99

ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

Embed Size (px)

DESCRIPTION

 

Citation preview

Page 1: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 2: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 3: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 4: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ผปกครอง เมองหลวง ป ราชวงศซาง อน (殷) 1350 ปกอน ค.ศ. - 1046 ปกอน ค.ศ.

ราชวงศโจวตะวนตก เฮา (鎬) 1046 ปกอน ค.ศ. - 771 ปกอน ค.ศ.

ราชวงศโจวตะวนออก ลวหยาง (洛陽) 770 ปกอน ค.ศ. - 256 ปกอน ค.ศ.

ราชวงศฉน เสยนหยาง (咸陽) 221 ปกอน ค.ศ. - 206 ปกอน ค.ศ.

ราชวงศฮนตะวนตก ฉางอาน (長安) 206 ปกอน ค.ศ. - ค.ศ. 9 ราชวงศซน ฉางอาน (長安) พ.ศ. 551 - พ.ศ. 566 (ค.ศ. 8 - ค.ศ. 23)

ราชวงศฮนตะวนออก ลวหยาง (洛陽) พ.ศ. 568 - พ.ศ. 737 (ค.ศ. 25 - ค.ศ. 194)

ราชวงศฮนสมยเฉาเชา ซวฉาง (许昌) พ.ศ. 737 - พ.ศ. 763 (ค.ศ. 194 - ค.ศ. 220)

ราชวงศจนตะวนตก ลวหยาง (洛陽) พ.ศ. 808 - พ.ศ. 859 (ค.ศ. 265 - ค.ศ. 316)

ราชวงศจนตะวนออก เจยนขง (建康) พ.ศ. 860 - พ.ศ. 963 (ค.ศ. 317 - ค.ศ. 420)

ราชวงศสย ตาซง (大興) พ.ศ. 1124 - พ.ศ. 1161 (ค.ศ. 581 - ค.ศ. 618)

ราชวงศถง ฉางอาน (長安) พ.ศ. 1161 - พ.ศ. 1450 (ค.ศ. 618 - ค.ศ. 907)

Page 5: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ราชวงศซงเหนอ ไคฟง (開封) พ.ศ. 1503 - พ.ศ. 1670 (ค.ศ. 960 - ค.ศ. 1127) ราชวงศซงใต หลนอน (臨安) พ.ศ. 1670 - พ.ศ. 1822 (ค.ศ. 1127 - ค.ศ. 1279) ราชวงศหยวน ตาต (大都) พ.ศ. 1807 - พ.ศ. 1911 (ค.ศ. 1264 - ค.ศ. 1368) ราชวงศหมง นานกง (南京) พ.ศ. 1911 - พ.ศ. 1963 (ค.ศ. 1368 - ค.ศ. 1420) ราชวงศหมง ปกกง (北京) พ.ศ. 1963 - พ.ศ. 2187 (ค.ศ. 1420 - ค.ศ. 1644) ราชวงศชง ปกกง (北京) พ.ศ. 2187 - พ.ศ. 2454 (ค.ศ. 1644 - ค.ศ. 1911) สาธารณรฐจนป 1911 - 1949 ปกกง (北京) พ.ศ. 2455 - พ.ศ. 2471 (ค.ศ. 1912 - ค.ศ. 1928) สาธารณรฐจนป 1911 - 1949 นานกง (南京) พ.ศ. 2471 - พ.ศ. 2480 (ค.ศ. 1928 - ค.ศ. 1937) สาธารณรฐจนป 1911 - 1949 อฮน (武漢) พ.ศ. 2480 (ค.ศ. 1934 ชวงสงครามโลกครงท 2) สาธารณรฐจนป 1911 - 1949 ฉงชง (重慶) พ.ศ. 2480 - 2488 (ค.ศ. 1937 - 1945 ชวงสงครามโลกครงท 2)

สาธารณรฐจนป 1911 - 1949 นานกง (南京) พ.ศ. 2488 - 2492 (ค.ศ. 1945 - 1949) สาธารณรฐจนป 1911 - 1949 กวางโจว (廣州) พ.ศ. 2492 (ค.ศ. 1949) (ระหวางสงครามกลางเมองภายในจน)

สาธารณรฐจนป 1911 - 1949 ฉงชง (重慶) พ.ศ. 2492 (ค.ศ. 1949) - (ระหวางสงครามกลางเมองภายในจน)

สาธารณรฐจนบนเกาะไตหวน ไทเป (臺北) พ.ศ. 2492 - ปจจบน สาธารณรฐประชาชนจน ปกกง (北京) พ.ศ. 2492 - ปจจบน

Page 6: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 7: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ใชสอสารระหวาง “โลกมนษย” กบ “สวรรค” สมยจกรพรรดหวงต (Huang Di) ทรงใชดนตรเพอตอนรบอาคนตกะ

Page 8: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ศลปะการเตนร าในประเทศจนมประวตศาสตรทบนทกไวยาวนาน บางชนดทพบเหนในปจจบน เชน ระบ าททงชายเสอยาวไดมการบนทกไวราวชวงตนของราชวงศโจว (ค.ศ.1045-256 กอนครสตศกราช) บางชนดนนท าหนาทพธกรรมส าคญในพระราชพธ เชน “Yayue” ซงยงคงสบตอมาจนถงราชส านกราชวงศชง

ความหรหราฟมเฟอยของการเตนร าในราชส านกเปนทนยมและสรางความบนเทงอยางมาก ทงนการเตนร าพนบานกไดรบการบนทกไวในต าราโบราณ ศลปะนาฏกรรมในประเทศจนถงจดสงสดในชวงสมยราชวงศถง (ค.ศ.618-907) และเสอมลงในภายหลง แตตลอดชวงเวลาของศลปะการเตนร าของจนนนไดมการฟนฟและพฒนาใหทนสมยตลอดเวลา ศลปะการเตนร าของจนจงด าเนนสบเนองตอมา

Page 9: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ในเครองปนดนเผาจนในยคหนใหม (Neolithic – 2,000 ปกอนครสตศกราช) เปนภาพคนเตนร าจบมอกนเปนแถว ตวอกษรทเกาแกทสดทหมายถง "เตนร า" คอ .(ตามภาพหนาตอไป). ปรากฏในจารกกระดก มลกษณะคลายนกเตนถอหางววในแตละมอ ตามหลกฐานท Lushi Chunqiu (รวบรวมเมอ ค.ศ.239) ระบไววา "ในอดตครงคนของตระกล Gentian (葛天氏) จะเตนเปนค [หรอสามคน] ดวยหางววในมอ มการกระแทกเทาและรองเพลงจ านวน 8 บท”

Page 10: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 11: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

According to the Lüshi Chunqiu (compiled around 239 BCE): "In former times, the people of the Getian clan (葛天氏) would dance in pairs [or threes] with oxtails in hand, stamping their feet and singing eight stanzas."

