گرفت ها و گذر ها کسوف ، خسوف ، گذر عطارد ، گذر زهره

سیارات سفلی )عطارد و ناهید (موضوع : اطالعات کوتاهی درباره ی

، زمین و ماه سپس درباره ی خورشید گرفتگی ، ماه گرفتگی ، گذر زهره

گذر عطارد توضیح داده شده است

موضوعات جزئی مورد بحث :

) مرکوری( گذر ، گرفتگی ، منظومه ی شمسی ، خورشید ، عطارد

زمین ، ماه ، سیارات سفلی ، سیارات ونوس ( ، ،) ناهید ، زهره

گرفت ( ،خسوف )ماه گرفت ، مه ، و سیارات کوتوله ی زبرین

خور گرفت ( ، خسوف و کسوف کامل، کسوف ) خورشید گرفتگی

مدت زمان خسوف و کسوف ، ، ، خسوف و کسوف جزئی

، خم شدن ستاره ها خورشید گرفتگی حلقوی خورشید گرفتگی کامل ،

جدول زمانی و منطقه ای گذر زهره زهره ، عبورعطارد ، عبور

و عطارد

WWW.BEHZADAFSHA.BLOG.COM

جهان دانش | علوم زمین و فضا

911119کد مقاله :

:قوانین

استفاده از این مقاله در هر صورت با ذکر منبع و نویسنده بال مانع .1

است

حق تصرف وتلخیص در این مقاله به شرط آن مقدور است که .2

موضوعات بدون تغییر مفاد لحاظ گردد

شرط کوتاه کردن این مقاله در صورتی است که ، خواننده را به .3

اشتباه وا ندارد

دریافت این مقاله به هر نحو به منزله قبول حقوق مذکور می باشد .4

All right «Beh.A» reserved©2013

بهزاد افشار

1

فهرست:

20ــــــــــــــــــــــــــــــــمنظومه ی شمسی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

20ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ خورشید

20ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ عطارد

20ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ زهره

20ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ زمین

20ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ماه

20ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ سیارات سفلی ، زمین و ماهمشخصات جدول

20ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ اسامی سیارات زیرین

20ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ خسوف

20ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ خسوف کامل

20ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ خسوف جرئی

20ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ مدت زمان خسوف

20ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ تاریخ خسوف های بعدی

29ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ کسوف

12ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ0200تاریخ کسوف ها تا سال

11ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ0202تا 0221نقشه ی کسوف ها از

10ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ خورشید گرفتگی کامل به طور کلی

10ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ خورشید گرفتگی حلقه ای

10ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نظریه خم شدن ستاره ها )انیشتین(

10ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ گذر عطارد

10ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ0022تا 0221جدول زمانی گذر عطارد از سال

10ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ گذر زهره

19ـــــــــ )میالدی(0090تا 1090جدول زمانی و مکانی گذر زهره از سال

02منابع ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

بپردازیم بر فراز خورشید و گرفتگی ها ها قصد داریم با هم به درک بهتر درباره ی گذر تو این مقاله سالم دوستان ،

بیوفتد Bبر روی سیاره ی A، به طوری که سایه ی سیاره ی Cو ستاره ی Bاز بین سیاره ی Aی " گذشتن سیاره گذرمنظور از"

بدون نور باشد Aو جسم بدهداز خود نور Cوباید جسم

مثل گذر زهره و یا گذر عطارد

دیده نشود C، ستاره ی Bباشد که از دید ناظر بر روی Bآنقدر بزرگ باشد و یا آنقدر نزدیک A" اگر جسم گرفتگیمنظور از "

مثل کسوف و خسوف

برای درک بهتر این مسائل ، اول چیز هایی درباره ی منظومه ی شمسی بدونیم

2

منظومه ی شمسی :

اعضای معروف این سیستم به ترتیب از سمت خورشید:

:خورشید

خورشید درخشنده ترین جسم از یک ناظر بر روی زمین است

همه ی ONHد منظومه ی شمسی را در بر گرفته و درصد کل موا 9999یک توده ی گازی است که بیشتر هیدروژن و هلیوم تشکیل شده ، خورشید

سیارات از قبیل زمین به دور خورشید می چرخند و تنها نیم میلیاردم انرژی خورشید به زمین می رسد

که این مقدار برای ایجاد حیات بر روی زمین کافی است ، بر روی خورشید لکه هایی وجود دارد که حاکی از سرد تر بودن این مناطق است

... اتفاق می افتد که بر روی زمین احساس می شوند از خورشید انفجارات ، باد ها و طوفان ها و

:عطارد

0است که نزدیک ترین سیاره نسبت به خورشید است ، این سیاره بسیار داغ است و حدودا هشتمین سیاره از نظر ابعاد در منظومه ی شمسی عطارد

