7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Δελχί Ινδία ndash 23 Δεκεμβρίου 1912

Η Άννα Φρέιζερ περίμενε όρθια στο περίτεχνο μπαλκόνι ενός

χαβέλι μιας από τις εξαίσια διακοσμημένες επαύλεις των πλού-

σιων εμπόρων της περιοχής που πλαισίωναν τον δρόμο Ήταν

έντεκα το πρωί και οι δρόμοι είχαν ήδη πλυθεί και ψεκαστεί με

πετρέλαιο και πάλι όμως η σκόνη που σήκωνε και στριφογύ-

ριζε ο άνεμος έτσουζε τα μάτια του συγκεντρωμένου πλήθους

Οι φουντωτές μελίες και οι φίκοι που στόλιζαν σε σειρές το κέ-

ντρο του αρχαίου Τσάντνι Τσοκ ανέμιζαν τις φυλλωσιές τους

μανιασμένα απείθαρχα θαρρείς ενώ τα κοράκια πλημμύριζαν

τον αέρα με φωνές κρωξίματα και κακαρίσματα πάνω από τα

σοκάκια που ξεκινούσαν από την κεντρική πλατεία κι απλώνο-

νταν ακτινωτά προς κάθε κατεύθυνση

Η Άννα κρατούσε ψηλά το λευκό παρασόλι της κι έριχνε

νευρικές ματιές προς τους υπαίθριους πωλητές που πουλού-

σαν κυριολεκτικά τα πάντα από φρέσκο σερμπέτι μέχρι τηγα-

νητά ψάρια με τσίλι Υπήρχαν φρούτα με αλλόκοτη όψη σάρι

από σιφόν βιβλία και κοσμήματα ενώ πίσω από τα εξαίσια

καφασωτά παράθυρα γυναίκες χαλούσαν τα μάτια τους κε-

ντώντας λεπτεπίλεπτα μεταξωτά σάλια Εκεί όπου η ευωδιά

του σανταλόξυλου διαχεόταν στον αέρα φαρμακοποιοί έβγα-

ζαν περιουσίες από παράξενα χρωματιστά έλαια και μαντζού-

νια laquoΦιδόλαδαraquo τα έλεγε ο Ντέιβιντ αλλά η Άννα είχε μάθει

ότι τα περισσότερα τα έπαιρναν από σαύρες που είχαν κάνει

αλοιφή και πρόσθεταν χυμό ροδιού για να δώσουν χρώμα

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Έλεγαν πως ότι κι αν ποθούσε η ψυχή σου εδώ θα το rsquoβρισκες

στην καρδιά της πόλης

Ότι κι αν ποθούσε η ψυχή σου Αχ τι ειρωνεία σκέφτηκε

η Άννα

Γύρισε το κεφάλι της προς την κατεύθυνση απrsquo όπου δεν

θα αργούσε να κάνει την εμφάνισή του ο αντιβασιλέας καθι-

σμένος πάνω σε έναν ελέφαντα και συνοδευόμενος από τη σύ-

ζυγό του Ξεχειλίζοντας από περηφάνια ο Ντέιβιντ ο περιφε-

ρειακός υποδιοικητής και σύζυγος της Άννας την είχε πληρο-

φορήσει ότι κι εκείνος θα καβαλούσε ελέφαντα έναν από τους

πενήντα τρεις που είχαν επιλεγεί για να ακολουθούν καταπό-

δας τον αντιβασιλέα ο οποίος θα βρισκόταν στην κεφαλή της

πομπής Το Δελχί ετοιμαζόταν να κλέψει από την Καλκούτα

τον τίτλο του κέντρου της βρετανικής κυβέρνησης κι αυτή ή-

ταν η μέρα που ο αντιβασιλέας λόρδος Χάρντινγκ θα επισφρά-

γιζε τη συμφωνία κάνοντας μια τελετουργική επίσημη είσοδο

στην παλιά περιτειχισμένη πόλη ξεκινώντας από τον κεντρικό

σιδηροδρομικό σταθμό του Δελχί στην Κουίνς Ρόουντ

Στα αυτιά της Άννας έφτανε το κελάηδισμα των καναρινιών

και των αηδονιών στα δεκάδες κλουβιά που στόλιζαν τις προ-

σόψεις των καταστημάτων από κάτω και από πιο μακριά ο ο-

ξύς ήχος των λιγοστών τραμ που κυκλοφορούσαν ακόμη Ύστε-

ρα έστρεψε το βλέμμα της κάτω στην οργιαστική έκρηξη χρω-

μάτων της Ανατολής καθώς το ενθουσιώδες πλήθος συνέχιζε

να συγκεντρώνεται και φώναξε στην κόρη της την Ελάιζα

laquoΈλα τώρα αγάπη μου Σε λίγα λεπτά θα είναι εδώraquo

Η Ελάιζα καθόταν ήσυχη και διάβαζε για να περάσει η ώ-

ρα αλλά όρμησε στο μπαλκόνι όταν άκουσε τη φωνή της μη-

τέρας της

laquoΠού πούraquo

laquoΝέφτι σου βάλανε Άλλη μια φορά λοιπόν Να έχεις υπο-

μονήraquo είπε η Άννα κι έριξε μια ματιά στο ρολόι της Έντεκα και

μισή

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Η Ελάιζα κούνησε το κεφάλι της Περίμενε πάρα πολλή

ώρα και αυτή η τόσο μεγάλη πρωτόγνωρη έξαψη ήταν δύ-

σκολα υποφερτή για ένα δεκάχρονο παιδί

laquoΌπου να rsquoναι θα δούμε τον μπαμπάraquo είπε η μικρή

Η Άννα αναστέναξε laquoΚοίτα πώς είσαι Το φόρεμα σου εί-

ναι ήδη τσαλακωμένοraquo

Η Ελάιζα κοίταξε το δαντελωτό λευκό φόρεμά της που εί-

χε ραφτεί ειδικά για τη συγκεκριμένη ημέρα Είχε βάλει τα δυ-

νατά της να το κρατήσει ευπαρουσίαστο με κάποιον μυστη-

ριώδη τρόπο όμως εκείνη και τα φορέματα δεν τα πήγαιναν

ποτέ καλά Δεν ήταν ότι δεν προσπαθούσε να τα κρατήσει κα-

θαρά αλλά πάντα υπήρχαν άλλα ενδιαφέροντα πράγματα που

την απασχολούσαν Για καλή της τύχη τον πατέρα της δεν τον

πείραζε καθόλου όποτε γινόταν χάλια Τον αγαπούσε όσο τί-

ποτα στον κόσμο αρρενωπός και αστείος πάντοτε είχε μια ζε-

στή αγκαλιά για εκείνη κι ένα τυλιγμένο ζαχαρωτό να παραμο-

νεύει στο βάθος της τσέπης του πουκαμίσου του

Πίσω από τους ντόπιους οι Βρετανοί που περίμεναν πα-

ραταγμένοι με άτονα βαμβακερά και λινά ρούχα καθισμένοι

σε εξέδρες που πλαισίωναν τον δρόμο φάνταζαν άχρωμοι σε

σύγκριση μrsquo αυτούς Παρά το μεγαλείο της ημέρας η Άννα δεν

μπορούσε να μην κάνει τη σκέψη πως πολλοί Ινδοί έδειχναν

ανήσυχοι αν και αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στον τσου-

χτερό παγωμένο αέρα που κατέβαινε από τα Ιμαλάια Τουλά-

χιστον οι Βρετανοί έδειχναν τον ενθουσιασμό που άρμοζε στην

περίσταση Η Άννα σούφρωσε τη μύτη της νιώθοντας τη μυ-

ρωδιά τζίντζερ και βουτύρου γκι που πλανιόταν στον αέρα και

συνέχισε να περιμένει χτυπώντας ρυθμικά τα δάχτυλά της πά-

νω στο κάγκελο Ο Ντέιβιντ τής είχε τάξει τόσο πολλά τότε

που της είχε προτείνει να τον ακολουθήσει στην Ινδία αλλά με

κάθε χρόνο που περνούσε η μαγεία θάμπωνε όλο και περισσό-

τερο Κάτω στον δρόμο κάμποσα ανυπόμονα παιδιά είχαν αρ-

χίσει να τρέχουν αποδώ κι αποκεί Ένα νήπιο είχε περάσει τη

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

γραμμή και τώρα βρισκόταν μέσα στη διαδρομή που θα ακο-

λουθούσε η πομπή για να ανέβει στο φρούριο

Η Άννα προσπάθησε να μαντέψει ποια θα μπορούσε να εί-

ναι η μητέρα του παιδιού Πόσο ανεύθυνο εκ μέρους της σκε-

φτόταν να επιτρέψει σε ένα τόσο μικρό παιδί να απομακρυν-

θεί Είδε μια γυναίκα που φορούσε φούστα στο λαμπερό χρώ-

μα του σμαραγδιού και ασορτί εσάρπα Η γυναίκα έμοιαζε χα-

μένη στις σκέψεις της κι είχε το βλέμμα στυλωμένο ψηλά στο

μπαλκόνι η Άννα έκανε τη σκέψη πως αυτή ίσως ήταν η μάνα

του παιδιού Ήταν λες και η γυναίκα κοιτούσε εκείνη και όταν

τα βλέμματά τους συναντήθηκαν η Άννα σήκωσε το χέρι της

για να την προειδοποιήσει για τον κίνδυνο που διέτρεχε το

παιδί της Την επόμενη στιγμή ακριβώς η γυναίκα χαμήλωσε

το βλέμμα της και κατέβηκε στον δρόμο για να φέρει το πει-

σματάρικο νήπιο πίσω στην ασφάλεια του πλήθους

Η Άννα παρακολουθούσε τις ορδές που συνέρρεαν στον

δρόμο και χαιρόταν που βρισκόταν μακριά από το περίπλοκο

χαρμάνι από ξεδοντιάρες γριές μάγισσες με καλυμμένα πρό-

σωπα και κεφάλια μοναχικούς ζητιάνους με ξεφτισμένες κου-

βέρτες ένα μπερδεμένο σμάρι εμπόρων με τα παιδιά τους συν

τους κατοίκους της περιοχής τυλιγμένους με τις εσάρπες τους

που όλοι τους έμοιαζαν να τσιρίζουν ο ένας στον άλλο Κι ενώ

στον δρόμο περιφέρονταν γάτες κοιτώντας ψηλά τα περιστέ-

ρια που κάθονταν σε κοπάδια στα κλαδιά των δέντρων μεσό-

κοποι άντρες παρακολουθούσαν με επισημότητα ρίχνοντας

κάθε τόσο το βλέμμα τους προς τις αποκαλούμενες χορεύτριες

και κάπου στο βάθος οι φωνές των παιδιών που τραγουδού-

σαν κατάφερναν να ζεστάνουν κάπως την καρδιά της

Η Άννα είχε πλήρη συναίσθηση του παρελθόντος που ανά-

βλυζε από κάθε εκατοστό εκείνης της ιστορικής πλατείας

φτάνοντας μέχρι και τους σκελετούς των κτιρίων Οι πάντες

ήξεραν πως αποκεί είχαν περάσει οι πομπές των αυτοκρατό-

ρων εκεί είχαν παρελάσει καμαρωτά οι πρίγκιπες της δυνα-

11

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

στείας των Μουγκάλ πάνω στα χοροπηδηχτά άλογά τους κι

εκεί είχαν έρθει οι Βρετανοί επιδεικνύοντας τα σχέδιά τους να

οικοδομήσουν ένα ισχυρό καινούριο Αυτοκρατορικό Δελχί

Από την άφιξη του βασιλιά στο Δελχί και μετά πριν από έναν

χρόνο η ειρήνη είχε θριαμβεύσει χωρίς απολύτως καμία πολι-

τική δολοφονία γιrsquo αυτό και είχε κριθεί περιττό να ληφθούν

έκτακτα μέτρα αστυνόμευσης για τη συγκεκριμένη μέρα

Άκουσε τη δυνατή εκπυρσοκρότηση των όπλων που ση-

ματοδοτούσε την άφιξη του αντιβασιλέα Τα όπλα ήχησαν ξα-

νά κι ένας βρυχηθμός ακούστηκε από το πλήθος Τώρα οι άν-

θρωποι κρέμονταν από κάθε παράθυρο και μπαλκόνι και τα

κεφάλια γύριζαν προς το σημείο απrsquo όπου ακούγονταν οι επα-

ναλαμβανόμενες ομοβροντίες Η Άννα ένιωσε ένα ανεξήγητο

σκίρτημα κάτι που έμοιαζε με προαίσθημα θα το σκεφτόταν

ξανά αργότερα μετά τα γεγονότα προς το παρόν όμως

απλώς κούνησε το κεφάλι της Έριξε ξανά μια ματιά στο ρολόι

της κι έπειτα αντίκρισε τον μεγαλύτερο ελέφαντα που είχε δει

ποτέ της Μετέφερε ένα υπέροχο ξεσκέπαστο ασημένιο χάου-

ντα ή κάθισμα από όπου ο λόρδος Χάρντινγκ και η σύζυγός

του παρακολουθούσαν τα δρώμενα Ο γκριζωπός ελέφαντας

ήταν ζωγραφισμένος με πολύχρωμα σχέδια και φορτωμένος

με βελούδινα και χρυσαφιά πλουμίδια έτσι όπως συνηθιζόταν

σε αυτά τα μέρη Η πομπή είχε ήδη διασχίσει τους Κήπους της

Βασιλίσσης όπου απαγορευόταν να συγκεντρωθεί κόσμος

Τώρα καθώς έμπαινε στο Τσάντνι Τσοκ οι ζητωκραυγές κο-

ρυφώνονταν

laquoΑκόμη δεν μπορώ να δω τον μπαμπάraquo φώναξε η Ελάιζα

προσπαθώντας να ακουστεί μέσα στο πανδαιμόνιο laquoΕίναι

εδώ έτσι δεν είναιraquo

laquoΧριστούλη μου δεν πρέπει να υπάρχει στον κόσμο άλλο

παιδί τόσο ανυπόμονο όσο εσύraquo

Η Ελάιζα έστρεψε το βλέμμα της στον δρόμο όπου δεκά-

δες παιδιά προσπαθούσαν να ορμήσουν μπροστά Ύψωσε τα

12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

φρύδια της laquoΔεν νομίζω Κοίταξέ τα Κι οι πατεράδες τους δεν

συμμετέχουν καν στην πομπήraquo

Έγειρε στο κενό όσο πιο βαθιά τολμούσε γραπώνοντας το

κάγκελο χοροπηδώντας και όταν η μεγάλη πομπή των ελε-

φάντων άρχισε επιτέλους να φαίνεται μόλις που κατάφερνε

να συγκρατήσει τον ενθουσιασμό της

laquoΠρόσεχεraquo τη μάλωσε η μητέρα της laquoΑν συνεχίσεις να

χοροπηδάς έτσι θα πέσειςraquo

Πίσω από τον αντιβασιλέα έρχονταν οι δύο ειδικά επιλεγ-

μένοι περιφερειακοί διοικητές και στη συνέχεια οι πρίγκιπες

του Ρατζπουτάνα και οι αρχηγοί του Παντζάμπ πάνω σε ακό-

μα πιο περίτεχνα στολισμένους ελέφαντες Ήταν περιτριγυρι-

σμένοι από τους δικούς τους ντόπιους στρατιώτες που κρα-

τούσαν ξίφη και δόρατα και φορούσαν τη γνώριμη επίσημη

εξάρτυσή τους και πίσω τους ακολουθούσαν οι υπόλοιποι α-

ξιωματούχοι της βρετανικής κυβέρνησης πάνω σε ελέφαντες

με πιο λιτό στολισμό Η Ελάιζα ήξερε από μνήμης τη σειρά Ο

πατέρας της της είχε περιγράψει κάθε στιγμή της ημέρας κι

εκείνη είχε επιμείνει να σταματήσει και να κοιτάξει ψηλά για

να τη χαιρετήσει όταν ο δικός του ελέφαντας θα έφτανε κάτω

από το μπαλκόνι τους Ο άνεμος είχε πέσει τώρα κι ο ήλιος είχε

προβάλει κάνοντας το πρωινό πραγματικά θεσπέσιο Επιτέ-

λους η στιγμή είχε έρθει

Η Άννα κοίταξε ξανά το ρολόι της Έντεκα και σαράντα

πέντε Ακριβώς σύμφωνα με το πρόγραμμα Στην απέναντι

πλευρά του δρόμου η γυναίκα με τη σμαραγδένια φούστα τώ-

ρα κρατούσε το μικρό παιδί στην αγκαλιά της για να βλέπει

Έτσι μπράβο είπε μέσα της η Άννα

Δυνατές επευφημίες ξέσπασαν από την πλευρά των Βρε-

τανών που φώναζαν Ζήτω και Ο Θεός σώζοι τον βασιλέα Τη

στιγμή που ο λόρδος Χάρντινγκ ανταπέδιδε τον χαιρετισμό η

Ελάιζα εντόπισε τον πατέρα της Ανέμισε το χέρι της με ενθου-

13

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σιασμό και ενώ ο ελέφαντας του αντιβασιλέα έκανε ακόμα

ένα βήμα προς τα εμπρός ο ελέφαντας του Ντέιβιντ Φρέιζερ

πήρε εντολή να σταματήσει για να μπορέσει ο πατέρας να εκ-

πληρώσει την επιθυμία της κόρης του Τη στιγμή που ο άντρας

ύψωνε το βλέμμα του προς το μπαλκόνι για να αντιγυρίσει τον

χαιρετισμό της μια εκκωφαντική έκρηξη όμοια με διαπερα-

στικό βρυχηθμό κανονιού έκανε το πλήθος να σιγήσει ακα-

ριαία Τα κτίρια τραντάχτηκαν συθέμελα και ολόκληρη η πο-

μπή σταμάτησε μεμιάς από τον τρόμο Η Άννα και η Ελάιζα

κοιτούσαν συγκλονισμένες καθώς συντρίμμια εκσφενδονίζο-

νταν προς κάθε κατεύθυνση και λευκός καπνός απλωνόταν

παντού Νιώθοντας σαν να είχε δεχτεί γροθιά στο στήθος η

Ελάιζα έτριψε τα μάτια της που είχαν δακρύσει και τινάχτηκε

μακριά από τα κάγκελα Δεν μπορούσε να δει τι είχε συμβεί

αλλά καθώς ο αέρας τρεμούλιαζε κι ο καπνός άρχισε να καθα-

ρίζει η μητέρα της πήρε μια κοφτή ανάσα

laquoΜαμά τι ήταν αυτόraquo φώναξε η Ελάιζα laquoΤι συμβαίνειraquo

Καμία απάντηση

laquoΜαμάraquo

Όμως ήταν λες και η μητέρα της δεν μπορούσε να την α-

κούσει Το μόνο που ήξερε η Ελάιζα ήταν πως κάτι είχε εκ-

σφενδονιστεί στον αέρα και τώρα δεν είχε ιδέα τι να κάνει

Κοίταξε σαστισμένη το εμβρόντητο πλήθος Γιατί δεν της απα-

ντούσε η μητέρα της Τράβηξε το μανίκι της Άννας και είδε

πως οι αρθρώσεις των δαχτύλων της ήταν ολόλευκες έτσι

όπως είχε γραπωθεί από το κάγκελο

Κάτω στον δρόμο το πλήθος είχε αρχίσει να φουσκώνει

σαν κύμα και μέσα από ένα σύννεφο σκόνης η Ελάιζα είδε

στρατιώτες να τρέχουν από κάθε κατεύθυνση προς τον αντι-

βασιλέα Η απωθητική μυρωδιά καμένου μετάλλου και κά-

ποιου χημικού τη δυσκόλευαν να πάρει ανάσα Έβηξε και μετά

τράβηξε ξανά το μανίκι της μητέρας της

14

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

laquoΜαμάraquo ούρλιαξε

Αλλά η μητέρα της απλώς κοιτούσε με πρόσωπο κάτα-

σπρο μάτια γουρλωμένα ακίνητη σαν άγαλμα

Σε μια αλλόκοτη κατάσταση όπου κάθε κίνηση και ζωή

θαρρείς και είχαν παγώσει το μόνο που έμοιαζε να αντιλαμ-

βάνεται η Άννα ήταν πως στην απέναντι πλευρά του δρόμου

η γυναίκα με τα πράσινα είχε λιποθυμήσει Η Ελάιζα την είχε

δει κι αυτή αλλά δεν ήξερε γιατί η μητέρα της συνέχιζε να

δείχνει τη γυναίκα Το μόνο που ήξερε ήταν πως είχε ένα έ-

ντονο σφίξιμο στο στομάχι που την έκανε να θέλει να βάλει

τα κλάματα

laquoΟ μπαμπάς είναι καλά έτσι δεν είναι μανούλαraquo

Επιτέλους η Άννα την πρόσεξε laquoΔεν ξέρω αγάπη μουraquo

Και παρόλο που έμοιαζε να έχει μάτια μονάχα για τη γυ-

ναίκα στην απέναντι πλευρά του δρόμου η Άννα είχε δει τον

άντρα της να ταλαντεύεται πάνω στο κάθισμά του κι έπειτα να

γέρνει προς τα εμπρός Για μια στιγμή φάνηκε πως προσπα-

θούσε να ισιώσει το κορμί του ακόμα και να χαμογελάσει στην

Ελάιζα ύστερα όμως σωριάστηκε ξανά μπροστά κι αυτή τη

φορά έμεινε ασάλευτος Ο υπηρέτης που κρατούσε την ομπρέ-

λα για τον αντιβασιλέα είχε πέσει κι αυτός στο πλάι και τώρα

κρεμόταν μπερδεμένος στα σχοινιά του χάουντα

Η Ελάιζα στο μεταξύ μονάχα ένα πράγμα κατάφερε να

σκεφτεί κι αυτό ήταν ο πατέρας της Ο πατέρας της ήταν κα-

λά Έπρεπε να είναι καλά Έξαφνα ήξερε τι να κάνει Παρατώ-

ντας τη μητέρα της έκανε μεταβολή και κατέβηκε τρέχοντας

τις σκάλες για να βγει στον δρόμο όπου έπεσε πάνω σε έναν

νεαρό Ινδό που δεν φαινόταν πολύ μεγαλύτερος από την ίδια

Ανίκανη να βρει τα λόγια της κι ανήμπορη να πιστέψει αυτό

που συνέβαινε συνέχισε να κοιτάζει το αγόρι laquoΟ μπαμπάς

μουraquo ψιθύρισε

Το αγόρι την έπιασε από το χέρι laquoΠάμε Δεν μπορείς να

κάνεις τίποτα απολύτωςraquo

15

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Όμως η Ελάιζα έπρεπε να δει τον πατέρα της Ελευθερώ-

θηκε με ένα απότομο τράβηγμα από τη λαβή του αγοριού και

άνοιξε δρόμο σπρώχνοντας ανάμεσα από το πλήθος Όταν έ-

φτασε μπροστά πάγωσε Ο ελέφαντας ήταν τόσο τρομοκρα-

τημένος που αρνιόταν να γονατίσει Η Ελάιζα παρακολουθού-

σε συγκλονισμένη ενώ ένας άλλος Άγγλος αξιωματούχος στή-

ριζε μια σκάλα πάνω σε ένα κιβώτιο από κάποιο διπλανό κα-

τάστημα για να μπορέσουν να κατεβάσουν τον πατέρα της

Όταν τα κατάφεραν τον ξάπλωσαν στο πεζοδρόμιο Στην αρχή

το σώμα του δεν φάνηκε να φέρει τραύματα παρόλο που το

πρόσωπό του ήταν ημιδιάφανο σαν πάγος και τα μάτια του

ορθάνοιχτα από το σοκ Η Ελάιζα σκόνταψε και λίγο έλειψε να

πέσει έτσι όπως έτρεξε να γονατίσει στο πλευρό του Πρώτα

τον κοίταξε με τρόμο έπειτα τύλιξε τα χέρια της γύρω του κι

ένιωσε το φόρεμά της να μουλιάζει από το αίμα που τώρα κυ-

λούσε από το κορμί εκείνου του ανθρώπου που αγαπούσε πιό-

τερο απrsquo όλους στον κόσμο

laquoΔεν είχε καμία πιθανότητα ο δύστυχοςraquo έλεγε κάποιος

laquoΒίδες καρφιά βελόνες γραμμοφώνου γυαλιά Φαίνεται πως

αυτά χρησιμοποίησαν τα καθάρματα για να φτιάξουν τη βόμβα

Κάτι τον χτύπησε κατευθείαν στο στήθος Σχεδόν σαν ακόντιο

θα έλεγα Όμως θα τους βρούμε αυτούς τους δήθεν μαχητές για

την ελευθερία που το προκάλεσαν αυτό ακόμα κι αν χρειαστεί

να κάνουμε φύλλο και φτερό ολόκληρο το Τσάντνι Τσοκraquo

Η Ελάιζα συνέχισε να κρατάει στην αγκαλιά της τον πατέ-

ρα της και με τα χείλη της στο αυτί του να του ψιθυρίζει

laquoΣrsquo αγαπάω μπαμπάraquo Και για όλη της τη ζωή έπειτα απrsquo αυτό

θα πίστευε βαθιά μέσα της ότι εκείνος την είχε ακούσει

Και τότε πάνω από τους ψιθύρους του πλήθους που δυ-

νάμωναν ολοένα το αγόρι τής είπε γλυκά laquoΣε παρακαλώ δε-

σποινίς έλα να σε βοηθήσω να σηκωθείς Πάει χάθηκεraquo

Όταν η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και τον κοίταξε τίποτα

γύρω της δεν έμοιαζε αληθινό

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

laquoΜακριά από εμάς στα όνειρα και τον χρόνο

η Ινδία ανήκει στην αρχαία Ανατολή της ψυχής μαςraquo

ndashΑντρέ Μαλρό Αnti-Memoirs 1967

19

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

1

Πριγκιπάτο της Τζουραϊπούρ Ρατζπουτάνα

Αυτοκρατορία της Ινδίας

Νοέμβριος 1930

Για μια στιγμή μόνο η Ελάιζα πρόλαβε να ρίξει μια ματιά στην

πρόσοψη του κάστρου Και τη σόκαρε ο τρόπος που λαμπύριζε

ndashένας αντικατοπτρισμός δημιουργημένος από την αχλή της

ερήμου ασυνήθιστος και κάπως τρομακτικός Ο άνεμος κόπα-

σε και κατόπιν δυνάμωσε ξανά και για μια στιγμή η Ελάιζα

έκλεισε τα μάτια της για να κρατήσει μακριά αυτή την τρεμου-

λιαστή προέκταση της άμμου Άσχετα από το πόσο μακριά βρι-

σκόταν από την πατρίδα και χωρίς την παραμικρή ιδέα για το

πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα το σίγουρο ήταν πως δεν

υπήρχε δρόμος επιστροφής και η Ελάιζα ένιωθε τον φόβο σαν

βαρίδι στο στομάχι της Στα είκοσι εννιά της αυτή θα ήταν η

μεγαλύτερη αποστολή της από τότε που είχε ξεκινήσει να δου-

λεύει ως επαγγελματίας φωτογράφος παρόλο που ακόμη δεν

της ήταν ξεκάθαρο για ποιον λόγο την είχε επιλέξει ο Κλίφορντ

Σόλτερ Όπως και να rsquoχε της είχε εξηγήσει πως ίσως άρμοζε

περισσότερο να φωτογραφίζει τις γυναίκες του κάστρου ε-

φόσον ήταν πολλοί αυτοί ndashκαι ειδικά οι άντρεςndash που ακόμη

αντιμετώπιζαν με δυσπιστία τους ξένους Και ο αντιβασιλέας

είχε ζητήσει συγκεκριμένα Βρετανό φωτογράφο θέλοντας να

προστατευτεί από έριδες και από αντικρουόμενα συμφέροντα

Η Ελάιζα θα πληρωνόταν κάθε μήνα ενώ θα την περίμενε και

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

μια εφάπαξ αμοιβή με την επιτυχή ολοκλήρωση της αποστο-

λής της

Άνοιξε τα μάτια της σε έναν αέρα βαρύ από τους λεπτούς

κόκκους της άμμου και της σκόνης Το κάστρο ήταν αθέατο

ακόμα μια φορά κι από πάνω της απλωνόταν ένας αρραγής

γαλάζιος ουρανός που σκόρπιζε αμείλικτα τη θέρμη του Ο συ-

νοδός της που την οδηγούσε στην πόλη στράφηκε για να της

πει να βιαστεί Η Ελάιζα έσκυψε το κεφάλι για να αποφύγει το

τσούξιμο στα μάτια και σκαρφάλωσε ξανά στην άμαξα που την

έσερναν καμήλες σφίγγοντας πάνω στο στήθος της την τσά-

ντα με τη φωτογραφική μηχανή της Πάνω απrsquo όλα δεν έπρεπε

να αφήσει την άμμο να της καταστρέψει το πολύτιμο φορτίο

Σαν ζύγωσαν κι άλλο τον προορισμό τους σήκωσε το

βλέμμα και αντίκρισε ένα φρούριο που απλωνόταν σαν ο-

πτασία στη βουνοκορφή Εκατοντάδες πουλιά χιμούσαν κατά

μήκος του μενεξεδένιου ορίζοντα ενώ ανάριες γραμμές από

ροδαλά σύννεφα ζωγράφιζαν λεπτεπίλεπτα σχέδια πάνω από

τα κεφάλια τους Σχεδόν ναρκωμένη από τη ζέστη πάλευε να

μην υποκύψει στη μαγεία Στο κάτω κάτω βρισκόταν εδώ για

να δουλέψει Ωστόσο δεν ήταν ο άνεμος που ανακαλούσε το

μακρινό παρελθόν απrsquo το οποίο προσπαθούσε να προφυλα-

χτεί καμπουριάζοντας ήταν οι δικές της πιο πρόσφατες ανα-

μνήσεις

Όταν η Άννα Φρέιζερ επικοινώνησε με τον Κλίφορντ Σόλ-

τερ εύπορο βαφτισιμιό του άντρα της είχε σκεφτεί πως με τις

δικές του διασυνδέσεις ίσως κατάφερνε να βρει για την κόρη

της μια θέση σε κάποιο γραφείο δικηγόρου στο Σάιρενσεστερ

ή κάτι παρόμοιο Είχε ελπίσει πως αυτό θα εμπόδιζε την κόρη

της να ακολουθήσει την καριέρα της φωτογράφου Άλλωστε

θα αναρωτιόταν ποιος θα ήθελε γυναίκα φωτογράφο Κι ό-

μως κάποιος ήθελε κι αυτός ήταν ο ίδιος ο Κλίφορντ που είχε

πει πως η Ελάιζα ήταν ιδανική και ταίριαζε απόλυτα στα σχέ-

διά του Η Άννα δεν είχε περιθώρια να φέρει αντιρρήσεις Ο

21

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Κλίφορντ ήταν εκπρόσωπος του Βρετανικού Στέμματος στο

κάτω κάτω κι έδινε λόγο μονάχα στον πολιτικό διοικητή του

Ρατζπουτάνα ή εκπρόσωπο του γενικού κυβερνήτη που α-

σκούσε έμμεση εξουσία και στα είκοσι δύο πριγκιπάτα Εκεί-

νος οι αρμοστές και οι κατώτεροι πολιτικοί αξιωματούχοι από

τις μικρότερες πολιτείες ανήκαν όλοι στον πολιτικό τομέα που

υπαγόταν κατευθείαν στον αντιβασιλέα

Κι έτσι τώρα η Ελάιζα βρισκόταν αντιμέτωπη με την προ-

οπτική παραμονής για έναν ολόκληρο χρόνο σε ένα κάστρο

όπου δεν γνώριζε κανέναν Αποστολή της ήταν να φωτογρα-

φίσει τη ζωή στο πριγκιπάτο για τη δημιουργία ενός νέου αρ-

χείου που θα συνόδευε τη μετακίνηση της έδρας της βρετανι-

κής κυβέρνησης από την Καλκούτα στο Δελχί Η ανοικοδόμηση

του Νέου Δελχί είχε διαρκέσει πολύ περισσότερο από τις αρχι-

κές προβλέψεις και ο πόλεμος είχε καθυστερήσει τα πάντα

αλλά τώρα είχε έρθει επιτέλους η ώρα

Είχε ακούσει με προσοχή τις προειδοποιήσεις της μητέρας

της για τα δεινά των ανθρώπων εδώ και τώρα έβλεπε τα χα-

μίνια που έπαιζαν μέσα στη σκόνη και το χώμα έξω από τα

θεόρατα τείχη του κάστρου Είδε μια ζητιάνα που καθόταν

σταυροπόδι δίπλα σε μια κοιμισμένη αγελάδα και κοιτούσε

ευθεία μπροστά της με αδειανό βλέμμα Κοντά της μια σκα-

λωσιά από μπαμπού στηριγμένη σε έναν ψηλό τοίχο ταλα-

ντευόταν επικίνδυνα από τον αέρα και δύο ξύλινες σανίδες

έδειχναν έτοιμες να φύγουν από τη θέση τους ακριβώς πάνω

από ένα γυμνό παιδί που καθόταν ανακούρκουδα κάτω στο

χώμα

laquoΣταμάταraquo φώναξε δυνατά στον οδηγό η Ελάιζα κι αμέ-

σως μόλις ακινητοποιήθηκε η άμαξα πήδηξε έξω ακριβώς τη

στιγμή που η μία σανίδα άρχιζε να γλιστράει από τα σχοινιά

της Με την καρδιά της να χτυπάει σαν τρελή άρπαξε το παιδί

και το τράβηξε μακριά από τον κίνδυνο Η σανίδα γκρεμίστηκε

στο έδαφος και διαλύθηκε σε κάμποσα κομμάτια Το παιδί

22

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

έτρεξε μακριά και ο οδηγός της άμαξας σήκωσε αδιάφορα τους

ώμους Μα δεν τους ένοιαζε αναρωτήθηκε η Ελάιζα την ώρα

που ανηφόριζαν τη ράμπα

Λίγα λεπτά αργότερα ο οδηγός της άμαξας διαπληκτιζό-

ταν με τους φρουρούς έξω απrsquo το κάστρο Δεν έδειχναν πρό-

θυμοι να την εξυπηρετήσουν παρόλο που τους είχε δείξει τα

έγγραφα Η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και αντίκρισε την αφι-

