10
Περίοδος Γ Τεύχος 60 ΙΟΥΛΗΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012 Περίοδος Γ Τεύχος 60 ΙΟΥΛΗΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012

«Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ» τεύχος 60 Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: «Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ» τεύχος 60 Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Περίοδος Γ ’ Τεύχος 60 ΙΟΥΛΗΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012Περίοδος Γ ’ Τεύχος 60 ΙΟΥΛΗΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012

Page 2: «Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ» τεύχος 60 Ιούλιος - Αύγουστος 2012

2

Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣΜηνιάτικη ηλεκτρονική έκδοσητου Πανελλήνιου Σωματείου

Θεάτρου ΣκιώνΤζωρτζ 6 Αθήνα 106 77

Τεύχος 60 - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

Εξώφυλλο: ΤΥΠΟ - Πιπιλιός

Σχέδιο: Γιώργος ΧαρίδημοςΔιόρθωση κειμένων: Θωμάς Αθ. Αγραφιώτης

ΕΚΔΟΤΗΣ:Πάνος Β. Καπετανίδης

Τηλέφωνο: 210 46 16 664Γράψτε για την εφημερίδα

«Ο Καραγκιόζης μας».Στείλτε το κείμενό σας με e-mail στο:

[email protected]/somateio/

Από 2 μέχρι 6 Ιούλη 2012Αφιερωμένο στον μεγάλο Αφιερωμένο στον μεγάλο ΚαραγκιοζοπαίχτηΚαραγκιοζοπαίχτηΓιώργο Χρ. ΧαρίδημοΓιώργο Χρ. Χαρίδημο

ΣυνδιοργάνωσηΣυνδιοργάνωση::Πανελλήνιο Σωματείο Θεάτρου Σκιών

-Σύλλογος Νεάπολης - Εξαρχείων «Η ΓΕΙΤΟΝΙΑ»Υπό την Aιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού

και Τουρισμού, με την στήριξη της Περιφέρειας Αττικής και του “Ο.Π.Α.Ν". του Δήμου Αθηναίων

Tο φετινό 16ο Αθηναϊκό Φεστιβάλ Καραγκιόζη, στο λόφο του Στρέφη, είναι αφιερωμένο στον μεγάλο δάσκαλο της τέχνης Γιώργο Χαρίδημο (1924-1996).

Γεννήθηκε στο Άλσος της Κηφισιάς το 1924, σχεδόν μέσα στον "μπερντέ" του πατέρα του Χρήστου Χαρίδημου, ενός από τους μεγαλύτερους τεχνίτες του Καραγκιόζη, του οποίου ήταν μαθητής, βοηθός και πρωτότοκος γιος.

Η θητεία του Γιώργου Χαρίδημου ή

Χαρίτου ξεκίνησε το 1942 στο Χατζηκυριάκειο, στο καφενείο «Πανελλήνιον», όταν ήταν 18 ετών.

Όταν απολύεται από φαντάρος, το 1948, αναλαμβάνει μόνος του το κέντρο «Ερμής», μέχρι το 1958.

Από τότε, ο Γιώργος Χαρίδημος ξεκινάει μια συνεχή αναζήτηση για να στεγάσει τον

Καραγκιόζη του. Η πορεία του διαγράφεται ως εξής:

1958-59: Στην οδό Παρνασσού στον Καραβά Νίκαιας, ένας κινηματογράφος γίνεται καραγκιοζο-θέατρο. Από μακριά φάνταζε η επιγραφή: «Εδώ ο Χαρίδημος με το οικογενειακό Θέατρο Σκιών».

1959-61: Στο συνοικισμό «Απόλλωνα», φτιάχνει το ομώνυμο θεατράκι.

1961-65: Δημιουργεί τη «Χαρούμενη Ακτή» κοντά στη σχολή Ναυτικών Δοκίμων, στη μαγευτική Πειραϊκή ακτή και τον χειμώνα εμφανίζεται στο θέατρο «Παπά».

1965-69: Θέατρο «Χρυσοστομίδη» στα Ταμπούρια (Κερατσίνι). Ήταν ένα ξάφνιασμα. Ποτέ Θέατρο Σκιών δεν πραγματοποίησε τόσα εισιτήρια, με μέσο όρο περίπου 1.300 άτομα τη βραδιά.

1969-88: Μια μάντρα οικοδομών στην Πλάκα μετατρέπεται σ' ένα γραφικό θεατράκι 150 θέσεων.