نمایان می شود از زمین ساعت بعد از خورشید

عطارد بی آب و بدون جو است و عمدتا از عناصر سنگین چون آهن تشکیل شده

عناصر این سیاره اغلب هلیوم ، هیدروژن ، اکسیژن و سدیم است

همچنین عطارد دارای آتشفشان هایی نیز می باشد

) به دلیل برخورد شهاب سنگ ( گودال های سطح این سیاره همچون ماه است

عطارد به سمت زمین است ، همچون ماههمیشه تنها یک سمت

80عطارد تندرو ترین سیاره ی منظومه ی شمسی است که سرعت آن سرعت فوق العاده ای برابر

ی " و به زبان یونان می گفتند "تیر"شاید به همین دلیل ایرانیان باستان به آن کیلومتر بر ثانیه است

پیک خدا" )"مرکوری"( می گفتند

روز زمین است 00، هر سال عطارد

درجه ی -180درجه ی سانتی گراد و در سمت شب این کره 864بر روی عطارد سمتی که روز است به دمایی حدود

سانتی گراد می رسد

است است ، عطارد بدون قمر )ماه( میلیون کیلومتر 02کیلومتر است و فاصله ی آن تا زمین 40908222فاصله ی آن تا خورشید

3

:زهره

دومین سیاره ی منظومه ی شمسی و ششمین سیاره از نظر جرم و اندازه

درجه ی سانتیگراد می رسد 802گرمترین سیاره در منظومه ی شمسی است که دمای آن به

عروف نام های زهره همچون ناهید ، ونوس و در ایران باستان بیدُخت به معنی دختر خدا لقب داده شده و همچنین به الهه ی شام و الهه ی عشق م

است ، از دید ناظر بر روی زمین ، زهره پر نور ترین جرم بعد از ماه به حساب می آید

میلیون کیلومتر است 040میلیون کیلومتر و بیشترین فاصله 80کمترین فاصله ی آن تا زمین کیلومتر است و 120902فاصله ی ونوس تا خورشید

زمینی است سال 296140و هر سال آن

است بدون ماه )قمر(است و زمین را دارا به مدار سیاره بهمدار این سیاره نزدیک ترین

جو ناهید بسیار غلیظ است و دارای دی اکسید کربن است که باعث پدیده ی گلخانه ای می شود ،

به دلیل غلظت زیاد جو زهره ، دیدن سطح آن بسیار مشکل است

هم می گویند یا سیاره ی زمین سان زهره بسیار شبیه به زمین است به همین دلیل بعضی ها به آن خواهر زمین

و ناهید لرزه ، است ، باران های ریز اسید سولفوریک ای ، آتشفشان ، کوه ، دشت ، مناطق کم ارتفاع ، گدازه خواهر زمین دار

درصد چگالی 94و چگالی آن 2901، جرم ناهید به جرم زمین کیلومتر است 109046و 109128و همجنین قطر آن نسبت و زمین به ترتیب

زمین است

برخی از دانشمندان بر این معتقد اند که زمانی بر روی زهره نیر موجود زنده وجود دارد ، و دانشمندان در

راستای درک درست از این مطلب در تالش اند

الیه های درونی ونوس به شکل زیر است

شکل رو به رو نقشه ی مسطحاتی زهره است که رنگ های آبی و بنفش کم ارتفاع و

رنگ های قرمز وسفید بلند ترین ارتفاعات را نشان می دهد

:زمین

و مواد شیمیایی به دلیل وجود اتمسفر که منظومه ی شمسی است نسبت به خورشید و پنجمین سیاره از نظر جرم و اندازه در زمین سیاره ی سوم

صحیح ، فاصله ی مناسب نسبت به خورشید برای تشکیل حیات سازگار شده

آب در این سیاره عمدتاً به صورت مایع است و پوسته ای پویا دارد که پوسته هم نابود می شود و هم بوجود می آید

موجودات بر روی آن زندگی می کنند

کره ی آبی ، ارتث و... است نام های دیگر این سیاره : کره ی خاکی ،

4

کیلومتر از خورشید قرار دارد 142زمین به فاصله ی

ماه مصنوعی دارد 0022ماه طبیعی و حدود 1دارای

(ویکیپدیا فارسی/ زمین -0221مارس 1تا تاریخ تعداد اقمار مصنوعی )

عکس سمت راست ماه دید زمین و

عکس چپ زمین از دید ماه

برای زمین بی خاصیت ماه زیبا بر فراز آسمان زمین است ، زمین در آسمان و نزدیک ترین جسم از ناظر زمین به فضا ، ماه درخشنده ترین جسم

نیست

ماه برای زمین سپر شده و شهابسنگ ها را به سمت خود می کشاند

، به دلیل نگه داری خوب از مدار زمین دارای فصل های منزم ، باعث جدر و مد شده بلکهو این تنها کار ماه نیست

