη γερμανική γλώσσα, αλλά η εκδοτική του προσπάθεια δεν μπόρεσε να συνεχιστεί, επειδή ο ίδιος ένιωθε πως δεν διέθετε τις κατάλληλες γνώσεις προκει-μένου να προλογίσει και να επεξηγήσει ικανοποιητικά τα τραγούδια. Έτσι, ο Χαξτχάουζεν, μη μπορώντας να συνεχίσει τα

εκδοτικά του σχέδια, έδωσε σε μερικούς γνωστούς του τα τραγούδια αυτά για να τα διαβάσουν. Ένας απ’ αυ-τούς ήταν και ο μεγάλος ποιητής Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε. Ο Γκαίτε ερωτεύτηκε με όλη τη δύναμη της ψυχής του το είδος αυτό της ελληνικής λαϊκής ποίη-σης. Τόσο, που σε κάθε ευκαιρία παρότρυνε τον Χαξ-τχάουζεν να εκδώσει αμέσως τα δημοτικά τραγούδια. Ο Γκαίτε είχε τόσο γοητευθεί, που σε επιστολή προς τον γιο του Αύγουστο, στις 15 Ιουνίου του 1815, αναφέρει με ενθουσιασμό ότι το δημοτικό τραγούδι των Ελλή-

νων «…είναι τόσο δραματικό, επικό και λυρικό που δεν υπάρχει αντίστοιχό του στον κόσμο. Οι εικόνες αυτού του τραγουδιού είναι εκπληκτικές. Δυο βουνά μαλώνουν με-ταξύ τους, ένας αετός μιλάει με το κομμένο κεφάλι ενός κλέφτη, ένας κλέφτης λέει να του κόψουν το κεφάλι για να μην το πάρουν οι Τούρκοι…» Αυτήν την ευτυχία που γεύτηκε ο Γκαίτε, ερχόμενος

σε επαφή με το δημοτικό μας τραγούδι, θέλησε να τη μοιραστεί με έναν σημαντικό αριθμό λογίων της Γερμα-νίας. Έτσι, κάπου το φθινόπωρο του 1815, οργάνωσε μια φιλολογική σύναξη με τους σημαντικότερους λο-γίους της Γερμανίας και τους «σύστησε» τα δημοτικά τραγούδια των Ελλήνων. Είχαν όλοι μείνει άφωνοι. Ο ενθουσιασμός με τον οποίον τους μιλούσε ο Γκαίτε, οι εικόνες που δημιουργούσαν με τη φαντασία τους ακού-γοντας τα τραγούδια, η πρωτόγνωρη για αυτούς ποιητι-κή δομή, τα μορφολογικά και τα άλλα χαρακτηριστικά των δημοτικών τραγουδιών τούς είχαν καθηλώσει. Εφέτος, λοιπόν, το φθινόπωρο του 2015, κλείνουν

200 χρόνια από το βράδυ εκείνο που ο Γκαίτε μίλησε μπροστά σε κοινό για το δημοτικό τραγούδι των Ελλή-νων. Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία κατά την οποί-αν κοινοποιήθηκε και ταυτόχρονα αναγνωρίστηκε ως μέγιστο ποιητικό είδος το νεοελληνικό δημοτικό μας τραγούδι, το οποίο καθόρισε μάλιστα και το ποιητικό ύφος πολλών σημαντικών ευρωπαίων ποιητών. Τέλος, για την ιστορία, να πούμε ότι η συλλογή του

Χαξτχάουζεν κυκλοφόρησε πολλά χρόνια μετά, στα 1935. Τον είχαν προλάβει πολλοί άλλοι, οι οποίοι γνώ-ρισαν και αυτοί το δημοτικό τραγούδι των Ελλήνων και είχαν, όπως φαίνεται, τις κατάλληλες γνώσεις για να εκδώσουν μια τέτοια συλλογή. Πρώτος εξ αυτών ήταν ο Γάλλος Κλωντ Φωριέλ που στα 1824 εξέδωσε για πρώτη φορά συλλογή ελληνικών δημοτικών τραγουδιών.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Κι ας τρώγομεν πέτρες...

12 26 Σεπτεμβρίου 2015 | τεύχος 9ο |ΕΝΩΣΙΣ

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Η τακτική Τσίπρα θα ’πρεπε να διδάσκεται στα πανε-πιστήμια του τόπου μας και της αλλοδαπής, ως υπο-δειγματική τακτική πολιτικής απάτης και κοινωνικού κατευνασμού. Ο άνθρωπος αυτός πήρε τη διαδικασία του δημοψηφίσματος, που κανονικά είναι μια υγι-ής καθολική δημοκρατική διαδικασία, που επιτρέπει στους ανθρώπους να εκφραστούν πέρα από τους παρα-ταξιακούς φατριασμούς, και τη μετέτρεψε σε εργαλείο προσωπικής ισχύος του, για να κατανικήσει τους εσω-κομματικούς και τους κοινοβουλευτικούς του αντιπά-λους. Λίγες μέρες μετά, υπέγραψε το χειρότερο μνημό-νιο στην ιστορία των τριών δανειακών συμβάσεων που έχουμε υπογράψει, δίχως να ανοίξει μύτη.Η δυναμική του κίβδηλου δημοψηφίσματος δεν εξα-

ντλήθηκε εκεί. Δύο μήνες μετά, όντας μνημονιακός, τη χρησιμοποίησε για να οργανώσει μια ακόμα εκλογική αναμέτρηση (τη δεύτερη σε επτά μήνες) και να νική-σει κατά κράτος τη Νέα Δημοκρατία. Κάπως έτσι, με-τέτρεψε το ΟΧΙ του δημοψηφίσματος σε ΝΑΙ προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Γεγονός που τον καθιστά προς το παρόν μόνο αδιαμφισβήτητο κυρίαρχο του ελληνικού πολιτικού σκηνικού. Κυριακή κοντή γιορτή όμως, γιατί αυτός ο άνθρωπος νομίζει ότι η πολιτική είναι εκλογικό άθλη-μα, ξέρει μόνο από «επικοινωνία», ενώ από πολιτική ουσία και κυβερνησιμότητα είναι το απόλυτο μηδέν. Γι’ αυτό και αν κάτι συνδέει όλες τις επιλογές που έκανε στο υπουργικό συμβούλιο, αυτό είναι η γελοιότητα και η παντελής ανικανότητα των περισσότερων προσώπων που το απαρτίζουν.Και πάλι, βέβαια, οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν

πριν την εφαρμογή των μέτρων που προβλέπει η τρίτη δανειακή σύμβαση και άρα προτού να εισπράξει το πο-λιτικό κόστος που αυτή συνεπάγεται. Άραγε, οι εκλογές θα λειτουργήσουν και πάλι κατευναστικά ως προς την κοινωνική οργή; Άδηλον. Το μόνο που ξέρουμε προς το παρόν [έχουν

περάσει δύο μέρες από τις εκλογές τη στιγμή που γρά-φεται αυτό το κείμενο] είναι ότι μια αίσθηση απελπι-σίας έχει κατακάτσει σαν ομίχλη μέσα στην ελληνική κοινωνία. Κανείς δεν πανηγυρίζει και ήταν πολύ εύστο-χο το σχόλιο φίλου σε σελίδα κοινωνικής δικτύωσης: «Τι έγινε; Το μετανιώσατε;»Αν δεν το έχουν μετανιώσει μέχρι σήμερα οι Έλληνες,

είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα το μετανιώσουν στο μέλλον. Και αυτό δεν αφορά μόνο στα οικονομικά, αλλά κυ-ρίως στα εθνικά θέματα στα οποία αυτή η κυβέρνηση ίσως και να είναι η χειρότερη της μεταπολίτευσης, μαζί με εκείνην του Γεωργίου Ανδρέα Παπανδρέου (εξάλλου αρκετοί είναι οι νυν υπουργοί που προέρχονται από τον δικό του χώρο).Το αυτό δεικνύει η τοποθέτηση του Νίκου Φίλη και