Κατεξοχήν και κατά κύριο επάγγελμα Καραγκιοζοπαίχτης, δεν δέχτηκε ποτέ να παίξει σε πλατείες και εκδηλώσεις. Δεν μηχανοποίησε την τέχνη του, δεν περιόρισε τον Καραγκιόζη στα λίγα λεπτά μιας τηλεοπτικής εκπομπής. Η καλλιτεχνική του σταδιοδρομία σταματάει βίαια στις 29 Σεπτέμβρη 1987, όταν τον "ξεσπίτωσαν" από το θεατράκι του στην Πλάκα μετά από 20 χρόνια παρουσίας, για να γίνει ο χώρος πιτσαρία.

Πόνεσε πολύ! "Μετά το πάθημα αυτό –εξομολογούταν- δεν έχω κουράγιο... Όταν έκλεισε το θεατράκι, αρρώστησα από τη στεναχώρια μου, περπάταγα και παραμιλούσα, ήταν η ώρα της παράστασης και έπαιζα Καραγκιόζη. Με πείραξε, γιατί μου είχαν τάξει πολλά, αλλά ήταν ψέματα".

Ωστόσο, ο Γιώργος Χαρίδημος είχε κάθε λόγο να είναι περήφανος για την τέχνη του και την προσφορά του. Για περισσότερο από μισό αιώνα, έστηνε τον μπερντέ του στον Πειραιά και την Αθήνα, υπηρετώντας με ευαισθησία και υπευθυνότητα μια τέχνη παραδοσιακή, προάγοντας ένα ζωτικό στοιχείο του πολιτισμού και της θεατρικής μας παράδοσης και βγάζοντας άξιους συνεχιστές της λαϊκής τέχνης που λάτρεψε.

Page 3: «Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ» τεύχος 60 Ιούλιος - Αύγουστος 2012

3

Αφιέρωμα στον μεγάλοΚαραγκιοζοπαίχτηΓιώργο Χαρίδημο

Το πρόγραμμα του 16ου ΦεστιβάλΤο πρόγραμμα του 16ου ΦεστιβάλΤρ ί τ η Τρ ί τ η

3 3 Ι ούληΙούλη

ΗΗλίαίαας ςςςς ΚαΚαΚαΚαααρρερερεερελλλλλλλλλλλλ άάάάάςάςςς““ΟΟ ΚΚαραραγγκικιόζό ηςς

ΨαΨαΨαράάς"ς" Μιχάλης ΤαυλάτοςΜιχάλης Ταυλάτος"Ο Καραγκιόζης & τα "Ο Καραγκιόζης & τα μαγικά σπίρτα"μαγικά σπίρτα"

Νικόλαλας ς ΤΤζιββελλέκκηςης"Λεφεφφτά στοο δρόμοοο""

κκααι ι οοΘΘΘέΘέΘέΘέΘΘ μημμηηηημηςςς ς ΔοοοΔοΔούκύκύκύύ ααςςςαα "Ο"Ο ΚΚαρααρα ααγκικ όζόόόζηςης ΣυΣυγγγγραραφέφέαςααας""

Κώστας ΑθανασίουΚώστας Αθανασίου"Ο Καραγκιόζης πλοίαρχος"

Δ ε υ τ έ ρ α 2 Δ ε υ τ έ ρ α 2 Ι ο ύ λ ηΙ ο ύ λ η

&

Παναγιώτης Παναγιώτης ΧατζηαναγνώστουΧατζηαναγνώστου

"Ο Καραγκιόζης "Ο Καραγκιόζης μυστικός πράκτωρ"μυστικός πράκτωρ"

Τετάρτη 4 Ιούλη

ΚωΚωνσσταττααντντίίννοοςς ΒΒααμβααακακάρρράρηηηςς

"Τ"ΤΤΤΤΤΤΤΤΤααααα α ααα ΚοΚοοοΚ λλλλλλλλλλλλλλητηττήρήήρήρήρήρρρήρήρή ιιαιαααι "

Πέμπτη 5 ΙούληΠέμπτη 5 Ιούλη

Στράτος Στράτος ΠασχαλίδηςΠασχαλίδης"Τα αινίγματα "Τα αινίγματα

της της Βεζιροπούλας"Βεζιροπούλας"Παρασκευή 6 Ιούλη

Έναρξη κάθε βράδυ: Πρώτη παράσταση ώρα 9 μ.μ.

Δεύτερη παράσταση ώρα 9:45 μ.μ.