Page 12: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

การเตนร าแบบดงเดมในจนโบราณยงมความสมพนธกบเวทมนตรและพธกรรมของหมอผ รปรางของตวอกษรจนทหมายถง “หมอผ” (Wu - 巫) แสดงรปแขนทใชในการเตนร าของพวกหมอผ จงเปนการอธบายถงความสมพนธของหมอผทสอสารระหวางเทพเจาและมนษย

ปรากฏบนทกโบราณหลายแหงวามหมอผทแสดงการเตนร าเพอขอฝนในชวงเวลาของภยแลง คอระบ าขอฝน (wǔyú - 舞雩) ซงไดถกกลาวถงในต าราโบราณจ านวนมากรวมทงกวนพนธของขงจอ

Page 13: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

2,000-1,100 ป กอนครสตศกราช พบระบ าออ (Wuwu) เปนระบ าทรงเจา เพอบ าบดความเจบไข

ความอบโชค ความทกขของมนษยทไดรบจากธรรมชาต รปแบบเปนมายากล+กายกรรมโลดโผน

Page 14: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

1,100-700 ปกอนครสตศกราช ปรากฏละครใบ ละครตลก เพลงพนบาน การเลานทานประกอบดนตร ระบ า ตนศตวรรษท 7 กอน ค.ศ.

มศลปนแคระทานหนงเปนจ าอวดทมชอเสยงในราชส านก เปนทโปรดปรานแกองคพระจกรพรรด เปนทงคตกว นกแสดง นกกายกรรม และจ าอวดประจ าราชส านก การแสดงมกแทรกคตธรรม กลายเปนขนบนยมใหกบนกการแสดงรนหลง

Page 15: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ต าราจนโบราณ เชน “พธกรรมของราชวงศโจว” (ค.ศ.ท 2) ในต ารานนบนทกถงการเตนร าทส าคญทสดของราชวงศโจว 6 ชนดทเรยกวา "ระบ าอนยงใหญ” ทรายร าเพอบชาสรวงสวรรค โลก เทพเจา รวมทงบรรพบรษหรอดวงวญญาณในต านาน

ระบ าทง 6 ชนดนกลายเปนสวนหนงของราชส านก บทเพลงและระบ าเหลานเรมขนครงแรกในชวงราชวงศโจวตะวนตก (ค.ศ.1046-771) และเปนทรจกในนาม “ยา-ยว” (Yayue) ดนตรและการเคลอนไหวเปนสวนส าคญในการแสดง แตละชดจะมบทเพลงเฉพาะ

Page 16: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

รปแบบของระบ าทง 6 มาจากเหตการณทางประวตศาสตรและต านานส าคญ ไดแก 1. ยนเหมยนตาเจอน (Yunmen Dajuan 雲門大卷) จากยค

จกรพรรดเหลองแสดงเพอเคารพทองฟา 2. ตาเซยน หรอ ตาซาง (Daxian 大咸หรอ Dazhang 大章)

จากยคพระจกรพรรดเหยา แสดงเพอความเคารพพนดน 3. ตาฉง หรอ ตาเชา (Daqing 大磬หรอ Dashao 大韶) จากยค

จกรพรรดชนแสดงเพอเคารพเทพทงสทศ หรอ ดวงอาทตย ดวงจนทร ดาวและทะเล 4. ตาเซยะ Daxia (大夏) เพอถวายพระเกยรตแกพระจกรพรรดอวมหาราช

เพอเคารพภเขาและแมน า 5. ตาห Dahu (大濩) จากพระเจาถงแหงซางทสบมาจากยคปลายของ

ราชวงศเซย เปนการเคารพบรรพบรษหญง 6. ตาหว Dawu (大武) เปนการสรรเสรญพระจกรพรรดหวโจว เพอเปนการ

บชาบรรพบรษทวไป

Page 17: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

นอกจากนยงม "ระบ าเบดเตลด" อก 6 แบบ ทจะแสดงโดยหนมสาวของ ชนชนสง ซงจดแสดงในพธกรรมปลกยอยและพธเซนสงเวยตางๆ ไดแก 1. ระบ าผาไหม 5 ส (帗舞) ด าเนนการส าหรบเคารพบชาพนดนและเมลดพนธแหง

ทวยเทพ 2. ระบ าขนนก (羽舞) เปนบชาศาลเจาและบรรพบรษหรอเทพเจารกษาทศ 3. ระบ าจกรพรรด (皇舞) แสดงบชาเทพเจาทงสทศหรอเพอขอฝน 4. ระบ าธงหางจามร (旄舞) แสดง ณ ทสงเวยใน Biyong (辟雍) 5. ระบ าโล (干舞) เพอแสดงความพรอมเพรยงทางการทหารหรอเพอบชาภเขาและ

แมน า 6. ระบ าราษฎร (人舞) เพอเปนการบชาดวงดาวหรอศาลบรรพบรษ

การเตนร าทงหมดนนมกถออปกรณประกอบการแสดง เชน ขนนก ขนหางจามรหรอโล ยกเวนระบ าราษฎรทมงเนนแสดงการเคลอนไหวของแขน

Page 18: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

นอกเหนอจากการเตนร าอยางเปนแบบแผน ระบ าในพธกรรม ระบ าทเปนทนยมและระบ าพนบานแลว การเตนร ายงถกกลาวถงต าราโบราณ คอ Book of Rites ทบนทกไววาขนนางเหวนแหงแควนเหวยเกดงวงนอนในระหวางการแสดงของราชส านกทก าลงแสดงดนตรและนาฏกรรมใหมของเวยและเจงตามตามแนวทางของขงจอ ทแมวาจะดไรสภาพและไมเปนระเบยบ

ในชวงฤดใบไมผลและฤดใบไมรวงเปนชวงสงครามระหวางแควน ไดปรากฏต าราแบบแผนของนางระบ าในต าราโบราณ ซงสตรเหลานอาจมาจากครอบครวยากจนทเดนทางเขาไปถวายตวในฝายในของราชส านกหรอบานของขนนาง รวมถงทาสตางๆ กไดรบการดแลในฐานะนางระบ าซงมมาตงแตสมยราชวงศเซย

Page 19: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

สมยราชวงศฉนและราชวงศฮน 221 กอน ค.ศ.–ค.ศ. 220 / พ.ศ.322-763 จกรพรรดอต (Wudi) 104 ปกอน ค.ศ. / พ.ศ.647

ทรงจดตงสถาบนคตศลปแหงราชส านก มการดดแปลงแนวเพลงใหมๆ ผสมอทธพลดนตรตางชาต เชน เปอรเซย รบเอาเครองดนตรบางอยางจากเอเชยกลางมาปรบใช คอ ผผา (Pipa) และ ตจอ

(Dizi)-ขลยผว เกดหนเงาของจน มบนทกวา “ความลมเหลวของพธเรยกวญญาณ” ท าใหยงคงเรยกประต

ทางเขาออกของโรงงว วา “ประตเงา หรอ ประตวญญาณ” ในปลายราชวงศฮนหนเงาของจนไดกลายเปนมหรสพในงานเลยงของราชส านก หนนท าจากไมเคลอนไหวไดรอบตวโดยลอเลอน ขยบแขน เปาขลย และตกลองได