της Σίας Αναγνωστοπούλου στο Υπουργείο Παιδείας – ενός αρνητή της γενοκτονίας του Μικρασιατικού Ελλη-νισμού, και μιας φανατικής ανανίστριας, η οποία είχε ενεργό ρόλο ως σύμβουλος στο κυπριακό ΥΠΕΞ κατά την κρίσιμη περίοδο προετοιμασίας του σχεδίου Ανάν (θητεία Κασουλίδη στην τότε κυβέρνηση Κληρίδη). Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και

το Ποτάμι τα κατάφεραν εν τέλει ώστε στην περιφέρεια Ροδόπης να εκλεγούν μόνο βουλευτές της μειονότητας, φίλα προσκείμενοι στο προξενείο βεβαίως βεβαίως, και κανείς που να εκπροσωπεί τη… χριστιανική πλειοψη-φία.Και αν νομίζετε ότι τελειώσαμε, να σας πληροφορή-

σουμε ότι ούτε το δημογραφικό πρόβλημα φαίνεται ότι απασχολεί αυτήν την κυβέρνηση – όσο για τη φυγή των νέων, αυτό που έχει αποφασίσει να κάνει είναι να προ-χωρήσει την ελληνογερμανική συνέλευση συνεργασίας σε επίπεδο νεολαίας, θεσμό που σαφέστατα προωθεί και παρακινεί τους νέους να εγκαταλείψουν τη χώρα μια ώρα αρχύτερα. Όσο για την παραγωγική ανασυ-γκρότηση, αυτήν κλάφτε την, καθώς η ραγδαία ΠΑΣΟ-Κοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ προδικάζει ότι η οικονομική του πολιτική θα κινηθεί στην ίδια παρασιτική πεπατημένη με τις προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις – τι άλλο δείχνει εξ άλλου η τοποθέτηση της τόλμης-και-γοητεί-ας Θεοδώρας Τζάκρη στο υφυπουργείο Βιομηχανίας;Μετά από όλα αυτά, οι φίλοι αναγνώστες θα ανα-

ρωτιούνται τι στο καλό κάνει αυτή η κυβέρνηση για να τους ψηφίζουν έτσι οι Έλληνες. Η απάντηση είναι απλή: Τους κοροϊδεύει ότι είναι «το νέο», την ίδια στιγ-μή που αποτελούν τη νεκρανάσταση του ΠΑΣΟΚισμού στη χειρότερή του εκδοχή – ο αμοραλισμός του Ανδρέα Παπανδρέου σε συνδυασμό με τον ευρωλιγουρισμό του Κώστα Σημίτη. Σαν τον Φλαμπουράρη, το τεχνικό γρα-φείο του οποίου έκανε δουλίτσες με την περιφέρεια Πε-λοποννήσου ενόσω ήταν υπουργός, και έβγαλε όλη την εκλογική περίοδο να μας πείσει ότι το κόμμα του είναι ενάντια στη «διαπλοκή», παρουσιάζοντας κάτι αστεία δικαιολογητικά για την περίπτωσή του.Για να είμαστε δίκαιοι και τίμιοι, όμως, η εξαπάτηση

έχει δύο άκρες: Αυτόν που εξαπατά και εκείνον που εξαπατείται. Μισή ντροπή του Αλέξη, λοιπόν, και μισή ντροπή των Ελλήνων που αφήνονται να εξαπατηθούν από τον Βασιλάκη Καΐλα της πολιτικής. Κατά τα άλλα, οι πιο υγιώς σκεπτόμενοι απείχαν από την εκλογική διαδικασία, διότι οι υπόλοιποι είναι «μπατάκια» και «κατιμάς» της πολιτικής – γεγονός βέβαια που αφήνει τον Αλέξη ανενόχλητο να κάνει προς το παρόν ό,τι του καπνίσει. Α! Και κάποιοι αξιολάτρευτοι συμπολίτες μας φρόντι-

σαν να επαναλάβουν την ντροπή υποστήριξης των ναζί της Χρυσής Αυγής, δύο μέρες μετά αφότου ο αρχηγός

τους ανέλαβε την πολιτική ευθύνη για τη δολοφονία του Φύσσα. Άλλοι, εξίσου έξυπνοι, έβαλαν επί τέλους τον Βασίλη Λεβέντη στη Βουλή, για να ολοκληρωθεί το τσίρκο. Διαγιγνώσκετε απελπισία; Όχι, οργή απέναντι σε ένα

πολιτικό σύστημα και μια κοινωνία που έχει παρακ-μάσει εντελώς. Οργή που τροφοδοτεί περαιτέρω θέλη-ση για αντίσταση. Ας είμαστε ειλικρινείς, όμως: «Είναι άλλο να πεθαίνεις για την Ελλάδα, και άλλο αυτή να σε πεθαίνει».

Υ.Γ.: Κλείνουμε με ένα ποίημα του Μιχάλη Κατσαρού, ζητώντας βέβαια συγγνώμη από τον αρχισυντάκτη της «Ε» για το εκτεταμένο του κειμένου: Πλήθος ΣαδδουκαίωνΡωμαίων υπαλλήλωνμάντεις και αστρονόμοι(κάποιος Βαλβίλος εξ Εφέσου)περιστοιχίζουν τον Αυτοκράτορα.Κραυγές απ’ τον προνάρθηκα του Ναού.Απ’ τη φατρία των Εβιονιτών κραυγές:«Ο ψευδο-Μάρκελος να παριστάνει το Χριστό».«Διδάσκετε την επανάστασιν κατά του πρίγκιπος».«Οι Χριστιανοί να ’χουνε δούλους Χριστιανούς».«H αριστοκρατία του Ναού να εκλείψει».Εγώ απέναντί σας ένας μάρτυραςη θέλησή μου που καταπατήθηκετόσους αιώνες.Τους ύπατους εγώ ανάδειξα στις συνελεύσειςκι αυτοί κληρονομήσανε τα δικαιώματαφορέσαν πορφυρούν ατίθασον ένδυμασανδάλια μεταξωτά ή πανοπλίαεξακοντίζουν τα βέλη τους εναντίον μου –η θέλησή μου που καταπατήθηκετόσους αιώνες.Τους άλλους απ’ την πέτρα και το τείχος μουκαθώς νερό πηγής τους είχα φέρειη θρησκεία τους μυστηριώδης δεισιδαιμονίατα άλογά τους απ’ τον κάμπο μου·δε μου επέτρεψαν να δω τον Αυτοκράτορατους ύπατους δεν άφηναν να πλησιάσωσε μυστικά συμπόσια και ένδοξατη θέλησή μου την καταπατήσανετόσους αιώνες.Τώρα και γω υποψιάζομαιόλο το πλήθος των αυλοκολάκωνόλους τους ταπεινούς γραμματικούςτους βραβευμένους με χρυσά παράσημαλεγεωνάριους και στρατηλάτεςυποψιάζομαι τις αυλητρίδες τη γιορτήόλους τους λόγους και προπόσειςαυτούς που παριστάνουνε τους εθνικούςτον πορφυρούν χιτώνα του πρίγκιποςτους συμβουλάτορες και τους αιρετικούςυποψιάζομαι συνωμοσίανύχτα θα ρεύσει πολύ αίμανύχτα θα εγκαταστήσουν τη βασιλεία τουςνέοι πρίγκιπες με νέους στεφάνουςοι πονηροί Ρωμαίοι υπάλληλοι του αυτοκράτοροςτοιμάζουνε κρυφά να παραδώσουννα παραδώσουν τα κλειδιά και την υπόκλισή τους.Εγώ πάλι μέσα στο πλήθος διακλαδίζομαιη θέλησή μου διακλαδίζεται μέσα στο πλήθοςμαζεύω τους σκόρπιους σπόρους μουγια την καινούργια μακρινή μου ανάστασημαζεύω.

Εκλογές στραπατσάδα Του Λυκούργου Καλλέργη

ΜΑΝΑ, ΚΡΑΤΑ ΚΑΛΑΕπειδή ζηλέψαμε τον φίλο Λυκούργο Καλλέργη, θα θέλαμε να στείλουμε και εμείς ένα μήνυμα σε όσους παραμένουν Έλληνες (κι όχι Ellines) στην Αθήνα, στη Θεσ-σαλονίκη, στη Θράκη, στην Ήπειρο, στα νησιά. Τους αφιερώνουμε τους παρακάτω στίχους:

Ούλλους τζι αν μας θανατώσειτων αγάδων η κατζιάτζι ένας Έλληνας να ζήσει,πάλε εν να τους πολεμήσει,Ένωσιν εν να ζητήσειγιατί η μάνα εν γλυτζιά.

