Όταν σε κάποιο κείμενο που ακούμε ή διαβάζουμε, μεταφέρονται τα λόγια κάποιου προσώπου όπως ακριβώς τα είπε, τότε ο λόγος αυτός ονομάζεται ευθύς και τα λόγια αυτά μπαίνουν σε εισαγωγικά « » ή βρίσκονται απευθείας σε διάλογο.

π.χ. Ο Πάνος είπε: «Σήμερα πρέπει να επισκεφθώ τον οδοντογιατρό.»

Εάν όμως, τα παραπάνω λόγια που είπε ο Πάνος μεταφερθούν προφορικά ή σε κάποιο κείμενο αλλαγμένα και όχι αυτούσια (όπως ακριβώς τα είπε ο ίδιος), τότε ο λόγος αυτός ονομάζεται πλάγιος.

π.χ. Ο Πάνος είπε ότι σήμερα θα επισκεφθεί τον οδοντογιατρό.

Μερικές από τις αλλαγές που μπορεί να συμβούν όταν ο ευθύς λόγος μετατρέπεται σε πλάγιο είναι οι εξής:

Το πρώτο πρόσωπο στο οποίο συναντήσαμε το ρήμα της πρότασης μέσα στα εισαγωγικά αλλάζει και γίνεται τρίτο πρόσωπο.

Η υποτακτική έγκλιση του ρήματος που υπήρχε στον ευθύ λόγο άλλαξε και έγινε οριστική στον πλάγιο λόγο.

Μπορούμε να μετατρέπουμε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο και τον πλάγιο σε ευθύ.

π.χ. ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

Η γιαγιά ρώτησε το εγγονάκι της: Η γιαγιά ρώτησε το εγγονάκι της

─ Πού ήσουν χθες το απόγευμα; πού ήταν χθες το απόγευμα κι

Εκείνο της απάντησε: εκείνο απάντησε πως είχε πάει

─ Είχα πάει στην παιδική χαρά με τη νονά. στην παιδική χαρά με τη νονά του.

Είναι εύκολο! Ας κάνουμε πίσω κάποιες

ασκησούλες για εξάσκηση!

ΑΑΑΣΣΣΚΚΚΗΗΗΣΣΣΕΕΕΙΙΙΣΣΣ

1). Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο:

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ

Η δασκάλα είπε στους μαθητές της:

─ Μελετήστε καλά τα παραδείγματα που σας έδωσα.

Τα παιδιά απάντησαν:

─ Τα μελετήσαμε ήδη, κυρία, για το διαγώνισμα που θα μας βάλετε μεθαύριο.

ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

2). Να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ:

Η Κατερίνα ρώτησε τη φίλη της, αν θα μπορέσει την Κυριακή να πάνε μαζί στο θέατρο για να παρακολουθήσουν την καινούργια παράσταση κι η φίλη της απάντησε ότι δέχεται με πολλή χαρά να την ακολουθήσει.

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

Ο δάσκαλος ζήτησε από τα παιδιά να του δώσουν τα τετράδια κι εκείνα του απάντησαν πως τα πήγαν στο γραφείο του την ώρα του διαλείμματος.

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

Eπιρρήματα είναι οι λεξούλες που προσδιορίζουν το: που: ΤΟΠΙΚΑ

πότε: ΧΡΟΝΙΚΑ

πως: ΤΡΟΠΙΚΑ

πόσο: ΠΟΣΟΤΙΚΑ

δισταγμό, άρνηση, βεβαιότητα ΒΕΒΑΙΩΤΙΚΑ

εδώ, εκεί, πουθενά, παντού, αλλού, μέσα, έξω, πάνω, κάτω, πίσω, ανάμεσα κ.τ.λ

ποτέ, κάπου κάπου, κάποτε, αύριο, συχνά, συνήθως, ήδη, πια, χτες, έγκαιρα, νωρίς κ.τ.λ

κάπως, αλλιώς, έτσι, μαζί, ξαφνικά, διαρκώς, χωριστά, μεμιάς, κυρίως, σιγά καλά κ.τ.λ

πόσο, κάμποσο, τόσο όσο, πολύ, λιγάκι, σχεδόν, αρκετά, περίπου, καθόλου, πιο, τουλάχιστον, διόλου κ.τ.λ

ναι, μάλιστα, βεβαίως, αλήθεια, ίσως τάχα, δήθεν, πιθανόν, άραγε, όχι, δεν, μην, όχι βέβαια, σωστά κ.τ.λ

Εργασία: Υπογραμμίζω τα επιρρήματα και τα κατατάσσω στη σωστή ομάδα. Τα Χριστούγεννα πέρασαν γρήγορα κι έφτασαν ήδη οι Αποκριές. Σα χτες μου φαίνεται πως στολίζαμε το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Μάλιστα σήμερα είναι Τσικνοπέμπτη! Όλο και κάπου θα πάμε να τσικνίσουμε το βράδυ να τηρήσουμε το έθιμο. Άραγε θα προλάβω να τελειώσω τα μαθήματά μου; Έχω να κάνω κάμποσες ασκήσεις ακόμη. Μα ο αδερφός μου δε με αφήνει να συγκεντρωθώ αφού συνεχώς τρέχει πάνω κάτω στο δωμάτιο. Πουθενά δεν υπάρχει ησυχία, μόνο μέσα στο δωμάτιο της γιαγιάς. Πρέπει να μείνουμε χωριστά για λίγο αλλιώς θα πάω αδιάβαστος στο σχολείο. Βέβαια δεν είναι κακό παιδί, απλά θέλει να ασχολούμαι μαζί του γι΄ αυτό πιθανόν με ενοχλεί.

Τοπικά: ________________________________________________ Τροπικά: _______________________________________________ Χρονικά: _______________________________________________ Ποσοτικά: ______________________________________________ Βεβαιωτικά: _____________________________________________ Βήματα για να εντοπίσω τα επιρρήματα:

1) βρίσκω το ρήμα (π.χ τρέχω) 2) Ρωτώ: πού τρέχω; Η απάντηση που θα πάρω, είναι το Τοπικό επίρρημα.

πότε τρέχω; >> >> >> >> Χρονικό >> πώς τρέχω; >> >> >> >> Τροπικό >> πόσο τρέχω; >> >> >> >> Ποσοτικό επίρ.

3ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΜΦΙΣΣΑΣ 8/3/2012

Ασκήσεις στη Γλώσσα Δ΄Δημοτικού 1

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:____________ ΟΝΟΜΑ:_____________

1) Υπογραμμίζω τα επιρρήματα στο παρακάτω κείμενο και τα γράφω στη στήλη που ταιριάζουν: Ψάχνει εδώ, ψάχνει εκεί, πουθενά κόκαλο. Θα βρω παραπέρα. Έτσι συλλογίζεται η Φρίντα, το σκυλάκι, και κοιτάζει προσεκτικά κάτω από τα τραπέζια. Έψαξε αρκετά, μα δυστυχώς πουθενά δε βρήκε κόκαλο. Τότε η Φρίντα θύμωσε πολύ, και αργά αργά πήρε το δρόμο για το σπίτι. Αύριο και μεθαύριο θα ξαναβγεί στο δρόμο για να βρει την τροφή της. Δύσκολα θα τα καταφέρει.

Τοπικά Χρονικά Τροπικά Ποσοτικά 2) Συμπληρώνω τις προτάσεις με το επίρρημα που ταιριάζει: (σιγανά – άσκοπα) Η βροχή έπεφτε ________________ . (ωραία – απαλά ) Ο δάσκαλος μιλάει ______________ . ( προσεκτικά – δυνατά) Ο πατέρας οδηγεί _______________ . ( δυνατά – ήσυχα) Ο αέρας φυσούσε _________________ . ( σίγουρα – λαίμαργα ) Ο Γιάννης τρώει _________________ . 3) Γράφω δίπλα από κάθε επίρρημα το αντίθετό του: μπροστά = __________________ αργά =_______________________ άσχημα = ___________________ λίγο = _______________________ ευτυχώς = ____________________ δυστυχώς =___________________ κοντά = _____________________ χθες = ______________________ έξω = _____________________ πυκνά = ____________________ έτσι = ____________________ κρυφά =_____________________ δίκαια= ___________________ μαζί = ______________________ ίσια = ____________________ προσεκτικά= _________________

Ασκήσεις στη Γλώσσα Επιρρήματα

3ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΜΦΙΣΣΑΣ 8/3/2012

Ασκήσεις στη Γλώσσα Δ΄Δημοτικού 2

4) Συμπληρώνω τις προτάσεις με τις λέξεις ή φράσεις της παρένθεσης: ( μέσα, κοντά, απέναντι, κάπου αλλού, ανάμεσα, μεταξύ, μπροστά σου, γύρω τους, μακριά, κάτω) Έλα γρήγορα ……………… γιατί θα κρυώσεις! Ο αυτοκινητόδρομος περνούσε ………………… από ψηλά δέντρα. Σε παρακαλώ, ……………….. φίλων δεν υπάρχει παρεξήγηση! Μην κάθεσαι …………………. γιατί δε σε βλέπω. Όταν μπήκαν στο σχολείο, μαζεύτηκαν οι μαθητές …………………. . ……………………. υπάρχει ένα πανέμορφο άλσος. Κατέβα γρήγορα ………………. γιατί θα χτυπήσεις ! Από τα νεύρα του πέταξε ………………… τα κλειδιά του. ………………… από το σπίτι μας χτίζουν μια πολυκατοικία. Δεν τα βρίσκω, θα τα έβαλα ……………………. . 5) Γράφω σε μία παράγραφο των δέκα σειρών περίπου μια δική μου ιστορία χρησιμοποιώντας τις λέξεις: αμέσως, ολόγυρα, οπουδήποτε, όπως, μαζί, πολύ, λιγάκι, σωστά, ίσως, πιθανόν, ποτέ ( Τις κυκλώνω στο κείμενο που γράφω). ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ΚΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ!!!!

ΕΝΟΤΗΤΑ 9: Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΡΧΙΖΕΙ..

1

Άσκηση 1: Να συμπληρώσετε τους παρακάτω πίνακες βάζοντας τα ρήματα της πρώτης στήλης στον Παρακείμενο και στον Υπερσυντέλικο.

Ενεστώτας Παρακείμενος Ενεργητική φωνή Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή οργώνω τραγουδώ ζωγραφίζω συγκινώ

Ενεστώτας Υπερσυντέλικος Ενεργητική φωνή Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή μπλέκω αδικώ κρύβω ψάχνω

Άσκηση 2: Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων βάζοντας τα ρήματα των παρενθέσεων στον Παρακείμενο ή στον Υπερσυντέλικο.

1. Τότε δε σου .......................................... (λέω) όλη την αλήθεια. 2. Τον ...................................... (βλέπω) κάποτε στο θέατρο. 3. Σήμερα δεν ............................................. (διαβάζω) τίποτα. 4. ................................................... (συμφωνώ) να πάμε το Σάββατο εκδρομή.

5. Τα πράγματα μας τα ............................................ (τακτοποιώ). 6. Την Τετάρτη ο Γιώργος ............................................ (έρχομαι) στο σπίτι μας.

ΕΝΟΤΗΤΑ 9: Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΡΧΙΖΕΙ..

2

Άσκηση 3: Να σχηματίσετε σύνθετες λέξεις.

ποντικός + σπίτι ...........................................................................

κακός + κέφι ...........................................................................

αγρός + κτήμα ...........................................................................

οίκος + γένος ...........................................................................

θέατρο + ιστορία ...........................................................................

Άσκηση 4: Να ξαναγράψετε τις παρακάτω οδηγίες χρησιμοποιώντας κάθε φορά τους άλλους δύο τρόπους με τους οποίους μάθαμε να δίνουμε οδηγίες.

1) (Οριστική) Χρωματίζεις κόκκινα τα σχήματα. (Υποτακτική) Να χρωματίσεις κόκκινα τα σχήματα. (Προστακτική) Χρωμάτισε κόκκινα τα σχήματα.

2) (Οριστική) Κολλάμε τα τρίγωνα.

(Υποτακτική) .............................................................................

.............................................................................

(Προστακτική) .............................................................................

.............................................................................

3) (Οριστική) Χαράσσουμε μια ευθεία γραμμή.

(Υποτακτική) .............................................................................

.............................................................................

(Προστακτική) .............................................................................

.............................................................................

ΕΝΟΤΗΤΑ 9: Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΡΧΙΖΕΙ..

3

Άσκηση 5: Στις παρακάτω προτάσεις να κυκλώσετε τα χρονικά επιρρήματα.

1. Πριν λίγο μιλήσαμε στο τηλέφωνο και κανονίσαμε να συναντηθούμε αύριο.

2. Ο πατέρας ταξιδεύει συχνά και κάπου κάπου μας φέρνει κάποιο δώρο.

3. Φέτος είμαι μαθήτρια της Δ’ δημοτικού. 4. Πρώτα μας κοίταξε θυμωμένος και έπειτα χτύπησε δυνατά την πόρτα.

5. Κάποτε τα πράγματα ήταν διαφορετικά.

Άσκηση 6: Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο και αντίστροφα.

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

Η Μαρία ρώτησε το Νίκο: - Πότε θα φύγεις; - Θα φύγω αύριο, απάντησε εκείνος

……………………………………….............. …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… ……………………………………………………..

………………………………………................ …………………………………………………….. …………………………………………………….. …………………………………………………….. …………………………………………………….. ……………………………………………………..

Να είμαστε φρόνιμοι μέχρι να γυρίσει, μας ζήτησε ο μπαμπάς.

ΕΝΟΤΗΤΑ 9: Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΡΧΙΖΕΙ..

4

Άσκηση 7: Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τις κατάλληλες ερωτηματικές αντωνυμίες.

1. ............. θέλεις να σου μαγειρέψω; 2. ............. είναι αυτός; 3. .............. είναι αυτό το μολύβι; 4. .............. από όλες είναι η δασκάλα σας; 5. .............. χρόνων είσαι; 6. .............. είναι το αγαπημένο σου παιχνίδι; 7. .............. ώρα διάβασες χθες;

Άσκηση 8: Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με ποιο ή πιο, ποια ή πια.

1. ............ μέρα θα πάμε εκδρομή; Δεν μπορώ ............. να περιμένω!

2. ............ είναι ............. ωραίο το κόκκινο ή το πράσινο; 3. ............. από τους δυο μας είναι ............. ψηλός; 4. ............. είναι το ........... γρήγορο ζώο στον κόσμο; 5. Σε .............. δωμάτιο είναι .............. μεγάλο;

Ασκήσεις στην 9 ενότητα Δ΄ Τάξη Δημοτικού

8/3/2012 5 Θοδωρής Βούγας

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ü Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο και αντίστροφα. Ο διευθυντής ρώτησε: ............................................................... - Ποιος θα πάει εκδρομή; ............................................................... - Όλοι θα πάμε απάντησαν ............................................................... τα παιδιά. ............................................................... .......................................................... Ο δάσκαλος ρώτησε ποιος πέ- .......................................................... ταξε τα σκουπίδια στην αυλή .......................................................... και το παιδί απάντησε οτι τις πε- .......................................................... ταξαν οι μικρές τάξεις. Ο δάσκαλος ρώτησε: ............................................................... - Ποιος έγραψε στον πίνακα τη ............................................................... Γραμματική; ............................................................... - Ο Δημήτρης απάντησαν ............................................................... τα παιδιά. ............................................................... .......................................................... Οι οδηγίες μας λένε να έχουμε .......................................................... μαζί μας πάντα ένα ραδιόφωνο .......................................................... μπαταρίας και να ακολουθούμε ......................................................... τις οδηγίες για τους σεισμούς. Η δασκάλα μας είπε: ............................................................... - Διαβάστε προσεκτικά τις οδη- ............................................................... γίες για τους σεισμούς. ............................................................... .......................................................... Ο Κώστας ρώτησε ποιος θα πάρει .......................................................... τιμωρία τη Δευτέρα και όλοι απά- .......................................................... ντησαν όχι πάντως οι δύο μικρές .......................................................... τάξεις.

Ασκήσεις στην 9 ενότητα Δ΄ Τάξη Δημοτικού

8/3/2012 5 Θοδωρής Βούγας

Ü Να μετατρέψεις τον ευθύ λόγο των παρακάτω περιόδων σε πλάγιο.

Ο γιος τους υποσχέθηκε: «Θα έρθω το καλοκαίρι να περάσουμε λίγες μέρες

μαζί».

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

Οι γείτονες τους φώναξαν: «Σταματήστε αμέσως την μουσική, γιατί θα

φωνάξουμε την αστυνομία».

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

Ο δάσκαλος τον ρώτησε: «Γιατί άργησες να έρθεις στο σχολείο;»

...........................................................................................................................

Η αδερφή του είπε: «Προτιμώ να πέσω για ύπνο, από το να διαβάσω».

...........................................................................................................................

Ü Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά βάζοντας τα ρήματα των παρενθέ-σεων στον Παρακείμενο, προσέχοντας την φωνή. - Η κεντρική είσοδος του τούνελ ...........................................(κλείνω).

..................................................(περισσεύω) αρκετό από το μεσημεριανό

φαγητό.

- Το δωμάτιο .........................................(πιάνω) μούχλα από την υγρασία.

- Ως την αυγή , πρέπει να ......................................................(φεύγω), γιατί

είμαστε ήδη τρεις μέρες έξω από το πρόγραμμα.

- Τα λουλούδια ......................................................(χτυπιέμαι) από μια σπάνια

ασθένεια.

- Τα έξοδα της επιχείρησης του ...................................................(αυξάνομαι)

κατακόρυφα τους τελευταίους μήνες.

Ασκήσεις στην 9 ενότητα Δ΄ Τάξη Δημοτικού

8/3/2012 5 Θοδωρής Βούγας

- Η πληγή στο πόδι του ......................................................(μολύνομαι), γιατί

δεν την καθάρισε καλά με ιώδιο.

- Η λακκούβα στο δρόμο......................................................(καλύπτομαι) με

πίσσα από τα συνεργεία του Δήμου.

- .............................................(κρίνομαι) ήδη η έκβαση του αγώνα.

Ü Να συμπληρώσεις τις παρακάτω στήλες με το ρήμα στη φωνή που ταιριάζει. Ενεργητική Φωνή Παθητική Φωνή έχει βαφτίσει

έχει δανειστεί

έχει καλύψει

έχει φτιάξει

έχει τιμωρηθεί

έχει ψηφιστεί

έχει πουλήσει

έχει μεταφερθεί

έχει κόψει

έχει ζαλίσει

Ü Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με το κατάλληλο χρονικό επίρρημα.

º .......................... το βράδυ εξαιτίας του χιονιού έγινε ένα τρομερό δυστύ-

χημα.

Ξανά, χθες, κάποτε, ύστερα, αμέσως, μεθαύριο, στο τέλος, φέτος.

Ασκήσεις στην 9 ενότητα Δ΄ Τάξη Δημοτικού

8/3/2012 5 Θοδωρής Βούγας

º .......................... από κάθε γεύμα πρέπει να βουρτσίζουμε τα δόντια μας.

º Δε θα έρθω ......................... σπίτι σου αν δε μου ζητήσεις συγγνώμη.

º ................................. θα πάμε εκδρομή με το σχολείο μας στην Καβάλα.

º Η πορτοκαλιά μας ............................... δεν είχε ούτε ένα πορτοκάλι.

º Η γιαγιά της Ελένης είχε ...............................κοσμηματοπωλείο στο Βόλο.

º Το πρόβλημα αυτό πρέπει να το λύσουμε .................................

º Μη φοβάσαι καθόλου, .................................. όλα στο τέλος θα πάνε καλά.

Ü Να μετατρέψεις το παρακάτω κείμενο από τον Πλάγιο λόγο στον Ευθύ για να μάθεις τι διηγείται ο πατέρας στα παιδιά του. Ο πατέρας λέει στα αγαπημένα του παιδιά ότι τις μέρες των Αποκρεών

ξαναγυρίζει με τις σκέψεις του στα νεανικά του χρόνια και θυμάται τις

θαυμάσιες εκείνες μέρες που περνούσε στη Ξάνθη, όταν ήταν νέος και είχε

τους φίλους του να τον φροντίζουν και να τον βοηθούν.

« Τις μέρες των Αποκρεών ξαναγυρί ...............................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

Ü Να συμπληρώσεις τις παρακάτω στήλες με το ρήμα στη φωνή που ταιριάζει. Ενεργητική Φωνή Παθητική Φωνή είχε ψάξει

είχε κρυφτεί

είχε πιάσει

Ασκήσεις στην 9 ενότητα Δ΄ Τάξη Δημοτικού

8/3/2012 5 Θοδωρής Βούγας

είχε αλλάξει

είχε ποτιστεί

είχε ζωγραφιστεί

είχε βάψει

είχε μαγευτεί

είχε λύσει

είχε γράψει

Ü Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά βάζοντας το ρήμα των παρενθέσε-ων στον Υπερσυντέλικο, προσέχοντας τη φωνή. º Δε μας πήραν αυτό που μας .....................................................(υπόσχομαι).

º Οι Φοίνικες με το αλφάβητό που ......................................................

(αναπτύσσω), συνέβαλλαν στη δημιουργία του Ελληνικού.

º Πάνω στο ντουλάπι της κουζίνας ............................................(βάζω) ένα

κουτί με σοκολάτες.

º Εσείς .....................................................(ντύνομαι) στο Καρναβάλι, όταν

............................................................(πηγαίνω) στην Ξάνθη;

º ......................................................(ξημερώνω), όταν έφτασα στο Πήλιο.

º Θυμάσαι την καθαρά Δευτέρα που .........................................................

(πετάω) χαρταετό;

º Το βλέμμα του ...................................................(καρφώνομαι) στο

υπέροχο ηλιοβασίλεμα του Φλεβάρη!

º Θα γράφαμε καλά στο τεστ αν ................................................(διαβάζω)

περισσότερο.

º Η Ζωή ...........................................................( γράφομαι) σε σύλλογο για

να πάρει μέρος στο Καρναβάλι.

Επαναληπτικό στην 9η Ενότητα

1) Γράφω τα ρήματα στον Παρακείμενο και Υπερσυντέλικο της Ενεργητικής και Παθητικής Φωνής.

Ενεστώτας Υπερσυντέλικος

Ενεργητική Φωνή Παθητική Φωνή γράφω

σχεδιάζω παρακολουθώ ξεφορτώνω πουλώ βρέχω

2. Μετατρέπω τον ευθύ λόγο σε πλάγιο και το αντίστροφο. -Ποια είσαι εσύ; Τη ρώτησε ο Ηρακλής. _______________________________________________________ -Οι φίλοι μου με λένε Ευτυχία και οι εχθροί μου με λένε Κακία, απάντησε. _______________________________________________________ -Του είπε ότι είναι ο δυνατότερος άνθρωπος στη γη. _______________________________________________________ -Εκείνη τη στιγμή πλησίασε και η άλλη γυναίκα και του είπε ότι τη λένε Αρετή. ______________________________________________________________________________________________________________ 3. Υπογραμμίζω τα επιρρήματα. Ο Νίκος είναι πάρα πολύ γρήγορος. Χθες ξέχασα τα γυαλιά μου στο σπίτι της Αγγελικής. Γράφετε συχνά διαγωνίσματα στο σχολείο; Πριν δυο μέρες στο σχολείο έγινε η ανταλλαγή αποκριάτικών στολών. Οι νοικοκυρές της Κρήτης χρησιμοποιούν συνήθως ελαιόλαδο. Το Χειμώνα σπάνια βρισκόμαστε με τους φίλους μας λόγω ιώσεων.

Ενεστώτας Παρακείμενος Ενεργητική Φωνή Παθητική Φωνή

κουρδίζω ψάχνω αθροίζω μετρώ θεωρώ χάνω

4. Γράφω και στις υπόλοιπες Εγκλίσεις του Αορίστου, στο β΄ ενικό τις προτάσεις. Οριστική: Επιλέγω τα Μαθηματικά να εξεταστώ. Υποτακτική:______________________________________________ Προστακτική: ____________________________________________ Οριστική: Πείθω τη μαμά μου να με φέρει στο σπίτι σου. Υποτακτική: _____________________________________________ Προστακτική: ____________________________________________ 5. Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με τις κατάλληλες Ερωτηματικές Αντωνυμίες. ___________ρόλο θα ήθελες να παίξεις; ___________συγγραφέα είναι αυτό το έργο; ___________ώρα διαρκεί η ταινία; ___________ λες εσύ; _______ έργο είναι καλύτερο; Ξέρεις ____________ παιδιών είναι αυτό το έργο; 6. Συμπληρώνω με: ποιο-πιο, ποια-πια Η Κατερίνα μου περίγραψε ________ παιχνίδι της έφερε ο Άγιος Βασίλης.

________ κυρία έχει σειρά να περάσει; Κουράστηκα _______ να κάνω τα ίδια πράγματα. Το φόρεμα της Ελένης είναι _______ κοντό από της Τάνια. ________ κουρελιασμένο βιβλίο δεν υπήρχε στη βιβλιοθήκη. Σταμάτα ________ να είσαι θυμωμένη! Με ρώτησε _________ μέρα θα πάμε στο θέατρο. 7. Παρακείμενος ή Υπερσυντέλικος;

• Θυμάμαι πως τότε_________________ (πουλώ) όλα του τα υπάρχοντα για να μετακομίσει σε άλλη χώρα.

• Κάποτε ο Νίκος ______________ (ψηφίζω) πρόεδρος του σχολείου. • Δεν μπορεί η Μαρία να έρθει μαζί σας γιατί _________________(τιμωρώ) από τη

μαμά της. • Πέρσι το καλοκαίρι ο μπαμπάς μου _______________(βάφω) το δωμάτιό μου. • Σήμερα, ο άνθρωπος με τις ενέργειές του_________________(μολύνω) το

περιβάλλον. • Σας _____________________(υπόσχομαι) ότι θα πάμε μαζί στον κινηματογράφο.

Καλή Επιτυχία!!!!

Επανάληψη Γλώσσα – 9η Ενότητα «Η παράσταση αρχίζει»

Ονοματεπώνυμο: ……………………………………………………….Ημερομηνία ………………

1. Να συμπληρώσεις τα κενά στις παρακάτω …θεατρικές λέξεις και να βάλεις τόνους όπου χρειάζεται.

σκην…. αυλ……α φιλοδ…ρημα εισ…τ…ριο θεατρ…να

ηθοπ….ός αρχ….ο σκην…θέτ…ς διαφημ…σ…..ς θέσ…

πρόγρα….α κωμ…δία πρόσκλ…ση τραγ…δία ρόλ…ς

2. Οι παρακάτω προτάσεις δίνουν οδηγίες στην Οριστική. Να βάλεις τα υπογραμμισμένα ρήματα στην Υποτακτική και στην Προστακτική του Αορίστου. (Οριστ. Ενεστ.) Χαράζουμε έναν κύκλο και στο κέντρο στήνουμε 10 κεραμιδάκια, το ένα πάνω στο άλλο. (Υποτ. Αορ.) ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………….…. (Προστ. Αορ.) ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….. (Οριστ. Ενεστ.) Έπειτα, σε απόσταση 10 μέτρων περίπου, σχεδιάζουμε μια γραμμή και αρχίζουμε το παιχνίδι. (Υποτ. Αορ.) ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… (Προστ. Αορ.) ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… 3. Να αλλάξεις ό,τι χρειάζεται, ώστε να μετατρέψεις τον ευθύ λόγο σε πλάγιο και αντίστροφα. ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Ο πατέρας ρώτησε την ταξιθέτρια: - Θα μπορούσατε να μας πείτε πού είναι οι θέσεις μας; - Μην ανησυχείτε, θα σας οδηγήσω εγώ , απάντησε εκείνη.

……………………………………….................... …………………………………………………….. …………………………………………………….. …………………………………………………….. …………………………………………………….. ……………………………………………………..

……………………………………….................... …………………………………………………….. …………………………………………………….. …………………………………………………….. …………………………………………………….. ……………………………………………………..

Ο σκηνοθέτης ρώτησε τους ηθοποιούς αν είναι έτοιμοι για την πρόβα κι εκείνοι απάντησαν ότι μπορούν να ξεκινήσουν.

4. «Ποιο ή πιο; Ποια ή πια;» Συμπλήρωσε το σωστό. Ø ……………… είπες ότι είναι το ……….. δύσκολο από τα δυο βιβλία; Ø ……………… είναι η φίλη σου; Ø Δεν ξέρω πραγματικά …………….. πουκάμισο να διαλέξω. Ø Δεν ξέρω ………….. τι να πιστέψω. Ø Από …................ χωριό είπες ότι κατάγεσαι; Ø Μένω εδώ …………. κάτω. Ø Σε ……………….. οδό μένεις; Ø ……………… δρόμο να ακολουθήσω; Τον ……….. σύντομο ή τον ………… ασφαλή.

5. Στο παρακάτω κρυπτόλεξο έχουν «κρυφτεί» 11 χρονικά επιρρήματα. Να τα βρεις, να τα κυκλώσεις και να τα γράψεις δίπλα. Στη συνέχεια διάλεξε 3 από αυτά και κάνε με το καθένα μια δική σου πρόταση.

Χρονικά επιρρήματα …............................................................................... …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… ……………………………………………………………

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ α. ……………………………………………………………………………………………………….………… β. …………………………………………………………………………………………………………………. γ. …………………………………………………………………………………………………………………. 6. Αφού διαβάσεις τις απαντήσεις, να μαντέψεις τις ερωτήσεις και να γράψεις την κάθε ερώτηση με τις ερωτηματικές αντωνυμίες «τι, πόσος-η-ο, ποιος –α -ο, τίνος» . α. -………………………………………………………………………………………….. -Θα συναντηθούμε στις 7:30 το απόγευμα. β. - ………………………………………………………………………………………….. – Φέτος πηγαίνω στην Δ΄ τάξη του Δημοτικού. γ. - ………………………………………………………………………………………….. - Είμαστε τα παιδιά της θεατρικής ομάδας και ήρθαμε να σας ζητήσουμε μια χάρη. δ. - …………………………………………………………………………………………… - Την έχουμε ξαναδεί άλλες δυο φορές την ταινία αυτή. ε. - …………………………………………………………………………………………… - Δικό μου είναι το βιβλίο. 7. Να συμπλήρωσε τα κενά του κειμένου με τα ρήματα στον παρακείμενο ή στον υπερσυντέλικο. Πέρυσι οι μαστόροι ………………………………….. (ανεβάζω) πάλι μια θεατρική παράσταση. Τότε όμως ……………………………... (φροντίζω) να προετοιμαστούν από νωρίς. Πρώτα …………………………….. (συζητώ) τα προβλήματα του έργου και ……………………..…………. (βρίσκω) λύσεις για όλα, ύστερα ……………………………. (μαθαίνω) καλά τους ρόλους, …………………………... (κάνω) πολλές πρόβες, ……………..…………….. (φτιάχνω) ωραία σκηνικά και έτσι η παράστασή τους ………………….……......... (σημειώνω) μεγάλη επιτυχία. Τώρα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Δεν ………………………………….. (προλαβαίνω) να προετοιμαστούν σωστά, αφού ο γάμος των αρχόντων γίνεται μεθαύριο. Τους ……………………………... (μένω) ελάχιστος χρόνος και κανονικά θα πρέπει τα πάντα να είναι έτοιμα απόψε κιόλας. Γι’ αυτό …………………………………(μαζεύομαι) όλοι μαζί να δουν τι θα κάνουν. (Από το παλιό βιβλίο της Γλώσσας. «Οι μαστόροι ετοιμάζονται να παίξουν θέατρο»)

Επαναληπτικό γλώσσας – 9η ενότητα Ονοματεπώνυμο: _____________________________________________________________ 1. Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά βάζοντας τα ρήματα των παρενθέσεων στον παρακείμενο: α) Η κεντρική είσοδος του αεροδρομίου _______________ (κλείνω). β) _______________ (περισσεύω) αρκετό από το μεσημεριανό φαγητό. γ) Η αποθήκη _______________ (πιάνω) μούχλα από την υγρασία. δ) Ως το σούρουπο, πρέπει να _______________ (επιστρέφω) γιατί δε θα σε περιμένω άλλο. ε) Τους _______________ (ξεμυαλίζω) όλους με την ομορφιά της. στ) Τα έξοδά του _______________ (αυξάνομαι) πολύ τελευταία. ζ) _______________ (αποφασίζω) τι θα κάνετε με το σπίτι; 2. Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με το κατάλληλο χρονικό επίρρημα:

α) __________ το βράδυ έγινε ένα φοβερό δυστύχημα. β) __________ από κάθε γεύμα πρέπει να βουρτσίζουμε τα δόντια μας. γ) Δε θα έρθω __________ στο σπίτι σου αν δε μου ζητήσεις συγγνώμη. δ) __________ θα πάμε εκδρομή με το σχολείο στους Δελφούς. ε) Η αχλαδιά μας __________ δεν έχει ούτε ένα αχλάδι. στ) Ο παππούς του Αντώνη είχε __________ παντοπωλείο στην Κωνσταντινούπολη. ζ) Το θέμα αυτό είναι επείγον. Πρέπει να το συζητήσουμε __________. η) Μην είσαι απαισιόδοξος. __________ όλα θα πάνε καλά. 3. Να μετατρέψεις τον ευθύ λόγο σε πλάγιο και το αντίστροφο:

Ευθύς λόγος Πλάγιος λόγος _______________________________________ _______________________________________ _______________________________________ _______________________________________

Η Παναγιώτα ρώτησε τη φίλη της αν μπορεί να την περιμένει να φύγουν μαζί κι εκείνη της απάντησε πως έπρεπε να φύγει αμέσως, γιατί είχε ραντεβού με το γιατρό.

Ο δάσκαλος ρώτησε τα παιδιά: - Διαβάσατε τις οδηγίες; Τα παιδιά απάντησαν: - Τις διαβάσαμε, αλλά δεν τις καταλάβαμε.

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

Ο δάσκαλος μας ρώτησε αν η εργασία μας φάνηκε δύσκολη κι εμείς του απαντήσαμε πως ήταν πολύ εύκολη.

Η μητέρα ρώτησε τα παιδιά: - Τι θέλετε να φάτε; Τα παιδιά απάντησαν: - Θέλουμε λαχανικά.

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

Ξανά, χθες, κάποτε, ύστερα, αμέσως, μεθαύριο, στο τέλος, φέτος.

4. Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά βάζοντας τα ρήματα των παρενθέσεων στον υπερσυντέλικο: α) Δε μας απάντησαν σ’ αυτό που ________________ (ρωτώ). β) Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ________________ (αναπτύσσω) αξιόλογο πολιτισμό. γ) Πάνω στον καναπέ του σαλονιού τους ________________ (βάζω) ένα κάλυμμα. δ) Εσείς ________________ (περνώ) από εκείνο το μέρος όταν ________________ (πηγαίνω) στην Ξάνθη; ε) Ήταν τρεις τα ξημερώματα και ο Στέλιος δεν ________________ (γυρίζω) ακόμη στο σπίτι. στ) Θυμάσαι το χαρταετό που ________________ (πετώ) μαζί την Καθαρά Δευτέρα; ζ) Το βέλος του ________________ (καρφώνομαι) στο κέντρο του στόχου. η) Θα προλαβαίναμε την αρχή του έργου, αν δεν ________________ (αργώ) τόσο πολύ.

5. Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά με την κατάλληλη ερωτηματική αντωνυμία στο σωστό τύπο: α) ________ ώρα αναχωρεί το πλοίο; β) ________ μέρες πέρασαν από τότε που σου τηλεφώνησε; γ) Για ________ πράγμα μιλάτε εσείς οι δύο; δ) ________ θα κάνουμε τώρα με το αυτοκίνητο που χάλασε; ε) ________ είναι αυτός που σου τηλεφωνεί και ________ θέλει από σένα; στ) Έχεις αποφασίσει ________ άτομα θα καλέσεις στο πάρτι; ζ) ________ είναι η καλύτερή σου φίλη; η) ________ εννοείς όταν λες πως δε θα έρθεις; 6. Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά με ποιο ή πιο και ποια ή πια: α) (ποιο ή πιο) ________ βιβλίο διάβασες τελευταία; β) (ποια ή πια) Σταμάτα ________! Πόνεσε το κεφάλι μου. γ) (ποιο ή πιο) Μου φαίνεται ότι αυτό που διάλεξες είναι ________ ακριβό. δ) (Ποιο και πιο) ________ παιδί μπορεί να πηδήξει ________ ψηλά; ε) Ποια και πια) ________ ζώα κινδυνεύουν ________ να εξαφανιστούν; 7. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω λέξεις με τα γράμματα που λείπουν:(τονίστε όπου πρέπει) κ__μ__δία, σκ__νοθέτης, φ__λοδ__ρημα, αυλ__α, ηθοπ__ός, σκ__νή, ρ__λος, εισ__τ__ριο, πρεμι__ρα, θεατ__ς, __στερα, κατόπ__ν, πέρσ__, αρχ__κά, φ__τος, κάπ__τε. 8. Να συλλαβίσετε τις παρακάτω λέξεις: γραμματόσημα: ________________ ζωγραφιές: ____________ χαρτάκι: ______________ παράσταση: ______________ θεατρίνα: ______________ παρακμή: ____________ τραγούδια: ______________ ζαχαροπλαστείο : ________________ γιορτή: ____________

βαθμός

ΟΝΟΜΑ:…………………………….. ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ « Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΡΧΙΖΕΙ»

1. Βάλε τη σωστή ερωτηματική αντωνυμία :

• ………. είναι; • Σε …………παράσταση θα πάτε; • Για ……. μαθήματα μιλάτε; • ….. αποφασίσατε τελικά; • ……….. κάνει το αυτοκίνητο;

2. Συμπλήρωσε τον πίνακα:

Ευθύς λόγος Πλάγιος λόγος Η δασκάλα ρώτησε: -Ποιος θα παίξει μπάσκετ; Εμείς απαντήσαμε : - ‘Ολοι μας θα παίξουμε!

Ο διευθυντής μας μας είπε να φοράμε τα μπουφάν μας κι εμείς του απαντήσαμε ότι από εδώ και στο εξής θα τα φοράμε .

Ο σκηνοθέτης ρώτησε: -Ποιος θα παίξει αυτό το ρόλο; Και η Μαρία απάντησε: -Εγώ θα το ήθελα πολύ!

Ο παραγωγός της ταινίας ρώτησε πόσο θα στοιχίσει το έργο και ο λογιστής απάντησε ότι δεν γνωρίζει ακόμη,

3. Κάνε χρονική αντικατάσταση:

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

πρωταγωνιστεί

σκηνοθετούμε

σκοτώνετε

χαίρεται

λυπούνται

4. Βάλε ποιο ή πιο , ποια ή πια

• …………φαγητό σου αρέσει …… πολύ; • Αυτό που μου αρέσει ……. πολύ, είναι τα γεμιστά • ……….είναι η δασκάλα σου; • Δεν αντέχω …… άλλα ψέματα • Ησυχάστε …..! Όλοι κοιμούνται! • …… είναι το όνομα του χωριού σου; • ……… σου αρέσει να κάνεις …. πολύ ; • ….. παιδιά θα παίξουν μήλα;

5. Να κλίνεις τα ρήματα λείπω και λυπάμαι στους παρακάτω χρόνους

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

6. Να συλλαβίσεις τις λέξεις αυλαία εισιτήριο παιδικά αηδόνι πιατάκια

πρωταγωνιστής καρφίτσα ανθοδέσμη θεατρολόγος αρχαιότητα

7. Βρες λέξεις που να ανήκουν στην οικογένεια λέξεων: τραγωδία:…………………………………………………………………………………………….. κωμωδία:…………………………………………………………………………………………….

8. Με τις λέξεις παράσταση, θέατρο, σκηνοθέτης ,κωμωδία , πρόγραμμα, αυλαία, κουδούνι, φώτα γράψε ένα μικρό κείμενο:

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………..

ΟΝΟΜΑ:…………………………….. ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ « Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΡΧΙΖΕΙ»

1. Βάλε τη σωστή ερωτηματική αντωνυμία • ………. κυρία είναι αυτή; • Σε …………μάθημα είσαστε; • Για ……. αγοράσατε αυτό το δώρο; • ….. θέλετε να κάνουμε τώρα; • ……….. είναι αυτά τα τετράδια;

2. Συμπλήρωσε τον πίνακα:

Ευθύς λόγος Πλάγιος λόγος Η δασκάλα ρώτησε: -Ποιος θα σηκωθεί στον πίνακα; Εμείς απαντήσαμε : - Όλοι μας θέλουμε να σηκωθούμε!

Ο διευθυντής μας είπε ότι θα πάμε εκδρομή

Ο σκηνοθέτης ρώτησε: -Πότε θα ακολουθήσετε τις οδηγίες μου;

Ο ηθοποιός της ταινίας ρώτησε ποιος θα τον ακολουθήσει και ένα μικρό παιδάκι του απάντησε ότι θα το ήθελε να πάει μαζί του.

3. Κάνε χρονική αντικατάσταση:

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

παγώνετε

κοιμάσαι

πλύνει

πλένετε

λυνόμαστε

4. Βάλε ποιο ή πιο , ποια ή πια

• …………μάθημα σου αρέσει …… πολύ; • Αυτό που μου αρέσει ……. πολύ, είναι η γυμναστική • ……….στολή διάλεξες για φέτος; • Δε θέλω ….. να ντυθώ ιππότης!

5. Βρες λέξεις που να ανήκουν στην οικογένεια λέξεων:

χορός………………………………………………………………………………….. αρχαίος…………………………………………………………………………….

6. Να κλίνεις τα ρήματα χτυπώ και χτυπιέμαι στους παρακάτω χρόνους

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ το ρήμα:………………… ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ το ρήμα:……………………

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

7. Να συλλαβίσεις τις λέξεις παρασκήνια αναψυκτήριο πρόγραμμα πρεμιέρα χορογράφος

δραματοποίηση ταξιθέτρια παραστάσεις νεράιδα κωμικοτραγικό

8. Με τις λέξεις αρχαίο θέατρο, κωμωδία, ταξιθέτρια, χορός, πρόγραμμα, ενδυμασία, μοναδική να γράψεις ένα μικρό κείμενο

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………