20
ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06 Λιμνοθάλασσες Κοτυχίου Ηλείας – Πρόκοπου, Καλογριάς Αχαΐας – έλος Λάμιας, Βιότοπος Στροφυλιάς Στη βορειοδυτική Πελοπόννησο έχει δημιουργηθεί ένα παράκτιο μωσαϊκό οικοσυστημάτων, όπου τα ρηχά νερά αποτελούν το κυρίαρχο στοιχείο. Το μωσαϊκό αυτό αρχίζει από το ακρωτήριο του Αράξου στο νομό Αχαΐας με τη λιμνοθάλασσα Αράξου ή Καλογριάς ή Πάπα (κατά μια εκδοχή η λιμνοθάλασσα αυτή αποτελούσε το βασικό τροφοδότη του Βατικανού σε τσιπούρες κατά την περίοδο της ενετοκρατίας), με έναν ασβεστολιθικό λόφο (Μαύρα Βουνά), αμμώδεις παραλίες και αμμοθίνες, τους αμμόλοφους που εμποδίζουν τα νερά των χειμάρρων να ενωθούν με τη θάλασσα και έτσι σχηματίζεται ο βάλτος Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 1 5 ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

Λιμνοθάλασσες Κοτυχίου Ηλείας – Πρόκοπου, Καλογριάς Αχαΐας – έλος Λάμιας, Βιότοπος Στροφυλιάς

Στη βορειοδυτική Πελοπόννησο έχει δημιουργηθεί ένα παράκτιο μωσαϊκό οικοσυστημάτων, όπου τα ρηχά νερά αποτελούν το κυρίαρχο στοιχείο. Το μωσαϊκό αυτό αρχίζει από το ακρωτήριο του Αράξου στο νομό Αχαΐας με τη

λιμνοθάλασσα Αράξου ή Καλογριάς ή Πάπα (κατά μια εκδοχή η λιμνοθάλασσα αυτή αποτελούσε το βασικό τροφοδότη του Βατικανού σε τσιπούρες κατά την περίοδο της ενετοκρατίας), με έναν ασβεστολιθικό λόφο (Μαύρα Βουνά), αμμώδεις παραλίες και αμμοθίνες, τους αμμόλοφους που εμποδίζουν τα νερά των χειμάρρων να ενωθούν με τη θάλασσα και έτσι σχηματίζεται ο βάλτος Λάμια και η λίμνη Πρόκοπος, και συνεχίζεται νότια με μια σειρά υγροτόπων διαφόρων τύπων, με δάση κωνοφόρων και φυλλοβόλων δρυών (δάσος Στροφυλιάς) και με εκτενείς αμμώδεις ακτές. Η περιπλάνηση στον ευρύτερο χώρο τελειώνει στη λιμνοθάλασσα του Κοτυχίου, στα Λεχαινά, στη βορειοδυτική Ηλεία.

Οι αιωνόβιες κουκουναριές, που καθρεπτίζονται μέσα στα νερά των ελών, οι αμμοθίνες με τους θαλάσσιους κρίνους, οι λιμνούλες με τους καλαμιώνες, η

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 1 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Page 2: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

γαλήνια ομορφιά της λιμνοθάλασσας, τα ζεστά ηλιοβασιλέματα, οι ψαρόβαρκες και οι καλύβες των ψαράδων είναι στοιχεία που συνθέτουν το τοπίο της περιοχής.

Λ. Πρόκοπος, Αχαΐας, Στο βάθος τμήμα του δάσους της Στροφυλιάς

Οι λιμνοθάλασσες της περιοχής έχουν περιορισμένη επικοινωνία με τη θάλασσα και η έκτασή τους μεταβάλλεται ανάλογα με τις εποχές και το ύψος των βροχοπτώσεων. Τις λιμνοθάλασσες κυκλώνουν εκτεταμένοι καλαμώνες και έλη. Λίγα μόλις μέτρα από αυτές απλώνεται η αμμώδης παραλία, η οποία άλλοτε απέχει λίγα μέτρα από το δάσος και άλλοτε είναι αρκετά πλατιά, ώστε να επιτρέπει τον σχηματισμό θινών.