Οι καραγκιοζοπαίχτεςΟι καραγκιοζοπαίχτεςκαι οι συντελεστές που και οι συντελεστές που

συμμετέχουν,συμμετέχουν,ΔΕΝ ΑΜΕΙΒΟΝΤΑΙΔΕΝ ΑΜΕΙΒΟΝΤΑΙ

Νίκος ΜπαρμπούτηςΝίκος Μπαρμπούτης"Ο Καραγκιόζης μετανάστης""Ο Καραγκιόζης μετανάστης"

Χρήστος ΖάνηςΧρήστος Ζάνης"Ο Καραγκιόζης "Ο Καραγκιόζης Χανεντές"Χανεντές"

Page 4: «Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ» τεύχος 60 Ιούλιος - Αύγουστος 2012

4

Στον πρόλογο του βιβλίου του Γάλλου Ζωρζ Σαντούλ, «Η Ιστορία του Παγκόσμιου Κινηματογράφου» (μτφρ. Αντώνη Μοσχοβάκη, εκδ. Δαμιανός-Δωδώνη, σ. 7), ο συγγραφέας ξεκινάει την αφήγησή του με τα εξής λόγια: «Μια τέχνη γεννήθηκε κάτω απ’ τα μάτια μας. Η ζωγραφική, η μουσική υπάρχουν από εκατομμύρια χρόνια. Τον Λυμιέρ, τον Μελιές τους γνωρίσαμε, και θα μπορούσαμε να είχαμε συναντήσει τον Έντισον, τον Ρενώ. Μια τέχνη γεννήθηκε κάτω απ’ τα μάτια μας. Πολλοί απ’ τους σκαπανείς της, κι απ’ τους εφευρέτες της μάλιστα, ζουν ακόμα, κι ωστόσο η μελέτη των πηγών της είναι δύσκολη». Ο Ζωρζ Σαντούλ έγραψε την Ιστορία του στα μέσα περίπου του Εικοστού αιώνα, χωρίς να απέχει πολύ από τη χρονική αφετηρία της επίσημης εμφάνισης του κινηματογράφου. Από τότε βεβαίως έχει περάσει περίπου μισός αιώνας ακόμα, αλλά είναι σαφές ότι εξακολουθούμε να μην απέχουμε πολύ από την έναρξη της λειτουργίας ενός μέσου

απλώς (υπερ)αιωνόβιου και σε κάθε περίπτωση κατά πολύ νεότερου από τις άλλες τέχνες, όπως είναι λ.χ. το θέατρο.

Οπωσδήποτε, η φιλοσοφική αφετηρία του κινηματογράφου είναι πολύ παλιά και, σύμφωνα με την άποψη του Βασίλη Ραφαηλίδη, φτάνει στα προϊστορικά χρόνια και στον πρωτόγονο ζωγράφο των σπηλαίων της Αλταμίρα, ο οποίος απεικονίζει (στον τοίχο ενός σπηλαίου) ένα βίσονα με οχτώ (αντί για τέσσερα) πόδια. Ο λόγος του διπλασιασμού αυτών των ποδιών δεν οφείλεται σε κάποια αναποτελεσματική εικαστική ικανότητα του καλλιτέχνη, αλλά απεναντίας έχει συγκεκριμένο και σαφή αισθητικό και ιδεολογικό προσανατολισμό: Ο ζωγράφος αυτός επιδιώκει να πετύχει την αναπαράσταση του βίσονα εν κινήσει, οπότε το ζώο που τρέχει, είναι λογικό να δίνει την εντύπωση ότι έχει οχτώ πόδια αντί για τέσσερα:

«Τι παρακίνησε αυτόν τον πανέξυπνο πρωτόγονο ζωγράφο να κάνει τα τετράποδα ζώα οχτάποδα; Μα, ο...κινηματογράφος!!! Δηλαδή η λαχτάρα του να παραστήσει την κίνηση με την ακινησία, μιας και δεν είχε προσφορότερο τρόπο. Κάπως έτσι θα πρέπει να σκέφτηκε ο ανθρωποφάγος ζωγράφος: “Αν ζωγραφίσω το τετράποδο με τέσσερα πόδια, όπως το βλέπω εν στάσει, θα δώσω στο θεατή την εντύπωση ότι το τετράποδο βόσκει ήρεμα. Όμως εγώ θέλω να το παραστήσω εν κινήσει. Αλλά όταν το τετράποδο κινείται, κάθε φορά που πάω να μετρήσω τα πόδια του χάνω το λογαριασμό έτσι που μπερδεύονται μεταξύ τους. Τόσο μπερδεύονται, που μόνο ο θεός των βουβαλιών ξέρει πια αν παραμένουν όντως τέσσερα. Λοιπόν,