ΠΑΙΔΙΑ, ΣΗΚΩΘΕΙΤΕ ΝΑ ΒΓΟΥΜΕ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ

ΕΤΟΣ Β’ | ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΚΥΠΡΟΥ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ 2015 | Φύλλο 17

Ο ΘΚΙΑΟΛΟΣ Ο ΜΑΥΡΟΣΤΖΙ ΑΣ ΓΕΝΕΙ ΤΟ ΓΑΙΜΑΝ ΜΑΣ ΜΕΛΑΖΟΥΜΟΣ

Να πίννουν τ’ αττιλούθκια Εμείς τ’ αγκαττελλούθκια Του Κώστα Βασιλείου

να κάμνουσιν λοττούθκια. είμαστιν σγαρτιλούθκια. του ποιητή του λλίου. Σκίτσο: Κύριλλος Σαρρής

13

απόσπασμα από διάλεξη-εισήγησηστη Φιλοσοφική Εταιρεία (2015)

[…] Διερευνώντας επίκαιρα πολιτικά προβλήματα στην πιο κρίσιμη περίοδο για τη Γαλλία από το 1939 έως το 1941, έγραψε η Σιμόνη Βέιλ το δοκίμιο «Ιλιάδα το ποίημα της δύναμης» που εντάχθηκε στο βιβλίο Η ελληνική πηγή και θεωρήθηκε «το ωραιότερο του αιώ-να». Το έργο αυτό δημοσιεύτηκε το 1942 στη Μασσαλία, όπου η Βέιλ, όντας Εβραία, είχε φτάσει ως πρόσφυγας μετά την κατάληψη του Παρισιού από τους ναζί, πριν φύγει για την Αμερική, και είναι από τα λίγα που εί-δαν το φως της δημοσιότητας όσο ζούσε η φιλόσοφος. Σε μια εποχή όπου ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος σαρώνει την Ευρώπη και οι ναζί, ακραίο σύμβολο της πιο ωμής και πρωτόγονης εξουσίας, σπέρνουν στην καρδιά της Ευρώπης στρατόπεδα εξόντωσης και ενώ νικούν σ’ όλα τα μέτωπα, γράφει αυτό το δοκίμιο. Όχι, βέβαια, για να υμνήσει τον ηρωισμό, την αριστεία των γενναίων στα πεδία των μαχών, αλλά προβαίνει σε μια πρωτότυπη, φιλοσοφημένη ερμηνεία της Ιλιάδας, καταγγέλλοντας τη βίαιη υπερβολή της δύναμης, σκιαγραφώντας τις θανάσιμες συνέπειές της που καταστρέφει τη ζωή και το πνεύμα των ανθρώπων, «γιατί η βία συντρίβει όποιον αγγίζει». Η Βέιλ τονίζει πως «θύτες και θύματα, νικητές και ηττημένοι είναι δεμένοι με την ίδια μοίρα, όσο ανή-λεα συντρίβει, άλλο τόσο ανήλεα μεθάει η δύναμη όποιον την κατέχει ή θαρρεί πως την κατέχει». Τραγικές αλή-θειες που τεκμηριώνουν την αλαζονεία και τη μέθη των ηγετών κάθε εποχής, «υπεροψίαν και μέθην θα είχε ο Δαρείος», θα σχολιάσει ο Καβάφης, αλλά και αυτά που βιώνει η ίδια, «το φονικό, την αρπαγή, τον δόλο, την ιδιο-τέλεια, το στέγνωμα της αγάπης», θα ’λεγε ο Σεφέρης. Η Βέιλ διεισδύει στον πυρήνα της επικής πλοκής, επιλέ-γοντας καίρια χωρία, περιγράφοντας εικόνες βίαιου θα-νάτου, τους ηττημένους εχθρούς να ικετεύουν, μάταια, τους νικητές για τη ζωή τους. Και η ζωή γίνεται θάνα-τος, ο άνθρωπος γίνεται πτώμα, για μια στιγμή υπάρχει νέος, ωραίος, δυνατός και την άλλη στιγμή δεν υπάρχει πια. […]

α) La nave di pietra, Kosta Vassiliu (απόσπασμα, Ακτή 103, 2015)

Αναρωτιέμαι πώς είναι δυνατόν σημαντικές ειδήσεις που αφορούν την πνευματική ζωή της Κύπρου να μην προβάλλονται στον ημερήσιο ή περιοδικό Τύπο ή στα ΜΜΕ. Τι ποιούν, εν προκειμένω, οι πολιτιστικές υπηρε-σίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού;Αφορμώμαι από την έκδοση στο Lecce της Ιταλίας από τον Ιταλό λόγιο Crescenzio Sangiglio τεσσάρων βιβλί-ων για την κυπριακή ποίηση και τελευταία, το 2014, της ανθολογίας του αξιόλογου έργου του ποιητή Κώστα Βασιλείου.Η ανθολογία αυτή φέρει τον εύγλωττο τίτλο La nave di pietra, ο οποίος ελήφθη από το βαθυνόητο ποίημα «Το πέτρινο καράβι» του Κώστα Βασιλείου από την ποιητική συλλογή Ο μεγάλος Σαμάν (Μάρτιος 1977).Το ποίημα συνιστά ένα πολυσήμαντο σύμβολο «της γλυκείας χώρας Κύπρου», διότι αποδίδει κατά τρόπο ακαριαίο την πολυκύμαντη ιστορία του πολιτισμού της Κύπρου, καθώς το πέτρινο καράβι, ριζωμένο στην καρ-διά της γης και της θάλασσας, άντεξε σ’ όλες τις θύελ-λες, τις δοκιμασίες, τις εισβολές βαρβάρων, πολλάκις μοιραία συνέπεια από ατασθαλίες και θανάσιμα λάθη ημεδαπών και αλλοδαπών. […]Γι’ αυτό, λοιπόν, το ωραίο βιβλίο και γενικά το μετα-φραστικό έργο του Crescenzio Sangiglio, το οποίο ως πολυτίμητο δώρο πρόσφερε στην πνευματική ζωή της Κύπρου, κανείς δεν μιλά, κανείς.

β) Μία επιστολή στον Crescenzio Sangiglio (αρχές 2015)

Ευχαριστώ θερμότατα για το αντίτυπο του έργου σας La nave di pietra που μου αποστείλατε. Είναι πράγμα-τι μια άκρως επιμελημένη έκδοση και η ανθολόγηση των ποιημάτων του Κώστα Βασιλείου στην οποίαν έχετε προβεί είναι εξαιρετική, διότι δίνετε κατά τρόπο μονα-δικό μια εκπληκτική και ανάγλυφη εικόνα του σπου-δαίου ποιητικού του έργου, της διαχρονικής ποιητικής δημιουργίας του.Το πρωτότυπο εξώφυλλο με την απεικόνιση ενός αρ-χαίου ελληνικού πλοίου σε συνάρτηση με το όνομα του εκδοτικού οίκου Argo εξαίρει τον πολυσήμαντο και δι-αιώνιο συμβολισμό του πέτρινου καραβιού της Κύπρου που διαπλέει τους αιώνες περήφανη, αήττητη, αγαπη-μένη του Θεού.Θα τελειώσω ζητώντας μια χάρη. Αν είναι δυνατόν, να μας μεταφράσετε την εκτενή και βαθυστόχαστη εισαγω-γή στο βιβλίο σας.Τέλος, εύχομαι το δικό σας πέτρινο καράβι, πολύτιμη προσφορά στην πολιτιστική ζωή της Κύπρου, να είναι καλοτάξιδο. Με εκτίμηση, Κ.Χ.