Την άμμο συγκρατούν με τις ρίζες τους φυτά προσαρμοσμένα να ζουν σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες, όπως ο κρίνος της θάλασσας, η γαλατσίδα και η αρενάρια. Η παραλία έχει μήκος 7-8 χιλιόμετρα και είναι από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα.

Η άγρια πανίδα του υγροτόπου είναι πολύ ενδιαφέρουσα, με θελκτικότερο στοιχείο τα υδρόβια και τα παρυδάτια πουλιά. Ασβοί, αλεπούδες, κουνάβια, νυφίτσες, τρωκτικά, μυγαλές και σκαντζόχοιροι, τριγυρνούν στο δάσος τα βράδια, ενώ πλήθος από πουλιά, ερπετά, αμφίβια και έντομα βρίσκουν καταφύγιο και τροφή στην περιοχή.

Διάφορα είδη παπιών, κορμοράνοι, φαλαρίδες, γλάροι, γλαρόνια, αλκυόνες, δίνουν ζωή στις λίμνες σε όλη τη διάρκεια του έτους. Στις ρηχές όχθες, σπάνια παρυδάτια πουλιά σταματούν κατά τις μεταναστεύσεις, ενώ νεροχελίδονα, χαραδριοί, νανογλάρονα και καλαμοκανάδες, φωλιάζουν εκεί.

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 2 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Page 3: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

Στους καλαμώνες και τα έλη, πλήθος οργανισμών βρίσκει καταφύγιο και τροφή στην πυκνή βλάστησή τους. Εδώ φωλιάζει ο μικροτσικνιάς, σε μια μεγάλη αποικία με περισσότερα από 1.000 ζευγάρια, το νανοβουτηχτάρι και η νερόκοτα. Καλά κρυμμένα στα έλη φωλιάζουν ελάχιστα ζευγάρια της παγκοσμίως απειλούμενης βαλτόπαπιας.

Βλάστηση σε αμμοθίνες

Λευκοτσικνιάς Λ. Πρόκοπος, Κουκουναριές, στο βάθος το ξωκλήσι του Αγ. Πέτρου

Από τα μικροπούλια, συναντά κανείς τον σπάνιο μουστακαλή και την τσιχλοποταμίδα. Κίρκοι περιπολούν τον χειμώνα και την άνοιξη πάνω από το ψαθί και τους καλαμώνες, ενώ όλα τα είδη των ερωδιών τρέφονται και ξεκουράζονται ανάμεσα στην ψηλή βλάστηση. Λιβελούλες και πεταλούδες γεμίζουν χρώματα τα έλη, που τα ζεστά βράδια αντηχούν εκκωφαντικά από τα κοάσματα των βατράχων.

Τις καλοκαιρινές νύχτες, θαλάσσιες χελώνες βγαίνουν στην αμμουδιά για να γεννήσουν τα αβγά τους. Κορυδαλλοί, χαραδριοί και γιδοβύζια, φωλιάζουν την άνοιξη στις θίνες. Διάφορα ερπετά, όπως ο σπάνιος βόας της ερήμου και οι κρασπεδωτές χελώνες, αφήνουν τα ίχνη τους πάνω στην άμμο.

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 3 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Page 4: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

Στα Μαύρα Βουνά, ασβεστολιθικοί σχηματισμοί ύψους 240 μέτρων, κρύβονται τα τελευταία τσακάλια της περιοχής και αγριόγατες, ενώ αφθονούν οι λαγοί. Στους γκρεμούς που κοιτάζουν νότια προς τον Πρόκοπο, φωλιάζουν μπούφοι, πετρίτες, κουκουβάγιες, βραχοκιρκίνεζα και βραχοτσοπανάκοι. Με παρατηρητήριο και ορμητήριο τους λόφους τα πουλιά κυνηγούν σε όλη τη γύρω περιοχή, στο δάσος, στα ξέφωτα και στους υγρότοπους.

Μαύρα Βουνά, Λ. Πρόκοπος Λ. Κοτύχι, Ιχθυοτροφείο

Η υφάλμυρη, παραλιακή, ρηχή (30 – 40 εκατοστά) Λιμνοθάλασσα Κοτύχι ή Νέβυθος, μετά την αποξήρανση της Λίμνης Αγουλινίτσας, παραμένει ο μεγαλύτερος ενιαίος υγρότοπος της Πελοποννήσου, με έκταση περίπου 9.000 στρέμματα.