Ο «ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ»Ο «ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ»ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ

του Θωμά Αθ. Αγραφιώτη

Page 5: «Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ» τεύχος 60 Ιούλιος - Αύγουστος 2012

5

ας βάλω άλλα τέσσερα. Ακόμα και λάθος να κάνω στον αριθμό, ο θεατής του αριστουργήματός μου που έχει τον τίτλο «βίσων που τρέχει» θα καταλάβει αμέσως πως πρόκειται για βίσονα που τρέχει καμαρωτός, και όχι που βόσκει νωθρός”» (Βασίλη Ραφαηλίδη, Φιλμοκατασκευή: Μια μέθοδος ανάγνωσης του φιλμ, εκδ. Αιγόκερως, Αθήνα 1984, σ. 22).

Παρά τις παραπάνω «προϊστορικές» φιλοσοφικές καταβολές του κινηματογράφου, έπρεπε να περάσουν πολλοί αιώνες για να μπορέσει να αποκτήσει «σάρκα και οστά» το καθαρά τεχνικό κομμάτι αυτής της θεωρητικής προσέγγισης. Πριν φτάσουμε όμως στα τέλη του 19ου αιώνα, είχε προηγηθεί η καλλιέργεια πολλών ακόμα τεχνών, οι οποίες όλες μαζί συνέβαλαν στην εμφάνιση της πλήρους κινηματογραφικής γλώσσας: «Η λογοτεχνία, το θέατρο, η ζωγραφική ή κάθε άλλη επίσημη τέχνη, απ’ όσο οι εικόνες του Επινάλ, τ’ αλμανάχ, οι μαριονέττες, η καρικατούρα ή κάθε άλλη λαϊκή ή περιφρονημένη τέχνη. Γιατί μια τέχνη μπόρεσε να γεννηθεί κάτω απ’ τα μάτια επειδή δεν ξεπετάχτηκε σε γη παρθένα κι ακαλλιέργητη: αφομοίωσε γοργά τα στοιχεία που προσέλαβε απ’ όλη την ανθρώπινη γνώση. Εκείνο που συνιστά το μεγαλείο του κινηματογράφου, είναι πως αποτελεί ένα άθροισμα, μια σύνθεση, μάλιστα, πολλών άλλων τεχνών», γράφει και πάλι στον πρόλογό του ο Σαντούλ (Ζωρζ Σαντούλ, ό. π., σ. 7).

Ωστόσο, ο Σαντούλ αναφέρει έναν ακόμα βασικό παράγοντα της προϊστορίας του κινηματογράφου που δεν είναι άλλος από τις «κινέζικες σκιές». Ο παράγοντας αυτός είναι, κατά την προσωπική μας άποψη, ο πιο

σημαντικός τόσο ως προς την ανακάλυψη της κινούμενης εικόνας όσο και ως προς μια κοινή φιλοσοφική καταβολή που δεν είναι άλλη από το μύθο του Σπηλαίου της πλατωνικής Πολιτείας. Μιλώντας ο Πλάτωνας για το μύθο του Σπηλαίου, μας παραδίδει ένα φιλοσοφικό πόνημα για το ζήτημα της παίδευσης και της απαιδευσίας. Χρησιμοποιώντας όμως (στο πόνημα αυτό) την τεχνική των σκιών και της φωτοσκιάς, μας παραδίδει και την κοινή φιλοσοφική αφετηρία τόσο της τέχνης του Θεάτρου Σκιών όσο και του κινηματογράφου. Ανάμεσα βεβαίως σε αυτά τα δύο μέσα υπάρχουν και τεράστιες διαφορές, οι οποίες αποδυναμώνουν σε μεγάλο βαθμό την εκ πρώτης όψεως παραπάνω συγγένεια, αλλά είναι σαφές (με μια γρήγορη αρχική ματιά) ότι ο κινηματογράφος και το Θέατρο Σκιών φαίνεται να έχουν και αρκετές ομοιότητες μεταξύ τους.