λόξενη πρόσοψη και τη θεόρατη είσοδο με την πύλη αρκετά

φαρδιά για να χωράει ολάκερο στρατό minusκαμήλες άλογα μέ-

χρι και άμαξες Και είχε ακούσει πως ο ηγεμόνας είχε στην

κατοχή του κάμποσα αυτοκίνητα Το όχημα με το οποίο ταξί-

δευε η Ελάιζα είχε πάθει βλάβη πράγμα που σήμαινε πως είχε

αναγκαστεί να συνεχίσει με άμαξα που την έσερναν καμήλες

κι αυτό με τη σειρά του σήμαινε πως τώρα ήταν κουρασμένη

διψασμένη και καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια με

σκόνη Την ένιωθε στα πονεμένα μάτια της και στο κεφάλι

της που την έτρωγε Και δεν κατάφερνε να συγκρατηθεί και

να μην ξυστεί παρόλο που καταλάβαινε πως έτσι έκανε τα

πράγματα χειρότερα

Εντέλει μια γυναίκα φάνηκε στην πύλη Ένα μακρύ λεπτό

μαντίλι σκέπαζε το πρόσωπό της κι άφηνε έκθετα μονάχα τα

μαύρα μάτια της

laquoΤο όνομά σουraquo

Η Ελάιζα της είπε ποια ήταν και σκίασε τα δικά της μάτια

για να τα προστατέψει από τον εκτυφλωτικό απογευματινό

ήλιο

laquoΑκολούθησέ μεraquo

Η γυναίκα έγνεψε στους φρουρούς που έδειξαν να δυσα-

ρεστούνται παρrsquo όλα αυτά άφησαν και τις δυο να μπουν Είχαν

περάσει δεκαοχτώ χρόνια από την ημέρα που η Ελάιζα κι η μη-

τέρα της είχαν αφήσει την Ινδία για να γυρίσουν στην Αγγλία

Δεκαοχτώ χρόνια ευκαιριών που ολοένα λιγόστευαν για την

Άννα Φρέιζερ Όμως η Ελάιζα είχε πάρει την απόφαση να ζή-

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Έλεγαν πως ότι κι αν ποθούσε η ψυχή σου εδώ θα το rsquoβρισκες

στην καρδιά της πόλης

Ότι κι αν ποθούσε η ψυχή σου Αχ τι ειρωνεία σκέφτηκε

η Άννα

Γύρισε το κεφάλι της προς την κατεύθυνση απrsquo όπου δεν

θα αργούσε να κάνει την εμφάνισή του ο αντιβασιλέας καθι-

σμένος πάνω σε έναν ελέφαντα και συνοδευόμενος από τη σύ-

ζυγό του Ξεχειλίζοντας από περηφάνια ο Ντέιβιντ ο περιφε-

ρειακός υποδιοικητής και σύζυγος της Άννας την είχε πληρο-

φορήσει ότι κι εκείνος θα καβαλούσε ελέφαντα έναν από τους

πενήντα τρεις που είχαν επιλεγεί για να ακολουθούν καταπό-

δας τον αντιβασιλέα ο οποίος θα βρισκόταν στην κεφαλή της

πομπής Το Δελχί ετοιμαζόταν να κλέψει από την Καλκούτα

τον τίτλο του κέντρου της βρετανικής κυβέρνησης κι αυτή ή-

ταν η μέρα που ο αντιβασιλέας λόρδος Χάρντινγκ θα επισφρά-

γιζε τη συμφωνία κάνοντας μια τελετουργική επίσημη είσοδο

στην παλιά περιτειχισμένη πόλη ξεκινώντας από τον κεντρικό

σιδηροδρομικό σταθμό του Δελχί στην Κουίνς Ρόουντ

Στα αυτιά της Άννας έφτανε το κελάηδισμα των καναρινιών

και των αηδονιών στα δεκάδες κλουβιά που στόλιζαν τις προ-

σόψεις των καταστημάτων από κάτω και από πιο μακριά ο ο-

ξύς ήχος των λιγοστών τραμ που κυκλοφορούσαν ακόμη Ύστε-

ρα έστρεψε το βλέμμα της κάτω στην οργιαστική έκρηξη χρω-

μάτων της Ανατολής καθώς το ενθουσιώδες πλήθος συνέχιζε

να συγκεντρώνεται και φώναξε στην κόρη της την Ελάιζα

laquoΈλα τώρα αγάπη μου Σε λίγα λεπτά θα είναι εδώraquo

Η Ελάιζα καθόταν ήσυχη και διάβαζε για να περάσει η ώ-

ρα αλλά όρμησε στο μπαλκόνι όταν άκουσε τη φωνή της μη-

τέρας της

laquoΠού πούraquo

laquoΝέφτι σου βάλανε Άλλη μια φορά λοιπόν Να έχεις υπο-

μονήraquo είπε η Άννα κι έριξε μια ματιά στο ρολόι της Έντεκα και

μισή

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Η Ελάιζα κούνησε το κεφάλι της Περίμενε πάρα πολλή

ώρα και αυτή η τόσο μεγάλη πρωτόγνωρη έξαψη ήταν δύ-

σκολα υποφερτή για ένα δεκάχρονο παιδί

laquoΌπου να rsquoναι θα δούμε τον μπαμπάraquo είπε η μικρή

Η Άννα αναστέναξε laquoΚοίτα πώς είσαι Το φόρεμα σου εί-

ναι ήδη τσαλακωμένοraquo

Η Ελάιζα κοίταξε το δαντελωτό λευκό φόρεμά της που εί-

χε ραφτεί ειδικά για τη συγκεκριμένη ημέρα Είχε βάλει τα δυ-

νατά της να το κρατήσει ευπαρουσίαστο με κάποιον μυστη-

ριώδη τρόπο όμως εκείνη και τα φορέματα δεν τα πήγαιναν

ποτέ καλά Δεν ήταν ότι δεν προσπαθούσε να τα κρατήσει κα-

θαρά αλλά πάντα υπήρχαν άλλα ενδιαφέροντα πράγματα που

την απασχολούσαν Για καλή της τύχη τον πατέρα της δεν τον

πείραζε καθόλου όποτε γινόταν χάλια Τον αγαπούσε όσο τί-

ποτα στον κόσμο αρρενωπός και αστείος πάντοτε είχε μια ζε-

στή αγκαλιά για εκείνη κι ένα τυλιγμένο ζαχαρωτό να παραμο-

νεύει στο βάθος της τσέπης του πουκαμίσου του

Πίσω από τους ντόπιους οι Βρετανοί που περίμεναν πα-

ραταγμένοι με άτονα βαμβακερά και λινά ρούχα καθισμένοι

σε εξέδρες που πλαισίωναν τον δρόμο φάνταζαν άχρωμοι σε

σύγκριση μrsquo αυτούς Παρά το μεγαλείο της ημέρας η Άννα δεν

μπορούσε να μην κάνει τη σκέψη πως πολλοί Ινδοί έδειχναν

ανήσυχοι αν και αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στον τσου-

χτερό παγωμένο αέρα που κατέβαινε από τα Ιμαλάια Τουλά-

χιστον οι Βρετανοί έδειχναν τον ενθουσιασμό που άρμοζε στην

περίσταση Η Άννα σούφρωσε τη μύτη της νιώθοντας τη μυ-

ρωδιά τζίντζερ και βουτύρου γκι που πλανιόταν στον αέρα και

συνέχισε να περιμένει χτυπώντας ρυθμικά τα δάχτυλά της πά-

νω στο κάγκελο Ο Ντέιβιντ τής είχε τάξει τόσο πολλά τότε

που της είχε προτείνει να τον ακολουθήσει στην Ινδία αλλά με

κάθε χρόνο που περνούσε η μαγεία θάμπωνε όλο και περισσό-

τερο Κάτω στον δρόμο κάμποσα ανυπόμονα παιδιά είχαν αρ-

χίσει να τρέχουν αποδώ κι αποκεί Ένα νήπιο είχε περάσει τη

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

γραμμή και τώρα βρισκόταν μέσα στη διαδρομή που θα ακο-

λουθούσε η πομπή για να ανέβει στο φρούριο

Η Άννα προσπάθησε να μαντέψει ποια θα μπορούσε να εί-

ναι η μητέρα του παιδιού Πόσο ανεύθυνο εκ μέρους της σκε-

φτόταν να επιτρέψει σε ένα τόσο μικρό παιδί να απομακρυν-

θεί Είδε μια γυναίκα που φορούσε φούστα στο λαμπερό χρώ-

μα του σμαραγδιού και ασορτί εσάρπα Η γυναίκα έμοιαζε χα-

μένη στις σκέψεις της κι είχε το βλέμμα στυλωμένο ψηλά στο

μπαλκόνι η Άννα έκανε τη σκέψη πως αυτή ίσως ήταν η μάνα

του παιδιού Ήταν λες και η γυναίκα κοιτούσε εκείνη και όταν

τα βλέμματά τους συναντήθηκαν η Άννα σήκωσε το χέρι της

για να την προειδοποιήσει για τον κίνδυνο που διέτρεχε το

παιδί της Την επόμενη στιγμή ακριβώς η γυναίκα χαμήλωσε

το βλέμμα της και κατέβηκε στον δρόμο για να φέρει το πει-

σματάρικο νήπιο πίσω στην ασφάλεια του πλήθους

Η Άννα παρακολουθούσε τις ορδές που συνέρρεαν στον

δρόμο και χαιρόταν που βρισκόταν μακριά από το περίπλοκο

χαρμάνι από ξεδοντιάρες γριές μάγισσες με καλυμμένα πρό-

σωπα και κεφάλια μοναχικούς ζητιάνους με ξεφτισμένες κου-

βέρτες ένα μπερδεμένο σμάρι εμπόρων με τα παιδιά τους συν

τους κατοίκους της περιοχής τυλιγμένους με τις εσάρπες τους

που όλοι τους έμοιαζαν να τσιρίζουν ο ένας στον άλλο Κι ενώ

στον δρόμο περιφέρονταν γάτες κοιτώντας ψηλά τα περιστέ-

ρια που κάθονταν σε κοπάδια στα κλαδιά των δέντρων μεσό-

κοποι άντρες παρακολουθούσαν με επισημότητα ρίχνοντας

κάθε τόσο το βλέμμα τους προς τις αποκαλούμενες χορεύτριες

και κάπου στο βάθος οι φωνές των παιδιών που τραγουδού-

σαν κατάφερναν να ζεστάνουν κάπως την καρδιά της

Η Άννα είχε πλήρη συναίσθηση του παρελθόντος που ανά-

βλυζε από κάθε εκατοστό εκείνης της ιστορικής πλατείας

φτάνοντας μέχρι και τους σκελετούς των κτιρίων Οι πάντες

ήξεραν πως αποκεί είχαν περάσει οι πομπές των αυτοκρατό-

ρων εκεί είχαν παρελάσει καμαρωτά οι πρίγκιπες της δυνα-

11

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

στείας των Μουγκάλ πάνω στα χοροπηδηχτά άλογά τους κι

εκεί είχαν έρθει οι Βρετανοί επιδεικνύοντας τα σχέδιά τους να

οικοδομήσουν ένα ισχυρό καινούριο Αυτοκρατορικό Δελχί

Από την άφιξη του βασιλιά στο Δελχί και μετά πριν από έναν

χρόνο η ειρήνη είχε θριαμβεύσει χωρίς απολύτως καμία πολι-

τική δολοφονία γιrsquo αυτό και είχε κριθεί περιττό να ληφθούν

έκτακτα μέτρα αστυνόμευσης για τη συγκεκριμένη μέρα

Άκουσε τη δυνατή εκπυρσοκρότηση των όπλων που ση-

ματοδοτούσε την άφιξη του αντιβασιλέα Τα όπλα ήχησαν ξα-

νά κι ένας βρυχηθμός ακούστηκε από το πλήθος Τώρα οι άν-

θρωποι κρέμονταν από κάθε παράθυρο και μπαλκόνι και τα

κεφάλια γύριζαν προς το σημείο απrsquo όπου ακούγονταν οι επα-

ναλαμβανόμενες ομοβροντίες Η Άννα ένιωσε ένα ανεξήγητο

σκίρτημα κάτι που έμοιαζε με προαίσθημα θα το σκεφτόταν

ξανά αργότερα μετά τα γεγονότα προς το παρόν όμως

απλώς κούνησε το κεφάλι της Έριξε ξανά μια ματιά στο ρολόι

της κι έπειτα αντίκρισε τον μεγαλύτερο ελέφαντα που είχε δει

ποτέ της Μετέφερε ένα υπέροχο ξεσκέπαστο ασημένιο χάου-

ντα ή κάθισμα από όπου ο λόρδος Χάρντινγκ και η σύζυγός

του παρακολουθούσαν τα δρώμενα Ο γκριζωπός ελέφαντας

ήταν ζωγραφισμένος με πολύχρωμα σχέδια και φορτωμένος

με βελούδινα και χρυσαφιά πλουμίδια έτσι όπως συνηθιζόταν

σε αυτά τα μέρη Η πομπή είχε ήδη διασχίσει τους Κήπους της

Βασιλίσσης όπου απαγορευόταν να συγκεντρωθεί κόσμος

Τώρα καθώς έμπαινε στο Τσάντνι Τσοκ οι ζητωκραυγές κο-

ρυφώνονταν

laquoΑκόμη δεν μπορώ να δω τον μπαμπάraquo φώναξε η Ελάιζα

προσπαθώντας να ακουστεί μέσα στο πανδαιμόνιο laquoΕίναι

εδώ έτσι δεν είναιraquo

laquoΧριστούλη μου δεν πρέπει να υπάρχει στον κόσμο άλλο

παιδί τόσο ανυπόμονο όσο εσύraquo

Η Ελάιζα έστρεψε το βλέμμα της στον δρόμο όπου δεκά-

δες παιδιά προσπαθούσαν να ορμήσουν μπροστά Ύψωσε τα

12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

φρύδια της laquoΔεν νομίζω Κοίταξέ τα Κι οι πατεράδες τους δεν

συμμετέχουν καν στην πομπήraquo

Έγειρε στο κενό όσο πιο βαθιά τολμούσε γραπώνοντας το

κάγκελο χοροπηδώντας και όταν η μεγάλη πομπή των ελε-

φάντων άρχισε επιτέλους να φαίνεται μόλις που κατάφερνε

να συγκρατήσει τον ενθουσιασμό της

laquoΠρόσεχεraquo τη μάλωσε η μητέρα της laquoΑν συνεχίσεις να

χοροπηδάς έτσι θα πέσειςraquo

Πίσω από τον αντιβασιλέα έρχονταν οι δύο ειδικά επιλεγ-

μένοι περιφερειακοί διοικητές και στη συνέχεια οι πρίγκιπες

του Ρατζπουτάνα και οι αρχηγοί του Παντζάμπ πάνω σε ακό-

μα πιο περίτεχνα στολισμένους ελέφαντες Ήταν περιτριγυρι-

σμένοι από τους δικούς τους ντόπιους στρατιώτες που κρα-

τούσαν ξίφη και δόρατα και φορούσαν τη γνώριμη επίσημη

εξάρτυσή τους και πίσω τους ακολουθούσαν οι υπόλοιποι α-

ξιωματούχοι της βρετανικής κυβέρνησης πάνω σε ελέφαντες

με πιο λιτό στολισμό Η Ελάιζα ήξερε από μνήμης τη σειρά Ο

πατέρας της της είχε περιγράψει κάθε στιγμή της ημέρας κι

εκείνη είχε επιμείνει να σταματήσει και να κοιτάξει ψηλά για

να τη χαιρετήσει όταν ο δικός του ελέφαντας θα έφτανε κάτω

από το μπαλκόνι τους Ο άνεμος είχε πέσει τώρα κι ο ήλιος είχε

προβάλει κάνοντας το πρωινό πραγματικά θεσπέσιο Επιτέ-

λους η στιγμή είχε έρθει

Η Άννα κοίταξε ξανά το ρολόι της Έντεκα και σαράντα

πέντε Ακριβώς σύμφωνα με το πρόγραμμα Στην απέναντι

πλευρά του δρόμου η γυναίκα με τη σμαραγδένια φούστα τώ-

ρα κρατούσε το μικρό παιδί στην αγκαλιά της για να βλέπει

Έτσι μπράβο είπε μέσα της η Άννα

Δυνατές επευφημίες ξέσπασαν από την πλευρά των Βρε-

τανών που φώναζαν Ζήτω και Ο Θεός σώζοι τον βασιλέα Τη

στιγμή που ο λόρδος Χάρντινγκ ανταπέδιδε τον χαιρετισμό η

Ελάιζα εντόπισε τον πατέρα της Ανέμισε το χέρι της με ενθου-

13

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σιασμό και ενώ ο ελέφαντας του αντιβασιλέα έκανε ακόμα

ένα βήμα προς τα εμπρός ο ελέφαντας του Ντέιβιντ Φρέιζερ

πήρε εντολή να σταματήσει για να μπορέσει ο πατέρας να εκ-

πληρώσει την επιθυμία της κόρης του Τη στιγμή που ο άντρας

ύψωνε το βλέμμα του προς το μπαλκόνι για να αντιγυρίσει τον

χαιρετισμό της μια εκκωφαντική έκρηξη όμοια με διαπερα-

στικό βρυχηθμό κανονιού έκανε το πλήθος να σιγήσει ακα-

ριαία Τα κτίρια τραντάχτηκαν συθέμελα και ολόκληρη η πο-

μπή σταμάτησε μεμιάς από τον τρόμο Η Άννα και η Ελάιζα

κοιτούσαν συγκλονισμένες καθώς συντρίμμια εκσφενδονίζο-

νταν προς κάθε κατεύθυνση και λευκός καπνός απλωνόταν

παντού Νιώθοντας σαν να είχε δεχτεί γροθιά στο στήθος η

Ελάιζα έτριψε τα μάτια της που είχαν δακρύσει και τινάχτηκε

μακριά από τα κάγκελα Δεν μπορούσε να δει τι είχε συμβεί

αλλά καθώς ο αέρας τρεμούλιαζε κι ο καπνός άρχισε να καθα-

ρίζει η μητέρα της πήρε μια κοφτή ανάσα

laquoΜαμά τι ήταν αυτόraquo φώναξε η Ελάιζα laquoΤι συμβαίνειraquo

Καμία απάντηση

laquoΜαμάraquo

Όμως ήταν λες και η μητέρα της δεν μπορούσε να την α-

κούσει Το μόνο που ήξερε η Ελάιζα ήταν πως κάτι είχε εκ-

σφενδονιστεί στον αέρα και τώρα δεν είχε ιδέα τι να κάνει

Κοίταξε σαστισμένη το εμβρόντητο πλήθος Γιατί δεν της απα-

ντούσε η μητέρα της Τράβηξε το μανίκι της Άννας και είδε

πως οι αρθρώσεις των δαχτύλων της ήταν ολόλευκες έτσι

όπως είχε γραπωθεί από το κάγκελο

Κάτω στον δρόμο το πλήθος είχε αρχίσει να φουσκώνει

σαν κύμα και μέσα από ένα σύννεφο σκόνης η Ελάιζα είδε

στρατιώτες να τρέχουν από κάθε κατεύθυνση προς τον αντι-

βασιλέα Η απωθητική μυρωδιά καμένου μετάλλου και κά-

ποιου χημικού τη δυσκόλευαν να πάρει ανάσα Έβηξε και μετά

τράβηξε ξανά το μανίκι της μητέρας της

14

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

laquoΜαμάraquo ούρλιαξε

Αλλά η μητέρα της απλώς κοιτούσε με πρόσωπο κάτα-

σπρο μάτια γουρλωμένα ακίνητη σαν άγαλμα

Σε μια αλλόκοτη κατάσταση όπου κάθε κίνηση και ζωή

θαρρείς και είχαν παγώσει το μόνο που έμοιαζε να αντιλαμ-

βάνεται η Άννα ήταν πως στην απέναντι πλευρά του δρόμου

η γυναίκα με τα πράσινα είχε λιποθυμήσει Η Ελάιζα την είχε

δει κι αυτή αλλά δεν ήξερε γιατί η μητέρα της συνέχιζε να

δείχνει τη γυναίκα Το μόνο που ήξερε ήταν πως είχε ένα έ-

ντονο σφίξιμο στο στομάχι που την έκανε να θέλει να βάλει

τα κλάματα

laquoΟ μπαμπάς είναι καλά έτσι δεν είναι μανούλαraquo

Επιτέλους η Άννα την πρόσεξε laquoΔεν ξέρω αγάπη μουraquo

Και παρόλο που έμοιαζε να έχει μάτια μονάχα για τη γυ-

ναίκα στην απέναντι πλευρά του δρόμου η Άννα είχε δει τον

άντρα της να ταλαντεύεται πάνω στο κάθισμά του κι έπειτα να

γέρνει προς τα εμπρός Για μια στιγμή φάνηκε πως προσπα-

θούσε να ισιώσει το κορμί του ακόμα και να χαμογελάσει στην

Ελάιζα ύστερα όμως σωριάστηκε ξανά μπροστά κι αυτή τη

φορά έμεινε ασάλευτος Ο υπηρέτης που κρατούσε την ομπρέ-

λα για τον αντιβασιλέα είχε πέσει κι αυτός στο πλάι και τώρα

κρεμόταν μπερδεμένος στα σχοινιά του χάουντα

Η Ελάιζα στο μεταξύ μονάχα ένα πράγμα κατάφερε να

σκεφτεί κι αυτό ήταν ο πατέρας της Ο πατέρας της ήταν κα-

λά Έπρεπε να είναι καλά Έξαφνα ήξερε τι να κάνει Παρατώ-

ντας τη μητέρα της έκανε μεταβολή και κατέβηκε τρέχοντας

τις σκάλες για να βγει στον δρόμο όπου έπεσε πάνω σε έναν

νεαρό Ινδό που δεν φαινόταν πολύ μεγαλύτερος από την ίδια

Ανίκανη να βρει τα λόγια της κι ανήμπορη να πιστέψει αυτό

που συνέβαινε συνέχισε να κοιτάζει το αγόρι laquoΟ μπαμπάς

μουraquo ψιθύρισε

Το αγόρι την έπιασε από το χέρι laquoΠάμε Δεν μπορείς να

κάνεις τίποτα απολύτωςraquo

15

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Όμως η Ελάιζα έπρεπε να δει τον πατέρα της Ελευθερώ-

θηκε με ένα απότομο τράβηγμα από τη λαβή του αγοριού και

άνοιξε δρόμο σπρώχνοντας ανάμεσα από το πλήθος Όταν έ-

φτασε μπροστά πάγωσε Ο ελέφαντας ήταν τόσο τρομοκρα-

τημένος που αρνιόταν να γονατίσει Η Ελάιζα παρακολουθού-

σε συγκλονισμένη ενώ ένας άλλος Άγγλος αξιωματούχος στή-

ριζε μια σκάλα πάνω σε ένα κιβώτιο από κάποιο διπλανό κα-

τάστημα για να μπορέσουν να κατεβάσουν τον πατέρα της

Όταν τα κατάφεραν τον ξάπλωσαν στο πεζοδρόμιο Στην αρχή

το σώμα του δεν φάνηκε να φέρει τραύματα παρόλο που το

πρόσωπό του ήταν ημιδιάφανο σαν πάγος και τα μάτια του

ορθάνοιχτα από το σοκ Η Ελάιζα σκόνταψε και λίγο έλειψε να

πέσει έτσι όπως έτρεξε να γονατίσει στο πλευρό του Πρώτα

τον κοίταξε με τρόμο έπειτα τύλιξε τα χέρια της γύρω του κι

ένιωσε το φόρεμά της να μουλιάζει από το αίμα που τώρα κυ-

λούσε από το κορμί εκείνου του ανθρώπου που αγαπούσε πιό-

τερο απrsquo όλους στον κόσμο

laquoΔεν είχε καμία πιθανότητα ο δύστυχοςraquo έλεγε κάποιος

laquoΒίδες καρφιά βελόνες γραμμοφώνου γυαλιά Φαίνεται πως

αυτά χρησιμοποίησαν τα καθάρματα για να φτιάξουν τη βόμβα

Κάτι τον χτύπησε κατευθείαν στο στήθος Σχεδόν σαν ακόντιο

θα έλεγα Όμως θα τους βρούμε αυτούς τους δήθεν μαχητές για

την ελευθερία που το προκάλεσαν αυτό ακόμα κι αν χρειαστεί

να κάνουμε φύλλο και φτερό ολόκληρο το Τσάντνι Τσοκraquo

Η Ελάιζα συνέχισε να κρατάει στην αγκαλιά της τον πατέ-

ρα της και με τα χείλη της στο αυτί του να του ψιθυρίζει

laquoΣrsquo αγαπάω μπαμπάraquo Και για όλη της τη ζωή έπειτα απrsquo αυτό

θα πίστευε βαθιά μέσα της ότι εκείνος την είχε ακούσει

Και τότε πάνω από τους ψιθύρους του πλήθους που δυ-

νάμωναν ολοένα το αγόρι τής είπε γλυκά laquoΣε παρακαλώ δε-

σποινίς έλα να σε βοηθήσω να σηκωθείς Πάει χάθηκεraquo

Όταν η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και τον κοίταξε τίποτα

γύρω της δεν έμοιαζε αληθινό

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

laquoΜακριά από εμάς στα όνειρα και τον χρόνο

η Ινδία ανήκει στην αρχαία Ανατολή της ψυχής μαςraquo

ndashΑντρέ Μαλρό Αnti-Memoirs 1967

19

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

1

Πριγκιπάτο της Τζουραϊπούρ Ρατζπουτάνα

Αυτοκρατορία της Ινδίας

Νοέμβριος 1930

Για μια στιγμή μόνο η Ελάιζα πρόλαβε να ρίξει μια ματιά στην

πρόσοψη του κάστρου Και τη σόκαρε ο τρόπος που λαμπύριζε

ndashένας αντικατοπτρισμός δημιουργημένος από την αχλή της

ερήμου ασυνήθιστος και κάπως τρομακτικός Ο άνεμος κόπα-

σε και κατόπιν δυνάμωσε ξανά και για μια στιγμή η Ελάιζα

έκλεισε τα μάτια της για να κρατήσει μακριά αυτή την τρεμου-

λιαστή προέκταση της άμμου Άσχετα από το πόσο μακριά βρι-

σκόταν από την πατρίδα και χωρίς την παραμικρή ιδέα για το

πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα το σίγουρο ήταν πως δεν

υπήρχε δρόμος επιστροφής και η Ελάιζα ένιωθε τον φόβο σαν

βαρίδι στο στομάχι της Στα είκοσι εννιά της αυτή θα ήταν η

μεγαλύτερη αποστολή της από τότε που είχε ξεκινήσει να δου-

λεύει ως επαγγελματίας φωτογράφος παρόλο που ακόμη δεν

της ήταν ξεκάθαρο για ποιον λόγο την είχε επιλέξει ο Κλίφορντ

Σόλτερ Όπως και να rsquoχε της είχε εξηγήσει πως ίσως άρμοζε

περισσότερο να φωτογραφίζει τις γυναίκες του κάστρου ε-

φόσον ήταν πολλοί αυτοί ndashκαι ειδικά οι άντρεςndash που ακόμη

αντιμετώπιζαν με δυσπιστία τους ξένους Και ο αντιβασιλέας

είχε ζητήσει συγκεκριμένα Βρετανό φωτογράφο θέλοντας να

προστατευτεί από έριδες και από αντικρουόμενα συμφέροντα

Η Ελάιζα θα πληρωνόταν κάθε μήνα ενώ θα την περίμενε και

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

μια εφάπαξ αμοιβή με την επιτυχή ολοκλήρωση της αποστο-

λής της

Άνοιξε τα μάτια της σε έναν αέρα βαρύ από τους λεπτούς

κόκκους της άμμου και της σκόνης Το κάστρο ήταν αθέατο

ακόμα μια φορά κι από πάνω της απλωνόταν ένας αρραγής

γαλάζιος ουρανός που σκόρπιζε αμείλικτα τη θέρμη του Ο συ-

νοδός της που την οδηγούσε στην πόλη στράφηκε για να της

πει να βιαστεί Η Ελάιζα έσκυψε το κεφάλι για να αποφύγει το

τσούξιμο στα μάτια και σκαρφάλωσε ξανά στην άμαξα που την

έσερναν καμήλες σφίγγοντας πάνω στο στήθος της την τσά-

ντα με τη φωτογραφική μηχανή της Πάνω απrsquo όλα δεν έπρεπε

να αφήσει την άμμο να της καταστρέψει το πολύτιμο φορτίο

Σαν ζύγωσαν κι άλλο τον προορισμό τους σήκωσε το

βλέμμα και αντίκρισε ένα φρούριο που απλωνόταν σαν ο-

πτασία στη βουνοκορφή Εκατοντάδες πουλιά χιμούσαν κατά

μήκος του μενεξεδένιου ορίζοντα ενώ ανάριες γραμμές από

ροδαλά σύννεφα ζωγράφιζαν λεπτεπίλεπτα σχέδια πάνω από

τα κεφάλια τους Σχεδόν ναρκωμένη από τη ζέστη πάλευε να

μην υποκύψει στη μαγεία Στο κάτω κάτω βρισκόταν εδώ για

να δουλέψει Ωστόσο δεν ήταν ο άνεμος που ανακαλούσε το

μακρινό παρελθόν απrsquo το οποίο προσπαθούσε να προφυλα-

χτεί καμπουριάζοντας ήταν οι δικές της πιο πρόσφατες ανα-

μνήσεις

Όταν η Άννα Φρέιζερ επικοινώνησε με τον Κλίφορντ Σόλ-

τερ εύπορο βαφτισιμιό του άντρα της είχε σκεφτεί πως με τις

δικές του διασυνδέσεις ίσως κατάφερνε να βρει για την κόρη

της μια θέση σε κάποιο γραφείο δικηγόρου στο Σάιρενσεστερ

ή κάτι παρόμοιο Είχε ελπίσει πως αυτό θα εμπόδιζε την κόρη

της να ακολουθήσει την καριέρα της φωτογράφου Άλλωστε

θα αναρωτιόταν ποιος θα ήθελε γυναίκα φωτογράφο Κι ό-

μως κάποιος ήθελε κι αυτός ήταν ο ίδιος ο Κλίφορντ που είχε

πει πως η Ελάιζα ήταν ιδανική και ταίριαζε απόλυτα στα σχέ-

διά του Η Άννα δεν είχε περιθώρια να φέρει αντιρρήσεις Ο

21

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Κλίφορντ ήταν εκπρόσωπος του Βρετανικού Στέμματος στο

κάτω κάτω κι έδινε λόγο μονάχα στον πολιτικό διοικητή του

Ρατζπουτάνα ή εκπρόσωπο του γενικού κυβερνήτη που α-

σκούσε έμμεση εξουσία και στα είκοσι δύο πριγκιπάτα Εκεί-

νος οι αρμοστές και οι κατώτεροι πολιτικοί αξιωματούχοι από

τις μικρότερες πολιτείες ανήκαν όλοι στον πολιτικό τομέα που

υπαγόταν κατευθείαν στον αντιβασιλέα

Κι έτσι τώρα η Ελάιζα βρισκόταν αντιμέτωπη με την προ-

οπτική παραμονής για έναν ολόκληρο χρόνο σε ένα κάστρο

όπου δεν γνώριζε κανέναν Αποστολή της ήταν να φωτογρα-

φίσει τη ζωή στο πριγκιπάτο για τη δημιουργία ενός νέου αρ-

χείου που θα συνόδευε τη μετακίνηση της έδρας της βρετανι-

κής κυβέρνησης από την Καλκούτα στο Δελχί Η ανοικοδόμηση

του Νέου Δελχί είχε διαρκέσει πολύ περισσότερο από τις αρχι-

κές προβλέψεις και ο πόλεμος είχε καθυστερήσει τα πάντα

αλλά τώρα είχε έρθει επιτέλους η ώρα

Είχε ακούσει με προσοχή τις προειδοποιήσεις της μητέρας

της για τα δεινά των ανθρώπων εδώ και τώρα έβλεπε τα χα-

μίνια που έπαιζαν μέσα στη σκόνη και το χώμα έξω από τα

θεόρατα τείχη του κάστρου Είδε μια ζητιάνα που καθόταν

σταυροπόδι δίπλα σε μια κοιμισμένη αγελάδα και κοιτούσε

ευθεία μπροστά της με αδειανό βλέμμα Κοντά της μια σκα-

λωσιά από μπαμπού στηριγμένη σε έναν ψηλό τοίχο ταλα-

ντευόταν επικίνδυνα από τον αέρα και δύο ξύλινες σανίδες

έδειχναν έτοιμες να φύγουν από τη θέση τους ακριβώς πάνω

από ένα γυμνό παιδί που καθόταν ανακούρκουδα κάτω στο

χώμα

laquoΣταμάταraquo φώναξε δυνατά στον οδηγό η Ελάιζα κι αμέ-

σως μόλις ακινητοποιήθηκε η άμαξα πήδηξε έξω ακριβώς τη

στιγμή που η μία σανίδα άρχιζε να γλιστράει από τα σχοινιά

της Με την καρδιά της να χτυπάει σαν τρελή άρπαξε το παιδί

και το τράβηξε μακριά από τον κίνδυνο Η σανίδα γκρεμίστηκε

στο έδαφος και διαλύθηκε σε κάμποσα κομμάτια Το παιδί

22

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

έτρεξε μακριά και ο οδηγός της άμαξας σήκωσε αδιάφορα τους

ώμους Μα δεν τους ένοιαζε αναρωτήθηκε η Ελάιζα την ώρα

που ανηφόριζαν τη ράμπα

Λίγα λεπτά αργότερα ο οδηγός της άμαξας διαπληκτιζό-

ταν με τους φρουρούς έξω απrsquo το κάστρο Δεν έδειχναν πρό-

θυμοι να την εξυπηρετήσουν παρόλο που τους είχε δείξει τα

έγγραφα Η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και αντίκρισε την αφι-