در تقویم قمری رقم بزند را هستیم و ماه توانست روز و ماه و سال منظمی

جرم زمین است 1901میلیارد سال پیش تشکیل شده و جرم آن 896ت کره ی ماه همزمان با کره ی زمین قدم

کیلومتر است 0089890، فاصله ی ماه تا زمین برابر قطر زمین از زمین فاصله دارد 02ماه

ثانیه طول می کشد تا به من برسد 190، نور بازتاب شده از ماه کیلومتر است 09806قطر ماه

دیگر دارای حفره های بیشتری است یماه همیشه یک سمت از روی خود را به ما نشان داده و رو

ولی امروزه غیر فعال اند با چشم غیر مسلح نیز می توان دید آثار آنرا که آتشفشان هایی بوده کوه ها، رودبستر ها،رگه ها و در گذشته ماه دارای

زمین به صورت های ماه از ولی این به این معنا نیست که ماه غیر فعال است ، بلکه دلیلی دال بر فعال بودن ماه وجوددارد و آن هم " ماه لرز" است

کیلومتر بر ثانیه است09904سرعت ماه به طور متوسط دثلیث ، تربیع و هالل دیده می شوبدر ، ت

5

و برای دسترسی سریع به منابع باال جدول زیر را تهییه کردیم تا کنون سیارات سفلی ، زمین و ماه رو به طور خالصه بررسی کردیم

زمین و اقمار آنها ،جدول سیارات سفلی

ماه زمین زهره عطارد

000’000’70بیشترین: فاصله از خورشید

000’000’58میانگین :

000’000’46کمترین :

108’000’000

107’600’000

106’500’000

149’600’000

میانگین

-

0.055 0.017 0.007 290246 مدار خروج از مرکز

’9 °5 - °3.4 ”14.6 ’0 °7 زاویه ی میل مداربا دایرة البروج

دوره ی تناوب حرکت انتقالی به دور

خورشید

روز 88نجومی

روز 116هاللی

روز 225

روز 584

روز 256

روز 365

27.32: )ن( به دور زمین

29.53:)هـ( به دور زمین

km/s 1 کیلومتر بر ثانیه 30 “ 35 “ “ کیلومتر بر ثانیه 48میانگین سرعت مداری

000’000’206 :بیشترین )کیلومتر(فاصله از زمین

000’000’91کمترین :

260’000’000

42’000’000

0

0

405’500

363’300

400’384میانگین:

ثانیه 61بیشترین: ثانیه قوس10.88میانگین قطر زاویه ای

ثانیه 11کمترین :

-

-

31’ 5.2”

720’12حد اقل )قطبی( 12.104 کیلومتر4879 )کیلومتر( قطر

km

حد اکثر )استوایی(

12’760 km

3.475

هزار میلیارد کیلومتر ˷ حجم زمین 0.90 حجم زمین0.06 حجم

مکعب

-

جرم زمین 29210 تن 6×0112 جرم زمین 0.82 جرم زمین0.055 جرم

چگالی زمین 0.61 برابر آب 494 چگالی زمین 0.95 چگالی زمین 0.984 چگالی

در سطح دریا : گرانش زمین 0.87 شتاب گرانش زمین 0.38 سیاره گرانش در سطحشتاب

/s/s29.8cm

گرانش زمین 1/6

km/s 10.4 km/s Km/s11 2.8 km/s 4.2 سرعت گریز

Day 243 Day 58.7 دوره ی تناوب حرکت وضعی به دور محور

در جهت معکوس

23h & 56m & 4s 27.32 Day

استوایی سیاره با سطح مدار میل زاویه ی

آن

28° 3.4° 23.5° 1.5°

c°427بیشترین : دما

c°183- کمترین :

c°15-راس ابر:

: c°240پایین ابر

c°480سطح سیاره :

-40

54

110°c

-18°c

کالری بر سانتینتر 1990 - - تابش ورودی خورشید

مربع در هر دقیقه

کیلووات بر متر 1.376)

مربع(

-

0.12 2906 0.65 0.11 بازتابنسبت

سیاره های و سیاره های کوتوله ها ی زبرین

نپتون )بهرام(مریخ

اریس سرس

پلوتن )برجیس( مشتری

هائومیا )کیوان( زحل

ماکی ماکی اورانوس

تا اینجا فقط سیارات سفلی ، ماه و زمین رو توضیح دادیم

ما بگیرند و یا از دید ما از جلوی خورشید بگذرندیعنی سیاراتی که می توانند جلوی خورشید را برای

از نزدیک ترین شروع می کنیم ، یعنی کره ی ماه :

6

که گرفت ها ی زمین عبارت اند از : "کسوف" و "خسوف"که کره ی ماه گرفت ها رو به ما نشان میدهد

خسوف:

گرفت" گفته می شود مه" آن است و نام دیگر گرفتگی" ماه"

اه وارد مخروط سایه ی زمین قرار گیرد مفاق می افتد که خسوف زمانی ات

کیلومتر است که نسبت به فاصله ی زمین با خورشید ، حدود 190029222اندازه ی طول مخروط سایه ی زمین به طور متوسط

کیلومتر تغییر میکند 829222

خسوف را می توان در هر نقطه ی تاریک زمین )شب( دید.