ไปซ (Baixi) เปนการแสดงกายกรรม+ระบ า+ดนตร+ละครใบ และตอมาระบ านไดพฒนามาแสดงเปนเรองราว

Page 20: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 21: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ต าราประวตศาสตรกลาวถงการเตนร าจ านวนมากในชวงเวลาน หนงในต านานของการร าอาวธนาจะเกดในระหวางความพยายามทจะลอบสงหารหลวปง (ผกอตงราชวงศฮน) ในงานเลยงทหงเหมน

เหตการณนกยงบอกถงรปแบบพนฐานของระบ ากองโม "Gong Mo" เตนร า (公莫舞) – รปศพทนหมายถง "ทาน...อยา!” กลาวถงการกระท าอยางลบๆ ของโดยเซยงโป (Xiang Bo) ในชวงร าเพลงดาบเพอปองกนไมใหเซยงจวง (Xiang Zhuang) ยนดาบของเขาใหหลวปง

ในยคตอมากองโมเปนระบ าทรจกกนดคอ ระบ าผาพนคอ (巾舞) โดยใชมอทงสองถอผาพนคอผนยาวคลายกบระบ าผาไหมยาวในปจจบน (Long Silk Dance)

หลวปงไดรบการยอมรบวาเปนผรเรมร าวรชย (War Dance) เรยกกนวา ปายว Bayu (巴渝) หรอทรจกกนในภายหลงวาเจาหว (Zhaowu - 昭武) ระบ านเปนการแสดงขนาดใหญทใชการควงอาวธประกอบจงหวะกลองและเพลงในภาษาปา (Ba)

Page 22: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ในชวงราชวงศฉนและฮน ราชส านกจดตงสถาบนดนตรยวฝ (yuefu) ท าหนาทการเกบรวบรวมดนตรพนบานและการเตนร าส าหรบราชส านก

ระบ าทเปนทนยมของราชวงศฮนคอ “ระบ าแขนเสอยาว” ตามทปรากฏหลกฐานจ านวนมากเปนภาพและประตมากรรมในยคนน แขนเสอนนจะยาวและแคบคลายกบ "แขนน า" (水袖 แขนเสอยาวของชดผาไหมทถอดออกไดในสวนทตอจากขอมอ) ตอมากไดใชในอปรากรจนในปจจบน

ต าราประวตศาสตรยงบนทกไวอกวานางระบ าจะเยองเอวไปพรอมกบการสะบดแขนเสอนน นอกจากนยงปรากฏการเตนร าอนๆ เชน ระบ ากลอง (鞞舞) ระบ าระฆง (鐸舞) ร ากระบ และร าค (對舞)

Page 23: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ในชวงราชวงศฮน นยมของการแสดงวพธทศนาทเรยกวาไปซ baixi (百戲 หรอ "รอยการแสดง") ทรวมเอาศลปะการแสดงของจนตางๆ เชน การแสดงผาดโผน ศลปะการตอส มายากล ตลก ดนตรและการเตนร า เจงเหอ (Zhang Heng) ไดบนทกการแสดงตาง ๆ ในหนงสอบทกวแหงโลกตะวนตก (Lyric Essay on Western Capital - 西京賦) ระบวามนกเตนแตงตวเปนสตวปลาและมงกร

ในหนงสอนาฏกรรมของฟหย (傅毅) ไดกลาวถง “ระบ าเจดถาด” (七盤舞 หรอเรยกวาระบ าถาดกลอง - 盤鼓舞) เปนการแสดง ผาดโผนประกอบการเตนร าทมการโยนกลองและรบถวยถาดไปมาอยางรวดเรว

Page 24: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

นกแสดงทมชอเสยงแหงราชวงศฮนคอ เซาเฟยหยาน (Zhao Feiyan) ความงามของเธอไดเปลยนสถานะจากจดเรมตนทต าตอยจนกลายเปนสมเดจ พระจกรพรรดน ชอเฟยหยาน หมายถง นกนางแอนทก าลงโบยบน เพราะเธอมรปรางทงดงามและการเตนร าทออนไหวราวกบความพรวไหวของดอกไมในมอ แมนกเตนอาชพอยางเฟยหยานมสถานะทางสงคมต าและผานอาชพเขามาดวยความยากจน แตกประสบความส าเรจดวยการมสถานะทางสงคมทสงขนดวยการเปนนางสนม ผดกบหวงเวงซ (Wang Wengxu -王翁須) ทถกบงคบใหกลายเปนนางระบ าของแควน แตตอมาชวตกตกต าลงเพราะความเบอหนายในงานนาฏกรรมของจกรพรรดซวนแหงราชวงศฮน

Page 25: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 26: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 27: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ภาพปนบนอฐ (ดนเผา) แสดงภาพของกายกรรมทแสดงในงานเลยงสมยราชวงศฮนตะวนออก (ค.ศ.25-220) คนพบทสสานเมองเฉงต มณฑลเสฉวน เมอ ค.ศ.1954

ภาพนแสดงใหเหนวาเจาของสสานสวมหมวกและเสอคลมยาว มนกดนตรและนกกายกรรมก าลงท าการแสดงพรอมกบนกดนตรหญง ชายสองคนก าลงเลนปาห ในขณะทนางระบ าก าลงเตนร าดวยผาพนคอยาวไปพรอมกบจงหวะกลอง โตะทเหนวางเปลาในกลางภาพแสดงวากจกรรมนเกดขนในงานเลยง

Page 28: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 29: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

Bai Xi

Page 30: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ค.ศ.220–589 เปนชวงปลายของราชวงศฮนและเรมตนราชวงศสย นาฏกรรมไดรบอทธพล

เดนชดจากเอเชยกลางดงปรากฏในเพลงจนและการเตนร าตางๆ รวมถงเครองดนตรทรงลกแพร คอ ผผา (Pipa) และการเชดสงโตอาจเขามาสจนในชวงนผานเอเชยกลาง

บทเพลงและการเตนร าของกชา (Kucha) กลายเปนทนยมเชนเดยวกบทนยมในแควนเหลยงตะวนตก (ปจจบนคอจงหวดกานซ) ซงอาจจะเปนการซมซบรปแบบจากชาวฮนหรอชนชาตอน จกรพรรดโจวอแหงราชวงศโจวเหนอททรงประสตในเซยนไป (Xianbei) ทรงอภเษกกบเจาหญงเตอรกทไดทรงน าบทเพลงและการเตนร าของเอเชยกลางเขาไปยงประเทศจน