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΧΡΙΣΤΗ Η ΜΕΓΑΛΗ ΣΑΝ ΚΙ ΑΥΤΗ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΛΛΗ

ΜΕΡΟΣ Β’

Μαρτυρία 2

Η πρώτη φορά που την έπραξα ευδοκίμως, εκ του σύ-νεγγυς, ήτο στα 1980-82, όταν με έτη φωτός καθυστέ-ρηση προήχθημεν αμφότεροι εις Βου-Δια (Β.Δ.) εκ Λευκωσίας εις Λάρνακα, με διευθύντρια τη Στέλλα Ν. Δυμιώτη. Τρίτη Βου-Δι η δεσποινίς Νίτσα Νικολαΐδου, αγγλοδασκάλαινα, μια Λεμεσιανή αντζιελοκάμωτη. Τέτοιο λάωμα ψηλοτάκκουνης παιδείας εν είδα ποττέ μου. Το ασμάτιον «Μια γυναίκα, δύο άντρες, κομπολόι δίχως χάντρες» αντιστρέφεται σε «Τρεις γυναίκες (και τι γυναίκες) κι έναν άντρα (αχ τι άντρα)». Ως τζιει που μιαν ημέραν που ετσιππώσαν πάνω μου, οι αρκορού-φητες, για δουλειές, Ε κανεί ολάν, είπα τους, εν’ να με ποβκάλετε; Γιατί, λαλούν μου μονόστομες, εν έσιεις γεναίκαν να σε ποβκάλει (που είχα) τζι εν’ να σε ποβκά-λουμεν εμείς; Ελλιωθήκαμέν σε! Άρα, το ποβκάλλω εν σημαίνει ξεκάνω κάποιον γενικά, από την πολλή δου-λειά (όπως ενόμιζα), με τον ξεκάνω… ερωτικά!

Μαρτυρία 3

1η Απριλίου 1991, Γιορτή, ομιλήτρια η Αικατερίνη, σε αποχαιρετιστήριο delirio, αφού αφυπηρετεί στις 30 Ιουνίου. 45 λεπτά μετρημένα, ραγισμένη καρδιά μα παλμώδης συγκίνηση, ούτε ένα ν δεν χάνουν οι 1.200 μαθητές. Στο τέλος, όπως είθιστο για αφυπηρετούντες, υποβάλλεται στη δοκιμασία του ππέναλτυ, να χτυπήσει δηλ. με το τακουνάκι της την μπάλα, σ’ ένα γκολ ποστ με 20 τερματοφύλακες, αγόρια και κορίτσια. Χτυπάει μια μουττάρα και όχι μόνο βάζει το γκολ, μα τρυπά τα δίχτυα – όπως ακριβώς κι ο Οδυσσέας πέρασε το βέλος του από τα εφτά τρυπημένα τσεκούρια, για να τον αγρωνίσει η Πηνελόπη. Οι 1.200 μαθητές ζητω-κραυγάζουν, την αγκαλιάζουν, δεμάτια-κορμάκια σε μια θημωνιά από πάνω της, την πετάνε ίσια πάνω, τη σηκώνουν στους ώμους τους, Κάτθανε, Αικατερίνη, μα μη κακό σου.

28.7.2015

Τοιχογραφίες στη Λευκωσία

Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΙΝΑΙ ΖΑΛΗ(Να μου το πεις το Σ’ αγαπώ και πάλι)

Η ΕΝΩΣΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΦΑΝΤΑΣΜΑ(μα τράνταγμα)

Φωτογραφίες: Γλαύκος Σ. Χρίστης

ΕΝΩΣΙΣ | τεύχος 9ο | 26 Σεπτεμβρίου 2015

Σιμόνη Βέιλ (1909-1943) η ζωή της, αναφορά στο έργο της

Από τις Παρεμβάσεις:

14

ΓΙΕΦΚΕΝΙ ΓΙΕΦΤΟΥΣΕΝΚΟ«ΠΕΡΙΣΤΕΡΩΝΑ»Ιούλιος 1977

Μέρος B’

ΖΕΣΤΕΣ ΜΝΗΜΕΣ του Πανίκου Παιονίδη (απόσπασμα)

[…] Ήταν το καλοκαίρι του 1977 κι η επιμονή μας έπεισε τους Σοβιετικούς να παραχωρήσουν άδεια εξόδου στον Ποιητή να έρθει στην Κύπρο. Θυμάμαι που όταν πήγαμε στο αεροδρόμιο να τον παραλάβουμε, ήταν εκεί κι ο Σοβι-ετικός Πρεσβευτής που μόλις αντίκρισε τον Γιεφτουσένκο να κατεβαίνει από το αεροπλάνο, του λέει:― Πώς, εσύ εδώ, χωρίς να ξέρω τίποτα;Η απόφαση είχε παρθεί μόλις μια βδομάδα πριν σε συνέ-δριο συγγραφέων στη Σόφια και δεν πέρασε, όπως φαί-νεται, από τις απαραίτητες γραφειοκρατικές διαδικασίες εκείνης της εποχής.Ποιο πρόγραμμα επαφών να οργανώναμε; Έπρεπε οπωσ-δήποτε να δει και τον Παύλο Λιασίδη, ν’ αγγίξει τις ρίζες μας. Πήγαμε, λοιπόν, στην Τσιακκιλερή, ο Παύλος άρρω-στος, μας υποδέχτηκε όμως όλος ζωή, έπαιξε και το πι-θκιαύλι του που το είχε εγκαταλείψει για κάποιο διάστημα, βγήκε όμως εκεί και η τραγική ιστορία της κόρης του, το πώς δηλαδή σκότωσαν οι Τούρκοι εισβολείς τον σύζυγό της όταν πήγε στο χωριό του, την Περιστερώνα, ψάχνοντας να βρει τον γέρο πατέρα του που είχε παραμείνει εκεί. Στην Τσακκιλερή είχαν συγκεντρωθεί εκείνη την ημέρα τα πιο σημαντικά, ο Γιεφτουσένκο το έβλεπε αυτό, ένιωθε την ανάγκη να αντιδράσει. Κατευθυνθήκαμε προς την Αγία Νάπα όπου μας περίμενε ο ζωγράφος Γιώργος Σκοτεινός, περάσαμε από τη Δερύνεια όπου έκανε τη βόλτα της η Νίκη Μαραγκού με την κορούλα της, τις πήραμε μαζί μας και στη βεράντα του σπιτιού του Σκοτεινού βγήκε η φωτο-γραφία. Εκεί, στο στούντιο, το πλημμυρισμένο από τους πί-νακες του «Κύκλου της Καταγγελίας» του Σκοτεινού, γρά-φτηκε και το ποίημα «Περιστερώνα» που μεταφράστηκε την ίδια κιόλας νύχτα και την επομένη απαγγέλθηκε στο φεστιβάλ ποίησης στη Λευκωσία και τη μεθεπομένη δημο-σιεύθηκε πρωτοσέλιδα σε όλες τις εφημερίδες του νησιού. Ήταν το πρώτο ποίημα ξένου ποιητή που είχε γραφτεί για την εισβολή.Σχετικά με την «Περιστερώνα» θα ήθελα να αναφέρω και μια εντελώς καινούργια ιστορία. Πρόσφατα, σε μια από τις κυριακάτικες λογοτεχνικές συναντήσεις μας στη Λε-μεσό, αναφέρθηκε ότι ο Μάριος Τόκας είχε μελοποιήσει την «Περιστερώνα» και την είχε παρουσιάσει σε μουσικές εκδηλώσεις στην Αθήνα. Την ανακοίνωση έκανε ο Μίμης Σοφοκλέους, στενός φίλος τότε του Μάριου και μέλος της ορχήστρας του… Κι ο Μίμης άρχισε να το τραγουδά με όλο και πιο δυνατή φωνή. Το θυμόταν ολόκληρο κι ας πέρασαν από τότε 35 χρόνια. Μείναμε άναυδοι όλοι εμείς οι άλλοι. Εκείνο το πρωί, είχε ληφθεί η απόφαση: Ο Μίμης να κατα-γράψει σε νότες το τραγούδι με τη βοήθεια κάποιου φίλου μουσικού και να προσκαλέσουμε στο νησί τον ποιητή όταν θα εκτελεστεί δημόσια το έργο. […]