λόξενη πρόσοψη και τη θεόρατη είσοδο με την πύλη αρκετά

φαρδιά για να χωράει ολάκερο στρατό minusκαμήλες άλογα μέ-

χρι και άμαξες Και είχε ακούσει πως ο ηγεμόνας είχε στην

κατοχή του κάμποσα αυτοκίνητα Το όχημα με το οποίο ταξί-

δευε η Ελάιζα είχε πάθει βλάβη πράγμα που σήμαινε πως είχε

αναγκαστεί να συνεχίσει με άμαξα που την έσερναν καμήλες

κι αυτό με τη σειρά του σήμαινε πως τώρα ήταν κουρασμένη

διψασμένη και καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια με

σκόνη Την ένιωθε στα πονεμένα μάτια της και στο κεφάλι

της που την έτρωγε Και δεν κατάφερνε να συγκρατηθεί και

να μην ξυστεί παρόλο που καταλάβαινε πως έτσι έκανε τα

πράγματα χειρότερα

Εντέλει μια γυναίκα φάνηκε στην πύλη Ένα μακρύ λεπτό

μαντίλι σκέπαζε το πρόσωπό της κι άφηνε έκθετα μονάχα τα

μαύρα μάτια της

laquoΤο όνομά σουraquo

Η Ελάιζα της είπε ποια ήταν και σκίασε τα δικά της μάτια

για να τα προστατέψει από τον εκτυφλωτικό απογευματινό

ήλιο

laquoΑκολούθησέ μεraquo

Η γυναίκα έγνεψε στους φρουρούς που έδειξαν να δυσα-

ρεστούνται παρrsquo όλα αυτά άφησαν και τις δυο να μπουν Είχαν

περάσει δεκαοχτώ χρόνια από την ημέρα που η Ελάιζα κι η μη-

τέρα της είχαν αφήσει την Ινδία για να γυρίσουν στην Αγγλία

Δεκαοχτώ χρόνια ευκαιριών που ολοένα λιγόστευαν για την

Άννα Φρέιζερ Όμως η Ελάιζα είχε πάρει την απόφαση να ζή-

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Η Ελάιζα κούνησε το κεφάλι της Περίμενε πάρα πολλή

ώρα και αυτή η τόσο μεγάλη πρωτόγνωρη έξαψη ήταν δύ-

σκολα υποφερτή για ένα δεκάχρονο παιδί

laquoΌπου να rsquoναι θα δούμε τον μπαμπάraquo είπε η μικρή

Η Άννα αναστέναξε laquoΚοίτα πώς είσαι Το φόρεμα σου εί-

ναι ήδη τσαλακωμένοraquo

Η Ελάιζα κοίταξε το δαντελωτό λευκό φόρεμά της που εί-

χε ραφτεί ειδικά για τη συγκεκριμένη ημέρα Είχε βάλει τα δυ-

νατά της να το κρατήσει ευπαρουσίαστο με κάποιον μυστη-

ριώδη τρόπο όμως εκείνη και τα φορέματα δεν τα πήγαιναν

ποτέ καλά Δεν ήταν ότι δεν προσπαθούσε να τα κρατήσει κα-

θαρά αλλά πάντα υπήρχαν άλλα ενδιαφέροντα πράγματα που

την απασχολούσαν Για καλή της τύχη τον πατέρα της δεν τον

πείραζε καθόλου όποτε γινόταν χάλια Τον αγαπούσε όσο τί-

ποτα στον κόσμο αρρενωπός και αστείος πάντοτε είχε μια ζε-

στή αγκαλιά για εκείνη κι ένα τυλιγμένο ζαχαρωτό να παραμο-

νεύει στο βάθος της τσέπης του πουκαμίσου του

Πίσω από τους ντόπιους οι Βρετανοί που περίμεναν πα-

ραταγμένοι με άτονα βαμβακερά και λινά ρούχα καθισμένοι

σε εξέδρες που πλαισίωναν τον δρόμο φάνταζαν άχρωμοι σε

σύγκριση μrsquo αυτούς Παρά το μεγαλείο της ημέρας η Άννα δεν

μπορούσε να μην κάνει τη σκέψη πως πολλοί Ινδοί έδειχναν

ανήσυχοι αν και αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στον τσου-

χτερό παγωμένο αέρα που κατέβαινε από τα Ιμαλάια Τουλά-

χιστον οι Βρετανοί έδειχναν τον ενθουσιασμό που άρμοζε στην

περίσταση Η Άννα σούφρωσε τη μύτη της νιώθοντας τη μυ-

ρωδιά τζίντζερ και βουτύρου γκι που πλανιόταν στον αέρα και

συνέχισε να περιμένει χτυπώντας ρυθμικά τα δάχτυλά της πά-

νω στο κάγκελο Ο Ντέιβιντ τής είχε τάξει τόσο πολλά τότε

που της είχε προτείνει να τον ακολουθήσει στην Ινδία αλλά με

κάθε χρόνο που περνούσε η μαγεία θάμπωνε όλο και περισσό-

τερο Κάτω στον δρόμο κάμποσα ανυπόμονα παιδιά είχαν αρ-

χίσει να τρέχουν αποδώ κι αποκεί Ένα νήπιο είχε περάσει τη

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

γραμμή και τώρα βρισκόταν μέσα στη διαδρομή που θα ακο-

λουθούσε η πομπή για να ανέβει στο φρούριο

Η Άννα προσπάθησε να μαντέψει ποια θα μπορούσε να εί-

ναι η μητέρα του παιδιού Πόσο ανεύθυνο εκ μέρους της σκε-

φτόταν να επιτρέψει σε ένα τόσο μικρό παιδί να απομακρυν-

θεί Είδε μια γυναίκα που φορούσε φούστα στο λαμπερό χρώ-

μα του σμαραγδιού και ασορτί εσάρπα Η γυναίκα έμοιαζε χα-

μένη στις σκέψεις της κι είχε το βλέμμα στυλωμένο ψηλά στο

μπαλκόνι η Άννα έκανε τη σκέψη πως αυτή ίσως ήταν η μάνα

του παιδιού Ήταν λες και η γυναίκα κοιτούσε εκείνη και όταν

τα βλέμματά τους συναντήθηκαν η Άννα σήκωσε το χέρι της

για να την προειδοποιήσει για τον κίνδυνο που διέτρεχε το

παιδί της Την επόμενη στιγμή ακριβώς η γυναίκα χαμήλωσε

το βλέμμα της και κατέβηκε στον δρόμο για να φέρει το πει-

σματάρικο νήπιο πίσω στην ασφάλεια του πλήθους

Η Άννα παρακολουθούσε τις ορδές που συνέρρεαν στον

δρόμο και χαιρόταν που βρισκόταν μακριά από το περίπλοκο

χαρμάνι από ξεδοντιάρες γριές μάγισσες με καλυμμένα πρό-

σωπα και κεφάλια μοναχικούς ζητιάνους με ξεφτισμένες κου-

βέρτες ένα μπερδεμένο σμάρι εμπόρων με τα παιδιά τους συν

τους κατοίκους της περιοχής τυλιγμένους με τις εσάρπες τους

που όλοι τους έμοιαζαν να τσιρίζουν ο ένας στον άλλο Κι ενώ

στον δρόμο περιφέρονταν γάτες κοιτώντας ψηλά τα περιστέ-

ρια που κάθονταν σε κοπάδια στα κλαδιά των δέντρων μεσό-

κοποι άντρες παρακολουθούσαν με επισημότητα ρίχνοντας

κάθε τόσο το βλέμμα τους προς τις αποκαλούμενες χορεύτριες

και κάπου στο βάθος οι φωνές των παιδιών που τραγουδού-

σαν κατάφερναν να ζεστάνουν κάπως την καρδιά της

Η Άννα είχε πλήρη συναίσθηση του παρελθόντος που ανά-

βλυζε από κάθε εκατοστό εκείνης της ιστορικής πλατείας

φτάνοντας μέχρι και τους σκελετούς των κτιρίων Οι πάντες

ήξεραν πως αποκεί είχαν περάσει οι πομπές των αυτοκρατό-

ρων εκεί είχαν παρελάσει καμαρωτά οι πρίγκιπες της δυνα-

11

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

στείας των Μουγκάλ πάνω στα χοροπηδηχτά άλογά τους κι

εκεί είχαν έρθει οι Βρετανοί επιδεικνύοντας τα σχέδιά τους να

οικοδομήσουν ένα ισχυρό καινούριο Αυτοκρατορικό Δελχί

Από την άφιξη του βασιλιά στο Δελχί και μετά πριν από έναν

χρόνο η ειρήνη είχε θριαμβεύσει χωρίς απολύτως καμία πολι-

τική δολοφονία γιrsquo αυτό και είχε κριθεί περιττό να ληφθούν

έκτακτα μέτρα αστυνόμευσης για τη συγκεκριμένη μέρα

Άκουσε τη δυνατή εκπυρσοκρότηση των όπλων που ση-

ματοδοτούσε την άφιξη του αντιβασιλέα Τα όπλα ήχησαν ξα-

νά κι ένας βρυχηθμός ακούστηκε από το πλήθος Τώρα οι άν-

θρωποι κρέμονταν από κάθε παράθυρο και μπαλκόνι και τα

κεφάλια γύριζαν προς το σημείο απrsquo όπου ακούγονταν οι επα-

ναλαμβανόμενες ομοβροντίες Η Άννα ένιωσε ένα ανεξήγητο

σκίρτημα κάτι που έμοιαζε με προαίσθημα θα το σκεφτόταν

ξανά αργότερα μετά τα γεγονότα προς το παρόν όμως

απλώς κούνησε το κεφάλι της Έριξε ξανά μια ματιά στο ρολόι

της κι έπειτα αντίκρισε τον μεγαλύτερο ελέφαντα που είχε δει

ποτέ της Μετέφερε ένα υπέροχο ξεσκέπαστο ασημένιο χάου-

ντα ή κάθισμα από όπου ο λόρδος Χάρντινγκ και η σύζυγός

του παρακολουθούσαν τα δρώμενα Ο γκριζωπός ελέφαντας

ήταν ζωγραφισμένος με πολύχρωμα σχέδια και φορτωμένος

με βελούδινα και χρυσαφιά πλουμίδια έτσι όπως συνηθιζόταν

σε αυτά τα μέρη Η πομπή είχε ήδη διασχίσει τους Κήπους της

Βασιλίσσης όπου απαγορευόταν να συγκεντρωθεί κόσμος

Τώρα καθώς έμπαινε στο Τσάντνι Τσοκ οι ζητωκραυγές κο-

ρυφώνονταν

laquoΑκόμη δεν μπορώ να δω τον μπαμπάraquo φώναξε η Ελάιζα

προσπαθώντας να ακουστεί μέσα στο πανδαιμόνιο laquoΕίναι

εδώ έτσι δεν είναιraquo

laquoΧριστούλη μου δεν πρέπει να υπάρχει στον κόσμο άλλο

παιδί τόσο ανυπόμονο όσο εσύraquo

Η Ελάιζα έστρεψε το βλέμμα της στον δρόμο όπου δεκά-

δες παιδιά προσπαθούσαν να ορμήσουν μπροστά Ύψωσε τα

12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

φρύδια της laquoΔεν νομίζω Κοίταξέ τα Κι οι πατεράδες τους δεν

συμμετέχουν καν στην πομπήraquo

Έγειρε στο κενό όσο πιο βαθιά τολμούσε γραπώνοντας το

κάγκελο χοροπηδώντας και όταν η μεγάλη πομπή των ελε-

φάντων άρχισε επιτέλους να φαίνεται μόλις που κατάφερνε

να συγκρατήσει τον ενθουσιασμό της

laquoΠρόσεχεraquo τη μάλωσε η μητέρα της laquoΑν συνεχίσεις να

χοροπηδάς έτσι θα πέσειςraquo

Πίσω από τον αντιβασιλέα έρχονταν οι δύο ειδικά επιλεγ-

μένοι περιφερειακοί διοικητές και στη συνέχεια οι πρίγκιπες

του Ρατζπουτάνα και οι αρχηγοί του Παντζάμπ πάνω σε ακό-

μα πιο περίτεχνα στολισμένους ελέφαντες Ήταν περιτριγυρι-

σμένοι από τους δικούς τους ντόπιους στρατιώτες που κρα-

τούσαν ξίφη και δόρατα και φορούσαν τη γνώριμη επίσημη

εξάρτυσή τους και πίσω τους ακολουθούσαν οι υπόλοιποι α-

ξιωματούχοι της βρετανικής κυβέρνησης πάνω σε ελέφαντες

με πιο λιτό στολισμό Η Ελάιζα ήξερε από μνήμης τη σειρά Ο

πατέρας της της είχε περιγράψει κάθε στιγμή της ημέρας κι

εκείνη είχε επιμείνει να σταματήσει και να κοιτάξει ψηλά για

να τη χαιρετήσει όταν ο δικός του ελέφαντας θα έφτανε κάτω

από το μπαλκόνι τους Ο άνεμος είχε πέσει τώρα κι ο ήλιος είχε

προβάλει κάνοντας το πρωινό πραγματικά θεσπέσιο Επιτέ-

λους η στιγμή είχε έρθει

Η Άννα κοίταξε ξανά το ρολόι της Έντεκα και σαράντα

πέντε Ακριβώς σύμφωνα με το πρόγραμμα Στην απέναντι

πλευρά του δρόμου η γυναίκα με τη σμαραγδένια φούστα τώ-

ρα κρατούσε το μικρό παιδί στην αγκαλιά της για να βλέπει

Έτσι μπράβο είπε μέσα της η Άννα

Δυνατές επευφημίες ξέσπασαν από την πλευρά των Βρε-

τανών που φώναζαν Ζήτω και Ο Θεός σώζοι τον βασιλέα Τη

στιγμή που ο λόρδος Χάρντινγκ ανταπέδιδε τον χαιρετισμό η

Ελάιζα εντόπισε τον πατέρα της Ανέμισε το χέρι της με ενθου-

13

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σιασμό και ενώ ο ελέφαντας του αντιβασιλέα έκανε ακόμα

ένα βήμα προς τα εμπρός ο ελέφαντας του Ντέιβιντ Φρέιζερ

πήρε εντολή να σταματήσει για να μπορέσει ο πατέρας να εκ-

πληρώσει την επιθυμία της κόρης του Τη στιγμή που ο άντρας

ύψωνε το βλέμμα του προς το μπαλκόνι για να αντιγυρίσει τον

χαιρετισμό της μια εκκωφαντική έκρηξη όμοια με διαπερα-

στικό βρυχηθμό κανονιού έκανε το πλήθος να σιγήσει ακα-

ριαία Τα κτίρια τραντάχτηκαν συθέμελα και ολόκληρη η πο-

μπή σταμάτησε μεμιάς από τον τρόμο Η Άννα και η Ελάιζα

κοιτούσαν συγκλονισμένες καθώς συντρίμμια εκσφενδονίζο-

νταν προς κάθε κατεύθυνση και λευκός καπνός απλωνόταν

παντού Νιώθοντας σαν να είχε δεχτεί γροθιά στο στήθος η

Ελάιζα έτριψε τα μάτια της που είχαν δακρύσει και τινάχτηκε

μακριά από τα κάγκελα Δεν μπορούσε να δει τι είχε συμβεί

αλλά καθώς ο αέρας τρεμούλιαζε κι ο καπνός άρχισε να καθα-

ρίζει η μητέρα της πήρε μια κοφτή ανάσα

laquoΜαμά τι ήταν αυτόraquo φώναξε η Ελάιζα laquoΤι συμβαίνειraquo

Καμία απάντηση

laquoΜαμάraquo

Όμως ήταν λες και η μητέρα της δεν μπορούσε να την α-

κούσει Το μόνο που ήξερε η Ελάιζα ήταν πως κάτι είχε εκ-

σφενδονιστεί στον αέρα και τώρα δεν είχε ιδέα τι να κάνει

Κοίταξε σαστισμένη το εμβρόντητο πλήθος Γιατί δεν της απα-

ντούσε η μητέρα της Τράβηξε το μανίκι της Άννας και είδε

πως οι αρθρώσεις των δαχτύλων της ήταν ολόλευκες έτσι

όπως είχε γραπωθεί από το κάγκελο

Κάτω στον δρόμο το πλήθος είχε αρχίσει να φουσκώνει

σαν κύμα και μέσα από ένα σύννεφο σκόνης η Ελάιζα είδε

στρατιώτες να τρέχουν από κάθε κατεύθυνση προς τον αντι-

βασιλέα Η απωθητική μυρωδιά καμένου μετάλλου και κά-

ποιου χημικού τη δυσκόλευαν να πάρει ανάσα Έβηξε και μετά

τράβηξε ξανά το μανίκι της μητέρας της

14

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

laquoΜαμάraquo ούρλιαξε

Αλλά η μητέρα της απλώς κοιτούσε με πρόσωπο κάτα-

σπρο μάτια γουρλωμένα ακίνητη σαν άγαλμα

Σε μια αλλόκοτη κατάσταση όπου κάθε κίνηση και ζωή

θαρρείς και είχαν παγώσει το μόνο που έμοιαζε να αντιλαμ-

βάνεται η Άννα ήταν πως στην απέναντι πλευρά του δρόμου

η γυναίκα με τα πράσινα είχε λιποθυμήσει Η Ελάιζα την είχε

δει κι αυτή αλλά δεν ήξερε γιατί η μητέρα της συνέχιζε να

δείχνει τη γυναίκα Το μόνο που ήξερε ήταν πως είχε ένα έ-

ντονο σφίξιμο στο στομάχι που την έκανε να θέλει να βάλει

τα κλάματα

laquoΟ μπαμπάς είναι καλά έτσι δεν είναι μανούλαraquo

Επιτέλους η Άννα την πρόσεξε laquoΔεν ξέρω αγάπη μουraquo

Και παρόλο που έμοιαζε να έχει μάτια μονάχα για τη γυ-

ναίκα στην απέναντι πλευρά του δρόμου η Άννα είχε δει τον

άντρα της να ταλαντεύεται πάνω στο κάθισμά του κι έπειτα να

γέρνει προς τα εμπρός Για μια στιγμή φάνηκε πως προσπα-

θούσε να ισιώσει το κορμί του ακόμα και να χαμογελάσει στην

Ελάιζα ύστερα όμως σωριάστηκε ξανά μπροστά κι αυτή τη

φορά έμεινε ασάλευτος Ο υπηρέτης που κρατούσε την ομπρέ-

λα για τον αντιβασιλέα είχε πέσει κι αυτός στο πλάι και τώρα

κρεμόταν μπερδεμένος στα σχοινιά του χάουντα

Η Ελάιζα στο μεταξύ μονάχα ένα πράγμα κατάφερε να

σκεφτεί κι αυτό ήταν ο πατέρας της Ο πατέρας της ήταν κα-

λά Έπρεπε να είναι καλά Έξαφνα ήξερε τι να κάνει Παρατώ-

ντας τη μητέρα της έκανε μεταβολή και κατέβηκε τρέχοντας

τις σκάλες για να βγει στον δρόμο όπου έπεσε πάνω σε έναν

νεαρό Ινδό που δεν φαινόταν πολύ μεγαλύτερος από την ίδια

Ανίκανη να βρει τα λόγια της κι ανήμπορη να πιστέψει αυτό

που συνέβαινε συνέχισε να κοιτάζει το αγόρι laquoΟ μπαμπάς

μουraquo ψιθύρισε

Το αγόρι την έπιασε από το χέρι laquoΠάμε Δεν μπορείς να

κάνεις τίποτα απολύτωςraquo

15

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Όμως η Ελάιζα έπρεπε να δει τον πατέρα της Ελευθερώ-

θηκε με ένα απότομο τράβηγμα από τη λαβή του αγοριού και

άνοιξε δρόμο σπρώχνοντας ανάμεσα από το πλήθος Όταν έ-

φτασε μπροστά πάγωσε Ο ελέφαντας ήταν τόσο τρομοκρα-

τημένος που αρνιόταν να γονατίσει Η Ελάιζα παρακολουθού-

σε συγκλονισμένη ενώ ένας άλλος Άγγλος αξιωματούχος στή-

ριζε μια σκάλα πάνω σε ένα κιβώτιο από κάποιο διπλανό κα-

τάστημα για να μπορέσουν να κατεβάσουν τον πατέρα της

Όταν τα κατάφεραν τον ξάπλωσαν στο πεζοδρόμιο Στην αρχή

το σώμα του δεν φάνηκε να φέρει τραύματα παρόλο που το

πρόσωπό του ήταν ημιδιάφανο σαν πάγος και τα μάτια του

ορθάνοιχτα από το σοκ Η Ελάιζα σκόνταψε και λίγο έλειψε να

πέσει έτσι όπως έτρεξε να γονατίσει στο πλευρό του Πρώτα

τον κοίταξε με τρόμο έπειτα τύλιξε τα χέρια της γύρω του κι

ένιωσε το φόρεμά της να μουλιάζει από το αίμα που τώρα κυ-

λούσε από το κορμί εκείνου του ανθρώπου που αγαπούσε πιό-

τερο απrsquo όλους στον κόσμο

laquoΔεν είχε καμία πιθανότητα ο δύστυχοςraquo έλεγε κάποιος

laquoΒίδες καρφιά βελόνες γραμμοφώνου γυαλιά Φαίνεται πως

αυτά χρησιμοποίησαν τα καθάρματα για να φτιάξουν τη βόμβα

Κάτι τον χτύπησε κατευθείαν στο στήθος Σχεδόν σαν ακόντιο

θα έλεγα Όμως θα τους βρούμε αυτούς τους δήθεν μαχητές για

την ελευθερία που το προκάλεσαν αυτό ακόμα κι αν χρειαστεί

να κάνουμε φύλλο και φτερό ολόκληρο το Τσάντνι Τσοκraquo

Η Ελάιζα συνέχισε να κρατάει στην αγκαλιά της τον πατέ-

ρα της και με τα χείλη της στο αυτί του να του ψιθυρίζει

laquoΣrsquo αγαπάω μπαμπάraquo Και για όλη της τη ζωή έπειτα απrsquo αυτό

θα πίστευε βαθιά μέσα της ότι εκείνος την είχε ακούσει

Και τότε πάνω από τους ψιθύρους του πλήθους που δυ-

νάμωναν ολοένα το αγόρι τής είπε γλυκά laquoΣε παρακαλώ δε-

σποινίς έλα να σε βοηθήσω να σηκωθείς Πάει χάθηκεraquo

Όταν η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και τον κοίταξε τίποτα

γύρω της δεν έμοιαζε αληθινό

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

laquoΜακριά από εμάς στα όνειρα και τον χρόνο

η Ινδία ανήκει στην αρχαία Ανατολή της ψυχής μαςraquo

ndashΑντρέ Μαλρό Αnti-Memoirs 1967

19

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

1

Πριγκιπάτο της Τζουραϊπούρ Ρατζπουτάνα

Αυτοκρατορία της Ινδίας

Νοέμβριος 1930

Για μια στιγμή μόνο η Ελάιζα πρόλαβε να ρίξει μια ματιά στην

πρόσοψη του κάστρου Και τη σόκαρε ο τρόπος που λαμπύριζε

ndashένας αντικατοπτρισμός δημιουργημένος από την αχλή της

ερήμου ασυνήθιστος και κάπως τρομακτικός Ο άνεμος κόπα-

σε και κατόπιν δυνάμωσε ξανά και για μια στιγμή η Ελάιζα

έκλεισε τα μάτια της για να κρατήσει μακριά αυτή την τρεμου-

λιαστή προέκταση της άμμου Άσχετα από το πόσο μακριά βρι-

σκόταν από την πατρίδα και χωρίς την παραμικρή ιδέα για το

πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα το σίγουρο ήταν πως δεν

υπήρχε δρόμος επιστροφής και η Ελάιζα ένιωθε τον φόβο σαν

βαρίδι στο στομάχι της Στα είκοσι εννιά της αυτή θα ήταν η

μεγαλύτερη αποστολή της από τότε που είχε ξεκινήσει να δου-

λεύει ως επαγγελματίας φωτογράφος παρόλο που ακόμη δεν

της ήταν ξεκάθαρο για ποιον λόγο την είχε επιλέξει ο Κλίφορντ

Σόλτερ Όπως και να rsquoχε της είχε εξηγήσει πως ίσως άρμοζε

περισσότερο να φωτογραφίζει τις γυναίκες του κάστρου ε-

φόσον ήταν πολλοί αυτοί ndashκαι ειδικά οι άντρεςndash που ακόμη

αντιμετώπιζαν με δυσπιστία τους ξένους Και ο αντιβασιλέας

είχε ζητήσει συγκεκριμένα Βρετανό φωτογράφο θέλοντας να

προστατευτεί από έριδες και από αντικρουόμενα συμφέροντα

Η Ελάιζα θα πληρωνόταν κάθε μήνα ενώ θα την περίμενε και

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

μια εφάπαξ αμοιβή με την επιτυχή ολοκλήρωση της αποστο-

λής της

Άνοιξε τα μάτια της σε έναν αέρα βαρύ από τους λεπτούς

κόκκους της άμμου και της σκόνης Το κάστρο ήταν αθέατο

ακόμα μια φορά κι από πάνω της απλωνόταν ένας αρραγής

γαλάζιος ουρανός που σκόρπιζε αμείλικτα τη θέρμη του Ο συ-

νοδός της που την οδηγούσε στην πόλη στράφηκε για να της

πει να βιαστεί Η Ελάιζα έσκυψε το κεφάλι για να αποφύγει το

τσούξιμο στα μάτια και σκαρφάλωσε ξανά στην άμαξα που την

έσερναν καμήλες σφίγγοντας πάνω στο στήθος της την τσά-

ντα με τη φωτογραφική μηχανή της Πάνω απrsquo όλα δεν έπρεπε

να αφήσει την άμμο να της καταστρέψει το πολύτιμο φορτίο

Σαν ζύγωσαν κι άλλο τον προορισμό τους σήκωσε το

βλέμμα και αντίκρισε ένα φρούριο που απλωνόταν σαν ο-

πτασία στη βουνοκορφή Εκατοντάδες πουλιά χιμούσαν κατά

μήκος του μενεξεδένιου ορίζοντα ενώ ανάριες γραμμές από

ροδαλά σύννεφα ζωγράφιζαν λεπτεπίλεπτα σχέδια πάνω από

τα κεφάλια τους Σχεδόν ναρκωμένη από τη ζέστη πάλευε να

μην υποκύψει στη μαγεία Στο κάτω κάτω βρισκόταν εδώ για

να δουλέψει Ωστόσο δεν ήταν ο άνεμος που ανακαλούσε το

μακρινό παρελθόν απrsquo το οποίο προσπαθούσε να προφυλα-

χτεί καμπουριάζοντας ήταν οι δικές της πιο πρόσφατες ανα-

μνήσεις

Όταν η Άννα Φρέιζερ επικοινώνησε με τον Κλίφορντ Σόλ-

τερ εύπορο βαφτισιμιό του άντρα της είχε σκεφτεί πως με τις

δικές του διασυνδέσεις ίσως κατάφερνε να βρει για την κόρη

της μια θέση σε κάποιο γραφείο δικηγόρου στο Σάιρενσεστερ

ή κάτι παρόμοιο Είχε ελπίσει πως αυτό θα εμπόδιζε την κόρη

της να ακολουθήσει την καριέρα της φωτογράφου Άλλωστε

θα αναρωτιόταν ποιος θα ήθελε γυναίκα φωτογράφο Κι ό-

μως κάποιος ήθελε κι αυτός ήταν ο ίδιος ο Κλίφορντ που είχε

πει πως η Ελάιζα ήταν ιδανική και ταίριαζε απόλυτα στα σχέ-

διά του Η Άννα δεν είχε περιθώρια να φέρει αντιρρήσεις Ο

21

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Κλίφορντ ήταν εκπρόσωπος του Βρετανικού Στέμματος στο

κάτω κάτω κι έδινε λόγο μονάχα στον πολιτικό διοικητή του

Ρατζπουτάνα ή εκπρόσωπο του γενικού κυβερνήτη που α-

σκούσε έμμεση εξουσία και στα είκοσι δύο πριγκιπάτα Εκεί-

νος οι αρμοστές και οι κατώτεροι πολιτικοί αξιωματούχοι από

τις μικρότερες πολιτείες ανήκαν όλοι στον πολιτικό τομέα που

υπαγόταν κατευθείαν στον αντιβασιλέα

Κι έτσι τώρα η Ελάιζα βρισκόταν αντιμέτωπη με την προ-

οπτική παραμονής για έναν ολόκληρο χρόνο σε ένα κάστρο

όπου δεν γνώριζε κανέναν Αποστολή της ήταν να φωτογρα-

φίσει τη ζωή στο πριγκιπάτο για τη δημιουργία ενός νέου αρ-

χείου που θα συνόδευε τη μετακίνηση της έδρας της βρετανι-

κής κυβέρνησης από την Καλκούτα στο Δελχί Η ανοικοδόμηση

του Νέου Δελχί είχε διαρκέσει πολύ περισσότερο από τις αρχι-

κές προβλέψεις και ο πόλεμος είχε καθυστερήσει τα πάντα

αλλά τώρα είχε έρθει επιτέλους η ώρα

Είχε ακούσει με προσοχή τις προειδοποιήσεις της μητέρας

της για τα δεινά των ανθρώπων εδώ και τώρα έβλεπε τα χα-

μίνια που έπαιζαν μέσα στη σκόνη και το χώμα έξω από τα

θεόρατα τείχη του κάστρου Είδε μια ζητιάνα που καθόταν

σταυροπόδι δίπλα σε μια κοιμισμένη αγελάδα και κοιτούσε

ευθεία μπροστά της με αδειανό βλέμμα Κοντά της μια σκα-

λωσιά από μπαμπού στηριγμένη σε έναν ψηλό τοίχο ταλα-

ντευόταν επικίνδυνα από τον αέρα και δύο ξύλινες σανίδες

έδειχναν έτοιμες να φύγουν από τη θέση τους ακριβώς πάνω

από ένα γυμνό παιδί που καθόταν ανακούρκουδα κάτω στο

χώμα

laquoΣταμάταraquo φώναξε δυνατά στον οδηγό η Ελάιζα κι αμέ-

σως μόλις ακινητοποιήθηκε η άμαξα πήδηξε έξω ακριβώς τη

στιγμή που η μία σανίδα άρχιζε να γλιστράει από τα σχοινιά

της Με την καρδιά της να χτυπάει σαν τρελή άρπαξε το παιδί

και το τράβηξε μακριά από τον κίνδυνο Η σανίδα γκρεμίστηκε

στο έδαφος και διαλύθηκε σε κάμποσα κομμάτια Το παιδί

22

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

έτρεξε μακριά και ο οδηγός της άμαξας σήκωσε αδιάφορα τους

ώμους Μα δεν τους ένοιαζε αναρωτήθηκε η Ελάιζα την ώρα

που ανηφόριζαν τη ράμπα

Λίγα λεπτά αργότερα ο οδηγός της άμαξας διαπληκτιζό-

ταν με τους φρουρούς έξω απrsquo το κάστρο Δεν έδειχναν πρό-

θυμοι να την εξυπηρετήσουν παρόλο που τους είχε δείξει τα

έγγραφα Η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και αντίκρισε την αφι-