Διαχωρίζεται από τη θάλασσα με μια επιμήκη αμμονησίδα και επικοινωνεί με αυτήν από ένα άνοιγμα που υπάρχει περίπου στο μέσο της αμμονησίδας. Η λιμνοθάλασσα δέχεται πολλά γλυκά νερά από τους χείμαρρους που εκβάλλουν σε αυτή.

Χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία χλωρίδας ενώ από ορνιθολογική άποψη παρουσιάζει μεγάλο οικολογικό ενδιαφέρον, αφού μαζί με τη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας Μεσσηνίας βρίσκονται πάνω στο δυτικό διάδρομο μετανάστευσης πολλών πουλιών. Κάθε χειμώνα διαχειμωνιάζουν 5 έως 10.000 αγριόπαπιες διαφόρων ειδών. Επίσης μπορείς να δεις Κορμοράνους, Γλαροπούλια, Φαλαρίδες και Κύκνους τα τελευταία χρόνια.

Ειδικά κατά τη ανοιξιάτικη και φθινοπωρινή μετανάστευση το σκηνικό συμπληρώνεται με Καλαμοκανάδες, Χαλκόκοτες, Ερωδιούς και άλλα είδη όπου στα ρηχά νερά της λίμνης βρίσκουν τροφή και ξεκούραση.

Η Λιμνοθάλασσα Κοτύχι είναι ένα από τα παραγωγικότερα φυσικά ιχθυοτροφεία της χώρας. Αυτά τα ιχθυοτροφεία τα εκμεταλλεύονται συνεταιρισμοί και δημοτικές επιχειρήσεις. Δεν λείπουν βέβαια και ιδιώτες, ελεύθεροι αλιείς που ψαρεύουν περιστασιακά, νόμιμα αλλά και πολλές φορές παράνομα. Στους διαύλους επικοινωνίας με τη θάλασσα υπάρχουν ιχθυοσυλληπτικές εγκαταστάσεις, καθώς και φυλάκια ψαράδων.

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 4 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Page 5: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

Διάφορες συνθήκες επέβαλαν τον εκσυγχρονισμό της ιχθυοσυλληπτικής εγκατάστασης στο Κοτύχι, ενώ στον Πρόκοπο η εγκατάσταση διατηρεί τον γραφικό παραδοσιακό της χαρακτήρα, με τους ξύλινους πασσάλους και τις πλεχτές καλαμωτές, ένα σπάνιο πια δείγμα αλιευτικής παράδοσης με πολιτιστική αξία που σιγά σιγά αντικαθίσταται με σύγχρονους ιχθυοσυλληπτικούς τρόπους (μπετό). Οι λίμνες φιλοξενούν λαβράκια, κέφαλους και χέλια.

Λ. Πρόκοπος, Ιχθυοτροφείο Κεφαλόπουλα

Με κατεύθυνση προς βορρά, αφήνει κανείς το Κοτύχι για να συναντήσει τις πρώτες δασοσυστάδες κουκουναριάς της Στροφυλιάς. Το δάσος της Στροφυλιάς εκτείνεται προς βορρά, περί τα 15 χλμ. κατά μήκος της αμμουδερής παραλίας, έως τη θέση Καλογριά, στους πρόποδες του λόφου Μαύρα Βουνά. Η δασοσκέπαστη αυτή λωρίδα, πλάτους 200-800 μέτρων συγκροτείται από λίγο πολύ παράλληλες ζώνες βλάστησης. Τ’ όνομα “Στροφυλιά” έχει δοθεί στην περιοχή από τις κουκουναριές που λέγονται και στροφυλιές.

Προς τη θάλασσα υπάρχουν άτομα χαλεπίου πεύκης και θαμνοκυπάρισσα σε θαμνοειδή, "νάνα" μορφή, εξαιτίας των δυνατών θαλάσσιων ανέμων. Πίσω τους φύεται πυκνό δάσος χαλεπίου πεύκης, ενώ πιο μέσα αρχίζουν να ξεπροβάλλουν κουκουναριές. Σε κάποιες περιοχές η ζώνωση συνεχίζεται με δάση ήμερων βελανιδιών, για να καταλήξει, τελικά, στα βούρλα και στα αγριοκάλαμα των εσωτερικών υγροτόπων.