Διηγείται ο καραγκιοζοπαίχτης Σωτήρης Σπαθάρης (1892-1974), πατέρας του Ευγένιου Σπαθάρη, ότι (κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας) «ήρθε διαταγή να κατασκηνώσουμε στο 64ο χιλιόμετρο,

Page 6: «Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ» τεύχος 60 Ιούλιος - Αύγουστος 2012

6

που ήτανε εκτός βολής. Εκεί ο Καραγκιόζης έπαιζε κάθε μέρα. Πολλές φορές ερχόντουσαν και Άγγλοι, που είχαν κατασκηνώσει εκεί κοντά μας. Τον Καραγκιόζη τον λέγανε Γκρεκ σινεμά» (Σωτήρη Σπαθάρη, Αυτοβιογραφία και η Τέχνη του Καραγκιόζη, εκδ. Άγρα, Αθήνα 1992, σ. 60). Από την άλλη πλευρά επίσης, η αισθητική σχέση της τέχνης του Θεάτρου Σκιών με την τέχνη του κινηματογράφου μπορεί να περιοριστεί στην ακόλουθη περιγραφική και συγκριτική προσέγγιση ότι «το “Θέατρο Σκιών” μάς παρέχει ένα μέτρο του τρόπου, με τον οποίο λειτουργεί η κινούμενη πια εικόνα σ’ ένα παραδοσιακό είδος θεάματος. Επέχει δηλαδή ο Καραγκιόζης θέση ορθόδοξου προ-κινηματογράφου» (Σκλήρη π. Σταμάτη, Εν Εσόπτρω- εικονολογικά μελετήματα, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 2002, σ. 131).

Σε γενικές γραμμές, η αυτόφωτη τέχνη του Θεάτρου Σκιών και του ενός μόνο συντελεστή (καραγκιοζοπαίχτη) διαφέρει από τον ετερόφωτο και πολυπαραγοντικό κινηματογράφο σε έναν ακόμα θεμελιώδες τομέα: ο Καραγκιόζης συνιστά μια βιοτεχνία, απλή μεν όχι όμως και απλοϊκή, η οποία δεν απαιτεί βαρύ χρηματικό αντίτιμο. Με άλλα λόγια, το Θέατρο Σκιών είναι ένα «χειροποίητο θέαμα που βασίζεται στη θυμοσοφία ενός και μόνο ατόμου, (…) για να φτάσει στο κοινό. Ο κινηματογράφος ξεκίνησε σαν βιοτεχνία και εξελίχθηκε σε βαριά βιομηχανία. Και όταν ακόμα η ευθύνη για την κατασκευή μιας ταινίας βαραίνει ένα άτομο, ποτέ δεν καθορίζει μόνο του ολόκληρη τη διαδικασία και προπάντων τη μοίρα της μετά την ολοκλήρωσή της» (Γιάννη Σολδάτου, Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου, τόμ. Α΄,

εκδ. Αιγόκερως, Αθήνα 1988, σ. 16). Σύμφωνα επίσης και με τον Σαντούλ, «ο Βαν Γκογκ πέθανε χωρίς να ’χει πουλήσει ούτ’ ένα πίνακά του, ο Ρεμπώ θα μπορούσε να ’χε σβήσει αφήνοντας μόνο το χειρόγραφο των ποιημάτων του, όμως αυτό δεν εμπόδισε τα έργα τους να τραβήξουν μετά το θάνατό τους, το δρόμο τους. Είχαν γίνει με την πολύ λίγο δαπανηρή αγορά μελανιού και χαρτιού, πανιού και χρωμάτων. Για να παρουσιαστεί μια μπομπίνα μιας μεγάλης σύγχρονης ταινίας, πρέπει να ξοδευτούν πριν πολλά εκατομμύρια» (Ζωρζ Σαντούλ, ό. π., σ. 7-8).

Η βιομηχανία αυτή έκανε την πρώτη επίσημη εμφάνισή της στα τέλη του 19ου αιώνα από τους Γάλλους

αδερφούς Λυμιέρ στο Παρίσι και στις 28 Δεκεμβρίου 1895. Ο Λουί και ο Αύγουστος Λυμιέρ παρουσίασαν λοιπόν ορισμένες στιγμές από την καθημερινή ζωή, όπως π.χ. εργάτες να περπατάνε ή ένα τρένο να κινείται, πετυχαίνοντας έτσι την πιστή κινηματογραφική αναπαράσταση της κίνησης και της πραγματικότητας, η οποία λειτουργεί ως

Page 7: «Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ» τεύχος 60 Ιούλιος - Αύγουστος 2012

7

«ντοκιμαντέρ» και «γίνεται αντιληπτή στους θεατές χάρη σε ένα ελάττωμα του ματιού μας, το μετείκασμα. Πιο συγκεκριμένα, ο κινηματογράφος προβάλλει διαδοχικές φωτογραφίες με ταχύτατο ρυθμό (24 φωτογραφίες το δευτερόλεπτο). Το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στις φωτογραφίες αυτές, δεν γίνεται αντιληπτό από το θεατή ακριβώς εξαιτίας του μετεικάσματος. Έτσι, με τον τρόπο αυτό, δημιουργείται στο θεατή η ψευδαίσθηση της κίνησης» (Θωμά Αγραφιώτη, Τα “κόμικς” ως μέσο αγωγής των παιδιών, εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2006, σ. 35).