Page 31: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ในระยะนเกดสงครามกลางเมองเชนเดยวกบความขดแยงของพวกรอนเรภาคเหนอ (Wu Hu) สงผลท าใหจนแตกเปนหลายรฐและหลายราชวงศทจดตงขนโดยชาวจนฮนและเชอชาตอน ราชส านกของราชวงศจน (ค.ศ.265-420) ไดยายไปอยทางทศใต และพวกจนฮนอกเปนจ านวนมากกอพยพไปทางทศใตเพราะทนแรงกดดนจากชนเผาหย (Hu) ทางตอนเหนอไมไหว

การอพยพครงนสงผลใหเกดการผสมสานของดนตรและการเตนร าจากทราบลมภาคกลางกบประเพณทองถนภาคใต เปนการแสดงดนตรชนดทเรยกวาจงจาง (Qingshang - 清商) รวมทงดนตร (หรอเปนทรจกกนวาจงหย Qingyue 清樂)

Page 32: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

เมอเมองหลวงยายไปทเมองจงกง (Jiankang ปจจบนคอ นานจง Nanjing) ดนตรและการเตนร าจากแควนหว (Wu) ใตแมน าแยงซกลายเปนทนยม

การเตนร าเหลานรวมถงระบ าเกยงซ (Qianxi 前溪舞 – เกยงซเปนหมบานทครงหนงนกแสดงเคยรวมตวกนเพอศกษาดนตรและ การเตนร า) ระบ าปด (拂舞) ระบ าปานขาว (白紵舞) ระบ าถวยถาด (杯槃舞) และระบ าหมงเจน (Mingjun - 明君舞) ซงบอกเลาเรองราวของหวงเซาเจน (Wang Zhaojun)

Page 33: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ค.ศ.160 / พ.ศ.703 จกรพรรดใหสรางโรงละครถาวร เพอใชจดแสดงตอนรบแขกเมอง ตงอยทางทศ

ใตของประตเมองหลวง เปนเวทยกพนสง เสา 4 ตน มหลงคาคลม ผชมนงชมในเกยวประจ าตว

เนอเรองทนยมแสดงละครในชวงครสตศตวรรษท 6-7 เชนเรอง “หนาใหญ” (หนาปลอม/หนากาก) และ “ภรรยาโยกเยก”

หนจน สามารถเคลอนไหวไดมากขน ท าทาเลนเครองดนตรไดมากขน แสดงเรองราวจากประวตศาสตร ต านาน และนทานพนบาน

Page 34: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

เรองหนาใหญ ดดแปลงมาจากเรองราวในประวตศาสตร กลาวถงกษตรยฉงกง (Chang Gong)

แหงหลานหลง (Lanling) สมยราชวงศฉตอนเหนอ (Qi) ผมใบหนางดงามราวสตร เมอเจาชายฉงกงออกรบตองสวมหนากากทดดรายขงขงเพอใหขาศกเกรงกลว

ฉากส าคญคอ ฉากทแสดงทาทางการออกรบของเจาชายฉงกงทสงางามนาเกรงขาม มความเราใจนาตนเตน

Page 35: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

เรองภรรยาโยกเยก กลาวถงหญงเคราะหรายคนหนงทถกสามขเมาทบตเปนประจ า ผแสดงจะท าทาโอด

ครวญดวยความทกขทรมานของตนใหเพอนบานรบทราบ พรอมทงโยกตวไปมา ทงร าไห ทงบน ทงถอนหายใจอยางโศกเศรา

เมอครวญเพลงเศราไปหลายบท ผชมจะรวมรองบทสรอยเพลงนนพรอมๆ กน อกบทหนงคอสามขเมานน นกแสดงจะแสดงนสยเกเร โหดรายทกระท าตอภรรยาใน

ลกษณะตางๆ

Page 36: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ในสมยจกรพรรดเหวนของราชวงศสยเปนการสนสดการปะทะกนและการแบงแยกจน ราชวงศสยไดท าการเกบรวบรวมดนตรและการเตนร าของชนชาตตางๆ ภายใตการปกครองของราชวงศ รวมถงการแสดงทเปนทนยมนอกแผนดนจนไว

ในหนงสอชอ "ต าราเจดดนตร" (Seven Books of Music – 七部樂) อธบายถงดนตรและการเตนร าของแควนเหลยงตะวนตก เกาหล อนเดย บกคารา กชา ฯลฯ และยงกลาวถงจงชาง (Qingshang) และ เวงกง (Wenkang - 文康) รวมถงระบ าสวมหนากากทเปนทรจกกนในภายหลงวา หลไป (Libi - 禮畢)

Page 37: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ตอมาในสมยราชวงศสย ดนตรและการเตนร าของซเหล (Shule) และ ซามารคนด (Samarkand) ถกเพมเขาไปในหนงสอ "ต าราเกาดนตร" ซงไดขยายออกไปเปน “ต าราสบดนตร” ในชวงรชสมยของจกรพรรดถงไทจง (Taizong) แหงราชวงศถง โดยเพมบทเพลงยนหว (Yanyue - 燕樂 บทเพลงงานเลยง) ของเกาจาง (Gaochang) แตตดเพลงเวงกงออก (Wenkang)

การแสดงทนยมมากทสดคอจงจาง (Qingshang) ของแควนเหลยงตะวนตกและการแสดงดนตรกชา (Kuchan)

Page 38: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ค.ศ.618-907 / พ.ศ.1161-1450 (300 ป) ยคทองแหงศลปวฒนธรรม เกดเสนทางสายแพรไหม (Silk Road) จกรพรรดหมงหวง (Min Huang ค.ศ.714/พ.ศ.1257) ทรงสนพระทยในศลปะทกแขนง

ทรงตงสถาบนการแสดงในราชส านก ชอลหยวน (Liyuan) หรอ “สวนแพร” (Pear Garden Theatre School) เปนทฝกหดศลปนในทกสาขา สมาชกเปนชายทงสน คอ เปนขนท แสดงอยฝายหนา

ทรงตงสถาบนการแสดงแหงราชส านกฝายใน ซงเปนสตรลวน ชอ “สวนแหงฤดอมตะ” ทรงรวมแสดงดวยพระองคเอง เพอเอาใจพระชายาหยางกยเฟย (Yang Guifei) แสดงในราชส านกโดยใชศาลา และสวนดอกไมตามธรรมชาตเปนฉาก

Page 39: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

สงเหลานแสดงใหเหนถงความหลากหลายและลกษณะสากลของดนตรและการเตนร าแหงราชวงศถง มไดมแตเพยงการแสดงยนหวและจงจางของชาวจนฮน หากมดนตรและการเตนร าจากประเทศอนเดย เอเชยกลางเอเชยตะวนออกเฉยงใต คอ พย (Pyu) และฟนน (Funan) รวมถงแควนอนๆ ทมพรมแดนตดกบจน เชน ตยฮน? (Tuyuhun) และนานเจา (Nanzhao) ไดเขามาแสดงถวายเปนบรรณาการแตองคจกพรรดในเมองหลวงทฉางอาน (Chang’an) ซงตางกเตนร าในชดพนเมองของตน ถอไดวาราชส านกถงไดรวบรวมผมความสามารถในการเตนร าอนหรหราหมมา โดยไดรวมเอานาฏกรรมของ จน เกาหล อนเดย เปอรเซย และเอเชยกลางเขามาไวดวยกน