Σύμφωνα με μαρτυρίες αρχαίων συγγραφέων, τα δάση στην ευρύτερη περιοχή ήταν απέραντα. Τους τελευταίους αιώνες εκχερσώθηκαν ώστε να δημιουργηθεί καλλιεργήσιμη γη.

Το δάσος της Κουκουναριάς με τη χαρακτηριστική ομπρελοειδή μορφή και τους φαγώσιμους καρπούς παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, αφού είναι το πλέον εκτεταμένο δάσος κουκουναριάς στην Ελλάδα αλλά και ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη. Αποτελεί δε το φυσικό σπίτι των ιπτάμενων φίλων μας, αλλά και όσων πατούν στη γη.

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 5 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Page 6: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

Το τοπίο συμπληρώνει ο ρηχός βάλτος Λάμια που σε περιπτώσεις έντονων βροχοπτώσεων επικοινωνεί με τον Πρόκοπο. Αυτές οι μεταβολές στη στάθμη των νερών προσδίδουν μεγάλο οικολογικό ενδιαφέρον. Και οι δυο υγρότοποι (έλος Λάμια – λίμνη Πρόκοπος) αποτελούν σημαντικούς βιότοπους για πολλά είδη πουλιών.

Στο βορειότερο άκρο της Πελοποννήσου βρίσκεται η λιμνοθάλασσα Αράξου (ή Καλογριάς ή Πάπα). Μια επιμήκης αμμονησίδα τη χωρίζει από τον Πατραϊκό Κόλπο. Σχηματίστηκε κατά πάσα πιθανότητα από τη δράση του κυματισμού. Το νερό της είναι υφάλμυρο. Σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη του Πανεπιστημίου Πατρών, αυτό οφείλεται στην έλλειψη τροφοδοσίας της λίμνης σε γλυκό νερό από την ανατολική της πλευρά. Φωλιάζουν κι εδώ πλήθος από Πάπιες, Βουτηχτάρια, Κορμοράνοι, Ερωδιοί και Γλάροι. Τα υφάλμυρα νερά της παρουσιάζουν μεγάλο ιχθυοπαραγωγικό ενδιαφέρον και όπως το Κοτύχι και ο Πρόκοπος, λειτουργεί σαν φυσικό ιχθυοτροφείο για κεφάλους, λαβράκια τσιπούρες και χέλια.

Στις όχθες των λιμνών έχουν στηθεί παρατηρητήρια πουλιών για όσους θέλουν να θαυμάσουν και να φωτογραφίσουν μερικά από τα σπάνια πτηνά που περνούν από δω. Το τοπίο συμπληρώνει το ξωκλήσι του Άγιου Πέτρου στη Λ. Πρόκοπος όπου ο επισκέπτης μπορεί ν’ αποδώσει φόρο τιμής στον δημιουργό και πλάστη αυτού του αρμονικού τοπίου που ο άνθρωπος προσπαθεί με διάφορους τρόπους να καταστρέψει.

Μυκηναϊκό τείχος στα Μαύρα Βουνά 24ωρη παρακολούθηση καθαρότητας νερού στη Λ. Πρόκοπος

Το νερό υπήρξε από τα προϊστορικά ακόμα χρόνια σημείο εκκίνησης και πολιτισμικής αναφοράς. Οι πρώτοι ανθρώπινοι οικισμοί κτίστηκαν κοντά σε λίμνες (λιμναίοι), ενώ όλοι οι μεγάλοι πολιτισμοί της αρχαιότητας αναπτύχθηκαν σε περιοχές με συνεχείς βροχοπτώσεις που ευνοούσαν τη γεωργία, ή σε παράκτιες περιοχές ή κοντά σε ποτάμια, λίμνες και πηγές.

Τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή πηγαίνουν πίσω στην παλαιολιθική και νεολιθική εποχή. Την εποχή εκείνη τα Μαύρα Βουνά, ίσως

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 6 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Page 7: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

και το Κουνουπέλι, έμοιαζαν περισσότερο με νησάκια, αφού περιβάλλονταν τουλάχιστον κατά το μεγαλύτερο μέρος του από νερά.