Ωστόσο, ο κινηματογράφος (ως μέσο αφήγησης) έχει και μια άλλη πτυχή, η οποία αναφέρεται στην αφήγηση μυθοπλαστικών γεγονότων και η οποία βασίζεται στην ίδια ακριβώς τεχνική, με την προϋπόθεση ότι ο σκοπός της δεν είναι πλέον η αντικειμενική αναπαράσταση της κίνησης αλλά η πολύ πιο υποκειμενική παρουσίαση μιας μυθοπλασίας. Πρόκειται για μια αφηγηματική κινηματογραφική τεχνική που οφείλει

τη γέννησή της στο Γάλλο σκηνοθέτη Ζωρζ Μελιές, η ζωή του οποίου ενέπνευσε και τη συγγραφή του βιβλίου «Hugo» (γύρω από το έργο του Μελιές) και το οποίο βιβλίο μεταφέρθηκε πρόσφατα και

στο κινηματογραφικό πανί από τον αμερικανό πολυβραβευμένο σκηνοθέτη Μάρτιν Σκορτσέζε.

Με άλλα λόγια, οι κινηματογραφικές ταινίες διακρίνονται

σε δύο βασικές κατηγορίες: α) στα ντοκιμαντέρ και β) στις ταινίες μυθοπλασίας. Έχοντας λοιπόν ως γνώμονά μας την ανωτέρω θεμελιώδη διάκριση των κινηματογραφικών ταινιών, θα επιχειρήσουμε να επαναπροσδιορίσουμε μία από τις πτυχές της σχέσης του ελληνικού κινηματογράφου με τον Καραγκιόζη, πέρα από τα όσα σχετικά αναφέραμε προηγουμένως. Πιο συγκεκριμένα, δεν θα ασχοληθούμε με το ζήτημα της αισθητικής σχέσης αυτών των δύο τεχνών, ούτε θα προσεγγίσουμε την κοινή ιστορική τους πορεία, αναλύοντας τις κοινωνιολογικές εκφάνσεις αυτού του ζητήματος. Αντιθέτως, θα εξετάσουμε το πώς η κινηματογραφική οθόνη παρουσίασε τον Καραγκιόζη μέσα από τις ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες που προσέγγισαν το θέμα αυτό, είτε από τη σκοπιά του ντοκιμαντέρ, είτε από τη σκοπιά της μυθοπλασίας. Το θέμα αυτό είχε απασχολήσει παλιότερα την εκτενή και σχετική μελέτη του Γιάννη Χατζή («Κινηματογράφος και Καραγκιόζης», ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΤΕΤΡΑΔΙΑ, τεύχ. 11 (1983), σ. 65-79), την οποία μελέτη φιλοδοξούμε να συνεχίσουμε και ταυτόχρονα να προσεγγίσουμε μέσα από μία διαφορετική οπτική γωνία.

Έτσι λοιπόν, επιλέξαμε δέκα ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες, οι οποίες έχουν ως θέμα τους αποκλειστικά (ή έστω σε αρκετά σημαντικό ποσοστό τους) την τέχνη του Καραγκιόζη, αφήνοντας στην άκρη όλες τις ταινίες, στις οποίες ο ξυπόλυτος ήρωας κάνει απλώς και μόνο ορισμένες σύντομες εμφανίσεις, για τις οποίες δεν υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος εκτενούς κριτικής και ανάλυσης, πέρα από μια συστηματική καταγραφή τους που ενδέχεται να κάνουμε στο μέλλον. Με

Page 8: «Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ» τεύχος 60 Ιούλιος - Αύγουστος 2012

8

Σήμερα, και μετά από το επεισόδιο του ξυλοδαρμού της Λιάνας Κανέλη που διαδραματίστηκε σε ζωντανή μετάδοση από τον ΑΝΤ1 με δράστη τον χρυσαυγίτη φασίστα Κασιδιάρη, μου έρχεται στο μυαλό το Δημοκρατικό καταστατικό του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών και το άρθρο 9 παράγραφος 2 – γ).