ΠΕΡΙΣΤΕΡΩΝΑΠοίηση: Γιεφκένι ΓιεφτουσένκοΜετάφραση: Έλλη Παιονίδου

Ω ομορφιά, στα δυο τεμαχισμένησπαρταρούσες, ξεψυχούσες –Αφροδίτη βιασμένηκάτω από τα βαριά κορμιά των τούρκικων των τανκς.Μα δεν χάνεται ποτές η ομορφιά,ακόμη κι η ομορφιά η βιασμένη,είναι αγνή μπροστά στον εαυτό της,είναι αγνή και στον Θεό μπροστά.Μιλήστε, χαμένα εσείς χωριά,μιλήστε εσείς, ρίζες ξεριζωμένες,μιλήστε, εικόνες ποδοπατημένες,μιλήστε εσείς, νηστιές σβησμένες,που δεν τις άναψε κανείς, τρίτη χρονιά.Μιλήστε, κούνιες δακρυσμένεςπου τρία χρόνια δεν κουνήσατε παιδιά.Μίλα, καταυλισμέ Τσακκιλερή,μ’ αυτήν την πέτρινη, την τραγική μορφή.Καταυλισμέ, θυμάσαι; Άνθρωποι έσπερναν λιοστρόφιααπό σποράκια που έμειναν ατόφια,τυχαία, σε κάποια τσέπη κάποιου, εκεί.Σπόροι από μια ελπίδα μυστικήνα ξαναβρούνε τα κλεμμένα.Να, τα λιοστρόφια ορθώθηκαν ψηλά,λύγιζαν το κορμί τώρα βαριά,έστρεφαν τα πρόσωπά τουςλυπημένα από τον ήλιο.Στα κεφάλια τυλιγμένα έχουν μαντήλιακίτρινης φωτιάς – ίδιο φωτοστέφανοτης Κύπρου.Τα λιοστρόφια με κεφάλια στριμωγμένα

μες στο πλήθος σαν μέσα σε ολονυχτίαπίσω κοιτάζανε με νοσταλγία,πίσω, στων σπόρων την πατρίδα.Κοιτάζανε: Στο χώμα εκεί,στην άκρη που ρούφηξε το τόσο τους το δάκρυγυναίκες βλέπαν μαυροφορεμένες,λουλούδια κόκκινα, λουλούδια που είναιμικρά μνημεία για τους ξεριζωμένους– ω ομορφιά, πόσο είσαι παντοδύναμη– μες στην ανήμπορή σου την αδυναμία– βοήθεια περιμένοντας από την ομορφιά– οι άνθρωποι ομορφαίνουνε κι αυτήν τη δυστυχία– κι αυτήν τη δυστυχία.Πόσο μου είναι οδυνηρό στο σπίτι του πρόσφυγα ποιητή.Πώς να σκεπάσεις με λουλούδια τη δυστυχία,πώς μπορείς; Παύλο, μια και δεν φτάνουν την τραυματισμένη σου τη γη οι επίδεσμοί σου,στηρίξου για να κρατηθείς στην πονεμένη σου φλογέρα,αχ, τη φλογέρα σου,του δακρυσμένου κήρυκα του καλαμιώνα,που δεν σε φτάνει από τα σύνορα εκεί πέρα.Η κόρη σου, σαν από άλλον κόσμο,να παραμιλά Περιστερώνα, Περιστερώνα.Κάπου στο χωριό που ’χει περιστεριού μορφήκάτω εκεί από τη γη είναι σκοτωμένος,ο αγαπημένος.Στον τάφο του, όμως, να ρίξει δεν μπορείούτε λουλούδι πάνω από τις ξιφολόγχες.Από τις δυνάμεις της είναι πάρα πάνω αυτό,οι ερπύστριες κύκλωσαν το τρακτέρ το ειρηνικό,ούρλιασαν, κύλησαν στο χόρτο το καμένο,το ματωμένο, ω στάρι,πώς δεν τον έκρυψες στα σπλάχνα σου βαθιά,στάρι, που εκείνος σ’ έσπειρε… Και πάει.Ο δολοφόνος χάθηκε παράνομα, κρυφά.Περιστερώνα, Περιστερώνα.Τινάζεται το βογκητό της, φτερουγίζει σαν περιστέρι.Μα δεν μπορεί να βρει περιστερώνα.Κύπριοι πρόσφυγες – παντοτινή ντροπή για όλο τον κόσμο και όλοι αυτοί, που δεν νιώθαν ντροπή, να ’ναι καταραμένοι και νυν και αεί. Υπάρχουν κι άλλου είδους πρόσφυγες – ξεδιάντροποι πολύ:Πρόσφυγες από την αλήθεια προς το ψέμα,πρόσφυγες προς την αδιάφορη ευγένεια,πρόσφυγες προς τη γαργαριστή τη μουσική,πρόσφυγες στο ποδόσφαιρο, στην άνετη ζωή,πρόσφυγες στις πομπώδεις συνεδρίες.Κιοτήδες πρόσφυγες – δραπέτες της κοινής τους συφοράς,μα τι θα γίνει αν δεν ξυπνήσει η ανθρωπότητα,αν δεν βογκήσει με βογκητό πιο δυνατόαπό της καμπάνας τον σκοπό για τον αγώνα;Περιστερώνα, Περιστερώνα!Ακούτε; Κάτω από το τανκ βογκά η εικόνα.Περιστερώνα, Περιστερώνα!

3 Ιουλίου 1977

Από αριστερά προς τα δεξιά: Γιώργος Σκοτεινός (με τσιγάρο), Νίκη Μαραγκού μειδιώσα, Γιεφκένι Γιεφτουσένκο λευκάζων, με τις δύο πτέρυγας να εναγκαλίζονται δύο αντζιέλισσες, την Άπτερη και ενύαλη ουρανοπαντελονούσα Έλλη – λείπει μόνο

ο Παναγιώτης, προφανώς γιατί τράβηξε τη φωτογραφία. 2 ή 3 Ιουλίου 1977.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ

Άνθρακες ο θησαυρός! Όταν επικοινώνησα τηλεφωνικώς με την Έλλη Παιονίδου (στη Βάσα Κοιλανίου) για να ανα-δημοσιεύσω το ποίημα, Καλέ, μου λέγει, παρα-εξηγάς τα πράγματα, δεν πρόκειται για τη μορφίτικη Περιστερώνα, αλλά για τη μεσαορίτικη Περιστερωνοπηγή, εξ ου και η τραγική σχέση της με τον Παύλο Λιασίδη. Έτερον εκάτε-ρον, της είπα απτόητος, Περιστερώνα η μια, Περιστερώνα κι η άλλη, στο κάτω κάτω οι Άνθρακες (τάδε λέγει Ηρά-κλειτος), όταν είναι διάπυροι, είναι ρόδα (ή ρόδια) αμάρα-ντα του Γεροσολυμάτου. Μπορεί η λυσιώτικη Περιστερω-νοπηγή να ετουρκέφθη, η (ο)μορφίτικη όμως Περιστερώνα, όπως και ο χαρτωμένος της Αστρομερίτης, ως το Αντρόγυ-νο Κλέος της Κύπρου, θα είναι αιωνίως ατούρκεφτη, όντας ο κόσμος λείψει. Viva Κύπρος and Mother Russia!