Πολύ αργότερα στα μυκηναϊκά χρόνια, εγκαθίσταται στην περιοχή ένας ηγεμόνας με μεγάλη δύναμη και χτίζει τείχος για να περιβάλει την κατοικία του. Το τείχος (που έφραζε το μοναδικό πέρασμα ανάμεσα στις λίμνες με τα βραχώδη υψώματα) μοιάζει στη δομή με τα Κυκλώπεια Τείχη των Μυκηνών και της Τίρυνθας. Γύρω στο 1.000 π.Χ., οι εγκαταστάσεις πυρπολήθηκαν και η θέση εγκαταλείφθηκε προσωρινά.

Αργότερα, οι άνθρωποι θα πλάσουν μύθους ότι τάχα το τείχος το έχτισε ο Ηρακλής στον αγώνα του κατά των Ηλείων του βασιλιά Αυγεία.

Στον 3ο αιώνα π.Χ., κυρίαρχοι της περιοχής είναι από τη μία πλευρά η Δύμη, πόλη της Αχαϊκής Συμπολιτείας, και από την άλλη η Hλιδα, που συμμαχεί με την Αιτωλική Συμπολιτεία. Η Δύμη ξαναχρησιμοποιεί το Μυκηναϊκό τείχος, το οποίο παίρνει και το όνομα "Τείχος Δυμαίων". Οι εμφύλιες συγκρούσεις θα προσφέρουν την Ελλάδα στους Ρωμαίους και η περιοχή θα ερημώσει.

Αργότερα, Βυζαντινοί, Φράγκοι, Βενετοί και Τούρκοι θα εναλλαχθούν στην κυριαρχία, μέχρι που τον 17ο αιώνα δύο ισχυρά μοναστήρια, η Μονή Χρυσοποδαρίτισσας Νεζερών και το Μέγα Σπήλαιο θα βρεθούν κάτοχοί της. Το 1887 όλη η έκταση δωρίστηκε στον τότε βασιλιά ως προσωπικό του κτήμα, αλλά το 1923 η δωρεά καταργήθηκε και το κράτος τη διένειμε σε 120 προσφυγικές οικογένειες και 170 οικογένειες ακτημόνων από τα γύρω χωριά.

Σήμερα, έντονη είναι η παρουσία του ανθρώπου στην ευρύτερη περιοχή του υγροτόπου. Η εκτεταμένη παραλία καθώς και η ιδιαίτερη ομορφιά του τοπίου αποτελούν πόλο έλξης και συμβάλλουν στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, η οποία σε αρκετές περιπτώσεις ασκείται άναρχα και χωρίς σχεδιασμό.

Προκειμένου το κοινό και η “εκπαιδευτική κοινότητα” να ενημερώνεται για τη σημασία όλων αυτών των βιοτόπων έχει δημιουργηθεί το Κέντρο Πληροφόρησης Λιμνοθάλασσας Κοτυχίου – Δάσους Στροφυλιάς που έχει έδρα το Λάππα Αχαΐας.Είναι ένα από τα οκτώ Κέντρα Πληροφόρησης που λειτουργούν σε περιοχές Υγροτόπων

Διεθνούς Σημασίας, σύμφωνα με τη Σύμβαση Ραμσάρ και ξεκίνησε να λειτουργεί την Άνοιξη του 1998.(τηλέφωνο του κέντρου: 2693031651). Μια επίσκεψη στην ευρύτερη περιοχή θα μας πείσει για την ομορφιά και τη σημασία των υγροτόπων μας.Στη φωτογραφία επίσκεψη στο Κέντρο Πληροφόρησης Λάππα με την κα

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 7 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Page 8: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

Ελισάβετ, Μάρτιος 2006

Πηγή: Δελτίο του Κέντρου πληροφόρησης υγρότοπου Λ/Θ Κοτυχίου – Δάσους Στροφυλιάς, Τεύχος 1, Κοτύχι – Στροφυλιά

Ελληνικοί Υγρότοποι, CD-Rom, Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, ΕΚΒΥΠεριοδικό «ΓΕΩΤΡΟΠΙΟ» της εφημερίδας «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ», Τεύχος 319,

Λιμνοθάλασσες Πάπα – Καλογριάς, Α. Παπαθανασίου

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 8 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Page 9: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

Φύλλο Εργασίας

Με τη βοήθεια του χάρτη της τάξης σου ή του χάρτη της Ηλείας του Παραρτήματος εντόπισε τη θέση των βιοτόπων – υγροτόπων που αναφέρονται στο κείμενο.