λόξενη πρόσοψη και τη θεόρατη είσοδο με την πύλη αρκετά

φαρδιά για να χωράει ολάκερο στρατό minusκαμήλες άλογα μέ-

χρι και άμαξες Και είχε ακούσει πως ο ηγεμόνας είχε στην

κατοχή του κάμποσα αυτοκίνητα Το όχημα με το οποίο ταξί-

δευε η Ελάιζα είχε πάθει βλάβη πράγμα που σήμαινε πως είχε

αναγκαστεί να συνεχίσει με άμαξα που την έσερναν καμήλες

κι αυτό με τη σειρά του σήμαινε πως τώρα ήταν κουρασμένη

διψασμένη και καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια με

σκόνη Την ένιωθε στα πονεμένα μάτια της και στο κεφάλι

της που την έτρωγε Και δεν κατάφερνε να συγκρατηθεί και

να μην ξυστεί παρόλο που καταλάβαινε πως έτσι έκανε τα

πράγματα χειρότερα

Εντέλει μια γυναίκα φάνηκε στην πύλη Ένα μακρύ λεπτό

μαντίλι σκέπαζε το πρόσωπό της κι άφηνε έκθετα μονάχα τα

μαύρα μάτια της

laquoΤο όνομά σουraquo

Η Ελάιζα της είπε ποια ήταν και σκίασε τα δικά της μάτια

για να τα προστατέψει από τον εκτυφλωτικό απογευματινό

ήλιο

laquoΑκολούθησέ μεraquo

Η γυναίκα έγνεψε στους φρουρούς που έδειξαν να δυσα-

ρεστούνται παρrsquo όλα αυτά άφησαν και τις δυο να μπουν Είχαν

περάσει δεκαοχτώ χρόνια από την ημέρα που η Ελάιζα κι η μη-

τέρα της είχαν αφήσει την Ινδία για να γυρίσουν στην Αγγλία

Δεκαοχτώ χρόνια ευκαιριών που ολοένα λιγόστευαν για την

Άννα Φρέιζερ Όμως η Ελάιζα είχε πάρει την απόφαση να ζή-

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

γραμμή και τώρα βρισκόταν μέσα στη διαδρομή που θα ακο-

λουθούσε η πομπή για να ανέβει στο φρούριο

Η Άννα προσπάθησε να μαντέψει ποια θα μπορούσε να εί-

ναι η μητέρα του παιδιού Πόσο ανεύθυνο εκ μέρους της σκε-

φτόταν να επιτρέψει σε ένα τόσο μικρό παιδί να απομακρυν-

θεί Είδε μια γυναίκα που φορούσε φούστα στο λαμπερό χρώ-

μα του σμαραγδιού και ασορτί εσάρπα Η γυναίκα έμοιαζε χα-

μένη στις σκέψεις της κι είχε το βλέμμα στυλωμένο ψηλά στο

μπαλκόνι η Άννα έκανε τη σκέψη πως αυτή ίσως ήταν η μάνα

του παιδιού Ήταν λες και η γυναίκα κοιτούσε εκείνη και όταν

τα βλέμματά τους συναντήθηκαν η Άννα σήκωσε το χέρι της

για να την προειδοποιήσει για τον κίνδυνο που διέτρεχε το

παιδί της Την επόμενη στιγμή ακριβώς η γυναίκα χαμήλωσε

το βλέμμα της και κατέβηκε στον δρόμο για να φέρει το πει-

σματάρικο νήπιο πίσω στην ασφάλεια του πλήθους

Η Άννα παρακολουθούσε τις ορδές που συνέρρεαν στον

δρόμο και χαιρόταν που βρισκόταν μακριά από το περίπλοκο

χαρμάνι από ξεδοντιάρες γριές μάγισσες με καλυμμένα πρό-

σωπα και κεφάλια μοναχικούς ζητιάνους με ξεφτισμένες κου-

βέρτες ένα μπερδεμένο σμάρι εμπόρων με τα παιδιά τους συν

τους κατοίκους της περιοχής τυλιγμένους με τις εσάρπες τους

που όλοι τους έμοιαζαν να τσιρίζουν ο ένας στον άλλο Κι ενώ

στον δρόμο περιφέρονταν γάτες κοιτώντας ψηλά τα περιστέ-

ρια που κάθονταν σε κοπάδια στα κλαδιά των δέντρων μεσό-

κοποι άντρες παρακολουθούσαν με επισημότητα ρίχνοντας

κάθε τόσο το βλέμμα τους προς τις αποκαλούμενες χορεύτριες

και κάπου στο βάθος οι φωνές των παιδιών που τραγουδού-

σαν κατάφερναν να ζεστάνουν κάπως την καρδιά της

Η Άννα είχε πλήρη συναίσθηση του παρελθόντος που ανά-

βλυζε από κάθε εκατοστό εκείνης της ιστορικής πλατείας

φτάνοντας μέχρι και τους σκελετούς των κτιρίων Οι πάντες

ήξεραν πως αποκεί είχαν περάσει οι πομπές των αυτοκρατό-

ρων εκεί είχαν παρελάσει καμαρωτά οι πρίγκιπες της δυνα-

11

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

στείας των Μουγκάλ πάνω στα χοροπηδηχτά άλογά τους κι

εκεί είχαν έρθει οι Βρετανοί επιδεικνύοντας τα σχέδιά τους να

οικοδομήσουν ένα ισχυρό καινούριο Αυτοκρατορικό Δελχί

Από την άφιξη του βασιλιά στο Δελχί και μετά πριν από έναν

χρόνο η ειρήνη είχε θριαμβεύσει χωρίς απολύτως καμία πολι-

τική δολοφονία γιrsquo αυτό και είχε κριθεί περιττό να ληφθούν

έκτακτα μέτρα αστυνόμευσης για τη συγκεκριμένη μέρα

Άκουσε τη δυνατή εκπυρσοκρότηση των όπλων που ση-

ματοδοτούσε την άφιξη του αντιβασιλέα Τα όπλα ήχησαν ξα-

νά κι ένας βρυχηθμός ακούστηκε από το πλήθος Τώρα οι άν-

θρωποι κρέμονταν από κάθε παράθυρο και μπαλκόνι και τα

κεφάλια γύριζαν προς το σημείο απrsquo όπου ακούγονταν οι επα-

ναλαμβανόμενες ομοβροντίες Η Άννα ένιωσε ένα ανεξήγητο

σκίρτημα κάτι που έμοιαζε με προαίσθημα θα το σκεφτόταν

ξανά αργότερα μετά τα γεγονότα προς το παρόν όμως

απλώς κούνησε το κεφάλι της Έριξε ξανά μια ματιά στο ρολόι

της κι έπειτα αντίκρισε τον μεγαλύτερο ελέφαντα που είχε δει

ποτέ της Μετέφερε ένα υπέροχο ξεσκέπαστο ασημένιο χάου-

ντα ή κάθισμα από όπου ο λόρδος Χάρντινγκ και η σύζυγός

του παρακολουθούσαν τα δρώμενα Ο γκριζωπός ελέφαντας

ήταν ζωγραφισμένος με πολύχρωμα σχέδια και φορτωμένος

με βελούδινα και χρυσαφιά πλουμίδια έτσι όπως συνηθιζόταν

σε αυτά τα μέρη Η πομπή είχε ήδη διασχίσει τους Κήπους της

Βασιλίσσης όπου απαγορευόταν να συγκεντρωθεί κόσμος

Τώρα καθώς έμπαινε στο Τσάντνι Τσοκ οι ζητωκραυγές κο-

ρυφώνονταν

laquoΑκόμη δεν μπορώ να δω τον μπαμπάraquo φώναξε η Ελάιζα

προσπαθώντας να ακουστεί μέσα στο πανδαιμόνιο laquoΕίναι

εδώ έτσι δεν είναιraquo

laquoΧριστούλη μου δεν πρέπει να υπάρχει στον κόσμο άλλο

παιδί τόσο ανυπόμονο όσο εσύraquo

Η Ελάιζα έστρεψε το βλέμμα της στον δρόμο όπου δεκά-

δες παιδιά προσπαθούσαν να ορμήσουν μπροστά Ύψωσε τα

12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

φρύδια της laquoΔεν νομίζω Κοίταξέ τα Κι οι πατεράδες τους δεν

συμμετέχουν καν στην πομπήraquo

Έγειρε στο κενό όσο πιο βαθιά τολμούσε γραπώνοντας το

κάγκελο χοροπηδώντας και όταν η μεγάλη πομπή των ελε-

φάντων άρχισε επιτέλους να φαίνεται μόλις που κατάφερνε

να συγκρατήσει τον ενθουσιασμό της

laquoΠρόσεχεraquo τη μάλωσε η μητέρα της laquoΑν συνεχίσεις να

χοροπηδάς έτσι θα πέσειςraquo

Πίσω από τον αντιβασιλέα έρχονταν οι δύο ειδικά επιλεγ-

μένοι περιφερειακοί διοικητές και στη συνέχεια οι πρίγκιπες

του Ρατζπουτάνα και οι αρχηγοί του Παντζάμπ πάνω σε ακό-

μα πιο περίτεχνα στολισμένους ελέφαντες Ήταν περιτριγυρι-

σμένοι από τους δικούς τους ντόπιους στρατιώτες που κρα-

τούσαν ξίφη και δόρατα και φορούσαν τη γνώριμη επίσημη

εξάρτυσή τους και πίσω τους ακολουθούσαν οι υπόλοιποι α-

ξιωματούχοι της βρετανικής κυβέρνησης πάνω σε ελέφαντες

με πιο λιτό στολισμό Η Ελάιζα ήξερε από μνήμης τη σειρά Ο

πατέρας της της είχε περιγράψει κάθε στιγμή της ημέρας κι

εκείνη είχε επιμείνει να σταματήσει και να κοιτάξει ψηλά για

να τη χαιρετήσει όταν ο δικός του ελέφαντας θα έφτανε κάτω

από το μπαλκόνι τους Ο άνεμος είχε πέσει τώρα κι ο ήλιος είχε

προβάλει κάνοντας το πρωινό πραγματικά θεσπέσιο Επιτέ-

λους η στιγμή είχε έρθει

Η Άννα κοίταξε ξανά το ρολόι της Έντεκα και σαράντα

πέντε Ακριβώς σύμφωνα με το πρόγραμμα Στην απέναντι

πλευρά του δρόμου η γυναίκα με τη σμαραγδένια φούστα τώ-

ρα κρατούσε το μικρό παιδί στην αγκαλιά της για να βλέπει

Έτσι μπράβο είπε μέσα της η Άννα

Δυνατές επευφημίες ξέσπασαν από την πλευρά των Βρε-

τανών που φώναζαν Ζήτω και Ο Θεός σώζοι τον βασιλέα Τη

στιγμή που ο λόρδος Χάρντινγκ ανταπέδιδε τον χαιρετισμό η

Ελάιζα εντόπισε τον πατέρα της Ανέμισε το χέρι της με ενθου-

13

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σιασμό και ενώ ο ελέφαντας του αντιβασιλέα έκανε ακόμα

ένα βήμα προς τα εμπρός ο ελέφαντας του Ντέιβιντ Φρέιζερ

πήρε εντολή να σταματήσει για να μπορέσει ο πατέρας να εκ-

πληρώσει την επιθυμία της κόρης του Τη στιγμή που ο άντρας

ύψωνε το βλέμμα του προς το μπαλκόνι για να αντιγυρίσει τον

χαιρετισμό της μια εκκωφαντική έκρηξη όμοια με διαπερα-

στικό βρυχηθμό κανονιού έκανε το πλήθος να σιγήσει ακα-

ριαία Τα κτίρια τραντάχτηκαν συθέμελα και ολόκληρη η πο-

μπή σταμάτησε μεμιάς από τον τρόμο Η Άννα και η Ελάιζα

κοιτούσαν συγκλονισμένες καθώς συντρίμμια εκσφενδονίζο-

νταν προς κάθε κατεύθυνση και λευκός καπνός απλωνόταν

παντού Νιώθοντας σαν να είχε δεχτεί γροθιά στο στήθος η

Ελάιζα έτριψε τα μάτια της που είχαν δακρύσει και τινάχτηκε

μακριά από τα κάγκελα Δεν μπορούσε να δει τι είχε συμβεί

αλλά καθώς ο αέρας τρεμούλιαζε κι ο καπνός άρχισε να καθα-

ρίζει η μητέρα της πήρε μια κοφτή ανάσα

laquoΜαμά τι ήταν αυτόraquo φώναξε η Ελάιζα laquoΤι συμβαίνειraquo

Καμία απάντηση

laquoΜαμάraquo

Όμως ήταν λες και η μητέρα της δεν μπορούσε να την α-

κούσει Το μόνο που ήξερε η Ελάιζα ήταν πως κάτι είχε εκ-

σφενδονιστεί στον αέρα και τώρα δεν είχε ιδέα τι να κάνει

Κοίταξε σαστισμένη το εμβρόντητο πλήθος Γιατί δεν της απα-

ντούσε η μητέρα της Τράβηξε το μανίκι της Άννας και είδε

πως οι αρθρώσεις των δαχτύλων της ήταν ολόλευκες έτσι

όπως είχε γραπωθεί από το κάγκελο

Κάτω στον δρόμο το πλήθος είχε αρχίσει να φουσκώνει

σαν κύμα και μέσα από ένα σύννεφο σκόνης η Ελάιζα είδε

στρατιώτες να τρέχουν από κάθε κατεύθυνση προς τον αντι-

βασιλέα Η απωθητική μυρωδιά καμένου μετάλλου και κά-

ποιου χημικού τη δυσκόλευαν να πάρει ανάσα Έβηξε και μετά

τράβηξε ξανά το μανίκι της μητέρας της

14

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

laquoΜαμάraquo ούρλιαξε

Αλλά η μητέρα της απλώς κοιτούσε με πρόσωπο κάτα-

σπρο μάτια γουρλωμένα ακίνητη σαν άγαλμα

Σε μια αλλόκοτη κατάσταση όπου κάθε κίνηση και ζωή

θαρρείς και είχαν παγώσει το μόνο που έμοιαζε να αντιλαμ-

βάνεται η Άννα ήταν πως στην απέναντι πλευρά του δρόμου

η γυναίκα με τα πράσινα είχε λιποθυμήσει Η Ελάιζα την είχε

δει κι αυτή αλλά δεν ήξερε γιατί η μητέρα της συνέχιζε να

δείχνει τη γυναίκα Το μόνο που ήξερε ήταν πως είχε ένα έ-

ντονο σφίξιμο στο στομάχι που την έκανε να θέλει να βάλει

τα κλάματα

laquoΟ μπαμπάς είναι καλά έτσι δεν είναι μανούλαraquo

Επιτέλους η Άννα την πρόσεξε laquoΔεν ξέρω αγάπη μουraquo

Και παρόλο που έμοιαζε να έχει μάτια μονάχα για τη γυ-

ναίκα στην απέναντι πλευρά του δρόμου η Άννα είχε δει τον

άντρα της να ταλαντεύεται πάνω στο κάθισμά του κι έπειτα να

γέρνει προς τα εμπρός Για μια στιγμή φάνηκε πως προσπα-

θούσε να ισιώσει το κορμί του ακόμα και να χαμογελάσει στην

Ελάιζα ύστερα όμως σωριάστηκε ξανά μπροστά κι αυτή τη

φορά έμεινε ασάλευτος Ο υπηρέτης που κρατούσε την ομπρέ-

λα για τον αντιβασιλέα είχε πέσει κι αυτός στο πλάι και τώρα

κρεμόταν μπερδεμένος στα σχοινιά του χάουντα

Η Ελάιζα στο μεταξύ μονάχα ένα πράγμα κατάφερε να

σκεφτεί κι αυτό ήταν ο πατέρας της Ο πατέρας της ήταν κα-

λά Έπρεπε να είναι καλά Έξαφνα ήξερε τι να κάνει Παρατώ-

ντας τη μητέρα της έκανε μεταβολή και κατέβηκε τρέχοντας

τις σκάλες για να βγει στον δρόμο όπου έπεσε πάνω σε έναν

νεαρό Ινδό που δεν φαινόταν πολύ μεγαλύτερος από την ίδια

Ανίκανη να βρει τα λόγια της κι ανήμπορη να πιστέψει αυτό

που συνέβαινε συνέχισε να κοιτάζει το αγόρι laquoΟ μπαμπάς

μουraquo ψιθύρισε

Το αγόρι την έπιασε από το χέρι laquoΠάμε Δεν μπορείς να

κάνεις τίποτα απολύτωςraquo

15

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Όμως η Ελάιζα έπρεπε να δει τον πατέρα της Ελευθερώ-

θηκε με ένα απότομο τράβηγμα από τη λαβή του αγοριού και

άνοιξε δρόμο σπρώχνοντας ανάμεσα από το πλήθος Όταν έ-

φτασε μπροστά πάγωσε Ο ελέφαντας ήταν τόσο τρομοκρα-

τημένος που αρνιόταν να γονατίσει Η Ελάιζα παρακολουθού-

σε συγκλονισμένη ενώ ένας άλλος Άγγλος αξιωματούχος στή-

ριζε μια σκάλα πάνω σε ένα κιβώτιο από κάποιο διπλανό κα-

τάστημα για να μπορέσουν να κατεβάσουν τον πατέρα της

Όταν τα κατάφεραν τον ξάπλωσαν στο πεζοδρόμιο Στην αρχή

το σώμα του δεν φάνηκε να φέρει τραύματα παρόλο που το

πρόσωπό του ήταν ημιδιάφανο σαν πάγος και τα μάτια του

ορθάνοιχτα από το σοκ Η Ελάιζα σκόνταψε και λίγο έλειψε να

πέσει έτσι όπως έτρεξε να γονατίσει στο πλευρό του Πρώτα

τον κοίταξε με τρόμο έπειτα τύλιξε τα χέρια της γύρω του κι

ένιωσε το φόρεμά της να μουλιάζει από το αίμα που τώρα κυ-

λούσε από το κορμί εκείνου του ανθρώπου που αγαπούσε πιό-

τερο απrsquo όλους στον κόσμο

laquoΔεν είχε καμία πιθανότητα ο δύστυχοςraquo έλεγε κάποιος

laquoΒίδες καρφιά βελόνες γραμμοφώνου γυαλιά Φαίνεται πως

αυτά χρησιμοποίησαν τα καθάρματα για να φτιάξουν τη βόμβα

Κάτι τον χτύπησε κατευθείαν στο στήθος Σχεδόν σαν ακόντιο

θα έλεγα Όμως θα τους βρούμε αυτούς τους δήθεν μαχητές για

την ελευθερία που το προκάλεσαν αυτό ακόμα κι αν χρειαστεί

να κάνουμε φύλλο και φτερό ολόκληρο το Τσάντνι Τσοκraquo

Η Ελάιζα συνέχισε να κρατάει στην αγκαλιά της τον πατέ-

ρα της και με τα χείλη της στο αυτί του να του ψιθυρίζει

laquoΣrsquo αγαπάω μπαμπάraquo Και για όλη της τη ζωή έπειτα απrsquo αυτό

θα πίστευε βαθιά μέσα της ότι εκείνος την είχε ακούσει

Και τότε πάνω από τους ψιθύρους του πλήθους που δυ-

νάμωναν ολοένα το αγόρι τής είπε γλυκά laquoΣε παρακαλώ δε-

σποινίς έλα να σε βοηθήσω να σηκωθείς Πάει χάθηκεraquo

Όταν η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και τον κοίταξε τίποτα

γύρω της δεν έμοιαζε αληθινό

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

laquoΜακριά από εμάς στα όνειρα και τον χρόνο

η Ινδία ανήκει στην αρχαία Ανατολή της ψυχής μαςraquo

ndashΑντρέ Μαλρό Αnti-Memoirs 1967

19

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

1

Πριγκιπάτο της Τζουραϊπούρ Ρατζπουτάνα

Αυτοκρατορία της Ινδίας

Νοέμβριος 1930

Για μια στιγμή μόνο η Ελάιζα πρόλαβε να ρίξει μια ματιά στην

πρόσοψη του κάστρου Και τη σόκαρε ο τρόπος που λαμπύριζε

ndashένας αντικατοπτρισμός δημιουργημένος από την αχλή της

ερήμου ασυνήθιστος και κάπως τρομακτικός Ο άνεμος κόπα-

σε και κατόπιν δυνάμωσε ξανά και για μια στιγμή η Ελάιζα

έκλεισε τα μάτια της για να κρατήσει μακριά αυτή την τρεμου-

λιαστή προέκταση της άμμου Άσχετα από το πόσο μακριά βρι-

σκόταν από την πατρίδα και χωρίς την παραμικρή ιδέα για το

πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα το σίγουρο ήταν πως δεν

υπήρχε δρόμος επιστροφής και η Ελάιζα ένιωθε τον φόβο σαν

βαρίδι στο στομάχι της Στα είκοσι εννιά της αυτή θα ήταν η

μεγαλύτερη αποστολή της από τότε που είχε ξεκινήσει να δου-

λεύει ως επαγγελματίας φωτογράφος παρόλο που ακόμη δεν

της ήταν ξεκάθαρο για ποιον λόγο την είχε επιλέξει ο Κλίφορντ

Σόλτερ Όπως και να rsquoχε της είχε εξηγήσει πως ίσως άρμοζε

περισσότερο να φωτογραφίζει τις γυναίκες του κάστρου ε-

φόσον ήταν πολλοί αυτοί ndashκαι ειδικά οι άντρεςndash που ακόμη

αντιμετώπιζαν με δυσπιστία τους ξένους Και ο αντιβασιλέας

είχε ζητήσει συγκεκριμένα Βρετανό φωτογράφο θέλοντας να

προστατευτεί από έριδες και από αντικρουόμενα συμφέροντα

Η Ελάιζα θα πληρωνόταν κάθε μήνα ενώ θα την περίμενε και

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

μια εφάπαξ αμοιβή με την επιτυχή ολοκλήρωση της αποστο-

λής της

Άνοιξε τα μάτια της σε έναν αέρα βαρύ από τους λεπτούς

κόκκους της άμμου και της σκόνης Το κάστρο ήταν αθέατο

ακόμα μια φορά κι από πάνω της απλωνόταν ένας αρραγής

γαλάζιος ουρανός που σκόρπιζε αμείλικτα τη θέρμη του Ο συ-

νοδός της που την οδηγούσε στην πόλη στράφηκε για να της

πει να βιαστεί Η Ελάιζα έσκυψε το κεφάλι για να αποφύγει το

τσούξιμο στα μάτια και σκαρφάλωσε ξανά στην άμαξα που την

έσερναν καμήλες σφίγγοντας πάνω στο στήθος της την τσά-

ντα με τη φωτογραφική μηχανή της Πάνω απrsquo όλα δεν έπρεπε

να αφήσει την άμμο να της καταστρέψει το πολύτιμο φορτίο

Σαν ζύγωσαν κι άλλο τον προορισμό τους σήκωσε το

βλέμμα και αντίκρισε ένα φρούριο που απλωνόταν σαν ο-

πτασία στη βουνοκορφή Εκατοντάδες πουλιά χιμούσαν κατά

μήκος του μενεξεδένιου ορίζοντα ενώ ανάριες γραμμές από

ροδαλά σύννεφα ζωγράφιζαν λεπτεπίλεπτα σχέδια πάνω από

τα κεφάλια τους Σχεδόν ναρκωμένη από τη ζέστη πάλευε να

μην υποκύψει στη μαγεία Στο κάτω κάτω βρισκόταν εδώ για

να δουλέψει Ωστόσο δεν ήταν ο άνεμος που ανακαλούσε το

μακρινό παρελθόν απrsquo το οποίο προσπαθούσε να προφυλα-

χτεί καμπουριάζοντας ήταν οι δικές της πιο πρόσφατες ανα-

μνήσεις

Όταν η Άννα Φρέιζερ επικοινώνησε με τον Κλίφορντ Σόλ-

τερ εύπορο βαφτισιμιό του άντρα της είχε σκεφτεί πως με τις

δικές του διασυνδέσεις ίσως κατάφερνε να βρει για την κόρη

της μια θέση σε κάποιο γραφείο δικηγόρου στο Σάιρενσεστερ

ή κάτι παρόμοιο Είχε ελπίσει πως αυτό θα εμπόδιζε την κόρη

της να ακολουθήσει την καριέρα της φωτογράφου Άλλωστε

θα αναρωτιόταν ποιος θα ήθελε γυναίκα φωτογράφο Κι ό-

μως κάποιος ήθελε κι αυτός ήταν ο ίδιος ο Κλίφορντ που είχε

πει πως η Ελάιζα ήταν ιδανική και ταίριαζε απόλυτα στα σχέ-

διά του Η Άννα δεν είχε περιθώρια να φέρει αντιρρήσεις Ο

21

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Κλίφορντ ήταν εκπρόσωπος του Βρετανικού Στέμματος στο

κάτω κάτω κι έδινε λόγο μονάχα στον πολιτικό διοικητή του

Ρατζπουτάνα ή εκπρόσωπο του γενικού κυβερνήτη που α-

σκούσε έμμεση εξουσία και στα είκοσι δύο πριγκιπάτα Εκεί-

νος οι αρμοστές και οι κατώτεροι πολιτικοί αξιωματούχοι από

τις μικρότερες πολιτείες ανήκαν όλοι στον πολιτικό τομέα που

υπαγόταν κατευθείαν στον αντιβασιλέα

Κι έτσι τώρα η Ελάιζα βρισκόταν αντιμέτωπη με την προ-

οπτική παραμονής για έναν ολόκληρο χρόνο σε ένα κάστρο

όπου δεν γνώριζε κανέναν Αποστολή της ήταν να φωτογρα-

φίσει τη ζωή στο πριγκιπάτο για τη δημιουργία ενός νέου αρ-

χείου που θα συνόδευε τη μετακίνηση της έδρας της βρετανι-

κής κυβέρνησης από την Καλκούτα στο Δελχί Η ανοικοδόμηση

του Νέου Δελχί είχε διαρκέσει πολύ περισσότερο από τις αρχι-

κές προβλέψεις και ο πόλεμος είχε καθυστερήσει τα πάντα

αλλά τώρα είχε έρθει επιτέλους η ώρα

Είχε ακούσει με προσοχή τις προειδοποιήσεις της μητέρας

της για τα δεινά των ανθρώπων εδώ και τώρα έβλεπε τα χα-

μίνια που έπαιζαν μέσα στη σκόνη και το χώμα έξω από τα

θεόρατα τείχη του κάστρου Είδε μια ζητιάνα που καθόταν

σταυροπόδι δίπλα σε μια κοιμισμένη αγελάδα και κοιτούσε

ευθεία μπροστά της με αδειανό βλέμμα Κοντά της μια σκα-

λωσιά από μπαμπού στηριγμένη σε έναν ψηλό τοίχο ταλα-

ντευόταν επικίνδυνα από τον αέρα και δύο ξύλινες σανίδες

έδειχναν έτοιμες να φύγουν από τη θέση τους ακριβώς πάνω

από ένα γυμνό παιδί που καθόταν ανακούρκουδα κάτω στο

χώμα

laquoΣταμάταraquo φώναξε δυνατά στον οδηγό η Ελάιζα κι αμέ-

σως μόλις ακινητοποιήθηκε η άμαξα πήδηξε έξω ακριβώς τη

στιγμή που η μία σανίδα άρχιζε να γλιστράει από τα σχοινιά

της Με την καρδιά της να χτυπάει σαν τρελή άρπαξε το παιδί

και το τράβηξε μακριά από τον κίνδυνο Η σανίδα γκρεμίστηκε

στο έδαφος και διαλύθηκε σε κάμποσα κομμάτια Το παιδί

22

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

έτρεξε μακριά και ο οδηγός της άμαξας σήκωσε αδιάφορα τους

ώμους Μα δεν τους ένοιαζε αναρωτήθηκε η Ελάιζα την ώρα

που ανηφόριζαν τη ράμπα

Λίγα λεπτά αργότερα ο οδηγός της άμαξας διαπληκτιζό-

ταν με τους φρουρούς έξω απrsquo το κάστρο Δεν έδειχναν πρό-

θυμοι να την εξυπηρετήσουν παρόλο που τους είχε δείξει τα

έγγραφα Η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και αντίκρισε την αφι-

λόξενη πρόσοψη και τη θεόρατη είσοδο με την πύλη αρκετά

φαρδιά για να χωράει ολάκερο στρατό minusκαμήλες άλογα μέ-

χρι και άμαξες Και είχε ακούσει πως ο ηγεμόνας είχε στην

κατοχή του κάμποσα αυτοκίνητα Το όχημα με το οποίο ταξί-

δευε η Ελάιζα είχε πάθει βλάβη πράγμα που σήμαινε πως είχε

αναγκαστεί να συνεχίσει με άμαξα που την έσερναν καμήλες

κι αυτό με τη σειρά του σήμαινε πως τώρα ήταν κουρασμένη

διψασμένη και καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια με

σκόνη Την ένιωθε στα πονεμένα μάτια της και στο κεφάλι

της που την έτρωγε Και δεν κατάφερνε να συγκρατηθεί και

να μην ξυστεί παρόλο που καταλάβαινε πως έτσι έκανε τα

πράγματα χειρότερα

Εντέλει μια γυναίκα φάνηκε στην πύλη Ένα μακρύ λεπτό

μαντίλι σκέπαζε το πρόσωπό της κι άφηνε έκθετα μονάχα τα

μαύρα μάτια της

laquoΤο όνομά σουraquo

Η Ελάιζα της είπε ποια ήταν και σκίασε τα δικά της μάτια

για να τα προστατέψει από τον εκτυφλωτικό απογευματινό

ήλιο

laquoΑκολούθησέ μεraquo

Η γυναίκα έγνεψε στους φρουρούς που έδειξαν να δυσα-

ρεστούνται παρrsquo όλα αυτά άφησαν και τις δυο να μπουν Είχαν

περάσει δεκαοχτώ χρόνια από την ημέρα που η Ελάιζα κι η μη-

τέρα της είχαν αφήσει την Ινδία για να γυρίσουν στην Αγγλία

Δεκαοχτώ χρόνια ευκαιριών που ολοένα λιγόστευαν για την

Άννα Φρέιζερ Όμως η Ελάιζα είχε πάρει την απόφαση να ζή-

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού

11

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

στείας των Μουγκάλ πάνω στα χοροπηδηχτά άλογά τους κι

εκεί είχαν έρθει οι Βρετανοί επιδεικνύοντας τα σχέδιά τους να

οικοδομήσουν ένα ισχυρό καινούριο Αυτοκρατορικό Δελχί

Από την άφιξη του βασιλιά στο Δελχί και μετά πριν από έναν

χρόνο η ειρήνη είχε θριαμβεύσει χωρίς απολύτως καμία πολι-

τική δολοφονία γιrsquo αυτό και είχε κριθεί περιττό να ληφθούν

έκτακτα μέτρα αστυνόμευσης για τη συγκεκριμένη μέρα

Άκουσε τη δυνατή εκπυρσοκρότηση των όπλων που ση-

ματοδοτούσε την άφιξη του αντιβασιλέα Τα όπλα ήχησαν ξα-

νά κι ένας βρυχηθμός ακούστηκε από το πλήθος Τώρα οι άν-

θρωποι κρέμονταν από κάθε παράθυρο και μπαλκόνι και τα

κεφάλια γύριζαν προς το σημείο απrsquo όπου ακούγονταν οι επα-

ναλαμβανόμενες ομοβροντίες Η Άννα ένιωσε ένα ανεξήγητο

σκίρτημα κάτι που έμοιαζε με προαίσθημα θα το σκεφτόταν

ξανά αργότερα μετά τα γεγονότα προς το παρόν όμως

απλώς κούνησε το κεφάλι της Έριξε ξανά μια ματιά στο ρολόι

της κι έπειτα αντίκρισε τον μεγαλύτερο ελέφαντα που είχε δει

ποτέ της Μετέφερε ένα υπέροχο ξεσκέπαστο ασημένιο χάου-

ντα ή κάθισμα από όπου ο λόρδος Χάρντινγκ και η σύζυγός

του παρακολουθούσαν τα δρώμενα Ο γκριζωπός ελέφαντας

ήταν ζωγραφισμένος με πολύχρωμα σχέδια και φορτωμένος

με βελούδινα και χρυσαφιά πλουμίδια έτσι όπως συνηθιζόταν

σε αυτά τα μέρη Η πομπή είχε ήδη διασχίσει τους Κήπους της

Βασιλίσσης όπου απαγορευόταν να συγκεντρωθεί κόσμος

Τώρα καθώς έμπαινε στο Τσάντνι Τσοκ οι ζητωκραυγές κο-

ρυφώνονταν

laquoΑκόμη δεν μπορώ να δω τον μπαμπάraquo φώναξε η Ελάιζα

προσπαθώντας να ακουστεί μέσα στο πανδαιμόνιο laquoΕίναι

εδώ έτσι δεν είναιraquo

laquoΧριστούλη μου δεν πρέπει να υπάρχει στον κόσμο άλλο

παιδί τόσο ανυπόμονο όσο εσύraquo

Η Ελάιζα έστρεψε το βλέμμα της στον δρόμο όπου δεκά-

δες παιδιά προσπαθούσαν να ορμήσουν μπροστά Ύψωσε τα

12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

φρύδια της laquoΔεν νομίζω Κοίταξέ τα Κι οι πατεράδες τους δεν

συμμετέχουν καν στην πομπήraquo

Έγειρε στο κενό όσο πιο βαθιά τολμούσε γραπώνοντας το

κάγκελο χοροπηδώντας και όταν η μεγάλη πομπή των ελε-

φάντων άρχισε επιτέλους να φαίνεται μόλις που κατάφερνε

να συγκρατήσει τον ενθουσιασμό της

laquoΠρόσεχεraquo τη μάλωσε η μητέρα της laquoΑν συνεχίσεις να

χοροπηδάς έτσι θα πέσειςraquo

Πίσω από τον αντιβασιλέα έρχονταν οι δύο ειδικά επιλεγ-

μένοι περιφερειακοί διοικητές και στη συνέχεια οι πρίγκιπες

του Ρατζπουτάνα και οι αρχηγοί του Παντζάμπ πάνω σε ακό-

μα πιο περίτεχνα στολισμένους ελέφαντες Ήταν περιτριγυρι-

σμένοι από τους δικούς τους ντόπιους στρατιώτες που κρα-

τούσαν ξίφη και δόρατα και φορούσαν τη γνώριμη επίσημη

εξάρτυσή τους και πίσω τους ακολουθούσαν οι υπόλοιποι α-

ξιωματούχοι της βρετανικής κυβέρνησης πάνω σε ελέφαντες

με πιο λιτό στολισμό Η Ελάιζα ήξερε από μνήμης τη σειρά Ο

πατέρας της της είχε περιγράψει κάθε στιγμή της ημέρας κι

εκείνη είχε επιμείνει να σταματήσει και να κοιτάξει ψηλά για

να τη χαιρετήσει όταν ο δικός του ελέφαντας θα έφτανε κάτω

από το μπαλκόνι τους Ο άνεμος είχε πέσει τώρα κι ο ήλιος είχε

προβάλει κάνοντας το πρωινό πραγματικά θεσπέσιο Επιτέ-

λους η στιγμή είχε έρθει

Η Άννα κοίταξε ξανά το ρολόι της Έντεκα και σαράντα

πέντε Ακριβώς σύμφωνα με το πρόγραμμα Στην απέναντι

πλευρά του δρόμου η γυναίκα με τη σμαραγδένια φούστα τώ-

ρα κρατούσε το μικρό παιδί στην αγκαλιά της για να βλέπει

Έτσι μπράβο είπε μέσα της η Άννα

Δυνατές επευφημίες ξέσπασαν από την πλευρά των Βρε-

τανών που φώναζαν Ζήτω και Ο Θεός σώζοι τον βασιλέα Τη

στιγμή που ο λόρδος Χάρντινγκ ανταπέδιδε τον χαιρετισμό η

Ελάιζα εντόπισε τον πατέρα της Ανέμισε το χέρι της με ενθου-

13

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σιασμό και ενώ ο ελέφαντας του αντιβασιλέα έκανε ακόμα