Αρεστής

ΤΑ ΑΡΕΣΤΕΙΑΚΑ ΑΓΑΠΑΤΕ ΑΛΛΗΛΟΥΣΜΗΝ ΥΨΑΥΧΕΝΕΙΤΕ

ΟΠΩΣ ΤΟΥΣ ΚΑΜΗΛΟΥΣΣΣΙΥΨΕΤΕ ΝΑ ΔΕΙΤΕ

26 Σεπτεμβρίου 2015 | τεύχος 9ο |ΕΝΩΣΙΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ

Αναμφίβολα, η μουσική παράδοση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του Ελληνισμού. Από τον Όμηρο, τους βυζαντι-νούς ψαλμούς και τους μικρασιάτικους αμανέδες μέχρι τα τσιαττιστά, τις μαντινάδες και τα άσματα του Στέλιου Καζαντζίδη, η λαϊκή μας μουσική παράδοση ήταν πάντοτε συνυφασμένη τόσο με τους αγώνες του λαού μας για ελευ-θερία, όσο και την καθημερινή ζωή των ανθρώπων αυτού του τόπου. Συναντούμε έτσι στη μουσική μας παράδοση, η οποία φωνάζει ότι ερχόμαστε από μακριά και πάμε ακόμα παραπέρα, πλειάδα ηθογραφικών στοιχείων αναφορικά με τους πόνους και τα μεράκια του λαού, πάντοτε άρτια κατα-σκευασμένα με σεβασμό προς τη φύση και τον Άνθρωπο.Δυστυχώς, στις μέρες μας, ολοένα και απουσιάζει αυτό

το στοιχείο στη σύγχρονη –ας την ονομάσουμε– ελληνι-κή μουσική. Η παρακμή της κοινωνίας σε πολλά επίπεδα επηρεάζει αναντίλεκτα και το πολιτιστικό επίπεδο, στοι-χείο απροκάλυπτα φανερό τα τελευταία χρόνια. Θα σταθώ στην πορεία που είχε το λαϊκό τραγούδι και συγκεκριμένα το ρεύμα του Στέλιου Καζαντζίδη, ο οποίος άλλαξε προς το καλύτερο τον μουσικό χάρτη του έθνους μας, αφήνο-ντάς μας αριστουργήματα τα οποία θα μείνουν ζωντανά ανά τους αιώνες.Η μεγάλη έκρηξη του λαϊκού τραγουδιού, η οποία ση-

ματοδότησε μια νέα αρχή στους μουσικούς χάρτες της Ελλάδας, άρχισε τη δεκαετία του ’50, καθιστώντας το μέ-χρι πρότινος απαγορευμένο μπουζούκι ως τον βασιλιά των μουσικών οργάνων, κρατώντας παράλληλα ψηλά τη ση-μαία των ασμάτων της Ανατολής, με κύρια θεματολογία τις χαρές και τις λύπες των Ελλήνων. Όπως είπε κάποτε ο μεγάλος βάρδος του λαϊκού μας τραγουδιού Στέλιος Κα-ζαντζίδης, «Λαϊκός τραγουδιστής είναι αυτός που εκφράζει τα προβλήματα, τα παράπονα και τις αγωνίες του απλού κόσμου». Κάτι που δυστυχώς δεν υπάρχει στις μέρες μας.Ο Στέλιος, μεγαλωμένος στα σκληρά χρόνια της Κατοχής

και του Εμφυλίου μέσα σε συνθήκες φτώχειας και στερή-σεων, γνώρισε από πρώτο χέρι τι θα πει πόνος, καθώς έχα-σε τον πατέρα του στην τρυφερή ηλικία των έντεκα χρονών.Αξιοποιώντας το αληθινά θεϊκό του χάρισμα, δηλαδή τη

φωνή του, κατόρθωσε να απαλύνει τον πόνο αυτών που τον ακούνε με τον πόνο που έβγαζε από μέσα του. Αυτή η ομοιοπαθητική μέθοδος είναι μοναδική στο είδος της, καθώς μετατρέπει τόσο τον σωματικό όσο και τον ψυχικό πόνο σε βιώματα τα οποία κάθε άνθρωπος έχει τη δύναμη να ξεπεράσει, φτάνει να πιστέψει στη δύναμη που κρύβει ο εσωτερικός κόσμος του καθενός.Επιπρόσθετα, τα τραγούδια του Στέλιου έχουν έντονο

υπαρξιακό χαρακτήρα, κάτι που φαίνεται μέσα από τους πιο κάτω στίχους, όπου φαίνεται ξεκάθαρα η ματαιότητα των εφήμερων απολαύσεων του πλούτου και της ευμά-ρειας που αποκρύπτουν το νόημα της πραγματικής ζωής από τον άνθρωπο: «Άλλος πατάει στα χαλιά και άλλος στα σανίδια, μόνο στον θάνατο μπροστά τα πάντα είναι ίδια». Αυτός ο χαρακτήρας διαφαίνεται έξοχα και στους κάτωθι στίχους: «Γιατί οι άνθρωποι πεθαίνουν τελικά τη μέρα που πεθαίνουνε τα όνειρά τους».Η άνοδος του Στέλιου στις λαϊκές πίστες στη δεκαετία του

’60 συνέπεσε χρονικά με τη ραγδαία μετανάστευση των νέων, φαινόμενο που παρατηρείται έντονα και στις μέρες μας. Τα τραγούδια του Στελλάρα, όπως τον αποκαλούσε ο κόσμος που τον λάτρεψε όσο κανέναν άλλον τραγουδιστή, έγιναν η καλύτερη συντροφιά στους Έλληνες, οι οποίοι έφευγαν για «τις φάμπρικες της Γερμανίας και του Βελγί-ου τις στοές». Βλέπετε, οι ανάγκες της εποχής επέβαλλαν τη μαζική έξοδο χιλιάδων ανθρώπων από την γενέθλια γη, παρ’ όλο που «Πικρό σαν δηλητήριο είναι το διαβατήριο» και αναγκάζει τον κόσμο να αναγνωρίσει πως «όταν ζεις χωρίς ελπίδα, όπου γης είναι πατρίδα».Συνεχίζοντας, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τη συ-

νεισφορά του Στέλιου μας στη δημιουργία του έντεχνου λαϊκού τραγουδιού, το οποίο ξεκίνησε με τη μελοποίηση ποιητικών αριστουργημάτων και που δεν έχει ουδεμία σχέση με το σημερινό ψευδοκουλτουριάρικο ύφος των εκ-προσώπων του σημερινού έντεχνου τραγουδιού. Άλλωστε, οι στίχοι αυτοί έδιναν στους ανθρώπους ελπίδα για κα-λύτερες μέρες, σε συνδυασμό με ρεαλισμό για το αύριο, επεξηγώντας «ποιος δρόμος είναι ανοιχτός» για τον λαό «να βγει να περπατήσει», αλλά και στηλιτεύοντας τις «άπονες εξουσίες», οι οποίες τον βασανίζουν αφήνοντάς του «μόνο φωτογραφίες».Δεν μπορούμε, επίσης, να παραλείψουμε τη συνεισφο-

ρά του Στέλιου στο δημοτικό τραγούδι και ειδικότερα τη μοναδική του ερμηνεία στα ποντιακά τραγούδια προς το τέλος της δισκογραφικής του καριέρας, συνεχίζοντας έτσι μια παράδοση αιώνων. Αξίζει επίσης να σημειωθεί το άκρως προφητικό κύκνειο άσμα του Στέλιου το 2000 για την οικονομική κρίση όπου μεταξύ άλλων προέβλεψε ότι «Έρχονται χρόνια δύσκολα γεμάτα καταιγίδες κι εμείς του κόσμου θύματα μ’ ατέλειωτα προβλήματα και λιγοστές ελ-πίδες».Τελειώνοντας, αυτός ο σπουδαίος καλλιτέχνης, ο οποίος

ερμήνευσε στίχους από Τάσο Λειβαδίτη και Ναζίμ Χικμέτ, μουσική από Μίκη Θεοδωράκη μέχρι Βασίλη Τσιτσάνη, καλύπτοντας με τη φωνή του όλες τις εκφάνσεις του λαού δεν θα μπορούσε να μη μείνει αξιομνημόνευτος για την Κύπρο. Και όμως, όπως ερμήνευσε εξαιρετικά ο Στέλιος τους στίχους του πρόσφατα συγχωρεμένου Κώστα Βίρβου, «Η Κύπρος είναι ελληνική και όλη η Ελλάδα την πονά, θέ-λουν δε θέλουν γρήγορα θα μας τη δώσουνε ξανά».Η φωνή του αντηχεί ακόμα στους Έλληνες, οι οποίοι αρ-

νούνται να ξεχάσουν και να συμβιβαστούν με την αδικία και την καταπίεση κάθε είδους ελευθερίας, τους οποίους ο Στέλιος με τα τραγούδια του καλεί σε αντίσταση απέναντι στις ξένες επιβουλές 14 χρόνια μετά τον θάνατό του.