Προσπάθησε με την ομάδα σου να συμπληρώσεις τις ονομασίες των υγροτόπων που φαίνονται στον παρακάτω δορυφορικό χάρτη:

Συμπλήρωσε τώρα και το όνομα του πιο εκτεταμένου δάσους κουκουναριάς στην Ελλάδα. Γιατί ονομάζεται έτσι;Οι απαντήσεις στο παράρτημα

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 9 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Page 10: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

Προσπάθησε με τα μέλη της ομάδας σου να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά. Θα σε βοηθήσει και το κείμενο που διάβασες για την ευρύτερη περιοχή των υγροτόπων και βιοτόπων της βορειοδυτικής Πελοποννήσου. Χρησιμοποίησε τις λέξεις της παρένθεσης:(αμμοθίνες, Αράξου, βορειοδυτική, Ηλεία, Καλογριάς, Κοτυχίου, Λάμια, Μαύρα Βουνά, οικοσυστημάτων, Πρόκοπος, ρηχά, Στροφυλιάς, τσιπούρες)

Στη (1)______________ Πελοπόννησο έχει δημιουργηθεί ένα παράκτιο μωσαϊκό (2)______________, όπου τα (3)______________ νερά αποτελούν το κυρίαρχο στοιχείο. Το μωσαϊκό αυτό αρχίζει από το ακρωτήριο του (4)______________ στο νομό Αχαΐας με τη λιμνοθάλασσα Αράξου ή (5)______________ ή Πάπα (κατά μια εκδοχή η λιμνοθάλασσα αυτή αποτελούσε το βασικό τροφοδότη του Βατικανού σε (6)______________ κατά την περίοδο της ενετοκρατίας), με έναν ασβεστολιθικό λόφο ((7)_______________________), αμμώδεις παραλίες και (8)______________, τους αμμόλοφους που εμποδίζουν τα νερά των χειμάρρων να ενωθούν με τη θάλασσα και έτσι σχηματίζεται ο βάλτος (9)______________ και η λίμνη (10)______________, και συνεχίζεται νότια με μια σειρά υγροτόπων διαφόρων τύπων, με δάση κωνοφόρων και φυλλοβόλων δρυών (δάσος (11)___________________) και με εκτενείς αμμώδεις ακτές. Η περιπλάνηση στον ευρύτερο χώρο τελειώνει στη λιμνοθάλασσα του (12)______________ στη βορειοδυτική (13)______________.

Οι απαντήσεις στο παράρτημα

Με τη βοήθεια του χάρτη προσπάθησε ν’ ακολουθήσεις τα μεταναστευτικά πουλιά στο δύσκολο ταξίδι τους πάνω από το δυτικό διάδρομο μετανάστευσης. Από ποια γεωγραφικά διαμερίσματα – νομούς της πατρίδας μας περνούν; ………………………………………...………………………………………...………………………………………...………………………………………...………………………………………...………………………………………...………………………………………...………………………………………...………………………………………...………………………………………...………………………………………...

……………………………………………………………………………………….

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 10 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Page 11: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

Μπορείς ν’ αναφέρεις και άλλους πιθανούς τόπους διαχείμασης των πτηνών (λιμνοθάλασσες – λίμνες) που βρίσκονται πάνω στο δυτικό διάδρομο μετανάστευσης;………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Χάραξε κι εσύ τη δύσκολη πορεία τους στον επόμενο χάρτη της Ελλάδας.

Έχεις αναρωτηθεί αν τα αποδημητικά πουλιά αντιμετωπίζουν κινδύνους κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης τους; Αν ναι μπορείς ν’ αναφέρεις μερικούς;………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 11 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Page 12: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

Στο κείμενο που διάβασες αναφέρονται αρκετά είδη πτηνών. Κάποια απ’ αυτά είναι αποδημητικά και κάποια παραμένουν στις λιμνοθάλασσες της περιοχής όλη τη διάρκεια του έτους. Χώρισέ τα σε δυο στήλες:

Αποδημούν Παραμένουν όλη τη διάρκεια του έτους

Μικρή Έρευνα

Διάβασες ότι τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στο λιμναίο τοπίο της περιοχής (Μαύρα Βουνά – Λ. Πρόκοπος) εμφανίζονται στην παλαιολιθική εποχή. Γράψε τις σκέψεις σου για το λόγο που οι άνθρωποι επέλεξαν από νωρίς να ζήσουν δίπλα σ’ αυτό το όμορφο οικοσύστημα;Στην ερευνά σου θα σε βοηθήσει και το παρακάτω άρθρο της εφημερίδας “ΤΟ ΒΗΜΑ” που αφορά έναν άλλο λιμναίο οικισμό της πατρίδα μας, στο νομό Καστοριάς. Η ιστορία του ξεκινά από τα προϊστορικά χρόνια. Πληροφορίες θ’ αντλήσεις και από τις ιστοσελίδες που προτείνονται..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 12 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Page 13: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 13 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Page 14: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

Τα μυστικά της λίμνηςΟι αρχαιολογικές ανασκαφές στον λιμναίο οικισμό

του Δισπηλιού Καστοριάς

Αποψη της πιστής αναπαράστασης σε φυσικό μέγεθος του λιμναίου οικισμού που έγινε με βάση τα ανασκαφικά δεδομένα

Στη νότια όχθη της λίμνης της Καστοριάς, απέναντι από την ομώνυμη πόλη που, παρά τις αλλοιώσεις και τον παρεξηγημένο εκσυγχρονισμό της, εξακολουθεί να παραμένει όμορφη, τουλάχιστον έτσι καθώς τη βλέπει κανείς προσεγγίζοντάς την από τον νότο, έχει βρεθεί ένας λιμναίος οικισμός, μια ανθρώπινη δηλαδή εγκατάσταση η οποία τα προϊστορικά χρόνια είχε αναπτυχθεί στην όχθη και μέσα στα νερά της λίμνης. Οι πρώτοι λιμναίοι οικισμοί, γράφει η Χαρά Κιοσσέ, είχαν εντοπισθεί στην Ευρώπη στα μέσα του περασμένου αιώνα στην περιοχή των μεγάλων ελβετικών και γερμανικών λιμνών και από τότε διατυπώθηκαν διάφορες θεωρίες για τον τρόπο που χτίστηκαν και για τις δραστηριότητες και τον πολιτισμό των ανθρώπων που έμεναν εκεί. Στην Ελλάδα ο λιμναίος οικισμός του Δισπηλιού εντοπίστηκε στη νότια όχθη της λίμνης της Καστοριάς την τρίτη δεκαετία του αιώνα μας. Σύμφωνα με τις έρευνες που διεξάγονται εκεί τα τελευταία χρόνια, πιστεύεται ότι πολλά από τα σπίτια του Δισπηλιού ήταν χτισμένα μέσα στη λίμνη και επάνω σε πλατφόρμες και άλλα υποστυλώματα στην όχθη, που πολλές φορές, όταν ανέβαινε η στάθμη, σκεπαζόταν και αυτή με το νερό.

Πηγή: http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=12654&m=B01&aa=1Κυριακή 1 Αυγούστου 1999 - Αρ. Φύλλου 12654

“Το ΒΗΜΑ”, 01/08/1999 , Σελ.: B01

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 14 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας

Page 15: Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής ...5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/source/doc25.doc · Web viewΣτους καλαμώνες και τα έλη,

ΥΠΕΠΘ - Παν. Αιγαίου - Ε. Ένωση: Σχολικά. Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005-06

Αναζήτηση στο διαδίκτυο:

Η πόλη με τους πασσάλους:http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=12654&m=B02&aa=2 Φωτογραφίες του οικισμού:http://www.kastoria.gr/modules.php?op=modload&name=History&file=limnaiosΣυνέντευξη του καθ. Γιώργου Χουρμουζιάδη (υπεύθυνου των ανασκαφών) στη Μαρία Αλβανού, όπως δημοσιεύθηκε στο "Ε" της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας της 15ης Οκτωβρίου 1995 για τη πορεία των ανασκαφικών εργασιών:http://egnatia.ee.auth.gr/~sthat/kids/synenteuxi.htmlΗ πορεία των ανασκαφών:http://web.auth.gr/dispilio

Κύκλος Νερού… Κύκλος Ζωής 15 5ο Δημ. Σχολ. Πύργου Ηλείας