ένα βήμα προς τα εμπρός ο ελέφαντας του Ντέιβιντ Φρέιζερ

πήρε εντολή να σταματήσει για να μπορέσει ο πατέρας να εκ-

πληρώσει την επιθυμία της κόρης του Τη στιγμή που ο άντρας

ύψωνε το βλέμμα του προς το μπαλκόνι για να αντιγυρίσει τον

χαιρετισμό της μια εκκωφαντική έκρηξη όμοια με διαπερα-

στικό βρυχηθμό κανονιού έκανε το πλήθος να σιγήσει ακα-

ριαία Τα κτίρια τραντάχτηκαν συθέμελα και ολόκληρη η πο-

μπή σταμάτησε μεμιάς από τον τρόμο Η Άννα και η Ελάιζα

κοιτούσαν συγκλονισμένες καθώς συντρίμμια εκσφενδονίζο-

νταν προς κάθε κατεύθυνση και λευκός καπνός απλωνόταν

παντού Νιώθοντας σαν να είχε δεχτεί γροθιά στο στήθος η

Ελάιζα έτριψε τα μάτια της που είχαν δακρύσει και τινάχτηκε

μακριά από τα κάγκελα Δεν μπορούσε να δει τι είχε συμβεί

αλλά καθώς ο αέρας τρεμούλιαζε κι ο καπνός άρχισε να καθα-

ρίζει η μητέρα της πήρε μια κοφτή ανάσα

laquoΜαμά τι ήταν αυτόraquo φώναξε η Ελάιζα laquoΤι συμβαίνειraquo

Καμία απάντηση

laquoΜαμάraquo

Όμως ήταν λες και η μητέρα της δεν μπορούσε να την α-

κούσει Το μόνο που ήξερε η Ελάιζα ήταν πως κάτι είχε εκ-

σφενδονιστεί στον αέρα και τώρα δεν είχε ιδέα τι να κάνει

Κοίταξε σαστισμένη το εμβρόντητο πλήθος Γιατί δεν της απα-

ντούσε η μητέρα της Τράβηξε το μανίκι της Άννας και είδε

πως οι αρθρώσεις των δαχτύλων της ήταν ολόλευκες έτσι

όπως είχε γραπωθεί από το κάγκελο

Κάτω στον δρόμο το πλήθος είχε αρχίσει να φουσκώνει

σαν κύμα και μέσα από ένα σύννεφο σκόνης η Ελάιζα είδε

στρατιώτες να τρέχουν από κάθε κατεύθυνση προς τον αντι-

βασιλέα Η απωθητική μυρωδιά καμένου μετάλλου και κά-

ποιου χημικού τη δυσκόλευαν να πάρει ανάσα Έβηξε και μετά

τράβηξε ξανά το μανίκι της μητέρας της

14

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

laquoΜαμάraquo ούρλιαξε

Αλλά η μητέρα της απλώς κοιτούσε με πρόσωπο κάτα-

σπρο μάτια γουρλωμένα ακίνητη σαν άγαλμα

Σε μια αλλόκοτη κατάσταση όπου κάθε κίνηση και ζωή

θαρρείς και είχαν παγώσει το μόνο που έμοιαζε να αντιλαμ-

βάνεται η Άννα ήταν πως στην απέναντι πλευρά του δρόμου

η γυναίκα με τα πράσινα είχε λιποθυμήσει Η Ελάιζα την είχε

δει κι αυτή αλλά δεν ήξερε γιατί η μητέρα της συνέχιζε να

δείχνει τη γυναίκα Το μόνο που ήξερε ήταν πως είχε ένα έ-

ντονο σφίξιμο στο στομάχι που την έκανε να θέλει να βάλει

τα κλάματα

laquoΟ μπαμπάς είναι καλά έτσι δεν είναι μανούλαraquo

Επιτέλους η Άννα την πρόσεξε laquoΔεν ξέρω αγάπη μουraquo

Και παρόλο που έμοιαζε να έχει μάτια μονάχα για τη γυ-

ναίκα στην απέναντι πλευρά του δρόμου η Άννα είχε δει τον

άντρα της να ταλαντεύεται πάνω στο κάθισμά του κι έπειτα να

γέρνει προς τα εμπρός Για μια στιγμή φάνηκε πως προσπα-

θούσε να ισιώσει το κορμί του ακόμα και να χαμογελάσει στην

Ελάιζα ύστερα όμως σωριάστηκε ξανά μπροστά κι αυτή τη

φορά έμεινε ασάλευτος Ο υπηρέτης που κρατούσε την ομπρέ-

λα για τον αντιβασιλέα είχε πέσει κι αυτός στο πλάι και τώρα

κρεμόταν μπερδεμένος στα σχοινιά του χάουντα

Η Ελάιζα στο μεταξύ μονάχα ένα πράγμα κατάφερε να

σκεφτεί κι αυτό ήταν ο πατέρας της Ο πατέρας της ήταν κα-

λά Έπρεπε να είναι καλά Έξαφνα ήξερε τι να κάνει Παρατώ-

ντας τη μητέρα της έκανε μεταβολή και κατέβηκε τρέχοντας

τις σκάλες για να βγει στον δρόμο όπου έπεσε πάνω σε έναν

νεαρό Ινδό που δεν φαινόταν πολύ μεγαλύτερος από την ίδια

Ανίκανη να βρει τα λόγια της κι ανήμπορη να πιστέψει αυτό

που συνέβαινε συνέχισε να κοιτάζει το αγόρι laquoΟ μπαμπάς

μουraquo ψιθύρισε

Το αγόρι την έπιασε από το χέρι laquoΠάμε Δεν μπορείς να

κάνεις τίποτα απολύτωςraquo

15

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Όμως η Ελάιζα έπρεπε να δει τον πατέρα της Ελευθερώ-

θηκε με ένα απότομο τράβηγμα από τη λαβή του αγοριού και

άνοιξε δρόμο σπρώχνοντας ανάμεσα από το πλήθος Όταν έ-

φτασε μπροστά πάγωσε Ο ελέφαντας ήταν τόσο τρομοκρα-

τημένος που αρνιόταν να γονατίσει Η Ελάιζα παρακολουθού-

σε συγκλονισμένη ενώ ένας άλλος Άγγλος αξιωματούχος στή-

ριζε μια σκάλα πάνω σε ένα κιβώτιο από κάποιο διπλανό κα-

τάστημα για να μπορέσουν να κατεβάσουν τον πατέρα της

Όταν τα κατάφεραν τον ξάπλωσαν στο πεζοδρόμιο Στην αρχή

το σώμα του δεν φάνηκε να φέρει τραύματα παρόλο που το

πρόσωπό του ήταν ημιδιάφανο σαν πάγος και τα μάτια του

ορθάνοιχτα από το σοκ Η Ελάιζα σκόνταψε και λίγο έλειψε να

πέσει έτσι όπως έτρεξε να γονατίσει στο πλευρό του Πρώτα

τον κοίταξε με τρόμο έπειτα τύλιξε τα χέρια της γύρω του κι

ένιωσε το φόρεμά της να μουλιάζει από το αίμα που τώρα κυ-

λούσε από το κορμί εκείνου του ανθρώπου που αγαπούσε πιό-

τερο απrsquo όλους στον κόσμο

laquoΔεν είχε καμία πιθανότητα ο δύστυχοςraquo έλεγε κάποιος

laquoΒίδες καρφιά βελόνες γραμμοφώνου γυαλιά Φαίνεται πως

αυτά χρησιμοποίησαν τα καθάρματα για να φτιάξουν τη βόμβα

Κάτι τον χτύπησε κατευθείαν στο στήθος Σχεδόν σαν ακόντιο

θα έλεγα Όμως θα τους βρούμε αυτούς τους δήθεν μαχητές για

την ελευθερία που το προκάλεσαν αυτό ακόμα κι αν χρειαστεί

να κάνουμε φύλλο και φτερό ολόκληρο το Τσάντνι Τσοκraquo

Η Ελάιζα συνέχισε να κρατάει στην αγκαλιά της τον πατέ-

ρα της και με τα χείλη της στο αυτί του να του ψιθυρίζει

laquoΣrsquo αγαπάω μπαμπάraquo Και για όλη της τη ζωή έπειτα απrsquo αυτό

θα πίστευε βαθιά μέσα της ότι εκείνος την είχε ακούσει

Και τότε πάνω από τους ψιθύρους του πλήθους που δυ-

νάμωναν ολοένα το αγόρι τής είπε γλυκά laquoΣε παρακαλώ δε-

σποινίς έλα να σε βοηθήσω να σηκωθείς Πάει χάθηκεraquo

Όταν η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και τον κοίταξε τίποτα

γύρω της δεν έμοιαζε αληθινό

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

laquoΜακριά από εμάς στα όνειρα και τον χρόνο

η Ινδία ανήκει στην αρχαία Ανατολή της ψυχής μαςraquo

ndashΑντρέ Μαλρό Αnti-Memoirs 1967

19

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

1

Πριγκιπάτο της Τζουραϊπούρ Ρατζπουτάνα

Αυτοκρατορία της Ινδίας

Νοέμβριος 1930

Για μια στιγμή μόνο η Ελάιζα πρόλαβε να ρίξει μια ματιά στην

πρόσοψη του κάστρου Και τη σόκαρε ο τρόπος που λαμπύριζε

ndashένας αντικατοπτρισμός δημιουργημένος από την αχλή της

ερήμου ασυνήθιστος και κάπως τρομακτικός Ο άνεμος κόπα-

σε και κατόπιν δυνάμωσε ξανά και για μια στιγμή η Ελάιζα

έκλεισε τα μάτια της για να κρατήσει μακριά αυτή την τρεμου-

λιαστή προέκταση της άμμου Άσχετα από το πόσο μακριά βρι-

σκόταν από την πατρίδα και χωρίς την παραμικρή ιδέα για το

πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα το σίγουρο ήταν πως δεν

υπήρχε δρόμος επιστροφής και η Ελάιζα ένιωθε τον φόβο σαν

βαρίδι στο στομάχι της Στα είκοσι εννιά της αυτή θα ήταν η

μεγαλύτερη αποστολή της από τότε που είχε ξεκινήσει να δου-

λεύει ως επαγγελματίας φωτογράφος παρόλο που ακόμη δεν

της ήταν ξεκάθαρο για ποιον λόγο την είχε επιλέξει ο Κλίφορντ

Σόλτερ Όπως και να rsquoχε της είχε εξηγήσει πως ίσως άρμοζε

περισσότερο να φωτογραφίζει τις γυναίκες του κάστρου ε-

φόσον ήταν πολλοί αυτοί ndashκαι ειδικά οι άντρεςndash που ακόμη

αντιμετώπιζαν με δυσπιστία τους ξένους Και ο αντιβασιλέας

είχε ζητήσει συγκεκριμένα Βρετανό φωτογράφο θέλοντας να

προστατευτεί από έριδες και από αντικρουόμενα συμφέροντα

Η Ελάιζα θα πληρωνόταν κάθε μήνα ενώ θα την περίμενε και

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

μια εφάπαξ αμοιβή με την επιτυχή ολοκλήρωση της αποστο-

λής της

Άνοιξε τα μάτια της σε έναν αέρα βαρύ από τους λεπτούς

κόκκους της άμμου και της σκόνης Το κάστρο ήταν αθέατο

ακόμα μια φορά κι από πάνω της απλωνόταν ένας αρραγής

γαλάζιος ουρανός που σκόρπιζε αμείλικτα τη θέρμη του Ο συ-

νοδός της που την οδηγούσε στην πόλη στράφηκε για να της

πει να βιαστεί Η Ελάιζα έσκυψε το κεφάλι για να αποφύγει το

τσούξιμο στα μάτια και σκαρφάλωσε ξανά στην άμαξα που την

έσερναν καμήλες σφίγγοντας πάνω στο στήθος της την τσά-

ντα με τη φωτογραφική μηχανή της Πάνω απrsquo όλα δεν έπρεπε

να αφήσει την άμμο να της καταστρέψει το πολύτιμο φορτίο

Σαν ζύγωσαν κι άλλο τον προορισμό τους σήκωσε το

βλέμμα και αντίκρισε ένα φρούριο που απλωνόταν σαν ο-

πτασία στη βουνοκορφή Εκατοντάδες πουλιά χιμούσαν κατά

μήκος του μενεξεδένιου ορίζοντα ενώ ανάριες γραμμές από

ροδαλά σύννεφα ζωγράφιζαν λεπτεπίλεπτα σχέδια πάνω από

τα κεφάλια τους Σχεδόν ναρκωμένη από τη ζέστη πάλευε να

μην υποκύψει στη μαγεία Στο κάτω κάτω βρισκόταν εδώ για

να δουλέψει Ωστόσο δεν ήταν ο άνεμος που ανακαλούσε το

μακρινό παρελθόν απrsquo το οποίο προσπαθούσε να προφυλα-

χτεί καμπουριάζοντας ήταν οι δικές της πιο πρόσφατες ανα-

μνήσεις

Όταν η Άννα Φρέιζερ επικοινώνησε με τον Κλίφορντ Σόλ-

τερ εύπορο βαφτισιμιό του άντρα της είχε σκεφτεί πως με τις

δικές του διασυνδέσεις ίσως κατάφερνε να βρει για την κόρη

της μια θέση σε κάποιο γραφείο δικηγόρου στο Σάιρενσεστερ

ή κάτι παρόμοιο Είχε ελπίσει πως αυτό θα εμπόδιζε την κόρη

της να ακολουθήσει την καριέρα της φωτογράφου Άλλωστε

θα αναρωτιόταν ποιος θα ήθελε γυναίκα φωτογράφο Κι ό-

μως κάποιος ήθελε κι αυτός ήταν ο ίδιος ο Κλίφορντ που είχε

πει πως η Ελάιζα ήταν ιδανική και ταίριαζε απόλυτα στα σχέ-

διά του Η Άννα δεν είχε περιθώρια να φέρει αντιρρήσεις Ο

21

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Κλίφορντ ήταν εκπρόσωπος του Βρετανικού Στέμματος στο

κάτω κάτω κι έδινε λόγο μονάχα στον πολιτικό διοικητή του

Ρατζπουτάνα ή εκπρόσωπο του γενικού κυβερνήτη που α-

σκούσε έμμεση εξουσία και στα είκοσι δύο πριγκιπάτα Εκεί-

νος οι αρμοστές και οι κατώτεροι πολιτικοί αξιωματούχοι από

τις μικρότερες πολιτείες ανήκαν όλοι στον πολιτικό τομέα που

υπαγόταν κατευθείαν στον αντιβασιλέα

Κι έτσι τώρα η Ελάιζα βρισκόταν αντιμέτωπη με την προ-

οπτική παραμονής για έναν ολόκληρο χρόνο σε ένα κάστρο

όπου δεν γνώριζε κανέναν Αποστολή της ήταν να φωτογρα-

φίσει τη ζωή στο πριγκιπάτο για τη δημιουργία ενός νέου αρ-

χείου που θα συνόδευε τη μετακίνηση της έδρας της βρετανι-

κής κυβέρνησης από την Καλκούτα στο Δελχί Η ανοικοδόμηση

του Νέου Δελχί είχε διαρκέσει πολύ περισσότερο από τις αρχι-

κές προβλέψεις και ο πόλεμος είχε καθυστερήσει τα πάντα

αλλά τώρα είχε έρθει επιτέλους η ώρα

Είχε ακούσει με προσοχή τις προειδοποιήσεις της μητέρας

της για τα δεινά των ανθρώπων εδώ και τώρα έβλεπε τα χα-

μίνια που έπαιζαν μέσα στη σκόνη και το χώμα έξω από τα

θεόρατα τείχη του κάστρου Είδε μια ζητιάνα που καθόταν

σταυροπόδι δίπλα σε μια κοιμισμένη αγελάδα και κοιτούσε

ευθεία μπροστά της με αδειανό βλέμμα Κοντά της μια σκα-

λωσιά από μπαμπού στηριγμένη σε έναν ψηλό τοίχο ταλα-

ντευόταν επικίνδυνα από τον αέρα και δύο ξύλινες σανίδες

έδειχναν έτοιμες να φύγουν από τη θέση τους ακριβώς πάνω

από ένα γυμνό παιδί που καθόταν ανακούρκουδα κάτω στο

χώμα

laquoΣταμάταraquo φώναξε δυνατά στον οδηγό η Ελάιζα κι αμέ-

σως μόλις ακινητοποιήθηκε η άμαξα πήδηξε έξω ακριβώς τη

στιγμή που η μία σανίδα άρχιζε να γλιστράει από τα σχοινιά

της Με την καρδιά της να χτυπάει σαν τρελή άρπαξε το παιδί

και το τράβηξε μακριά από τον κίνδυνο Η σανίδα γκρεμίστηκε

στο έδαφος και διαλύθηκε σε κάμποσα κομμάτια Το παιδί

22

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

έτρεξε μακριά και ο οδηγός της άμαξας σήκωσε αδιάφορα τους

ώμους Μα δεν τους ένοιαζε αναρωτήθηκε η Ελάιζα την ώρα

που ανηφόριζαν τη ράμπα

Λίγα λεπτά αργότερα ο οδηγός της άμαξας διαπληκτιζό-

ταν με τους φρουρούς έξω απrsquo το κάστρο Δεν έδειχναν πρό-

θυμοι να την εξυπηρετήσουν παρόλο που τους είχε δείξει τα

έγγραφα Η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και αντίκρισε την αφι-

λόξενη πρόσοψη και τη θεόρατη είσοδο με την πύλη αρκετά

φαρδιά για να χωράει ολάκερο στρατό minusκαμήλες άλογα μέ-

χρι και άμαξες Και είχε ακούσει πως ο ηγεμόνας είχε στην

κατοχή του κάμποσα αυτοκίνητα Το όχημα με το οποίο ταξί-

δευε η Ελάιζα είχε πάθει βλάβη πράγμα που σήμαινε πως είχε

αναγκαστεί να συνεχίσει με άμαξα που την έσερναν καμήλες

κι αυτό με τη σειρά του σήμαινε πως τώρα ήταν κουρασμένη

διψασμένη και καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια με

σκόνη Την ένιωθε στα πονεμένα μάτια της και στο κεφάλι

της που την έτρωγε Και δεν κατάφερνε να συγκρατηθεί και

να μην ξυστεί παρόλο που καταλάβαινε πως έτσι έκανε τα

πράγματα χειρότερα

Εντέλει μια γυναίκα φάνηκε στην πύλη Ένα μακρύ λεπτό

μαντίλι σκέπαζε το πρόσωπό της κι άφηνε έκθετα μονάχα τα

μαύρα μάτια της

laquoΤο όνομά σουraquo

Η Ελάιζα της είπε ποια ήταν και σκίασε τα δικά της μάτια

για να τα προστατέψει από τον εκτυφλωτικό απογευματινό

ήλιο

laquoΑκολούθησέ μεraquo

Η γυναίκα έγνεψε στους φρουρούς που έδειξαν να δυσα-

ρεστούνται παρrsquo όλα αυτά άφησαν και τις δυο να μπουν Είχαν

περάσει δεκαοχτώ χρόνια από την ημέρα που η Ελάιζα κι η μη-

τέρα της είχαν αφήσει την Ινδία για να γυρίσουν στην Αγγλία

Δεκαοχτώ χρόνια ευκαιριών που ολοένα λιγόστευαν για την

Άννα Φρέιζερ Όμως η Ελάιζα είχε πάρει την απόφαση να ζή-

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού

12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

φρύδια της laquoΔεν νομίζω Κοίταξέ τα Κι οι πατεράδες τους δεν

συμμετέχουν καν στην πομπήraquo

Έγειρε στο κενό όσο πιο βαθιά τολμούσε γραπώνοντας το

κάγκελο χοροπηδώντας και όταν η μεγάλη πομπή των ελε-

φάντων άρχισε επιτέλους να φαίνεται μόλις που κατάφερνε

να συγκρατήσει τον ενθουσιασμό της

laquoΠρόσεχεraquo τη μάλωσε η μητέρα της laquoΑν συνεχίσεις να

χοροπηδάς έτσι θα πέσειςraquo

Πίσω από τον αντιβασιλέα έρχονταν οι δύο ειδικά επιλεγ-

μένοι περιφερειακοί διοικητές και στη συνέχεια οι πρίγκιπες

του Ρατζπουτάνα και οι αρχηγοί του Παντζάμπ πάνω σε ακό-

μα πιο περίτεχνα στολισμένους ελέφαντες Ήταν περιτριγυρι-

σμένοι από τους δικούς τους ντόπιους στρατιώτες που κρα-

τούσαν ξίφη και δόρατα και φορούσαν τη γνώριμη επίσημη

εξάρτυσή τους και πίσω τους ακολουθούσαν οι υπόλοιποι α-

ξιωματούχοι της βρετανικής κυβέρνησης πάνω σε ελέφαντες

με πιο λιτό στολισμό Η Ελάιζα ήξερε από μνήμης τη σειρά Ο

πατέρας της της είχε περιγράψει κάθε στιγμή της ημέρας κι

εκείνη είχε επιμείνει να σταματήσει και να κοιτάξει ψηλά για

να τη χαιρετήσει όταν ο δικός του ελέφαντας θα έφτανε κάτω

από το μπαλκόνι τους Ο άνεμος είχε πέσει τώρα κι ο ήλιος είχε

προβάλει κάνοντας το πρωινό πραγματικά θεσπέσιο Επιτέ-

λους η στιγμή είχε έρθει

Η Άννα κοίταξε ξανά το ρολόι της Έντεκα και σαράντα

πέντε Ακριβώς σύμφωνα με το πρόγραμμα Στην απέναντι

πλευρά του δρόμου η γυναίκα με τη σμαραγδένια φούστα τώ-

ρα κρατούσε το μικρό παιδί στην αγκαλιά της για να βλέπει

Έτσι μπράβο είπε μέσα της η Άννα

Δυνατές επευφημίες ξέσπασαν από την πλευρά των Βρε-

τανών που φώναζαν Ζήτω και Ο Θεός σώζοι τον βασιλέα Τη

στιγμή που ο λόρδος Χάρντινγκ ανταπέδιδε τον χαιρετισμό η

Ελάιζα εντόπισε τον πατέρα της Ανέμισε το χέρι της με ενθου-

13

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σιασμό και ενώ ο ελέφαντας του αντιβασιλέα έκανε ακόμα

ένα βήμα προς τα εμπρός ο ελέφαντας του Ντέιβιντ Φρέιζερ

πήρε εντολή να σταματήσει για να μπορέσει ο πατέρας να εκ-

πληρώσει την επιθυμία της κόρης του Τη στιγμή που ο άντρας

ύψωνε το βλέμμα του προς το μπαλκόνι για να αντιγυρίσει τον

χαιρετισμό της μια εκκωφαντική έκρηξη όμοια με διαπερα-

στικό βρυχηθμό κανονιού έκανε το πλήθος να σιγήσει ακα-

ριαία Τα κτίρια τραντάχτηκαν συθέμελα και ολόκληρη η πο-

μπή σταμάτησε μεμιάς από τον τρόμο Η Άννα και η Ελάιζα

κοιτούσαν συγκλονισμένες καθώς συντρίμμια εκσφενδονίζο-

νταν προς κάθε κατεύθυνση και λευκός καπνός απλωνόταν

παντού Νιώθοντας σαν να είχε δεχτεί γροθιά στο στήθος η

Ελάιζα έτριψε τα μάτια της που είχαν δακρύσει και τινάχτηκε

μακριά από τα κάγκελα Δεν μπορούσε να δει τι είχε συμβεί

αλλά καθώς ο αέρας τρεμούλιαζε κι ο καπνός άρχισε να καθα-

ρίζει η μητέρα της πήρε μια κοφτή ανάσα

laquoΜαμά τι ήταν αυτόraquo φώναξε η Ελάιζα laquoΤι συμβαίνειraquo

Καμία απάντηση

laquoΜαμάraquo

Όμως ήταν λες και η μητέρα της δεν μπορούσε να την α-

κούσει Το μόνο που ήξερε η Ελάιζα ήταν πως κάτι είχε εκ-

σφενδονιστεί στον αέρα και τώρα δεν είχε ιδέα τι να κάνει

Κοίταξε σαστισμένη το εμβρόντητο πλήθος Γιατί δεν της απα-

ντούσε η μητέρα της Τράβηξε το μανίκι της Άννας και είδε

πως οι αρθρώσεις των δαχτύλων της ήταν ολόλευκες έτσι

όπως είχε γραπωθεί από το κάγκελο

Κάτω στον δρόμο το πλήθος είχε αρχίσει να φουσκώνει

σαν κύμα και μέσα από ένα σύννεφο σκόνης η Ελάιζα είδε

στρατιώτες να τρέχουν από κάθε κατεύθυνση προς τον αντι-

βασιλέα Η απωθητική μυρωδιά καμένου μετάλλου και κά-

ποιου χημικού τη δυσκόλευαν να πάρει ανάσα Έβηξε και μετά

τράβηξε ξανά το μανίκι της μητέρας της

14

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

laquoΜαμάraquo ούρλιαξε

Αλλά η μητέρα της απλώς κοιτούσε με πρόσωπο κάτα-

σπρο μάτια γουρλωμένα ακίνητη σαν άγαλμα

Σε μια αλλόκοτη κατάσταση όπου κάθε κίνηση και ζωή

θαρρείς και είχαν παγώσει το μόνο που έμοιαζε να αντιλαμ-

βάνεται η Άννα ήταν πως στην απέναντι πλευρά του δρόμου

η γυναίκα με τα πράσινα είχε λιποθυμήσει Η Ελάιζα την είχε

δει κι αυτή αλλά δεν ήξερε γιατί η μητέρα της συνέχιζε να

δείχνει τη γυναίκα Το μόνο που ήξερε ήταν πως είχε ένα έ-

ντονο σφίξιμο στο στομάχι που την έκανε να θέλει να βάλει

τα κλάματα

laquoΟ μπαμπάς είναι καλά έτσι δεν είναι μανούλαraquo

Επιτέλους η Άννα την πρόσεξε laquoΔεν ξέρω αγάπη μουraquo

Και παρόλο που έμοιαζε να έχει μάτια μονάχα για τη γυ-

ναίκα στην απέναντι πλευρά του δρόμου η Άννα είχε δει τον

άντρα της να ταλαντεύεται πάνω στο κάθισμά του κι έπειτα να

γέρνει προς τα εμπρός Για μια στιγμή φάνηκε πως προσπα-

θούσε να ισιώσει το κορμί του ακόμα και να χαμογελάσει στην

Ελάιζα ύστερα όμως σωριάστηκε ξανά μπροστά κι αυτή τη

φορά έμεινε ασάλευτος Ο υπηρέτης που κρατούσε την ομπρέ-

λα για τον αντιβασιλέα είχε πέσει κι αυτός στο πλάι και τώρα

κρεμόταν μπερδεμένος στα σχοινιά του χάουντα

Η Ελάιζα στο μεταξύ μονάχα ένα πράγμα κατάφερε να

σκεφτεί κι αυτό ήταν ο πατέρας της Ο πατέρας της ήταν κα-

λά Έπρεπε να είναι καλά Έξαφνα ήξερε τι να κάνει Παρατώ-

ντας τη μητέρα της έκανε μεταβολή και κατέβηκε τρέχοντας

τις σκάλες για να βγει στον δρόμο όπου έπεσε πάνω σε έναν

νεαρό Ινδό που δεν φαινόταν πολύ μεγαλύτερος από την ίδια

Ανίκανη να βρει τα λόγια της κι ανήμπορη να πιστέψει αυτό

που συνέβαινε συνέχισε να κοιτάζει το αγόρι laquoΟ μπαμπάς

μουraquo ψιθύρισε

Το αγόρι την έπιασε από το χέρι laquoΠάμε Δεν μπορείς να

κάνεις τίποτα απολύτωςraquo

15

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Όμως η Ελάιζα έπρεπε να δει τον πατέρα της Ελευθερώ-

θηκε με ένα απότομο τράβηγμα από τη λαβή του αγοριού και

άνοιξε δρόμο σπρώχνοντας ανάμεσα από το πλήθος Όταν έ-

φτασε μπροστά πάγωσε Ο ελέφαντας ήταν τόσο τρομοκρα-

τημένος που αρνιόταν να γονατίσει Η Ελάιζα παρακολουθού-

σε συγκλονισμένη ενώ ένας άλλος Άγγλος αξιωματούχος στή-

ριζε μια σκάλα πάνω σε ένα κιβώτιο από κάποιο διπλανό κα-

τάστημα για να μπορέσουν να κατεβάσουν τον πατέρα της

Όταν τα κατάφεραν τον ξάπλωσαν στο πεζοδρόμιο Στην αρχή

το σώμα του δεν φάνηκε να φέρει τραύματα παρόλο που το

πρόσωπό του ήταν ημιδιάφανο σαν πάγος και τα μάτια του

ορθάνοιχτα από το σοκ Η Ελάιζα σκόνταψε και λίγο έλειψε να

πέσει έτσι όπως έτρεξε να γονατίσει στο πλευρό του Πρώτα

τον κοίταξε με τρόμο έπειτα τύλιξε τα χέρια της γύρω του κι

ένιωσε το φόρεμά της να μουλιάζει από το αίμα που τώρα κυ-

λούσε από το κορμί εκείνου του ανθρώπου που αγαπούσε πιό-

τερο απrsquo όλους στον κόσμο

laquoΔεν είχε καμία πιθανότητα ο δύστυχοςraquo έλεγε κάποιος

laquoΒίδες καρφιά βελόνες γραμμοφώνου γυαλιά Φαίνεται πως

αυτά χρησιμοποίησαν τα καθάρματα για να φτιάξουν τη βόμβα

Κάτι τον χτύπησε κατευθείαν στο στήθος Σχεδόν σαν ακόντιο

θα έλεγα Όμως θα τους βρούμε αυτούς τους δήθεν μαχητές για

την ελευθερία που το προκάλεσαν αυτό ακόμα κι αν χρειαστεί

να κάνουμε φύλλο και φτερό ολόκληρο το Τσάντνι Τσοκraquo

Η Ελάιζα συνέχισε να κρατάει στην αγκαλιά της τον πατέ-

ρα της και με τα χείλη της στο αυτί του να του ψιθυρίζει

laquoΣrsquo αγαπάω μπαμπάraquo Και για όλη της τη ζωή έπειτα απrsquo αυτό

θα πίστευε βαθιά μέσα της ότι εκείνος την είχε ακούσει

Και τότε πάνω από τους ψιθύρους του πλήθους που δυ-

νάμωναν ολοένα το αγόρι τής είπε γλυκά laquoΣε παρακαλώ δε-

σποινίς έλα να σε βοηθήσω να σηκωθείς Πάει χάθηκεraquo

Όταν η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και τον κοίταξε τίποτα