Το συγκεκριμένο άρθρο περί ΔΙΑΓΡΑΦΗΣ ΜΕΛΩΝ αναφέρει συγκεκριμένα: «2) Διαγράφεται με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης, ύστερα από πρόταση του Δ.Σ., κάθε μέλος που: γ) Μετείχε ή μετέχει αποδεδειγμένα σε παρακρατική ή φασιστική οργάνωση, ή εκδηλώνει συμπάθεια αποδεδειγμένα υπέρ του δικτατορικού καθεστώτος.»

τη λογική αυτή, δεν θα γίνει ειδική αναφορά σε ταινίες, όπως π.χ. «Ο Πολύτεκνος» του Ερρίκου Θαλασσινού. Στην ταινία αυτή, ο μπερντές του Γιώργου Χαρίδημου (με τον Καραγκιόζη και τα Κολλητήρια) προλογίζει απλώς τον Θανάση Βέγγο, για να εμφανιστεί (στο τέλος του έργου) ο ίδιος

μπερντές ολόκληρος (με τη ζωγραφισμένη του ποδιά) και με τα παρόμοια σύντομα περάσματα του Καραγκιόζη από τις ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες να μην τελειώνουν εδώ.

Οι δέκα ελληνικές ταινίες που θα παρουσιάσουμε και αναλύσουμε, στα επόμενα τεύχη, θα προσπαθήσουν να καλύψουν τόσο το χώρο της μυθοπλασίας όσο και του ντοκιμαντέρ, ενώ επιπλέον θα επιχειρήσουν να επεκταθούν (πέραν του κινηματογράφου) και σε ορισμένες τηλεοπτικές παραγωγές που έχουν ένα σχετικό κινηματογραφικό ενδιαφέρον. Επίσης, οι ανωτέρω επιλεγμένες δέκα ταινίες θα επιχειρήσουν να καλύψουν και αρκετές από τις περιπτώσεις των σύντομων εμφανίσεων του Καραγκιόζη στις ελληνικές ταινίες, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο, ενώ θα γίνει και μια προσπάθεια να μελετηθεί το φαινόμενο του Καραγκιόζη και μέσα από τη γενικότερη καλλιτεχνική (και κυρίως θεατρική) πορεία του τόπου. Τέλος, πρέπει να τονίσουμε ότι η σειρά παράθεσης και ανάλυσης αυτών των ταινιών δεν θα πραγματοποιηθεί με αξιολογικά ή χρονολογικά κριτήρια.

ΟΧΙ ΣΤΟ ΦΑΣΙΣΜΟΟΧΙ ΣΤΟ ΦΑΣΙΣΜΟ

http://www.youtube.com/watch?v=aKNNpHb7mVEhttp://www.youtube.com/watch?v=aKNNpHb7mVE

Page 9: «Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ» τεύχος 60 Ιούλιος - Αύγουστος 2012

9

Την 6η Ιουνίου 2012, ημέρα Τετάρτη και ώρα 7 μ.μ., ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα του ΚΘ' Λογοτεχνικού Διαγωνισμού του Φ. Σ. Παρνασσός 2011, στην αίθουσα Κ. Παλαμά του Συλλόγου, από την Κριτική Επιτροπή, που αποτελούσαν ο κ. Γεώργιος Σπανός, Καθηγητής Παιδαγωγικής-Πρόεδρος του Τμήματος Φ.Π.Ψ. του Πανεπιστημίου Αθηνών, η κα Γεωργία Καλογήρου, Αν. Καθηγήτρια Διδακτικής της Λογοτεχνίας του Π.Τ.Δ.Ε., και ο κ. Ευριπίδης Γαραντούδης, Αν. Καθηγητής Νέας

Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.Υποβληθήκαν συνολικά 140 έργα: 88 ποιητικές

συλλογές, 48 πεζογραφήματα και 4 δοκίμια. Στην ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ η Επιτροπή απένειμε 4 Βραβεία και 2 Επαίνους.