Page 40: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

โดยเฉพาะอยางยงระบ าทเปนทนยมจากเอเชยกลาง เชน ระบ าหมนตว (胡旋舞) แหงซามารคนด ทเปนการหมนตวอยางรวดเรวคลายกบระบ าของพวกอยกรในปจจบน ในยคนมกจะหลาวกนวานาฏกรรมตางๆ เกดจาก อนลซาน (An Lushan) และพระสนมหยาง (Yang) แหงจกรพรรด ซวนจง

นอกจากนยงมการแสดงอน ๆ เชน ระบ ากงหมอน (柘枝舞) ของพวกทาชเคนต (Tashment) และการเตนเดยวของชาวปา (胡騰舞) นอกจากนยงไดมการอธบายถงการเตนร าของชนผวขาวทท าเสยงสงขนจมก

Page 41: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ราชวงศถงเปนยคทองของดนตรและการเตนร า มสถาบนทไดรบการจดตงขนเพอดแลการฝกอบรมการแสดงดนตรและเตนร าในราชส านก เชน ส านกนาฏกรรมหลวง (太樂署) ทรบผดชอบการแสดงยาหว (Yayue) และยนหว (yanyue) ส านกกลองและป (鼓吹署) รบผดชอบดนตร ในพระราชพธ

จกรพรรดเกาจทรงจดตงสถาบนนาฏกรรมหลวง ซงตอมาจกรพรรดซวนทรงโปรดใหใชสวนแพรเปนสถาบนการศกษาส าหรบการฝกหดของ นกดนตร นกเตนและนกแสดง จ านวนนกดนตรและนกแสดงในราชส านกจงมมากถงหมนคน สวนใหญเปนผเชยวชาญในการแสดงยนหว ทงหมดอยภายใตการบรหารงานของส านกกลองและป ทเรยกกนวาส านกวหารไทจาง (Taichang Temples 太常寺)

Page 42: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

การแสดงดนตรในราชส านกถงแบงเปน ๒ รปแบบ คอการแสดงนง (坐部伎) และการแสดงยน (立部伎) การแสดงนงจดในหองโถงขนาดเลกทจ ากดจ านวนของนกเตนและเนนเนอหาชนสงของศลปะ การแสดงยนใชนกเตนจ านวนมากและมกจะแสดงในสนามหญาหรอพนทสเหลยมมทไวส าหรบแสดงผลงานแบบยงใหญ การแสดงยนเปนรปแบบระบ า เชน

ระบ าเจดคณธรรม (七德舞) เดมเรยกวา "เจาชายแหงฉนสบสนต- ตวงศ" (秦王破陣樂) เพอแสดงแสนยานภาพทางทหารของจกรพรรด ถงไทจง (หรอเจาชายแหงฉนกอนครองราชยเปนจกรพรรด) ระบ านใชนกเตน ๑๒๐ คนในชดเกราะทองถอหอก แตกยงสามารถปรบมาเปนการแสดงนงโดยใชนกแสดง ๔ คนสวมชดครยแพรแดง ระบ าทส าคญอก ๒ ชดในสมยราชวงศถง คอ ระบ าอ านวยพร (慶善舞 หรอเรยกวา ระบ าเกาคณธรรม (九功舞) และร าแมทาชนสง (上元舞)

Page 43: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ระบ าขนาดเลกจดแสดงในระหวางงานเลยงและโอกาสอนๆ อาจแบงออกเปน ๒ ประเภท ไดแก การแสดงเชงพลง (健舞) ซงอวดความแขงแรงและกายกรรม และการแสดงความนมนวล (軟舞) ซงอวดความออนโยนและสงางาม

การแสดงพลงรวมถงการแสดงจากเอเชยกลาง เชน การเตนหมน ระบ ากงหมอน และการเตนของชาวปา หรอทรจกกนดของการแสดงเชงพลงกคอการร าดาบ ซงการแสดงทมชอเสยงนนแสดงโดยพระสนมกงซน (Lady Gongsun - 公孫大娘) ทเชอวาไดแรงบนดาลใจในการเขยนอกษรจนของจางเสยว (Zhang Xu)

การแสดงแบบนมนวลนน เชน ร าเดยวเอวเขยว (綠腰)

Page 44: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 45: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

Details from the Southern Tang/Song dynasty painting "Night Revels of Han Xizai" by Gu Hongzhong, depicting the dancer Wang Wushan (王屋山) performing the Green Waist Dance from the Tang dynasty. The dance was also called Liuyao (六么) as it is similar in pronunciation to Green Waist (Luyao).

Page 46: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

การแสดงขนาดใหญทมนกรอง นกเตนและนกดนตรจ านวนมากส าหรบงานจดเลยงทราชส านกถง เรยกวา มหกรรมการแสดงอนยงใหญ (Grand Composition - 大曲) ซงพฒนามาจากการแสดงอนยงใหญในสมยราชวงศฮน ทเรยกวาเซยงเหอ (Xianghe - 相和大曲) แตพฒนาใหซบซอนขนในชวงราชวงศถง

ตวอยางทมชอเสยงอยางยง เชน ระบ าสายรงกระโปรงขนนก (霓裳羽衣舞) ออกแบบโดยพระสนมหยางกยเฟยและใชการขบรองในแบบของจกรพรรดซวนจง การแสดงนเดมเรยกวา ระบ าพราหมณ อาจจะไดน าการเตนร าเอเชยหรออนเดยกลางไปแสดงในราชส านกตามวถทางแบบกชา (Kucha)

การแสดงเหลานไดยตลงหลกจากเกดกบฏอนหลซาง (An Lushan) ซงไดเขามาบนทอนอ านาจและความมงคงของจกรวรรด จงท าใหดนตรและนาฏกรรมในราชส านกเสอมลงอยางมาก

Page 47: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ในราชวงศสยและราชวงศถง นาฏกรรมเชงละครทมการรองและเตนจากราชวงศกอนหนานกลายเปนทนยมและไดรบการพฒนาตอ เชน การแสดงหนาใหญ (大面) หรอ "หนากาก" ทเรยกวา "กษตรยแหงหลานหลง" (蘭陵王) เปนการเตนร าสวมหนากากทมาจากราชวงศฉเหนอเพอแสดงความเคารพเกาจางกง (Gao Changgong) ทท าสงครามโดยสวมหนากากออกรบ

การแสดงโบต (Botou - 撥頭 หมายถง ใชมอเสยผม) จากเอเชยกลางเปนระบ าหนากากอกชนดหนง มต านานวาลกชายคนหนงก าลงมองหาเสอทฆาพอของเขา

การแสดงเรอง "สตรรองล า" (踏謡娘) เกยวของกบเรองราวของภรรยาถกทารณโดยสามของเธอทก าลงเมา แสดงครงแรกใชผชายแสดงเปนผหญง