Είμαι τραγούδι, είμαι λαός, δεν είμαι σκλάβος κανενός

Του Νικόλα Αντωνίου

15ΕΝΩΣΙΣ | τεύχος 9ο | 26 Σεπτεμβρίου 2015

Εκεί που σμίγει η δύση κι η ανατολή

Εκεί που σμίγει η δύση κι η ανατολή σε βρήκα μόνη σαν πεντάρφανο πουλί

κι εγώ που ξέρω απ’ ορφανιά κι από ανθρώπων απονιά

μαζί σου μοίρασα ψωμάκι και γωνιά…

Στίχοι: Λευτέρης ΠαπαδόπουλοςΜουσική: Απόστολος Καλδάρας

«Νάτοι κι άλλοι!» Φτάνουν μες στο καταμεσήμερο με μαύρες φουσκωτές λέμβους, ενδεδειγμένης χωρητικό-τητας είκοσι ατόμων, σαράντα πέντε με πενήντα πρό-σφυγες Σύριοι. «Θα ’ναι το δέκατο για σήμερα, κι είναι ακόμη μεσημέρι, και μόνο εδώ στη Συκαμιά. Πω, ρε Παναγία μου», λέει και σταυροκοπιέται σαν στέκεται στην παραλία της Καγιάς ο κυρ Νίκος, κάτοικος του χωριού. Σαν πατούν στη στεριά, ζητωκραυγάζουν που τουλάχιστον δεν είχαν τη μοίρα άλλων συμπατριωτών τους, που δεν έφτασε ποτέ η δική τους βάρκα από τα μικρασιατικά παράλια, ή που έσωσαν τις ζωές τους από τους βάρβαρους που λεηλατούν τον τόπο τους. Παρα-τούν τα σωσίβια και, καθώς οι διακινητές μαχαιρώνουν τις λέμβους ώστε να μη γυρίσουν πίσω οι «πελάτες» τους, ξεκινούν τη διαδρομή με τα πόδια για την πόλη της Μυτιλήνης, μετά Πειραιά, Σκόπια, Σερβία και όπου για τον καθένα είναι το τέλος του ταξιδιού, χι-λιάδες χιλιόμετρα μακριά από την πατρίδα τους. Κάθε μέρα, για βδομάδες, σε όλα τα βόρεια παράλια του νη-σιού, Πέτρα, Μήθυμνα, Ευθαλού, Σκάλα Συκαμινιάς, Τσόνια, φτάνουν ταλαιπωρημένοι και χαμένοι χιλιάδες άνθρωποι περπατώντας τον Γολγοθά τους.Στο λιμανάκι της Σκάλας Συκαμινιάς βρίσκεται μια

πελώρια μουριά που ονομάζεται από τους κατοίκους μουριά του Μυριβήλη. Απέναντι, όπως έγραψε και ο λογοτέχνης, «…μέσα στο μάτι του πουνέντη ορθώ-νεται πάνω σε θεόρατη θαλασσοβραχιά το ξωκλή-σι της Παναγίας της Γοργόνας… η πιο αλλόκοτη μέσα στην Ελλάδα και σ’ όλο τον κόσμο της χρι-στιανοσύνης…». Το βράδυ, εδώ στο σημείο που σμίγει η Δύση με την Ανατολή, οι ντόπιοι ψαράδες μαζεύουν με τα καΐκια τους τα ανήλικα παιδιά και μετά τους γονιούς τους που έπεσαν στη θάλασσα είτε εξαιτίας της τρικυμίας και του υπέρογκου φορτίου είτε επειδή Τούρκοι λαθρέμποροι έκλεψαν τις μηχανές των μαύ-ρων λέμβων. Οι υπόλοιποι κάτοικοι, άντρες και γυ-ναίκες, προσπαθούν με κάθε τρόπο, γεμάτοι υπομονή και κατανόηση, να προσφέρουν ζεστασιά, φαγητό και ρούχα στους ναυαγούς, εν μέσω κλαμάτων και φωνών από τους πανικόβλητους πρόσφυγες. Συνειδητά και υποσυνείδητα δίνουν νόημα και εξήγηση στην ύπαρξη εκεί της Παναγίας της Γοργόνας που προστατεύει πρό-σφυγες και ναυτικούς που θαλασσοδέρνονται μέσα στο πέλαγος. Χωρίς να τους υποχρεώνει ή να τους ανταμεί-βει οποιοσδήποτε, χωρίς ίχνος ιδιοτέλειας, σώζουν για μήνες όσες ανθρώπινες ζωές μπορούν από τα νερά του Αιγαίου. Στον ίδιο τόπο που κάποτε, σε παράλληλες στιγμές, εμφανιζόταν η γοργόνα αδερφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, για να δώσει χέρι σωτηρίας σε όσους δει-νοπαθούσαν μέσα στην ίδια θάλασσα. Γράφει ο Μυ-ριβήλης στο μυθιστόρημά του Η Παναγία Γοργόνα: «Έτσι πλάστηκε από Θεού ο άνθρωπος, να συνται-

ριάζεται με το κάθε τι, μα καλό είναι μα κακό. Αν δεν ήταν έτσι, θα τρελαινόταν όλος ο κόσμος με τ’ ανεπάντεχα που τόνε βρίσκουν κάθε τόσο».Στον ίδιο χρόνο, αλλά πολύ μακριά από το ψαροχώρι

της Σκάλας Συκαμινιάς, αντιμετωπίζεται το φαινόμενο της μαζικής προσφυγιάς πολύ διαφορετικά από κάθε λογής τυχοδιώκτες, σε σημείο που να θυμίζει και τους στίχους του Γιάννη Αγγελάκα: «είδα έναν άνδρα να πέ-φτει, όμως δεν πρόλαβα να κάνω ευχή». Δηλαδή και-ροσκόπους που χρησιμοποιούν της κάθε γωνιάς τους κολασμένους ως εργαλείο ανάδειξης όποιων ψυχολογι-κών συμπλεγμάτων ή ιδιοτελών σκοπών έχουν. Από τον κακομαθημένο χούλιγκαν που, μέσα από λίγες αράδες και φορώντας ένα κασκόλ, βαφτίζει τζιχαντιστές εκατο-ντάδες χιλιάδες εξαθλιωμένους ανθρώπους, μέχρι την «προσφυγομάνα» Μη Κυβερνητική Οργάνωση που, αντί να βγάζει ανθρώπους από τη θάλασσα, βγάζει λόγους σε πλατείες για να κερδίσει την επιδότηση από τα κον-δύλια για τη μετανάστευση. Ακόμα και τον υπέρμετρο ζήλο διοικητικού λειτουργού του Τεχνολογικού Πανε-πιστημίου Κύπρου κινητοποίησε η προσφυγιά τόσων ανθρώπων, ώστε να ερμηνεύσει τη λέξη πρόσφυγας και να πλασάρει ένα είδους «προσφυγόμετρου» που καθι-στά τους 200.000 Έλληνες Κύπριους πρόσφυγες του 1974 όχι τόσο πρόσφυγες όσο είναι οι Σύριοι. Ευτυχώς, ούτε η Παναγία η Γοργόνα ούτε η αδερφή

του Μεγαλέξανδρου ούτε οι ψαράδες της Σκάλας Συ-καμινιάς ανήκουν σε αυτές τις κατηγορίες και ανα-κουφίζουν ανιδιοτελώς στον βαθμό που μπορούν τον πόνο των ανθρώπων αυτών. Στο γραφικό λιμανάκι του ψαροχωριού, μετά τη διάσωση των τελευταίων ναυαγών ως εκείνη τη στιγμή, ο καπετάν Ταξιάρχης, ιδιοκτήτης της ψαρόβαρκας Αϊβαλί, διαβάζει το παρακάτω κείμε-νο και, προσπαθώντας να κρύψει τη συγκίνησή του, λέει: «Ίσως να μην είναι ώρα για τούτο που θα πω, αλλά με ό,τι βλέπω στη θάλασσα, βλέποντας και αυτά τα καημένα τα πλάσματα, ελπίζω κι εσείς οι Κύπριοι να πάτε πίσω στην ελεύθερη Κερύνεια και τα παιδάκια αυτά μια μέρα να ξαναδούν τον τόπο τους και να ζήσουν λεύτερα εκεί».