γύρω της δεν έμοιαζε αληθινό

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

laquoΜακριά από εμάς στα όνειρα και τον χρόνο

η Ινδία ανήκει στην αρχαία Ανατολή της ψυχής μαςraquo

ndashΑντρέ Μαλρό Αnti-Memoirs 1967

19

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

1

Πριγκιπάτο της Τζουραϊπούρ Ρατζπουτάνα

Αυτοκρατορία της Ινδίας

Νοέμβριος 1930

Για μια στιγμή μόνο η Ελάιζα πρόλαβε να ρίξει μια ματιά στην

πρόσοψη του κάστρου Και τη σόκαρε ο τρόπος που λαμπύριζε

ndashένας αντικατοπτρισμός δημιουργημένος από την αχλή της

ερήμου ασυνήθιστος και κάπως τρομακτικός Ο άνεμος κόπα-

σε και κατόπιν δυνάμωσε ξανά και για μια στιγμή η Ελάιζα

έκλεισε τα μάτια της για να κρατήσει μακριά αυτή την τρεμου-

λιαστή προέκταση της άμμου Άσχετα από το πόσο μακριά βρι-

σκόταν από την πατρίδα και χωρίς την παραμικρή ιδέα για το

πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα το σίγουρο ήταν πως δεν

υπήρχε δρόμος επιστροφής και η Ελάιζα ένιωθε τον φόβο σαν

βαρίδι στο στομάχι της Στα είκοσι εννιά της αυτή θα ήταν η

μεγαλύτερη αποστολή της από τότε που είχε ξεκινήσει να δου-

λεύει ως επαγγελματίας φωτογράφος παρόλο που ακόμη δεν

της ήταν ξεκάθαρο για ποιον λόγο την είχε επιλέξει ο Κλίφορντ

Σόλτερ Όπως και να rsquoχε της είχε εξηγήσει πως ίσως άρμοζε

περισσότερο να φωτογραφίζει τις γυναίκες του κάστρου ε-

φόσον ήταν πολλοί αυτοί ndashκαι ειδικά οι άντρεςndash που ακόμη

αντιμετώπιζαν με δυσπιστία τους ξένους Και ο αντιβασιλέας

είχε ζητήσει συγκεκριμένα Βρετανό φωτογράφο θέλοντας να

προστατευτεί από έριδες και από αντικρουόμενα συμφέροντα

Η Ελάιζα θα πληρωνόταν κάθε μήνα ενώ θα την περίμενε και

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

μια εφάπαξ αμοιβή με την επιτυχή ολοκλήρωση της αποστο-

λής της

Άνοιξε τα μάτια της σε έναν αέρα βαρύ από τους λεπτούς

κόκκους της άμμου και της σκόνης Το κάστρο ήταν αθέατο

ακόμα μια φορά κι από πάνω της απλωνόταν ένας αρραγής

γαλάζιος ουρανός που σκόρπιζε αμείλικτα τη θέρμη του Ο συ-

νοδός της που την οδηγούσε στην πόλη στράφηκε για να της

πει να βιαστεί Η Ελάιζα έσκυψε το κεφάλι για να αποφύγει το

τσούξιμο στα μάτια και σκαρφάλωσε ξανά στην άμαξα που την

έσερναν καμήλες σφίγγοντας πάνω στο στήθος της την τσά-

ντα με τη φωτογραφική μηχανή της Πάνω απrsquo όλα δεν έπρεπε

να αφήσει την άμμο να της καταστρέψει το πολύτιμο φορτίο

Σαν ζύγωσαν κι άλλο τον προορισμό τους σήκωσε το

βλέμμα και αντίκρισε ένα φρούριο που απλωνόταν σαν ο-

πτασία στη βουνοκορφή Εκατοντάδες πουλιά χιμούσαν κατά

μήκος του μενεξεδένιου ορίζοντα ενώ ανάριες γραμμές από

ροδαλά σύννεφα ζωγράφιζαν λεπτεπίλεπτα σχέδια πάνω από

τα κεφάλια τους Σχεδόν ναρκωμένη από τη ζέστη πάλευε να

μην υποκύψει στη μαγεία Στο κάτω κάτω βρισκόταν εδώ για

να δουλέψει Ωστόσο δεν ήταν ο άνεμος που ανακαλούσε το

μακρινό παρελθόν απrsquo το οποίο προσπαθούσε να προφυλα-

χτεί καμπουριάζοντας ήταν οι δικές της πιο πρόσφατες ανα-

μνήσεις

Όταν η Άννα Φρέιζερ επικοινώνησε με τον Κλίφορντ Σόλ-

τερ εύπορο βαφτισιμιό του άντρα της είχε σκεφτεί πως με τις

δικές του διασυνδέσεις ίσως κατάφερνε να βρει για την κόρη

της μια θέση σε κάποιο γραφείο δικηγόρου στο Σάιρενσεστερ

ή κάτι παρόμοιο Είχε ελπίσει πως αυτό θα εμπόδιζε την κόρη

της να ακολουθήσει την καριέρα της φωτογράφου Άλλωστε

θα αναρωτιόταν ποιος θα ήθελε γυναίκα φωτογράφο Κι ό-

μως κάποιος ήθελε κι αυτός ήταν ο ίδιος ο Κλίφορντ που είχε

πει πως η Ελάιζα ήταν ιδανική και ταίριαζε απόλυτα στα σχέ-

διά του Η Άννα δεν είχε περιθώρια να φέρει αντιρρήσεις Ο

21

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Κλίφορντ ήταν εκπρόσωπος του Βρετανικού Στέμματος στο

κάτω κάτω κι έδινε λόγο μονάχα στον πολιτικό διοικητή του

Ρατζπουτάνα ή εκπρόσωπο του γενικού κυβερνήτη που α-

σκούσε έμμεση εξουσία και στα είκοσι δύο πριγκιπάτα Εκεί-

νος οι αρμοστές και οι κατώτεροι πολιτικοί αξιωματούχοι από

τις μικρότερες πολιτείες ανήκαν όλοι στον πολιτικό τομέα που

υπαγόταν κατευθείαν στον αντιβασιλέα

Κι έτσι τώρα η Ελάιζα βρισκόταν αντιμέτωπη με την προ-

οπτική παραμονής για έναν ολόκληρο χρόνο σε ένα κάστρο

όπου δεν γνώριζε κανέναν Αποστολή της ήταν να φωτογρα-

φίσει τη ζωή στο πριγκιπάτο για τη δημιουργία ενός νέου αρ-

χείου που θα συνόδευε τη μετακίνηση της έδρας της βρετανι-

κής κυβέρνησης από την Καλκούτα στο Δελχί Η ανοικοδόμηση

του Νέου Δελχί είχε διαρκέσει πολύ περισσότερο από τις αρχι-

κές προβλέψεις και ο πόλεμος είχε καθυστερήσει τα πάντα

αλλά τώρα είχε έρθει επιτέλους η ώρα

Είχε ακούσει με προσοχή τις προειδοποιήσεις της μητέρας

της για τα δεινά των ανθρώπων εδώ και τώρα έβλεπε τα χα-

μίνια που έπαιζαν μέσα στη σκόνη και το χώμα έξω από τα

θεόρατα τείχη του κάστρου Είδε μια ζητιάνα που καθόταν

σταυροπόδι δίπλα σε μια κοιμισμένη αγελάδα και κοιτούσε

ευθεία μπροστά της με αδειανό βλέμμα Κοντά της μια σκα-

λωσιά από μπαμπού στηριγμένη σε έναν ψηλό τοίχο ταλα-

ντευόταν επικίνδυνα από τον αέρα και δύο ξύλινες σανίδες

έδειχναν έτοιμες να φύγουν από τη θέση τους ακριβώς πάνω

από ένα γυμνό παιδί που καθόταν ανακούρκουδα κάτω στο

χώμα

laquoΣταμάταraquo φώναξε δυνατά στον οδηγό η Ελάιζα κι αμέ-

σως μόλις ακινητοποιήθηκε η άμαξα πήδηξε έξω ακριβώς τη

στιγμή που η μία σανίδα άρχιζε να γλιστράει από τα σχοινιά

της Με την καρδιά της να χτυπάει σαν τρελή άρπαξε το παιδί

και το τράβηξε μακριά από τον κίνδυνο Η σανίδα γκρεμίστηκε

στο έδαφος και διαλύθηκε σε κάμποσα κομμάτια Το παιδί

22

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

έτρεξε μακριά και ο οδηγός της άμαξας σήκωσε αδιάφορα τους

ώμους Μα δεν τους ένοιαζε αναρωτήθηκε η Ελάιζα την ώρα

που ανηφόριζαν τη ράμπα

Λίγα λεπτά αργότερα ο οδηγός της άμαξας διαπληκτιζό-

ταν με τους φρουρούς έξω απrsquo το κάστρο Δεν έδειχναν πρό-

θυμοι να την εξυπηρετήσουν παρόλο που τους είχε δείξει τα

έγγραφα Η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και αντίκρισε την αφι-

λόξενη πρόσοψη και τη θεόρατη είσοδο με την πύλη αρκετά

φαρδιά για να χωράει ολάκερο στρατό minusκαμήλες άλογα μέ-

χρι και άμαξες Και είχε ακούσει πως ο ηγεμόνας είχε στην

κατοχή του κάμποσα αυτοκίνητα Το όχημα με το οποίο ταξί-

δευε η Ελάιζα είχε πάθει βλάβη πράγμα που σήμαινε πως είχε

αναγκαστεί να συνεχίσει με άμαξα που την έσερναν καμήλες

κι αυτό με τη σειρά του σήμαινε πως τώρα ήταν κουρασμένη

διψασμένη και καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια με

σκόνη Την ένιωθε στα πονεμένα μάτια της και στο κεφάλι

της που την έτρωγε Και δεν κατάφερνε να συγκρατηθεί και

να μην ξυστεί παρόλο που καταλάβαινε πως έτσι έκανε τα

πράγματα χειρότερα

Εντέλει μια γυναίκα φάνηκε στην πύλη Ένα μακρύ λεπτό

μαντίλι σκέπαζε το πρόσωπό της κι άφηνε έκθετα μονάχα τα

μαύρα μάτια της

laquoΤο όνομά σουraquo

Η Ελάιζα της είπε ποια ήταν και σκίασε τα δικά της μάτια

για να τα προστατέψει από τον εκτυφλωτικό απογευματινό

ήλιο

laquoΑκολούθησέ μεraquo

Η γυναίκα έγνεψε στους φρουρούς που έδειξαν να δυσα-

ρεστούνται παρrsquo όλα αυτά άφησαν και τις δυο να μπουν Είχαν

περάσει δεκαοχτώ χρόνια από την ημέρα που η Ελάιζα κι η μη-

τέρα της είχαν αφήσει την Ινδία για να γυρίσουν στην Αγγλία

Δεκαοχτώ χρόνια ευκαιριών που ολοένα λιγόστευαν για την

Άννα Φρέιζερ Όμως η Ελάιζα είχε πάρει την απόφαση να ζή-

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού

13

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σιασμό και ενώ ο ελέφαντας του αντιβασιλέα έκανε ακόμα

ένα βήμα προς τα εμπρός ο ελέφαντας του Ντέιβιντ Φρέιζερ

πήρε εντολή να σταματήσει για να μπορέσει ο πατέρας να εκ-

πληρώσει την επιθυμία της κόρης του Τη στιγμή που ο άντρας

ύψωνε το βλέμμα του προς το μπαλκόνι για να αντιγυρίσει τον

χαιρετισμό της μια εκκωφαντική έκρηξη όμοια με διαπερα-

στικό βρυχηθμό κανονιού έκανε το πλήθος να σιγήσει ακα-

ριαία Τα κτίρια τραντάχτηκαν συθέμελα και ολόκληρη η πο-

μπή σταμάτησε μεμιάς από τον τρόμο Η Άννα και η Ελάιζα

κοιτούσαν συγκλονισμένες καθώς συντρίμμια εκσφενδονίζο-

νταν προς κάθε κατεύθυνση και λευκός καπνός απλωνόταν

παντού Νιώθοντας σαν να είχε δεχτεί γροθιά στο στήθος η

Ελάιζα έτριψε τα μάτια της που είχαν δακρύσει και τινάχτηκε

μακριά από τα κάγκελα Δεν μπορούσε να δει τι είχε συμβεί

αλλά καθώς ο αέρας τρεμούλιαζε κι ο καπνός άρχισε να καθα-

ρίζει η μητέρα της πήρε μια κοφτή ανάσα

laquoΜαμά τι ήταν αυτόraquo φώναξε η Ελάιζα laquoΤι συμβαίνειraquo

Καμία απάντηση

laquoΜαμάraquo

Όμως ήταν λες και η μητέρα της δεν μπορούσε να την α-

κούσει Το μόνο που ήξερε η Ελάιζα ήταν πως κάτι είχε εκ-

σφενδονιστεί στον αέρα και τώρα δεν είχε ιδέα τι να κάνει

Κοίταξε σαστισμένη το εμβρόντητο πλήθος Γιατί δεν της απα-

ντούσε η μητέρα της Τράβηξε το μανίκι της Άννας και είδε

πως οι αρθρώσεις των δαχτύλων της ήταν ολόλευκες έτσι

όπως είχε γραπωθεί από το κάγκελο

Κάτω στον δρόμο το πλήθος είχε αρχίσει να φουσκώνει

σαν κύμα και μέσα από ένα σύννεφο σκόνης η Ελάιζα είδε

στρατιώτες να τρέχουν από κάθε κατεύθυνση προς τον αντι-

βασιλέα Η απωθητική μυρωδιά καμένου μετάλλου και κά-

ποιου χημικού τη δυσκόλευαν να πάρει ανάσα Έβηξε και μετά

τράβηξε ξανά το μανίκι της μητέρας της

14

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

laquoΜαμάraquo ούρλιαξε

Αλλά η μητέρα της απλώς κοιτούσε με πρόσωπο κάτα-

σπρο μάτια γουρλωμένα ακίνητη σαν άγαλμα

Σε μια αλλόκοτη κατάσταση όπου κάθε κίνηση και ζωή

θαρρείς και είχαν παγώσει το μόνο που έμοιαζε να αντιλαμ-

βάνεται η Άννα ήταν πως στην απέναντι πλευρά του δρόμου

η γυναίκα με τα πράσινα είχε λιποθυμήσει Η Ελάιζα την είχε

δει κι αυτή αλλά δεν ήξερε γιατί η μητέρα της συνέχιζε να

δείχνει τη γυναίκα Το μόνο που ήξερε ήταν πως είχε ένα έ-

ντονο σφίξιμο στο στομάχι που την έκανε να θέλει να βάλει

τα κλάματα

laquoΟ μπαμπάς είναι καλά έτσι δεν είναι μανούλαraquo

Επιτέλους η Άννα την πρόσεξε laquoΔεν ξέρω αγάπη μουraquo

Και παρόλο που έμοιαζε να έχει μάτια μονάχα για τη γυ-

ναίκα στην απέναντι πλευρά του δρόμου η Άννα είχε δει τον

άντρα της να ταλαντεύεται πάνω στο κάθισμά του κι έπειτα να

γέρνει προς τα εμπρός Για μια στιγμή φάνηκε πως προσπα-

θούσε να ισιώσει το κορμί του ακόμα και να χαμογελάσει στην

Ελάιζα ύστερα όμως σωριάστηκε ξανά μπροστά κι αυτή τη

φορά έμεινε ασάλευτος Ο υπηρέτης που κρατούσε την ομπρέ-

λα για τον αντιβασιλέα είχε πέσει κι αυτός στο πλάι και τώρα

κρεμόταν μπερδεμένος στα σχοινιά του χάουντα

Η Ελάιζα στο μεταξύ μονάχα ένα πράγμα κατάφερε να

σκεφτεί κι αυτό ήταν ο πατέρας της Ο πατέρας της ήταν κα-

λά Έπρεπε να είναι καλά Έξαφνα ήξερε τι να κάνει Παρατώ-

ντας τη μητέρα της έκανε μεταβολή και κατέβηκε τρέχοντας

τις σκάλες για να βγει στον δρόμο όπου έπεσε πάνω σε έναν

νεαρό Ινδό που δεν φαινόταν πολύ μεγαλύτερος από την ίδια

Ανίκανη να βρει τα λόγια της κι ανήμπορη να πιστέψει αυτό

που συνέβαινε συνέχισε να κοιτάζει το αγόρι laquoΟ μπαμπάς

μουraquo ψιθύρισε

Το αγόρι την έπιασε από το χέρι laquoΠάμε Δεν μπορείς να

κάνεις τίποτα απολύτωςraquo

15

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Όμως η Ελάιζα έπρεπε να δει τον πατέρα της Ελευθερώ-

θηκε με ένα απότομο τράβηγμα από τη λαβή του αγοριού και

άνοιξε δρόμο σπρώχνοντας ανάμεσα από το πλήθος Όταν έ-

φτασε μπροστά πάγωσε Ο ελέφαντας ήταν τόσο τρομοκρα-

τημένος που αρνιόταν να γονατίσει Η Ελάιζα παρακολουθού-

σε συγκλονισμένη ενώ ένας άλλος Άγγλος αξιωματούχος στή-

ριζε μια σκάλα πάνω σε ένα κιβώτιο από κάποιο διπλανό κα-

τάστημα για να μπορέσουν να κατεβάσουν τον πατέρα της

Όταν τα κατάφεραν τον ξάπλωσαν στο πεζοδρόμιο Στην αρχή

το σώμα του δεν φάνηκε να φέρει τραύματα παρόλο που το

πρόσωπό του ήταν ημιδιάφανο σαν πάγος και τα μάτια του

ορθάνοιχτα από το σοκ Η Ελάιζα σκόνταψε και λίγο έλειψε να

πέσει έτσι όπως έτρεξε να γονατίσει στο πλευρό του Πρώτα

τον κοίταξε με τρόμο έπειτα τύλιξε τα χέρια της γύρω του κι

ένιωσε το φόρεμά της να μουλιάζει από το αίμα που τώρα κυ-

λούσε από το κορμί εκείνου του ανθρώπου που αγαπούσε πιό-

τερο απrsquo όλους στον κόσμο

laquoΔεν είχε καμία πιθανότητα ο δύστυχοςraquo έλεγε κάποιος

laquoΒίδες καρφιά βελόνες γραμμοφώνου γυαλιά Φαίνεται πως

αυτά χρησιμοποίησαν τα καθάρματα για να φτιάξουν τη βόμβα

Κάτι τον χτύπησε κατευθείαν στο στήθος Σχεδόν σαν ακόντιο

θα έλεγα Όμως θα τους βρούμε αυτούς τους δήθεν μαχητές για

την ελευθερία που το προκάλεσαν αυτό ακόμα κι αν χρειαστεί

να κάνουμε φύλλο και φτερό ολόκληρο το Τσάντνι Τσοκraquo

Η Ελάιζα συνέχισε να κρατάει στην αγκαλιά της τον πατέ-

ρα της και με τα χείλη της στο αυτί του να του ψιθυρίζει

laquoΣrsquo αγαπάω μπαμπάraquo Και για όλη της τη ζωή έπειτα απrsquo αυτό

θα πίστευε βαθιά μέσα της ότι εκείνος την είχε ακούσει

Και τότε πάνω από τους ψιθύρους του πλήθους που δυ-

νάμωναν ολοένα το αγόρι τής είπε γλυκά laquoΣε παρακαλώ δε-

σποινίς έλα να σε βοηθήσω να σηκωθείς Πάει χάθηκεraquo

Όταν η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και τον κοίταξε τίποτα

γύρω της δεν έμοιαζε αληθινό

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

laquoΜακριά από εμάς στα όνειρα και τον χρόνο

η Ινδία ανήκει στην αρχαία Ανατολή της ψυχής μαςraquo

ndashΑντρέ Μαλρό Αnti-Memoirs 1967

19

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

1

Πριγκιπάτο της Τζουραϊπούρ Ρατζπουτάνα

Αυτοκρατορία της Ινδίας

Νοέμβριος 1930

Για μια στιγμή μόνο η Ελάιζα πρόλαβε να ρίξει μια ματιά στην

πρόσοψη του κάστρου Και τη σόκαρε ο τρόπος που λαμπύριζε

ndashένας αντικατοπτρισμός δημιουργημένος από την αχλή της

ερήμου ασυνήθιστος και κάπως τρομακτικός Ο άνεμος κόπα-

σε και κατόπιν δυνάμωσε ξανά και για μια στιγμή η Ελάιζα

έκλεισε τα μάτια της για να κρατήσει μακριά αυτή την τρεμου-

λιαστή προέκταση της άμμου Άσχετα από το πόσο μακριά βρι-

σκόταν από την πατρίδα και χωρίς την παραμικρή ιδέα για το

πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα το σίγουρο ήταν πως δεν

υπήρχε δρόμος επιστροφής και η Ελάιζα ένιωθε τον φόβο σαν

βαρίδι στο στομάχι της Στα είκοσι εννιά της αυτή θα ήταν η

μεγαλύτερη αποστολή της από τότε που είχε ξεκινήσει να δου-

λεύει ως επαγγελματίας φωτογράφος παρόλο που ακόμη δεν

της ήταν ξεκάθαρο για ποιον λόγο την είχε επιλέξει ο Κλίφορντ

Σόλτερ Όπως και να rsquoχε της είχε εξηγήσει πως ίσως άρμοζε

περισσότερο να φωτογραφίζει τις γυναίκες του κάστρου ε-

φόσον ήταν πολλοί αυτοί ndashκαι ειδικά οι άντρεςndash που ακόμη

αντιμετώπιζαν με δυσπιστία τους ξένους Και ο αντιβασιλέας

είχε ζητήσει συγκεκριμένα Βρετανό φωτογράφο θέλοντας να

προστατευτεί από έριδες και από αντικρουόμενα συμφέροντα

Η Ελάιζα θα πληρωνόταν κάθε μήνα ενώ θα την περίμενε και

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

μια εφάπαξ αμοιβή με την επιτυχή ολοκλήρωση της αποστο-

λής της

Άνοιξε τα μάτια της σε έναν αέρα βαρύ από τους λεπτούς

κόκκους της άμμου και της σκόνης Το κάστρο ήταν αθέατο

ακόμα μια φορά κι από πάνω της απλωνόταν ένας αρραγής

γαλάζιος ουρανός που σκόρπιζε αμείλικτα τη θέρμη του Ο συ-

νοδός της που την οδηγούσε στην πόλη στράφηκε για να της

πει να βιαστεί Η Ελάιζα έσκυψε το κεφάλι για να αποφύγει το

τσούξιμο στα μάτια και σκαρφάλωσε ξανά στην άμαξα που την

έσερναν καμήλες σφίγγοντας πάνω στο στήθος της την τσά-

ντα με τη φωτογραφική μηχανή της Πάνω απrsquo όλα δεν έπρεπε

να αφήσει την άμμο να της καταστρέψει το πολύτιμο φορτίο

Σαν ζύγωσαν κι άλλο τον προορισμό τους σήκωσε το

βλέμμα και αντίκρισε ένα φρούριο που απλωνόταν σαν ο-

πτασία στη βουνοκορφή Εκατοντάδες πουλιά χιμούσαν κατά

μήκος του μενεξεδένιου ορίζοντα ενώ ανάριες γραμμές από

ροδαλά σύννεφα ζωγράφιζαν λεπτεπίλεπτα σχέδια πάνω από

τα κεφάλια τους Σχεδόν ναρκωμένη από τη ζέστη πάλευε να

μην υποκύψει στη μαγεία Στο κάτω κάτω βρισκόταν εδώ για

να δουλέψει Ωστόσο δεν ήταν ο άνεμος που ανακαλούσε το

μακρινό παρελθόν απrsquo το οποίο προσπαθούσε να προφυλα-

χτεί καμπουριάζοντας ήταν οι δικές της πιο πρόσφατες ανα-

μνήσεις

Όταν η Άννα Φρέιζερ επικοινώνησε με τον Κλίφορντ Σόλ-

τερ εύπορο βαφτισιμιό του άντρα της είχε σκεφτεί πως με τις

δικές του διασυνδέσεις ίσως κατάφερνε να βρει για την κόρη

της μια θέση σε κάποιο γραφείο δικηγόρου στο Σάιρενσεστερ

ή κάτι παρόμοιο Είχε ελπίσει πως αυτό θα εμπόδιζε την κόρη

της να ακολουθήσει την καριέρα της φωτογράφου Άλλωστε

θα αναρωτιόταν ποιος θα ήθελε γυναίκα φωτογράφο Κι ό-

μως κάποιος ήθελε κι αυτός ήταν ο ίδιος ο Κλίφορντ που είχε

πει πως η Ελάιζα ήταν ιδανική και ταίριαζε απόλυτα στα σχέ-

διά του Η Άννα δεν είχε περιθώρια να φέρει αντιρρήσεις Ο

21

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Κλίφορντ ήταν εκπρόσωπος του Βρετανικού Στέμματος στο

κάτω κάτω κι έδινε λόγο μονάχα στον πολιτικό διοικητή του

Ρατζπουτάνα ή εκπρόσωπο του γενικού κυβερνήτη που α-

σκούσε έμμεση εξουσία και στα είκοσι δύο πριγκιπάτα Εκεί-

νος οι αρμοστές και οι κατώτεροι πολιτικοί αξιωματούχοι από

τις μικρότερες πολιτείες ανήκαν όλοι στον πολιτικό τομέα που

υπαγόταν κατευθείαν στον αντιβασιλέα

Κι έτσι τώρα η Ελάιζα βρισκόταν αντιμέτωπη με την προ-

οπτική παραμονής για έναν ολόκληρο χρόνο σε ένα κάστρο

όπου δεν γνώριζε κανέναν Αποστολή της ήταν να φωτογρα-

φίσει τη ζωή στο πριγκιπάτο για τη δημιουργία ενός νέου αρ-

χείου που θα συνόδευε τη μετακίνηση της έδρας της βρετανι-

κής κυβέρνησης από την Καλκούτα στο Δελχί Η ανοικοδόμηση

του Νέου Δελχί είχε διαρκέσει πολύ περισσότερο από τις αρχι-

κές προβλέψεις και ο πόλεμος είχε καθυστερήσει τα πάντα

αλλά τώρα είχε έρθει επιτέλους η ώρα

Είχε ακούσει με προσοχή τις προειδοποιήσεις της μητέρας

της για τα δεινά των ανθρώπων εδώ και τώρα έβλεπε τα χα-

μίνια που έπαιζαν μέσα στη σκόνη και το χώμα έξω από τα

θεόρατα τείχη του κάστρου Είδε μια ζητιάνα που καθόταν

σταυροπόδι δίπλα σε μια κοιμισμένη αγελάδα και κοιτούσε

ευθεία μπροστά της με αδειανό βλέμμα Κοντά της μια σκα-

λωσιά από μπαμπού στηριγμένη σε έναν ψηλό τοίχο ταλα-

ντευόταν επικίνδυνα από τον αέρα και δύο ξύλινες σανίδες

έδειχναν έτοιμες να φύγουν από τη θέση τους ακριβώς πάνω

από ένα γυμνό παιδί που καθόταν ανακούρκουδα κάτω στο

χώμα

laquoΣταμάταraquo φώναξε δυνατά στον οδηγό η Ελάιζα κι αμέ-

σως μόλις ακινητοποιήθηκε η άμαξα πήδηξε έξω ακριβώς τη

στιγμή που η μία σανίδα άρχιζε να γλιστράει από τα σχοινιά

της Με την καρδιά της να χτυπάει σαν τρελή άρπαξε το παιδί

και το τράβηξε μακριά από τον κίνδυνο Η σανίδα γκρεμίστηκε

στο έδαφος και διαλύθηκε σε κάμποσα κομμάτια Το παιδί

22

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

έτρεξε μακριά και ο οδηγός της άμαξας σήκωσε αδιάφορα τους

ώμους Μα δεν τους ένοιαζε αναρωτήθηκε η Ελάιζα την ώρα

που ανηφόριζαν τη ράμπα

Λίγα λεπτά αργότερα ο οδηγός της άμαξας διαπληκτιζό-

ταν με τους φρουρούς έξω απrsquo το κάστρο Δεν έδειχναν πρό-

θυμοι να την εξυπηρετήσουν παρόλο που τους είχε δείξει τα

έγγραφα Η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και αντίκρισε την αφι-

λόξενη πρόσοψη και τη θεόρατη είσοδο με την πύλη αρκετά

φαρδιά για να χωράει ολάκερο στρατό minusκαμήλες άλογα μέ-

χρι και άμαξες Και είχε ακούσει πως ο ηγεμόνας είχε στην

κατοχή του κάμποσα αυτοκίνητα Το όχημα με το οποίο ταξί-

δευε η Ελάιζα είχε πάθει βλάβη πράγμα που σήμαινε πως είχε

αναγκαστεί να συνεχίσει με άμαξα που την έσερναν καμήλες

κι αυτό με τη σειρά του σήμαινε πως τώρα ήταν κουρασμένη

διψασμένη και καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια με

σκόνη Την ένιωθε στα πονεμένα μάτια της και στο κεφάλι

της που την έτρωγε Και δεν κατάφερνε να συγκρατηθεί και

να μην ξυστεί παρόλο που καταλάβαινε πως έτσι έκανε τα

πράγματα χειρότερα

Εντέλει μια γυναίκα φάνηκε στην πύλη Ένα μακρύ λεπτό

μαντίλι σκέπαζε το πρόσωπό της κι άφηνε έκθετα μονάχα τα

μαύρα μάτια της

laquoΤο όνομά σουraquo

Η Ελάιζα της είπε ποια ήταν και σκίασε τα δικά της μάτια

για να τα προστατέψει από τον εκτυφλωτικό απογευματινό

ήλιο

laquoΑκολούθησέ μεraquo

Η γυναίκα έγνεψε στους φρουρούς που έδειξαν να δυσα-

ρεστούνται παρrsquo όλα αυτά άφησαν και τις δυο να μπουν Είχαν

περάσει δεκαοχτώ χρόνια από την ημέρα που η Ελάιζα κι η μη-

τέρα της είχαν αφήσει την Ινδία για να γυρίσουν στην Αγγλία

Δεκαοχτώ χρόνια ευκαιριών που ολοένα λιγόστευαν για την

Άννα Φρέιζερ Όμως η Ελάιζα είχε πάρει την απόφαση να ζή-

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού

14

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

laquoΜαμάraquo ούρλιαξε

Αλλά η μητέρα της απλώς κοιτούσε με πρόσωπο κάτα-

σπρο μάτια γουρλωμένα ακίνητη σαν άγαλμα

Σε μια αλλόκοτη κατάσταση όπου κάθε κίνηση και ζωή

θαρρείς και είχαν παγώσει το μόνο που έμοιαζε να αντιλαμ-

βάνεται η Άννα ήταν πως στην απέναντι πλευρά του δρόμου

η γυναίκα με τα πράσινα είχε λιποθυμήσει Η Ελάιζα την είχε

δει κι αυτή αλλά δεν ήξερε γιατί η μητέρα της συνέχιζε να

δείχνει τη γυναίκα Το μόνο που ήξερε ήταν πως είχε ένα έ-

ντονο σφίξιμο στο στομάχι που την έκανε να θέλει να βάλει

τα κλάματα

laquoΟ μπαμπάς είναι καλά έτσι δεν είναι μανούλαraquo

Επιτέλους η Άννα την πρόσεξε laquoΔεν ξέρω αγάπη μουraquo

Και παρόλο που έμοιαζε να έχει μάτια μονάχα για τη γυ-

ναίκα στην απέναντι πλευρά του δρόμου η Άννα είχε δει τον

άντρα της να ταλαντεύεται πάνω στο κάθισμά του κι έπειτα να

γέρνει προς τα εμπρός Για μια στιγμή φάνηκε πως προσπα-

θούσε να ισιώσει το κορμί του ακόμα και να χαμογελάσει στην

Ελάιζα ύστερα όμως σωριάστηκε ξανά μπροστά κι αυτή τη

φορά έμεινε ασάλευτος Ο υπηρέτης που κρατούσε την ομπρέ-

λα για τον αντιβασιλέα είχε πέσει κι αυτός στο πλάι και τώρα

κρεμόταν μπερδεμένος στα σχοινιά του χάουντα

Η Ελάιζα στο μεταξύ μονάχα ένα πράγμα κατάφερε να

σκεφτεί κι αυτό ήταν ο πατέρας της Ο πατέρας της ήταν κα-

λά Έπρεπε να είναι καλά Έξαφνα ήξερε τι να κάνει Παρατώ-

ντας τη μητέρα της έκανε μεταβολή και κατέβηκε τρέχοντας

τις σκάλες για να βγει στον δρόμο όπου έπεσε πάνω σε έναν

νεαρό Ινδό που δεν φαινόταν πολύ μεγαλύτερος από την ίδια

Ανίκανη να βρει τα λόγια της κι ανήμπορη να πιστέψει αυτό

που συνέβαινε συνέχισε να κοιτάζει το αγόρι laquoΟ μπαμπάς

μουraquo ψιθύρισε

Το αγόρι την έπιασε από το χέρι laquoΠάμε Δεν μπορείς να

κάνεις τίποτα απολύτωςraquo

15

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Όμως η Ελάιζα έπρεπε να δει τον πατέρα της Ελευθερώ-

θηκε με ένα απότομο τράβηγμα από τη λαβή του αγοριού και

άνοιξε δρόμο σπρώχνοντας ανάμεσα από το πλήθος Όταν έ-

φτασε μπροστά πάγωσε Ο ελέφαντας ήταν τόσο τρομοκρα-

τημένος που αρνιόταν να γονατίσει Η Ελάιζα παρακολουθού-

σε συγκλονισμένη ενώ ένας άλλος Άγγλος αξιωματούχος στή-

ριζε μια σκάλα πάνω σε ένα κιβώτιο από κάποιο διπλανό κα-

τάστημα για να μπορέσουν να κατεβάσουν τον πατέρα της

Όταν τα κατάφεραν τον ξάπλωσαν στο πεζοδρόμιο Στην αρχή

το σώμα του δεν φάνηκε να φέρει τραύματα παρόλο που το

πρόσωπό του ήταν ημιδιάφανο σαν πάγος και τα μάτια του

ορθάνοιχτα από το σοκ Η Ελάιζα σκόνταψε και λίγο έλειψε να

πέσει έτσι όπως έτρεξε να γονατίσει στο πλευρό του Πρώτα

τον κοίταξε με τρόμο έπειτα τύλιξε τα χέρια της γύρω του κι

ένιωσε το φόρεμά της να μουλιάζει από το αίμα που τώρα κυ-

λούσε από το κορμί εκείνου του ανθρώπου που αγαπούσε πιό-

τερο απrsquo όλους στον κόσμο

laquoΔεν είχε καμία πιθανότητα ο δύστυχοςraquo έλεγε κάποιος

laquoΒίδες καρφιά βελόνες γραμμοφώνου γυαλιά Φαίνεται πως

αυτά χρησιμοποίησαν τα καθάρματα για να φτιάξουν τη βόμβα

Κάτι τον χτύπησε κατευθείαν στο στήθος Σχεδόν σαν ακόντιο

θα έλεγα Όμως θα τους βρούμε αυτούς τους δήθεν μαχητές για

την ελευθερία που το προκάλεσαν αυτό ακόμα κι αν χρειαστεί

να κάνουμε φύλλο και φτερό ολόκληρο το Τσάντνι Τσοκraquo

Η Ελάιζα συνέχισε να κρατάει στην αγκαλιά της τον πατέ-

ρα της και με τα χείλη της στο αυτί του να του ψιθυρίζει

laquoΣrsquo αγαπάω μπαμπάraquo Και για όλη της τη ζωή έπειτα απrsquo αυτό

θα πίστευε βαθιά μέσα της ότι εκείνος την είχε ακούσει

Και τότε πάνω από τους ψιθύρους του πλήθους που δυ-

νάμωναν ολοένα το αγόρι τής είπε γλυκά laquoΣε παρακαλώ δε-

σποινίς έλα να σε βοηθήσω να σηκωθείς Πάει χάθηκεraquo

Όταν η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και τον κοίταξε τίποτα