خسوف یا "کامل" اتفاق می افتد یا "جزئی"

: زمانی که تمام ماه به طور کامل در مخروط سایه ی زمین قرار گیرد . خسوف کامل

ولی باید توجه داشته باشیم که حتی در حالت خسوف کامل ، ماه هنوز قابل روئیت است و ماه را کامال میتوان دید

و آن به دلیل نور خورشید است که از جو زمین به داخل مخروط سایه ی زمین وارد شده

ر وارد شده به مخروط سایه تنها دارای مؤلفه ی سرخ رنگ است و رنگ های آبی و بنفش پراکنده می شود ولی نو

بنا بر این زمان خسوف ، به جای درخشش عادی ، ماه را سرخ رنگ بی فروغ می بینیم

عکس پایین ، ماه در خسوف کامل را نشان می دهد

1’380’000 Km

7

و به همین دلیل بخش تیره ای از ماه دیده می شود زمانی که ماه به طور کامل در مخروط سایه ی زمین قرار نگیرد : خسوف جزئی

آن قسمت تیره شده ی ماه در مخروط سایه ی زمین قرار گرفته

: زمانی که منتظر خسوف کامل هستید ، حدود نیم ساعت اول و نیم ساعت آخر این رخ داد ، ماه را به صورت بهتر است بدانیم

خسوف جزئی روئیت می کنید

رو میاوریم به برای درک بهتر این مطلب

8

: مدت زمان خسوف

، قطر مخروط سایه ی زمین بیشتر از قطر مخروط سایه ی ماه است زمان خسوف نسبت به کسوف بیشتر است به دلیل آنکه

کیلوتر 09022کیلومتر و سرعت متوسط ماه حدود 09422کیلومتر است و قطر ماه 99022قطر مخروط سایه ی زمین معادل است با

ساعت طول می کشد 0زمین را بکند خسوف حدود قطر. بنابر این اگر ماه قصد گذز از است

ساعت است 0بیشترین زمانی که برای خسوف طول خواهد کشید ، حدود یعنی

خسوف را تنها می توان در شب "بدر" دید ، یعنی زمانی که ماه بطور کامل مشخص باشد )شب چهاردهم ماه قمری(

: یک اشتباه

اشیم اگر از باالی مدار دایرة البروج به ماه و زمین نگاه کنیم ، این خطا برای ما رخ می دهد که ، باید ما هر ماه شاهد خسوف کامل ب

؟ولی چرا این چنین نیست

از باالی مدار دایرة البروج( – نقطه چین مدار ها رانشان میدهد - )فلش ها مسیر حرکت ماه به دور زمین را نشان می دهد

)دایرة البروج: مداری که سیارات به دور خورشید می چرخند(

از پهلوی دایرة البروج به ماه و زمین نگاه کنیم برای حل این مسئله بهتراست

و از کیلومتر هم برسد 009222، ماه در مدار مایل خود حتی ممکن است تا این است که ماه با مدار زمین و خورشید یکی نیست علت

باال و پایین مخروط سایه ی زمین بگذرد

سه بار از 1900ماه حتی یک بار هم از میان مخروط سایه عبور نکرد ولی در سال 1906: به عنوان مثال در سال بهتر است بدانیم

آن گذشت

:اطالعات کامل این کتاب در منبع ذکر شده( –081ص )بر اساس کتاب نجوم به زبان ساده سوف ها در آینده ی نزدیک ختاریخ

1098مهر 6 –( 0214آوریل 0)1098فروردین 19 –( 0218اکتبر 0) 1090مهر 16 –( 0218آوریل 14) 1090فروردین16

(0214سپتامبر 00)

www.behzadafshar.blog.com

www.behzadafshar.blog.com

9

کسوف:

نگاه می کردیم ، حاال برای دیدن کسوف باید به خورشید و ماه نگاه کردبرای دیدن خسوف ما به ماه

"کسوف" ، " خورشید گرفتگی " و "خورگرفت" کلماتی است که برای این پدیده اتفاق می افتد

: زمانی اتفاق می افتد که خورشید ، ماه و زمین در یک راستا قرار بگیرند توضیح پدیده کسوف

اندازه ی ماه بسیار بسیار کوچکتر از خورشید است اما به دلیل اینکه ماه ب بسیار نزدیکتراز خورشید به ما است ، تقریباّ ماه و خورشید

را هم اندازه می بینم

بنابر این اگر کسوف کامل انجام شود ، جلوی تمام خورشید گرفته می شود

ه فاصله اش بیشتر می شود ، کسوف کامل به کسوف حلقوی تبدیل می شود .اما اغلب این چنین نیست . زمان هایی که ما

یعنی مخروط سایه ی ماه بسیار کوجکتر از مخروط سایه ی زمین است

کیلومتر است 0019222کیلوتر است و طول مخروط سایه ی ماه 09804قطر آن فقط

کیلومتر و بیشترین آن 0609022است و کمترین این فاصله کیلومتر 0089822به گفته شد که متوسط فاصله ی ماه و زمین

کیلومتر است 8249422

پس اندازه ی سایه ی مخروط ماه کوچکتر از حتی میانگین فاصله ی بین ماه و زمین است وبنا براین تنها زمانی کسوف کامل اتفاق

می افتد که ، فاصله ی ماه و زمین در حداقل باشد

میتوان در "ماه نو" دید ، یعنی زمانی که ماه در شب دیده نشود ) شب اول ماه قمری(کسوف را تنها

10

کسوف را فقط در منطقه ای که باریکه ی سایه قرار داشته باشد ، روئیت می شود

در قسمت سایه ای که کسوف به صورت کامل دیده نمی شودنیم سایه :

و سرعت این رخ دارد به عرض های جغرافیایی بستگی دارد کیلومتراست 162عرض های سایه ماه کمتر از

کیلومتر در ساعت برسد و در عرض های جغرافیایی باال سرعت ممکن 19622به عنوان مثال در استوا سرعت ممکن است فقط به

کیلومتر هم برسد 09222است حتی به

0در هر منطقه از سطح زمین به طور متوسط حدود می کشد ولی طول ساعت 0مدت زمان یک خسوف کلی بر روی زمین حدود

ثانیه طول می کشد 02دقیقه و

دنباله ی خورشیدی در جریان است ( 11. و 10)زمان بین دو کسوف متوالی در یک دنباله ی خورشیدی

کسوف رخ می دهد 4تا 0بنابر این در هر سال حدود

طای مکانی آن حدود نیم کیلومتر استثانیه و خ 0با اطالعات امروزه خطای زمان رخ حدود

:ازعبارت اند 3132تا سال 3102ای اصلی از روئیت ه

دقیقه طول می کشد 0شمالگان حدود –( در اقیانوس اطلس 0214مارس 02) 1090اسفند 09

دقیقه 8حدود –اقیانوس آرام –اندونزی –( سنگاپور 0216مارس 9) 1098اسفند 19

دقیقه 0-( در اقیانوس آرام ، ایاالت متحده ، اقیانوس اطلس 0210اوت 01)1096مرداد02

دقیقه 8 -( اقیانوس آرام ، شیلی ، آرژانتین0219ژوئیه 0) 1090تیر 11

دقیقه 0 -( اقیانوس آرام ، شیلی ، آرژانتین ، اقیانوس اطلس0202دسامبر 18)1099آذر 08

دقیقه 0 – جنوبگان (0201دسامیر 8)1822آذر 10

دقیقه 8 - ( اقیانوس آرام ، مکزیک ، ایاالت متحده ، شرق کانادا ، اقیانوس اطلس 0208آوریل 0)1820فروردین 02

عکس از ناسا - 0202تا سال 0221نقشه ی صفحه ی بعد مناطق کسوف از سال

11

12

خورشید گرفتگی کامل به طور کلی:

ولین برخورد را فقط با عینک ها ی دودی و یا فیلتر های مخصوص ا

میتوان دید )آ(

منطبق شدن بیشتر ماه و خورشید ، تغییر نور و تغییر کیفیت آنر داریم اب

)ب( در اینجا رنگ آبی در مرکز خورشید بیشتر از اطراف خورشید می شود

باعث تغییراتی درحیوانات این کسوف که هنوز جزئی از آن باقی مانده در

خروش ها شروع به خواندن سگ ها زوزه می کشند ، – می شودو گیاهان

)پ( ، پرنده ها از این شاخه به آن شاخه می پرند می کنند

1چاپ 0کتاب نجوم به زبان ساده ویراست

Britannica-Larry Landolfi/Photo Researchers, Inc.

13

مرغ ها به خانه بر می گردند ، غنچه هایی که شب ها بسته می شوند ، شروع مرحله این

)ت( به بسته شدن می کند

پرتو های متحرک شبه مانند بر روی هر جسم سفیدی که در دقیقه قبل از کسوف ، چند

، دیده می شود که امواج جوی که به دلیل هالل خورشید ، فضای آزاد قرار گرفته باشد

)ث( مرئی شده اند

، نور بسیار کمی تابش می کند که به آن "تسبح دانه های بیلی" قبل از کسوف لحظاتی

)ج(. زدن ، کسوف کامل می شودو به یک چشم به هم گفته می شود

و بعد دوباره از سمت مخالف ورودی ) از سمت شرق هالل خورشید معلوم میشود(

این حالت به شرطی رح می دهد که فاصله ی ماه و زمین نسبت به هم کمتر باشد همانطور که گفته شد

تبدیل می شود" ”خورشید گرفتگی حلقه ای" به "خورشید گرفتگی کاملدر غیراین صورت "

، خورشید گرفتگی سمت راست ، خورشید گرفتگی حلقوی استدر عکس رو به رو

کسوف به این صورت دیده می شود Bکه در نقطه ی

خورشید گرفتگی جزئی :

Britannica- Joel SimonStone/Getty

Images-

ویکی پدیا انگلیسی

sciencemadefun.net

بریتانیکا

14

، باعث می شود که کسوف را کامل نبینیم در نقطه ای از زمین ، هنگام کسوف که دید ما دقیقا با ماه و خورشید منطبق نباشد

که می گوید نور ستارگان زمانی که از نزدیکی خورشید می گذرند ، به دلیل جرم گرانشی در نظریه ی عمومی انیشتین "خم شدن"

.باید کمی خم شود خورشید

مققداری که انیشتین برای این خم شدن محاسبه کرده بود ، با مقدار های بدشت آمده هنگام کسوف ، درست به دست آمده

:مروری بر گذشته ی این مقاله

صحبت کردیم وماهزمین ،، عطارد ، زهره اول درباره ی ستاره وسیاراتی چون خورشید

بعد از آن پرداختیم به گرفت ها مثل : خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی

گذر ها مثل : گذر عطارد و گذر زهره و حال می پردازیم به

شرقی و غربی" نیز گفته می شوند.به گذر ها "جلوه های

بریتانیکا

15

گذر عطارد:

همانطورکه گفته شد ، عطارد اولین سیاره ی منظومه ی شمسی است

اتفاق می افتد بعضی از مناطق عطارد، زمانی که گذر گذر عطارد زمانی رخ می دهد که عطارد بین خورشید و زمین قرار می گیرد

زمین قادر به روئیت آن هستند

عطارد در نیمکره ی جنوبی این عکس قرار گرفته زیردر عکس

اردیبهشت و آبان )مه و نوامبر( روی میدهد ارد تنها در ماه های گذر عط

عطارد سیاره ای است که جلو تر از ما است و به دور خورشید می

چرخد

روز یک بار به 116طبق جدول سیارات سفلی عطارد هر

دور خورشید می چرخد

روز یک بار به دور خورشید می چرخد 064و زمین هر

بار به دور 0یعنی تقریبا عطارد در یک سال زمینی

در زمان جرخش زمین به دور ، خورشید می چرخد

بار 0تنها خورشید و چرخش عطارد به دور خورشید

عطارد در سمت رخ خورشید قرار می گیرد

این دو بار درماه های اردیبهشت و آبان است

بار تکرار شود ولی چرا این اتفاق نمی افتد؟ 0براساس عکس باال پس باید این واقعه در سال

یک اشتباه" -سوف بر میگردیم به "خخوب برای جواب این سوال

16

این افتاق هر سال اتفاق نمی افتددرجه تفاوت دارد به همین دلیل 0زاویه ی میل عطارد نسبت به زمین

درجه باعث شده که عطارد اغلب از شمال یا جنوب خورشید بگذرد 0خاصیت

.برای تعیین دقیق مدار و دوره ی تناوب وضع زمین اهمیت دارد محاسبه ی دقیق عبور عطارد

( سال این اتفاق رخ می دهد آن هم نه در هر منطقه ای از زمین 122بار در یک قرن ) 10حدودا

کسوف را داردمکانیسمی چون تقریبا ودلیل اینکه در هر نقطه از زمین نمی توان گذر عطارد را دید

°0

17

از ناسا گرفته شده 1091جدول زیر در تاریخ بهمن

0022تا 0221جدول زمانی گذر عطارد بر گرفته از ناسا از سال (GMTزمان گذر عطارد به وقت گرینویچ ) تاریخ

(IV)پایان گذر ( III) روئیتآخرین بهترین حالت (II) روئیتاولین (I)آغاز گذر

12:00 12:00 20:40 24:10 24:10 0220می 20 10

22:12 22:20 01:81 19:18 19:10 0226نوامبر 20 13

10:80 10:09 18:40 11:14 11:10 0216می 29 12

10:28 10:20 14:02 10:00 10:04 0219نوامبر 11 10

11:20 11:24 20:48 26:80 26:81 0200نوامبر 10 12

12:14 12:10 20:86 20:01 20:10 0209نوامبر 20 10

10:88 10:81 18:08 11:20 11:20 0289می 20 10

24:26 24:28 20:09 00:44 00:40 0240نوامبر 29 10

22:40 22:40 01:06 10:02 10:16 0260می 12 10

00:80 00:86 02:26 10:06 10:08 0264نوامبر 11 01

14:09 14:00 10:81 11:88 11:80 0200نوامبر 18 00

14:06 14:08 10:08 11:84 11:80 0204نوامبر 20 03

22:42 22:80 01:24 10:08 10:02 0294می 20 02

29:40 29:46 20:16 28:00 28:04 0290نوامبر 12 00

26:40 26:80 28:16 21:88 21:82 0120می 10 10

20:02 20:09 22:40 00:10 00:14 0111نوامبر دهده18 13

02:20 02:28 10:00 16:40 16:89 0108نوامبر 14 12

02:01 02:09 10:00 16:16 16:18 0101نوامبر 9 10

20:09 20:06 20:80 00:42 00:86 0181می 12 12

18:86 18:88 10:20 29:19 29:10 0188نوامبر 11 10

11:40 11:00 12:40 12:10 12:20 0148می 10 10

20:11 20:29 24:82 20:12 20:20 0140نوامبر 18 10

22:06 22:00 00:14 00:29 00:24 0102نوامبر 16 10

28:00 28:14 20:06 20:00 20:08 0108می 20 01

21:02 21:00 00:29 02:42 02:80 0100نوامبر 29 00

18:01 18:10 12:08 26:02 26:00 0100می 11 03

19:00 19:00 16:80 18:24 18:20 0192نوامبر 10 02

10:89 10:80 12:00 20:26 20:28 0020نوامبر 16 10

11:11 11:26 12:10 29:19 29:18 0012نوامبر 29 13

10:02 10:04 29:46 20:00 20:00 0002می 29 12

26:06 26:08 20:44 21:00 21:04 0000نوامبر 10 10

02:86 02:80 16:49 10:16 10:10 0000می 10 12

22:19 22:10 01:04 10:40 10:42 0006نوامبر 10 10

10:00 10:01 14:10 10:28 10:20 0089نوامبر 16 10

16:00 16:09 18:49 10:09 10:06 0046نوامبر 29 10

19:41 19:80 16:08 10:02 10:16 0066می 12 10

11:19 11:10 20:80 26:26 26:28 0069نوامبر 10 01

20:21 20:40 00:00 02:10 02:18 0009می 10 00

24:20 24:20 20:00 00:81 00:81 0000نوامبر 14 03

01:48 01:40 19:49 10:26 10:20 0094نوامبر 10 02

18

گذر زهره:

گذر زهره اتفاق می افتد بعضی از مناطق گذر زهره زمانی رخ می دهد که زهره بین خورشید و زمین قرار می گیرد ، زمانی که

زمین قادر به روئیت آن هستند

رخ داده 0210 – 0228 – 1000 – 1008 – 1069 – 1061 – 1609 – 1601 :زمان های روئیت زهره بعد از اختراع تلسکوپ

روی میدهد ژوئن یا اوخر مه )خرداد( یا اوایل دسامبر )آذر( در اوایل گذر زهره

سیاره ای است که جلو تر از ما است و به دور خورشید می چرخد زهره

دقیقه طول کشید 82ساعت و 6( 0210، آخرین گذر )ساعت طول می کشد 6مدت زمان هر گذر بیش از

هر یک قرن یک بار این اتفاق رخ می دهد آن هم نه در هر منطقه ای از زمین حدودا در

زمین نمی توان گذر عطارد را دید تقریبا مکانیسمی چون کسوف را داردودلیل اینکه در هر نقطه از

درجه متفاوت است 098مدار زهره نسبت به مدار زمین

سال زمینی زمان الزم است تا زهره 196روز طول می کشد یعنی 408روز و هر سال زهره 064طبق جدول سفلی هر سال زمین

یک سال زهره را پشت سر بگذارد

ولی الگوی تکرار این رخداد به سبک زیر است سال باید شاهد گذر زهره می بودیم 196درجه ی زهره وجود نداشت هر 4اگر حالت

و ...½ 101 – 0 -½ 124- 0 -½ 101

رخ 1069سال بعد یعنی 0سال طول کشید و دور بعدی آن ½ 101حدود 1061تا سال 1609: گذر زهره ی سال به عنوان مثال

بود و به همین ترتیب 1000سال بعد یعنی 0سال بعد بود و دوباره ½ 124یعنی 1008داد و گذر بعدی زهره در سال

رخ داد 0210ساله که در سال 0و یک دوره ی 0228ساله یعنی سال ½ 101بعد از آن یک دوره ی

خواهد بود 0104سال بعد 0و 0110پس با این حساب گذر بعدی زهره در سال

1000عکسی از گذر زهره در سال

°098

19

)میالدی( از ویکی پدیا انگلیسی 3000تا تاریخ 0200گذر زهره از

مکان زمان تاریخ عبور

IV)پایان) بهترین (Iشروع )

- 00:29 19:00 14:84 1096نوامبر 00 10

04 00:86 1410مه 04-06 13

مه

21:46

مه 06

24:20

مه06

-

- 01:80 19:04 16:10 1406مه 00 12

- 26:80 24:19 20:41 1601دسامبر 0 10

- 01:48 10:04 18:40 1609دسامبر 8 12

- 20:00 24:19 20:20 1061ژوئن 6 10

19:14 1069زوئن 0-8 10

ژوئن0

00:04

ژوئن0

21:04

ژوئن8

-

- 26:06 28:20 21:89 1008دسامبر 9 10

- 02:14 10:26 10:40 1000دسامبر 6 10

- 11:06 20:02 24:10 0228ژوئن 0 01

00:29 0210ژوئن 4-6 00

ژوئن4

21:09

ژوئن6

28:89

ژوئن6

اقیانوس نیوزیلند، استرالیا، آالسکا، هاوایی، تمام در مشاهده قابل

امریکا شمال از مشاهده قابل گذر از شروع با شرقی، آسیای و آرام

مشاهده قابل اروپا از پایان در و

دسامبر 12-11 03

0110

00:40

دسامبر12

20:80

دسامبر11

83:30

دسامبر11 قابل استرالیا و اندونزی، تایوان، ژاپن، چین، شرق در تمام در

ساحل غرب افراطی روی بر مشاهده قابل حدی تا .است مشاهده

.میانه خاور و آفریقا، هند، در و متحده، ایاالت

قابل حدی تا متحده ایاالت شرقی و جنوبی امریکا در تمامیت در 10:80 16:21 10:14 0104دسامبر 0 02

.است مشاهده قابل آفریقا و اروپا، متحده، ایاالت غرب در مشاهده

حدی تا .است میانه شرق و اروپا، آفریقا، در تمام در مشاهده قابل 18:04 11:00 20:80 0080ژوئن 11 00

و شمالی آمریکای در و اندونزی، و آسیا شرق در مشاهده قابل .است جنوبی

تا .غربی استرالیای و چین، هند، روسیه، تمام در مشاهده قابل 20:20 28:00 21:20 0044ژوئن 9 02

غربی آمریکا متحده ایاالت و اروپا، آفریقا، در مشاهده قابل حدی

دسامبر 10-10 00

0062

00:00

دسامبر10

21:88

دسامبر10

28:46

دسامبر10

قابل حدی تا. است اندونزی و استرالیا تمام در مشاهده قابل

.است آمریکا غربی نیمه و آفریقا، آسیا، در مشاهده

قابل متحده ایاالت شرق ساحل و آفریقا غرب امریکا، جنوب تمام در 10:21 18:84 10:09 0060دسامبر 12 00

و غربی، متحده ایاالت اروپا، در رویت قابل حدی تا .است مشاهده .است میانه شرق

. است مشاهده قابل اروپا و آفریقا غرب آمریکا، مناطق از بسیاری در 16:44 18:10 11:09 0892ژوئن 10 00

.است آسیا و میانه شرق آفریقا، شرق در رویت قابل حدی تا

شرق و میانه، خاور آسیا، اروپا، مناطق از بسیاری در مشاهده قابل 11:20 20:04 20:80 0890ژوئن 12 00

استرالیا و اندونزی آمریکا، شرق در رویت قابل حدی تا .آفریقا

20

منابع:

مجله ی رشد

Wikipedia| ویکی پدیا

Encarta انکارتا |

Britannica بریتانیکا دائرة المعارف |

NASAنیروی هوا فضای آمریکا |

U.S. Naval Observatory Library |کتابخانه ی رصد خانه ی نبروی دریایی ایاالت متحده ی آمریکا

(1091)چاپ اول ویرایش سوم –مترجم : محمد رضا خواجه پور –نویسنده : مایردگانی –زبان ساده کتاب نجوم به

1006چاپ پنجم –تالیف : عباس جعفری –فرهنگ بزرگ گیتاشناسی )اصطالحات جغرافیایی( کتاب

USGS

www.transitofvenus.org