[…] Σ’ ένα θαυμάσιο κομμάτι της σειράς «Παλιά τεφτέ-ρια» (8/11/1914) ο Μυριβήλης διηγείται, πως όταν έμα-θε στην Κοζάνη την απελευθέρωση του νησιού του, πού-λησε το ρολόγι του για να κάνει εορταστικό τραπέζι στους συμπολεμιστές του. Ώρες, λέγει, χρειάστηκαν, για να πι-στέψει την απίστευτη είδηση. «Ο κατάλογος που κρατού-σα έπεσε απ’ τα χέρια μου και τα γόνατά μου έτρεμαν. Ήταν ένα πράγμα που δεν είχα τολμήσει να το σκεφτώ έως τώρα…». Οι απλοϊκοί φαντάροι με τους οποίους μοι-ράστηκε τη μεγαλύτερη χαρά της ζωής του, δεν ήξεραν τι είναι και πού βρίσκεται η Μυτιλήνη. Υποθέτανε πως θα είναι κανένα χωριό της Ήπειρος. «Τότε διηγείται τους πήρα και πήγαμε στην πρώτη ταβέρνα. Εκεί τους διηγή-θηκα πως η Μυτιλήνη δεν είναι χωριό στην Ήπειρο, μόνο είναι ένα μεγάλο, μεγάλο νησί, καταπράσινο, το πιο όμορφο νησί του κόσμου, το πιο αγαπημένο απ’ όλα τα νησιά. Και τώρα ήτανε ελεύτερο, ελεύτερο, ελεύτερο! […]

Γιώργος Βαλέτας, Ο Μυριβήλης της Μυτιλήνης, εκδ. Νέα Εστία.

Σκάλα Συκαμινέας, Λέσβος, Βορειοανατολικό Αιγαίο Σεπτέμβρης, Δύο χιλιάδες δεκαπέντε μετά Χριστόν

Του Ξένιου Μεσαρίτη

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ

Τελευταία, βλέπουμε να αναπτύσσεται μία φιλολογία γύρω από το μεταναστευτικό σε διάφορους οπαδικούς κύκλους, εντελώς ξεκομμένη από τη ρίζα της. Αστει-ευόμενοι θα λέγαμε έως απολίτικη. Οι μεν «refugees welcome», οι δε «refugees go home» και «refugees not welcome». Επιφανειακές προσεγγίσεις που δεν οδη-γούν σε ουσιαστικές τοποθετήσεις και προέρχονται από ιδεοληψίες καμένων εγκεφάλων. Μπροστά στα τρα-γικά αυτά αδιέξοδα, οι «φιλάνθρωπες καρδιές» νομίζουν πως ζουν με την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων, Ενώ αυτοί που δαιμονοποιούν την κατάσταση, κάνοντας ρη-τορική τους κινδύνους που κρύβουν αυτές οι εισροές, συμπεριφέρονται λες και τα τρίχρονα ή τα πεντάχρονα πνιγμένα παιδιά είναι ένοπλοι τζιχαντιστές ή στυγνοί εγκληματίες.Μάλιστα, είδαμε να ορίζουν και τη λέξη «πρόσφυγας»

και να μετρούν ποιος είναι πιο πρόσφυγας και ποιος λιγότερο. Είδαμε να κάνουν συγκρίσεις διαφορετικών καταστάσεων. Να συγκρίνουν τους Σέρβους, που δεν την κοπάνησαν σε εβδομήντα οχτώ μέρες βομβαρδι-σμού, με τους Σύριους που την κοπανάνε, παραγνωρί-ζοντας μία μικρή λεπτομέρεια που δεν την επισήμανε κανείς. Ότι η Συρία βομβαρδίζεται εδώ και τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Η μόνη και σημαντική ομοιότητα είναι ότι οι θάνατοι, η καταστροφή και η προσφυγοποί-ηση των λαών και στις δύο χώρες δημιουργήθηκαν και δημιουργούνται από τον δυτικό ιμπεριαλισμό. Γι’ αυτό δεν είπαν λέξη ούτε οι μεν ούτε η δε. Τώρα, ας πάμε λίγο στα δικά μας. Σε ζητήματα που

έχουν να κάνουν με τον αθλητισμό και κυρίως με το ποδόσφαιρο. Βλέπουμε, εδώ και δύο χρόνια, να συ-ζητείται έντονα η ενοποίηση του κυπριακού ποδο-σφαίρου για χάρη της καλής θέλησης και της δημι-ουργία καλού κλίματος για λύση του Κυπριακού. Τα απανταχού οργανωμένα σύνολα οπαδών, και κατά κύ-ριο λόγο αυτοί που δήθεν κρατούν πατριωτική στάση, δεν έγραψαν ούτε μία πρόταση διαμαρτυρίας και αγα-νάκτησης επ’ αυτού. Ασχολούνται αποκλειστικά με την περιβόητη κάρτα οπαδού, λες και είναι το μοναδικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο τόπος. Φίλτατοι οπαδοί, αν ενοποιηθεί η ΚΟΠ με την ψευδοομοσπονδία των κα-τεχομένων, η κατάσταση θα είναι εξαιρετικά επικίνδυ-νη και μη αναστρέψιμη. Αν δεν το κατανοήσετε άμεσα, θα είστε συνένοχοι σ’ αυτό που καταστρώνουν οι εξου-σιαστικές ελίτ με τις δυνάμεις κατοχής. Κατά καιρούς πιστέψαμε ότι τα παιδιά που βρίσκο-

νται στις κερκίδες και στα τσιμέντα είναι ανήσυχα μυα-λά και ζωντανά κύτταρα της κοινωνίας. Μπορούσαν να κατανοήσουν, δηλαδή, τι συμβαίνει γύρω τους και να βρίσκονται συνέχεια μέσα στην πάλη για μια καλύτερη ζωή. Ειδικά σ’ αυτόν τον καταραμένο και βασανισμέ-νο τόπο. Τελικά, μας αποδεικνύουν με τον καιρό ότι καλλιεργούν απλώς έναν στείρο οπαδισμό. Έναν οπα-δισμό που δεν κατανοεί τις ιδιαιτερότητες του τόπου. Έναν οπαδισμό που μιμείται με εξαιρετική ευκολία τα δυτικά μοντέλα οπαδοποίησης, που το μόνο που ξέ-ρουν να κάνουν είναι να παίζουν ξύλο στα στενά της πόλης. Καμία ουσιαστική παρέμβαση στην πραγματι-κή ζωή και τα πραγματικά προβλήματα του τόπου. Τέλος, θα θέλαμε να επισημάνουμε κάτι, που για μας

είναι πολύ σημαντικό. Ζούμε σε έναν τόπο που κατέ-χεται εδαφικά από την Τουρκία και ελέγχεται οικονο-μικά από τις ιμπεριαλιστικές-καπιταλιστικές δυνάμεις. Το ερώτημα ή δίλλημα που προκύπτει μέσα από αυτό είναι το εξής: Εθνική επιβίωση ή ιστορική εξαφά-νιση; Ο Ελληνισμός της Κύπρου, λοιπόν, απειλείται πλέον με την ιστορική του εξαφάνιση. Η απάντηση σε αυτό είναι η δημιουργία ενός πολυσυλλεκτικού, πολύ-μορφου και πολυδιάστατου μετώπου. Αν δεν αντιλη-φθούμε τον κίνδυνο και δεν προχωρήσουμε στη δημι-ουργία αυτού του μετώπου, η απειλή της ιστορικής μας εξαφάνισης θα αρχίσει να παίρνει σάρκα και οστά.

Η πολιτικοποιημένη απολιτικοποίηση

των οπαδών

Ανάληψη ευθύνης Του Σάββα Σαββίδη

ΕΝΩΣΙΣΤζι ας γινεί το γαίμαν μας αυλάτζιιν

«Ο Κώστας Παπακώστας πλήρωσε βαρύ τίμημα λαθών που άλλοι διέπραξαν...»

ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