γύρω της δεν έμοιαζε αληθινό

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

laquoΜακριά από εμάς στα όνειρα και τον χρόνο

η Ινδία ανήκει στην αρχαία Ανατολή της ψυχής μαςraquo

ndashΑντρέ Μαλρό Αnti-Memoirs 1967

19

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

1

Πριγκιπάτο της Τζουραϊπούρ Ρατζπουτάνα

Αυτοκρατορία της Ινδίας

Νοέμβριος 1930

Για μια στιγμή μόνο η Ελάιζα πρόλαβε να ρίξει μια ματιά στην

πρόσοψη του κάστρου Και τη σόκαρε ο τρόπος που λαμπύριζε

ndashένας αντικατοπτρισμός δημιουργημένος από την αχλή της

ερήμου ασυνήθιστος και κάπως τρομακτικός Ο άνεμος κόπα-

σε και κατόπιν δυνάμωσε ξανά και για μια στιγμή η Ελάιζα

έκλεισε τα μάτια της για να κρατήσει μακριά αυτή την τρεμου-

λιαστή προέκταση της άμμου Άσχετα από το πόσο μακριά βρι-

σκόταν από την πατρίδα και χωρίς την παραμικρή ιδέα για το

πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα το σίγουρο ήταν πως δεν

υπήρχε δρόμος επιστροφής και η Ελάιζα ένιωθε τον φόβο σαν

βαρίδι στο στομάχι της Στα είκοσι εννιά της αυτή θα ήταν η

μεγαλύτερη αποστολή της από τότε που είχε ξεκινήσει να δου-

λεύει ως επαγγελματίας φωτογράφος παρόλο που ακόμη δεν

της ήταν ξεκάθαρο για ποιον λόγο την είχε επιλέξει ο Κλίφορντ

Σόλτερ Όπως και να rsquoχε της είχε εξηγήσει πως ίσως άρμοζε

περισσότερο να φωτογραφίζει τις γυναίκες του κάστρου ε-

φόσον ήταν πολλοί αυτοί ndashκαι ειδικά οι άντρεςndash που ακόμη

αντιμετώπιζαν με δυσπιστία τους ξένους Και ο αντιβασιλέας

είχε ζητήσει συγκεκριμένα Βρετανό φωτογράφο θέλοντας να

προστατευτεί από έριδες και από αντικρουόμενα συμφέροντα

Η Ελάιζα θα πληρωνόταν κάθε μήνα ενώ θα την περίμενε και

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

μια εφάπαξ αμοιβή με την επιτυχή ολοκλήρωση της αποστο-

λής της

Άνοιξε τα μάτια της σε έναν αέρα βαρύ από τους λεπτούς

κόκκους της άμμου και της σκόνης Το κάστρο ήταν αθέατο

ακόμα μια φορά κι από πάνω της απλωνόταν ένας αρραγής

γαλάζιος ουρανός που σκόρπιζε αμείλικτα τη θέρμη του Ο συ-

νοδός της που την οδηγούσε στην πόλη στράφηκε για να της

πει να βιαστεί Η Ελάιζα έσκυψε το κεφάλι για να αποφύγει το

τσούξιμο στα μάτια και σκαρφάλωσε ξανά στην άμαξα που την

έσερναν καμήλες σφίγγοντας πάνω στο στήθος της την τσά-

ντα με τη φωτογραφική μηχανή της Πάνω απrsquo όλα δεν έπρεπε

να αφήσει την άμμο να της καταστρέψει το πολύτιμο φορτίο

Σαν ζύγωσαν κι άλλο τον προορισμό τους σήκωσε το

βλέμμα και αντίκρισε ένα φρούριο που απλωνόταν σαν ο-

πτασία στη βουνοκορφή Εκατοντάδες πουλιά χιμούσαν κατά

μήκος του μενεξεδένιου ορίζοντα ενώ ανάριες γραμμές από

ροδαλά σύννεφα ζωγράφιζαν λεπτεπίλεπτα σχέδια πάνω από

τα κεφάλια τους Σχεδόν ναρκωμένη από τη ζέστη πάλευε να

μην υποκύψει στη μαγεία Στο κάτω κάτω βρισκόταν εδώ για

να δουλέψει Ωστόσο δεν ήταν ο άνεμος που ανακαλούσε το

μακρινό παρελθόν απrsquo το οποίο προσπαθούσε να προφυλα-

χτεί καμπουριάζοντας ήταν οι δικές της πιο πρόσφατες ανα-

μνήσεις

Όταν η Άννα Φρέιζερ επικοινώνησε με τον Κλίφορντ Σόλ-

τερ εύπορο βαφτισιμιό του άντρα της είχε σκεφτεί πως με τις

δικές του διασυνδέσεις ίσως κατάφερνε να βρει για την κόρη

της μια θέση σε κάποιο γραφείο δικηγόρου στο Σάιρενσεστερ

ή κάτι παρόμοιο Είχε ελπίσει πως αυτό θα εμπόδιζε την κόρη

της να ακολουθήσει την καριέρα της φωτογράφου Άλλωστε

θα αναρωτιόταν ποιος θα ήθελε γυναίκα φωτογράφο Κι ό-

μως κάποιος ήθελε κι αυτός ήταν ο ίδιος ο Κλίφορντ που είχε

πει πως η Ελάιζα ήταν ιδανική και ταίριαζε απόλυτα στα σχέ-

διά του Η Άννα δεν είχε περιθώρια να φέρει αντιρρήσεις Ο

21

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Κλίφορντ ήταν εκπρόσωπος του Βρετανικού Στέμματος στο

κάτω κάτω κι έδινε λόγο μονάχα στον πολιτικό διοικητή του

Ρατζπουτάνα ή εκπρόσωπο του γενικού κυβερνήτη που α-

σκούσε έμμεση εξουσία και στα είκοσι δύο πριγκιπάτα Εκεί-

νος οι αρμοστές και οι κατώτεροι πολιτικοί αξιωματούχοι από

τις μικρότερες πολιτείες ανήκαν όλοι στον πολιτικό τομέα που

υπαγόταν κατευθείαν στον αντιβασιλέα

Κι έτσι τώρα η Ελάιζα βρισκόταν αντιμέτωπη με την προ-

οπτική παραμονής για έναν ολόκληρο χρόνο σε ένα κάστρο

όπου δεν γνώριζε κανέναν Αποστολή της ήταν να φωτογρα-

φίσει τη ζωή στο πριγκιπάτο για τη δημιουργία ενός νέου αρ-

χείου που θα συνόδευε τη μετακίνηση της έδρας της βρετανι-

κής κυβέρνησης από την Καλκούτα στο Δελχί Η ανοικοδόμηση

του Νέου Δελχί είχε διαρκέσει πολύ περισσότερο από τις αρχι-

κές προβλέψεις και ο πόλεμος είχε καθυστερήσει τα πάντα

αλλά τώρα είχε έρθει επιτέλους η ώρα

Είχε ακούσει με προσοχή τις προειδοποιήσεις της μητέρας

της για τα δεινά των ανθρώπων εδώ και τώρα έβλεπε τα χα-

μίνια που έπαιζαν μέσα στη σκόνη και το χώμα έξω από τα

θεόρατα τείχη του κάστρου Είδε μια ζητιάνα που καθόταν

σταυροπόδι δίπλα σε μια κοιμισμένη αγελάδα και κοιτούσε

ευθεία μπροστά της με αδειανό βλέμμα Κοντά της μια σκα-

λωσιά από μπαμπού στηριγμένη σε έναν ψηλό τοίχο ταλα-

ντευόταν επικίνδυνα από τον αέρα και δύο ξύλινες σανίδες

έδειχναν έτοιμες να φύγουν από τη θέση τους ακριβώς πάνω

από ένα γυμνό παιδί που καθόταν ανακούρκουδα κάτω στο

χώμα

laquoΣταμάταraquo φώναξε δυνατά στον οδηγό η Ελάιζα κι αμέ-

σως μόλις ακινητοποιήθηκε η άμαξα πήδηξε έξω ακριβώς τη

στιγμή που η μία σανίδα άρχιζε να γλιστράει από τα σχοινιά

της Με την καρδιά της να χτυπάει σαν τρελή άρπαξε το παιδί

και το τράβηξε μακριά από τον κίνδυνο Η σανίδα γκρεμίστηκε

στο έδαφος και διαλύθηκε σε κάμποσα κομμάτια Το παιδί

22

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

έτρεξε μακριά και ο οδηγός της άμαξας σήκωσε αδιάφορα τους

ώμους Μα δεν τους ένοιαζε αναρωτήθηκε η Ελάιζα την ώρα

που ανηφόριζαν τη ράμπα

Λίγα λεπτά αργότερα ο οδηγός της άμαξας διαπληκτιζό-

ταν με τους φρουρούς έξω απrsquo το κάστρο Δεν έδειχναν πρό-

θυμοι να την εξυπηρετήσουν παρόλο που τους είχε δείξει τα

έγγραφα Η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και αντίκρισε την αφι-

λόξενη πρόσοψη και τη θεόρατη είσοδο με την πύλη αρκετά

φαρδιά για να χωράει ολάκερο στρατό minusκαμήλες άλογα μέ-

χρι και άμαξες Και είχε ακούσει πως ο ηγεμόνας είχε στην

κατοχή του κάμποσα αυτοκίνητα Το όχημα με το οποίο ταξί-

δευε η Ελάιζα είχε πάθει βλάβη πράγμα που σήμαινε πως είχε

αναγκαστεί να συνεχίσει με άμαξα που την έσερναν καμήλες

κι αυτό με τη σειρά του σήμαινε πως τώρα ήταν κουρασμένη

διψασμένη και καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια με

σκόνη Την ένιωθε στα πονεμένα μάτια της και στο κεφάλι

της που την έτρωγε Και δεν κατάφερνε να συγκρατηθεί και

να μην ξυστεί παρόλο που καταλάβαινε πως έτσι έκανε τα

πράγματα χειρότερα

Εντέλει μια γυναίκα φάνηκε στην πύλη Ένα μακρύ λεπτό

μαντίλι σκέπαζε το πρόσωπό της κι άφηνε έκθετα μονάχα τα

μαύρα μάτια της

laquoΤο όνομά σουraquo

Η Ελάιζα της είπε ποια ήταν και σκίασε τα δικά της μάτια

για να τα προστατέψει από τον εκτυφλωτικό απογευματινό

ήλιο

laquoΑκολούθησέ μεraquo

Η γυναίκα έγνεψε στους φρουρούς που έδειξαν να δυσα-

ρεστούνται παρrsquo όλα αυτά άφησαν και τις δυο να μπουν Είχαν

περάσει δεκαοχτώ χρόνια από την ημέρα που η Ελάιζα κι η μη-

τέρα της είχαν αφήσει την Ινδία για να γυρίσουν στην Αγγλία

Δεκαοχτώ χρόνια ευκαιριών που ολοένα λιγόστευαν για την

Άννα Φρέιζερ Όμως η Ελάιζα είχε πάρει την απόφαση να ζή-

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού

15

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Όμως η Ελάιζα έπρεπε να δει τον πατέρα της Ελευθερώ-

θηκε με ένα απότομο τράβηγμα από τη λαβή του αγοριού και

άνοιξε δρόμο σπρώχνοντας ανάμεσα από το πλήθος Όταν έ-

φτασε μπροστά πάγωσε Ο ελέφαντας ήταν τόσο τρομοκρα-

τημένος που αρνιόταν να γονατίσει Η Ελάιζα παρακολουθού-

σε συγκλονισμένη ενώ ένας άλλος Άγγλος αξιωματούχος στή-

ριζε μια σκάλα πάνω σε ένα κιβώτιο από κάποιο διπλανό κα-

τάστημα για να μπορέσουν να κατεβάσουν τον πατέρα της

Όταν τα κατάφεραν τον ξάπλωσαν στο πεζοδρόμιο Στην αρχή

το σώμα του δεν φάνηκε να φέρει τραύματα παρόλο που το

πρόσωπό του ήταν ημιδιάφανο σαν πάγος και τα μάτια του

ορθάνοιχτα από το σοκ Η Ελάιζα σκόνταψε και λίγο έλειψε να

πέσει έτσι όπως έτρεξε να γονατίσει στο πλευρό του Πρώτα

τον κοίταξε με τρόμο έπειτα τύλιξε τα χέρια της γύρω του κι

ένιωσε το φόρεμά της να μουλιάζει από το αίμα που τώρα κυ-

λούσε από το κορμί εκείνου του ανθρώπου που αγαπούσε πιό-

τερο απrsquo όλους στον κόσμο

laquoΔεν είχε καμία πιθανότητα ο δύστυχοςraquo έλεγε κάποιος

laquoΒίδες καρφιά βελόνες γραμμοφώνου γυαλιά Φαίνεται πως

αυτά χρησιμοποίησαν τα καθάρματα για να φτιάξουν τη βόμβα

Κάτι τον χτύπησε κατευθείαν στο στήθος Σχεδόν σαν ακόντιο

θα έλεγα Όμως θα τους βρούμε αυτούς τους δήθεν μαχητές για

την ελευθερία που το προκάλεσαν αυτό ακόμα κι αν χρειαστεί

να κάνουμε φύλλο και φτερό ολόκληρο το Τσάντνι Τσοκraquo

Η Ελάιζα συνέχισε να κρατάει στην αγκαλιά της τον πατέ-

ρα της και με τα χείλη της στο αυτί του να του ψιθυρίζει

laquoΣrsquo αγαπάω μπαμπάraquo Και για όλη της τη ζωή έπειτα απrsquo αυτό

θα πίστευε βαθιά μέσα της ότι εκείνος την είχε ακούσει

Και τότε πάνω από τους ψιθύρους του πλήθους που δυ-

νάμωναν ολοένα το αγόρι τής είπε γλυκά laquoΣε παρακαλώ δε-

σποινίς έλα να σε βοηθήσω να σηκωθείς Πάει χάθηκεraquo

Όταν η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και τον κοίταξε τίποτα

γύρω της δεν έμοιαζε αληθινό

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

laquoΜακριά από εμάς στα όνειρα και τον χρόνο

η Ινδία ανήκει στην αρχαία Ανατολή της ψυχής μαςraquo

ndashΑντρέ Μαλρό Αnti-Memoirs 1967

19

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

1

Πριγκιπάτο της Τζουραϊπούρ Ρατζπουτάνα

Αυτοκρατορία της Ινδίας

Νοέμβριος 1930

Για μια στιγμή μόνο η Ελάιζα πρόλαβε να ρίξει μια ματιά στην

πρόσοψη του κάστρου Και τη σόκαρε ο τρόπος που λαμπύριζε

ndashένας αντικατοπτρισμός δημιουργημένος από την αχλή της

ερήμου ασυνήθιστος και κάπως τρομακτικός Ο άνεμος κόπα-

σε και κατόπιν δυνάμωσε ξανά και για μια στιγμή η Ελάιζα

έκλεισε τα μάτια της για να κρατήσει μακριά αυτή την τρεμου-

λιαστή προέκταση της άμμου Άσχετα από το πόσο μακριά βρι-

σκόταν από την πατρίδα και χωρίς την παραμικρή ιδέα για το

πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα το σίγουρο ήταν πως δεν

υπήρχε δρόμος επιστροφής και η Ελάιζα ένιωθε τον φόβο σαν

βαρίδι στο στομάχι της Στα είκοσι εννιά της αυτή θα ήταν η

μεγαλύτερη αποστολή της από τότε που είχε ξεκινήσει να δου-

λεύει ως επαγγελματίας φωτογράφος παρόλο που ακόμη δεν

της ήταν ξεκάθαρο για ποιον λόγο την είχε επιλέξει ο Κλίφορντ

Σόλτερ Όπως και να rsquoχε της είχε εξηγήσει πως ίσως άρμοζε

περισσότερο να φωτογραφίζει τις γυναίκες του κάστρου ε-

φόσον ήταν πολλοί αυτοί ndashκαι ειδικά οι άντρεςndash που ακόμη

αντιμετώπιζαν με δυσπιστία τους ξένους Και ο αντιβασιλέας

είχε ζητήσει συγκεκριμένα Βρετανό φωτογράφο θέλοντας να

προστατευτεί από έριδες και από αντικρουόμενα συμφέροντα

Η Ελάιζα θα πληρωνόταν κάθε μήνα ενώ θα την περίμενε και

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

μια εφάπαξ αμοιβή με την επιτυχή ολοκλήρωση της αποστο-

λής της

Άνοιξε τα μάτια της σε έναν αέρα βαρύ από τους λεπτούς

κόκκους της άμμου και της σκόνης Το κάστρο ήταν αθέατο

ακόμα μια φορά κι από πάνω της απλωνόταν ένας αρραγής

γαλάζιος ουρανός που σκόρπιζε αμείλικτα τη θέρμη του Ο συ-

νοδός της που την οδηγούσε στην πόλη στράφηκε για να της

πει να βιαστεί Η Ελάιζα έσκυψε το κεφάλι για να αποφύγει το

τσούξιμο στα μάτια και σκαρφάλωσε ξανά στην άμαξα που την

έσερναν καμήλες σφίγγοντας πάνω στο στήθος της την τσά-

ντα με τη φωτογραφική μηχανή της Πάνω απrsquo όλα δεν έπρεπε

να αφήσει την άμμο να της καταστρέψει το πολύτιμο φορτίο

Σαν ζύγωσαν κι άλλο τον προορισμό τους σήκωσε το

βλέμμα και αντίκρισε ένα φρούριο που απλωνόταν σαν ο-

πτασία στη βουνοκορφή Εκατοντάδες πουλιά χιμούσαν κατά

μήκος του μενεξεδένιου ορίζοντα ενώ ανάριες γραμμές από

ροδαλά σύννεφα ζωγράφιζαν λεπτεπίλεπτα σχέδια πάνω από

τα κεφάλια τους Σχεδόν ναρκωμένη από τη ζέστη πάλευε να

μην υποκύψει στη μαγεία Στο κάτω κάτω βρισκόταν εδώ για

να δουλέψει Ωστόσο δεν ήταν ο άνεμος που ανακαλούσε το

μακρινό παρελθόν απrsquo το οποίο προσπαθούσε να προφυλα-

χτεί καμπουριάζοντας ήταν οι δικές της πιο πρόσφατες ανα-

μνήσεις

Όταν η Άννα Φρέιζερ επικοινώνησε με τον Κλίφορντ Σόλ-

τερ εύπορο βαφτισιμιό του άντρα της είχε σκεφτεί πως με τις

δικές του διασυνδέσεις ίσως κατάφερνε να βρει για την κόρη

της μια θέση σε κάποιο γραφείο δικηγόρου στο Σάιρενσεστερ

ή κάτι παρόμοιο Είχε ελπίσει πως αυτό θα εμπόδιζε την κόρη

της να ακολουθήσει την καριέρα της φωτογράφου Άλλωστε

θα αναρωτιόταν ποιος θα ήθελε γυναίκα φωτογράφο Κι ό-

μως κάποιος ήθελε κι αυτός ήταν ο ίδιος ο Κλίφορντ που είχε

πει πως η Ελάιζα ήταν ιδανική και ταίριαζε απόλυτα στα σχέ-

διά του Η Άννα δεν είχε περιθώρια να φέρει αντιρρήσεις Ο

21

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Κλίφορντ ήταν εκπρόσωπος του Βρετανικού Στέμματος στο

κάτω κάτω κι έδινε λόγο μονάχα στον πολιτικό διοικητή του

Ρατζπουτάνα ή εκπρόσωπο του γενικού κυβερνήτη που α-

σκούσε έμμεση εξουσία και στα είκοσι δύο πριγκιπάτα Εκεί-

νος οι αρμοστές και οι κατώτεροι πολιτικοί αξιωματούχοι από

τις μικρότερες πολιτείες ανήκαν όλοι στον πολιτικό τομέα που

υπαγόταν κατευθείαν στον αντιβασιλέα

Κι έτσι τώρα η Ελάιζα βρισκόταν αντιμέτωπη με την προ-

οπτική παραμονής για έναν ολόκληρο χρόνο σε ένα κάστρο

όπου δεν γνώριζε κανέναν Αποστολή της ήταν να φωτογρα-

φίσει τη ζωή στο πριγκιπάτο για τη δημιουργία ενός νέου αρ-

χείου που θα συνόδευε τη μετακίνηση της έδρας της βρετανι-

κής κυβέρνησης από την Καλκούτα στο Δελχί Η ανοικοδόμηση

του Νέου Δελχί είχε διαρκέσει πολύ περισσότερο από τις αρχι-

κές προβλέψεις και ο πόλεμος είχε καθυστερήσει τα πάντα

αλλά τώρα είχε έρθει επιτέλους η ώρα

Είχε ακούσει με προσοχή τις προειδοποιήσεις της μητέρας

της για τα δεινά των ανθρώπων εδώ και τώρα έβλεπε τα χα-

μίνια που έπαιζαν μέσα στη σκόνη και το χώμα έξω από τα

θεόρατα τείχη του κάστρου Είδε μια ζητιάνα που καθόταν

σταυροπόδι δίπλα σε μια κοιμισμένη αγελάδα και κοιτούσε

ευθεία μπροστά της με αδειανό βλέμμα Κοντά της μια σκα-

λωσιά από μπαμπού στηριγμένη σε έναν ψηλό τοίχο ταλα-

ντευόταν επικίνδυνα από τον αέρα και δύο ξύλινες σανίδες

έδειχναν έτοιμες να φύγουν από τη θέση τους ακριβώς πάνω

από ένα γυμνό παιδί που καθόταν ανακούρκουδα κάτω στο

χώμα

laquoΣταμάταraquo φώναξε δυνατά στον οδηγό η Ελάιζα κι αμέ-

σως μόλις ακινητοποιήθηκε η άμαξα πήδηξε έξω ακριβώς τη

στιγμή που η μία σανίδα άρχιζε να γλιστράει από τα σχοινιά

της Με την καρδιά της να χτυπάει σαν τρελή άρπαξε το παιδί

και το τράβηξε μακριά από τον κίνδυνο Η σανίδα γκρεμίστηκε

στο έδαφος και διαλύθηκε σε κάμποσα κομμάτια Το παιδί

22

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

έτρεξε μακριά και ο οδηγός της άμαξας σήκωσε αδιάφορα τους

ώμους Μα δεν τους ένοιαζε αναρωτήθηκε η Ελάιζα την ώρα

που ανηφόριζαν τη ράμπα

Λίγα λεπτά αργότερα ο οδηγός της άμαξας διαπληκτιζό-

ταν με τους φρουρούς έξω απrsquo το κάστρο Δεν έδειχναν πρό-

θυμοι να την εξυπηρετήσουν παρόλο που τους είχε δείξει τα

έγγραφα Η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και αντίκρισε την αφι-

λόξενη πρόσοψη και τη θεόρατη είσοδο με την πύλη αρκετά

φαρδιά για να χωράει ολάκερο στρατό minusκαμήλες άλογα μέ-

χρι και άμαξες Και είχε ακούσει πως ο ηγεμόνας είχε στην

κατοχή του κάμποσα αυτοκίνητα Το όχημα με το οποίο ταξί-

δευε η Ελάιζα είχε πάθει βλάβη πράγμα που σήμαινε πως είχε

αναγκαστεί να συνεχίσει με άμαξα που την έσερναν καμήλες

κι αυτό με τη σειρά του σήμαινε πως τώρα ήταν κουρασμένη

διψασμένη και καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια με

σκόνη Την ένιωθε στα πονεμένα μάτια της και στο κεφάλι

της που την έτρωγε Και δεν κατάφερνε να συγκρατηθεί και

να μην ξυστεί παρόλο που καταλάβαινε πως έτσι έκανε τα

πράγματα χειρότερα

Εντέλει μια γυναίκα φάνηκε στην πύλη Ένα μακρύ λεπτό

μαντίλι σκέπαζε το πρόσωπό της κι άφηνε έκθετα μονάχα τα

μαύρα μάτια της

laquoΤο όνομά σουraquo

Η Ελάιζα της είπε ποια ήταν και σκίασε τα δικά της μάτια

για να τα προστατέψει από τον εκτυφλωτικό απογευματινό

ήλιο

laquoΑκολούθησέ μεraquo

Η γυναίκα έγνεψε στους φρουρούς που έδειξαν να δυσα-

ρεστούνται παρrsquo όλα αυτά άφησαν και τις δυο να μπουν Είχαν

περάσει δεκαοχτώ χρόνια από την ημέρα που η Ελάιζα κι η μη-

τέρα της είχαν αφήσει την Ινδία για να γυρίσουν στην Αγγλία

Δεκαοχτώ χρόνια ευκαιριών που ολοένα λιγόστευαν για την

Άννα Φρέιζερ Όμως η Ελάιζα είχε πάρει την απόφαση να ζή-

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

laquoΜακριά από εμάς στα όνειρα και τον χρόνο

η Ινδία ανήκει στην αρχαία Ανατολή της ψυχής μαςraquo

ndashΑντρέ Μαλρό Αnti-Memoirs 1967

19

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

1

Πριγκιπάτο της Τζουραϊπούρ Ρατζπουτάνα

Αυτοκρατορία της Ινδίας

Νοέμβριος 1930

Για μια στιγμή μόνο η Ελάιζα πρόλαβε να ρίξει μια ματιά στην

πρόσοψη του κάστρου Και τη σόκαρε ο τρόπος που λαμπύριζε

ndashένας αντικατοπτρισμός δημιουργημένος από την αχλή της

ερήμου ασυνήθιστος και κάπως τρομακτικός Ο άνεμος κόπα-

σε και κατόπιν δυνάμωσε ξανά και για μια στιγμή η Ελάιζα

έκλεισε τα μάτια της για να κρατήσει μακριά αυτή την τρεμου-

λιαστή προέκταση της άμμου Άσχετα από το πόσο μακριά βρι-

σκόταν από την πατρίδα και χωρίς την παραμικρή ιδέα για το

πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα το σίγουρο ήταν πως δεν

υπήρχε δρόμος επιστροφής και η Ελάιζα ένιωθε τον φόβο σαν

βαρίδι στο στομάχι της Στα είκοσι εννιά της αυτή θα ήταν η

μεγαλύτερη αποστολή της από τότε που είχε ξεκινήσει να δου-

λεύει ως επαγγελματίας φωτογράφος παρόλο που ακόμη δεν

της ήταν ξεκάθαρο για ποιον λόγο την είχε επιλέξει ο Κλίφορντ

Σόλτερ Όπως και να rsquoχε της είχε εξηγήσει πως ίσως άρμοζε

περισσότερο να φωτογραφίζει τις γυναίκες του κάστρου ε-

φόσον ήταν πολλοί αυτοί ndashκαι ειδικά οι άντρεςndash που ακόμη

αντιμετώπιζαν με δυσπιστία τους ξένους Και ο αντιβασιλέας

είχε ζητήσει συγκεκριμένα Βρετανό φωτογράφο θέλοντας να

προστατευτεί από έριδες και από αντικρουόμενα συμφέροντα

Η Ελάιζα θα πληρωνόταν κάθε μήνα ενώ θα την περίμενε και

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

μια εφάπαξ αμοιβή με την επιτυχή ολοκλήρωση της αποστο-

λής της

Άνοιξε τα μάτια της σε έναν αέρα βαρύ από τους λεπτούς

κόκκους της άμμου και της σκόνης Το κάστρο ήταν αθέατο

ακόμα μια φορά κι από πάνω της απλωνόταν ένας αρραγής

γαλάζιος ουρανός που σκόρπιζε αμείλικτα τη θέρμη του Ο συ-

νοδός της που την οδηγούσε στην πόλη στράφηκε για να της

πει να βιαστεί Η Ελάιζα έσκυψε το κεφάλι για να αποφύγει το

τσούξιμο στα μάτια και σκαρφάλωσε ξανά στην άμαξα που την

έσερναν καμήλες σφίγγοντας πάνω στο στήθος της την τσά-

ντα με τη φωτογραφική μηχανή της Πάνω απrsquo όλα δεν έπρεπε

να αφήσει την άμμο να της καταστρέψει το πολύτιμο φορτίο

Σαν ζύγωσαν κι άλλο τον προορισμό τους σήκωσε το

βλέμμα και αντίκρισε ένα φρούριο που απλωνόταν σαν ο-

πτασία στη βουνοκορφή Εκατοντάδες πουλιά χιμούσαν κατά

μήκος του μενεξεδένιου ορίζοντα ενώ ανάριες γραμμές από

ροδαλά σύννεφα ζωγράφιζαν λεπτεπίλεπτα σχέδια πάνω από

τα κεφάλια τους Σχεδόν ναρκωμένη από τη ζέστη πάλευε να

μην υποκύψει στη μαγεία Στο κάτω κάτω βρισκόταν εδώ για

να δουλέψει Ωστόσο δεν ήταν ο άνεμος που ανακαλούσε το

μακρινό παρελθόν απrsquo το οποίο προσπαθούσε να προφυλα-

χτεί καμπουριάζοντας ήταν οι δικές της πιο πρόσφατες ανα-

μνήσεις

Όταν η Άννα Φρέιζερ επικοινώνησε με τον Κλίφορντ Σόλ-

τερ εύπορο βαφτισιμιό του άντρα της είχε σκεφτεί πως με τις

δικές του διασυνδέσεις ίσως κατάφερνε να βρει για την κόρη

της μια θέση σε κάποιο γραφείο δικηγόρου στο Σάιρενσεστερ

ή κάτι παρόμοιο Είχε ελπίσει πως αυτό θα εμπόδιζε την κόρη

της να ακολουθήσει την καριέρα της φωτογράφου Άλλωστε

θα αναρωτιόταν ποιος θα ήθελε γυναίκα φωτογράφο Κι ό-

μως κάποιος ήθελε κι αυτός ήταν ο ίδιος ο Κλίφορντ που είχε

πει πως η Ελάιζα ήταν ιδανική και ταίριαζε απόλυτα στα σχέ-

διά του Η Άννα δεν είχε περιθώρια να φέρει αντιρρήσεις Ο

21

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Κλίφορντ ήταν εκπρόσωπος του Βρετανικού Στέμματος στο

κάτω κάτω κι έδινε λόγο μονάχα στον πολιτικό διοικητή του

Ρατζπουτάνα ή εκπρόσωπο του γενικού κυβερνήτη που α-

σκούσε έμμεση εξουσία και στα είκοσι δύο πριγκιπάτα Εκεί-

νος οι αρμοστές και οι κατώτεροι πολιτικοί αξιωματούχοι από

τις μικρότερες πολιτείες ανήκαν όλοι στον πολιτικό τομέα που

υπαγόταν κατευθείαν στον αντιβασιλέα

Κι έτσι τώρα η Ελάιζα βρισκόταν αντιμέτωπη με την προ-

οπτική παραμονής για έναν ολόκληρο χρόνο σε ένα κάστρο

όπου δεν γνώριζε κανέναν Αποστολή της ήταν να φωτογρα-

φίσει τη ζωή στο πριγκιπάτο για τη δημιουργία ενός νέου αρ-

χείου που θα συνόδευε τη μετακίνηση της έδρας της βρετανι-

κής κυβέρνησης από την Καλκούτα στο Δελχί Η ανοικοδόμηση

του Νέου Δελχί είχε διαρκέσει πολύ περισσότερο από τις αρχι-

κές προβλέψεις και ο πόλεμος είχε καθυστερήσει τα πάντα

αλλά τώρα είχε έρθει επιτέλους η ώρα

Είχε ακούσει με προσοχή τις προειδοποιήσεις της μητέρας

της για τα δεινά των ανθρώπων εδώ και τώρα έβλεπε τα χα-

μίνια που έπαιζαν μέσα στη σκόνη και το χώμα έξω από τα

θεόρατα τείχη του κάστρου Είδε μια ζητιάνα που καθόταν

σταυροπόδι δίπλα σε μια κοιμισμένη αγελάδα και κοιτούσε

ευθεία μπροστά της με αδειανό βλέμμα Κοντά της μια σκα-

λωσιά από μπαμπού στηριγμένη σε έναν ψηλό τοίχο ταλα-

ντευόταν επικίνδυνα από τον αέρα και δύο ξύλινες σανίδες

έδειχναν έτοιμες να φύγουν από τη θέση τους ακριβώς πάνω

από ένα γυμνό παιδί που καθόταν ανακούρκουδα κάτω στο

χώμα

laquoΣταμάταraquo φώναξε δυνατά στον οδηγό η Ελάιζα κι αμέ-

σως μόλις ακινητοποιήθηκε η άμαξα πήδηξε έξω ακριβώς τη

στιγμή που η μία σανίδα άρχιζε να γλιστράει από τα σχοινιά

της Με την καρδιά της να χτυπάει σαν τρελή άρπαξε το παιδί

και το τράβηξε μακριά από τον κίνδυνο Η σανίδα γκρεμίστηκε

στο έδαφος και διαλύθηκε σε κάμποσα κομμάτια Το παιδί

22

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

έτρεξε μακριά και ο οδηγός της άμαξας σήκωσε αδιάφορα τους

ώμους Μα δεν τους ένοιαζε αναρωτήθηκε η Ελάιζα την ώρα

που ανηφόριζαν τη ράμπα

Λίγα λεπτά αργότερα ο οδηγός της άμαξας διαπληκτιζό-

ταν με τους φρουρούς έξω απrsquo το κάστρο Δεν έδειχναν πρό-

θυμοι να την εξυπηρετήσουν παρόλο που τους είχε δείξει τα

έγγραφα Η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και αντίκρισε την αφι-