เนอเรองทใชแสดงทงละครเพลงและระบ านนมความเรยบงาย แตจะไดกลายเปนจดเรมตนของการแสดงงวและการละครจนอนๆ ตอไป

Page 48: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

การแสดงทงหลายไดถกพรรณนาไวในบทกวสมยราชวงศถง ดงทไปจวอและหยวน เชงไดกลาวถงระบ าหมนตวไวในบทกวชอวา "การหมนของสาวชาวห" (胡旋女) หรอตฝ (Du Fu) ซงเปนการร าดาบ และยงไดกลาวถง ระบ าปานขาว การเชดสงโตและการแสดงอนๆ ไวดวย

นอกจากนกวแหงราชวงศยงไดเขยนโคลง (Ci) เพอใชขบส าหรบแสดง เชน "พระโพธสตวเถอน" (菩薩蠻) ระบ าขบวน (隊舞) ซงใชนกแสดงจ านวนหลายรอย

การแสดงจ านวนมากถกบนทกไวในเอกสารสมยราชวงศถง แตสวนใหญหายไปหลงจากการลมสลายของราชวงศ แตยงคงเหลอบนทกทส าคญทเปนการแสดงขนาดใหญกวา ๖๐ ชดการแสดง รวมถงบทเพลงและการเตนร าบางชนดถกเผยแพรไปยงประเทศญปนและยงคงแสดงอยจนทกวนน เชนการแสดงกากาก (gagaku)

Page 49: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

มบทละคร โครงเรอง แกนเรอง เกดขนจ านวนมาก และไดรบการอนรกษสบทอดมาจนปจจบน

เกดการแสดงตลกทเรยกวา กงเจงช (Canjunxi)

Page 50: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

หยางกยเฟย

Page 51: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

นางระบ าในราชวงศถง ครสตศตวรรษท 7

Page 52: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 53: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ตกตากระเบองสมยราชวงศถง เปนรปนางระบ าและนกดนตร

Page 54: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 55: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 56: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

การแสดงหนในราชวงศถง นยมทวไปในชนบทและเมองนอยใหญ เรมมฉงเขามาบรรเลงประกอบ แสดงเรองราวชวตและการสงสอนตามหลกพทธศาสนาทเรมแพรหลายในราชวงศถง ตวละครทพบบอยคอคนชรา

Page 57: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 58: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 59: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ค.ศ. 907-960 / พ.ศ.1450-1503 ศลปะการแสดงทกแขนงชะงก เพราะมสงครามทวอาณาจกร เปนชวงเวลาทแผนดนจนแบงแยกออกเปน ๕ ราชวงศ ๑๐ อาณาจกรซงตรงกบ

การลมสลายของราชวงศถง และกลบเปนปกแผนแกครงภายใตราชวงศซง ในชวงราชวงศซงนน การมดเทากลายเปนทแพรหลายแพรหลายในจนในสมย ๕ ราชวงศ ๑๐ อาณาจกรน และอาจเปนทนยมในหมนางระบ า

มเรองเลาเรองหนงทเกยวของพระสนมคนโปรดของจกรพรรดลยว (Li Yu) แหงราชวงศถงใต ไดมดเทาของเธอใหเปนรปพระจนทรเสยวและเตนร าดอกบวดวยปลายเทา

Page 60: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ค.ศ.960-1279 / พ.ศ.1503-1822 ศนยกลางอ านาจยายไปอยทางตอนเหนอของจน จกรพรรดสนบสนนศลปะการแสดงอยางเตมท ท าใหมบรรยากาศศลปะการแสดง

ครกครน การแสดงไปซ (กายกรรม+มายากล) ยงคงมแสดงทวไป หนจนพฒนาสงสดในสมยน แตกแยกออกเปน หนไม หนไหม หนน า (ตนเคาหนน าของเวยดนาม) และหนสด (ใชเดกแทนตวหน) หนไดรบความนยมสงมากในเมองหงโจว (Hangzhou) ปรากฏรานผลตหนมากกวา 24 ราน

Page 61: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

การชกเชดหนสาย เปนรปโครงกระดก ในสมยราชวงศซง

Page 62: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

สมยจกรพรรดเฉนจง (Chen Zhong-ตนครสตศตวรรษท 11) มการแสดงละครองประวตศาสตรเปนครงแรก โดยอาศยเรองราวจากสมยสามกก เรยกวา “จาจว” (Zaju) (ซงจะเปนตนเคาแหงอปรากรจนตอไป)

จาจว ประกอบดวยผแสดงหลก 3 คน ชายไวเครา นาเกรงขามเปนทย าเกรงของตวละครอน ตลกชาย รปรางบกบนแขงแรง แตงหนาดวยส ชายสงางาม มอ านาจเปนผน า

สมยจกรพรรดหยจง (Hui Zhong-ตนครสตศตวรรษท 12) จาจวไดรบความนยมมากในทกชนชน มการสรางเวทถาวรดวยไมขนาดใหญใชเสาถง 24 ตนทเมองหลวงไคเฟง (Keifeng) รมแมน าเปยน

Page 63: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ศนยกลางความบนเทงในราชวงศซงอยทเมองเปยนเหลยง (Bianliang - ปจจบนคอเมองไคเฟง) และยานตอมาทหลนหนาน (Lin'an ปจจบนคอเมองหางโจว) ไดมการแสดงวาจอ (wazi - 瓦子 หมายถง กระเบอง) หรอ wasi (瓦肆 ตลาดกระเบอง) ซงเปนละครในรปแบบปดวกทเรยกวาเกาหลน (goulan 勾欄)

อาจพบการแสดงในรปแบบตางๆ ทหลากหลายในเมองศนยกลางเหลาน การแสดงบางอยางเรยกวาระบ าลอ (舞旋) ทใชการหมนอยางรวดเรว รวมถงการแสดงจากตางประเทศอนๆ (舞番樂)

การแสดงทมาจากสมยราชวงศถงไดพฒนาเปนรปของคณะทมตวชโรงเรยกวา “ดอกไมทใจกลาง” ซงมเสาไมไผอยกลางและนกเตนและนกดนตรเปนฉากหลง

การแสดงไดรวมเอาบทพดคนเดยวและบทเจรจาเขาไวดวยกนซงการแสดงแบบราชวงศซงนนเปนรปแบบทคนเคยของการแสดงของจนในปจจบน ดงเชน ระบ าดอกไมกลอง (花鼓)

Page 64: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

การละเลนหวโต (耍大頭) ซงสวมหนากากเปนหวพระภกษขนาดใหญ (大頭和尚) ซงสงผลตอยคตอมาทนกแสดงสวมหนากากหรอหวขนาดใหญออกแสดง