Έλαβαν: ΒΡΑΒΕΙΟ: ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤο μυθιστόρημα της Βικτωρίας Αγγελοπούλου, με

τίτλο: «Μεθυσμένα καράβια». ΔΙΗΓΗΜΑ: Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ: Το διήγημα της Μαρίας

Γκούσια - Ρίζου, με τίτλο: «Εντελώς αδύνατον».Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ: Το διήγημα της Αγγελικής Σαρακινού,

με τίτλο: «Μαύρες τζούρες αγνής φαντασίας». Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ: Το διήγημα του Δημήτρη Οικονόμου,

με τίτλο: «Η ανθρωποθυρίδα». ΕΠΑΙΝΟ:1. Το έργο του Ηλία Κωνσταντόπουλου με τίτλο: «Η

τελευταία ημέρα».2. Το έργο του Θωμά Αγραφιώτη με τίτλο: «Οι

περιπλανήσεις ενός καλλιτέχνη».

ΕΠΑΙΝΟΣΕΠΑΙΝΟΣγια το έργο του Θωμά Αγραφιώτη με τίτλο:

«Οι περιπλανήσεις ενός καλλιτέχνη».

Η εφημερίδα «Ο Καραγκιόζης μας» θα κυκλοφορήσει και πάλι

τον Σεπτέμβρη

Page 10: «Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ» τεύχος 60 Ιούλιος - Αύγουστος 2012

10

Κάθε λόγο για να είναι χαρούμενοι, έχουν οι φίλοι του Καραγκιόζη το καλοκαίρι. Ένα νέο όμορφο στέκι του αγαπημένου ήρωα αρχίζει να λειτουργεί από φέτος.

Ο Τάσος Κώνστας με το χάρτινο θίασό του μετά την ολοκλήρωση των παραστάσεων στο θεατράκι «Φιγούρες & Κούκλες» στην Πλάκα, κατηφορίζουν στο Φλοίσβο.

Ο Δήμος Παλαιού Φαλήρου τούς περιμένει στο νέο θερινό Θέατρο Σκιών, στο πάρκο του Φλοίσβου.

Μικροί και μεγάλοι θα διασκεδάζουν με τις καλοκαιρινές περιπέτειες του Καραγκιόζη και της παρέας του, κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 8.30 το βράδυ.

Κόντρα στη μελαγχολία με ακράτητα γέλια και κόντρα στην κρίση με πολύ χαμηλό εισιτήριο (3,5 ευρώ), για να μπορείτε να πηγαίνετε όσες φορές θέλετε.

Οι παραστάσεις αρχίζουν το Σάββατο 9 Ιουνίου και θα διαρκέσουν όλο το καλοκαίρι με ένα πλούσιο ρεπερτόριο. «Καλοκαιρινές περιπέτειες του Καραγκιόζη», από το Θίασο Σκιών Τάσου Κώνστα.

Παρασκ., Σάβ., Κυρ. 20:30 (με νέο έργο) Είσ.: 3,50 ευρώ Διάρκεια: 50΄.Πάρκο Φλοίσβου – Δήμος Π. Φαλήρου (στάση

τραμ «Πάρκο Φλοίσβου») Πληροφορίες στα τηλ. 210 3227507 - 6948852493

Νέο καλοκαιρινό στέκι του ΚαραγκιόζηΟ Καραγκιόζης στο πάρκο Φλοίσβου

Πληρώστε τις συνδρομές σας,για να μη μαζεύονται,

στον λογαριασμό του Σωματείου μας,τράπεζα Eurobank, αριθμός λογαριασμού:

0026.0062.17.0200632294IBAN: GR0802600620000170200632294

Το «Ξυπόλητο τάγμα» φωνάζει:Το «Ξυπόλητο τάγμα» φωνάζει:«Όξω απ' την παράγκα»!«Όξω απ' την παράγκα»!

Το κλασικό έργο «Ο Καραγκιόζης και τα εντάλματα» τρανεμένο, πλουτισμένο και δια την σατυρικήν αγωγήν της ψυχής

ουδόλως... χρεοκοπημένο! Περιοδεία σε ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΜία παράσταση που οι φιγούρες γίνονται άνθρωποι και

οι άνθρωποι φιγούρες, ο μπερντές βγαίνει στο σανίδι και με ζωντανή, επί σκηνής, μουσική, γίνεται ένα με το κοινό. Μια

καραγκιοζέϊκη τραγική κωμωδία, μια επίκαιρη κοινωνική σάτιρα για τους μικρούς και μεγάλους φίλους -και όχι μόνο- του

αθάνατου Ελληνικού Καραγκιόζη. Ενός Καραγκιόζη «ανένταχτου και αγανακτισμένου», που σκηνοθετεί ο ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΖΑΚΟΣ.