บทท 9 การควบคมคณภาพ

Quality Control : QC

ความหมายของการควบคมคณภาพ

•การควบคมคณภาพ(Quality Control : QC) หมายถง กระบวนการในการผลตสนคาและบรการใหมคณลกษณะตรงกบความตองการของลกคาและพยายามดแลแกไข ปรบปรง พฒนาใหไดมาตรฐานอยเสมอ เพอสรางความพงพอใจสงสดโดยมตนทนการด าเนนงานทเหมาะสม

•การควบคมคณภาพเกดขนในสหรฐอเมรกาเปนประเทศแรก โดยการคดคนวธควบคมคณภาพเชงสถตทเรยกวา

SQC (Statistical Quality Control)

•เกดกจกรรมกลมคณภาพ

QCC (Quality Control Circle) •พฒนาเปน TQC

(Total Quality Control)

TQC and TQM

•Total Quality Control

•Total Quality Management

•การบรหารหรอควบคมคณภาพทวทงองคการ

ISO 9000

การควบคมคณภาพในประเทศไทย

การควบคมคณภาพในประเทศไทย

• เรมตนโดย

ลกษณะของผลตภณฑทมคณภาพ

1) การปฏบตงานได (performance) ผลตภณฑตองสามารถใชงานไดตามหนาททก าหนดไว

2) ความสวยงาม (aesthetics) ผลตภณฑตองมรปราง ผวสมผส กลน รสชาตและสสนทดกดดใจลกคา

3) คณสมบตพเศษ (special features) ผลตภณฑควรมลกษณะพเศษทโดดเดนแตกตางจากคแขงขน

ลกษณะของผลตภณฑทมคณภาพ (ตอ)

4) ความสอดคลอง (conformance) ผลตภณฑควรใชงานไดตามทลกคาคาดหวงไว

5) ความปลอดภย (safety) ผลตภณฑควรมความเสยงอนตรายในการใชนอยทสด

6) ความเชอถอได (reliability ) ผลตภณฑควรใชงานไดอยางสม าเสมอ

ลกษณะของผลตภณฑทมคณภาพ (ตอ)

7) ความคงทน (durability) ผลตภณฑควรมอายใชงานทยาวนานในระดบหนง

8) คณคาทรบร (perceived quality) ผลตภณฑควรสรางความประทบใจและภาพพจนทดในสายตาของลกคา

9) การบรการหลงการขาย (service after sale) ธรกจควรมบรการหลงการขายอยางตอเนอง เพอใหสนคาคงคณสมบตทดตอไปได

ประโยชนของการควบคมคณภาพ

1. ชวยเพมประสทธภาพในการผลต 2. สรางความเชอถอและไววางใจใหเกดขนกบลกคา 3. เปนเครองมอส าหรบการปรบปรงระบบการด าเนนงานใน

องคการ 4. กอใหเกดการประสานงานในลกษณะของกลมท างาน 5. กอใหเกดขวญและก าลงใจแกพนกงาน 6. ชวยสงเสรมใหการท างานของพนกงาน มมาตรฐานสงขน

7. สวนแบงทางการตลาด และปรมาณการขายเพมขน

ตนทนของคณภาพ

ประเภทของตนทนคณภาพ

ตนทนการปองกน (prevention cost)

• ตนทนการฝกอบรมแกพนกงาน • ตนทนการออกแบบผลตภณฑ

ใหม • ตนทนการออกแบบกระบวนการ

ผลตใหม • ตนทนการจดหาวตถดบ

ตนทนการประเมน (appraisal cost)

• การตรวจสอบวตถดบ • การตรวจสอบงานระหวางท า • การตรวจสอบสภาพของ

ผลตภณฑ • คาใชจายของพนกงานฝาย

ตรวจสอบคณภาพ • คาใชจายในหองปฏบตการ

ประเภทของตนทนคณภาพ (ตอ)

ตนทนความผดพลาดภายใน(internal failure cost)

• การตรวจพบความผดพลาดระหวางกระบวนการผลต

• คาใชจายในการแกไข • คาใชจายในการท างานซ า

ตนทนความผดพลาดภายนอก(external failure cost)

• การซอมแซม • การเปลยนสนคา • การจายเงนชดเชย • การรบประกน

• วธการอนๆ

Quality Control

QC

TQM

TQC

5 ส

re-engineeri

ng

six sigma

ระบบ QC

1. การจดตงกลมคณภาพ เพอรวมกนท ากจกรรมของกลมใหบรรลผลส าเรจ

2. คนหาปญหา โดยการส ารวจปญหาตางๆ ทเกดขนจากสมาชกในกลม แลวตดสนใจเลอกปญหาทเปนสาเหตหลกมาด าเนนกจกรรมกลมคณภาพ

3. ก าหนดเปาหมาย ซงจะตองสามารถด าเนนการใหปรากฏผลตามทตองการได โดยระบการแกปญหาเปนตวเลข เพอความชดเจนในการประเมนผล

ระบบ QC (ตอ) 4. การวเคราะหปญหา วเคราะหถงสาเหตของปญหานนๆ ซง

สมาชกในกลมจะน าขอมลเสนอทประชมเพอชวยกนแกไขปญหา โดยการใชเครองมอเทคนคอนไดแก กราฟ แผนภม ผงกางปลา ผงการกระจาย และอนๆ ประกอบการวเคราะห

5. การด าเนนกจกรรมตามหลกการบรหารวงจรเดมมง (deming cycle) ซงคดคนโดย Dr.Deming

ระบบ QC (ตอ)

• Check ตรวจสอบ

• Action แกปญหา

• Do ปฏบต

• Plan วางแผน

P D

C A

ระบบ QC (ตอ) 6. การก าหนดเปนมาตรฐาน เมอการแกไขปญหาบรรลผลตามเปาหมาย

มาตรฐาน ก าหนดการท างานขนมาเปนตวเลขทแนนอน เพอตดตามและตรวจสอบความถกตองใหเปนปจจบน

7. การเสนอผลงาน การด าเนนงานของกลมคณภาพ หากบรรลผลตามเปาหมายทก าหนดไวแลว ตองมการน าเสนอผลงานใหแกพนกงานหรอหนวยงานตางๆ ในองคการไดทราบถงความส าเรจของกลม เพอสรางความภาคภมใจและเปนแรงจงใจในการพฒนาประสทธภาพการท างานขององคการ

ระบบ TQM และ TQC

• เปนระบบคณภาพทวทงองคกรอนเกดจากการรวมมอของพนกงานทกคนตงแตระดบผบรหารระดบสงจนถงพนกงานระดบปฏบตการ หลกการของ TQM และTQC มลกษณะเหมอนกน

•TQM เปนแนวคดของสหรฐอเมรกาและยโรป •TQC จะเปนแนวคดของญปน

ระบบ TQM หรอเบนชมารก (benchmarking) 4ขนตอน

วางแผน (planning)

การวเคราะห (analysis)

การบรณาการ (integration)

การปฏบตการ (action)

วงแหวน 3 ชนในการควบคมคณภาพแบบ TQC

Control PDCA

Control quality

Quality assurance

ระบบ 5 ส เปนระบบพนฐานทใชจดสภาพแวดลอมในองคการ เพอขจดความสนเปลองของการใชพนท และลดเวลาการคนหาวสดอปกรณตางๆ โดยการปฏบตตามหลก 5ส แปลมาจากภาษาญป นโดยในญป นเรยกกนวา 5S ซงไดแก • กจกรรมท 1 สะสาง (structurize) • กจกรรมท 2 สะดวก (systematise) • กจกรรมท 3 สะอาด (sanitise) • กจกรรมท 4 สขลกษณะ (standardise) • กจกรรมท 5 สรางนสย (self-discipline)

整理 สะสาง (structurize)

(เซร)

整頓 สะดวก (systematise)

(เซตง)

清掃 สะอาด (sanitise)

(เซโซ)

清潔 สขลกษณะ (standardise)

(เซเกตส)

躾 สรางนสย (self-discipline)

(ชตสเกะ)

History

Michael Martin Hammer (13 April 1948 – 3 Sept 2008)

James A. Champy

องคประกอบการรอปรบระบบ

1. การคดพจารณาวธหรอเทคนคการท างานใหม (เรมตนจากศนย)

2. ออกแบบกระบวนการตามแนวความคดใหม (ไมน าวธการเดมมาใช)

3. ปรบปรงหรอเปลยนแปลงเพอใหไดผลการด าเนงานมากกวาเดม โดยพจารณาจากความพงพอใจของลกคา

4. เนนกระบวนการมากวกาหนาทความรบผดชอบ คน งาน และโครงสราง

ปจจยความส าเรจ

Six Sigma

หลกการของระบบ six sigma

1. การออกแบบส าหรบการผลตทมประสทธภาพ

2. การควบคมกระบวนการทางสถต หรอ SPC

3. การน าเทคนค SPC ไปใชกบผปอนวตถดบ

4. การบรหารแบบมสวนรวม

5. การสรางมาตรฐานใหกบการผลตชนสวนการผลต

6. การสรางแบบจ าลองโดยคอมพวเตอร

เครองมอในการควบคมคณภาพ

ตารางตรวจสอบ (Check Sheet)

กราฟ (Graph)

0

2

4

6

8

10

12

14

Category 1 Category 2 Category 3 Category 4

Series 3

Series 2

Series 1

00.5

11.5

22.5

33.5

44.5

5

Series 1

Series 2

Series 3

Sales

1st Qtr

2nd Qtr

3rd Qtr

4th Qtr

ฮสโตแกรม (Histogram)

แผนภมพาเรโต (Pareto Chart)

ผงแสดงเหตและผล (Cause and Effect Diagram)

แผนภาพกางปลา (Fishbone diagram)

ผงแสดงการกระจาย (Scatter Diagram)

แผนภมควบคม (Control Chart)

อนกรมมาตรฐาน มอก.9000

มาตรฐานระดบชาตเพอรองรบระบบคณภาพ ก าหนดขนโดยส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม อนกรมมาตรฐาน มอก.9000 มรปแบบเชนเดยวกบ ISO 9000 ทกประการ

ค าศพททางคณภาพของอนกรมมาตรฐาน มอก. 9000

1. คณภาพ (Quality)

2. การควบคมคณภาพ (Quality Control)

3. การประกนคณภาพ (Quality Assurance)

4. ระบบคณภาพ (Quality System)

5. การบรหารคณภาพ (Quality Management)

องคประกอบอนกรมมาตรฐาน มอก. 9000

มอก. 9000 มอก. 9004 มอก. 9001 มอก. 9002 มอก. 9003

ขอก าหนด 4.1 ความรบผดชอบดานการบรหาร

ขอก าหนด 4.2 ระบบคณภาพ

ขอก าหนด 4.3 การทบทวนขอความ

ขอก าหนด 4.4 การควบคมการออกแบบ

ขอก าหนด 4.5 การควบคมเอกสาร

ขอก าหนด 4.6 การจดซอ

ขอก าหนด 4.7 ผลตภณฑท สงมอบโดยลกคา

ขอก าหนด 4.8 การชบงและสอบกลบได ของผลตภณฑ

ขอก าหนด 4.9 การควบคม

ขอก าหนด 4.10 การตรวจสอบ

และการทดสอบ

ขอก าหนด 4.11 เครองตรวจ เครองวด และเครองทดสอบ

ขอก าหนด 4.12 สถานะการตรวจสอบและการทดสอบ

ขอก าหนด 4.13 การควบคมผลตภณฑ

ทไมเปนไปตามขอก าหนด

ขอก าหนด 4.14 การปฏบตการแกไข

ขอก าหนด 4.15 การเคลอนยาย การเกบ การบรรจ และการสงมอบ

ขอก าหนด 4.16 การบนทกคณภาพ

ขอก าหนด 4.18 การฝกอบรม

ขอก าหนด 4.19 การบรการ

ขอก าหนด 4.20

กลวธทางสถต

ประโยชนของอนกรมมาตรฐาน มอก. 9000

• ลกคามนใจในสนคาหรอบรการทไดรบ

• ลดปญหาการกดกนทางการคา • เพมศกยภาพในการแขงขน

• ประหยดเวลาและคาใชจายในการด าเนนงาน

• ชวยพฒนาระบบการบรหารงานในองคการ • ชวยสรางภาพพจนทดตอองคการ • องคการไดรบการคมครองในดานคณภาพอยางตอเนองและสม าเสมอ

มาตรฐานคณภาพสากล

มาตรฐานคณภาพสากล (ตอ)

มาตรฐานคณภาพสากล (ตอ)

ภาคผนวก: เครองหมายมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

ใชส าหรบผลตภณฑอปโภคบรโภคซงผผลตสามารถยนขอการรบรอง

ดวยความสมครใจเพอพฒนาคณภาพผลตภณฑใหเปนไปตามเกณฑ

ก าหนดมาตรฐาน

ภาคผนวก: เครองหมายมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

เปนเครองหมายผลตภณฑทกฎหมายก าหนดใหผผลตตองท าตามมาตรฐาน และตองแสดงเครองหมายผลตภณฑ ทงนเพอความปลอดภยตอผบรโภค

ภาคผนวก: เครองหมายมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

เครองหมายมาตรฐานผลตภณฑชมชน (มผช.)

เปนเครองหมายทใหการรบรองผลตภณฑ

ทผลตโดยชมชนเพอชวยพฒนาและยกระดบคณภาพของผลตภณฑชมชน

ตามโครงการหนงต าบลหนงผลตภณฑ

ของรฐบาล

ภาคผนวก: หมายเลข มอก. คออะไร

คอหมายเลขทก าหนดขนเพอระบล าดบทของการออกมาตรฐานและปทสมอ.ประกาศ เปนมาตรฐาน ซงจะระบอยบนตวสนคา

เครองหมายทใชรบรองคณภาพของผลตภณฑโดย สมอ.

เกรดความร เรอง ISO

• ISO เมอกอนใชค ายอวา “IOS” โดยมความหมายในทางภาษากรกแปลออกมาแลวไมเปนมงคล จงเปลยนมาเปน ISO ซงมาจากภาษากรก คอ ISOS แปลวา "เทาเทยมกน" และตรงกบเจตนารมณขององคกร ISO ทตองการใหทวโลกมมาตรฐานทมความเทาเทยมเทยมกน

The END