λόξενη πρόσοψη και τη θεόρατη είσοδο με την πύλη αρκετά

φαρδιά για να χωράει ολάκερο στρατό minusκαμήλες άλογα μέ-

χρι και άμαξες Και είχε ακούσει πως ο ηγεμόνας είχε στην

κατοχή του κάμποσα αυτοκίνητα Το όχημα με το οποίο ταξί-

δευε η Ελάιζα είχε πάθει βλάβη πράγμα που σήμαινε πως είχε

αναγκαστεί να συνεχίσει με άμαξα που την έσερναν καμήλες

κι αυτό με τη σειρά του σήμαινε πως τώρα ήταν κουρασμένη

διψασμένη και καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια με

σκόνη Την ένιωθε στα πονεμένα μάτια της και στο κεφάλι

της που την έτρωγε Και δεν κατάφερνε να συγκρατηθεί και

να μην ξυστεί παρόλο που καταλάβαινε πως έτσι έκανε τα

πράγματα χειρότερα

Εντέλει μια γυναίκα φάνηκε στην πύλη Ένα μακρύ λεπτό

μαντίλι σκέπαζε το πρόσωπό της κι άφηνε έκθετα μονάχα τα

μαύρα μάτια της

laquoΤο όνομά σουraquo

Η Ελάιζα της είπε ποια ήταν και σκίασε τα δικά της μάτια

για να τα προστατέψει από τον εκτυφλωτικό απογευματινό

ήλιο

laquoΑκολούθησέ μεraquo

Η γυναίκα έγνεψε στους φρουρούς που έδειξαν να δυσα-

ρεστούνται παρrsquo όλα αυτά άφησαν και τις δυο να μπουν Είχαν

περάσει δεκαοχτώ χρόνια από την ημέρα που η Ελάιζα κι η μη-

τέρα της είχαν αφήσει την Ινδία για να γυρίσουν στην Αγγλία

Δεκαοχτώ χρόνια ευκαιριών που ολοένα λιγόστευαν για την

Άννα Φρέιζερ Όμως η Ελάιζα είχε πάρει την απόφαση να ζή-

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού

19

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

1

Πριγκιπάτο της Τζουραϊπούρ Ρατζπουτάνα

Αυτοκρατορία της Ινδίας

Νοέμβριος 1930

Για μια στιγμή μόνο η Ελάιζα πρόλαβε να ρίξει μια ματιά στην

πρόσοψη του κάστρου Και τη σόκαρε ο τρόπος που λαμπύριζε

ndashένας αντικατοπτρισμός δημιουργημένος από την αχλή της

ερήμου ασυνήθιστος και κάπως τρομακτικός Ο άνεμος κόπα-

σε και κατόπιν δυνάμωσε ξανά και για μια στιγμή η Ελάιζα

έκλεισε τα μάτια της για να κρατήσει μακριά αυτή την τρεμου-

λιαστή προέκταση της άμμου Άσχετα από το πόσο μακριά βρι-

σκόταν από την πατρίδα και χωρίς την παραμικρή ιδέα για το

πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα το σίγουρο ήταν πως δεν

υπήρχε δρόμος επιστροφής και η Ελάιζα ένιωθε τον φόβο σαν

βαρίδι στο στομάχι της Στα είκοσι εννιά της αυτή θα ήταν η

μεγαλύτερη αποστολή της από τότε που είχε ξεκινήσει να δου-

λεύει ως επαγγελματίας φωτογράφος παρόλο που ακόμη δεν

της ήταν ξεκάθαρο για ποιον λόγο την είχε επιλέξει ο Κλίφορντ

Σόλτερ Όπως και να rsquoχε της είχε εξηγήσει πως ίσως άρμοζε

περισσότερο να φωτογραφίζει τις γυναίκες του κάστρου ε-

φόσον ήταν πολλοί αυτοί ndashκαι ειδικά οι άντρεςndash που ακόμη

αντιμετώπιζαν με δυσπιστία τους ξένους Και ο αντιβασιλέας

είχε ζητήσει συγκεκριμένα Βρετανό φωτογράφο θέλοντας να

προστατευτεί από έριδες και από αντικρουόμενα συμφέροντα

Η Ελάιζα θα πληρωνόταν κάθε μήνα ενώ θα την περίμενε και

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

μια εφάπαξ αμοιβή με την επιτυχή ολοκλήρωση της αποστο-

λής της

Άνοιξε τα μάτια της σε έναν αέρα βαρύ από τους λεπτούς

κόκκους της άμμου και της σκόνης Το κάστρο ήταν αθέατο

ακόμα μια φορά κι από πάνω της απλωνόταν ένας αρραγής

γαλάζιος ουρανός που σκόρπιζε αμείλικτα τη θέρμη του Ο συ-

νοδός της που την οδηγούσε στην πόλη στράφηκε για να της

πει να βιαστεί Η Ελάιζα έσκυψε το κεφάλι για να αποφύγει το

τσούξιμο στα μάτια και σκαρφάλωσε ξανά στην άμαξα που την

έσερναν καμήλες σφίγγοντας πάνω στο στήθος της την τσά-

ντα με τη φωτογραφική μηχανή της Πάνω απrsquo όλα δεν έπρεπε

να αφήσει την άμμο να της καταστρέψει το πολύτιμο φορτίο

Σαν ζύγωσαν κι άλλο τον προορισμό τους σήκωσε το

βλέμμα και αντίκρισε ένα φρούριο που απλωνόταν σαν ο-

πτασία στη βουνοκορφή Εκατοντάδες πουλιά χιμούσαν κατά

μήκος του μενεξεδένιου ορίζοντα ενώ ανάριες γραμμές από

ροδαλά σύννεφα ζωγράφιζαν λεπτεπίλεπτα σχέδια πάνω από

τα κεφάλια τους Σχεδόν ναρκωμένη από τη ζέστη πάλευε να

μην υποκύψει στη μαγεία Στο κάτω κάτω βρισκόταν εδώ για

να δουλέψει Ωστόσο δεν ήταν ο άνεμος που ανακαλούσε το

μακρινό παρελθόν απrsquo το οποίο προσπαθούσε να προφυλα-

χτεί καμπουριάζοντας ήταν οι δικές της πιο πρόσφατες ανα-

μνήσεις

Όταν η Άννα Φρέιζερ επικοινώνησε με τον Κλίφορντ Σόλ-

τερ εύπορο βαφτισιμιό του άντρα της είχε σκεφτεί πως με τις

δικές του διασυνδέσεις ίσως κατάφερνε να βρει για την κόρη

της μια θέση σε κάποιο γραφείο δικηγόρου στο Σάιρενσεστερ

ή κάτι παρόμοιο Είχε ελπίσει πως αυτό θα εμπόδιζε την κόρη

της να ακολουθήσει την καριέρα της φωτογράφου Άλλωστε

θα αναρωτιόταν ποιος θα ήθελε γυναίκα φωτογράφο Κι ό-

μως κάποιος ήθελε κι αυτός ήταν ο ίδιος ο Κλίφορντ που είχε

πει πως η Ελάιζα ήταν ιδανική και ταίριαζε απόλυτα στα σχέ-

διά του Η Άννα δεν είχε περιθώρια να φέρει αντιρρήσεις Ο

21

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Κλίφορντ ήταν εκπρόσωπος του Βρετανικού Στέμματος στο

κάτω κάτω κι έδινε λόγο μονάχα στον πολιτικό διοικητή του

Ρατζπουτάνα ή εκπρόσωπο του γενικού κυβερνήτη που α-

σκούσε έμμεση εξουσία και στα είκοσι δύο πριγκιπάτα Εκεί-

νος οι αρμοστές και οι κατώτεροι πολιτικοί αξιωματούχοι από

τις μικρότερες πολιτείες ανήκαν όλοι στον πολιτικό τομέα που

υπαγόταν κατευθείαν στον αντιβασιλέα

Κι έτσι τώρα η Ελάιζα βρισκόταν αντιμέτωπη με την προ-

οπτική παραμονής για έναν ολόκληρο χρόνο σε ένα κάστρο

όπου δεν γνώριζε κανέναν Αποστολή της ήταν να φωτογρα-

φίσει τη ζωή στο πριγκιπάτο για τη δημιουργία ενός νέου αρ-

χείου που θα συνόδευε τη μετακίνηση της έδρας της βρετανι-

κής κυβέρνησης από την Καλκούτα στο Δελχί Η ανοικοδόμηση

του Νέου Δελχί είχε διαρκέσει πολύ περισσότερο από τις αρχι-

κές προβλέψεις και ο πόλεμος είχε καθυστερήσει τα πάντα

αλλά τώρα είχε έρθει επιτέλους η ώρα

Είχε ακούσει με προσοχή τις προειδοποιήσεις της μητέρας

της για τα δεινά των ανθρώπων εδώ και τώρα έβλεπε τα χα-

μίνια που έπαιζαν μέσα στη σκόνη και το χώμα έξω από τα

θεόρατα τείχη του κάστρου Είδε μια ζητιάνα που καθόταν

σταυροπόδι δίπλα σε μια κοιμισμένη αγελάδα και κοιτούσε

ευθεία μπροστά της με αδειανό βλέμμα Κοντά της μια σκα-

λωσιά από μπαμπού στηριγμένη σε έναν ψηλό τοίχο ταλα-

ντευόταν επικίνδυνα από τον αέρα και δύο ξύλινες σανίδες

έδειχναν έτοιμες να φύγουν από τη θέση τους ακριβώς πάνω

από ένα γυμνό παιδί που καθόταν ανακούρκουδα κάτω στο

χώμα

laquoΣταμάταraquo φώναξε δυνατά στον οδηγό η Ελάιζα κι αμέ-

σως μόλις ακινητοποιήθηκε η άμαξα πήδηξε έξω ακριβώς τη

στιγμή που η μία σανίδα άρχιζε να γλιστράει από τα σχοινιά

της Με την καρδιά της να χτυπάει σαν τρελή άρπαξε το παιδί

και το τράβηξε μακριά από τον κίνδυνο Η σανίδα γκρεμίστηκε

στο έδαφος και διαλύθηκε σε κάμποσα κομμάτια Το παιδί

22

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

έτρεξε μακριά και ο οδηγός της άμαξας σήκωσε αδιάφορα τους

ώμους Μα δεν τους ένοιαζε αναρωτήθηκε η Ελάιζα την ώρα

που ανηφόριζαν τη ράμπα

Λίγα λεπτά αργότερα ο οδηγός της άμαξας διαπληκτιζό-

ταν με τους φρουρούς έξω απrsquo το κάστρο Δεν έδειχναν πρό-

θυμοι να την εξυπηρετήσουν παρόλο που τους είχε δείξει τα

έγγραφα Η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και αντίκρισε την αφι-

λόξενη πρόσοψη και τη θεόρατη είσοδο με την πύλη αρκετά

φαρδιά για να χωράει ολάκερο στρατό minusκαμήλες άλογα μέ-

χρι και άμαξες Και είχε ακούσει πως ο ηγεμόνας είχε στην

κατοχή του κάμποσα αυτοκίνητα Το όχημα με το οποίο ταξί-

δευε η Ελάιζα είχε πάθει βλάβη πράγμα που σήμαινε πως είχε

αναγκαστεί να συνεχίσει με άμαξα που την έσερναν καμήλες

κι αυτό με τη σειρά του σήμαινε πως τώρα ήταν κουρασμένη

διψασμένη και καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια με

σκόνη Την ένιωθε στα πονεμένα μάτια της και στο κεφάλι

της που την έτρωγε Και δεν κατάφερνε να συγκρατηθεί και

να μην ξυστεί παρόλο που καταλάβαινε πως έτσι έκανε τα

πράγματα χειρότερα

Εντέλει μια γυναίκα φάνηκε στην πύλη Ένα μακρύ λεπτό

μαντίλι σκέπαζε το πρόσωπό της κι άφηνε έκθετα μονάχα τα

μαύρα μάτια της

laquoΤο όνομά σουraquo

Η Ελάιζα της είπε ποια ήταν και σκίασε τα δικά της μάτια

για να τα προστατέψει από τον εκτυφλωτικό απογευματινό

ήλιο

laquoΑκολούθησέ μεraquo

Η γυναίκα έγνεψε στους φρουρούς που έδειξαν να δυσα-

ρεστούνται παρrsquo όλα αυτά άφησαν και τις δυο να μπουν Είχαν

περάσει δεκαοχτώ χρόνια από την ημέρα που η Ελάιζα κι η μη-

τέρα της είχαν αφήσει την Ινδία για να γυρίσουν στην Αγγλία

Δεκαοχτώ χρόνια ευκαιριών που ολοένα λιγόστευαν για την

Άννα Φρέιζερ Όμως η Ελάιζα είχε πάρει την απόφαση να ζή-

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

μια εφάπαξ αμοιβή με την επιτυχή ολοκλήρωση της αποστο-

λής της

Άνοιξε τα μάτια της σε έναν αέρα βαρύ από τους λεπτούς

κόκκους της άμμου και της σκόνης Το κάστρο ήταν αθέατο

ακόμα μια φορά κι από πάνω της απλωνόταν ένας αρραγής

γαλάζιος ουρανός που σκόρπιζε αμείλικτα τη θέρμη του Ο συ-

νοδός της που την οδηγούσε στην πόλη στράφηκε για να της

πει να βιαστεί Η Ελάιζα έσκυψε το κεφάλι για να αποφύγει το

τσούξιμο στα μάτια και σκαρφάλωσε ξανά στην άμαξα που την

έσερναν καμήλες σφίγγοντας πάνω στο στήθος της την τσά-

ντα με τη φωτογραφική μηχανή της Πάνω απrsquo όλα δεν έπρεπε

να αφήσει την άμμο να της καταστρέψει το πολύτιμο φορτίο

Σαν ζύγωσαν κι άλλο τον προορισμό τους σήκωσε το

βλέμμα και αντίκρισε ένα φρούριο που απλωνόταν σαν ο-

πτασία στη βουνοκορφή Εκατοντάδες πουλιά χιμούσαν κατά

μήκος του μενεξεδένιου ορίζοντα ενώ ανάριες γραμμές από

ροδαλά σύννεφα ζωγράφιζαν λεπτεπίλεπτα σχέδια πάνω από

τα κεφάλια τους Σχεδόν ναρκωμένη από τη ζέστη πάλευε να

μην υποκύψει στη μαγεία Στο κάτω κάτω βρισκόταν εδώ για

να δουλέψει Ωστόσο δεν ήταν ο άνεμος που ανακαλούσε το

μακρινό παρελθόν απrsquo το οποίο προσπαθούσε να προφυλα-

χτεί καμπουριάζοντας ήταν οι δικές της πιο πρόσφατες ανα-

μνήσεις

Όταν η Άννα Φρέιζερ επικοινώνησε με τον Κλίφορντ Σόλ-

τερ εύπορο βαφτισιμιό του άντρα της είχε σκεφτεί πως με τις

δικές του διασυνδέσεις ίσως κατάφερνε να βρει για την κόρη

της μια θέση σε κάποιο γραφείο δικηγόρου στο Σάιρενσεστερ

ή κάτι παρόμοιο Είχε ελπίσει πως αυτό θα εμπόδιζε την κόρη

της να ακολουθήσει την καριέρα της φωτογράφου Άλλωστε

θα αναρωτιόταν ποιος θα ήθελε γυναίκα φωτογράφο Κι ό-

μως κάποιος ήθελε κι αυτός ήταν ο ίδιος ο Κλίφορντ που είχε

πει πως η Ελάιζα ήταν ιδανική και ταίριαζε απόλυτα στα σχέ-

διά του Η Άννα δεν είχε περιθώρια να φέρει αντιρρήσεις Ο

21

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Κλίφορντ ήταν εκπρόσωπος του Βρετανικού Στέμματος στο

κάτω κάτω κι έδινε λόγο μονάχα στον πολιτικό διοικητή του

Ρατζπουτάνα ή εκπρόσωπο του γενικού κυβερνήτη που α-

σκούσε έμμεση εξουσία και στα είκοσι δύο πριγκιπάτα Εκεί-

νος οι αρμοστές και οι κατώτεροι πολιτικοί αξιωματούχοι από

τις μικρότερες πολιτείες ανήκαν όλοι στον πολιτικό τομέα που

υπαγόταν κατευθείαν στον αντιβασιλέα

Κι έτσι τώρα η Ελάιζα βρισκόταν αντιμέτωπη με την προ-

οπτική παραμονής για έναν ολόκληρο χρόνο σε ένα κάστρο

όπου δεν γνώριζε κανέναν Αποστολή της ήταν να φωτογρα-

φίσει τη ζωή στο πριγκιπάτο για τη δημιουργία ενός νέου αρ-

χείου που θα συνόδευε τη μετακίνηση της έδρας της βρετανι-

κής κυβέρνησης από την Καλκούτα στο Δελχί Η ανοικοδόμηση

του Νέου Δελχί είχε διαρκέσει πολύ περισσότερο από τις αρχι-

κές προβλέψεις και ο πόλεμος είχε καθυστερήσει τα πάντα

αλλά τώρα είχε έρθει επιτέλους η ώρα

Είχε ακούσει με προσοχή τις προειδοποιήσεις της μητέρας

της για τα δεινά των ανθρώπων εδώ και τώρα έβλεπε τα χα-

μίνια που έπαιζαν μέσα στη σκόνη και το χώμα έξω από τα

θεόρατα τείχη του κάστρου Είδε μια ζητιάνα που καθόταν

σταυροπόδι δίπλα σε μια κοιμισμένη αγελάδα και κοιτούσε

ευθεία μπροστά της με αδειανό βλέμμα Κοντά της μια σκα-

λωσιά από μπαμπού στηριγμένη σε έναν ψηλό τοίχο ταλα-

ντευόταν επικίνδυνα από τον αέρα και δύο ξύλινες σανίδες

έδειχναν έτοιμες να φύγουν από τη θέση τους ακριβώς πάνω

από ένα γυμνό παιδί που καθόταν ανακούρκουδα κάτω στο

χώμα

laquoΣταμάταraquo φώναξε δυνατά στον οδηγό η Ελάιζα κι αμέ-

σως μόλις ακινητοποιήθηκε η άμαξα πήδηξε έξω ακριβώς τη

στιγμή που η μία σανίδα άρχιζε να γλιστράει από τα σχοινιά

της Με την καρδιά της να χτυπάει σαν τρελή άρπαξε το παιδί

και το τράβηξε μακριά από τον κίνδυνο Η σανίδα γκρεμίστηκε

στο έδαφος και διαλύθηκε σε κάμποσα κομμάτια Το παιδί

22

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

έτρεξε μακριά και ο οδηγός της άμαξας σήκωσε αδιάφορα τους

ώμους Μα δεν τους ένοιαζε αναρωτήθηκε η Ελάιζα την ώρα

που ανηφόριζαν τη ράμπα

Λίγα λεπτά αργότερα ο οδηγός της άμαξας διαπληκτιζό-

ταν με τους φρουρούς έξω απrsquo το κάστρο Δεν έδειχναν πρό-

θυμοι να την εξυπηρετήσουν παρόλο που τους είχε δείξει τα

έγγραφα Η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και αντίκρισε την αφι-

λόξενη πρόσοψη και τη θεόρατη είσοδο με την πύλη αρκετά

φαρδιά για να χωράει ολάκερο στρατό minusκαμήλες άλογα μέ-

χρι και άμαξες Και είχε ακούσει πως ο ηγεμόνας είχε στην

κατοχή του κάμποσα αυτοκίνητα Το όχημα με το οποίο ταξί-

δευε η Ελάιζα είχε πάθει βλάβη πράγμα που σήμαινε πως είχε

αναγκαστεί να συνεχίσει με άμαξα που την έσερναν καμήλες

κι αυτό με τη σειρά του σήμαινε πως τώρα ήταν κουρασμένη

διψασμένη και καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια με

σκόνη Την ένιωθε στα πονεμένα μάτια της και στο κεφάλι

της που την έτρωγε Και δεν κατάφερνε να συγκρατηθεί και

να μην ξυστεί παρόλο που καταλάβαινε πως έτσι έκανε τα

πράγματα χειρότερα

Εντέλει μια γυναίκα φάνηκε στην πύλη Ένα μακρύ λεπτό

μαντίλι σκέπαζε το πρόσωπό της κι άφηνε έκθετα μονάχα τα

μαύρα μάτια της

laquoΤο όνομά σουraquo

Η Ελάιζα της είπε ποια ήταν και σκίασε τα δικά της μάτια

για να τα προστατέψει από τον εκτυφλωτικό απογευματινό

ήλιο

laquoΑκολούθησέ μεraquo

Η γυναίκα έγνεψε στους φρουρούς που έδειξαν να δυσα-

ρεστούνται παρrsquo όλα αυτά άφησαν και τις δυο να μπουν Είχαν

περάσει δεκαοχτώ χρόνια από την ημέρα που η Ελάιζα κι η μη-

τέρα της είχαν αφήσει την Ινδία για να γυρίσουν στην Αγγλία

Δεκαοχτώ χρόνια ευκαιριών που ολοένα λιγόστευαν για την

Άννα Φρέιζερ Όμως η Ελάιζα είχε πάρει την απόφαση να ζή-

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού

21

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Κλίφορντ ήταν εκπρόσωπος του Βρετανικού Στέμματος στο

κάτω κάτω κι έδινε λόγο μονάχα στον πολιτικό διοικητή του

Ρατζπουτάνα ή εκπρόσωπο του γενικού κυβερνήτη που α-

σκούσε έμμεση εξουσία και στα είκοσι δύο πριγκιπάτα Εκεί-

νος οι αρμοστές και οι κατώτεροι πολιτικοί αξιωματούχοι από

τις μικρότερες πολιτείες ανήκαν όλοι στον πολιτικό τομέα που

υπαγόταν κατευθείαν στον αντιβασιλέα

Κι έτσι τώρα η Ελάιζα βρισκόταν αντιμέτωπη με την προ-

οπτική παραμονής για έναν ολόκληρο χρόνο σε ένα κάστρο

όπου δεν γνώριζε κανέναν Αποστολή της ήταν να φωτογρα-

φίσει τη ζωή στο πριγκιπάτο για τη δημιουργία ενός νέου αρ-

χείου που θα συνόδευε τη μετακίνηση της έδρας της βρετανι-

κής κυβέρνησης από την Καλκούτα στο Δελχί Η ανοικοδόμηση

του Νέου Δελχί είχε διαρκέσει πολύ περισσότερο από τις αρχι-

κές προβλέψεις και ο πόλεμος είχε καθυστερήσει τα πάντα

αλλά τώρα είχε έρθει επιτέλους η ώρα

Είχε ακούσει με προσοχή τις προειδοποιήσεις της μητέρας

της για τα δεινά των ανθρώπων εδώ και τώρα έβλεπε τα χα-

μίνια που έπαιζαν μέσα στη σκόνη και το χώμα έξω από τα

θεόρατα τείχη του κάστρου Είδε μια ζητιάνα που καθόταν

σταυροπόδι δίπλα σε μια κοιμισμένη αγελάδα και κοιτούσε

ευθεία μπροστά της με αδειανό βλέμμα Κοντά της μια σκα-

λωσιά από μπαμπού στηριγμένη σε έναν ψηλό τοίχο ταλα-

ντευόταν επικίνδυνα από τον αέρα και δύο ξύλινες σανίδες

έδειχναν έτοιμες να φύγουν από τη θέση τους ακριβώς πάνω

από ένα γυμνό παιδί που καθόταν ανακούρκουδα κάτω στο

χώμα

laquoΣταμάταraquo φώναξε δυνατά στον οδηγό η Ελάιζα κι αμέ-

σως μόλις ακινητοποιήθηκε η άμαξα πήδηξε έξω ακριβώς τη

στιγμή που η μία σανίδα άρχιζε να γλιστράει από τα σχοινιά

της Με την καρδιά της να χτυπάει σαν τρελή άρπαξε το παιδί

και το τράβηξε μακριά από τον κίνδυνο Η σανίδα γκρεμίστηκε

στο έδαφος και διαλύθηκε σε κάμποσα κομμάτια Το παιδί

22

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

έτρεξε μακριά και ο οδηγός της άμαξας σήκωσε αδιάφορα τους

ώμους Μα δεν τους ένοιαζε αναρωτήθηκε η Ελάιζα την ώρα

που ανηφόριζαν τη ράμπα

Λίγα λεπτά αργότερα ο οδηγός της άμαξας διαπληκτιζό-

ταν με τους φρουρούς έξω απrsquo το κάστρο Δεν έδειχναν πρό-

θυμοι να την εξυπηρετήσουν παρόλο που τους είχε δείξει τα

έγγραφα Η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και αντίκρισε την αφι-

λόξενη πρόσοψη και τη θεόρατη είσοδο με την πύλη αρκετά

φαρδιά για να χωράει ολάκερο στρατό minusκαμήλες άλογα μέ-

χρι και άμαξες Και είχε ακούσει πως ο ηγεμόνας είχε στην

κατοχή του κάμποσα αυτοκίνητα Το όχημα με το οποίο ταξί-

δευε η Ελάιζα είχε πάθει βλάβη πράγμα που σήμαινε πως είχε

αναγκαστεί να συνεχίσει με άμαξα που την έσερναν καμήλες

κι αυτό με τη σειρά του σήμαινε πως τώρα ήταν κουρασμένη

διψασμένη και καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια με

σκόνη Την ένιωθε στα πονεμένα μάτια της και στο κεφάλι

της που την έτρωγε Και δεν κατάφερνε να συγκρατηθεί και

να μην ξυστεί παρόλο που καταλάβαινε πως έτσι έκανε τα

πράγματα χειρότερα

Εντέλει μια γυναίκα φάνηκε στην πύλη Ένα μακρύ λεπτό

μαντίλι σκέπαζε το πρόσωπό της κι άφηνε έκθετα μονάχα τα

μαύρα μάτια της

laquoΤο όνομά σουraquo

Η Ελάιζα της είπε ποια ήταν και σκίασε τα δικά της μάτια

για να τα προστατέψει από τον εκτυφλωτικό απογευματινό

ήλιο

laquoΑκολούθησέ μεraquo

Η γυναίκα έγνεψε στους φρουρούς που έδειξαν να δυσα-

ρεστούνται παρrsquo όλα αυτά άφησαν και τις δυο να μπουν Είχαν

περάσει δεκαοχτώ χρόνια από την ημέρα που η Ελάιζα κι η μη-

τέρα της είχαν αφήσει την Ινδία για να γυρίσουν στην Αγγλία

Δεκαοχτώ χρόνια ευκαιριών που ολοένα λιγόστευαν για την

Άννα Φρέιζερ Όμως η Ελάιζα είχε πάρει την απόφαση να ζή-

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού

22

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

έτρεξε μακριά και ο οδηγός της άμαξας σήκωσε αδιάφορα τους

ώμους Μα δεν τους ένοιαζε αναρωτήθηκε η Ελάιζα την ώρα

που ανηφόριζαν τη ράμπα

Λίγα λεπτά αργότερα ο οδηγός της άμαξας διαπληκτιζό-

ταν με τους φρουρούς έξω απrsquo το κάστρο Δεν έδειχναν πρό-

θυμοι να την εξυπηρετήσουν παρόλο που τους είχε δείξει τα

έγγραφα Η Ελάιζα σήκωσε τα μάτια και αντίκρισε την αφι-

λόξενη πρόσοψη και τη θεόρατη είσοδο με την πύλη αρκετά

φαρδιά για να χωράει ολάκερο στρατό minusκαμήλες άλογα μέ-

χρι και άμαξες Και είχε ακούσει πως ο ηγεμόνας είχε στην

κατοχή του κάμποσα αυτοκίνητα Το όχημα με το οποίο ταξί-

δευε η Ελάιζα είχε πάθει βλάβη πράγμα που σήμαινε πως είχε

αναγκαστεί να συνεχίσει με άμαξα που την έσερναν καμήλες

κι αυτό με τη σειρά του σήμαινε πως τώρα ήταν κουρασμένη

διψασμένη και καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια με

σκόνη Την ένιωθε στα πονεμένα μάτια της και στο κεφάλι

της που την έτρωγε Και δεν κατάφερνε να συγκρατηθεί και

να μην ξυστεί παρόλο που καταλάβαινε πως έτσι έκανε τα

πράγματα χειρότερα

Εντέλει μια γυναίκα φάνηκε στην πύλη Ένα μακρύ λεπτό

μαντίλι σκέπαζε το πρόσωπό της κι άφηνε έκθετα μονάχα τα

μαύρα μάτια της

laquoΤο όνομά σουraquo

Η Ελάιζα της είπε ποια ήταν και σκίασε τα δικά της μάτια

για να τα προστατέψει από τον εκτυφλωτικό απογευματινό

ήλιο

laquoΑκολούθησέ μεraquo

Η γυναίκα έγνεψε στους φρουρούς που έδειξαν να δυσα-

ρεστούνται παρrsquo όλα αυτά άφησαν και τις δυο να μπουν Είχαν

περάσει δεκαοχτώ χρόνια από την ημέρα που η Ελάιζα κι η μη-

τέρα της είχαν αφήσει την Ινδία για να γυρίσουν στην Αγγλία

Δεκαοχτώ χρόνια ευκαιριών που ολοένα λιγόστευαν για την

Άννα Φρέιζερ Όμως η Ελάιζα είχε πάρει την απόφαση να ζή-

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού

23

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

σει ελεύθερη Στα μάτια της αυτή η απόφαση έμοιαζε με δεύ-

τερη γέννηση λες κι ένα αόρατο μυστηριώδες χέρι την είχε

φέρει πίσω αν και βεβαίως τίποτα το μυστηριώδες δεν υπήρ-

χε στην περίπτωση του Κλίφορντ Σόλτερ Ίσως τώρα ήταν πιο

ελκυστικός απrsquo όσο παλιότερα όμως δύσκολα θα έβρισκε κα-

νείς πιο συνηθισμένο άνθρωπο Μαλλιά στο χρώμα της άμμου

που είχαν αρχίσει να αραιώνουν και υγρά μυωπικά γαλανά

μάτια ενίσχυαν την εντύπωση της ανίας που ανέδιδε παρrsquo όλα

αυτά η Ελάιζα τού ήταν υποχρεωμένη που είχε κανονίσει για

χάρη της αυτή την αποστολή στη γη των Ρατζπούτ των φυ-

λών από ευγενείς πολεμιστές που ζούσαν στα πριγκιπάτα και

στην περιοχή των ερήμων που περιλάμβανε η Αυτοκρατορία

της Ινδίας

Προτού διαβεί μια σειρά από μεγαλειώδεις καμάρες η

Ελάιζα τίναξε από πάνω της τη σκόνη όσο καλύτερα μπορού-

σε Ένας ευνούχος την οδήγησε σε έναν μικρό προθάλαμο μέ-

σα από έναν λαβύρινθο πλακόστρωτων δωματίων και διαδρό-

μων Η Ελάιζα ρίγησε είχε ακούσει γιrsquo αυτούς τους ευνουχι-

σμένους άντρες που φορούσαν γυναικεία ρούχα Οι γυναίκες

που φυλούσαν τον προθάλαμο την αγριοκοίταξαν και στάθη-

καν ανάμεσα σrsquo εκείνη και στις φαρδιές πόρτες από σανταλό-

ξυλο που διακοσμούνταν από ένθετο φίλντισι Αφού δόθηκαν

οι απαραίτητες εξηγήσεις από τον ευνούχο οι γυναίκες τής

επέτρεψαν να περάσει κι ύστερα έφυγαν αφήνοντάς τη να

περιμένει μόνη Η Ελάιζα έριξε μια ματιά στο δωμάτιο γύρω

της κάθε εκατοστό του ήταν βαμμένο με ένα διαυγές βαθυγά-

λανο χρώμα και ζωγραφισμένο με χρυσαφιά σχέδια λουλού-

δια φύλλα περίπλοκες σπείρες σκαρφάλωναν στους τοίχους

και σέρνονταν στο ταβάνι μέχρι και το πέτρινο δάπεδο ήταν

στρωμένο με ασορτί βαθυγάλανα χαλιά Παρόλο που το χρώμα

ήταν έντονο η γενικότερη εντύπωση απέπνεε μια εύθραυστη

ομορφιά Τυλιγμένη απrsquo όλο αυτό το γαλάζιο η Ελάιζα ένιωσε

κι εκείνη τμήμα του ουρανού