การแสดงเรอแหง (旱船) เปนการแสดงซงเปนทรจกจากราชวงศกอน ใชเดกผชายคนหนงแตงตวเปนหญงสาวสวมเครองแตงกายทมโครงสรางคลายเรอท าจากผา ปรากฏตวขนดวยการเขาไปนงในเรอแลวถอพาย

การแสดงเหลานอาจจะแสดงโดยคณะนกแสดงเรทเรยกวาเจอโหว (shehuo - 社火 ตงชอตามเทศกาลฤดใบไมผล) ซงจะแสดงในชวงเทศกาลของแตละหมบานหรอเมอง มการแสดงและการเตนร าหลากหลาย เชน การแสดงจบผเสอ (撲蝴蝶) มาไมไผ (竹馬) ระบ าเปาหลาว (Bao Lao 舞鮑老เปาหลาวเปนตวตลก) และเพลงพนบาน (村田樂) ซงพฒนาไปสการแสดงยางจอ (Yangge) ในชวงราชวงศชง

Page 65: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

การแสดงวาจอ (wazi) ของราชวงศซงไดพฒนารปแบบมาเปนการแสดงละครตางๆ ทเจรญรงเรองในสมยตอมา โดยเฉพาะอปรากรจนหรองวไดเรมกอรป มการเลาเรองทซบซอนมากขน เชน การร าดาบจะแสดงเฉลมฉลองทประตหงเหมน (Hong Gate) ทพรรณนาถงปฏกรยาของจางเสยว (Zhang Xu) และตฝ (Du Fu) หลงจากดการร าดาบทมชอเสยงของพระสนมกองซน (Gongsun) แหงราชวงศถง เนอเรองตามบทเพลงกลาวถง "ระบ าแหงค าพพากษา" (舞判 หรอเรยกกนวา ระบ าของจงขย 跳鐘馗) ซงตอมากลายเปนอปรากรในสมยราชวงศหมง

รวมถงระบ าของราชวงศซง เชน ระบ าโบกธง (撲旗子) ไดกลายเปนสวนหนงของอปรากรจน

การละครของจนในภาคเหนอไดมการพฒนาในรปแบบเปนการแสดงทหลากหลาย เรยกวา จาจว (Zaju) สวนในทางภาคใตกมการพฒนาเปนอปรากรหนานซ (Nanxi)

Page 66: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 67: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

การแสดงจดในศนยกลางชมชน เชน ตลาด โรงน าชา และยานบนเทง เกดคณะนกแสดงอาชพทมสมาชก 5-7 คน เปนคนในตระกลเดยวกน มชอเสยง

จนเรยกเปนสมญานาม เชน แมปลาทอง พอหวโต เลนเปนละครเรรวมทงรบใชราชส านก (หากฝาฝนงานของราชการจะถกโบย 40 ท)

บทละคร ส าหรบราชส านกจะแตงโดยกวหลวง สวนชาวบานทวไปนยมบทละครจากนกละครสงกดสมาคมหนงสอทรงเรองในยานมหรสพ (50 โรงละคร) ทเมองหงโจวมเขตมหรสพประมาณ 17 เขต

ตนครสตศตวรรษท 13 ราชวงศซงเสอมอ านาจลงเพาะการรกรานจากพวกมองโกล

เกดการแบงแยกอปรากร ทแบงเปนแบบเหนอ แบบใต

Page 68: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

Mural from the Song Dynasty tomb of Zhao Daweng at Baisha in Yuxian, Henan, depicting a male dancer accompanied by musicians dated to 1099 AD

Page 69: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

Details of the painting One Hundred Children Playing in the Spring" (百子嬉春图页) by Su Hanchen (苏汉臣) from the Song Dynasty. Painting cropped to show the lion dance

Page 70: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 71: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ค.ศ.1280-1368 / พ.ศ.1823-1911 แมวาจะมปญหาเรองการรกราน แตศลปะการแสดงกลบเจรญรงเรอง เพราะชาว

มองโกลมอปนสยรกการแสดง และเหนวาการแสดงจะสามารถเขาถงความคดและรสนยมของคนจนได

เปนยคทองอกยคหนงของการละครจน เกดนกเขยนบทละครทแสดงเสยดสและวพากษวจารณการปกครองของชาว

มองโกลอยางลมลก โดยเฉพาะในชวงครสตศตวรรษท 13-14 แบงรปแบบ การแสดงออกเปน ละครภาคเหนอ และละครภาคใต

เกดรปแบบการแตงหนางวในสมยน

Page 72: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

อปรากรจนทมาจากสมยราชวงศหยวนกลายเปนทนยมมาก ซงจะไดท าใหเกดความหลากหลายของประเภทในการแสดงอปรากรจน เชน งวคนฉว (Kunqu) และงวปกกง ไดพฒนาไปตามแตละภมภาค จนท าใหอปรากรจนกลายเปนทนยมเพมขน และไดมการคลคลายรปแบบใหมลกษณะเฉพาะตว สวนระบ าตางๆ นนกไดถกจดแสดงนอกราชส านกมากขนและแยกตางหากจากระบ าพนบานอนๆ และมกใชแสดงเฉลมฉลองในชวงเทศกาลตางๆ

การแสดงพนบาน ดนตรและระบ าเหลานนกยงนยมตอมาจนสมยราชวงศชง เชน ระบ ากลองดอกไม ระบ าโคมไฟดอกไม (花燈) ระบ าเกบใบชา (採茶) รวมถงดนตรและการแสดงระบ าอนๆ

Page 73: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

งวแบบภาคเหนอ จาจว (Zaju-ไมเหมอนจาจวราชวงศซง) มรปแบบการแสดงทถายทอดมา

จากราชวงศซงทางตอนเหนอ แตไดรบอทธพลบทละครจาก “กวงฮนชง” (Guan Hanqing) บดาแหงการละครจน เขยนบทละครกวา 60 เรอง (เหลอตอมาเพยง 14 เรอง) เนอเรองโดยมากเกยวกบความรก เรองเบาสมอง ชวตชาววง แตแฝงดวยคณธรรมตามปรชญาขงจอ แตกแฝงการเสยดสราชวงศมองโกลหรอราชวงศหยวนเอาไวอยางแยบยล

ชาวมองโกลยอมรบปรชญาขงจอ การละครจงเฟองฟ มรปแบบการประพนธและนกเขยนบทละครเกดขนกวา 120 ทาน เหลอตกทอดมาประมาณ 150 เรอง

หวางซอผ (Wang Shipu) เปนผทมชอเสยงทสด แตงเรอง ซเซยงจ (Xi xianng ji-Romance of the Western Chamber) – ความรกในหอแดง

Page 74: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 75: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 76: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 77: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

งวแบบภาคใต งวหนานซ (Nan Xi) มศนยกลางทเมองหงโจว เนนความออนโยนของ

บทกวหรอเนอเพลง แตไมวางกฏเกณฑและรปแบบตายตวเหมอนละครภาคเหนอ สอดแทรกศลธรรม ใหสนทรยภาพกบอารมณและเสยงดนตร การขบรอง

นกเขยนบทละครทมชอ คอ เกาหมง (Gao Ming-ครสตศตวรรษท 14) หยบยกปญหาสงคมมาตแผในละคร

ผชมยงชนชอบละครองประวตศาสตรแบบโบราณ

Page 78: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 79: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ค.ศ.1368-1644 (300 ป) / พ.ศ.1911-2187 เกดการตพมพบทละครจ าหนายใหอาน เกดนกเขยนบท นกวจารณละคร โดยมากเปน

ลกศษยของ ถงเซยนจ (Tang Xianzu) [บรมครการละครสมยหมง ถงเซยนจเปดสถาบนการละครอวหมง (Yu Ming)งานของส านกนมความไพเราะ

เชงอรรถรส มการแสดงทโดงดงคอ “ความฝน 4 แบบของอวหมง” บทละครของส านกนไดรบความนยมสงสด

หวายเหลยงฟ (Wei Liangfu) คตกวผสรางสรรคละครอยางใหม คอ คนชว (Kunqu) ใชแนวดนตรอยางภาคเหนอ (หยวนชว, หยวนจาจว) ผนวกแนวดนตรของภาคใต ศลปนของละครคนชว ตองมความสามารถหลายดาน ทงขบรอง ฟอนร า เจรจากลอนสด แสดงทาทาง สอสารอารมณชนสง

ความคกคกของการละครเกดขนทเมองซโจว (Suzhou) เมองหลวงราชวงศหมง และการละครทงสองรปแบบไดกอเกดรปแบบของอปรากรจนในเวลาตอมา

Page 80: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 81: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 82: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 83: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

หรอราชวงศแมนจ ครสตศกราช 1736-1796 (60 ป) จกรพรรดเฉยนหลง (Qian Long) จกรพรรดองคท 4 ทรงสนพระทยใน

ศลปะการแสดง ทรงตระเวนคดเลอกศลปนทมากฝมอทมมาตงแตราชวงศหมง ใหเขามาประจ า ณ กรงปกกง

ทรงโปรดใหตงคณะงวหลวง ทรงปรบปรงการแสดงใหสมจรงยงขน ดดแปลงออกแบบเวทใหใหญขน ละครสมยนเปนตนเคาใหเกดอปรากรปกกงในปจจบน ซงเนนความนมนวลของการผสานศลปะแขนงตางๆ เขาดวยกน ไดแก

Page 84: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

การดนตร คตลลา การขบรอง ขบกลอมบทกว กลอนสด การแสดงระบ า นาฏลลา การแสดงทาทางและอารมณความรสก การแสดงศลปะปองกนตว กระบวนรบและกายกรรม

Page 85: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

กฎเกณฑเกยวกบสตร เชน การมดเทา ทเขมงวดมากขนมผลตอจ ากดการเคลอนไหวของสตรไดกลายเปนขอหามทางสงคมทหามสตรทมดเทาออกแสดง กฎของสตรเหลานทใชเปนพนฐานเดยวกนกบกฎของนกแสดงหญงภายในโรงละครหลวงแหงปกกงของจกรพรรดเฉยนหลงแหงราชวงศชงดวย ท าใหเกดการแสดงทเลยนแบบสตรโดยใชผชายเขามารบบทบาทแทนทผหญง อยางไรกดยงคงมนกแสดงหญงทมดเทาออกแสดงเรทวไปในศตวรรษท ๒๐ ซงเปนชวงทประกาศใชกฎหมายใหมแลว

Page 86: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 87: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 88: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 89: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

ในชวงตนศตวรรษท 20 ไดมความพยายามฟนฟให "ใชรปแบบเกา" ทงของงานวรรณกรรมและศลปะ เพอเปนเครองมอในการเชอมตอกบมวลชน รปแบบการเตนร าแบบดงเดมของจนไดมการปรบปรงและใชโฆษณาชวนเชอ

ในป ค.ศ.1943 พรรคคอมมวนสตจนไดรเรมการแสดงทใชการเคลอนไหวแบบใหมทเรยกวาหยางจอ (Yangge) ซงถกน ามาใชเปนแสดงนยของการเดนขวนชมนมสนบสนนการปกครองแบบสงคมนยมของชาวบาน

การเตนร าแบบใหมนมความเรยบงายกวานาฏกรรมแบบเกา มองคประกอบตามลทธสงคมนยม เชน ผน าขบวนถอเคยวแทนรม ซงเปนทรจกกนในนาม "ตอสหยางจอ” (Struggle Yangge) หรอ "การปฏรปหยางจอ” (Reform Yangge)

Page 90: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 91: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 92: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

นกแสดงทโดดเดนของชวงแรกนคอ ไตไอเหลยง (Dai Ailian) ทไดรวบรวมศลปะการฟอนร าพนบานและมการสรางผลงานใหมบนพนฐานเดมเหลาน โดยใชการเตนร าพนบานของชาวฮนหรอชนกลมนอยอนๆ เพอน าเสนอภาพของมวลชนสประชาชน ผลงานของเธอ เชน ระบ าดอกบวทไดแรงบนดาลใจมากจากการเตนร าพนบานของพวกซานซ (Shaanxi) ระบ านางฟาเหรหาว (Flying Apsaras) ทสรางจากแรงบนดาลใจจากภาพจตรกรรมฝาผนงในถ ามาเกา Mogao หรอระบ ากลองของชาวเยา ระบ าใบพการ ระบ าทเบตในฤดใบไมผลและระบ าพนบานมณฑลอานฮยนาฏศลปพนบาน

ไอเหลยงยงไดกอตงโรงเรยนบลเลตแหงแรกในประเทศจน ชอวาโรงเรยนนาฏกรรมแหงปกกง ในป ค.ศ.1954

Page 93: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 94: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘

การเตนร าแบบตะวนตกกลายเปนทนยมในศตวรรษท 20 เชน การเตนบอลรมแบบตะวนตกและกลายเปนทนยมมากในป ค.ศ.1940 ตามไนตคลบของ เซยงไฮ แมกระทงผน าลทธคอมมวนสต เชน เหมาเจอตงและโจวเอนไหลกมความหลงใหลในการเตนบอลรมแบบโซเวยต ซงตามธรรมเนยมจนในอดตนน ชายและหญงสงศกดจะไมไดรบอนญาตใหเตนจบมอกน

ในยคสาธารณรฐประชาชนจนเปนการสรางสรรคเตนร าใหมบนพนฐานของรปแบบเกา เชนเดยวกบประเพณพนบานตางๆ ซงไดสบตอมาจนถงทกวนน แมกระทงชอแบบดงเดมทเคยใชกนมากถกน ามาตความและสรางสรรคดวยการออกแบบทาเตนสมยใหมตามจนตนาการเพอจดแสดงในโรงละครหรอผานสอโทรทศน

Page 95: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 96: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 97: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 98: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘
Page 99: ประวัติศาสตร์นาฏกรรมจีน ๒๕๕๘